prognoza oddziaływania na środowisko - BIP

Transkrypt

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DO PROJEKTU STUDIUM UWARUNKOWAO I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA ZAWIERCIA
Etap: WYŁOŻENIE DO PUBLICZNEGO WGLĄDU
17.12.2012 – 18.01.2013
Zawiercie – Warszawa, 17.12.2012 r.
DO PROJEKTU STUDIUM UWARUNKOWAO I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA ZAWIERCIA
Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa
ul. Targowa 45
03-728 Warszawa
Opracowanie:
dr Piotr Fogel
mgr Edyta Godula
mgr inż. Kacper Kamiński
mgr inż. Karolina Pawlak
Jacek Kuskowski
2
Spis treści:
1.
PODSTAWA PRAWNA SPORZĄDZANIA PROGNOZY .................................................................................. 5
2.
PRZEDMIOT, CEL I ZAKRES OPRACOWANIA ............................................................................................. 5
3.
METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY ................................................................... 9
4.
ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE ..................................................................................................... 10
5. PODSTAWOWE INFORMACJE O STUDIUM UWARUNKOWAO I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO MIASTA ZAWIERCIA ......................................................................................................... 10
5.1.
Zawartośd dokumentu ......................................................................................................................... 10
5.2.
Cele dokumentu ................................................................................................................................... 10
5.3.
Charakterystyka ustaleo studium ........................................................................................................ 11
5.3.1.
Struktura funkcjonalno-przestrzenna ......................................................................................... 11
5.3.2.
Tereny wyłączone spod nowej zabudowy .................................................................................. 16
5.3.3.
Tereny ograniczeo w zabudowie ................................................................................................ 16
5.3.4.
Wytyczne do planów miejscowych – kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz
użytkowania terenów ................................................................................................................................... 16
5.3.5.
Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu
kulturowego ................................................................................................................................................. 17
5.3.6.
Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
17
5.3.7.
Kierunki rozwoju systemów komunikacyjnych ........................................................................... 18
5.3.8.
Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej ............................................................. 19
5.3.9.
Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym .. 19
5.3.10.
Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu
ponadlokalnym ............................................................................................................................................. 20
5.3.11.
Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego ............................................................................................................................................. 20
5.3.12.
Obszary, dla których gmina zamierza sporządzid miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele
nierolnicze i nieleśne .................................................................................................................................... 20
5.3.13.
Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej ............................... 21
5.3.14.
Obszary narażone na niebezpieczeostwo powodzi i osuwanie się mas ziemnych ..................... 21
5.3.15.
Obszary wymagające przekształceo, rehabilitacji lub rekultywacji ............................................ 21
5.3.16.
Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych ................................................................ 22
5.4.
6.
Powiązania studium z innymi dokumentami ....................................................................................... 22
OCENY I ANALIZY ................................................................................................................................... 24
6.1.
Stan środowiska ................................................................................................................................... 24
6.1.1.
Środowisko abiotyczne ............................................................................................................... 24
6.1.2.
Środowisko biotyczne ................................................................................................................. 26
6.2.
Ochrona środowiska ............................................................................................................................ 28
6.2.1.
Zawiercie na tle systemów chronionych w Polsce ...................................................................... 28
6.2.2.
Formy ochrony przyrody w gminie ustanowione na podstawie Ustawy o ochronie przyrody ... 29
6.2.3.
Obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów o ochronie zabytków ............................. 33
3
6.2.4.
6.2.5.
6.2.6.
Obszary chronione na podstawie przepisów odrębnych ............................................................ 38
Proponowane formy ochrony ..................................................................................................... 38
Problemy ochrony środowiska.................................................................................................... 38
6.3.
Ocena środowiska gminy ..................................................................................................................... 42
6.3.1.
Cele ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z
punktu widzenia niniejszego opracowania oraz sposoby, w jakich zostały uwzględnione podczas
opracowywania dokumentu ......................................................................................................................... 43
7. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM
UWARUNKOWAO I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA ZAWIERCIA ................ 45
8. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO USTALEO PROJEKTU STUDIUM UWARUNKOWAO I
KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA ZAWIERCIA ............................................... 46
8.1.
Przewidywany wpływ oraz znaczące oddziaływanie na środowisko ustaleo projektu studium
uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego ...................................................................... 47
8.2.
Wpływ ustaleo projektu studium uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego na
wybrane elementy środowiska ......................................................................................................................... 52
9. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ
NEGATYWNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO .................................................................................... 54
10.
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ZAWARTYCH W DOKUMENCIE MAJĄCE NA UWADZE CEL I
PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ............................................................................................ 56
11.
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI
POSTANOWIEO PROJEKTU STUDIUM UWARUNKOWAO I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO MIASTA ZAWIERCIA ORAZ CZĘSTOTLIWOŚD JEJ PRZEPROWADZANIA .............................. 57
12.
STRESZCZENIE PROGNOZY ................................................................................................................. 57
4
1. PODSTAWA PRAWNA SPORZĄDZANIA PROGNOZY
Niniejsza prognoza została sporządzona w oparciu o wymogi wynikające z art. 51 ust. 1 ustawy
z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz.U.2008. 199.1227 z późn. zm.).
Przy sporządzaniu niniejszego opracowania uwzględniono regulacje wynikające z:
 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2008.25.150
z późn. zm.)
 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (tekst
jednolity: Dz. U. 2012 r. poz. 647)
 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.2009.151.1220 z późn.
zm.)
 Uchwały Nr VIII/54/11 Rady Miejskiej w Zawierciu z dnia 30 marca 2011 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Zawiercie
 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercia
(przyjęte uchwałą Nr XVIII/172/2000 Rady Miejskiej w Zawierciu z dnia 21 marca
2000 r., a następnie zmienione w obszarze o powierzchni ok. 5480 ha uchwałą
Nr VIII/74/07 Rady Miejskiej w Zawierciu z dnia 25 kwietnia 2007 r.
 Opracowania ekofizjograficznego podstawowego, opracowanego na potrzeby zmiany
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zawiercie
(luty 2012 r.).
 Obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
2. PRZEDMIOT, CEL I ZAKRES OPRACOWANIA
Niniejsza prognoza dotyczy projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Zawiercia, która została sporządzona dla całego obszaru gminy (85,25 km2)
położonego w północnej części województwa śląskiego, w powiecie zawierciańskim.
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego jest elementem procedury oceny oddziaływania na środowisko
studium. Rolą tego opracowania jest minimalizacja szkodliwych oddziaływań na środowisko
przyrodnicze, które mogą zachodzić w wyniku realizacji ustaleń studium, a także uzasadnienie decyzji
przestrzennych podjętych, w tym dokumencie planistycznym.
Celem prognozy jest ocena projektu studium w aspekcie ochrony zasobów naturalnych
środowiska przyrodniczego, przedstawienie przewidywanych przekształceń środowiska i warunków
życia ludzi w wyniku realizacji projektu studium oraz przedstawienie alternatywnych rozwiązań, gdy
wykazano, że przyjęte rozwiązania wpłyną negatywnie na stan środowiska.
Prognozę wykonano zgodnie z wymogami określonymi w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia
3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.
2008.199.1227 z późn. zm.) z uwzględnieniem zakresów określonych przez: Regionalnego Dyrektora
Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 13 października 2011 r., znak WOOŚ.411.127.2011.RK1
(Ryc. 1) oraz Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Zawierciu w Opinii sanitarnej
NS/NZ/522-24/KU/11 z dnia 21.10.2011 r. (Ryc. 2).
Integralną częścią opracowania jest rysunek w skali 1:15 000.
5
Ryc. 1. Uzgodnienie z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Katowicach prognozy oddziaływania
na środowisko
6
7
Ryc. 2. Opinia sanitarna Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Zawierciu
8
3. METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY
Niniejszą prognozę oddziaływania na środowisko wykonano w oparciu o metody analogii,
analizy środowiskowej i statystycznej, wizję terenową oraz prognozowania eksperckiego.
W prognozie przeanalizowane zostały ewentualne skutki realizacji poszczególnych ustaleń
projektu studium na takie elementy środowiska, jak wody powierzchniowe, podziemne, powierzchnię
ziemi, krajobraz, zdrowie ludzi, świat roślinny, zwierzęcy, we wzajemnym powiązaniu tych
elementów środowiska. Poddano ocenie stan środowiska, który potencjalnie zaistnieje na skutek
realizacji ustaleń projektu, sformułowano propozycje zmian lub alternatywnej wersji ustaleń w celu
9
osiągnięcia możliwie korzystnego stanu środowiska oraz przedstawiono rozwiązania minimalizujące
negatywny wpływ realizacji ustaleń studium na środowisko.
Prognozę przeprowadzono kompleksowo dla jednego wariantu ustaleń planistycznych
zaproponowanych przez prezydenta miasta Zawiercia. Stanem odniesienia dla prognozy jest istniejący
stan środowiska przyrodniczego i zagospodarowania terenu oraz uwarunkowania ekofizjograficzne.
Przy opracowaniu prognozy przyjęto iż procesy obecnie zachodzące w środowisku będą dalej
występować, ale może zmienić się ich intensywność.
Ocenę wpływu na środowisko ustaleń projektu zmiany studium określono metodą
waloryzacji punktowej, przypisując terenom o różnym przeznaczeniu wielkość, wyrażoną w punktach,
przewidywanego oddziaływania na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego oraz
kulturowego.
W niniejszym dokumencie zastosowano metodę opisową oraz graficzną, w wyniku czego
powstały dwie integralne części – tekst oraz mapa.
4. ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE
Realizacja założeń projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Zawiercia ze względu na znaczną odległość od granic państwa nie spowoduje
transgranicznego oddziaływania na środowisko.
5. PODSTAWOWE INFORMACJE O STUDIUM UWARUNKOWAŃ
I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
MIASTA ZAWIERCIA
5.1. Zawartość dokumentu
Projekt studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercia
został sporządzony w trybie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym. Jego zawartość jest zgodna z zakresem przedmiotowym określonym w art. 10 ust. 1 i 2
przywołanej wyżej ustawy oraz Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r.
w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy
(Dz. U. z 2004 r., Nr 118, poz. 1233).
Dokument podlegający ocenie składa się z dwóch części:
1. Uwarunkowania rozwoju miasta Zawiercia – tekst i rysunek w skali 1:10 000,
2. Kierunki i polityka przestrzenna miasta Zawiercia – tekst i rysunek w skali 1:10 000.
5.2. Cele dokumentu
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, celem studium jest określenie polityki przestrzennej obszaru miasta Zawiercia, w tym
lokalnych zasad zagospodarowania (formułowanie celów w zakresie rozwoju przestrzennego oraz
sposobów ich osiągania w procesie kształtowania przestrzennego zagospodarowania terenu).
W świetle art. 9 ust. 2 ww. ustawy studium jest także narzędziem koordynowania planowania
przestrzennego na szczeblu lokalnym i strategicznych zamierzeń gminy z planowaniem krajowym
i regionalnym. Studium, mimo iż nie jest aktem prawa miejscowego (Art. 9 ust. 4 i 5), ma moc
wiążącą dla opracowywanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Studium określając ogólne kierunki i zasady rozwoju przestrzennego gminy jest kompromisem
pomiędzy polityką rozwoju przeprowadzoną przez władze gminy, oczekiwaniami mieszkańców oraz
obiektywnymi potrzebami i wymaganiami funkcjonalnymi danej jednostki osadniczej.
10
5.3. Charakterystyka ustaleń studium
5.3.1. Struktura funkcjonalno-przestrzenna
Obszar miasta Zawiercie w 93% pokryty jest miejscowymi planami zagospodarowania
przestrzennego, dla których sporządzone zostały prognozy oddziaływania na środowisko. W takim
wypadku, Studium stanowi kontynuację polityki przestrzennej gminnej uszczegółowionej
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
Miasto zostało podzielone na 3 strefy funkcjonalno-przestrzenne:
 A – miejską – obejmującą najstarszą wielofunkcyjną, intensywnie zagospodarowaną część
Zawiercia. Polityka przestrzenna i kierunki działań w zakresie przekształceń funkcjonalnoprzestrzennych mają za zadanie budować przewagę konkurencyjną centrum nad terenami
podmiejskimi. Podejmowane działania mają zminimalizować odpływ kapitału i inwestycji do
strefy podmiejskiej, dzięki czemu będzie można uniknąć deprecjacji miejskiej części
Zawiercia.
 B – podmiejską – obejmującą przylegające do strefy miejskiej, mniej intensywnie
wykorzystywane tereny mieszkaniowe, produkcyjne, usługowe. Zaliczono do niej następujące
fragmenty miasta: Marciszów, Kosowska Niwa, Łośnice oraz fragmenty obrębów
geodezyjnych Zawiercie (peryferyjne), Kromołów, Blanowice. Zarządzanie przestrzenią
powinno sprowadzać się do racjonalnego gospodarowania przestrzenią oraz unikania
konfliktów wynikających z różnego przeznaczenia terenu. Stąd należy ograniczyć przenikanie
się funkcji produkcyjnych i usługowych, generujących uciążliwości z zabudową
mieszkaniową. Postuluje się zmniejszenie intensywności zabudowy w porównaniu ze strefą
miejską. Zaleca się racjonalne przeznaczanie na cele zabudowy mieszkaniowej nowych
terenów. Zmiana przeznaczenia terenu w tej strefie nie może być wyłącznie wynikiem
oczekiwań mieszkańców lecz powinna być poprzedzona analizami skutków ekonomicznych
tych działań dla funkcjonowania całego miasta i całkowitej podaży terenów mieszkaniowych.
 C – przyrodniczą – obejmującą przede wszystkim wschodnią, wchodzącą w skład parku
krajobrazowego część miasta, wykorzystywaną inwestycyjnie głównie na cele mieszkaniowe
i turystyczne. Zaliczono do niej następujące fragmenty miasta: Bzów, Żerkowice, Skarżyce,
Karlin, Pomrożyce oraz fragmenty obrębów geodezyjnych Kromołów i Blanowice.
Zarządzanie przestrzenią w tej strefie należy podporządkować ponadprzeciętnym walorom
krajobrazowym, ich ochronie. Przeznaczając pod zabudowę nowe tereny należy uwzględniać
jej wpływ na krajobraz.
W studium zakłada się podział miasta na następujące tereny funkcjonalne:
I. Tereny zainwestowane i przeznaczone do zainwestowania:
Śródmieście miasta Zawiercia – S
Teren ten obejmuje ukształtowane historycznie centrum Zawiercia o funkcji mieszkaniowej
i usługowej, w tym usług ogólnomiejskich. Pełni ono funkcje reprezentacyjne, skupia najważniejsze w
mieście obiekty służące mieszkańcom i przyjezdnym. Kluczowym w tym obszarze jest wzmacnianie
działań dążących do:
a) tworzenia wyraźnego, reprezentacyjnego centrum w przestrzeni miasta,
b) przygotowania wysokiej jakości przestrzeni publicznych,
c) umożliwienia lokalizacji w pierwszej kolejności usług o charakterze ponadpodstawowym,
d) zwiększenia funkcjonalnej atrakcyjności centrum Zawiercia,
e) wyprowadzenia na obrzeża miasta ruchu tranzytowego oraz obsługującego CMC
Zawiercie S.A.,
f) poprawy estetyki i podniesienia walorów funkcjonalnych i użytkowych terenów
mieszkaniowych.
Obszar ten powinien utrzymać charakter terenów wielofunkcyjnych, z preferencją dla funkcji
usługowej, z wyłączeniem wskazanych terenów ZP, które trwale powinny pełnić funkcje rekreacyjną
11
i przyrodniczą. Równie ważna dla podtrzymania charakteru centrum jest funkcja mieszkaniowa. Na
obszarze tym nie dopuszcza się funkcjonowania przedsięwzięć mogących zawsze znacząco
oddziaływać na środowisko lub mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla
których ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest wymagana lub może być wymagana,
za wyjątkiem inwestycji infrastrukturalnych i mieszkaniowych.
W ramach tego wydzielenia możliwe jest wskazywanie w planach zagospodarowania
następujących funkcji terenów:
1. zabudowy usługowej,
2. zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,
3. zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej,
4. zabudowy mieszkaniowo-usługowej,
5. terenów zieleni,
6. terenów sportu i rekreacji,
7. terenów komunikacji, w tym centralnego węzła komunikacyjnego,
8. terenów infrastruktury technicznej.
Tereny wielofunkcyjne z dominacją zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej – WMW
Dominującą funkcją na tych terenach jest zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna. Funkcją
uzupełniającą są usługi zapewniające obsługę mieszkańców oraz inne usługi nieuciążliwe, nie
kolidujące z przeznaczeniem podstawowym. Na obszarze tym nie dopuszcza się funkcjonowania
przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub mogących potencjalnie
znacząco oddziaływać na środowisko, dla których ocena oddziaływania przedsięwzięcia na
środowisko jest wymagana lub może być wymagana, za wyjątkiem inwestycji infrastrukturalnych
i mieszkaniowych.
W ramach tego wydzielenia możliwe jest lokalizowanie w planach zagospodarowania
1. zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,
5. terenów komunikacji.
6. terenów infrastruktury technicznej.
Tereny wielofunkcyjne z dominacją zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – WMN
Dominującą funkcją tych terenów jest zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Funkcją
uzupełniającą są usługi zapewniające obsługę mieszkańców oraz inne usługi. Na obszarze tym nie
dopuszcza się funkcjonowania nowych przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na
środowisko lub mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których ocena
oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest wymagana lub może być wymagana, za wyjątkiem
inwestycji infrastrukturalnych i mieszkaniowych.
W ramach tego wydzielenia możliwe jest wskazywanie w planach zagospodarowania
4. istniejących nieuciążliwych składów i produkcji,
7. terenów infrastruktury technicznej,
Tereny wielofunkcyjne z dominacją zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej jednorodzinnej – WMM
Dominującymi funkcjami na tych terenach są zabudowa zagrodowa, związana z produkcją
rolniczą oraz zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Funkcją uzupełniającą są usługi zapewniające
obsługę mieszkańców oraz inne usługi. Nie dopuszcza się lokalizacji ferm hodowlanych. Na obszarze
tym nie dopuszcza się funkcjonowania przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na
środowisko lub mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których ocena
12
oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest wymagana lub może być wymagana, za wyjątkiem
inwestycji infrastrukturalnych i mieszkaniowych oraz stacji obsługi lub remontu sprzętu rolniczego
i środków transportu, znajdujących się poza terenem parku krajobrazowego i jego otuliny.
W ramach tego wydzielenia możliwe jest lokalizowanie w planach zagospodarowania
1. zabudowy zagrodowej,
4. terenów usług,
5. istniejących nieuciążliwych składów i produkcji,
8. terenów infrastruktury technicznej,
Tereny wydzielonych usług publicznych – UP
W Studium wyróżniono tereny wydzielonych usług publicznych, na których realizowane są usługi
z zakresu: administracji, sądownictwa, bezpieczeństwa publicznego, oświaty, zdrowia, kultury, nauki,
domów pomocy społecznej, usług pocztowych a także miejskich placów targowych. Tereny te
stanowią miejsca lokalizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym. Do kategorii tej
zaliczono również tereny kościołów i klasztorów. Budynki na terenach wydzielonych usług
publicznych powinny stanowić dominanty architektoniczne i urbanistyczne miasta.
Tereny usług sportu – US
Na terenach tych realizowane mogą być wyłącznie usługi sportu, turystyki i rekreacji. Dopuszcza
się lokalizowanie obiektów budowlanych związanych z funkcją podstawową, w tym np. place gier
i zabaw, bieżnie, boiska, korty, ujeżdżalnie, stoki narciarskie, baseny itp. Dopuszcza się ponadto
lokalizację obiektów hotelowych i pensjonatowych oraz obiektów i usług towarzyszących funkcji
sportu, rekreacji i turystyki.
Wyróżnia się obszar USg, położony w dzielnicy Kromołów, Blanowice, z przeznaczeniem jak dla
US oraz dodatkowo na kompleks golfowy. W skład kompleksu wejdą: tereny golfowe (pole golfowe,
golfowe tereny treningowe, elementy otuliny terenów golfowych) oraz obiekty im towarzyszące np.
dom klubowy, hotel, restauracja, parking, zaplecze techniczne. Zakłada się, że elementy otuliny
terenów golfowych będą miały charakter bliski przyrodzie, składający się z łąk, mokradeł, wód
stojącej i płynącej, oraz zadrzewień śródpolnych i przydrożnych. Na terenach USg dopuszcza się
realizację przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których
przygotowanie raportu oddziaływania na środowisko może być wymagane.
Tereny wielofunkcyjnych centrów handlowych – UC
Przez tereny wielofunkcyjnych centrów handlowych rozumie się istniejące i projektowane obiekty
handlowe tj.: super i hipermarkety, domy towarowe oraz galerie handlowe o łącznej powierzchni
sprzedaży powyżej 2000 m2.
W trakcie decydowania o przeznaczeniu terenu priorytetowe jest uwzględnienie następujących
uwarunkowań: przebiegu korytarzy ekologicznych, występowania gruntów słabonośnych,
wymagających przeprowadzenia badań nośności gruntu, występowania terenów wyposażonych w
podziemną sieć drenarską.
W zakresie lokalizacji obiektu handlowego na części terenów b. Odlewni Żeliwa, położonej
w strefie A, ustala się minimalną liczbę dwóch kondygnacji dla powstających obiektów handlowych
oraz 35% minimalny wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej.
Tereny aktywności gospodarczej – AGU, AGP
Podstawowe przeznaczenie terenów pod usługi oraz działalność produkcyjną, przetwórczą, bazy,
składy, centra logistyczne itp. Poza obiektami budowlanymi związanymi z funkcją podstawową
możliwa jest lokalizacja obiektów administracyjno – technicznych, sieci i urządzeń infrastruktury
technicznej, komunikacji. Nie wskazane jest lokalizowanie w tej strefie zabudowy mieszkaniowej, za
wyjątkiem mieszkań służbowych i domów właścicieli.
13
Spośród terenów aktywności gospodarczej wyróżnia się dwa rodzaje terenów:
AGP – z preferencją dla lokalizacji funkcji produkcyjnej. Na terenach tych dopuszcza się
funkcjonowanie przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, dla których
ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest wymagana.
AGU – z preferencją dla lokalizacji funkcji usługowej. Na terenach tych dopuszcza się
funkcjonowanie przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla
których ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko może być wymagana, z wyłączeniem
terenów objętych prawną ochroną przyrody. Wyłączenie to nie dotyczy AGU zlokalizowanego na
terenie Morska, ze względu na istniejące zagospodarowanie. Dopuszcza się rozbudowę istniejącego
obiektu zgodnie z przepisami odrębnymi.
W trakcie decydowania o przeznaczeniu terenu priorytetowe jest uwzględnienie następujących
uwarunkowań: przebiegu korytarzy ekologicznych, występowania gruntów słabonośnych,
wymagających przeprowadzenia badań nośności gruntu, występowania terenów wyposażonych
w podziemną sieć drenarską.
Teren eksploatacji i przetwórstwa surowców – PG
Podstawowe przeznaczenie – tereny eksploatacji i przetwórstwa surowców. Obejmują one
istniejące i przyszłe tereny górnicze w obrębie rozpoznanych złóż surowców zgodnie z przepisami
odrębnymi. Istnieje obowiązek przeprowadzenia rekultywacji tych terenów po zaprzestaniu
eksploatacji.
Tereny infrastruktury technicznej – IT
Podstawowe przeznaczenie – tereny infrastruktury technicznej służące do:
 ujmowania i uzdatniania wody (IT-W),
 transformowania napięcia 220/110/15kV (IT-E),
 oczyszczania ścieków (IT-K),
 redukcji ciśnienia gazu (IT-G),
 produkcji ciepłej wody i ciepła (IT-C),
 składowania i przetwarzania odpadów (IT-O).
Podstawową funkcją tych terenów jest zaopatrzenie mieszkańców miasta Zawiercia a także
okolicznych miejscowości w media poprzez infrastrukturę – obiekty o charakterze
„powierzchniowym” lub sieć przesyłową – liniową elektroenergetyczną, gazową, wodnokanalizacyjną, ciepłowniczą.
Tereny komunikacji – K
Na terenie miasta Zawiercia wskazuje się obszary pełniące funkcje komunikacyjne: drogi, ulice,
parkingi i zespoły garażowe. Na terenach tych dopuszcza się sytuowanie niezbędnej dla
funkcjonowania miasta infrastruktury technicznej.
Tereny cmentarzy – ZC
Dla terenów czynnych cmentarzy ustala się ochronę i utrzymanie funkcji cmentarzy. Dopuszcza
się przebudowę istniejącej i realizację nowej zabudowy związanej z podstawową funkcją terenu
(kaplice) oraz związanych z funkcją komunikacyjną (schody, ścieżki) a także ogrodzenia. Zakaz
zmniejszania powierzchni terenu cmentarzy. Zachowanie min. 40% powierzchni biologicznie czynnej.
Tereny ogrodów działkowych – ZD
Dla terenów istniejących ogrodów działkowych wskazuje się utrzymanie funkcji rekreacyjnej.
W ramach tego wydzielenia dopuszcza się budowę, rozbudowę i przebudowę obiektów małej
architektury, zgodnie z przepisami.
Tereny zieleni parkowej – ZP
Podstawowe przeznaczenie terenu to miejska zieleń urządzona. Dla terenów ZP ustala się priorytet
zagospodarowania w formie urządzonej parków, zieleńców itp.
Dopuszcza się:
 utrzymanie istniejącej i realizację nowych obiektów małej architektury np. fontanny,
urządzenia związane z placami zabaw dla dzieci, urządzenia sportowe i rekreacyjne,
 prowadzenie sieci i lokalizowanie obiektów infrastruktury technicznej,
14

