Polska rośnie w siłę

Transkrypt

Inwestowanie na rynkach wschodz?cych
Notatki z podró?y Marka Mobiusa
http://mobius.blog.franklintempleton.com/pl
Polska ro?nie w si??
Date : 4 Sierpie? 2014
Kiedy po raz pierwszy przyjecha?em do Warszawy ponad 20 lat temu, by?o tu szaro i odpychaj?co,
a nijakie witryny sklepowe przypomina?y relikty czasów komunistycznych. Dzi? to t?tni?ce ?yciem
miasto, z wspania?ymi restauracjami, nowymi wysokimi biurowcami i hotelami uzupe?niaj?cymi
pi?knie odrestaurowane stare budynki i zabytki. Ostatnie dwie dekady przynios?y naprawd?
powa?ne zmiany zarówno w Warszawie, jak i w innych cz??ciach Polski.
Polska ma strategiczne po?o?enie w samym sercu Europy, pomi?dzy Rosj? a krajami
zachodnioeuropejskimi. Ten kraj o populacji si?gaj?cej 38 milionów obywateli[1] ma du?y rynek
konsumencki i pot??n? si?? robocz?. To tak?e jedyne pa?stwo cz?onkowskie Unii Europejskiej
(UE), który unikn?? recesji w okresie globalnego kryzysu finansowego w latach 2008-2009.[2]
Istotne korzy?ci p?yn? z faktu s?siadowania z Niemcami – to g?ówny importer i najwi?kszy partner
handlowy Polski z ponad 25-procentowym udzia?em w eksporcie i imporcie.[3] Ze swoj? dobrze
wykszta?con? kadr? pracownicz?, Polska jest obecnie w stanie z sukcesem konkurowa? w
outsourcingu us?ug z takimi krajami, jak Indie. Oczekuje si? równie?, ?e kraj b?dzie beneficjentem
przenoszenia produkcji z zachodniej do wschodniej Europy.
Polska gospodarka radzi sobie w ostatnim czasie ca?kiem dobrze; prognozy przewiduj? wzrost
produktu krajowego brutto (PKB) przekraczaj?cy 3% w 2014 r., co oznacza?oby jeden z
najwy?szych poziomów w Europie.[4] W ostatnich 10 latach, ogólny trend dynamiki wzrostu tej
dojrzewaj?cej gospodarki by? jednak spadkowy. W 2006 r. wzrost si?gn?? ponad 6%, a w 2007 r.
wyniós? prawie 7%, po czym dynamika zacz??a spada?.[5] Polskie o?ywienie gospodarcze ma
jednak szerokie fundamenty i jest stymulowane przez popyt krajowy i zewn?trzny. W zwi?zku z
tym, pomimo bezpo?redniego s?siedztwa z Ukrain?, wp?yw konfliktu ukrai?sko-rosyjskiego nie
powinien by? znacz?cy.
1/8
Solidarno??
Pod twardymi rz?dami sowieckich komunistów, Polacy odbudowali zdewastowany przez wojenn?
zawieruch? przemys?, ale poziom ?ycia by? nadal niski, co w 1980 r. doprowadzi?o do strajków i
zamieszek. Mimo represji w?adz komunistycznych, ruch pracowniczy w gda?skiej Stoczni im.
Lenina przerodzi? si? w pot??ny i walcz?cy pokojowymi metodami zwi?zek zawodowy
„Solidarno??”. Polska zacz??a uwalnia? sw? gospodark? z wi?zów komunizmu wcze?niej ni? inne
kraje wschodnioeuropejskie, wprowadzaj?c „terapi? szokow?” obejmuj?c? takie reformy, jak
eliminacja regulowanych cen, otwarcie granic i prywatyzacja przedsi?biorstw pa?stwowych.
Upadek Muru Berli?skiego w 1989 r. by? sygna?em „wiatru zmian” w ca?ej Europie, a w 1990 r.
Lech Wa??sa, przywódca „Solidarno?ci”, zosta? w wolnych wyborach wybrany prezydentem kraju.
ZSRR formalnie rozpad? si? w 1991 r., a w 1997 r. polskie Zgromadzenie Narodowe uchwali?o
now? konstytucj?. Integracja z Europ? Zachodni? by?a coraz silniejsza, a w 2004 r. Polska wesz?a
