marzec w bibliotece - Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie

marzec w bibliotece - Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie

MARZEC W BIBLIOTECE
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, ul. Dobra 56/66, 00-312 Warszawa
Tel.: 5525660, fax 5525659, e-mail: [email protected]
http://www.buw.uw.edu.pl
marzec 2010 r.
UW I CENTRUM NAUKI KOPERNIK
List intencyjny dotyczący współpracy Uniwersytetu Warszawskiego i Centrum Nauki
Kopernik został podpisany przez Rektor UW prof. dr hab. Katarzynę Chałasińską-Macukow
oraz Dyrektora Centrum Roberta Firmhofera podczas uroczystości, która odbyła się 31 marca
w Sali Złotej Pałacu Kazimierzowskiego. Współpraca obejmować będzie liczne działania
w zakresie edukacji, popularyzacji nauki, komunikacji naukowej, badań naukowych, w tym
takŜe organizacji międzynarodowych konferencji oraz innych przedsięwzięć o charakterze
edukacyjnym, wśród których zwracają szczególną uwagę Kongres EUNIS (European
University Information Systems) w 2010 r., Konferencja ECSITE (European Network of
Science Centres and Museums) w 2011 r. czy Akademickie Mistrzostwa Świata
w Programowaniu Zespołowym w 2012 r. Biblioteka Uniwersytecka, najbliŜszy sąsiad
Centrum ze strony UW, postrzegana jest jako naturalny partner i uczestnik róŜnorodnych
projektów, m.in. przyszłorocznej konferencji ECSITE.
Wanda M. Rudzińska
ERASMUS 2009/2010 – ODCINEK III
Poprzednio swoje relacje z erasmusowych wyjazdów prezentowali: Anna Górska (Mediolan),
Grzegorz Kłębek i Agnieszka Salwowska (Cardiff) oraz Ludmiła Sawicka (Berlin). Dziś
relacje z Wilna, Madrytu i Lublany.
W dniach 1-5 marca przebywałyśmy w ramach programu LLP Erasmus na staŜu w Bibliotece
Uniwersytetu Wileńskiego. StaŜ miał na celu zapoznanie się ze strukturą i organizacją pracy
Biblioteki Uniwersyteckiej. Uwaga nasza skupiona była głównie na poznaniu strategii
gromadzenia zbiorów, form ich pozyskiwania oraz sposobów opracowania i przechowywania.
Odbyłyśmy szereg spotkań z pracownikami, zapoznałyśmy się z ich zadaniami i obowiązkami
realizowanymi w Bibliotece.
Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego została utworzona w 1570 roku wraz z Kolegium
Jezuickim, które zostało przekształcone w 1579 r. w Akademię i Uniwersytet Wileński
Towarzystwa Jezusowego. Jest jedną z niewielu bibliotek posiadających najstarsze źródła
pisane w Europie Wschodniej i Środkowej. Obecnie zbiory Biblioteki liczą ponad 5 mln.
jednostek ewidencyjnych, w tym: 173 000 starych druków, 322 inkunabuły, 10 000 map,
1118 atlasów, 259 711 rękopisów, 91 301 rycin. Najstarszy dokument pochodzi z 1209 roku!
Wizyta w Dziale Starodruków i Zbiorów Rzadkich oraz Dziale Rękopisów z ich bogatą
kolekcją była jednym z ciekawszych punktów naszego staŜu.
Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego jest jedną z trzech bibliotek na Litwie otrzymujących
egzemplarz obowiązkowy, będący głównym źródłem pozyskiwania zbiorów. Kupno
obejmuje w większości pozycje zagraniczne. Biblioteka prowadzi teŜ wymianę ksiąŜek
i czasopism m. in. z Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie.
1
W strukturze Biblioteki znajduje się 14 bibliotek poszczególnych wydziałów Uniwersytetu,
które tworzą wspólny system. Oprócz tego na Uniwersytecie jest wiele większych lub
mniejszych bibliotek-biblioteczek przy katedrach i w róŜnych centrach, które stopniowo są
wcielane w strukturę Biblioteki Głównej. Obecnie opracowywane są ich księgozbiory,
katalogowane nowe nabytki, ale pracownicy, etaty, fundusze jeszcze do Biblioteki nie naleŜą.