lokalizowania drobnych gastronomicznych obiektów usługowych, o powierzchni
zabudowy nie większej niż 75 m2.
Zachowanie min. 80% powierzchni biologicznie czynnej.
II. Tereny otwarte:
Tereny rolnicze – R
Na terenie miasta Zawiercie wskazuje się obszary wykorzystywane dotychczas do produkcji
rolniczej (R), w tym o bardzo dobrych warunkach glebowych – III klasa bonitacyjna. W skład terenów
funkcjonalnych R wchodzą tereny dotychczas wykorzystywane rolniczo a także tereny odłogowane,
które pełnią ważną funkcję przyrodniczą w mieście. Prowadzenie gospodarki rolnej powinno być
dostosowane do uwarunkowań przyrodniczych, uwzględniając ograniczenia wynikające z położenia
w obszarach ochrony przyrody.
Na terenach rolniczych dopuszcza się sytuowanie niezbędnej dla miasta infrastruktury technicznej,
a także budowę i rozbudowę zbiorników małej retencji oraz zalesianie na terenach o najniższej
produkcyjności rolniczej i nieużytkach. Dopuszcza się na terenach R budowę wyłącznie kompletnych
siedlisk rolniczych, przez które rozumie się teren pod budynkami wchodzącymi w skład gospodarstwa
rolnego lub obiektami związanymi z produkcją rolniczą.
Tereny lasów i zalesień – L
Tereny te obejmują zwarte i rozproszone obszary leśne oraz tereny zadrzewione i zakrzewione
wskazane do zalesienia. Podstawowe przeznaczenie to utrzymanie dotychczasowych kompleksów
leśnych. Gospodarowanie na tych obszarach wynika z planów urządzenia lasów – dla lasów będących
własnością Skarbu Państwa oraz uproszczonych planów urządzenia lasów – dla lasów nie
stanowiących własności Skarbu Państwa.
Tereny wód – rzeki i zbiorniki wodne – W
Podstawowe przeznaczenie to tereny wód powierzchniowych rzek Warty i Czarnej Przemszy oraz
innych cieków, a także zbiorników wodnych, w tym powyrobiskowych. Zagospodarowanie tych
terenów może polegać na powszechnym, zwykłym lub szczególnym korzystaniu z wód.
Tereny zieleni dolin rzecznych – Z
Podstawowe przeznaczenie to tereny zieleni towarzyszące dolinom rzeki Warty i Czarnej
Przemszy oraz innym ciekom. Na terenach obowiązuje zakaz sytuowania zabudowy mieszkaniowej,
usługowej, produkcyjnej, magazynowej i składowej. Na terenach tych dopuszcza się sytuowanie
niezbędnych dla miasta obiektów kubaturowych i liniowych infrastruktury technicznej, a także
terenowych obiektów sportowych.
W skład terenów zieleni dolin rzecznych wchodzą tereny dotychczas okresowo zalewane przez
rzekę, które pełnią równocześnie ważną funkcję przyrodniczą w mieście.
Tereny suchych zbiorników retencyjnych – ZR
Podstawowe przeznaczenie – na cele gromadzenia wód opadowych zabezpieczających miasto
przed podtopieniami. Wprowadzenie suchych zbiorników retencyjnych w Zawierciu – Kromołowie
będzie chronić zabudowane tereny dzielnicy Kromołów przed nadmiernymi wezbraniami wód
opadowych z górnej części zlewni rzeki Warty poprzez czasowe przetrzymanie ich w zagłębieniach
terenowych – jarach: „Doły Żerkowickie” i „Żelazna”. Przewiduje się budowę zespołu dwóch
zbiorników w obszarze „Dołów Żerkowickich” o pojemności użytkowej około 11000 m3 i zespołu
trzech zbiorników w rejonie ul. Żelaznej o pojemności użytkowej około 16000 m3. Dodatkowym
efektem działania zbiorników retencyjnych będzie ochrona przed zanieczyszczeniem źródeł rzeki
Warty wodami powodziowymi.
Pozostałe tereny zieleni – ZE
Za pozostałe tereny zieleni uznać należy te tereny zieleni, które ze względu na swoje funkcje nie
mieszczą się w ww. terenach zieleni, czyli zieleń izolacyjną od składowiska odpadów, terenów
komunikacji, terenów eksploatacji i przetwórstwa surowców a także zieleń naturalna. Na terenach tych
dopuszcza się sytuowanie niezbędnych dla miasta obiektów kubaturowych i liniowych infrastruktury
technicznej, a także terenowych obiektów sportowych.
15
5.3.2. Tereny wyłączone spod nowej zabudowy
Terenami wyłączonymi spod nowej zabudowy są:
 tereny narażone na niebezpieczeństwo powodzi,
 tereny złóż surowców mineralnych: wapieni i margli, surowców ilastych (z wyłączeniem
cmentarza w Bzowie), kruszyw naturalnych,
 tereny L – lasów i zalesień.
5.3.3. Tereny ograniczeń w zabudowie
Terenami występowania ograniczeń dla zabudowy są:
 tereny wyposażone w podziemną sieć drenarską. W przypadku lokalizacji obiektów
budowlanych na terenach zdrenowanych należy dokonać przebudowy sieci drenarskiej
w sposób umożliwiający prawidłowe jej funkcjonowanie w porozumieniu z zarządcą sieci.
Wskazane jest kompleksowe zlikwidowanie podziemnej sieci drenarskiej wskazanej na
rysunku „Kierunki i polityka przestrzenna” na terenach wskazanych do zabudowy w studium,
 tereny narażone na podtopienia,
 tereny występowania gleb III klasy bonitacyjnej,
 tereny występowania gruntów słabonośnych, dla których wprowadza się zakaz
podpiwniczania budynków,
 obszary objęte prawnymi formami ochrony przyrody – zgodnie z przepisami odrębnymi, tj.:
Park Krajobrazowy „Orlich Gniazd” – zgodnie z projektem Planu Ochrony Parku
Krajobrazowego „Orlich Gniazd” i Parku Krajobrazowego „Stawki” oraz obszar Natura 2000
PLH140032 Ostoja Kroczycka.
5.3.4. Wytyczne do planów miejscowych – kierunki i wskaźniki dotyczące
zagospodarowania oraz użytkowania terenów
Studium ustala następujące wskaźniki dotyczące zagospodarowania terenów zainwestowanych
i przeznaczonych do zainwestowania:
 minimalny procentowy udział powierzchni biologicznie czynnej (PBC),
 maksymalną wysokość zabudowy,
 minimalną powierzchnię działki budowlanej.
Wskaźniki te winny być doprecyzowywane i uszczegółowione na etapie opracowania
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z dopuszczeniem w uzasadnionych
przypadkach odchyleń od wskaźników zapisanych w studium. Wskaźniki te mają charakter
postulatywny. Dla opracowywanych planów miejscowych dopuszcza się odstępstwa od ww. wartości
w uzasadnionych przypadkach.
Maksymalna wysokość zabudowy dotyczy głównej bryły budynków, dopuszcza się przekroczenie
wysokości w przypadkach uzasadnionych względami technicznymi lub funkcjonalnymi niezbędnymi
do właściwego funkcjonowania zabudowy (wysokość tych obiektów i urządzeń zgodna
z wymaganiami technicznymi lub kulturowymi). Uszczegółowienie tego wskaźnika oraz wskazanie
lokalnych dominant wysokościowych należy określić w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego.
Ograniczenia wielkości wydzielanych działek nie dotyczą wydzieleń pod urządzenia
infrastruktury technicznej oraz wydzieleń w celach określonych przepisami odrębnymi lub
powiększenia nieruchomości sąsiedniej.
Dla zabudowy produkcyjnej nie ustala się wskaźników.
Tabela 1 Postulowane wskaźniki dotyczące zagospodarowania terenów zainwestowanych i
przeznaczonych do zainwestowania
A – STREFA
B – STREFA
MIEJSKA
PODMIEJSKA
ZABUDOWA MIESZKANIOWA JEDNORODZINNA
Min. PBC
20%
50%
Max. wys. zabudowy
15 m
12 m
Min. powierzchnia działki budowlanej
1000 m2
Max. liczba kondygnacji
3
3
16
C – STREFA
PRZYRODNICZA
70%
10 m
1300 m2
2
ZABUDOWA USŁUGOWA
25%
35%
20
15
1500 m2
6
4
CENTRA HANDLOWE
Min. PBC
35%
40%
Max. wys. zabudowy
20
15 m
5000 m2
12000 m2
2
ZABUDOWA MIESZKANIOWA WIELOORODZINNA
Min. PBC
Max. wys. zabudowy
11
4
Min. PBC
Max. wys. zabudowy
50%
12
2500 m2
3
-
Dla zabudowy produkcyjnej nie ustala się wskaźników.
Dodatkowo wszelkie planowane na terenie objętym studium obiekty budowlane wysokości równej
lub wyższej od 50 m nad poziomem terenu należy zgłosić do Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego Sił
Zbrojnych RP przed wydaniem pozwolenia na budowę.
5.3.5. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody,
krajobrazu kulturowego
W studium ustala się następujące kierunki ochrony środowiska i kształtowania funkcji
przyrodniczych:
 utrzymanie ciągłości przestrzennej i funkcjonalnej obszarów o szczególnych wartościach
przyrodniczych i krajobrazowych, które w strukturze gminy stanowią system przyrodniczy,
obejmując także fragmenty korytarzy ekologicznych i obszarów węzłowych o randze
ponadregionalnej (krajowej),
 wyeksponowanie w strukturze gminy obszarów o dużych wartościach przyrodniczych
i krajobrazowych,
 ochrona istniejących oraz wprowadzanie nowych terenów zieleni urządzonej oraz pasów
zadrzewień przyulicznych oraz śródpolnych,
 poprawa jakości środowiska,
 wzrost bezpieczeństwa ekologicznego.
W celu ochrony środowiska i jego zasobów w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
określa się:
 system obszarów otwartych (system przyrodniczy),
 obszary i obiekty ochrony przyrody,
 zasady ochrony powierzchni ziemi,
 zasady ochrony powietrza atmosferycznego,
 zasady ochrony zasobów wodnych i ich jakości,
 zasady ochrony akustycznej,
 zasady ochrony przed polami elektromagnetycznymi,
 zasady ochrony kopalin,
 zasady ochrony zwierząt i roślin.
5.3.6. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr
kultury współczesnej
Generalnymi zasadami ochrony wartości zabytkowych, którym należy podporządkować
kształtowanie zagospodarowania przestrzennego w obszarach dziedzictwa kulturowego, są:
 zachowanie i konserwacja zabytkowej substancji,
 zachowanie zabytkowego układu i kompozycji przestrzennej zespołów zabudowy,
17