do Unii Europejskiej, co mia?o ogromny wp?yw na sytuacj? ekonomiczn? w Polsce oraz – co
wa?niejsze – na realia prawne i polityczne w kraju, w zwi?zku z konieczno?ci? dostosowania
lokalnych warunków do wymogów unijnych. W Polsce dzia?a mnóstwo firm eksportuj?cych swe
wyroby do Niemiec i innych krajów europejskich, a cz?onkostwo w Unii Europejskiej zapewnia
Polsce swobodny dost?p do wszystkich rynków Europy i vice versa.
Pot??ny wzrost wydatków konsumenckich mia? w ostatnich latach bardzo du?y wp?yw na rozwój
polskiej gospodarki, poniewa? konsumpcja ma znacznie wi?kszy udzia? w PKB ni?, na przyk?ad,
na W?grzech czy w Czechach. Szereg reform, a w szczególno?ci prywatyzacja pa?stwowych
przedsi?biorstw, zaowocowa? rozwojem o?ywionego rynku kapita?owego, co jest szczególnie
istotne dla inwestorów zainteresowanych aktywnym rynkiem gie?dowym.
2/8
Prywatyzacja pa?stwowych przedsi?biorstw by?a najbardziej rewolucyjnym dzia?aniem podj?tym
po upadku komunizmu w Rosji i Europie Wschodniej. W 1989 r. polski rz?d kontrolowa? wi?kszo??
pozarolniczych aktywów kraju, a prywatnych firm by?o niewiele. Naturalnym kolejnym krokiem
by?o utworzenie rynku dla akcji prywatyzowanych przedsi?biorstw; w kwietniu 1991 r. zosta?a
otwarta warszawska Gie?da Papierów Warto?ciowych. Nast?pnie, w po?owie 1991 r., rz?d przyj??
program „szokowej” prywatyzacji, a ustawa o prywatyzacji przedsi?biorstw pa?stwowych
przewidywa?a sprywatyzowanie w ci?gu 3 lat 50% aktywów b?d?cych w?asno?ci? skarbu pa?stwa.
Akty wykonawcze, które umo?liwia?y realizacj? takiego programu, przyj?to dopiero w kwietniu 1993
r. Ruszy? program „masowej prywatyzacji”, który zak?ada? wolny obrót akacjami, a obywatelom
polskim powy?ej 18 roku ?ycia umo?liwia? zakup akcji po preferencyjnych cenach. Niestety
niewielu ludzi zdawa?o sobie wówczas spraw? z warto?ci tych akcji; ci natomiast, którzy kupili tyle
walorów, ile tylko si? da?o, szybko zgromadzili poka?ne maj?tki.
Reforma emerytalna w Polsce
Efektem wysokiego bezrobocia i niskich dochodów po upadku komunizmu by? spadek
wspó?czynnika rodno?ci w Polsce. To z kolei prowadzi?o do stanu, ?e coraz mniejsza liczba
pracowników sk?ada?a si? na emerytury rosn?cej grupy pobieraj?cych ?wiadczenia. Takie by?y
pocz?tki obowi?zkowego prywatnego systemu ubezpiecze? spo?ecznych. Nie brakowa?o
krytyków, którzy wskazywali, ?e prywatne fundusze emerytalne s? drogie i nieefektywne. Te z kolei
odpowiada?y, ?e zbyt rygorystyczne przepisy prawa ograniczaj? ich mo?liwo?ci podejmowania
ryzyka i podnoszenia osi?ganych wyników, poniewa? zobligowane zosta?y do tego, aby ich
3/8
portfele w ponad po?owie sk?ada?y si? z krajowych obligacji, w wi?kszo?ci emitowanych przez
skarb pa?stwa. Fundusze emerytalne wydawa?y wielkie sumy na reklamy w mediach oraz na
armie akwizytorów pozyskuj?cych klientów.
Ostatnim najbardziej spektakularnym wydarzeniem w historii polskiego rynku kapita?owego by?o
przej?cie przez polski rz?d obligacji b?d?cych w posiadaniu prywatnych funduszy. Na pocz?tku
2014 r. rz?d przej?? od 13 prywatnych funduszy emerytalnych polskie obligacje skarbowe o