Od 1993 roku Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego, jako pierwsza w krajach nadbałtyckich,
działa w systemie ALEPH w pełni korzystając z jego moŜliwości (katalogowanie,
gromadzenie etc.).
UŜytkownicy Biblioteki mogą korzystać z sześciu czytelni, w których znajdują się stanowiska
komputerowe z dostępem do katalogów online, czasopism elektronicznych, e-ksiąŜek, baz
danych oraz Internetu. Obok czytelni głównej są teŜ czytelnia czasopism, czytelnia
bibliologiczna, czytelnia humanistyczna oraz dwie czytelnie profesorskie.
KsiąŜki moŜna wypoŜyczać na 30 dni, zarówno z magazynu zwartego, jak i z czytelni, ale
tylko te które Biblioteka posiada w kilku egzemplarzach. KsiąŜkę moŜna zamówić
elektronicznie, nawet przez skype’a.
W czasie naszego, zbyt krótkiego pobytu w Wilnie odwiedziłyśmy równieŜ Bibliotekę
Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich. Zapewne wszyscy pamiętają walkę o
utrzymanie tejŜe placówki. Biblioteka przetrwała, ma nowego dyrektora i powróciła do starej
nazwy, znów nosi imię swojego załoŜyciela Tadeusza Wróblewskiego.
Biblioteka mieści się w starych wnętrzach Pałacu Tyszkiewiczów i posiada bardzo bogate
zbiory specjalne, rękopisy, mapy. Podstawowe źródło wpływu ksiąŜek i czasopism
współczesnych stanowią egzemplarz obowiązkowy oraz bogata wymiana z bibliotekami
zagranicznymi. Biblioteka ma wielu czytelników, w tym czytających po polsku, i udostępnia
swoje bogate zbiory przez cały rok.
Dorota Gozdal, Anna Kafara
W dniach 22-26 marca przebywałam na staŜu w bibliotece narodowej w Madrycie (Biblioteca
Nacional de España – www.bne.es). Dzieje biblioteki datują się od powołania przez króla
Filipa V w 1712 r. Królewskiej Biblioteki Publicznej. Po nacjonalizacji w 1836 r., na bazie
tych zbiorów utworzono Bibliotekę Narodową Hiszpanii. W XIX w. systematycznie
powiększała ona swoje zasoby przejmując księgozbiory sekularyzowanych klasztorów,
kupując lub otrzymując w darze kolekcje znanych hiszpańskich bibliofilów. Do
wybitniejszych w owym czasie naleŜeli m.in. pisarz i polityk Serafín Estébanez Calderón
(1799-1867), hebraista Luis de Usoz y Rio (1805-1865), kompozytor Francisco Arsenio
Barbieri (1823-1894) i orientalista Pascual de Gayangos (1809-1897). Od 1892 r. biblioteka
mieści się w specjalnie zaprojektowanym budynku, przy pięknej spacerowej alei Paseo de
Recoletos 20. Kilka lat temu, z powodu braku miejsca na nowe zbiory, część księgozbioru
przeniesiono do magazynów zbudowanych w pobliskim Alcalá de Henares. Przechowywane
są tam równieŜ stare druki, o ile biblioteka posiada więcej niŜ dwa egzemplarze tego samego
wydania.
KsiąŜnica narodowa pełni funkcję centralną w hiszpańskim systemie bibliotecznym. Do jej
podstawowych zadań naleŜy gromadzenie, przechowywanie, dokumentacja i
rozpowszechnianie informacji o hiszpańskim i latynoamerykańskim dorobku piśmienniczym.