podporządkowanie wymogom konserwatorskim dopuszczalnych przekształceń zabytkowej
zabudowy i zagospodarowania terenu,
wykluczenie lokalizowania nowych obiektów dysharmonizujących z historycznym
sąsiedztwem i przesłaniających obiekty zabytkowe, w tym ograniczenie lokalizowania
naziemnych obiektów infrastruktury technicznej,
uwzględnianie wymogów ochrony archeologicznej.
Dla zachowania spuścizny kulturowej postulowane jest:
 dla zachowania tradycyjnego charakteru zabudowy wzdłuż ulic, gdzie wykształciły się
pierzeje w liniach rozgraniczających należy ustalić konieczność realizacji zwartej zabudowy
pierzejowej w granicach działek przylegających do ulic, zwłaszcza przy skrzyżowaniach
i narożnikach,
 możliwość tradycyjnego sposobu lokalizacji zabudowy oficynowej – mieszkalnej
i gospodarczej w granicach między poszczególnymi działkami,
 kształtowanie zwartej struktury miejscowości w oparciu o tradycyjne miejsca koncentracji
usług i życia publicznego (rynki, place) oraz ograniczanie zabudowy rozproszonej
deformującej ich panoramy i historyczne układy przestrzenne,
 nawiązanie nowej zabudowy (skali zabudowy i zagospodarowania terenu) do charakteru
i skali zabudowy istniejącej (ochrona sylwet),
 zakaz obudowywania dróg, lasów, parków i dolin rzecznych w przypadkach mających wpływ
na deformację krajobrazu kulturowego, szczególnie dotyczy terenu Parku Krajobrazowego
„Orlich Gniazd”,
 kontynuowanie i odtwarzanie alei przydrożnych, będących elementem tradycyjnego pejzażu
Polski,
 zakaz lokalizowania w sąsiedztwie obiektów zabytkowych budynków zasłaniających widok
na zabytek, a także obiektów dysharmonizujących przestrzennie i kompozycyjnie z tym
zabytkiem.
Obiekty i obszary znajdujące się w rejestrze oraz ewidencji zabytków o walorach historycznych
lub architektonicznych, będące charakterystycznymi elementami historycznej zabudowy, należy
przewidzieć do trwałej adaptacji, z zachowaniem tradycyjnych dla miejsca form i faktur.
5.3.7. Kierunki rozwoju systemów komunikacyjnych
Celem generalnym polityki rozwoju transportu, opartej na zasadach zrównoważonego rozwoju,
jest stworzenie warunków dla sprawnego, bezpiecznego i ekonomicznego przemieszczania się osób
i towarów, przy ograniczaniu szkodliwego wpływu transportu na środowisko i warunki życia.
Celami szczegółowymi są:
 udostępnienie zagospodarowania i celów podróży na terenie gminy,
 zapewnienie powiązań z ponadlokalnymi systemami transportowymi, terenami sąsiednimi
oraz powiązań wewnętrznych,
 zaspokojenie potrzeb przewozowych mieszkańców i gospodarki,
 zapewnienie sprawności funkcjonowania transportu przy rosnącym poziomie motoryzacji,
 poprawa standardów podróży i bezpieczeństwa ruchu,
 zapewnienie możliwości korzystania z komunikacji zbiorowej oraz dotarcia pomocy, m.in.
poprzez realizację centralnego węzła komunikacyjnego przy ul. Grunwaldzkiej
uwzględniającego przystanki dla:
o komunikacji dalekobieżnej (krajowej i zagranicznej),
o komunikacji lokalnej (w granicach powiatu lub powiatów ościennych)
o komunikacji miejskiej (na terenie Gminy Zawiercie i w ramach porozumienia między
Gminami)
 poprawa warunków ruchu pieszego i rowerowego oraz parkowania,
 stymulowanie rozwoju przestrzennego i gospodarczego, współtworzenie ładu przestrzennego,
 ograniczenie negatywnego wpływu transportu na środowisko oraz warunki życia
mieszkańców.
18
5.3.8. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej
Celem polityki rozwoju infrastruktury technicznej jest zagwarantowanie bezpieczeństwa
funkcjonowania systemów tranzytowych oraz zasilających i obsługujących wszystkie tereny
zabudowy (istniejące i przeznaczone pod zabudowę), a w pierwszej kolejności tereny zabudowy
zwartej.
Przyjmuje się następujące wytyczne ogólne do miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego dotyczące polityki rozwoju infrastruktury technicznej na terenie miasta Zawiercia:
 nie ogranicza się możliwości likwidacji, modernizacji lub rozbudowy istniejącej infrastruktury
technicznej, pod warunkiem zapewnienia właściwej obsługi infrastrukturą techniczną
obszarów i terenów funkcjonalnych zgodnie z pozostałymi kierunkami rozwoju infrastruktury
technicznej,
 sieci infrastruktury technicznej powinny być prowadzone przez tereny przeznaczone na te
cele. W zakresie infrastruktury technicznej, zasilającej i obsługującej tereny zabudowy sieci
należy prowadzić, o ile to możliwe po terenie dróg publicznych,
 sieci infrastruktury technicznej o znaczeniu ponadlokalnym i regionalnym związane
z tranzytowym przesyłem energii elektrycznej powinny być prowadzone przez tereny
przeznaczone w planach miejscowych na te cele,
 przebiegi sieci infrastruktury technicznej w miarę możliwości powinny być niekolizyjne
z istniejącym i planowanym zagospodarowaniem,
 wyznaczając nowe tereny pod inwestycje należy wyprzedzająco realizować na nich urządzenia
infrastruktury technicznej,
 miasto powinno posiadać aktualne opracowania specjalistyczne, w oparciu o które
realizowany będzie przebieg sieci infrastruktury technicznej na terenach przeznaczonych pod
inwestycje.
Na terenie składowiska „Kobylarz II” oraz na wskazanych na rysunku studium „Obszarach
z dopuszczeniem funkcji odzysku i unieszkodliwiania odpadów” dopuszczono gospodarowanie
terenem służące lokalizowaniu działalności w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów oraz
związanego z tą działalnością magazynowaniu odpadów przeznaczonych do utylizacji. Zapis taki
zgodny jest z ustaleniami obowiązujących planów miejscowych.
5.3.9. Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego
o znaczeniu lokalnym
W studium wyróżnia się obszary, na których realizowane są i będą w najbliższych latach cele
publiczne o znaczeniu lokalnym. Należą do nich:
 tereny dróg gminnych oraz obiektów i urządzeń transportu publicznego, w tym
ogólnodostępnych parkingów, w szczególności: budowa ulicy zbiorczej w Blanowicach,
budowa nowego połączenia – tunelu drogowego w osiach ulic Sikorskiego i Brata Alberta,
budowa węzła przesiadkowego w oparciu o rozbudowany dworzec kolejowy,
 tereny ujęć wody (Karlin, Kosowska Niwa, Stary Rynek, Skarżyce, Bzów), wraz z całą siecią
wodociągową,
 teren miejskiej oczyszczalni ścieków wraz z całą siecią kanalizacyjną,
 tereny sieci elektroenergetycznych SN i nN wraz z transformatorami oraz obszarami
niezbędnymi do ich budowy i przebudowy,
 tereny rozbiorczej sieci gazowej,
 tereny ciepłowni miejskiej i tereny sieci ciepłowniczej wraz z obszarami niezbędnymi do ich
budowy i przebudowy,
 tereny sortowni odpadów komunalnych, kompostowni oraz czynnego składowiska odpadów
„Kobylarz II”,
 tereny publicznych placówek oświatowych w Zawierciu,
 tereny czynnych cmentarzy,
 teren stadionu miejskiego.
19
5.3.10. Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego
o znaczeniu ponadlokalnym
Wyróżnia się obszary, na których realizowane są i będą cele publiczne o znaczeniu
ponadlokalnym. Należą do nich:
 budowa obwodnicy południowej Zawiercia w ciągu drogi krajowej nr 78,
 przebudowa i rozbudowa istniejącej drogi krajowej,
 budowa obwodnicy zachodniej Zawiercia w ciągu dróg wojewódzkich nr 791 i 796, obecnie
realizowanej przez miasto Zawiercie,
 przebudowa i rozbudowa dróg wojewódzkich nr 791 i 796,
 rozbudowa i przebudowa dróg powiatowych,
 przebudowa i rozbudowa linii kolejowych nr 1, 4, wraz z stacjami i przystankami oraz linii
kolejowych nr 182 i 707,
 przebudowa i rozbudowa dworca kolejowego w Zawierciu, jako podstawowego elementu
zintegrowanego węzła przesiadkowego.
 tereny głównych punktów zasilania (Łośnice, Marteny, Elektrostalownia, Półwyroby,
Argentyna, Borowe Pole, Kądzielów, Zuzanka),
 tereny sieci elektroenergetycznych WN 220 kV i 110 kV wraz z obszarem niezbędnym do ich
budowy lub przebudowy,
 tereny gazociągów wysokiego ciśnienia wraz z obszarem niezbędnym do ich budowy lub
przebudowy,
 tereny dworca autobusowego i kolejowego,
 tereny szpitala powiatowego,
 tereny inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym „Budowle regulacyjne na
Odrze swobodnie płynącej i w dorzeczu Warty, naprawa i modernizacja wałów w dorzeczu
Odry wraz z Wartą” (zadanie przyjęte w Planie Zagospodarowania Przestrzennego
Województwa Śląskiego).
5.3.11. Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego
Na terenie gminy Zawiercie nie wskazuje się obszarów do scaleń i podziałów.
Na terenie gminy Zawiercie wskazuje się obszary rozmieszczenia obiektów handlowych
o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 :
1. w zachodniej części miasta – przy drodze na Porębę,
2. przy ul. Obrońców poczty Gdańskiej i Pogorzelskiej – dla istniejącego obiektu
(Intermarche),
3. przy ul. Żabiej,
4. Galeria handlowa w śródmieściu miasta Zawiercia teren FOBDECOR, z zastrzeżeniem,
że minimalna liczba kondygnacji nadziemnych w tej lokalizacji wynosi 2.
Na terenie miasta Zawiercia wskazuje się obszar przestrzeni publicznej. Tworzą go tereny
przylegające do ulic Sikorskiego oraz Leśnej, pomiędzy dworcem kolejowym a obecnym FOBDECOREM – rejonem lokalizowania reprezentacyjnej galerii handlowej. Jest to oś tworząca wyraźne,
reprezentacyjne centrum w przestrzeni miasta.
5.3.12. Obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego w tym obszary wymagające zmiany
przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne
Dla wszystkich terenów budowlanych, dla których będzie następowała zmiana przeznaczenia
terenu, należy opracować miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.
W studium wskazuje się również tereny, dla których celowa jest zmiana obowiązujących planów
miejscowych ze względu na zmianę zasięgu obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią
określonych w „Studium ochrony przeciwpowodziowej dla rzeki Warty”. Na obszarach narażonych
na niebezpieczeństwo powodzi należy dokonać zmiany miejscowego planu zagospodarowania
20
przestrzennego celem wprowadzenia zakazu zabudowy lub informacji o występowaniu zagrożenia
powodziowego zgodnie z przepisami odrębnymi.
5.3.13. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej
Dla ochrony i racjonalnego wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej wyznacza się
obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej, oznaczone symbolem R – tereny rolnicze. Są to tereny
zwartych kompleksów gruntów ornych w części zmeliorowanych oraz łąk i pastwisk.
Utrzymanie funkcji rolniczej w zachodniej części miasta nie jest wskazane pomimo
występowania znacznych powierzchni kompleksów glebowych o wysokiej przydatności rolniczej
oraz gleb organicznych o potencjalnie dużej przydatności rolniczej. Rozwój miasta w kierunku
zachodnim uwarunkowany jest m.in. prawną ochroną terenów wschodnich miasta wynikającą
z ustanowienia na tym obszarze Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd”. Wobec powyższego uznaje
się, iż obszarami predysponowanymi do rozwoju rolniczej przestrzeni produkcyjnej są obszary
położone we wschodniej części miasta.
Podstawowym przeznaczeniem terenów lasów są tereny lasów i zalesień. Obejmują one zwarte
kompleksy leśne, rozproszone obszary leśne oraz grunty szczególnie predysponowane do
wprowadzenia zalesień. Dla ochrony i racjonalnego wykorzystania leśnej przestrzeni produkcyjnej
wyznacza się obszary leśnej przestrzeni produkcyjnej, oznaczone symbolem L – tereny lasów
i zalesień.
5.3.14. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwanie się mas
ziemnych
Zgodnie z aktualizacją „Studium ochrony przeciwpowodziowej dla rzeki Warty” ze stycznia
2009 r. opracowanym przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu na terenie miasta
znajdują się:
 obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1%
(powierzchnia ok. 112 ha)
 obszary zagrożenia powodzią o prawdopodobieństwie wystąpienia p=10% (powierzchnia ok.
77 ha)
Na terenie Zawiercia kilkanaście budynków leży na terenach, dla których istnieje ryzyko
wystąpienia powodzi raz na 10 lat (prawdopodobieństwo p=10%), zaś blisko 100 budynków
zagrożonych tzw. wodą stuletnią tj. jest powodzią o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1%.
Brak wyznaczenia przez RZGW obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi dla
innych rzek nie oznacza, że zagrożenie takie nie może wystąpić w innych dolinach.
W 2007 r. Państwowa Służba Hydrogeologiczna opracowała w skali 1:50000 „Mapę obszarów
zagrożonych podtopieniami w Polsce”. Obszary zagrożone podtopieniami w dolinach rzecznych
i w ich sąsiedztwie zostały wyznaczone na podstawie materiałów geologicznych, hydrogeologicznych
oraz szczegółowej analizy morfologii i hydrografii terenu. W ich granicach mieszczą się zarówno
tereny o podtopieniach stałych jak i sezonowych.
Na terenie Zawiercia zostały wskazane obszary zagrożone podtopieniami jedynie dla dorzecza
Czarnej Przemszy. Tereny te zajmują powierzchnię ok. 207 ha w południowej części miasta.
Na wskazanych obszarach obowiązują ograniczenia w ich zagospodarowaniu wynikające
z przepisów odrębnych.
Na terenie miasta nie występują obszary narażone na osuwanie się mas ziemnych.
5.3.15. Obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji
Studium nie wskazuje obszarów wymagających rehabilitacji.
Za obszary do przekształceń funkcjonalno-przestrzennych uznaje się tereny wskazane do
rewitalizacji, zgodnie z „Lokalnym programie rewitalizacji obszarów miejskich na terenie miasta
Zawiercia na lata 2007-2013 aktualizacja”.
Na terenie Zawiercia wskazuje się następujące obszary wymagające rekultywacji:
1. tereny poeksploatacyjne cementowni „Wiek” w Bzowie – preferowany kierunek
rekultywacji: urządzenie parku sportowo - rekreacyjnego o randze ogólnomiejskiej
i ponadlokalnej,
21
2. obszary udokumentowanych złóż naturalnych w Blanowicach (obszary, na których
wydobywa się lub będzie wydobywane kruszywo naturalne metodą odkrywkową) –
preferowany kierunek rekultywacji: zieleń urządzona oraz wody,
3. tereny po likwidowanej hałdzie w Łośnicach – preferowany kierunek rekultywacji: zieleń
urządzona, zalesienie.
.
5.3.16. Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych
Na terenie miasta Zawiercie występują tereny zamknięte, zdefiniowane w ustawie z dnia 17 maja
1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne, uznane na podstawie Decyzji Nr 45 Ministra
Infrastruktury z dnia 17 grudnia 2009 r. (zmienionej Decyzją Nr 25 Ministra Infrastruktury z dnia
12 sierpnia 2011 r.). Dla wskazanych terenów zamkniętych nie wyznaczono stref ochronnych.
5.4. Powiązania studium z innymi dokumentami
Studium jest dokumentem planistycznym, określającym politykę przestrzenną gminy oraz
lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego, przy uwzględnieniu uwarunkowań, celów
i kierunków polityki przestrzennej państwa, województwa i powiatu.
W związku z powyższym studium uwzględnia zapisy następujących dokumentów:
1. Szczebla wojewódzkiego
a) Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego, obowiązujący w latach 20042019, przyjęty uchwałą nr II/21/2/2004 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 21.06.2004 r.,
wraz ze Zmianą Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego,
obowiązujący w latach 2010-2025, przyjętą uchwałą nr III/56/1/2010 Semiku Województwa
Śląskiego z dnia 22.09.2010
b) Strategia Rozwoju Województwa „Śląskie 2020”, przyjęta uchwałą nr III/47/1/2010 Sejmiku
Województwa Śląskiego z dnia 17.02.2010,
c) Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla województwa Śląskiego, obowiązująca w latach
2009-2010 z perspektywą na 2011-2018, przyjęta uchwałą nr III/37/3/2009 Sejmiku
Województwa Śląskiego z dnia 29.04.2009
d) Program Małej Retencji dla województwa Śląskiego, przyjęty uchwałą nr II/43/1/2006 Sejmiku
Województwa Śląskiego z dnia 16.01.2006
e) Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa śląskiego do roku 2013, przyjęty
uchwałą Sejmiku Województwa Śląskiego nr III/51/1/2010 z dnia 12.05.2010
f) Program Wykorzystania Odnawialnych Źródeł Energii
g) Strategia Rozwoju Turystyki w województwie Śląskim na lata 2004-2013 przyjęta uchwałą nr
II/29/10/2004 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 20.12.2004
h) Strategia Rozwoju Zagłębia Dąbrowskiego przyjęta w formie porozumienia zawartego
pomiędzy władzami samorządowymi jednostek wchodzących w skład Zagłębia, 2004 r.
2. Szczebla powiatowego
a) Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Zawierciańskiego na lata 2004-2011, przyjęty uchwałą
nr XIV/120/03 Rady Powiatu Zawierciańskiego z dnia 30.12.2003
b) Program Ochrony Środowiska Powiatu Zawierciańskiego na lata 2004-2011, przyjęty uchwałą
nr XIV/120/03 Rady Powiatu Zawierciańskiego z dnia 30.12.2003
c) Strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie, przyjęta uchwałą nr XL/418/02
Rady Powiatu Zawierciańskiego z dnia 23.05.2002
d) Strategia bezpieczeństwa powiatu zawierciańskiego na lata 2007-2010, przyjęta uchwałą
nr VIII/4/07 Rady Powiatu Zawierciańskiego z dnia 29.05.2007
e) Strategia rozwoju powiatu zawierciańskiego na lata 2011-2020, przyjęta uchwałą nr LI/514/10
Rady Powiatu Zawierciańskiego z dnia 28.10.2010
f) Strategia rozwoju turystyki w powiecie zawierciańskim, przyjęta uchwałą nr XXI/207/04 Rady
Powiatu Zawierciańskiego z dnia 30.09.2004
3. Szczebla lokalnego
a) Strategia rozwoju miasta Zawiercie 2025 PLUS
22
b) Plan Rozwoju Lokalnego gminy Zawiercie przyjęty uchwałą nr XXX/309/05 Rady Miejskiej
Zawiercia z dnia 02.02.2005
c) Lokalny Plan Rewitalizacyjny przyjęty uchwałą nr XXXVIII/416/05 Rady Miejskiej Zawiercia
z dnia 24.08.2005
d) Program Ochrony Środowiska dla miasta Zawiercie na lata 2004-2011 przyjęty uchwałą
nr XVII/202/02 Rady Miejskiej Zawiercia z dnia 11.02.2004 r.
e) Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Zawiercie na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 20162019, przyjęty uchwałą nr XIX/177/11 Rady Miejskiej z dnia 28.12.2011 r.
f) Projekt Planu Ochrony Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd” i Parku Krajobrazowego
„Stawki”
Ponadto na terenie gminy Zawiercie obowiązuje 27 miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego pokrywających łącznie 93,5% jej powierzchni. Bez pokrycia planem pozostaje ok.
552 ha, na które składają się: duży obszar o powierzchni ok. 514 ha położony w południowozachodnim fragmencie miasta (w ok. 70% pokryty lasem), tereny wyłączone z planu1 w Karlinie (ok.
6,7 ha) i Skarżycach (ok. 4,5 ha) oraz tereny zamknięte kolejowe.
Tabela 2 Wykaz obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na terenie
miasta Zawiercie
Lp.
Tytuł opracowania
1
MPZP terenu górniczego kopalni „Wiek” w Ogrodzieńcu 2
2
MPZP miasta Zawiercia – tereny przemysłowo-składowe – część
wschodnia z otoczeniem i osiedlem Łośnice-Wierczki
3
MPZP miasta Zawiercia – część południowo-zachodnia
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Zmiana MPoZP miasta Zawiercia – dla terenów położonych przy ul.
Żniwnej (obręb Kromołów)
Zmiana MPoZP miasta Zawiercia – dla terenów położonych przy ul.
Harcerskiej (obręb Kromołów)
Zmiana MPoZP miasta Zawiercia – przy ul. Okiennik (obręb
Skarżyce)
Zmiana MPoZP miasta Zawiercia – dla gruntów Nr 90/9, 90/10 przy
ul. Okiennik (obręb Skarżyce)
Zmiana MPoZP miasta Zawiercia – przy ul. Jurajskiej (obręb
Żerkowice)
Zmiana MPoZP miasta Zawiercia – przy ul. Tetmajera (obręb
Blanowice)
Zmiana MPoZP miasta Zawiercia – przy ul. Przyjaźni (obręb
Blanowice)
Zmiana MPoZP miasta Zawiercia – przy ul. Rzemieślniczej (dz. Nr
66/7 obręb Zawiercie)
Zmiana MPoZP miasta Zawiercia – przy ul. Rzemieślniczej (dz. Nr
28/14 obręb Zawiercie)
MPZP miasta Zawiercia dla obszaru obejmującego dzielnicę
Kosowska Niwa
MPZP miasta Zawiercia dla obszarów obejmujących dzielnice:
Bzów, Karlin, Pomrożyce, Skarżyce i Żerkowie
MPZP miasta Zawiercia dla obszarów stanowiących tereny
rekreacyjno-turystyczne – rejon zamku Morsko
MPZP miasta Zawiercia dla obszaru obejmującego rejon osiedla
Stawki i tereny przemysłowo-składowe
Ręby-Zuzanka
Piłsudskiego
MPZP miasta Zawiercia dla obszaru obejmującego dzielnicę
Śródmieście i osiedle Centrum
MPZP miasta Zawiercia dla obszarów obejmujących Strefę
Aktywności Gospodarczej w Zawierciu – Obszar „A” położony przy
ul. Podmiejskiej i Cerefisko
21
MPZP miasta Zawiercia dla rurociągu tlenu do huty CMC Zawiercie
22
1
Nr i data uchwały
Rady Miejskiej
w Zawierciu
Nr XVI/153/99
z dn. 28.XII.1999 r.
Nr XLIII/472/02
z dn. 1.X.2002 r.
Nr XLIII/473/02
z dn. 1.X.2002 r.
Nr XLIII/474/2002
z dn. 1.X.2002 r.
Nr XLIII/475/2002
z dn. 1.X.2002 r.
Nr XLIII/476/2002
z dn. 1.X.2002 r.
Nr XLIII/477/2002
z dn. 1.X.2002 r.
Nr XLIII/478/2002
z dn. 1.X.2002 r.
Nr XLIII/479/2002
z dn. 1.X.2002 r.
Nr XLIII/480/2002
z dn. 1.X.2002 r.
Nr XLIII/481/2002
z dn. 1.X.2002 r..
Nr XLIII/482/2002
z dn. 1.X.2002 r.
Nr XLIX/514/06
z dn. 21.VI.2006 r.
Nr XII/131/07
z dn. 29.VIII.2007r.
Nr XII/132/07
z dn. 29.VIII.2007r.
Nr XV/174/07
z dn. 24.X.2007 r.
Nr XV/175/07
z dn. 24.X.2007 r.
Nr XV/176/07
z dn. 24.X.2007 r.
Nr XV/177/07
z dn. 24.X.2007 r.
Publikacja
Dz. Urz. Woj. Śląskiego Nr 12
z dn. 24.III.2000 r., poz. 139
z dn. 2.XII.2002 r., poz. 2907
z dn. 2.XII.2002 r., poz. 2908
z dn. 2.XII.2002 r., poz. 2909
z dn. 2.XII.2002 r., poz. 2910
z dn. 6.II.2003 r., poz. 226
z dn. 6.II.2003 r., poz. 227
z dn. 2.XII.2002 r., poz. 2911
z dn. 2.XII.2002 r., poz. 2912
z dn. 2.XII.2002 r., poz. 2913
z dn. 2.XII.2002 r. poz.2914
z dn. 2.XII.2002 r., poz. 2915
z dn. 1.VIII. 2006 r., poz. 2503