warto?ci 153 mld PLN (50,4 mld USD). Obligacje te stanowi?y ok. po?ow? warto?ci portfeli
inwestycyjnych funduszy. Cho? ta operacja na krótko poprawi?a stan finansów publicznych,
stanowi ona zagro?enie dla kluczowych celów reformy emerytalnej, którymi by?o podniesienie
poziomu oszcz?dno?ci krajowych oraz w d?u?szej perspektywie zmniejszenie obci??enia bud?etu
pa?stwa ?wiadczeniami wyp?acanymi z systemu emerytalnego. Sytuacj? pogarsza wprowadzenie
przez w?adze takich przepisów, jak zobowi?zanie 16 mln Polaków do z?o?enia do ko?ca lipca
2014 r. o?wiadczenia czy zamierzaj? pozosta? w prywatnym funduszu czy przej?? do
pa?stwowego systemu ubezpiecze? spo?ecznych, co sprawia, ?e prywatne fundusze emerytalne
b?d? mia?y problem z przetrwaniem. Poniewa? w?adze w okresie wyznaczonym na podj?cie
wyboru zakaza?y prywatnym funduszom reklamowania swych us?ug, jest bardzo prawdopodobne,
i? dla wielu preferowan? opcj? b?dzie pa?stwowy system ubezpiecze? spo?ecznych.
Ta zmiana ma zasadnicze znaczenie, poniewa? po upadku komunizmu w ca?ej Europie ?rodkowoWschodniej powstawa?y prywatne fundusze emerytalne, które wraz z pa?stwowymi systemami
ubezpiecze? spo?ecznych mia?y wspó?uczestniczy? w rosn?cych kosztach zabezpiecze?
emerytalnych. Deponowane w prywatnych funduszach ?rodki mia?y by? inwestowane w akcje i
obligacje, przyczyniaj?c si? tym samym do finansowania dzia?alno?ci prywatnych firm oraz
projektów infrastrukturalnych. Sta?y si? fundamentami rynków akcji i obligacji w tych krajach, w tym
w Polsce. Krytycy twierdz?, ?e posuni?cie w?adz jest w czystej postaci zaw?aszczeniem
prywatnego maj?tku. Organizacja Wspó?pracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) zwróci?a uwag?
na to, ?e takie dzia?ania rz?du „mog? powa?nie zaszkodzi? spo?ecznemu zaufaniu do systemu
emerytalnego, a nawet w szerszym zakresie podwa?y? wiar? w przysz?e reformy strukturalne”
oraz ?e szybko starzej?cemu si? spo?ecze?stwu nale?y zapewni? system repartycyjny
(„pay-as-you-go”).
G?ównym powodem takich dzia?a? w?adz by?a najwyra?niej potrzeba pokrycia rosn?cego d?ugu
publicznego. Po przej?ciu obligacji przez w?adze, zosta?y one anulowane, co sprawi?o, ?e deficyt
bud?etowy zmieni? si? w nadwy?k?, a d?ug publiczny spad?. Cen? za to by?o przej?cie
d?ugoterminowych zobowi?za? emerytalnych przez przysz?e bud?ety. Decyzja motywowana by?a
wzgl?dami politycznymi, poniewa? centrowa Platforma Obywatelska przed wyborami
parlamentarnymi zaplanowanymi na 2015 r. musi mierzy? si? z wyzwaniami ze strony Prawa i
Sprawiedliwo?ci. Takim sposobem uda si? unikn?? posuni?? maj?cych charakter zaciskania pasa
oraz zapewni? sobie wi?ksz? swobod? w wydawaniu pieni?dzy na przyci?gni?cie wyborców. To
polskie posuni?cie przypomina dzia?ania innych rz?dów w krajach Europy ?rodkowo-Wschodniej
staraj?cych si? unika? g??bszych reform gospodarczych w imi? dora?nych celów politycznych.
4/8
Obawy budzi fakt, ?e w rezultacie „odchudzania” prywatnych systemów emerytalnych, starzej?ce
si? spo?ecze?stwo b?dzie w przysz?o?ci domaga? si? wi?kszego wsparcia w?adz. Hamowanie