Prawo do egzemplarza obowiązkowego, po raz pierwszy ustanowione w 1712 r., ponownie
otrzymała dopiero w 1957 r. Księgozbiór podstawowy liczy ponad 20 mln. jednostek, w tym
ok. 15 mln. ksiąŜek i 143 tys. tytułów czasopism. Jest on udostępniany wszystkim
zainteresowanym na miejscu w kilku czytelniach, natomiast zbiory specjalne jedynie dla
celów naukowych za okazaniem listu rekomendacyjnego. Biblioteka opracowuje swoje zbiory
w systemie UNICORN, w formacie MARC21. W katalogu elektronicznym znajdują się opisy
wszystkich ksiąŜek wydanych po 1984 r., pozostałe zasoby, w tym zbiory specjalne, są
2
stopniowo przekatalogowywane. Dzieła cenne i rzadkie są skanowane i udostępniane w
Internecie (http://www.bne.es/es/Catalogos/BibliotecaDigital/index.html - Biblioteca Digitale
Hispánica), prowadzi się takŜe tzw. masową digitalizację gazet, czasopism, map i wybranych
ksiąŜek.
Zbiory specjalne są podzielone na odrębne działy, którym patronują postacie zasłuŜone dla
kultury hiszpańskiej: „Sala Goya” – zawiera zbiory ikonograficzne (4,5 mln.), mapy i atlasy
(ok. 500 tys.), efemerydy, plakaty, fotografie; „Sala Barbieri” - zbiory muzyczne (510 tys.),
archiwum kompozytorów; „Sala Cervantes” - inkunabuły, stare i cenne druki (ponad 60 tys.),
rękopisy (ok. 30 mln. jednostek), teatralia (ponad 55 tys.).
Struktura organizacyjna, która zasadniczo funkcjonuje do dzisiaj, została ustalona juŜ pod
koniec XIX w. Wówczas to wydzielono sekcje opiekujące się określonymi kategoriami
zbiorów. W 1873 r. powstały sekcje ksiąŜki cennej i rzadkiej oraz teatraliów. Natomiast w
1894 r. wyodrębniono dział (Colección Cervantina), którego celem jest gromadzenie i
upowszechnianie informacji o dorobku Miguela de Cervantesa (1547-1616). Biblioteka
gromadzi wszystkie wydania dzieł tego pisarza, krajowe i zagraniczne oraz wszelkie inne
dokumenty dotyczące autora Don Kichota. Zbiory liczą obecnie 13 999 wol. ksiąŜek (w tym
217 wydań Don Quijote de La Mancha) i 198 pojemników z broszurami.
W czasie swojego pobytu w Madrycie przebywałam głównie w dziale Dziedzictwa
kulturowego („Sala Cervantes”), gdzie zapoznałam się ze zbiorami, strukturą, zakresem prac i
realizowanymi obecnie projektami badawczymi. W Hiszpanii, odmiennie niŜ w Polsce i
innych krajach europejskich, do starych druków zaliczane są publikacje wydane do 1830 r.
Stare druki opracowywane są w tym samym systemie, co pozostałe zbiory, w formacie
MARC21. Opis cech indywidualnych egzemplarza (proweniencje i opis oprawy)
wprowadzany jest do „Item record” (pola 561, 563, 852). Odmienną zasadę przyjęto przy
opracowaniu rękopisów. Informacje o byłych właścicielach zamieszczane są w polu lokalnym
561, o oprawie w polu 980. Prace w sekcji rękopisów koncentrują się ponadto na
opracowaniu i publikacji spuścizn pisarzy przebywających po wojnie domowej na emigracji.
W sekcji akcesji i wyceny będącej częścią tego samego działu, prowadzony jest (początkowo
na fiszkach a obecnie w komputerze) ciekawy rejestr cennych ksiąŜek hiszpańskich
wystawianych do sprzedaŜy na aukcjach antykwarycznych w Hiszpanii i poza jej granicami.
W latach 60. XX w. wiele bibliotek z powodu trudności finansowych pozbywało się części
swoich księgozbiorów, powstał więc pomysł prowadzenia takiego wykazu, w którym oprócz
skróconego opisu notowana jest data i nazwa aukcji oraz cena wywoławcza. MoŜna łatwo
prześledzić, jak zmieniały się ceny antykwaryczne ksiąŜek na przestrzeni kilkudziesięciu lat.