z dn. 30.X.2007 r., poz. 3392
z dn. 30.X.2007 r., poz. 3393
z dn. 27.XI.2007 r., poz. 3844
z dn. 27.XI.2007 r., poz. 3845
z dn. 27.XI.2007 r., poz. 3846
z dn. 27.XI.2007 r., poz. 3847
Nr XX/228/08
z dn. 6.II.2008 r.
z dn. 12.III.2008 r., poz. 976
Nr XXVII/345/08
z dn. 24.IX.2008 r.
Nr XXVIII/359/08
z dn. 19.XI.2008 r., poz. 3764
pow.
oprac.
[ha]
149
380
461
0,4
3
5
2
0,4
0,3
0,2
0,1
0,1
84
2861
144
74
97
66
127
14
32
54
Na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercia dla obszarów obejmujących
dzielnice: Bzów, Karlin, Pomrożyce, Skarżyce i Żerkowie (Uchwała Rady Miejskiej w Zawierciu Nr XII/131/07 z dn.
29.VIII.2007 r.)
2
Plan sporządzony dla terenu górniczego kopalni „Wiek” w Ogrodzieńcu obwiązuje na terenie dwóch odrębnych jednostek
samorządu terytorialnego tj. miasta Zawiercia i gminy Ogrodzieniec.
23
Lp.
23
24
25
26
27
Tytuł opracowania
Argentyna
Zmiana MPZP miasta Zawiercia dla obszaru obejmującego dzielnicę
Śródmieście i osiedla Centrum uchwalonego uchwałą Nr XV/177/07
Rady Miejskiej w Zawierciu z dnia 24 października 2007 r.
Zmiana MPZP miasta Zawiercia – część południowo-zachodnia,
uchwalonego uchwałą Nr XLIII/473/02 Rady Miejskiej w Zawierciu z
dnia 1 października 2002 r.
MPZP miasta Zawiercia dla obszarów obejmujących Śródmieście –
część II
MPZP miasta Zawiercia dla obszarów obejmujących Strefę
Aktywności Gospodarczej w Zawierciu – Obszar „A” położony w
rejonie ulic: Wojska Polskiego, Myśliwskiej i projektowanej drogi
głównej, z otoczeniem
MPZP miasta Zawiercia dla obszarów obejmujących dzielnice:
Blanowice, Borowe Pole, Kromołów i Warty
Nr i data uchwały
Rady Miejskiej
w Zawierciu
z dn. 29.X.2008 r.
Publikacja
pow.
oprac.
[ha]
z dn. 12.XII.2008 r., poz. 4343
Nr XXVIII/360/08
z dn. 29.X.2008 r.
z dn. 10.XII.2008 r., poz. 4243
0,9
Nr XXXVI/516/09
z dn. 24.VI.2009 r.
z dn. 19.VIII.2009 r., poz. 2939
0,7
Nr XLV/606/09
z dn. 30.XII.2009 r.
Dz. Urz. Woj. Śląskiego Nr 42 z
dnia 11.III.2010 r., poz. 648
48
Nr XLIX/634/10
z dn. 31.III.2010 r.
z dn. 13.V.2010 r., poz. 1398
874
Nr LIV/669/10
z dn. 30.VI.2010 r.
z dn. 23.VIII.2010 r., poz. 2627
2497
MPZP – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
MPoZP – miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UM Zawiercie
6. OCENY I ANALIZY
6.1. Stan środowiska
Rozdział opisuje aktualny stan środowiska, będący wynikiem istniejącego na terenie gminy
zagospodarowania przestrzennego. Zawarte w prognozie podrozdziały dotyczące poszczególnych
elementów środowiska oraz ich zagrożeń oparto na Opracowaniu ekofizjograficznym podstawowym
z 2012 r. sporządzonym na potrzeby studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Zawiercia.
6.1.1. Środowisko abiotyczne
6.1.1.1.Rzeźba terenu i warunki gruntowe
Zgodnie z regionalizacją fizyczno-geograficzną Polski opracowaną przez J. Kondrackiego, gmina
Zawiercie leży w zasięgu 4 mezoregionów (od wschodu): Wyżyna Częstochowska, Obniżenie Górnej
Warty, Garb Tarnogórski, Próg Woźnicki. Część wschodnia gminy jest mniej przekształcona
antropogenicznie niż część zachodnia. Stanowi ją Wyżyna Częstochowska, która opada w kierunku
północno-wschodnim. Ponad falistą powierzchnię wyżyny wznoszą się ostańcowe skałki wapienne.
Zachodnia część charakteryzuje się licznymi podmokłymi obniżeniami, obniżeniami
bezodpływowymi oraz suchymi dolinkami. Średnia wysokość terenu wynosi ok. 324-328 m. n.p.m.
Warunki geologiczno-inżynierskie w gminie można ocenić jako dobre. Gruntami nie nadającymi
się pod zabudowę ze względu na swoją słabą nośność są przede wszystkim grunty organiczne: torfy
i mursze ale i również gleby murszowate oraz mady, które nie są w stanie przenieść nawet małych
obciążeń. Drugim czynnikiem jest tempo wsiąkania wód opadowych i roztopowych. Z tego względu,
za grunty nie nadające się pod zabudowę uznać można: utwory ilaste i gliniaste. gliny, piaski gliniaste
i gliny piaszczyste.
6.1.1.2.Surowce naturalne
Na terenie Zawiercia występują udokumentowane złoża rud cynku i ołowiu, surowców ilastych
ceramiki budowlanej, piasków budowlanych.
Tabela 3 Złoża kopalin w Zawierciu
Lp.
Nazwa złoża
Rodzaj kopaliny
1
Marciszów
Rudy cynku i ołowiu
2
Zawiercie I-cz
wyniesiona
Rudy cynku i Ołowiu
3
Zawiercie
4
Wiek II
5
Wiek II
Surowce ilaste ceramiki
budowlanej
Wapienie i margle przem.
cementowego
Surowce ilaste d/p
cementu
Nadzór
górniczy
OUG*Katowice
OUG*Katowice
OUG*Katowice
OUG*Katowice
OUG*Katowice
24
Organ
koncesyjny
Stan zagospodarowania
nr
Midas
Minister
Złoża rozpoznane wstępnie
15
Minister
Złoża rozpoznane szczegółowo
13
Złoże rozpoznane wstępnie
2093
Złoże rozpoznane szczegółowo
1836
2619
6
BlanowiceZaleszcze
7
Blanowice C
Blanowice B
Blanowice A
Kruszywa naturalne
budowlanej
budowlanej
budowlanej
OUG*Katowice
OUG*Katowice
OUG*Katowice
OUG*Katowice
Starosta
5727
Złoża zagospodarowane
6264
6265
Złoża zagospodarowane
6266
OUG* - Okręgowy Urząd Górniczy
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PIG
W chwili obecnej eksploatowane są złoża surowców ilastych: Blanowice A, Blanowice B
(ROIII.6522.001.2011.AMD) oraz Blanowice C (ROIII.AMD.7511-001/10).
6.1.1.3.Woda
WODY POWIERZCHNIOWE
Zawiercie leży w zasięgu dwóch zlewni: zlewni rzeki Wisły (południowo-wschodnia część
miasta) i Odry (północna i środkowa część miasta). Obszar miasta odwadniany jest przez zlewnię
Warty w kierunku północnym, natomiast Czarna Przemsza należąca do zlewni Wisły odwadnia teren
w kierunku południowym. Przez teren Zawiercia przebiega dział wodny I rzędu Wisła-Odra
oddzielający zlewnię Czarnej Przemszy od źródliskowej zlewni Warty. Wysokość działu wodnego
wynosi 444,3 m n.p.m.
Warta bierze swój początek z dwóch źródeł zlokalizowanych w Kromołowie (380 m n.p.m.),
a ich średnia roczna wydajność wynosi odpowiedni 8,0 i 3,0 dm3/s. Poniżej centrum miasta Wartę
zasilają dwa prawobrzeżne dopływy – potok Łośnicki oraz potok Rak. Warta na całej długości
w Zawierciu jest rzeką uregulowaną, zaś jej dopływy są uregulowane częściowo.
Czarna Przemsza wypływa ze źródeł zlokalizowanych w Bzowie (405 m n.p.m.), których
średnioroczna wydajność wynosi 3,7 dm3/s. Jej głównym dopływem w granicach gminy jest potok
Kierszula.
Część terenu Zawiercia jest zmeliorowana i wyposażona w podziemną sieć drenarską.
Na terenie gminy funkcjonuje jeden zbiornik pochodzenia naturalnego (staw Łakoty), pozostałe
zbiorniki są to niewielkie, pochodzenia antropogenicznego – w wyrobiskach i zapadliskach terenu
oraz zbiorniki przeciw powodziowe.
Na terenie gminy dla Warty zostały wyznaczone przez RZGW w 2009 roku obszary
bezpośredniego zagrożenia powodzią o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1%. Dla Czarnej
Przemszy Państwowa Służba Hydrogeologiczna wyznaczyła obszary zagrożone podtopieniami.
WODY PODZIEMNE
Na obszarze gminy znajdują się cztery piętra wodonośne: czwartorzędowe (najpłytsze, mało
zasobne, wykorzystywane lokalnie), jurajskie (składa się z trzech poziomów, najbardziej zasobne
i najczęściej wykorzystywany jest poziom górnojurajski), triasowe i dewońskie.
Występują tu trzy szczelinowo-krasowe główne zbiorniki wód podziemnych:
 Nr 326 GZWP Zbiornik Częstochowa (E) jest to zbiornik krasowo-szczelinowy w utworach
górnojurajskich o powierzchni 3257 km2 i zasobach dyspozycyjnych 1020 tys. m3/d. Średnia
głębokość ujęć wynosi 160 m.
 Nr 327 GZWP Lubliniec-Myszków jest to zbiornik krasowo-szczelinowy w utworach
środkowotriasowych o powierzchni 1729 km2 i zasobach dyspozycyjnych 312 tys. m3/d. Średnia
 Nr 454 GZWP Olkusz-Zawiercie jest to zbiornik krasowo-szczelinowy w utworach
środkowotriasowych o powierzchni 732 km2 i zasobach dyspozycyjnych 391 tys. m3/d. Średnia
6.1.1.4.Gleby
Jakość gleb na obszarze gminy można określić jako średnie. Dominują gleby klasy bonitacyjnej
IV i niższej, występują niewielkie płaty gleb klasy IIIa i IIIb. Dominującym kompleksem rolniczoglebowym w Zawierciu są kompleksy żytni oraz pszenny wadliwy, wytworzone na glebach
25
inicjalnych, rędzinach, bielicowych i pseudobielicowych. Na niewielkich płatach gleb brunatnych
wykształciły się kompleksy pszenny dobry oraz żytni bardzo dobry.
6.1.1.5.Powietrze
Cechy klimatu Zawiercia (wg Atlasu klimatycznego Polski):
 średnia roczna temperatura powietrza – ok. 7,5°C
 średnia liczba dni przymrozkowych (temperatura min < 0 °C) – 112-130
 okres wegetacji (średnia temperatura >5 °C) – 210-220 dni
 średnie roczne sumy opadu – 600-650 mm (minimum: styczeń-marzec, maksimum: lipiec)
 średnia liczba z opadem – 169
 średnia liczba dni z burzą – 26
 średnia liczba dni z mgłą – 38
 dominujące wiatry z sektora południowo-zachodniego i południowego
 średnia prędkość wiatru – 2,3 m/s
 długość zalegania pokrywy śnieżnej – od 70 dni na zachodzie i do 80 dni na wschodzie
Na terenie gminy występują różne warunki topoklimatyczne, w związku z czym można tu
wyróżnić:
 topoklimat terenów wysoczyzny
 topoklimat lasów
 topoklimat terenów podmokłych i wód
 topoklimat terenów zabudowanych
Zanieczyszczenie powietrza na terenach zurbanizowanych wywołane jest przez emisje
zanieczyszczeń do atmosfery (zakłady przemysłowe, kotłownie, paleniska domowe, transport,
składowiska odpadów i rolnictwo – głównie ze spalania paliw) oraz przez niski udział powierzchni
biologicznie czynnej na działkach budowlanych.
Teren miasta Zawiercie należy do strefy śląskiej Pl.24.00.b.19 dla celów oceny jakości powietrza
pod kątem zawartości ozonu oraz do strefy tarnogórsko-będzińskiej Pl.24.10.z.03 dla celów oceny
jakości powietrza pod kątem zawartości dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku azotu, tlenku węgla
i benzenu, pyłu zawieszonego PM10 oraz zawartego w tym pyle ołowiu, arsenu, kadmu, niklu
i benzo(a)pirenu3.
Ze względu na przekroczenia poziomu docelowego benzo(a)pirenu (BaP), pyłu PM10, pyłu
PM2,5 oraz ozonu strefę śląską zaliczono do klasy C zarówno pod kątem ochrony zdrowia jak
i ochrony roślin. Ze względu na stężenie pozostałych substancji strefę tarnogórsko-będzińskiej
zaliczono do klasy A.
6.1.1.6.Klimat akustyczny
Źródłem hałasu w gminie jest sieć komunikacyjna – linie kolejowe oraz droga krajowa nr 78.
Wpływ na to ma zły stan techniczny dróg oraz duża intensywność ruchu (droga nr 78 przebiega przez
centrum miasta).
6.1.1.7.Pola elektromagnetyczne
W granicach gminy promieniowanie niejonizujące występuje w ograniczonym zakresie. Jego
źródłem są sieci elektroenergetyczne wysokiego napięcia oraz nadajniki sieci GSM. Natężenie tego
promieniowania nie powoduje istotnego zagrożenia dla środowiska i ludzi.
Nie rejestruje się promieniowania jonizującego.
6.1.2. Środowisko biotyczne
6.1.2.1.Lasy
Lasy zajmują 1830 ha, co stanowi 20,9% powierzchni miasta. Wskaźnik lesistości jest więc
niższy od średniej na każdym szczeblu administracyjnym (powiat zawierciański 30,1%, województwo
śląskie 31,8%, Polska 29,2%). Struktura własności lasów jest rozdzielona po równo między własność
prywatną (50,9%) a własność Skarbu Państwa. Lasy państwowe Zawiercia administrowane są przez
3
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości
powietrza (Dz.U. 2008.52.310)
26
nadleśnictwa Siewierz (509,6 ha) oraz Olkusz (258,6 ha). Pozostałe lasy (1022 ha) administrowane są
przez Nadleśnictwo Siewierz na zlecenie Starosty powiatu zawierciańskiego.
Lasy na terenie Zawiercia są lasami wielofunkcyjnymi – obok funkcji gospodarczych spełniają
funkcje: ochronne, dydaktyczne, rekreacyjno-turystyczne, ekologiczne i krajobrazowe.
Wszystkie lasy w Zawierciu (za wyjątkiem części pododdziałów 210d, i, j, k przeznaczonych
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod korytarz projektowanej drogi głównej
ruchu przyspieszonego – obwodnicy Poręby i Zawiercia – w ciągu drogi krajowej nr 78) zostały
uznane za ochronne na mocy decyzji Ministra Środowiska: DL-lp-0233-1/0103/09 z dnia 16 stycznia
2009 r. oraz DL-lpm-612-6/6847/12/JŁ z dnia 17 lutego 2012 r. a także Zarządzenia nr 32 Ministra
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z 25 maja 1993 r.
Drzewostan reprezentowany jest przez 20 gatunków drzew, m.in.: sosnę (60%), brzozę, buk
zwyczajny, olchę czarną, modrzew europejski, dąb szypułkowy i czerwony, oraz coraz liczniejsze
gatunki obcego pochodzenia: sosnę czarną, sosnę wejmutkę, sosnę smołową, sosnę banksa, dąb
czerwony, daglezję zieloną, kasztanowiec, topolę (nieustalone odmiany hodowlane) i robinię
akacjową. Kompleksy leśne są niejednorodne i rozdrobnione.
Na terenie Zawiercia występują następujące typy siedliskowe lasu:
 I grupa ubogich typów siedliskowych obejmująca lasy, w tym: bór suchy (Bs), bór świeży (Bśw),
 II grupa średniożyznych typów siedliskowych obejmująca lasy mieszane, w tym: bór mieszany
(BM), bór mieszany świeży (BMśw),
 III grupa żyznych typów siedliskowych obejmująca lasy mieszane.
6.1.2.2.Fauna i flora
FLORA ORAZ GRZYBY
Na terenie gminy występują różnorodne siedliska roślinne. Poza siedliskami leśnymi występują
zbiorowiska: roślinności bagiennej, segetalnej, zaroślowej, nitrofilne i ciepłolubne zarośla okrajkowe,
roślinność łąk pastwisk, murawy napiaskowe oraz roślinność ruderalna. Pełnią one różne funkcje
przyrodnicze, zależne od charakteru zbiorowiska.
FAUNA
Obszar gminy charakteryzuje się dużą różnorodnością środowiska przyrodniczego. Jest
powiązany z pobliskimi kompleksami leśnymi, środowiskiem wodnym oraz charakterystycznym
środowiskiem Jury, co sprzyja obecności wielu gatunków zwierząt z różnych środowisk.
Z większych ssaków na terenie Zawiercia spotkać można lisy, jenoty, sarny, dziki, daniele
i bobry.
6.1.2.3.System przyrodniczy gminy
1)
2)
3)
W skład systemu przyrodniczego gminy wchodzą:
obszar nadrzędny – tereny wchodzące w skład Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd”, w tym
obszaru Natura 2000 Ostoja Kroczycka PLH 240032
obszary wspomagające:
 tereny leśne – obszar regeneracji wymiany powietrza o znaczeniu ponadlokalnym,
 rzeki: Warta oraz Czarna Przemsza – główne osie hydrologiczne,
 obniżenie dolinne dopływów Warty: potoku Łośnickiego (Strumień) i potoku Rak oraz
potoku Kierszula – dopływu Czarnej Przemszy – poboczne osie hydrologiczne,
 staw ornitologiczny w Blanowicach,
 podmokłe łąki „Markowizna” w dolinie Czarnej Przemszy,
 podmokłe łąki „Kosowska Niwa”,
obszary uzupełniające – tereny zieleni urządzonej, tereny sportu i rekreacji położone przeważnie
na obszarze zurbanizowanym, tereny cmentarzy, ogrody działkowe, tereny wykorzystywane
rolniczo tereny zabudowy mieszkaniowej i inne tereny zurbanizowane lub projektowane do
urbanizacji o dużym udziale powierzchni biologicznie czynnej i większej ekstensywności.
Pod względem przyrodniczym obszar gminy można podzielić na dwie diametralne różne części:
wschodnią i zachodnią. Część wschodnią stanowi Park Krajobrazowy „Orlich Gniazd” wraz z otuliną,
obejmujący tereny leśne i rolnicze oraz obszar Natura 2000 Ostoja Kroczycka. Część zachodnia ma
27
dużo mniejsze znaczenie przyrodnicze, co wynika z wysokiego stopnia zabudowy oraz jej zwartości.
Powiązania przyrodnicze w tej części funkcjonują dzięki: zieleni parkowej, zieleni nieurządzonej,
zieleni przyulicznej i przydomowej. Poza terenami silnie zabudowanymi funkcje przyrodnicze pełnią
również pola uprawne oraz byłe tereny rolnicze a obecnie odłogowane. W ramach struktury
funkcjonalno-przestrzennej gminy system ten współtworzą tereny oznaczone symbolami: L, R, Z, ZE,
ZC, ZD, ZP, ZR.
Na obszary korytarzy wymiany powietrza składają się tereny wymienione w punktach 1, 2 oraz
tereny kolejowe i ulice położone zgodnie z dominującymi kierunkami wiatrów.
6.1.2.4.Walory krajobrazowe
O walorach krajobrazowych danego obszaru stanowią zarówno tereny przyrodnicze (otwarte) jak
również tereny zurbanizowane (zainwestowane). Obszar gminy, ze względu na urozmaiconą
morfologię terenu, cechuje się wysokimi walorami krajobrazowymi. Z tego względu gminę można
podzielić na część wschodnią i zachodnią.
Część wschodnią stanowi fragment Jury Krakowsko-Częstochowskiej, należący do Parku
Krajobrazowego „Orlich Gniazd”. Krajobraz rolniczy przeplata się z licznymi skupiskami leśnymi
i zadrzewieniami. Tereny zieleni występują na stromych stokach, w dolinach i zagłębieniach. Całość
urozmaicają ostańce wapienne, które występują na północ od Żerkowic i na wschód od Skarżyc.
Część zachodnia gminy charakteryzuje się dużym udziałem terenów zainwestowanych. Tereny
otwarte to głównie lasy, tereny zieleni urządzonej, nieliczne tereny rolne. Przebiegające tędy doliny
Warty, Czarnej Przemszy oraz innych cieków wzbogacają krajobraz miasta.
Na terenach zainwestowanych ustanowione zostały strefy ochrony krajobrazu, w następujących
planach miejscowych:
 Uchwała Nr XLIII/476/2002 z dnia 1 października 2002 r. – Zmiana miejscowego planu
ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercia – przy ul. Okiennik (obręb
Skarżyce)
ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercia – dla gruntów Nr 90/9, 90/10
przy ul. Okiennik (obręb Skarżyce)
ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercia – przy ul. Jurajskiej (obręb
Żerkowice)
ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercia – przy ul. Przyjaźni (obręb
Blanowice)
 Uchwała Nr XXVII/345/08 dnia 24 września 2008 r. – w sprawie: mpzp miasta Zawiercia dla
rurociągu tlenu do huty CMC Zawiercie
 Uchwała Nr XLIX/634/10 z dnia 31 marca 2010 r. – w sprawie: mpzp miasta Zawiercia dla
obszarów obejmujących Strefę Aktywności Gospodarczej w Zawierciu – Obszar „A” położony
w rejonie ulic: Wojska Polskiego, Myśliwskiej i projektowanej drogi głównej
 Uchwała Nr LIV/669/10 z dnia 30 czerwca 2010 r. – w sprawie: mpzp miasta Zawiercia dla
obszarów obejmujących dzielnice: Blanowice, Borowe Pole, Kromołów i Warty
6.2. Ochrona środowiska
6.2.1. Zawiercie na tle systemów chronionych w Polsce
System przyrodniczy gminy Zawiercie jest połączony z korytarzami ekologicznymi o znaczeniu
ponadregionalnym: Doliną Warty i Czarnej Przemszy oraz lasy położone w Marciszowie i w
południowo-zachodniej części Kromołowa. Obejmują one:
 korytarz migracji ptaków „Lasy Lublinieckie – Jura Krakowsko-Częstochowska” –
o znaczeniu regionalnym, biegnie wzdłuż południowej granicy gminy, w rejonie
Markowizny,
 korytarz migracji ssaków kopytnych „K/LS-LO/LZ, łączy Lasy Siewierskie z Lasami
Olsztyńskimi i Złotopotockimi.
 obszar węzłowy ssaków kopytnych „lasy Siewierskie”,
28
 korytarz migracji ssaków drapieżnych „D/LL-E”, łączący lasy Lublinieckie
z kompleksami leśnymi położonymi w południowej części Parku Krajobrazowego „Orlich
Gniazd”, oraz „D/JURA-N”, łączący lasy południowej części Parku Krajobrazowego
„Orlich Gniazd” z doliną Warty.
Obejmujący wschodnią część gminy Park Krajobrazowy Orlich Gniazd jest obszarem węzłowym
o znaczeniu międzynarodowym 30M sieci ECONET. Zapewnia on połączenie między Specjalnymi
Obszarami Ochrony Natury 2000, Ostoją Kroczycką (PLH 240032) na północy, Buczyną w
Szypowicach i Lasem Niwiskim (PLH 240034) na wschodzie, a Ostoją Środkowojurajską (PLH
240009) na południu. Ponad to przez gminę przebiegają dwa korytarze spójności o randze
międzynarodowej: Górnej Warty (M8) oraz Przemsza (M12). Zostały one wyznaczone w ramach
projektu zleconego przez Ministerstwo Środowiska.
6.2.2. Formy ochrony przyrody w gminie ustanowione na podstawie Ustawy
o ochronie przyrody
Z wymienionych w Art. 6 Ustawy o ochronie przyrody form ochrony przyrody na terenie
Zawiercia występuje park krajobrazowy oraz OZW Natura 2000.
6.2.2.1.Park Krajobrazowy Orlich Gniazd
Park Krajobrazowy „Orlich Gniazd” powołany został na podstawie uchwały nr III/11/80
Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z 20 czerwca 1980 r. oraz Rozp.17/95 Woj.
Katowickiego z 1 lutego 1995 r. (Dz. Urz. Woj. Katowickiego Nr 3/95).
6.2.2.2.Obszary Natura 2000
PLH140032 Ostoja Kroczycka w granicach miasta Zawiercie obejmuje obszar 1,73 km2, co
stanowi 12,5% całego obszaru Ostoi Kroczyckiej. W styczniu 2011 roku obszar ten został
zaklasyfikowany jako obszar o znaczeniu wspólnotowym (OZW).
Ważnymi dla Europy typami siedlisk przyrodniczych (z Zał. I Dyr. Siedliskowej) są:
 formacje z jałowcem pospolitym Juniperus communis na wrzosowiskach lub murawach
nawapiennych (kod 5130),
 murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion
septentrionalis-Festucion pallentis) – priorytetowe są tylko murawy z istotnymi
stanowiskami storczyków (kod 6210),
 wapienne ściany skalne ze zbiorowiskami Potentilletalia caulescentis (kod 8210),
 żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati-Fagenion) (kod 9130),
 ciepłolubne buczyny storczykowe (Cephalanthero-Fagenion) (9150).
Chronionym ssakiem jest nocek Brandta.
Chronionymi roślinami są:
 Orlik pospolity (Aquilegia vulgaris),
 Mącznica lekarska (Arctostaphylos uva-ursi),
 Dzwonek syberyjski (Campanula sibirica),
 Dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis),
 Buławnik wielokwiatowy (Cephalanthera damasonium),
 Pomocnik baldaszkowy (Chimaphila umbellata),
 Żłobik koralowy (Corallorhiza trifida),
 Goździk majowy (Dianthus gratianopolitanus),
 Kostrzewa blada (Festuca pallens),
 Goryczka krzyżowa (Gentiana cruciata),
 Goryczuszka orzęsiona (Gentianella ciliata),
 Rojownik pospolity (Jovibarba sobolifera),
 Widłak goździsty (Lycopodium clavatum),
 Zaraza Bartlinga (Orobanche bartlingii),
 Paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare),
 Parzoch szerokolistny (Porella platyphylla),
 Skalica gronkowa (Saxifraga paniculata),
29