rozwoju rynków kapita?owych, które nap?dzaj? wzrost gospodarczy, jest szkodliwe dla gospodarki i
prowadzi do recesji w okresach globalnych kryzysów ekonomicznych. Uwa?am, ?e Polska – jeden
z najwi?kszych krajów w Europie ?rodkowo-Wschodniej – nie da?a innym dobrego przyk?adu.
Cho? krytykowa?em plan przej?cia obligacji przez rz?d, wierzy?em i nadal wierz? w polski rynek.
Kiedy wyp?aty z systemu emerytalnego b?d? rosn?? i stan? si? coraz wi?kszym obci??eniem dla
pa?stwowego bud?etu, nasil? si? tak?e naciski na powrót do prywatnych systemów emerytalnych.
Identyfikowanie potencjalnych mo?liwo?ci inwestycyjnych
?adna z moich podró?y nie mo?e oby? si? bez wizyt w firmach, które s? lub potencjalnie mog? si?
znale?? w naszych portfelach. Podczas wizyty w polskim przedsi?biorstwie energetycznym,
kierownictwo firmy poinformowa?o mnie, ?e dostawcy energii w Polsce prze?ywaj? w ostatnich
latach trudne chwile. W bran?y jest ostra konkurencja, a nowy rz?dowy program operacyjnej
rezerwy mocy zainicjowany na pocz?tku 2014 r. doprowadzi? do podniesienia cen za energi?.
Elementem tego mechanizmu s? p?atno?ci na rzecz elektrowni za ograniczanie produkcji w
godzinach szczytu, przy jednoczesnym utrzymywaniu mocy produkcyjnych w systemie. Poniewa?
wzrost popytu szacuje si? jedynie na ok. 1%, budowa nowych elektrowni nie ma uzasadnienia
ekonomicznego.
Wraz z moim zespo?em odwiedzi?em tak?e firm? maj?c? sie? sklepów z butami w ca?ej w Polsce.
Zasadnicza cz??? sprzedawanych wyrobów to obuwie importowane z Chin, Indii i Tajwanu, zatem
os?abienie z?otówki mo?e stanowi? dla firmy ?ród?o potencjalnych problemów. Przedstawiciele
przedsi?biorstwa ju? teraz odczuwaj? wy?sze ceny towarów pochodz?cych z Azji, w efekcie
rosn?cych kosztów pracy w Chinach i innych krajach. Konkurencyjno?? cenowa jest istotna,
poniewa? znaczenie sprzeda?y obuwia przez Internet ro?nie, a dostawcy internetowi potrafi?
bardzo ostro konkurowa? pomi?dzy sob?. Kierownictwo firmy ma nadziej?, ?e klienci, otrzymuj?c
dobre ceny oraz jako?? w dogodnie usytuowanych miejscach w pobliskich centrach handlowych,
nie b?d? szuka? tanich butów w Internecie. Spó?ka prowadzi jednak tak?e sprzeda? internetow?.
Zale?a?o nam na przyjrzeniu si? bran?y dystrybucyjnej w Polsce, w zwi?zku z czym odwiedzili?my
wa?nego krajowego dystrybutora sprz?tu komputerowego, urz?dze? RTV i AGD, telefonów
komórkowych i sprz?tu biurowego. Poza dzia?alno?ci? w Polsce, firma generuje jedn? trzeci?
sprzeda?y na wielu rynkach zagranicznych. Pewnym problemem jest spadek mar? wraz z
wzrostami kosztów transportu. Spó?ka prowadzi tak?e aktywn? sprzeda? w Internecie.
Kolejn? firm?, któr? odwiedzili?my, by? wiod?cy dostawca p?atnych us?ug telewizji satelitarnej,
który wszed? równie? na rynek us?ug telekomunikacyjnych, udost?pniaj?c bezprzewodowy
szerokopasmowy dost?p do Internetu w ramach us?ugi multi-play. Wzrosty w segmencie p?atnej
telewizji s? jednak ograniczone: rynek jest nasycony. Szanse na wzrost daj? jedynie reklamodawcy
emituj?cy swe tre?ci na kana?ach telewizyjnych firmy, ale to zale?y od jako?ci tych kana?ów. Wraz