Na tej podstawie dokonywana jest takŜe wycena dzieł wytypowanych na wystawy krajowe i
zagraniczne. Biblioteka pełni tę funkcję nieodpłatnie, słuŜąc pomocą wszystkim instytucjom
kulturalnym w kraju. Podobnie jak to jest w Polsce, biblioteka narodowa bierze udział w
aukcjach i ma prawo pierwokupu kaŜdej pozycji po cenie wylicytowanej.
Na zakończenie staŜu miałam sposobność zapoznania się zasadami finansowania i
funkcjonowania katalogu centralnego Hiszpanii: Catalogo Collectivo del Patrimonio
Bibliografico (zob.: http://en.www.mcu.es/bibliotecas/MC/CCPB/index.html). Jest to odrębna
jednostka powołana w 1985 r., usytuowana w strukturze ministerstwa edukacji, ale z własnym
budŜetem, współtworzonym przez poszczególne prowincje. Jej zadaniem jest gromadzenie i
udostępnianie opisów wszystkich publikacji, które nadsyłane są z bibliotek poprzez centra
regionalne, ujednolicanie rekordów i tłumaczenie na hiszpański, jeśli uwagi są sformułowane
w językach lokalnych.
Marianna Czapnik
Pobyt w Uniwersytecie w Lublanie i zapoznanie się z wybranymi, działającymi w jego
strukturze, bibliotekami, zaplanowany został na okres od 22 do 26 marca 2010. Stroną
3
przyjmującą była dr Mojca Kotar, pełnomocnik kanclerza Uniwersytetu w Lublanie ds.
bibliotek. Uniwersytet w Lublanie nie ma swojej biblioteki głównej, a bazę bibliotecznoinformacyjną stanowią rozproszone biblioteki akademii i wydziałów oraz współpracujące z
nimi: Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka oraz Centralna Biblioteka Techniczna. Dr Kotar
jest jedyną osobą w Uniwersytecie pełniącą funkcje w odniesieniu do całości systemu
biblioteczno-informacyjnego.
W trakcie mojego pobytu dr Kotar zaplanowała dla mnie wizyty w najwaŜniejszych (z
róŜnych powodów) bibliotekach działających w tej złoŜonej strukturze. Odwiedziłam kolejno:
- bibliotekę Wydziału Nauk Społecznych, najnowszy budynek biblioteczny UL, w którym
zaistniała szansa na wprowadzenie wolnego dostępu do części zbiorów oraz organizowania
intensywnych szkoleń dla studentów,
- Centralną i Uniwersytecką Bibliotekę w Lublanie, jej główny, zabytkowy budynek,
usytuowany w centrum miasta, oraz drugą siedzibę, gdzie mieszczą się oddziały gromadzenia
i opracowania zbiorów oraz magazyn zasobowy na 1,5 mln zbiorów; Biblioteka planuje
ogłoszenie konkursu na nowy budynek, jego powstanie to perspektywa najbliŜszych kilku lat;
tymczasem pozycja tej ksiąŜnicy w systemie biblioteczno-informacyjnym Uniwersytetu jest
szczególna – z jednej strony jest częścią tego systemu, z drugiej jednak swoje funkcje
biblioteki narodowej traktuje jako pierwszoplanowe i głównie te realizuje, nie pełniąc w
Ŝaden sposób funkcji centralnej Biblioteki UL,
- Centralną Bibliotekę Techniczną, obsługującą głównie studentów wydziałów technicznych,
z drugiej jednak strony organizującą dla całości UL prenumeratę czasopism elektronicznych i
baz danych (podobną funkcję dla UW pełni ICM),
- bibliotekę Wydziału Nauk Humanistycznych, właściwie zespół bibliotek (16 w jednej
lokalizacji i 2 w innej), obsługujących poszczególne instytuty Wydziału; Biblioteka
gromadząca księgozbiór slawistyczny jest bardzo zainteresowana zainicjowaniem wymiany
wydawnictw z Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie; w tym samym budynku mieści się
równieŜ Instytut Bibliotekoznawstwa, z którego kierownictwem wymieniono informacje
dotyczące perspektyw wymiany studentów w ramach programu Erasmus;
- Centralną Bibliotekę Medyczną, obsługującą głównie studentów wydziału lekarskiego,
pracującą w dość trudnych warunkach lokalowych, ale mogącą być dobrym przykładem
ścisłej współpracy biblioteki z wydziałem, zarówno jeśli chodzi o gromadzenie księgozbioru,
jak i szkolenia uŜytkowników.