Kozłek trójlistkowy (Valeriana tripteris).
6.2.2.3.Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
ROŚLINY I GRZYBY
Na terenie Zawiercia stwierdzono występowanie następujących gatunków roślin chronionych:
Tabela 4 Ochrona gatunkowa roślin, porostów i grzybów
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
Nazwa łacińska
Anemone sylvestris L.
Aquilegia vulgaris L.
Aruncus sylvestris L.
Atropa belladonna L.
Carlina acaulis L.
Centaurium erythraea Rafn.
Cephalanthera damasonium Mill.
Cephalanthera longifolia (Huds.)Fritsch.
Cephalanthera rubra (L.) Rich.
Chimaphila umbellata (L.)W.P.C BARTON
Colchicum autumnale L.
Corallorhiza trifida Chatelain
Cypripedium calceolus L.
Dactylorhiza maculata L.
Daphne mezereum L.
Dictamnus albus L.
Digitalis grandiflora MILL.
Drosera anglica Hudson
Drosera intermedia Hayne
Drosera rotundifolia L.
Epipactis atrorubens HOFFM.
Epipactis helleborine (L.) Crantz)
Epipactis palustris L.
Equisetum telmateia Ehrh.
Euphorbia epithymoides L.
Galanthus nivalis L.
Gentiana (Gentianella) ciliata (L.) Barkh.
Gladiolus imbricatus L.
Hacquetia epipactis Neck.ex DC.
Hepatica nobilis MILL.
Iris sibirica L.
Jovibarba sobolifera (Sims) Opiz
Ledum palustre L.
Lilium martagon L.
Liparis loeselii (L.) Rich.
Listera opata L.
Lycopodium annotinum L.
Lycopodium clavatum L.
Malaxis monophyllos (L.) Sw.
Matteucia struthiopteris (L.) Tod.
Neottia nidus-avis (L.)L.C.M.Rich
Orchis spp.
Platanthera biforia (L.)L.C.M.Rich
Polypodium vulgare L.
Taxus baccata L.
Trollius europaeus L.
Veratrum lobelianum Bernh.
Morchella esculenta (L.) Pers.
Morchella conica Pers.
Polyporus umbellatus Pers.
Bryum neodamense
Cladoniceae spp.
Peltigera canian
Parmeliaceae spp.
Allium ursinum L.
Vinca minor L.
Primula elatior (L.)Hill.
Primula veris (officinalis) L.
Asarum europaeum L.
Ononis spinosa L.
Convallaria majalis L.
Frangula alnus MILL.
Galium odoratum (L.) SCOP.
Nazwa polska
Zawilec wielkokwiatowy
Orlik pospolity
Parzydło leśne
Pokrzyk wilcza-jagoda
Dziewięćsił bezłodygowy
Centuria zwyczajna (posp.)
Buławnik wielkokwiatowy
Buławnik mieczolistny
Buławnik czerwony
Pomocnik baldaszkowy
Zimowit jesienny
Żłobik koralowy
Obuwik pospolity
Kukułka plamista
Wawrzynek wilczełyko
Dyptam jesionolistny
Naparstnica zwyczajna
Rosiczka długolistna
Rosiczka pośrednia
Rosiczka okrągłolistna
Kruszczyk rdzawoczerwony
Kruszczyk szerokolistny
Kruszczyk błotny
Skrzyp olbrzymi
Wilczomlecz(ostromlecz) pstry
Śnieżyczka przebiśnieg
Goryczka(goryczuszka)orzęsiona
Mieczyk dachówkowaty
Cieszynianka wiosenna
Przylaszczka pospolita
Kosaciec syberyjski
Rojnik (rojownik) pospolity
Bagno zwyczajne
Lilia złotogłów
Lipiennik Loesela
Listera jajowata
Widłak jałowcowaty
Widłak goździsty
Wyblin jednolistny
Pióropusznik strusi
Gnieźnik leśny
Storczyk spp.
Podkolan biały
Paprotka zwyczajna
Cis pospolity
Pełnik europejski
Ciemiężyca zielona
Smardz jadalny
Smardz stożkowaty
Żagiew okółkowa
Prątnik brandenburski
Chrobotkowate
Pawężnica psia
Tarczownicowate
Czosnek niedźwiedzi
Barwinek pospolity
Pierwiosnka wyniosła
Pierwiosnka wiosenna
Kopytnik pospolity
Wilżyna ciernista
Konwalia majowa
Kruszyna pospolita
Galium odoratum (L.) SCOP.
30
Status ochrony*
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
Cz
Cz
Cz
Cz
Cz
Cz
Cz
Cz
Cz
Ochrona**
V
EN, E
V
Natura 2000 VU, V
V
EN, E
E
E
V
V
VU
V
Natura 2000 VU, E
LR, R
VU
V
Lp. Nazwa łacińska
Nazwa polska
Status ochrony* Ochrona**
64.
Hedera helix L.
Bluszcz pospolity
Cz
65.
Viburnum opulus L.
Kalina koralowa
Cz
* Ustawa o ochronie przyrody (Dz.U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.), C – ochrona ścisła, Cz – ochrona częściowa
** Czerwona lista roślin i grzybów Polski (2006); gatunek narażony na wyginięcie (kat. zagrożenia: V), gatunek wymierający (kat.
zagrożenia: E), gatunek rzadki (kat. zagrożenia: R), Polska Czerwona Księga; gatunek zagrożony (kat. zagrożenia: EN), gatunek
narażony (kat. zagrożenia: VU), gatunek niższego ryzyka (LR).
ZWIERZĘTA
Tabela 5 Ochrona gatunkowa zwierząt
Lp.
I
1.
II
1.
III
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
IV
1.
V
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
VI
1.
2.
3.
4.
5.
V
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
Nazwa łacińska
HIRUDINIAE
Hirudo medicinalis L.
ARACHNIDA
Argiope bruennichi Scopoli
INSECTA
Leucorrhinia pectoralis
Lycaena dispar Haworth
Maculinea teleius Ber.
Maculinea nausithous
Proserpinus proserpina Pallas
Bombus spp.
Bombus lapidarium
L.
Bombus
terrestris L.
Carabus spp.
Formica polyctena
Formica rufa
GASTROPODA
Helix pomatia L.
AMPHIBIA
Bombina bombina L.
Triturus vulgaris L.
Triturus alpestris Laurenti
Triturus cristatus Laurenti
Bufo bufo L.
Bufo viridis Lau.
Bufo calamita Laurenti
Hyla arboreta L.
Rana arvalis L.
Rana esculenta L.
Nazwa polska
PIJAWKI
Pijawka lekarska
PAJĘCZAKI
Tygrzyk paskowany
OWADY
Zalotka większa
Czerwończyk nieparek
Modraszek telejus
Modraszek nausitous
Postojak wiesiołkowiec
trzmiele - wszystkie gatunki, z
wyjątkiem:
trzmiela kamiennika - trzmiela ziemnego
biegacz - wszystkie gatunki
Mrówka ćmawa
Mrówka rudnica
ŚLIMAKI
Ślimak winniczek
PŁAZY
Kumak nizinny
Traszka zwyczajna
Traszka górska
Traszka grzebieniasta
Ropucha szara
Ropucha zielona
Ropucha paskówka
Rzekotka drzewna
Żaba moczarowa
Żaba wodna
Status ochrony*
Ochrona**
C
NT/ LR/nt
Rana temporaria L.
REPTILIA
Anguis fragilis L.
Lacerta agilis L.
Zootoca vivipara Jacquin
Natrix natrix L.
Vipera berus L.
AVES
Accipiter gentilis
Accipiter nisus
Acrocephalus arundinaceus
Acrocephalus palustris Bechstein
Acrocephalus scirpaceus Hermann
Alauda arvensis
Anas querquedula
Anthus campestris L.
Anthus pratensis L.
Anthus trivialis L.
Apus apus L.
Buteo buteo
Carduelis cannabina l.
Carduelis carduelis
Carduelis chloris
Certhia brachydactyla C. L. Brehm
Charadrius dubius Scopoli
Ciconia ciconia
Ciconia nigra
Coccothraustes coccothraustes L.
Corvus corax L
Corvus corone cornix L
Żaba trawna
GADY
Padalec zwyczajny
Jaszczurka zwinka
Jaszczurka żyworodna
Zaskroniec zwyczajny
Żmija zygzakowata
PTAKI
Jastrząb gołębiarz
Krogulec
Trzciniak
Łozówka
Trzcinniczek
Skowronek polny
Cyranka
Świergotek polny
Świergotek łąkowy
Świergotek drzewny
Jerzyk
Myszołów zwyczajny
Makolągwa
Szczygieł
Dzwoniec
Pełzacz ogrodowy
Sieweczka rzeczna
Bocian biały
Bocian czarny
Grubodziób
Kruk
Wrona siwa
C
31
C
C
C
C
C
C
C
Cz
C
Cz
Cz
LC
NT
NT
NT/ LR/nt
NT/ LR/nt
Cz
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
Cz
C
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
chr. w okresie 1.III31.V
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
Lp.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
Nazwa łacińska
Corvus monedula L
Coturnix coturnix L.
Cuculus canorus
Dendrocopos major
Dendrocopos minor
Dryocopus martinus
Emberiza calandra L.
Emberiza citrinella
Emberiza hortulana L.
Emberiza schoeniclus L.
Erithacus rubecula L.
Falco tinnunculus L.
Ficedula hypoleuca Pallas
Fringilla coelebs
Gallinago gallinago L.
Gallinula chloropus L.
Garrulus glandarius
Grus grus
Hippolais icterina Vieillot
Jynx torquilla L.
Lanius collurio L.
Lanius excubitor
Larus ridibundus L.
Locustella naevia L.
Luscinia megarhynchos C.L. Brehm
Motacilla alba L.
Motacilla flava L.
Muscicapa striata
Oenanthe oenanthe L.
Oriolus oriolus
Parus ater
Parus caeruleus
Parus major
Parus palustris
Passer domesticus
Passer montanus
Pernis apivorus
Phoenicurus ochruros Gmelin
Phylloscopus collybita Vieillot
Phylloscopus sibilatrix Bechstein
Phylloscopus trochilus L.
Pica pica
Picus canus Gmelin
Podiceps cristatus
Podiceps grisegena
Poecile montana Conrad
Prunella modularis L.
Pyrrhula pyrrhula
Rallus aquaticus L.
Regulus regulus L.
Remiz pendulinus L.
Saxicola rubetra L.
Saxicola torquat L.
Serinus serinus L.
Sitta europaea L.
Sterna hirundo L.
Streptopelia decaocto Friv.
Streptopelia turtur L.
Sturnus vulgaris
Sylvia atricapilla L.
Sylvia borin
Sylvia communis
Sylvia curruca L.
Tringa tetanus L.
Troglodytes troglodyte L.
Turdus merula
Turdus philomelos
Turdus pilaris L.
Turdus viscivorus L.
Upupa epops
Vanellus vanellus L.
Nazwa polska
Kawka
Przepiórka
Kukułka
Dzięcioł duży
Dzięciołek
Dzięcioł czarny
Potrzeszcz
Trznadel
Trznadel ortolan
Potrzos
Rudzik
Pustułka
Muchołówka żałobna
Zięba
Bekas, kszyk
Kokoszka wodna
Sójka
Żuraw
Zaganiacz
Krętogłów
Dzierzba gąsiorek
Dzierzba srokosz
Mewa śmieszka
Świerszczak
Słowik rdzawy
Pliszka siwa
Pliszka żółta
Muchołówka szara
Białorzytka
Wilga
Sikora sosnówka
Sikora modra
Sikora bogatka
Sikora uboga
Wróbel domowy
Mazurek
Trzmielojad
Kopciuszek
Pierwiosnek
Świstunka
Piecuszek
Sroka
Dzięcioł zielonosiwy
Perkoz dwuczuby
Prekoz rdzawoszyi
Sikora czarnogłowa
Pokrzywnica
Gil
Wodnik
Mysikrólik
Remiz
Pokląskwa
Kląskawa
Kulczyk
Kowalik
Rybitwa zwyczajna
Sierpówka, synogarlica turecka
Turkawka
Szpak
Pokrzewka czarnołbista
Pokrzewka ogrodowa
Cierniówka
Piegża
Krwawodziób
Strzyżyk
Kos
Drozd śpiewak
Drozd kwiczoł
Drozd paszkot
Dudek
Czajka
32
Status ochrony*
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
Cz
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
Ochrona**
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
LC
Lp.
VII
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Nazwa łacińska
MAMMALIA
Eptesicus serotinus Schreber
Erinaceus europaeus
Lutra lutra
Nazwa polska
Status ochrony* Ochrona**
SSAKI
Mroczek późny
C
Jeż europejski
C
Wydra – z wyjątkiem występującej na
Cz
terenie stawów rybnych uznanych za
obręby hodowlane
Mustela erminea
Gronostaj
C
Mustela nivalis
Łasica
C
Myotis brandtii
Nocek wąsatek Brandta
C
Myotis daubentonii
Nocek rudy
C
LC
Myotis myotis
Nocek duży
C
LC
Myotis mystacinus
Nocek wąsatek
C
LC
Myotis nattereri
Nocek Natterera
C
LC
Plecotus auritus
Nocek brunatny
C
LC
Rhinolophus hipposideros Bech.
Podkowiec mały
C
LC
Sciurus vulgaris
Wiewiórka pospolita
C
Sorex araneus L.
Ryjówka aksamitna
C
LC
Sorex minutus L.
Ryjówka malutka
C
LC
Talpa europaea
Kret z wyjątkiem występującego na
Cz
terenie ogrodów, upraw ogrodniczych,
szkółek, lotnisk, ziemnych konstrukcji
hydrotechnicznych oraz obiektów
sportowych.
*
Ustawa o ochronie przyrody (Dz.U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm), C – ochrona ścisła, Cz – ochrona częściowa
** „Czerwona lista zwierząt zagrożonych i ginących w Polsce” (Głowaciński 2002) w Polsce:
VU - narażony na wyginięcie
NT - gatunek pospolity, ale uznany za bliski zagrożenia
LC - zagrożone wyginięciem, niższego ryzyka, najmniejszej troski
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (ang. IUCN), gatunek bliski zagrożenia – LR/nt (Hilton-Taylor 2000).
6.2.3. Obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów o ochronie zabytków
Na terenie Zawiercia występują dwie formy ochrony zabytków wymienione w art. 7 Ustawy z 23
lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami:
 wpis do rejestru zabytków
 ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego
Tabela 6 Obiekty i obszary wpisane do rejestru zabytków
L.p.
OBIEKT
ADRES
NR
REJESTRU
DATA
WPISU
1
Budynek kościoła parafialnego p.w. Świętych Apostołów Piotra i Pawła, wzniesiony
w latach 1896-1903 w stylu neogotyckim wg projektu arch. Hugo Kudera
Zawiercie,
ul. Sienkiewicza 4
A/298/10
26.02.2010
2
Układ urbanistyczny osiedla robotniczego TAZ
– rozplanowanie osiedla w postaci układu szachownicowego, na który składają się
ulice Bohaterów Westerplatte i Niedziałkowskiego, założone równolegle wraz z
przecinającymi je pod kątem prostym uliczkami pieszymi;
-zabudowa:
a) mieszkaniowa przy ul. Niedziałkowskiego 1, 3, 22i 23 oraz Bohaterów
Westerplatte 4 i 6
b) budynki użyteczności publicznej: szkoła, dawny Dom Ludowy, dawna resursa,
dawna łaźnia, dawny kościół ewangelicki
c) willa dyrektora (obecnie biblioteka)
- zieleń osiedlowa i ogólnoużytkowa
Zawiercie, ulice
Bohaterów
Westerplatte i
Niedziałkowskiego
A/1428/91
10.07.1991
3
Zespół willowy – willa, budynek mieszkalno-gospodarczy (oficyna) i ogród z
przedogrodem, otoczony ogrodzeniem
Zawiercie, ul. 3 Maja 2
A/1494/92
4
Dwór z 1 poł. XIX w., przebudowany po 1914 r., murowany, tynkowany
Zawiercie Bzów
A/787/67
5
Kościół parafialny p.w. św. Mikołaja z XVI w., rozbudowany w XIX w.
Zawiercie Kromołów
A/775/67
17.06.1967
6
Cmentarz żydowski, stalle nagrobne z reliefowanymi przedstawieniami oraz
nagrobki
Zawiercie Kromołów
A/774/67
17.06.1967
7
Ruiny zamku z XIV w., od XVII w. w ruinie
Zawiercie Morsko
A/790/67
8
Kościół parafialny p.w. Świętej Trójcy i św. Floriana, wczesnobarokowy, XVI/XVII w.
Zawiercie Skarżyce,
A/785/67
33
27.08.1992
17.06.1967
07.10.1967
17.06.1967
L.p.
OBIEKT
ADRES
NR
REJESTRU
DATA
WPISU
A/786/67
17.06.1967
ul. Skarżycka 11
9
Kostnica – pierwotnie Ogrójec przy kościele parafialnym p.w. Świętej Trójcy i św.
Floriana
Zawiercie Skarżyce,
ul. Skarżycka 11
Źródło: Dane Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
Część z obowiązujących na terenie miasta miejscowych planów zagospodarowania wprowadziło
ustalenia ochrony zarówno obiektów zabytkowych, jak i obszarów – wyznaczając w planie strefy
ochrony (konserwatorskiej, archeologicznej, krajobrazowej).
Tabela 7 Obiekty i obszary znajdujące się w gminnej ewidencji zabytków (w tym obiekty wskazane do
ujęcia w wojewódzkiej ewidencji zabytków)
obiekty objęte ochroną
oznaczenie mpzp
Uchwała nr XLIII/472/02 z dnia 1 października
2002 r. w sprawie:
mpzp miasta Zawiercia - tereny przemysłowoskładowe - część wschodnia z otoczeniem i
osiedlem Łośnice – Wierczki
2002 r. w sprawie:
mpzp miasta Zawiercia - część południowozachodnia
Uchwała Nr XII/131/07 z dnia 29 sierpnia 2007 r. w
sprawie:
mpzp miasta Zawiercia dla obszarów
obejmujących dzielnice: Bzów, Karlin, Pomrożyce,
Skarżyce i Żerkowice
zespół zabudowy walcowni bruzdowej oraz budynki przy ulicy Okólnej – portiernia
wschodnia, zespół zabudowy osiedla robotniczego budynek byłej dyrekcji, tłoczkarnia,
laboratorium, straż pożarna i ambulatorium
budynki objęte ewidencją Służby Ochrony Zabytków
 Stary Rynek 1*
 Apteczna 16
 Marszałkowska 39
 Ciasna 5
 Ciasna 7
 Towarowa 6
1. obiekty zabytkowe znajdujące się w „Ewidencji dóbr kultury nie wpisanych do Rejestru
Zabytków”:
1) Bzów – ul. Poległych (naprzeciw dworu) – kapliczka Św. Jana Nepomucena – słupowa,
bielona z daszkiem – I poł. XIX w.
2) Karlin – ul. Karlińska – kapliczka naziemna, ołtarzykowa, dach dwuspadowy z wieżyczką
– XIX w.
3) Żerkowice – ul. Fredry – kapliczka naziemna, ołtarzykowa, murowana z kamienia
łamanego, dach dwuspadowy z wieżyczką nad wejściem – XVIII/XIX w.
4) Skarżyce – cmentarz katolicki przy ul. Skarżyckiej z kaplicą otwartą typu grota
(zbudowana z kamienia)
5) Skarżyce – przed kościołem parafialnym figura Św. Floriana na ostańcu skalnym – XIX
w. oraz krzyż metalowy na postumencie z 1866 r.
6) Skarżyce – przy drodze do Blanowic – kaplica naziemna, ołtarzykowa z krzyżem
metalowym nad wejściem, XIX – XX w.
2. PomnikiI:
1) Bzów – przy ul. Matejki
2) Karlin - przy ul. Suliny
Uchwała Nr XII/132/07 z dnia 29 sierpnia 2007 r.
w sprawie:
stanowiących tereny rekreacyjno-turystyczne –
rejon zamku Morsko
Uchwała Nr XV/174/07 z dnia 24 października
2007 r. w sprawie:
mpzp miasta Zawiercia dla obszaru obejmującego
rejon osiedla Stawki i tereny przemysłowoskładowe
 dominanta przestrzenna – ruiny zamku „Morsko”
 obiekt o wysokich walorach kulturowych – fortyfikacje ziemne (rowy przeciwczołgowe)
oznaczone numerami od 1 do 18 na rysunku planu, obiekty o wartości historycznej:
1) Budynki mieszkalne przy ul. Staroszkolnej nr: 3, 5, 7, 9, 11 wraz z budynkami
gospodarczymi,
2) Budynki mieszkalne przy ul. 11 Listopada nr: 8, 10, 12, 14, 16, 18 wraz z budynkami
gospodarczymi,
3) Budynek mieszkalny przy ul.11 Listopada 20 (dawny szpital),
4) Kamienica przy ul.11 Listopada 7, róg ul. Krótkiej,
5) Hala dawnej tkalni,
6) Hala dawnej tkalni,
7) Budynek dawnej przędzalni odpadków bawełny,
8) Budynek dawnej mieszanki odpadków,
9) Budynek dawnej rytowni i drapalni,
10) Budynek dawnej farbiarni,
11) Warsztat,
12) Budynek dawnej kuchni i laboratorium,
13) dwa nadziemne łączniki budynków,
14) Dawna blicharnia,
15) Dawna kotłownia,
16) Komin fabryczny,
17) Krzyż zlokalizowany przy ul.11 Listopada,
18) Mur odgradzający tereny przemysłowe od strony torów kolejowych
oznaczone na rysunku planu graficznie i numerami od 1 do 16, zabytki nieruchome,
posiadające wartość historyczną i stanowiące przykłady lokalnej tradycji budowlanej:
34
oznaczenie mpzp
2007 r. w sprawie:
mpzp miasta Zawiercia dla obszaru obejmującego
dzielnicę Śródmieście i osiedle Centrum
Uchwała Nr XLV/606/09 z dnia 30 grudnia 2009 r.
w sprawie:
obejmujących Śródmieście – część II
Uchwała Nr XLIX/634/10 z dnia 31 marca 2010 r.
w sprawie:
obejmujących Strefę Aktywności Gospodarczej w
Zawierciu – Obszar „A” położony w rejonie ulic:
Wojska Polskiego, Myśliwskiej i projektowanej
drogi głównej
Uchwała Nr LIV/669/10 z dnia 30 czerwca 2010 r.
w sprawie:
obejmujących dzielnice: Blanowice, Borowe Pole,
Kromołów i Warty
obiekty objęte ochroną
1) kolegiata p.w. ś. Apostołów Piotra i Pawła,
2) kapliczka przy ul. Kościuszki,
3) dom mieszkalny ul. Powstańców Śląskich 7,
4) dom mieszkalny ul. Powstańców Śląskich 2,
5) dom mieszkalny ul. Sądowa 6,
6) budynek po szkole podstawowej ul Sądowa 8,
7) dom mieszkalny ul. Zegadłowicza 1,
8) budynek ul. Zegadłowicza 3,
9) Szkoła Podstawowa nr 4,
11) budynek Banku Spółdzielczego ul. Zegadłowicza 6,
16) dom mieszkalny ul. Kościuszki 1.
obejmuje się ochroną konserwatorską obiekty:
1) budynek przy ulicy Leśnej 10 w obrębie terenu ozn. symbolem 4U, ozn. na rysunku
planu numerem 1;
2) hala produkcyjna w obrębie terenu ozn. symbolem 1P (na terenie Odlewni Żeliwa
„Zawiercie”), ozn. na rysunku planu numerem 2;
3) budynek przy ul. Leśnej 20 w obrębie terenu ozn. symbolem 5U, ozn. na rysunku planu
numerem 3;
4) budynek przy ul. Leśnej 22 w obrębie terenu ozn. symbolem 1MW,U, ozn. na rysunku
planu numerem 4;
5) budynek przy ul. Leśnej 24 w obrębie terenu ozn. symbolem 1MW,U, ozn. na rysunku
planu numerem 5;
6) budynek przy ul. Leśnej 12 w obrębie terenu ozn. symbolem 1P, ozn. na rysunku planu
numerem 6;
7) wszystkie, niewymienione w pkt 1 do pkt 6, budynki w obrębie nieruchomości przy ulicy
Leśnej 10, zlokalizowane w terenie oznaczonym symbolem 1P
obejmuje się ochroną konserwatorską:
a) kapliczki i krzyże przydrożne wskazane na rysunku planu: przy ul. Mrzygłodzkiej 23, 129,
169, przy skrzyżowaniu ulic Mrzygłodzkiej i Marciszowskiej, przy skrzyżowaniu ulic
Mrzygłodzkiej i Przesmyk oraz przy skrzyżowaniu Myśliwskiej i Łanowej,
b) budynek dawnej przędzalni przy ulicy 11 Listopada zlokalizowany w terenie oznaczonym
symbolem 1U7
obejmuje się ochroną konserwatorską obiekty oznaczone na rysunku planu tj.:
1) budynki wielorodzinne zlokalizowane przy ul. Paderewskiego nr 51, 53 i 55, w obrębie
terenu oznaczonego symbolem 2MW1,
2) budynek zlokalizowany przy ul. Paderewskiego 57, w obrębie terenu oznaczonego
symbolem 1UO2,
3) budynek zlokalizowany przy ul. Paderewskiego 61, w obrębie terenu oznaczonego
symbolem 1UT1,
4) budynki: usługowy i gospodarczy zlokalizowane przy ul. Krzywej, w obrębie terenu
oznaczonego symbolem 5P1,
5) ruina wapiennika w obrębie terenu oznaczonego symbolem 2ZLp2,
6) budynek dawnej cegielni zlokalizowany przy ul. Łącznej, w obrębie terenu oznaczonego
symbolem 2PG,
7) budynek straży pożarnej w Kromołowie przy ulicy Filaretów, w obrębie terenu
oznaczonego symbolem 3U2,
8) budynek wielorodzinny nr 17 położony w Kromołowie przy ulicy Żelaznej, w obrębie
terenu oznaczonego symbolem 4MNU2
obejmuje się ochroną konserwatorską kapliczki oznaczone na rysunku planu tj.:
1) kapliczka z ołtarzem św. Tekli przy ul. Siewierskiej 86 w Kromołowie,
2) kaplica p.w. św. Jana Nepomucena z 1803r. przy skrzyżowaniu ulic Siewierskiej i
Filaretów w Kromołowie,
3) figury słupkowe przy kościele parafialnym w Kromołowie: figura Pana Jezusa z 1776 r. i
figura Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia z 1917r.,
4) figura św. Floriana na słupie z XIXw. na Rynku w Kromołowie,
5) kapliczka słupowa z figurką Matki Boskiej z poł. XIXw., przy ul. Łośnickiej w Kromołowie,
6) kapliczka słupowa z poł. XIXw., przy ulicy Harcerskiej 25 w Kromołowie,
7) krzyż na ostańcu z ok. 1930 r., przy ulicy Żelaznej w Kromołowie;
obejmuje się ochroną konserwatorską fortyfikacje ziemne – rowy przeciwczołgowe
wskazane na rysunku planu
*) kursywą wyróżniono obiekty wskazane do ujęcia w wojewódzkiej ewidencji zabytków
Tabela 8 Obszary objęte ochroną w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego – strefy
ochrony konserwatorskiej, archeologicznej, krajobrazowej
oznaczenie mpzp
2002 r.
w sprawie: mpzp miasta Zawiercia - tereny
przemysłowo-składowe - część wschodnia z
otoczeniem i osiedlem Łośnice – Wierczki
nazwa strefy
strefa "B" częściowej ochrony
konserwatorskiej i strefa "WB"
częściowej ochrony archeologicznej
(identyczny zakres przestrzenny stref
"B" i "WB")
35
zasięg strefy
Strefy "B" i "WB" obejmują najstarszą część huty
oznaczenie mpzp
nazwa strefy
2002 r. w sprawie:
strefa "B" częściowej ochrony
konserwatorskiej i strefa "WB"
częściowej ochrony archeologicznej
(identyczny zakres przestrzenny stref
"B" i "WB")
mpzp miasta Zawiercia - część południowozachodnia
Uchwała Nr XLIII/476/2002 z dnia 1
października 2002 r.
Zmiana miejscowego planu ogólnego
zagospodarowania przestrzennego miasta
Zawiercia – przy ul. Okiennik (obręb
Skarżyce)
Zawiercia – dla gruntów Nr 90/9, 90/10 przy
ul. Okiennik (obręb Skarżyce)
Zawiercia – przy ul. Jurajskiej (obręb
Żerkowice)
Uchwała Nr XLIII/480/2002 z dnia
1 października 2002 r.
Zawiercia – przy ul. Przyjaźni (obręb
Blanowice)
Teren zmiany planu położony jest w
granicach ZPK, gdzie obowiązują
ustalenia ogólne dla stref ochrony
krajobrazu
krajobrazu „K”
krajobrazu
krajobrazu
strefa szczególnej ochrony
konserwatorskiej "A"
Uchwała Nr XII/131/07 z dnia 29 sierpnia
2007 r. w sprawie:
obejmujących dzielnice: Bzów, Karlin,
Pomrożyce, Skarżyce i Żerkowice
zasięg strefy
1) Stare Miasto - rejon ulic Górnośląskiej, Wojska
Polskiego, Porębskiej, Robotniczej, Stary Rynek, linii
kolejowej
2) b. Zawierciańskie Zakłady Naprawy Samochodów i
zespół szkół - rejon ulicy Wojska Polskiego (strona
południowa)
3) Huta Szkła Gospodarczego Zawiercie - rejon ulic
Towarowej, Żabiej
4) b. Zakłady Suchej Destylacji Drewna - rejon ulic
Towarowej, Siennej, Szewskiej
strefa ochrony konserwatorskiej "B"
strefa "A" obejmuje murowany dwór w Bzowie z I poł.
XIX w. z jego najbliższym otoczeniem, wpisany do
Rejestru pod nr 787/67 w dniu 17.06.1967 r.
strefa "B" obejmuje"
1) Skarżyce – najstarszy obszar centralny wraz z
występującą zabudową i znajdującym się u zbiegu ul.
ul. Skarżyckiej, Okiennik, Turystycznej i Billewiczówny
– trójkątnym placem z zabytkową studnią, zwanym
„rynkiem” obok zabytkowego kościoła parafialnego.
2) Żerkowice – obszar zespołu centralnego przy
skrzyżowaniu ulic: Jurajskiej, Okiennik i Fredry (drogi
historyczne) z występującą zabudową o charakterze
zabytkowym oraz kapliczką (XVIII - XIX w.) w rejonie
ul. Fredry, obszar parku podworskiego z
pozostałością zabudowań gospodarczych i
wartościowym drzewostanem.
3) Karlin – najstarszy obszar centralny, znajdujący się
w rejonie ulic: Głęboka, Karlińska, Suliny wraz z
otaczającą zabudową.
4) Bzów – obszar najstarszej, centralnej części układu
miejskiego zachowujący układ zwartej osady z
zabudową o charakterze zabytkowym – przy ul.
Poległych, ul. Żeromskiego, ul. Korzennej, ul.
Zarodowej i ul. Konopnickiej. Na obszarze objętym
strefą znajdują się lokalnie eksponowane źródła
Czarnej Przemszy.
Uchwała Nr XII/132/07 z dnia 29 sierpnia
2007 r. w sprawie:
stanowiących tereny rekreacyjno-turystyczne
– rejon zamku Morsko
2007 r. w sprawie:
strefa pośredniej ochrony
konserwatorsko–archeologicznej
strefa ochrony konserwatorskiej 1
mpzp miasta Zawiercia dla obszaru
36
obejmuje ruiny zamku Morsko wraz z otoczeniem
historyczny zespół zabudowy osiedla robotniczego
TAZ (grupy B i D)
historyczny zespół zabudowy przemysłowej
obejmujący Zakład Przędzalni Bawełny, Tkalni i
Blacharni „Zawiercie”
oznaczenie mpzp
obejmującego rejon osiedla Stawki i tereny
przemysłowo-składowe
2007 r. w sprawie:
mpzp miasta Zawiercia dla obszaru
obejmującego dzielnicę Śródmieście i osiedle
Centrum
Uchwała Nr XXVII/345/08 dnia 24 września
2008 r. w sprawie:
mpzp miasta Zawiercia dla rurociągu tlenu do
huty CMC Zawiercie
strefa pośredniej ochrony
konserwatorskiej „B”
strefa ścisłej ochrony archeologicznej
„WA”
obejmuje tereny oznaczone na planie symbolami
2MWU, od 1MWZ do 6MWZ, od 1U do 3U, 21U,
1UO, 1UZ, 1UKR, 3ZP, 7ZP i 16ZP
strefa ochrony konserwatorskiej –
ochrony krajobrazu kulturowego i
przyrody
[fragment doliny Warty]
obejmujących Strefę Aktywności
Gospodarczej w Zawierciu – Obszar „A”
położony w rejonie ulic: Wojska Polskiego,
Myśliwskiej i projektowanej drogi głównej
obejmuje otoczenie oraz strefę ekspozycji budynku
przy ulicy Leśnej 10 objętego ochroną
konserwatorską, w granicach określonych na rysunku
planu
strefa ochrony konserwatorskiej „A2”
obejmuje otoczenie oraz strefę ekspozycji budynków
przy ulicy Leśnej 20, 22 i 24 objętych ochroną
konserwatorską, w granicach określonych na rysunku
planu
obejmuje „Odlewnię Żeliwa” przy ul. Leśnej 10, w
granicach określonych na rysunku planu
obejmujących Śródmieście – część II
Uchwała Nr XLIX/634/10 z dnia 31 marca
2010 r. w sprawie:
historyczny zespół zabudowy miejskiej
strefa bezpośredniej ochrony
konserwatorskiej „A”
Uchwała Nr XLV/606/09 z dnia 30 grudnia
2009 r. w sprawie:
zasięg strefy
nazwa strefy
strefa ochrony krajobrazu K-1
strefa ochrony konserwatorskiej A1
strefy obserwacji archeologicznej dla
stanowisk archeologicznych
obejmuje otoczenie oraz strefę ekspozycji budynku
objętego ochroną konserwatorską (dawnej przędzalni)
przy ulicy 11 Listopada
strefy te obejmują obszar o promieniu 40m od
centrum stanowiska archeologicznego oznaczonego
na rysunku planu
strefy ochrony krajobrazu K1, K2, K3,
K4, K5, K6
W planie nie wyznacza się stref
ochrony konserwatorskiej
Uchwała Nr LIV/669/10 z dnia 30 czerwca
2010 r. w sprawie:
obejmujących dzielnice: Blanowice, Borowe
Pole, Kromołów i Warty
Strefy obserwacji archeologicznej dla
stanowisk punktowych
(obszar o promieniu 40m od centrum
stanowiska archeologicznego
oznaczonego na rysunku planu)
Strefy obserwacji archeologicznej dla
stanowisk rozległych
37





