5/8
z rozpowszechnieniem Internetu, bariery przy wej?ciu na rynek uleg?y znacznemu obni?eniu;
obecnie ka?dy, kto dysponuje odpowiednimi tre?ciami mo?e przyci?gn?? ogl?daj?cych. Innymi
s?owy, przed producentami tre?ci stoj? dzi? znacznie powa?niejsze wyzwania.
Polskie bogactwo kulturowe
Polska w swojej historii do?wiadczy?a rozbiorów i wojen i tylko dzi?ki swojej silnej kulturze zdo?a?a
przetrwa? jako naród. W 1941 r. Hitler zaatakowa? ZSRR, a Niemcy zaj??y ca?e terytorium Polski,
dopuszczaj?c si? licznych okrucie?stw i wymordowania w obozach koncentracyjnych na terytorium
ca?ego kraju ok. 3 milionów polskich ?ydów.
1 sierpnia ka?dego roku, w ca?ej Warszawie rozlega si? wycie syren, bicie dzwonów i tr?bienie
klaksonów, a ka?dy przechodzie? w tym ruchliwym mie?cie przystaje i zamiera w bezruchu, na
znak powszechnego ho?du oddawanego Powstaniu Warszawskiemu. W 1944 r., polski ruch oporu
stan?? do walki z nazistami okupuj?cymi miasto. Walcz?cy powsta?cy nie wiedzieli, ?e rok
wcze?niej, w Teheranie, Roosevelt, Churchill i Stalin zawarli tajne porozumienie o oddaniu Polski
pod kontrol? ZSRR po zako?czeniu wojny. W powstaniu ?ycie straci?o 180 tys. mieszka?ców. Po
heroicznej walce i oporze ca?ej ludno?ci, Polacy zmuszeni zostali do poddania si?, po czym
rozpocz??y si? aresztowania i deportacje do obozów koncentracyjnych tysi?cy mieszka?ców
Warszawy.
W 1944 r., przed wybuchem Powstania, w Warszawie mieszka?o zaledwie 900 tys. ludzi, poniewa?
wielu ?ydów oraz innych mieszka?ców zosta?o aresztowanych i wywiezionych. Po st?umieniu
Powstania, Hitler zarz?dzi? ca?kowite zniszczenie Warszawy; w 1945 r.; w tym ca?kowicie
zrównanym z ziemi? mie?cie pozostawa?o mniej ni? 1000 osób. Czasy te upami?tnia film Romana
Pola?skiego pt. „Pianista”. Odwiedzi?em Muzeum Powstania Warszawskiego – wywieraj?c?
niezwykle silne wra?enie multimedialn? i interaktywn? ekspozycj?, która poprzez zgromadzone
eksponaty i dokumenty, w??cznie z relacjami uczestników i naocznych ?wiadków, przedstawia
przebieg Powstania.
Po pokonaniu Niemców, do miasta wkroczyli rosyjscy komuni?ci. W pierwszej fazie wprowadzania
re?imu komunistycznego, aresztowano i prze?ladowano uczestników Powstania, nazywaj?c ich
„bandytami” i „reakcjonistami”. W tamtych czasach mia?y miejsce liczne akty heroizmu i
po?wi?cenia, ?wiadectwa si?y polskiego ducha narodowego.
Dziedzictwo kulturowe w obszarze sztuki i muzyki jest imponuj?ce. Wystarczy wspomnie?
Fryderyka Chopina czy Jana Paderewskiego! Podczas ostatniego pobytu odwiedzi?em Muzeum
Narodowe w Warszawie, gdzie na specjalnej ekspozycji prezentowane jest malarstwo wybitnego
artysty - Aleksandra Gierymskiego (1850 - 1901). Na wystawie zgromadzonych zosta?o 120
obrazów i szkiców olejnych, 110 drzeworytów i 70 rysunków artysty. By?a to pierwsza tej skali
wystawa dzie? tego malarza od 76 lat, b?d?ca w pewnym sensie niezwyk?ym osi?gni?ciem,
zwa?ywszy na to jak wielkich zniszcze? dozna?a Polska w trakcie obu wojen ?wiatowych. Cz??ci?
6/8
wystawy by? film pokazuj?cy jak mozolnie i skrupulatnie, z pomoc? najnowocze?niejszych technik,