Zapoznanie się ze strukturą i funkcjonowaniem systemu biblioteczno-informacyjnego
Uniwersytetu w Lublanie było doświadczeniem bardzo pouczającym. Wynika z niego, Ŝe
biblioteki te, działające w rozproszeniu, bez biblioteki głównej, borykające się z problemami
finansowymi, albo funkcjonujące w trudnych warunkach lokalowych mają często imponujące
dokonania w wybranych dziedzinach działalności. Godne pozazdroszczenia są przede
wszystkim tamtejsza kolekcja wspólnie przeszukiwanych e-zbiorów (dikul.uni-lj.si) i
słoweńska biblioteka cyfrowa (www.dlib.si).
Anna Wołodko
KONFERENCJE, SEMINARIA, WARSZTATY
KsiąŜnica Cieszyńska cieszy się z zakończenia projektu Ochrona i konserwacja cieszyńskiego
dziedzictwa piśmienniczego. Projekt, finansowany ze środków Norweskiego Mechanizmu
Finansowego i Promesy Ministra Kultury i Dziedzictwa Naukowego, był przedsięwzięciem
niezwykle trudnym organizacyjnie — KsiąŜnica realizowała go we współpracy z Archiwum
Państwowym, Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Parafią Ewangelicko-Augsburską
i Konwentem Zakonu Bonifratrów. Od kwietnia 2007 do marca 2010 w instytucjach
4
uczestniczących w projekcie realizowano róŜnorodne działania: prace budowlane, dostawy
nowoczesnego wyposaŜenia, dezynfekcję, introligatorskie zabezpieczenie zbiorów, ich
opracowanie i digitalizację oraz pełną konserwacje najcenniejszych obiektów. Celem projektu
jest zabezpieczenie spuścizny przed zniszczeniem i wprowadzenie jej do szerokiego obiegu
naukowego.
W ramach projektu:
- wyremontowano i wyposaŜono siedziby pięciu bibliotek i archiwów,
- zmodernizowano pracownię konserwatorską KsiąŜnicy Cieszyńskiej,
- zdezynfekowano, oczyszczono i poddano zabiegom introligatorskim 43 000
woluminów oraz 900 metrów bieŜących akt archiwalnych,
- kompleksowej konserwacji poddano 144 manuskrypty i druki,
- skatalogowano ponad 37 500 woluminów (w tym przede wszystkim starych druków
i/lub kodeksów rękopiśmiennych) oraz 60 metrów bieŜących archiwaliów,
- zdigitalizowano i zmikrofilmowano ok. 570 000 stron dawnej prasy, rękopisów oraz
starych druków,
- do uŜytku publicznego oddano Muzeum Protestantyzmu na Śląsku Cieszyńskim,
- uruchomiono „Szlak cieszyńskich archiwów i bibliotek zabytkowych”, wyposaŜając
go w zestaw wydanych drukiem przewodników i informatorów (w tym „Miasto
ksiąŜek: popularny przewodnik po cieszyńskich zbiorach bibliotecznych i
arhiwaliach” autorstwa dr. Henryka Hollendra).
W dniach 3-5 marca uroczyście podsumowano projekt. Jego zakończeniu towarzyszył cykl
wydarzeń pod wspólnym tytułem Cieszyn – miasto ksiąŜek. Uczestnicy mieli moŜliwość:
- wysłuchania referatów na konferencji naukowej Między teorią a praktyką. Ochrona
zbiorów w małych bibliotekach i archiwach,
- wzięcia udziału w uroczystej sesji podsumowującej projekt,
- obejrzenia dwóch wystaw — KsiąŜki, które stworzyły Europę w budynku KsiąŜnicy
Cieszyńskiej oraz Ochrona i konserwacja cieszyńskiego dziedzictwa piśmienniczego
na płycie Rynku,
- wysłuchania koncertu harfowego Ewy Jaślar-Walickiej.