6(93-52) – Zawiercie-Kromołów
8(93-52) – Zawiercie-Blanowice
47(93-52) – Zawiercie-Bzów
69(93-52) – Zawiercie-Łośnice
7(93-51) – Zawiercie-Borowe Pole
oznaczenie mpzp
nazwa strefy









zasięg strefy
Część obiektów objętych ustaleniami ochrony w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego została wskazana do ujęcia w wojewódzkiej ewidencji zabytków – zgodnie pismem
Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z 01.12.2010 r. (znak: K-NR-JH/4169/1466/1/10).
Obiekty te zostały wyróżnione kursywą w tabeli 7.
6.2.4. Obszary chronione na podstawie przepisów odrębnych
OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O LASACH
Wszystkie lasy w Zawierciu (za wyjątkiem części pododdziałów 210d, i, j, k przeznaczonych
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod korytarz projektowanej drogi głównej
ruchu przyspieszonego – obwodnicy Poręby i Zawiercia – w ciągu drogi krajowej nr 78) zostały
uznane za ochronne na mocy decyzji Ministra Środowiska: DL-lp-0233-1/0103/09 z dnia 16 stycznia
2009 r. oraz DL-lpm-612-6/6847/12/JŁ z dnia 17 lutego 2012 r. a także Zarządzenia nr 32 Ministra
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z 25 maja 1993 r.
OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE WÓD
Na terenie Zawiercia istnieje sześć ujęć wód podziemnych (opisanych w tabeli poniżej) służących
do zbiorowego zaopatrywania ludności w wodę pitną i na potrzeby gospodarstw domowych. Dla
przedmiotowych ujęć wody ustanowiono strefy ochrony bezpośredniej ujęcia zamykające się
w granicach działki.
Tabela 9 Ujęcia wody dla miasta Zawiercia
lp.
Nazwa ujęcia wody
1
2
3
4
5
6
„Karlin”
„Kosowska Niwa”
„Stary Rynek”
„Skarżyce”
„Bzów”
„Pakoszowice”
Razem
Razem bez Pakoszowic
Limit poboru wód ze
wszystkich studni –
godzinowy
[m3/h]
90,0
120,0
1230,0
59,2
63,0
230,0
1792,2
1562,0
Limit poboru wód ze
wszystkich studni –
dobowy
[m3/d]
2160,0
2880,0
24500,0
800,0
800,0
4872,0
36012,0
31140,0
Liczba
studni
1
1
6
2
2
2
6.2.5. Proponowane formy ochrony
W projekcie studium nie proponuje się żadnych nowych form ochrony przyrody.
W odniesieniu do obowiązujących planów miejscowych zmodyfikowane zostały strefy ochrony
konserwatorskiej:
 Zniesiono strefę „B” częściowej ochrony konserwatorskiej oraz strefę „WB” częściowej
ochrony archeologicznej obejmującej teren dawnych Zakładów Suchej Destylacji
Drewna.
6.2.6. Problemy ochrony środowiska
W Zawierciu istnieją następujące formy prawne ochrony przyrody: Park Krajobrazowy „Orlich Gniazd”,
obszar Natura 2000 Ostoja Kroczycka (PLH 240032) oraz ochrona gatunkowa roślin i zwierząt.
Park Krajobrazowy „Orlich Gniazd”
W Parku Krajobrazowym „Orlich Gniazd” obowiązują następujące zakazy:
38
1. realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,
2. umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych
schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu
ryb, oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej,
rybackiej i łowieckiej,
3. likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli
nie wynikają z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpieczeństwa
ruchu drogowego, wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania remontów lub naprawy
urządzeń wodnych,
4. pozyskiwania dla celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym
kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów,
5. wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac
związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym, przeciwosuwiskowym, lub
budowa, odbudowa, oraz prace związane z utrzymaniem, remontem lub naprawą
urządzeń wodnych,
6. dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody,
racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej,
7. budowania nowych obiektów budowlanych w pasie o szerokości 100 m od linii brzegów
rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce
wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej,
8. likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz
obszarów wodnobłotnych,
9. wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych,
10. prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metodą bezściółkową,
11. utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych,
12. organizowania rajdów motorowych i samochodowych,
13. używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach
wodnych.
Według Projektu Planu Ochrony Parku istniejącymi i potencjalnymi zagrożeniami wewnętrznymi
i zewnętrznymi są:
1. Zmiany antropogeniczne w siedliskach: zanikanie stanowisk i siedlisk rzadkich i chronionych
gatunków roślin i zwierząt, zanikanie i fragmentacja cennych zbiorowisk roślinnych terenów
otwartych (łąki, murawy kserotermiczne, naskalne i napiaskowe) i ekotonowych (polany,
czyżnie).
2. Dewastacja środowiska przyrodniczego, w tym krajobrazu, przez działalność prowadzoną
w zakresie gospodarki rolnej polegającą na:
a. dużej powierzchni odłogów i ugorów powodujących zmianę dotychczasowych warunków
siedliskowych i prowadzących do zanikania cennych gatunków roślin chronionych,
b. intensywnej sukcesji naturalnej zagrażającej cennym ekosystemom półnaturalnym
wynikającej z zaprzestania uprawy,
c. niszczeniu zadrzewień i zakrzewień śródpolnych prowadzących do stepowienia obszaru
Parku.
3. Eksploatacja surowców mineralnych (wapienia i piasku): niszczenie i zagrożenie cennych
siedlisk oraz dewastacja krajobrazu.
4. Dewastacja środowiska przyrodniczego, w tym krajobrazu przez działalność prowadzoną
w zakresie gospodarki leśnej i zadrzewieniowej polegającą na:
a. wycince fragmentów lasu o cechach naturalnych – szczególnie fragmentów buczyn
rosnących w rejonie nagromadzenia ostańców skalnych,
b. zalesianiu nieużytków w miejscach otwarć widokowych,
c. wprowadzaniu monokultur oraz zadrzewień pasowych powodujących dysharmonię
krajobrazową, niejednokrotnie przesłaniających wartościowe obiekty,
d. niszczeniu drzew w ramach tzw. prac pielęgnacyjnych przy liniach wysokiego napięcia,
drogach i innych liniowych elementach infrastrukturalnych.
39
5. Zanikanie wilgotnych i podmokłych siedlisk: źródlisk, lasów, łąk i nieużytków wskutek
nieprawidłowych melioracji, braku małej retencji oraz wzrostu poboru wód podziemnych dla
zaspokojenia potrzeb ludności miejscowej i produkcji wody mineralnej.
6. Ekspansja obcych gatunków.
7. Presja chaotycznego „dzikiego” budownictwa mieszkaniowego i letniskowego.
8. Rozpraszanie miejskiej zabudowy mieszkaniowo-usługowej na tereny o wyróżniających się
walorach krajobrazowo-przyrodniczych (wzgórza ostańcowe, tereny eksponowane widokowo,
doliny i lasy, tworzenie zabudowy ulicowej).
9. Dewastacja zabytkowych obiektów. Zanikanie tradycyjnych form budownictwa regionalnego.
10. Presja inwestycji rekreacyjno-turystycznych o charakterze masowym.
11. Dewastacja środowiska przyrodniczego, w tym krajobrazu przez działalność prowadzoną
w zakresie turystyki i rekreacji polegającą na:
a. wzmożonej penetracji turystycznej terenu w zakresie wypoczynku weekendowego,
b. chaotycznym udostępnianiu obszaru Parku do celów rekreacyjno–turystycznych – brak
koordynacji działań poszczególnych podmiotów na obszarze Parku,
c. uprawianiu sportów motorowych (samochody terenowe, motocykle motokrosowe, pojazdy
ATV) w obszarach do tego nieprzeznaczonych,
d. uprawianiu sportów ekstremalnych oraz niekontrolowanej penetracji jaskiń.
12. Niewłaściwa lokalizacja niektórych elementów infrastruktury technicznej (napowietrzne linie
energetyczne wysokiego napięcia, stacje radiowo–telewizyjne i radiowo–telefoniczne):
dewastacja walorów krajobrazowych;
13. Nieuporządkowana gospodarka ściekami i odpadami, w tym brak kontroli w zakresie
gromadzenia i odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów.
14. Zaśmiecenie terenu Parku wzdłuż szlaków komunikacyjnych w pobliżu atrakcji turystycznych
(występowanie nielegalnych wysypisk śmieci).
15. Niekontrolowany ruch pojazdów silnikowych, nielegalne miejsca parkingowe: erozja stoków,
dewastacja muraw i terenów leśnych związana między innymi z:
a. ruchem tranzytowym w sąsiedztwie dróg krajowych i wojewódzkich,
b. ruchem sobotnio – niedzielnym, w tym parkowanie pojazdów w lasach,
c. ruchem lokalnym - związanym z dojazdami do posesji.
16. Realizacja inwazyjnych prac badawczych trwale zmieniających podmiot badania lub go niszczące
realizowane w sposób chaotyczny, nieuwzględniające celów ochrony Parku:
a. realizowane w sposób służący zaspokojeniu potrzeb poznawczych danego naukowca a nie
realizacji celów ochrony Parku,
b. niespójność prac realizowanych przez organy, służby ochrony przyrody, instytucje
naukowo – badawcze oraz inne zaangażowane podmioty skutkujące chaosem poczynań
w tym zakresie i częstokroć niepowetowanymi stratami w zakresie poznawczym.
17. Konflikt interesów pomiędzy wyznaczonymi celami ochrony na terenie Parku a świadomością
ekologiczną jego mieszkańców.
Ostoja Kroczycka (PLH 240032)
Problem ochrony Ostoi Kroczyckiej pokrywają się z problemami ochrony Parku Krajobrazowego
z racji położenia w jego granicach. Dodatkowo dochodzą zagadnienia związane z ochroną ważnych
siedlisk przyrodniczych, roślin oraz zwierząt.
Do głównych zagrożeń siedlisk należą:
1. dla muraw kserotermicznych:
a. zaniechanie wypasu, które uruchamia naturalną sukcesję.
b. duży ruch turystyczny powodujący ich intensywne wydeptywanie, szczególnie
w miejscach łatwo dostępnych.
2. dla zarośli jałowca:
a. zaniechanie wypasu,
b. nadmierne ocienienie prowadzi do stopniowego zamierania jałowców,
3. dla zbiorowisk muraw naskalnych oraz zbiorowisk paproci szczelinowych:
a. wspinaczka skałkowa.
4. dla zachowania siedliska ciepłolubnej buczyny storczykowe:
40
a. niewłaściwie prowadzona gospodarka leśna (zbyt silne zwarcie drzewostanu eliminujące
rośliny typowe dla ciepłolubnej buczyny, jak i jego zbytnie rozrzedzenie sprzyjające
wnikaniu obcych gatunków, rębnia wielkopowierzchniowa, protegowanie sosny na
siedlisku buczyny.
Tabela 10 Rośliny chronione i źródła ich zagrożenia
Lp.
1
2
3
Rośliny chronione
Orlik pospolity (Aquilegia vulgaris)
Mącznica lekarska (Arctostaphylos uva-ursi)
Dzwonek syberyjski (Campanula sibirica)
4
Dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis)
5
6
Buławnik wielkowiatowy (Cephalanthera
damasonium)
Pomocnik baldaszkowy (Chimaphila umbellata)
7
8
9
10
Żłobik koralowy (Corallorhiza trifida)
Goździk majowy (Dianthus gratianopolitanus)
Kostrzewa blada (Festuca pallens)
Goryczka krzyżowa (Gentiana cruciata)
11
Goryczuszka orzęsiona (Gentianella ciliata)
12
13
Rojownik pospolity (Jovibarba sobolifera)
Widłak goździsty (Lycopodium clavatum)
14
15
Zaraza Bartlinga (Orobanche bartlingii)
Paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare)
16
17
Parzoch szerokolistny (Porella platyphylla)
Skalica gronkowa (Saxifraga paniculata)
18
Kozłek trójlistkowy (Valeriana tripteris)
Zagrożenia
zrywanie i przesadzanie do ogródków przydomowych
pozyskiwanie dla celów leczniczych
niszczenie muraw kserotermicznych
sukcesja prowadząca do rozwoju zarośli i zadrzewień zagłuszających
rośliny światłolubne
zrywanie dla celów dekoracyjnych
zarastanie przez wyższą roślinność wskutek zaprzestania
użytkowania śródleśnych polan
wyrąb lasów
zamiana drzewostanu na lasy iglaste
zrywanie i wykopywanie z naturalnych siedlisk i przesadzanie do
ogródków
wyrąb lasów i ich gospodarcze użytkowanie
wykopywanie i przesadzanie do ogródków przydomowych
izolacja stanowisk
zaorywanie muraw
zarastanie drzewami muraw
zrywanie roślin w celach leczniczych
zrywanie do celów dekoracyjnych
zaorywanie siedlisk
wypas bydła i niewłaściwa gospodarka łąkowa
zarastanie muraw na skutek naturalnej sukcesji ekologicznej
niszczenie siedlisk i wyrywanie okazów do przydomowych ogródków
zrywanie pędów do celów ozdobnych
oraz leczniczych,
zmiana stosunków wodnych
masowe pozyskiwanie dla przemysłu farmaceutycznego
przesadzenie do ogródków
prześwietlanie drzewostanów w lasach
zagłuszenie poprzez naturalną sukcesję roślinną
wykopywanie i przesadzanie do ogródków przydomowych
zrywanie dla celów dekoracyjnych i leczniczych
Zagrożeniem dla nocka Brandta jest likwidacja drewnianych budynków na terenach leśnych,
użytkowania toksycznych substancji konserwujących, fragmentacja drzewostanu oraz
niekontrolowana penetracja miejsc zimowania.
Innymi problemami ochrony środowiska są:
− zabudowywanie terenów rolnych o wysokiej klasie bonitacyjnej,
− dążenie do przekształcenia terenów gminy położonych wzdłuż ciągów komunikacyjnych na cele
inwestycyjne, co może w przyszłości doprowadzić do przerwania ciągów przyrodniczych,
− zmiany w ukształtowaniu terenu na skutek podsypywania działek budowlanych,
− wchodzenie z zabudową w doliny cieków wodnych (Kromołów) – teren doliny jest cennym
przyrodniczo obszarem pełniącym funkcję korytarzy i ostoi dla zwierząt i roślin,
− zbyt rozproszona forma zabudowy szczególnie na wschodzie gminy,
− zmiany w stosunkach wodnych na skutek zabudowy terenów wyposażonych w sieci drenarskie oraz
zwiększonego spływu powierzchniowego z terenów intensywnie zabudowanych,
− spływ ścieków sanitarnych do wód gruntowych i powierzchniowych na skutek braku kanalizacji
sanitarnej,
− funkcjonowanie kopalń naturalnych surowców mineralnych w Blanowicach,
− usuwanie zadrzewień i zakrzewień przeważnie w wyniku budowy nowych dróg lub infrastruktury
technicznej,
− degradacja gleb, w tym gleb organicznych na skutek nadmiernego stosowania nawozów
sztucznych oraz pestycydów,
− właściwe zagospodarowanie odpadów przemysłowych oraz ograniczenie ich uciążliwości do granic
działek.
41
6.3. Ocena środowiska gminy
Zmiany w środowisku przyrodniczym w Zawierciu i jego okolicach zachodzą od kilkuset lat.
W ich wyniku powstało i ukształtowało się miasto oraz tereny osadnicze je otaczające wraz
z systemem łączących je dróg. Choć początkowo skala zmian nie była duża, to połowy XIX w., wraz
z gwałtownym skokiem cywilizacyjnym, gwałtownym rozwojem przemysłu ciężkiego, szklarskiego,
odlewniczego i włókienniczego oraz budową nowych osiedli obserwowany jest wzrost presji na
środowisko. Intensywne zagospodarowanie terenu Zawiercia rozpoczęło się wraz z budową kolei
i dróg bitych w połowie XIX wieku. Zaczęły powstawać tu liczne zakłady i przedsiębiorstwa
metalowe (m.in. Ernest Erbe, Ferrum, Ułam, Jan Mecner, Fabryka Opakowań Blaszanych oraz CMC
Zawiercie S.A.). Do zakładów i fabryk położonych dalej od linii kolejowej budowano bocznice
kolejowe. Niektóre z nich zostały rozebrane a pozostałe (w tym do CMC Zawiercie S.A.) do dnia
dzisiejszego stanowią poważną barierę ekologiczną. Wraz z powstawaniem fabryk powstawały
również nowe osiedla robotnicze m.in. osiedle TAZ. W latach 80 i 90 XX w. wiele zakładów upadło.
Na terenie miasta zostało wiele terenów poprzemysłowych trudnych do zagospodarowania
i rewitalizacji.
Wschodnia część miasta jest słabiej zagospodarowana i przypomina bardziej tereny wiejskie niż
część miasta. Tutaj przekształcenie środowiska było i jest o wiele słabsze. Jednak zmiana jednego
z elementów środowiska przyrodniczego nie pozostaje bez wpływu na powiązane z nim komponenty.
Istotne jest, że coraz częściej mamy do czynienia z ubocznymi skutkami presji na środowisko oraz
wysokimi kosztami niwelowania ich negatywnego wpływu.
Najbardziej podatne na zmiany użytkowania są grunty wokół Zawiercia. Wkraczaniu
rozproszonej zabudowy na grunty orne towarzyszy ich niekorzystna fragmentaryzacja, zjawiska te
widoczne są najbardziej we wschodniej części gminy. Procesowi urbanizacji towarzyszy rozwój
infrastruktury drogowej i energetycznej, tak bardzo widocznej w krajobrazie.
Tereny zurbanizowane, szczególnie miejskie uległy praktycznie całkowitemu przekształceniu –
duży udział powierzchni zasklepionych powoduje silny spływ powierzchniowy, zaburzenie
pierwotnych struktur geologicznych oraz niewielki udział powierzchni czynnych biologicznie.
Również tereny zieleni na terenie miasta na skutek bezpośredniego sąsiedztwa terenów silnie
przekształconych pozostają pod dużą presją środowiskową – zmniejsza się ich powierzchnia
i zwiększa fragmentaryzacja.
Ocena stanu zachowania walorów krajobrazowych oraz możliwości ich kształtowania
W centrum i na zachodzie przeważa krajobraz terenów zabudowanych, podczas gdy na terenach
wschodnich dominuje krajobraz rolniczy i leśny.
O wartości krajobrazu terenów zurbanizowanych decydują głównie wartości architektoniczne,
układ funkcjonalny oraz kompozycja przestrzenna miasta. Walory krajobrazu kulturowego Zawiercia
są przeciętne. Elementami zasługującymi na podkreślenie są: osiedle robotnicze TAZ, Kościół pw.
Św. App. Piotra i Pawła, zespół willowy przy ul. 3 Maja w Zawierciu, dwór w Bzowie, Kościół p.w.
św. Mikołaja w Kromołowie, Kościół p.w. Świętej Trójcy i św. Floriana oraz ruiny zamku w Morsku.
Głównym problemem Zawiercia jest brak wykształconego centrum miasta.
Wschodnia część miasta z racji położenia na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej cechuje się
większą wartością krajobrazu przyrodniczego. Na uwagę zasługują skałki w obszarze Karlina,
ostaniec Okiennik Wielki w Skarżycach (leżący poza granicami administracyjnymi Zawiercia) oraz
Skałki Podlesickie.
Krajobraz rolniczy i leśny terenów wiejskich mimo dużych powierzchni zajmowanych przez
poszczególne rodzaje zagospodarowania pozostaje różnorodny. Zmiany krajobrazu terenów wiejskich
w Zawierciu, poza terenami przylegającymi do ścisłego centrum (Kosowska Niwa, Kromołów,
Łośnice, Blanowice i Marciszów), są niewielkie. Wynika to z m.in. z objęcia wschodnich terenów
Parkiem Krajobrazowym „Orlich Gniazd”.
Krajobraz miasta kształtowany obecnie jest za pomocą miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego oraz przepisów dotyczących Parku Krajobrazowego.
42
Ocena zgodności użytkowania i zagospodarowania z uwarunkowaniami przyrodniczymi
Dotychczasowe użytkowanie i zagospodarowanie terenu przeważnie jest zgodne z cechami
i uwarunkowaniami przyrodniczymi. Intensywne zmiany w środowisku zachodziły głównie
w zachodniej części miasta uboższej przyrodniczo. Tutaj skupiał się przemysł ciężki. Intensywny
charakter zmian oddziaływał destrukcyjnie na stan środowiska. Powstały liczne bariery ekologiczne
w postaci dróg i kolei (wraz z bocznicami), zabudowana została dolina Warty a sama rzeka
uregulowana (obudowanie koryta). Rozwój przemysłu przyczynił się znacznego zanieczyszczenia
środowiska (emisja gazów, zrzuty ścieków, usypywanie hałd) oraz silnego zasklepiania gleb
i zakłócania stosunków wodnych. Na terenie miasta funkcjonowała kopalnia węgla brunatnego
obecnie na terenie byłej kopalni funkcjonuje CMC Zawiercie S.A. Przedwojenne kopalnie rud żelaza
funkcjonowały w Bzowie, Rudnikach, Kromołowie, Skałce i Włodowicach (zaopatrywały CMC
Zawiercie S.A. w syderyty) zostały zasypane, bądź zalane. Jedynymi śladami w krajobrazie po tych
kopalniach są pagórki oraz sezonowo wysychające leje porosłe trawami. Obecnie funkcjonuje jedynie
kopalnia surowców ilastych w Bzowie.
Wschodnia część gminy o większych wartościach przyrodniczych jest słabiej zagospodarowana,
utworzono tu Park Krajobrazowy, a w okolicach Morska powołano Obszar Natura 2000. Na
powyższych terenach zaczyna się rozwijać agroturystyka.
Do obszarów kolizji zagospodarowania i warunków środowiskowych zaliczyć należy tereny
wyznaczone pod zabudowę mieszkaniową na trasie przebiegu gazociągu wysokiego ciśnienia
w rejonie ul. Myśliwskiej, zabudowę powstałą na gruntach wysokich klas bonitacyjnych, na obszarach
zagrożonych powodzią bądź podtopieniami, a także tereny udokumentowanego złoża rud cynku
i ołowiu.
Ocena charakteru i intensywności zmian zachodzących w środowisku
Przekształcenia środowiska przyrodniczego, w tym poszczególne jego komponenty zostały
całkowicie zmienione lub silnie przekształcone głównie w ścisłym centrum miasta oraz na terenach
byłych kopalń. Zmiany te dotyczą rzeźby terenu, wód powierzchniowych, gleb, klimatu, świata
roślinnego i zwierzęcego. Obecne zmiany w środowisku w centrum polegają głównie na zwiększonej
presji na zabudowywanie terenów dotychczas wolnych od niej. Wielkość presji uzależniona jest od
atrakcyjności miejsca. Bardziej intensywnie zmiany zachodzą w strefie „podmiejskiej” i wzdłuż dróg
krajowych i wojewódzkich. Dotyczy to głównie dogęszczania zabudowy, czego skutkiem jest
zmniejszanie się powierzchni biologicznie czynnej.
Środowisko przyrodnicze na wschodzie miasta nie zostało przez okres setek lat silnie
przekształcone przez człowieka. Pierwotny krajobraz polno-leśny został uzupełniony przez nowe
siedziby ludzkie oraz obiekty komunikacji (drogi, kolej). Obecnie nadal większość powierzchni terenu
stanowią tereny otwarte.
Pozytywnym zjawiskiem jest likwidacja nieużywanych bocznic kolejowych, rekultywacja
terenów po byłych kopalniach, rekultywacja zamkniętego składowiska odpadów oraz próby
rewitalizacji obszarów poprzemysłowych. Obecnie zmniejsza się również emisja zanieczyszczeń do
środowiska na skutek wprowadzania nowych technologii, rozwoju kanalizacji, a także wzrostowi
świadomości ekologicznej władz i mieszkańców miasta. Zjawiskiem, który najbardziej wpływa
obecnie na stan środowiska jest wzrost emisji niskiej (opalanie budynków węglem kamiennym),
szczególnie zimą, kiedy często dochodzi do przekraczania norm zawartości poszczególnych
pierwiastków w powietrzu. Należy zwrócić uwagę na poprawiającą się w tym względzie sytuację. Jak
wskazuje Program Ograniczenia Niskiej Emisji w gminie Zawiercie, następuje wymiana kotłów
komorowych wysokoemisyjnych na niskoemisyjne.
6.3.1. Cele ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym
i krajowym istotne z punktu widzenia niniejszego opracowania oraz sposoby,
w jakich zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu
Ochrona środowiska na szczeblu międzynarodowym i wspólnotowym realizowana jest w Polsce
poprzez odpowiednie akty prawne, w tym ustawy i rozporządzenia. Za jeden z najważniejszych
spośród nich należy uznać ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
43
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko, na podstawie której sporządzona została niniejsza prognoza.
Należy mieć na uwadze, że ww. ustawa jest częściowo wynikiem ustaleń na szczeblu
międzynarodowym. Konwencja o Różnorodności Biologicznej sporządzona w Rio de Janeiro z dnia
5 czerwca 1992 r. w Artykule 14 wprowadza odpowiednie procedury wymagające wykonania oceny
oddziaływania na środowisko projektów, które mogą mieć znaczenie dla różnorodności biologicznej.
Z punktu widzenia niniejszego opracowania szczególnej wagi nabiera aspekt ekologiczny
w planowaniu przestrzennym ujęty w Polityce Ekologicznej Państwa w latach 2009-2012
z perspektywą do roku 2016. Projektowane studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego powinno spełniać wymogi zawarte w tym dokumencie tj. kształtować ład przestrzenny
pozwalając na racjonalną gospodarkę. Przez ład przestrzenny należy rozumieć sposób ukształtowania
przestrzeni, który tworzy harmonijną całość. Nie należy przy tym zapominać o zasadzie
zrównoważonego rozwoju, o której mówi Konstytucja RP w art. 5 – „Rzeczpospolita Polska (...)
zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju”. Kryteria
zrównoważonego rozwoju zostały uwzględnione w projektowanym studium m.in. poprzez utrzymanie
i wprowadzenie możliwie jak największych obszarów biologicznie czynnych w dolinach rzek (Warty,
Czarnej Przemszy oraz mniejszych cieków) nie blokujących jednocześnie rozwoju inwestycji na
terenach silniej zurbanizowanych. Intensyfikacja zabudowy na obszarach już przekształconych
(zwarte tereny zabudowy miejscowości) może lokalnie prowadzić do zubożenia układu
przyrodniczego gminy, jednak w szerszej skali powinien w pewnym stopniu minimalizować problem
„rozlewania się” inwestycji na tereny, dla których podstawową funkcją powinna być funkcja
przyrodnicza. Jest to swego rodzaju kompromis społeczno – ekologiczny, którego wypracowanie jest
niezbędne by zachować środowisko przyrodnicze dla przyszłych pokoleń.
Najważniejszymi ustaleniami w zakresie ochrony środowiska na szczeblu państw członkowskich
są dyrektywy, wśród których jako najważniejsze należy wymienić:
 dyrektywę Rady 79/40/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków ze
zmianami (Dyrektywa Ptasia);
 dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk
przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa).
Obie dyrektywy są podstawą prawną tworzenia sieci NATURA 2000, której celem jest
zachowanie zagrożonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt
w skali Europy.
Oprócz ww. aktów prawnych na uwagę zasługują także:
 dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r.
w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (dalej: dyrektywa
SOOŚ);
 dyrektywa Rady nr 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków
wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne
(dalej: dyrektywa OOS).
Celem Dyrektywy nr 2001/42/WE „...jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony środowiska
i przyczynienie się do uwzględniania aspektów środowiskowych w przygotowaniu i przyjmowaniu
planów i programów w celu wspierania stałego rozwoju, poprzez zapewnienie, że zgodnie z niniejszą
dyrektywą dokonywana jest ocena wpływu na środowisko niektórych planów i programów, które
potencjalnie mogą powodować znaczący wpływ na środowisko”. Dyrektywa nr 85/337/EWG dotyczy
oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko.
Z powyższego wynika, że cele ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym,
międzyczłonkowskim i krajowym zostały przynajmniej częściowo uwzględnione w projektowanej
zmianie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercie, dla
której sporządzona została niniejsza prognoza. Uwidacznia się to przede wszystkim w próbie
zapisania jak najbardziej racjonalnych zasad kształtowania już zurbanizowanej przestrzeni objętej
studium, z jednoczesnym zachowaniem dużej ilości zieleni, cennych przyrodniczo obiektów
i obszarów.
Na terenie gminy występuje projektowany obszar o znaczeniu międzynarodowym
i wspólnotowym – obszar Natura 2000 Ostoja Kroczycka PLH 240032 wchodzące w skład
44
Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 – specjalne obszary ochrony siedlisk. Obszar ten
uwzględniono w projekcie dokumentu.
7. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU
BRAKU REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM UWARUNKOWAŃ
I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
MIASTA ZAWIERCIA
W przypadku braku realizacji przedstawionego do oceny projektu Studium, dalsza polityka
przestrzenna miasta prowadzona będzie w oparciu o aktualnie obowiązujące Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Zawiercie, które opracowywane było w trybie
nieobowiązującej już ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 1994
Nr 15, poz. 139 z późn. zm.) i przyjęte uchwałą Nr XVIII/172/2000 Rady Miejskiej w Zawierciu
z dnia 21 marca 2000 r., a następnie zmienione w obszarze o powierzchni ok. 5480 ha (obejmującym
niemal 65% powierzchni miasta), w trybie przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity: Dz. U. 2012 r. poz. 647), uchwałą Nr VIII/74/07
Rady Miejskiej w Zawierciu z dnia 25 kwietnia 2007 r. Treści tego dokumentu nie są zgodne
z obecnie obowiązującą ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca
2003 r. (tekst jednolity: Dz. U. 2012 r. poz. 647), a także z innymi ustawami, które w ciągu tych lat
zostały uchwalone lub uległy nowelizacji, a ich zapisy są bezpośrednio związane z planowaniem
przestrzennym. Studium to nie jest dostosowane do obecnych potrzeb rozwoju miasta (nie uwzględnia
zapisów aktualnych planów i programów branżowych), część z jego zapisów straciła swoją
aktualność. W konsekwencji opisanego stanu faktycznego obowiązujący dokument nie jest w stanie
właściwie chronić środowisko przyrodniczego.
Projektowany dokument porządkuje istniejące i dostosowuje do aktualnych potrzeb przyszłe
zagospodarowanie terenu. Będzie on miał znaczenie dla środowiska, o ile po jego uchwaleniu miasto
przystąpi do zaktualizowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, szczególnie na
terenach konfliktów przestrzennych. Obecnie zarządzanie przestrzenią w mieście odbywa się
w oparciu o obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego. Jedynie na 6,5% powierzchni
(obszar położony w południowo-zachodnim fragmencie miasta, na południe od ul. Spacerowej
w kierunku południowej granicy miasta) brak jest miejscowego planu przez co zarządzanie
przestrzenią na tym terenie odbywa się głównie w oparciu o decyzje o warunkach zabudowy
i zagospodarowania terenu. Narzędzie to umożliwia wprowadzanie zabudowy w miejsca niepożądane,
co wpływa bezpośrednio na powstawanie dysharmonii w krajobrazie, a także oddziaływuje
negatywnie na środowisko.
W przypadku braku realizacji projektu Studium stan środowiska ulegnie pogorszeniu, będzie ono
poddawane nie tylko procesom naturalnym, ale i antropogenicznym. Brak wskazania terenów
wyłączonych spod zabudowy (tereny narażone na niebezpieczeństwo powodzi, tereny narażone na
podtopienia, tereny złóż surowców mineralnych: wapieni i margli, surowców ilastych, kruszyw
naturalnych, strefy uciążliwości linii elektroenergetycznych) lub z ograniczeniami w zabudowie
(tereny wyznaczone do zabudowy na terenach wyposażonych w podziemną sieć drenarską, na glebach
wysokiej jakości, tereny występowania gruntów słabonośnych, obszary objęte prawnymi formami
ochrony przyrody) przyczyni się do niekontrolowanego rozproszonego zabudowywania terenów
cennych przyrodniczo. Dodatkowo studium wprowadza nowy rodzaj funkcji – teren usług sportu z
przeznaczeniem na kompleks golfowy – USg. Dopiero po przyjęciu studium możliwa będzie
realizacja prac projektowych oraz docelowo inwestycji.
Brak wdrożenia ustaleń projektu dotyczących ochrony przyrody może spowodować zaburzenie
zasobów biotycznych i abiotycznych środowiska. Studium dla obszarów tworzących system
przyrodniczy wprowadza:

zakaz lokalizacji obiektów i technologii, które są inwestycjami mogącymi zawsze
znacząco oddziaływać na środowisko lub mogącymi potencjalnie znacząco oddziaływać
na środowisko, dla których ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest
45


wymagana lub może być wymagana z wyłączeniem obiektów i urządzeń infrastruktury
technicznej i komunikacji oraz terenu AGU w Morsku,
zakaz dokonywania trwałych zmian stosunków wodnych,
zakaz wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających naturalne formy rzeźby
terenu i obniżających walory krajobrazowe.
Studium m.in. nakazuje zachowanie cennych ekosystemów, różnorodności biologicznej
i utrzymanie równowagi przyrodniczej. Postuluje również wprowadzenie zieleni izolacyjnej wzdłuż
dróg o dużym natężeniu oraz zachowanie jak największego udziału powierzchni biologicznie czynnej
na terenach przewidzianych do urbanizacji.
Przedstawiony projekt Studium reguluje gospodarkę wodno-ściekową, gospodarkę odpadami
oraz inne zagadnienia związane z infrastrukturą techniczną. Wprowadza ustalenia mające służyć
ograniczeniu emisji zanieczyszczeń powierzchniowej i liniowej. Zakłada modernizację miejskiej sieci
ciepłowniczej, termomodernizację budynków, rozbudowę sieci kanalizacyjnej.
Niezrealizowanie i nieuporządkowanie inwestycji komunikacyjnych polegających na budowie
i przebudowie ciągów komunikacyjnych, w tym budowie urządzeń eliminujących hałas spowoduje
pogorszenie się klimatu akustycznego. Niedostosowana do obecnych potrzeb i nieskoordynowana
polityka komunikacyjna może przyczynić się do powstawania nadmiernych konfliktów
przestrzennych.
8. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO USTALEŃ
PROJEKTU STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA
ZAWIERCIA
Największy wpływ na zmiany zachodzące w środowisku mają inwestycje: rozbudowa zabudowy
mieszkaniowej i aktywności gospodarczej, rozbudowa systemów infrastruktury technicznej oraz
rozbudowa i modernizacja szlaków komunikacyjnych.
Negatywne zmiany i przekształcenia środowiska związane są z etapami powstawania nowego
zainwestowania powodującym wzrost presji w okresie jego funkcjonowania.
Skutki dla środowiska, jakie będą wynikały z realizacji ustaleń projektu Studium zależeć będą od
wielu czynników, m.in. od funkcji jaka została dla danego terenu przypisana w projekcie Studium, od
rodzaju działalności jaka będzie wykonywana oraz od intensywności zagospodarowania.
Wprowadzane projektem Studium przeznaczenie terenu zaliczane jest w różnym stopniu
do obciążających środowisko zależnie od przeznaczenia i sposobu ich realizacji. Potencjalne
zagrożenia dla środowiska stwarzane przez zmianę przeznaczenia terenu to:
−
−
−
−
−
−
−
zmiany w płytkiej budowie geologicznej, powstałe w wyniku prowadzenia prac budowlanych
w tym głównie niwelacja terenu, (dotyczy wszystkich terenów przeznaczonych pod
zainwestowanie),
zasklepianie gleb,
naruszenie stosunków wodnych,
możliwość zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego ściekami,
emisja hałasu, związana z ruchem dojazdowym pojazdów oraz prowadzeniem działalności
gospodarczej,
emisja do powietrza związana z ruchem dojazdowym pojazdów oraz pochodząca ze źródeł
ogrzewania budynków,
przekształcenia szaty roślinnej poprzez uszczuplenie bądź zanik roślinności rodzimej oraz
wprowadzanie roślinności introdukowanej.
Faktyczne oddziaływanie na środowisko będzie wypadkową ustaleń zawartych w projekcie
Studium i przyszłych planach zagospodarowania przestrzennego oraz stopnia realizacji tych ustaleń
w czasie obowiązywania przyszłego studium.
46
8.1. Przewidywany wpływ oraz znaczące oddziaływanie na środowisko ustaleń
projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego
Art. 51 ust.1 pkt 2 lit. e Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr 199, poz. 1227) wśród ocen i analiz nakazuje
określenie przewidywanego znaczącego oddziaływania na środowisko ustaleń analizowanego
dokumentu (w tym przypadku Studium), w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi,
zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki,
dobra materialne oraz zależności między wymienionymi elementami środowiska i między
oddziaływaniami na te elementy. Wpływ na wymienione komponenty środowiska zależy od formy
zagospodarowania terenu. W analizach należy uwzględnić rodzaje oddziaływania: bezpośrednie,
pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe,
chwilowe, pozytywne i negatywne.
Posługując się powyższą systematyką dokonano próby zdiagnozowania relacji pomiędzy
przewidywanymi skutkami realizacji ustaleń Studium a stanem jakości poszczególnych komponentów
środowiska.
Jako znaczące oddziaływanie rozumie się działania mogące pozytywnie lub negatywnie znacząco
oddziaływać na stan i różnorodność siedlisk przyrodniczych, integralność powiązań przyrodniczych
oraz czystość środowiska.
Ze względu na brak opracowania ujednoliconych metod ocen wpływu na środowisko ustaleń
Studium wykorzystano metodę waloryzacji bez uwzględnienia metod matematycznych, których nie
można zastosować ze względu na zbyt dużą ilość zmiennych i niewiadomych wynikających
z realizacji zapisów Studium. Studium jest dokumentem wyrażającym politykę przestrzenną danego
miasta bądź gminy, wskazującym kierunek zagospodarowania danego terenu, a nie przesądzającym
o lokalizacji konkretnej inwestycji (za wyjątkiem inwestycje celu publicznego) często wiąże się to ze
wskazywaniem zbyt dużych terenów przeznaczonych pod zabudowę nie korelujących z rzeczywistym
zagospodarowaniem i zapotrzebowaniem.
Studium jest dokumentem, który zawiera elementy niemożliwe do jednoznacznego określenia,
w związku z powyższym jego zapisy muszą być na tyle elastyczne aby umożliwić właściwy rozwój
gminy. Ze względu na charakter zapisów trudno jest jednoznacznie ocenić czy realizacja ich
na konkretnym terenie będzie miała wpływ na środowisko słaby czy znaczący.
Zakres kompleksowej oceny wpływu na środowisko ustaleń Studium określono metodą
waloryzacji punktowej, przypisując terenom o różnym przeznaczeniu wielkość, wyrażoną w punktach,
przewidywanego oddziaływania na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego oraz
kulturowego:
−
−
−
−
−
„2” – dla oddziaływania pozytywnego silnego
„1” – dla oddziaływania pozytywnego
„0” – dla braku oddziaływania negatywnego bądź też śladowego
„-1” – dla oddziaływania negatywnego
„-2” – dla oddziaływania negatywnego silnego.
Z oceny zostały wyłączone tereny, które zgodnie ze stanem istniejącym są zabudowane bądź też
są użytkowane zgodnie z przeznaczeniem funkcjonalnym określonym w projektowanej zmianie
studium. Przyjmuje się, iż oddziaływanie na środowisko projektu zmiany studium na terenach, gdzie
utrzymuje się dotychczasowe użytkowanie, jest znikome lub nie występuje.
Poniższa tabela jest jedynie schematycznym uśrednieniem możliwych oddziaływań na
środowisko. Wyniki analizy przedstawionej w tabeli posłużyły do zobrazowania przestrzennego
oddziaływania na środowisko przedstawionego na planszy: Prognozy oddziaływania na środowisko
projektu studium.
47
Tabela 11 Waloryzacja oddziaływania poszczególnych typów projektowanych terenów na poszczególne
komponenty środowiska przyrodniczego.
Różnorodność biologiczna
Ludzie
Zwierzęta
Rośliny
Wody
Powietrze
Powierzchnia ziemi
Krajobraz
Klimat
Zasoby naturalne
Zabytki
Dobra materialne
POSZCZEGÓLNE ELEMENTY ŚRODOWISKA
min -24
max
+24
S
1
2
-1
-1
-1
-1
-1
0
0
0
1
1
0
brak lub znikoma
WMW
-1
2
-1
-1
-1
-1
-2
-1
-1
-1
0
2
-6
negatywna
WMN
0
2
-1
-1
-1
-1
-1
0
0
-1
0
1
-3
negatywna
WMM
1
2
-1
0
-1
-1
-1
-1
0
0
0
1
-1
negatywna
UP
0
2
-1
-1
-1
-1
-1
0
0
0
1
1
-1
brak lub znikoma
US
1
2
0
1
0
2
-1
1
1
0
0
1
8
pozytywna
USg*
2
2
0
1
1
2
1
1
1
0
0
2
13
pozytywna
UC
-1
0
-1
-1
-1
-1
-1
-1
0
-1
0
1
-7
negatywna
AGU
-1
-1
-1
-1
-2
-2
-1
-1
-1
-1
0
0
-12
negatywna
AGP
-2
-2
-1
-1
-2
-2
-1
-2
-1
-2
0
0
-16
silnie negatywna
PG
-2
-2
-1
-2
-2
-2
-2
-2
0
-2
0
-1
-18
silnie negatywna
IT
-1
0
-1
-1
-1
-1
-1
-2
-1
-1
0
1
-9
negatywna
K
-1
-1
-1
-1
-2
-2
-1
-1
-2
-1
-1
1
-13
silnie negatywna
ZC
0
0
0
0
0
2
-1
1
2
-1
2
2
7
pozytywna
ZD
2
2
0
2
0
2
1
1
2
0
0
1
13
pozytywna
ZP
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1
2
2
23
silnie pozytywna
R
0
0
1
1
-1
-1
-1
1
0
0
0
1
1
brak lub znikoma
L
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
0
2
22
silnie pozytywna
W
2
1
2
2
2
2
1
2
2
2
0
1
19
silnie pozytywna
Z
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
0
2
22
silnie pozytywna
ZR
2
2
2
1
2
2
1
2
2
2
0
2
20
silnie pozytywna
ZE
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
0
2
22
silnie pozytywna
PRZEZNACZENIE
TERENU
PRESJA NA
ŚRODOWISKO:
suma
+14 – +24
+3 – +13
silnie pozytywna
pozytywna
+2 – -2
brak lub znikoma
-3 – -13
negatywna
- 14 – -24
silnie negatywna
* dotyczy waloryzacji oddziaływania na środowisko w odniesieniu do obecnego, wskazanego w obowiązującym
planie miejscowym przeznaczenia terenu na cele zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej.
Zmiana przeznaczenia terenu i dopuszczenie funkcji sportu i rekreacji na tym terenie będzie miało pozytywny
skutek.
Jak wynika z powyższej analizy znaczące (silnie negatywne) oddziaływanie na środowisko mają
te obszary, które z terenów otwartych dotychczas nie zagospodarowanych mają zostać przekształcone
na tereny, które mogą być intensywnie zagospodarowywane: AGP, PG oraz tereny projektowanych
ciągów komunikacyjnych (K). Negatywną presję na środowisko wywierać również będą tereny
przeznaczone pod zabudowę usługową (AGU, UC) oraz w mniejszym stopniu zabudowę
mieszkaniową (WMW, WMN, WMM).
Zakładana zmiana przeznaczenia terenów z funkcji mieszkaniowej (około 50 ha) na pole golfowe,
mimo zakwalifikowania takiego przedsięwzięcia do kategorii mogących potencjalnie negatywnie
oddziaływać na środowisko, będzie miała pozytywny wpływ na środowisko poprzez zmniejszenie
48
zjawiska „urban sprawl” w Zawierciu. Docelowo realizacja wszystkich wskazanych w obowiązującym
planie inwestycji oraz nałożenie się skumulowanego oddziaływania na poszczególne komponenty
środowiska będzie, zdaniem autorów prognozy, oddziaływało silniej niż pole golfowe.
Zagospodarowanie tych terenów zgodnie z ustaleniami Studium mogą przyczynić się do
opisanych poniżej oddziaływań na poszczególne elementy środowiska.
Różnorodność biologiczna
−
−
−
−
−
−
powstanie lokalnych barier dla migracji zwierząt oraz zakłócenie ciągłości przyrodniczej, szczególnie
na skutek budowy drogi 78 oraz zachodniej obwodnicy miasta,
znaczne zmniejszenie naturalnej różnorodności biologicznej na skutek przekształcenia pierwotnych
warunków siedliskowych oraz wprowadzenia zanieczyszczeń do środowiska,
zaniechanie użytkowania upraw łąk i pastwisk prowadzi do sukcesji i zmiany składu gatunkowego m.in.
zmiana zbiorowisk łąkowych na zaroślowe,
wzbogacenie różnorodności gatunkowej na skutek wprowadzenia roślinności introdukowanej (ogródki
przydomowe) oraz pojawienia się roślinności hemerofilnej na skutek przekształcania siedlisk - budowa
suchych zbiorników retencyjnych w Kromołowie – likwidacja obecnych siedlisk roślinnych i zwierzęcych
w obrębie projektowanego zbiornika oraz ograniczenie okresu zalewania dolin,
ubytek powierzchni terenów biologicznie czynnych,
pojawianie się gatunków pionierskich na terenach czynnej jak i zaniechanej eksploatacji powierzchniowej
(tworzenie miejsc bytowania dla gatunków podlegających ochronie np. jaskółki brzegówki tworzącej
gniazda na ścianach wyłączonych z eksploatacji) i roślinności ruderalnej.
Ludzie
−
−
−
−
zwiększona emisja hałasu przede wszystkim komunikacyjnego wzdłuż ciągów komunikacyjnych oraz
hałasu związanego z pracą maszyn polowych,
zwiększona emisja hałasu, zanieczyszczeń powietrza oraz możliwość wystąpienia awarii (podczas
transportu substancji niebezpiecznych – szczególnie zagrożony teren wzdłuż linii kolejowej) na terenach
przeznaczonych pod aktywność gospodarczą – oddziaływanie będzie zależeć od rodzaju prowadzonej
działalności oraz stosowanych technologii w istniejącym lub projektowanym obiekcie,
zwiększona emisja zanieczyszczeń powietrza – szczególnie emisji niskiej w okresie zimowym na skutek
wprowadzania nowej zabudowy,
studium dopuszcza w obrębie terenów aktywności gospodarczej lokalizację obiektów mogących wymagać
lub wymagających sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko, stąd możliwe jest występowanie
większych źródeł zanieczyszczeń wpływających na mieszkańców terenów sąsiednich.
Zwierzęta
−
−
−
−
powstanie lokalnych barier dla migracji zwierząt (dogęszczenie zabudowy lub wprowadzenie obiektów
o dużej kubaturze, zwiększenie emisji zanieczyszczeń, możliwość wystąpienia awarii, budowa nowych
ciągów komunikacyjnych bez specjalnych przejść dla zwierząt),
pojawienie się gatunków zwierząt związanych z siedzibami ludzkimi – wzbogacenie różnorodności
siedlisk,
stworzenie zagrożenia dla ptaków oraz nietoperzy poprzez umożliwienie lokalizacji w Morsku obiektów
mogących wymagać sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko,
przekształcenie obecnych siedlisk zwierzęcych na terenie projektowanych suchych zbiorników.
Rośliny
−
−
−
uszczuplanie terenów siedliskowych na skutek dogęszczenia zabudowy, zmniejszenie powierzchni
biologicznie czynnej, zwiększenie emisji zanieczyszczeń oraz możliwość wystąpienia awarii (dokładne
oddziaływanie zależy od rodzaju prowadzonej działalności oraz stosowanych technologii w istniejącym
lub projektowanym obiekcie),
pojawienie się gatunków roślin związanych z siedzibami ludzkimi – roślinność ruderalna i introdukowana
– wzbogacenie różnorodności siedlisk,
obszary inwestycyjne położone są częściowo na terenach leśnych. Ich użytkowanie powoduje degradację
istniejącej na tym terenie roślinności naturalnej na rzecz roślinności ruderalnej bądź zupełnej jej likwidacji
(zabudowywanie).
49
Woda
−
−
−
−
−
−
zwiększenie zagrożenia zanieczyszczeniami – przenikanie ścieków bytowych z terenów zabudowywanych
(wraz z rozbudową kanalizacji zagrożenie będzie malało), zanieczyszczeń ropopochodnych (tereny
parkingów i placów manewrowych), chemikaliów (tereny zakładów przemysłowych, magazynów
i składów) do wód oraz możliwości wystąpienia awarii,
zmiany w poziomie wód podziemnych na skutek zwiększenia zużycia wody – zależą od rodzaju
prowadzonej produkcji i stosowanych technologii,
zmniejszenie retencji wód opadowych oraz zwiększenie spływu wód na skutek zasklepiania gleb,
obniżenie lub podniesienie zwierciadła wód gruntowych na skutek modyfikacji powierzchni ziemi,
zmiana rytmu stanów wód oraz prędkości nurtu na skutek budowy zbiorników retencyjnych,
okresowe zwiększenie zasilania wód podziemnych na skutek budowy zbiorników retencyjnych.
Powietrze
−
−
−
studium dopuszcza w obrębie terenów aktywności gospodarczej lokalizację obiektów mogących znacząco
oddziaływać na środowisko, w tym wymagających przeprowadzenia oceny oddziaływania inwestycji na
środowisko, stąd możliwe jest występowanie większych źródeł zanieczyszczeń na tym terenie,
zwiększenie emisji zanieczyszczeń (w tym emisja niska w okresie zimowym – intensywność będzie
zależeć od zastosowanego wariantu ogrzewania) oraz możliwości wystąpienia awarii – oddziaływanie
zależy od rodzaju zainwestowania, prowadzonej produkcji i stosowanych technologii,
pojawienie się emisji spalin i zanieczyszczeń w ramach prac ciężkiego sprzętu na terenach eksploatacji
powierzchniowej – oddziaływanie dotyczy najbliższego otoczenia.
Powierzchnia ziemi
−
−
−
−
−
−
na wyznaczonych obszarach zmianie ulegnie pokrycie terenu – wyrównywanie terenów, tworzenie
nasypów z gruntów przekształconych antropogenicznie pod nowe inwestycje,
braki w kanalizacji gminy zwiększają zagrożenie przenikania zanieczyszczeń do gruntu,
zwiększone zagrożenie zanieczyszczenia gleb – posypywanie zimą nawierzchni dróg solami,
negatywny wpływ na jakość gleb poprzez emisję i przenikanie do gruntu zanieczyszczeń oraz możliwości
wystąpienia awarii na terenach aktywności gospodarczej – dokładne oddziaływanie obszarów zależy
od rodzaju prowadzonej produkcji i stosowanych technologii,
zmiana ukształtowania powierzchni ziemi na skutek prowadzenia eksploatacji powierzchniowej,
przekształcenie powierzchni ziemi na skutek budowy suchych zbiorników retencyjnych w Kromołowie.
Krajobraz
−
−
−
wprowadzenie nowej zabudowy w sąsiedztwie już istniejącej i ograniczenie liczby kondygnacji
(nawiązanie do istniejących w sąsiedztwie już budynków) niweluje negatywny wpływ na krajobraz,
wprowadzenie nowej zabudowy na terenach dotychczas niezainwestowanych,
przekształcenia terenów rolnych oraz rzeźby terenu w wyniku powierzchniowej eksploatacji – krajobraz
ulegnie zmianie po zrekultywowaniu terenu.
Klimat
−
−
−
−
zmiana topoklimatu na skutek wprowadzania nowej zabudowy, likwidacji poszycia terenu i zmiany
warunków gruntowo-wodnych (spadek wilgotności powietrza, wzrost amplitudy temperatury powietrza) –
zasięg oddziaływania ogranicza się do najbliższej okolicy obiektów,
okresowa zmiana mikroklimatu w pobliżu projektowanych suchych zbiorników retencyjnych – wzrost
wilgotności, zmiana temperatury powietrza,
zwiększenie natężenia hałasu i wibracji oraz zanieczyszczeń środowiska szczególnie na skutek budowy
nowych ciągów komunikacyjnych,
zmniejszenie natężenia ruchu samochodowego i tym samym hałasu na skutek budowy obwodnicy
południowej. Zakłada się stosowanie środków zmniejszających niekorzystny wpływ na środowisko, w tym
zabezpieczenia antyhałasowe i antywibracyjne m.in.: nowe, przyjazne dla środowiska technologie oraz
osłony akustyczne.
Zasoby naturalne
−
zagrożenie degradacją chemiczną wód i gleb,
50
−
−
−
przekształcenie powierzchni ziemi głównie na skutek eksploatacji powierzchniowej,
zmiana warunków środowiskowych (powierzchnia ziemi, krajobraz, klimat lokalny, zwierciadło wód
podziemnych),
okresowe zwiększenie zasilania wód podziemnych na skutek budowy suchych zbiorników retencyjnych.
Zabytki
−
−
−
−
zmiana zagospodarowania terenu może wpłynąć korzystnie bądź niekorzystnie na czytelność zabytkowych
wartości obiektu,
zanieczyszczenie powietrza (emisja niska) zagraża budynkom (dwutlenek siarki powoduje wiązanie siarki
ze skałami i zaprawami wapiennymi, co prowadzi do niszczenia murów i pomników),
w obrębie i w bezpośrednim sąsiedztwie wyznaczonych nowych obszarów inwestycyjnych nie występują
obiekty zabytkowe, ani stanowiska archeologiczne,
budowa obwodnicy Zawiercia wyprowadzi ruch tranzytowy, w tym ruch ciężarówek poza centrum miasta
zmniejszając tym samym poziom drgań wytwarzanych przez ruch samochodowy oddziałujący na
konstrukcje budowli.
Dobra materialne
−
−
−
−
wzrost wartości działki w związku ze zmianą przeznaczenia terenu na teren inwestycyjny,
obszary aktywności gospodarczej mogą negatywnie oddziaływać na dobra materialne w związku
z możliwością wystąpienia awarii – zasięg oddziaływania i rodzaj zagrożenia zależy od rodzaju
działalności oraz od stosowanych technologii,
wzrost wartości terenów w związku z możliwością prowadzenia eksploatacji oraz spadek wartości terenów
sąsiednich ze względu na uciążliwości, które generuje kopalnia,
wzrost wartości działek ze względu na budowę obwodnicy i wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza
teren miasta.
Zależności pomiędzy powyższymi elementami środowiska i międzyoddziaływania na te elementy
−
−
−
−
wyznaczone obszary poprzez emisję niską mogą oddziaływać głównie na organizmy żywe – ludzi,
zwierzęta, rośliny. Zanieczyszczenie powietrza może też wpływać na zachowanie obiektów zabytkowych,
wyznaczone obszary poprzez emisję zanieczyszczeń wytwarzanych na terenach przemysłowych
i produkcyjnych mogą zagrażać organizmom żywym w przypadku rozprzestrzeniania się tych
zanieczyszczeń w wodzie, glebie i powietrzu,
wyznaczone obszary poprzez emisję zanieczyszczeń i możliwość wystąpienia awarii mogą znacząco
oddziaływać na większość analizowanych elementów środowiska, w tym ludzi. Elementy dotknięte
zanieczyszczeniem pochodzącym z wyznaczonych obszarów aktywności gospodarczej (woda,
powietrze, gleby) mogą wtórnie oddziaływać na organizmy żywe.
naruszenie powierzchni ziemi i zmiana rzeźby terenu wpływają na poszczególne składniki środowiska
takie jak poziom wód gruntowych, szata roślinna, zwierzyna, topoklimat. Obszary nie wpływają znacząco
na jakość powietrza, gleb czy wód (chwilowa emisja zanieczyszczeń). Po przeprowadzeniu rekultywacji
negatywne oddziaływanie zostanie zlikwidowane, nie przewiduje się znacznego wtórnego oddziaływania
akustycznego budowy projektowanych tras komunikacyjnych. Ich realizacja nie pociągnie za sobą budowy
nowych zakładów przemysłowych na terenach przyległych co wygenerowałoby dodatkowy ruch
samochodowy (głównie o charakterze ciężarowym). Jedynymi dodatkowymi źródłami hałasu
o charakterze lokalnym mogą być nowe stacje benzynowe oraz stacje obsługi pojazdów. Skumulowane
oddziaływanie akustyczne odnosi się do sumarycznego oddziaływania wszystkich źródeł hałasu
znajdujących się w rejonie inwestycji komunikacyjnych. Do źródeł takich będą należeć wszystkie
nowopowstałe węzły komunikacyjne.
Przewidywane rodzaje oddziaływań realizacji ustaleń projektu zmiany studium na poszczególne
komponenty środowiska przedstawiono w poniższej macierzy. Decydującymi czynnikami
wpływającymi na charakter oddziaływań (ich trwałość i natężenie), będzie m.in.:
− stopień realizacji ustaleń studium,
− charakter przyszłych inwestycji,
− szczegółowe rozwiązania techniczne i technologiczne.
51
Na tym etapie planowania są one jednak trudne do określenia – Studium wskazuje kierunek
zagospodarowania danego terenu a nie rozstrzyga jakie konkretnie inwestycje tam powstaną i jakie
rozwiązania techniczne i technologiczne zostaną zastosowane. Studium w swoim założeniu określa
politykę przestrzenną gminy. Poniższa macierz wskazuje jakie rodzaje oddziaływań mogą ale nie
muszą wystąpić.
Tabela 12 Rodzaje oddziaływań na poszczególne komponenty środowiska
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
ROŚLINY
X
X
X
X
X
X
X
X
WODA
X
X
X
X
X
X
X
X
X
POWIETRZE
X
X
X
X
X
X
X
X
POWIERZCHNIA
ZIEMI
X
X
X
X
X
X
X
KRAJOBRAZ
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
LUDZIE
X
ZWIERZĘTA
KLIMAT
ZASOBY
NATURALNE
X
X
ZABYTKI
X
X
DOBRA
MATERIALNE
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
NEGATYWNE
CHWILOWE
X
RÓŻNORODNOŚĆ
BIOLOGICZNA
POZYTYWNE
STAŁE
DŁUGOTERMINOWE
ŚREDNIOTERMINOWE
SKUMULOWANE
X
POŚREDNIE
X
KOMPONENTY
BEZPOŚREDNIE
WTÓRNE
KRÓTKOTERMINOWE
ODDZIAŁYWANIE
X
X
X
X
X
X
X
X
X – może wystąpić oddziaływania a jego charakter będzie zależał m.in. od sposobu realizacji
ustaleń projektu zmiany studium i szczegółowych rozwiązań zaproponowanych na dalszym etapie
danej inwestycji.
8.2. Wpływ ustaleń projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego na wybrane elementy środowiska
Korytarze migracyjne zwierząt
Istnieje ryzyko kolizji korytarza spójności Warta z zagospodarowaniem terenu. Wynika to jednak