polscy konserwatorzy dzie? sztuki przywracali ?wietno?? niektórym zniszczonym obrazom artysty.
Wiele z dzie? to malowid?a przedstawiaj?ce sceny z historii Polski oraz przejmuj?ce portrety.
Podczas wizyty w Polsce przekona?em si?, ?e jest to ró?norodny kraj pod wzgl?dem rozwijaj?cej
si? dzia?alno?ci gospodarczej, maj?cy solidny potencja? do dalszego rozwoju ekonomicznego.
Wraz z moim zespo?em zamierzam nadal monitorowa? mo?liwo?ci inwestycyjne pojawiaj?ce si?
na tym rynku.
Zobacz krótki film zarejestrowany podczas wizyty naszego zespo?u w Polsce:
Komentarze, opinie i analizy dr. Mobiusa s? przedstawione wy??cznie w celach informacyjnych i
nie stanowi? indywidualnych porad inwestycyjnych ani zach?ty do zainwestowania w jakiekolwiek
papiery warto?ciowe czy stosowania jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Bior?c pod uwag?
zmienno?? warunków rynkowych i ekonomicznych, wszelkie komentarze, opinie i analizy s? w
pe?ni aktualne wy??cznie w dniu ich publikacji i mog? ulec zmianie bez odr?bnego powiadomienia.
Informacje zawarte w niniejszym dokumencie nie stanowi? kompletnej analizy wszystkich istotnych
faktów dotycz?cych jakiegokolwiek kraju, regionu, rynku, bran?y, inwestycji czy strategii
inwestycyjnej.
Z inwestowaniem na rynkach zagranicznych zwi?zane jest okre?lone ryzyko, m.in. ryzyko waha?
kursów walut i ryzyko niestabilnej sytuacji gospodarczej i politycznej. Inwestycje na rynkach
wschodz?cych, do których nale?? tak?e nowe rynki wschodz?ce, obarczone s? wi?kszym ryzykiem
wynikaj?cym z powy?szych czynników, oprócz typowych dla nich ryzyk zwi?zanych z wzgl?dnie
niewielkimi rozmiarami, mniejsz? p?ynno?ci? i brakiem odpowiednich ram prawnych, politycznych,
biznesowych i spo?ecznych dla rynków akcji. Poniewa? wspomniane ramy prawne, polityczne,
biznesowe i spo?eczne s? zwykle jeszcze s?abiej rozwini?te na nowych rynkach wschodz?cych, a
wyst?puj? tak?e rozmaite inne czynniki, takie jak podwy?szony potencja? skrajnych waha? kursów,
braku p?ynno?ci, barier ograniczaj?cych transakcje oraz mechanizmów kontroli gie?d, ryzyka
zwi?zane z rynkami wschodz?cymi s? nasilone w przypadku nowych rynków wschodz?cych. Kursy
walut mog? podlega? znacz?cym wahaniom w krótkim czasie, przez co mog? zani?a? stopy zwrotu
z inwestycji.
[1] ?ród?o: Bank ?wiatowy, 2013 r.
7/8
[2] ?ród?a: Bank ?wiatowy, “Global Economic Perspective” (Globalne perspektywy
ekonomiczne”), lipiec 2014 r. MFW, baza danych „World Economic Outlook”, kwiecie? 2014 r. ©
Mi?dzynarodowy Fundusz Walutowy.
[3] ?ród?o: Dane ONZ, 2011 r.
[4] ?ród?o: MFW, baza danych „World Economic Outlook”, kwiecie? 2014 r. © Mi?dzynarodowy
Fundusz Walutowy.
[5] Ibid.
8/8
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

Polska rośnie w siłę

Transkrypt

Podobne dokumenty

Lęborskie Centrum Kultury Fregata - 19:45- Planeta

Pobierz plakat - Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci

Fajne mieszkanie.

Krajobraz inwestycyjny w Czechach

Oferta towarowa

Produkty z logo Öko-Tex

Kazachstan. W poszukiwaniu polskich śladów

bezp³atne kursy języka angielskiego