4 marca przedstawiciele partnerów projektu podpisali porozumienie o kontynuowaniu
współpracy w zakresie ochrony, konserwacji i udostępniania cieszyńskiego dziedzictwa
piśmienniczego.
Anna Wołodko
16 marca w Pałacu Staszica odbyło się seminarium Od pasji do dokumentacji. Czy
kolekcjonerzy i archiwiści mogą się polubić? zorganizowane przez Archiwum Polskiej
Akademii Nauk, Polskie Towarzystwo Archiwalne i Warszawskie Centrum Innowacji
Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń.
Seminarium miało charakter popularny, obliczony na zainteresowanie młodzieŜy szkolnej – i
rzeczywiście, młodzieŜ szkolna stanowiła znaczny procent publiczności. Część referatów
opierała się na pasjach kolekcjonerskich prelegentów. Dwa z nich dotyczyły kolekcji
pocztówek – widokówek (jedna – przedstawień Pałacu Staszica, w którym odbywało się
spotkanie, druga – regionu Krynicy, śegiestowa, Muszyny). Prelegenci podkreślali źródłową
wartość starych widokówek, prezentujących często obiekty juŜ nieistniejące lub wyglądające
dziś zupełnie inaczej, zwracali teŜ uwagę na pocztówki będące rodzajem fotomontaŜu.
Kolejna opisywana kolekcja dotyczyła zabytków zupełnie innej skali – eksponatów
związanych z kolejnictwem, od biletów i archiwaliów do parowozów; prelegent podkreślał, Ŝe
PKP nie interesują się swoją przeszłością i nie dbają o zachowanie jej pozostałości.
Innym omawianym tematem było zachowanie dziedzictwa polskiej emigracji powojennej.
Dotychczas zaniedbywano tę sprawę, w złudnym, jak się okazuje, przekonaniu, Ŝe emigracja
5
ma własne wystarczające na to środki [przyznaję, Ŝe i ja tak sądziłam…], tymczasem stara
emigracja uboŜeje i wykrusza się, a nowa nie jest zainteresowana sprawą. Większe
zainteresowanie wykazują ośrodki amerykańskie, toteŜ wiele wartościowych materiałów
znalazło się w USA. Archiwum Emigracji (działające w strukturze Biblioteki Uniwersytetu
Mikołaja Kopernika w Toruniu) gromadzi archiwalia, ale takŜe dzieła sztuki, fotografie i inne
materiały. Materiały związane ze środowiskiem teatralnym, mającym ogromne znaczenie
zarówno dla konspiracji wojennej jak dla emigracji, gromadzi Archiwum PAN; znaczną część
archiwaliów dostarczyli widzowie dawnych spektakli.
Prelegenci podkreślali znaczenie róŜnego rodzaju materiałów gromadzonych przez
kolekcjonerów – archiwaliów czy obiektów materialnych – dla badań źródłowych, o ile będą
one udostępniane badaczom i publiczności; postulowano nawet uznanie kolekcjonerstwa za
naukę pomocniczą historii. Jako historyk uwaŜam, Ŝe nie jest to dobry pomysł – samo
kolekcjonowanie czegokolwiek nie jest jeszcze nauką, zbiory trzeba dopiero opracować, a
róŜnego rodzaju materiały – fantazja kolekcjonerów jest nieograniczona – naleŜą do róŜnych
nauk pomocniczych. Niewątpliwie jednak kaŜda powaŜnie traktowana pasja kolekcjonerska
ma wielkie wartości poznawcze, a będące ich efektem kolekcje – wartości źródłowe, o ile
informacja o zawartych w nich obiektach jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych, co
obecne środki komunikacji (Internet) bardzo ułatwiają.
Na zakończenie – poniewaŜ piosenka jest takŜe pewnego rodzaju dokumentem swojej epoki –
odbył się koncert z udziałem Barbary Zawodnik i Andrzeja Zagdańskiego. Nazwisko Mariana
Hemara padało w referatach poświęconych emigracji, dlatego koncert składał się z piosenek,
do których ten właśnie autor pisał teksty. Przedstawiono pełen przekrój jego twórczości – od
„Małego Ŝigolo” do „Marszu Brygady Karpackiej”, od „Białych bzów” do „Czerwonych
maków”…
W spotkaniu brały udział Emilia Słomianowska i Małgorzata Jarosławska.
Małgorzata Jarosławska
***
KLUB POD OTWARTĄ KSIĘGĄ…
… zaprosił gości 30 marca na spotkanie poświęcone biblioteczce podróŜnej (Bibliothèque
portative du voyageur) z kolekcji Gabinetu Zbiorów XIX wieku. Spotkanie było pierwszym
z cyklu „Skarby BUW na 10-lecie”, a prelekcję wygłosił Zbigniew Olczak.
DANDYS W PODRÓśY
Wystawa Fashionable, dandys, elegant. Moda męska w XIX i na początku XX wieku w
czasopismach ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie gości tym razem w
Muzeum Uniwersytetu w Rzeszowie. WernisaŜ odbył się 17 marca. W otwarciu brali udział,
obok autorki wystawy, kierownik Muzeum dr Jerzy Horwat, Dziekan Wydziału Sztuki dr hab.
prof. UR Józef Kierski oraz pracownicy (kilka pań i jeden pan paradowali w kostiumach
wypoŜyczonych z Teatru im. Wandy Siemaszkowej) i studenci Uniwersytetu Rzeszowskiego.
WernisaŜ przyciągnął takŜe TVP Rzeszów, radio oraz gazetę „Super Nowości”. Po otwarciu
wystawy wygłosiłam wykład ilustrowany slajdami, w którym uczestniczyli m. in. studenci
kulturoznawstwa UR. Wystawa będzie pokazywana do 12 maja.
Lilianna Nalewajska
6
AUGUST EMIL FIELDORF "NIL" (1895-1953) W 115. ROCZNICĘ URODZIN
17 marca grupa pracowników Sekcji Informacji Naukowej OUIN BUW udała się na wystawę
„August Emil Fieldorf "Nil" (1895-1953) w 115. rocznicę urodzin” w Muzeum
Niepodległości. Wystawa ta, zorganizowana we współpracy z rodziną generała Fieldorfa,
prezentowała całe jego Ŝycie, od dzieciństwa poprzez słuŜbę w Legionach Polskich, wojnę
polsko-bolszewicką, słuŜbę w armii międzywojennej i podczas kampanii wrześniowej,
działalność konspiracyjną podczas wojny i po niej, aresztowanie przez NKWD i zesłanie aŜ
po aresztowanie przez UB, sfałszowany proces i egzekucję. Ekspozycja składała się przede
wszystkim z plansz reprodukujących liczne zdjęcia — wojskowe i prywatne - oraz archiwalia,
w tym protokół wykonania wyroku. Część dokumentów prezentowana była w oryginale,
razem z róŜnymi pamiątkami, m.in. przedmiotami codziennego uŜytku. Elementem wystawy
była prezentacja publikacji poświęconych generałowi. Wystawie towarzyszyły dwa filmy
dokumentalne, wyświetlane na Ŝyczenie zwiedzających.
Małgorzata Jarosławska
INACZEJ
CZYTELNICY, UśYTKOWNICY, BYWALCY
Czytelnicy przychodzą do biblioteki, Ŝeby czytać. Siadają na twardych krzesłach, ksiąŜkę
kładą na stoliku. UwaŜnie przewracają karty, powoli zagłębiają się w lekturę. Niekiedy
odrywają wzrok od druku i ciekawie spoglądają na sąsiednie regały zapełnione wieloma
tomami. Zaprzyjaźniają się z bibliotekarzami, pogadują z innymi czytelnikami. Chętnie
opowiadają o swoich ksiąŜkowych odkryciach, pokazują ciekawsze fragmenty tekstu, okazują
radość, jeŜeli odnajdą długo poszukiwaną informację. Z czasem zadomawiają się w czytelni,
zostawiają tu własne ksiąŜki, notatniki, komputery. Wiedzą, iŜ będą powracać wielokrotnie do
tego miejsca. Dla nich biblioteka to sanktuarium oferujące moc przeŜyć duchowych i
intelektualnych.
UŜytkownicy przychodzą do biblioteki w celu uŜytkowania. Nie mają czasu ani nawyku
czytania w bibliotece. Dla nich biblioteka to budynek, w którym moŜna skorzystać z
komputera, bezpłatnego dostępu do internetu, przygotować się do sesji egzaminacyjnej. To
takŜe sale, gdzie odbywają się grupowe zajęcia i wykłady. Zbiory biblioteczne uŜytkują
czasami równie zachłannie, ale w inny sposób niŜ czytelnicy KsiąŜkę wykorzystują głównie
do zamówienia skanów, odbitek kserograficznych, sfotografowania wybranych stron
własnym aparatem. Niekiedy traktują ją jak przedmiot osobistego, jednorazowego uŜytku, co
w skrajnych przypadkach prowadzi do brutalnego wyrywania kart lub pokreślenia ich
kolorowym flamastrem. Bibliotekarz? — persona non grata. Wywiesza regulaminy pełne
zakazów ograniczających swobodny dostęp do zbiorów.
Rzeczy uŜywane po pewnym czasie się zuŜywają. Jak kostka mydła. Czy to grozi takŜe
bibliotece? A jeŜeli tak, to w czym objawi się to zuŜycie? Czy tylko w stosach zniszczonych
tomów i wytartej wykładzinie na podłodze?
Bywalcy przychodzą do biblioteki, Ŝeby tu pobyć. Posiedzieć na schodach przed czytelnią
główną wypatrując znajomych. Z rozkoszą zapaść w puf, wygodnie, z wyciągniętymi nogami,
i odpoczywać po wykładach. Czasami podrzemać nad otwartą ksiąŜką. Albo umówić się z
dziewczyną lub chłopakiem, a potem w zakamarkach pomiędzy regałami wymieniać całusy i
uściski. Dla nich biblioteka jest, podobnie jak galeria Arkadia, miejscem spędzania wolnego
czasu. O bibliotece dla bywalców, do której chętnie się chodzi, gdzie moŜna wypić kawę ze
śmietanką, zjeść obiad z dwóch dań i pospacerować po ogrodzie, marzył takŜe Umberto Eco.
Nazwał ją "biblioteką radosną".
7
Ja to rozumiem. Tempora mutantur et nos mutamur in illis. Współczesna biblioteka nie moŜe
być martwą składnicą ksiąŜek, czy sanktuarium dostępnym wyłącznie dla wybranych. Coraz
częściej przejmuje funkcje gminnego ośrodka kultury. Ale... jedynie do czytelników będzie
mi zawsze tęskno, Panie!
htem
KRONIKA TOWARZYSKA
18 stycznia urodził się syn Rafała Parczyńskiego
(Oddział Przechowywania Zbiorów), Mateusz.
Rodzicom serdecznie gratulujemy, a dziecku Ŝyczymy wiele szczęścia.
KADRY
Nowo zatrudnieni:
- mgr Monika Niezgoda, młodszy bibliotekarz, Oddział Opracowania Zbiorów, od 15
marca.
Przestali pracować:
- mgr Konrad Panoszewski, konserwator ksiąŜki, OOiKZ, od 31 marca.
Numer zamknięty 18 maja 2010 r.
Redakcja zastrzega sobie moŜliwość skrótów i zmian redaktorsko-korektorskich
Uwagi, komentarze i teksty do biuletynu prosimy kierować do Anny Wołodko, pok. 235, tel.: 022 55 25 650, 601 786 494,
e-mail: [email protected]; w Pegasusie: aniac
8