zarówno ze stanu faktycznego zagospodarowania centrum miasta, jak i ze stanu prawnego – zapisów
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, dla których istniał obowiązek
sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko.
Projektowane zagospodarowanie terenu pozostaje bez wpływu na korytarz migracji ptaków „Lasy
Lublinieckie – Jura Krakowsko-Częstochowska”. Należy jednocześnie wskazać na występowanie
kolizji projektowanej drogi krajowej nr 78 oraz lokalizacji węzła zjazdu na ciągłość ww. korytarza.
52
Projektowane zagospodarowanie terenu w niewielkim stopniu ogranicza: korytarze migracyjne
ssaków kopytnych „K/LS-LO/LZ”, korytarz ssaków drapieżnych „D/LL-E” i „D/JURA-N” oraz
obszar węzłowy „Lasy Siewierskie”. Należy podkreślić, że studium sankcjonuje obowiązujący stan
prawny w zakresie przeznaczenia terenu. Niezależnie od tego system korytarzy ekologicznych jest
chroniony przed silną antropopresją. Obszarami kolizji są jedynie węzły drogowe oraz przebieg
projektowanej DK 78.
Jednoczenie w bezpośrednim sąsiedztwie nowego projektowanego przebiegu DK 78 nie jest
planowana zmiana zagospodarowania przestrzennego, która leży w kompetencji Prezydenta Miasta
Zawiercia. Lokalizacja węzła drogowego nie leży w kompetencji Prezydenta Miasta i jest wynikiem
wariantowania przebiegu drogi krajowej. Dla projektu DK 78 prowadzona będzie jeszcze ocena
oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, w ramach której zaproponowane będą szczegółowe
rozwiązania minimalizujące negatywny wpływ na korytarze migracyjne ssaków kopytnych „K/LSLO/LZ”, obszar węzłowy „Lasy Siewierskie”, korytarze migracyjne ssaków drapieżnych „D/LL-E”
i „D/JURA-N” oraz korytarz migracji ptaków „Lasy Lublinieckie – Jura Krakowsko-Częstochowska”.
W związku z tym tereny newralgiczne, wyznaczone przez Centrum Dziedzictwa Przyrody
Górnego Śląska pozostają bez zmian.
Warunki hydrmorfologiczne rzek
Studium nie przewiduje zmian w morfologii lokalnych cieków wodnych: Czarnej Przemszy,
Kierszuli, Rak, Strumień, Warta. Równocześnie dokument nakazuje: ochronę przed zabudowywaniem
naturalnych zagłębień terenu (w tym dolin rzecznych) oraz oczek wodnych, zachowanie odpowiedniej
odległości zabudowy i ogrodzeń od cieków wodnych określonych w przepisach odrębnych,
zachowania funkcji korytarzy ekologicznych cieków wodnych m.in. poprzez nie przykrywanie
cieków. W pozostałych przypadkach studium sankcjonuje aktualny stan prawny, wynikający
z obowiązujących dokumentów.
Obszar Natura 2000 „Ostoja Kroczycka”
W studium wprowadzono zapisy uniemożliwiające lokalizację przedsięwzięć mogących zawsze
lub mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Jednocześnie studium sankcjonuje
ustalenia obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, dla którego istniał
obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko oraz wydanych prawomocnych
pozwoleń na budowę. W planie tym zapisano, że projektowany obszar rejon Zamku Morsko, rozwijać
się będzie w kierunku usług turystyki i sportu, a zakres oddziaływania nie będzie wykraczał poza
usługi turystyki i sportu oraz działalnością związaną z obsługą tego terenu, a także będzie w zgodzie
z obowiązującym prawem. Planowane w studium przyszłe zagospodarowanie terenu nie wpłynie na
integralność obszaru Natura 2000.
Siedliska Natura 2000
Dla siedlisk oraz ich bezpośrednim sąsiedztwie wymienionych w stanowisku Regionalnej
Dyrekcji Ochrony Środowiska z dnia 13.10.2011 pismo nr WOOŚ.411.127.2011RK1 nie występuje
zmiana przeznaczenia terenu, dlatego też realizacja polityki przestrzennej przedmiotowego studium
nie będzie oddziaływała na ww. siedliska.
W związku z powyższym nie może dojść do fizycznego zniszczenia siedlisk, ze względu na brak
zmian użytkowaniu terenu. W stosunku do uszkodzeń wynikających z zanieczyszczenia powietrza,
studium nie przewiduje wzrostu emisji zanieczyszczeń emitowanych do powietrza przez zakłady
produkcyjne. Studium wskazuje na terenie miasta nowe miejsca, na których lokalizowane mogą być
przedsięwzięcia, o których mowa w rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko, zarówno z pierwszej jak i drugiej grupy, jednak na
etapie formułowania polityki przestrzennej Prezydenta Miasta nie sformułował konkretnych
kierunków inwestycyjnych. Należy zaznaczyć, że realizacja takich inwestycji każdorazowo
poprzedzona musi być prognozą oddziaływania inwestycji na środowisko, w której zawarte zostaną
informacje na temat ewentualnych oddziaływań oraz planowanych, projektowanych i podejmowanych
działań mających na celu minimalizację wpływu inwestycji na środowisko.
53
9. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE,
OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ
NEGATYWNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, że znaczące negatywne oddziaływania ustaleń
studium będą dotyczyć niewielkich obszarów przeznaczonych na tereny aktywności gospodarczej
AGP oraz terenów eksploatacji i przetwórstwa surowców PG oraz tereny komunikacyjne K.
Negatywne oddziaływanie dotyczyć będzie również terenów przeznaczonych pod zabudowę usługową
(AGU, UC) oraz w mniejszym stopniu zabudowę mieszkaniową (WMW, WMN, WMM).
W projekcie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta
Zawiercia zaproponowano szereg rozwiązań mających na celu zapobieganie i ograniczanie
negatywnych oddziaływań na środowisko.
W szczególności zaproponowano:
−
Ochronę wysoko cenionych walorów przyrodniczych i krajobrazowych miasta – Parku
Krajobrazowego „Orlich Gniazd” we wschodniej części Zawiercia, poprzez respektowanie
ograniczeń, dopuszczeń, zakazów i nakazów, wynikających z powszechnie obowiązujących
przepisów prawa. Wprowadzenie ograniczeń dla nowo powstającego zagospodarowania
przestrzennego, które nie będzie negatywnie wpływało na przedmiot ochrony.
−
Utrzymanie systemu otwartych terenów chronionych, znajdujących się w obszarze największego
zainwestowania miejskiego, którego osiami są doliny rzek Warty i Czarnej Przemszy. Ustala się
jego ochronę przed zmianą przeznaczenia na cele zabudowy mieszkaniowej oraz produkcyjnej.
Tereny te stanowią ważne korytarze migracji zwierząt, pełnią też istotną funkcję rekreacyjną oraz
są klinem przewietrzającym dla miasta. Na części z tych terenów, w obszarze narażonym na
niebezpieczeństwo powodzi wyznaczonym dla Warty ustala się bezwzględny zakaz lokalizacji
nowej zabudowy, chyba że właściwe instytucje wskazane w przepisach odrębnych uzgodnią
możliwość jej lokalizowania.
−
Utrzymanie wysokiego wskaźnika terenów zieleni w centrum miasta, uwarunkowanego
historycznie.
−
Ochronę terenów o wysokich walorach przyrodniczo-krajobrazowych.
−
Zapewnienie bezpieczeństwa ludności i mienia – głównie w kontekście inwestowania na terenach
narażonych na niebezpieczeństwo powodzi i podtopień w dolinach rzek Warty i Czarnej
Przemszy, zabudowywania obszarów o niekorzystnych warunkach geologiczno-inżynierskich
a także szerokości nowo wydzielanych dróg. Na terenach o wysokim poziomie wód gruntowych
odwadnianie terenów należy zapewnić kompleksowo. Wskazane jest kompleksowe zlikwidowanie
podziemnej sieci drenarskiej na terenach wskazanych do zabudowy w studium.
−
Zapewnienie możliwości przestrzennych realizacji obwodnic miasta: w ciągu drogi krajowej nr 78
oraz w ciągu dróg wojewódzkich nr 791 i 796 – eliminacja ruchu tranzytowego z centrum miasta.
−
Ochronę ujęć wody pitnej, m.in. poprzez niedopuszczenie do lokalizacji w ich pobliżu funkcji,
które mogłyby zagrozić ujmowaniu i dostarczaniu wody pitnej do odbiorców w mieście.
−
Retencjonowanie wód opadowych, w celu minimalizacji ryzyka podtopień – poprzez
wskazywanie suchych zbiorników retencyjnych wolnych od zabudowy – Kromołów.
−
Konieczność oczyszczania ścieków.
−
Wskazywanie nowej zabudowy w oddaleniu od terenów produkcyjnych silnie negatywnie
wpływających na środowisko.
−
Rewitalizację i rehabilitację terenów poprzemysłowych, w pierwszej kolejności tych
zlokalizowanych w centrum miasta.
54
−
Wydzielenie strefy przyrodniczej (C) – zarządzanie przestrzenią w tej strefie należy
podporządkować ponadprzeciętnym walorom krajobrazowym, ich ochronie. Przeznaczając pod
zabudowę nowe tereny należy uwzględniać jej wpływ na krajobraz.
−
Zakaz funkcjonowania na obszarach zabudowy przedsięwzięć mogących zawsze znacząco
oddziaływać na środowisko lub mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla
których ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest wymagana lub może być
wymagana, za wyjątkiem inwestycji infrastrukturalnych i mieszkaniowych.
−
Na obszarach WMW, WMN i WMM nie dopuszcza się funkcjonowania przedsięwzięć mogących
zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub mogących potencjalnie znacząco oddziaływać
na środowisko, dla których ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest wymagana
lub może być wymagana, za wyjątkiem inwestycji infrastrukturalnych i mieszkaniowych.
−
Zaleca się maksymalną ochronę zieleni wysokiej, szczególnie wzdłuż ul. Paderewskiego, która
poza funkcją estetyczną zmniejsza uciążliwe oddziaływanie akustyczne istniejącej drogi krajowej
nr 78.
−
Rewitalizację terenów zieleni, zapobieganie zmianie przeznaczenia parków nad rzeką Wartą
pomiędzy ulicami Leśną i Okulickiego oraz parku pomiędzy ulicami Szymańskiego
i Sienkiewicza.
−
Konieczność przeprowadzenia rekultywacji terenów PG po zaprzestaniu eksploatacji.
−
Dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz dla zabudowy usługowej gradację
współczynnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej w zależności od lokalizacji
planowanych inwestycji (zabudowy) w strefach funkcjonalnych (tj. dla zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej w strefie miejskiej A – min 20%, w strefie podmiejskiej B – min 50%, w strefie
przyrodniczej C – min 70%; dla zabudowy usługowej: strefa A – min 25%, strefa B – min 35%,
strefa C – min 70%)
−
Ustala się 35% minimalną powierzchnię biologicznie czynną dla centrów handlowych w strefie
miejskiej A, w strefie podmiejskiej B – min 40%.
−
Zachowanie min. 40% powierzchni biologicznie czynnej na terenach cmentarzy.
−
Zachowanie min. 80% powierzchni biologicznie czynnej na terenach ZP.
−
Na terenach rolnych (oznaczonych symbolem R) dopuszcza się wyłącznie budowę kompletnych
siedlisk rolniczych lub obiektów związanych z produkcją rolniczą.
−
Na obszarach tworzących system przyrodniczy wprowadza się:
o zakaz lokalizacji obiektów i technologii, które są inwestycjami mogącymi zawsze
znacząco oddziaływać na środowisko lub mogącymi potencjalnie znacząco oddziaływać
na środowisko, dla których ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest
wymagana lub może być wymagana z wyłączeniem obiektów i urządzeń infrastruktury
technicznej i komunikacji oraz terenu AGU w Morsku;
o zakaz dokonywania trwałych zmian stosunków wodnych, a w szczególności prowadzenia
odwodnień i innych robót powodujących trwałe obniżenie poziomu wód podziemnych lub
ograniczenie zasilania poziomów wodonośnych, cieków i zbiorników wodnych, za
wyjątkiem prac eksploatacyjnych prowadzonych na wyznaczonych terenach górniczych
zgodnie z przepisami odrębnymi, prac związanych z ochroną przyrody, z zabezpieczeniem
przeciwpowodziowym, z utrzymaniem, budową, odbudową urządzeń wodnych, oraz
przedsięwzięć infrastrukturalnych służących obsłudze gminy i regionu;
o zakaz wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających naturalne formy rzeźby
terenu i obniżających walory krajobrazowe, za wyjątkiem prac eksploatacyjnych
prowadzonych na wyznaczonych terenach górniczych zgodnie z przepisami odrębnymi,
prac związanych z ochroną przyrody, z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub
przeciwosuwiskowym, z utrzymaniem, budową, odbudową urządzeń wodnych, oraz
przedsięwzięć infrastrukturalnych służących obsłudze gminy i regionu.
55
−
Zakłada się, że budownictwo jednorodzinne i nowe budownictwo wielorodzinne, zakłady
usługowe oraz przemysłowe położone poza zasięgiem sieci ciepłowniczej ogrzewane będą
z własnych kotłowni opalanych gazem ziemnym, rzadziej gazem płynnym, olejem lub paliwami
stałymi, biomasą. Źródła ciepła na terenie miasta Zawiercie winny być systematycznie
modernizowane, przez co zmniejszać się będzie stopień zanieczyszczenia środowiska,
a sprawność kotłowni się zwiększy.
−
Utrzymanie wysokiego stopnia redukcji zanieczyszczeń z uwagi na małe przepływy w Warcie,
która jest odbiornikiem wód wychodzących z oczyszczalni. Zakłada się, że zasięg obsługi
istniejącej oczyszczalni ścieków obejmie całe miasto w granicach administracyjnych.
−
Rozwijanie systemu segregacji odpadów u źródła celem zmniejszenia ilości odpadów.
−
Studium dopuszcza możliwość stosowania odnawialnych źródeł energii (OZE), z wykluczeniem
urządzeń wiatrowych.
−
Obszary do rekultywacji: tereny poeksplotacyjne kopalni „Wiek”, obszary naturalnych złóż
naturalnych w „Blanowicach”.
Na etapie oceny projektu studium nie jest możliwe oszacowanie prac kompensacyjnych, które
powinny być wykonane. Dokładne ustalenia powinny zostać dokonane na etapie sporządzenia raportu
oddziaływania na środowisko lub w przypadku wystąpienia szkody w środowisku w rozumieniu
ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. Nr
75, poz 493). Dokładne kryteria oceny wystąpienia szkody w środowisku oraz prowadzenia działań
naprawczych określają akty wykonawcze tej ustawy (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30
kwietnia 2008 r. w sprawie kryteriów ocen wystąpienia szkody w środowisku (Dz. U. Nr 82, poz. 501)
oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2008 r. w sprawie rodzajów działań
naprawczych oraz warunków i sposobu ich prowadzenia (Dz. U. Nr 103, poz. 664).
Możliwości ograniczenia niekorzystnych zmian w środowisku wymagają od władz
samorządowych podjęcia działań zmierzających do:
 uregulowania gospodarki ściekowej,
 rozwiązania problemu niskiej emisji w mieście i na terenach wiejskich,
 podejmowania konsekwentnych działań administracyjnych mających na celu ograniczenie
ilości odpadów składowanych poza wysypiskiem,
 opracowanie i realizacja polityki przestrzennej, tworzenie planów zagospodarowania
przestrzennego, których jedynym celem nie będzie rozwój gospodarczy, kosztem
środowiska,
• ochrony ornitofauny i chiropterofauny poprzez przeprowadzenie rzetelnych badań, w tym
szczegółowej inwentaryzacji przyrodniczej.
10.ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ZAWARTYCH W
DOKUMENCIE MAJĄCE NA UWADZE CEL I PRZEDMIOT
OCHRONY OBSZARU NATURA 2000
Na analizowanym obszarze występuje obszar Natury 2000 Ostoja Kroczycka. Zgodnie z zapisami
Studium na terenie obecnego Ośrodka Rekreacyjnego „Morsko” dopuszcza się funkcjonowanie
przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, czym utrzymuje się
wydane prawomocne decyzje.
Większość obszaru objętego Naturą 2000 została przeznaczona na tereny leśne. Należy
wprowadzić zapisy chroniące łąki i polany śródleśne, które sprzyjają rozwojowi siedlisk jałowca,
muraw kserotermicznych oraz buczyny storczykowe. Ze względu na wyżej wymienione gatunki roślin
została powołana Ostoja Kroczycka.
Pożądane są również zapisy chroniące nocka Brandta zakazujące likwidację drewnianych
budynków na terenach leśnych, użytkowania toksycznych substancji konserwujących oraz
fragmentację zwartych części lasu.
56
11.PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD
ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA
ZAWIERCIA ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA
Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie regulują metod analizy
zapisów studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Jedynym narzędziem
mogącym pomóc w analizie skutków realizacji i postanowień projektu studium jest ocena aktualności
studium i planów miejscowych przeprowadzana przez prezydenta na podstawie art. 32 ustawy
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 roku – co najmniej co
najmniej raz w czasie kadencji rady gminy.
Punktem wyjścia do monitorowania zmian na skutek realizacji zapisów studium jest baza danych
GIS opracowana przy okazji jego tworzenia. Obejmuje ona wszechstronne informacje z zakresu
środowiska przyrodniczego oraz zagospodarowania terenu. Jest to baza otwarta, którą można
uzupełniać i aktualizować. Zawiera wszystkie informacje przestrzenne wymagane ustawą
o udostępnianiu informacji o środowisku jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz oceny oddziaływania a także ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
System GIS daje możliwość m.in.:
 prowadzenia rejestrów wraz z przestrzennym rozmieszeniem obiektów do niego
wpisanych
 rejestr planów miejscowych,
 rejestr wniosków o sporządzenie miejscowych planów lub ich zmianę,
 rejestr wniosków o zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze,
gruntów leśnych na cele nieleśne bądź zmiany funkcji terenu,
 przeprowadzenia analizy zgodności wydanych decyzji i pozwoleń budowlanych z planem
miejscowym,
 przeprowadzenia oceny zagrożenia dla form ochrony przyrody i najcenniejszych siedlisk
przyrodniczych, w tym urządzonych terenów zieleni na skutek planowanych inwestycji.
Proponuje się zastosowanie metody obliczania pojemności przestrzennej wypracowanej
w Instytucie Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa w 2005 r. Założeniem tej metody jest analiza
zmian w zagospodarowaniu przestrzennym z wykorzystaniem wskaźników, które zostały podzielone
na grupy: przestrzenne, przyrodnicze, demograficzne, komunikacyjne, infrastrukturalne.
Dzięki wykorzystaniu systemu informacyjnego GIS do monitorowania zmian
w zagospodarowaniu przestrzennym analiza częstotliwości zmian możliwa będzie na bieżąco wraz
z ich rejestrowaniem. W sytuacji wystąpienia niekorzystnych zjawisk możliwe będzie podjęcie
stosownych działań planistycznych.
Ponadto w zakresie monitoringu poszczególnych elementów środowiska odpowiedzialne są
jednostki i instytucje związane z gospodarką wodną, zarządy dróg, starostwa powiatowe, urzędy
wojewódzkie, a w zakresie ochrony przyrody Lasy Państwowe, Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska oraz jednostki wspomagające, zatrudniające ekspertów w dziedzinie ochrony środowiska,
np. IMGW, RZGW i inne. Zgodnie z art. 10 Dyrektywy 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w celu
uniknięcia powielania monitoringu raporty o stanie i jakości poszczególnych elementów środowiska
powinny być przekazywane do Urzędu Miejskiego w Zawierciu.
Ogólny stan środowiska jest monitorowany w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska.
Wyniki prowadzonego monitoringu prezentowane są corocznie w Raportach o stanie środowiska,
wydawanych w formie ogólnodostępnej publikacji.
12.STRESZCZENIE PROGNOZY
Niniejsza prognoza jest integralną częścią procedury oceny oddziaływania na środowisko ustaleń
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Zarówno przedmiotowe
studium jak i prognoza obejmują swoim zasięgiem obszar całego miasta w jego granicach
administracyjnych gminy Zawiercie położonej w północnej części województwa śląskiego. Celem
57
sporządzenia prognozy jest zdefiniowanie zagrożeń dla środowiska przyrodniczego jakie może
przynieść realizacja założeń studium i ewentualne podjęcie działań mających na celu ograniczenie
zagrożeń. Powyższe jest zgodne z teorią zapobiegania powstawaniu zanieczyszczeń i zagrożeń
u źródła, co przynosi korzyści ekonomiczne, społeczne a przede wszystkim środowiskowe.
Projekt studium oprócz ustaleń dotyczących użytkowania i zagospodarowania terenu wprowadza
także ustalenia zakresem obejmujące działania ukierunkowane na ochronę środowiska. Ustalenia
studium w głównej mierze mają charakter porządkujący zwiększając jednocześnie powierzchnię
zabudowy poprzez wskazanie nowych terenów pod zabudowę. Takie ustalenia projektu studium mogą
doprowadzić do pogorszenia stanu środowiska.
W prognozie dokonano analizy poszczególnych komponentów środowiska i oceniono jego
funkcjonowanie w granicach opracowania przy uwzględnieniu zewnętrznych powiązań
przyrodniczych. Ponadto dokonano ogólnej oceny stanu środowiska i jego odporności na degradację,
co w miastach nabiera szczególnego znaczenia i warunkuje utrzymanie zieleni w dobrej kondycji oraz
nakreśla dalsze kierunki działań w zakresie ustaleń studium dotyczących zieleni i terenów otwartych.
Najważniejszą cześć prognozy stanowi ocena oddziaływania ustaleń studium na środowisko
przyrodnicze Zawiercia, w której określono przewidywane skutki realizacji postanowień projektu
studium w odniesieniu do poszczególnych elementów środowiska. Oceniono skalę i siłę
oddziaływania na różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, roślinność, wodę, powietrze,
powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki i dobra materialne. Wynikiem tego
jest precyzyjne zdefiniowanie oddziaływań zarówno pozytywnych, jak i negatywnych z rozróżnieniem
na stopień wywieranej presji jako znaczących, średnich i słabo negatywnych.
Określono, że najbardziej istotnym skutkiem realizacji ustaleń projektu studium będą negatywne
oddziaływanie na środowisko niewielkich obszarów przeznaczonych na tereny aktywności
gospodarczej, tereny wielofunkcyjne z dominacją zabudowy mieszkaniowej, tereny usług
publicznych, eksploatacji surowców, tereny infrastruktury i komunikacji, tereny cmentarzy i ogrodów
działkowych oraz tereny śródmieścia oraz zmiany w środowisku wodno-gruntowym i zmiana
charakteru krajobrazu. Zamiana terenów dotychczas otwartych w krajobraz miejski a przez to
zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej i zwiększenie powierzchni nieprzepuszczalnej to
zagrożenia, które najczęściej definiowane są dla sporządzanych planów zagospodarowania miast.
Podkreślić jednak należy, iż zdecydowana większość rozwiązań przestrzennych stanowi już
obowiązujące prawo miejscowe w postaci 27 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
miasta Zawiercia pokrywających łącznie ok. 93,5%. Pewną rekompensatę dla środowiska może
stanowić założenie, iż przypadki kompleksowej i pełnej realizacji ustaleń studium są rzadkie.
W prognozie założono zatem pewien, oparty na obserwacjach praktycznych, stopień braku
kompleksowości realizacji ustaleń studium. W ujęciu końcowym określono, iż sposób
zagospodarowania terenu działek zgodny z projektowaną zmianą studium nie spowoduje znaczącego
wzrostu zagrożenia środowiska w granicach planu i poza nimi.
58

prognoza oddziaływania na środowisko - BIP

Transkrypt

Podobne dokumenty

GP.K4-Karta informacyjna-opracowanie i zmiany mpzp

FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY NA SPOTKANIE INFORMACYJNE

KONFERENCJA WARR WARTO„Ć NIERUCHOMO„CI W KONTEK

Komenda Powiatowa Policji w Zawierciu Znalezione dwa rowery

Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej realizuje w tym miejscu

Wyciąg ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania