Lukasz Pytlinski_Instrument finansowy dla

Transkrypt

Lukasz Pytlinski_Instrument finansowy dla
Instrument finansowy wspierający
termorenowację budownictwa
jednorodzinnego
Wnioski z wywiadów pogłębionych zrealizowanych wśród ekspertów
w zakresie termorenowacji budownictwa mieszkaniowego
Łukasz Pytliński
Maj 2015 r.
Metodologia badania
― Badanie zrealizowano w maju 2015 r.
― Badanie miało charakter jakościowy. Dane zebrano z wykorzystaniem dwóch technik
badawczych:
o Technika ankiety internetowej przeprowadzonej wśród certyfikowanych audytorów
energetycznych (N=16)
o Technika wywiadu pogłębionego zrealizowanego z reprezentantami następujących
środowisk (N=6):
o Audytorzy energetyczni
o KAPE
o Środowisko naukowe
o Władze samorządowe
― W prezentacji zamieszczono oznaczone kursywą wybrane cytaty z wypowiedzi badanych
ekspertów.
Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl
2
Dynamika termomodernizacji w budownictwie
jednorodzinnym
― Obecna dynamika termomodernizacji w budownictwie jednorodzinnym powszechnie oceniana
jest jako bardzo niska i znacznie ustępująca dynamice realizacji prac termorenowacyjnych
w budownictwie wielorodzinnym.
― Wskazuje się, że duża część zasobów jednorodzinnych, które ze względu na różnorakie
uwarunkowania miały szanse zostać objęte działaniami termorenowacyjnymi, już została nimi
objęta, a rynek w tym obszarze został nasycony.
„Raczej nie możemy się spodziewać, że dużo z nich [domów jednorodzinnych] zostanie w najbliższym
czasie zmodernizowanych . Te, które miały być, zostały zmodernizowane. W ramach modernizacji
główne prace to była: wymiana stolarki okiennej, czyli nie była to kompleksowa modernizacja.”
― Jakość termorenowacji zrealizowanej dotychczas w zasobach jednorodzinnych pozostawia wiele
do życzenia. Większość budynków, w których prace termomodernizacyjne zostały już wykonane
wymaga dalszych inwestycji ze względu na niskie standardy przyjęte przez inwestorów (średnia
warstwa ocieplenia ścian w budynkach wzniesionych przed 2000 r. nie przekracza z reguły 8 cm).
„Warto wyodrębnić segment budynków, w których nie wykonano wielu prac modernizacyjnych.
Przeważnie okna mają wymienione. Najgorsze są takie, które zostały ocieplone małą grubością
ocieplenia: 5cm czy 7cm styropianu. Są to budynki, w których nie będzie się opłacało dać kolejnego
ocieplenia bo będzie jeszcze dłuższy okres zwrotu.”
Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl
3
Bariery termomodernizacji
Słabość instrumentów
wsparcia
Niska świadomość
inwestorów
Niska dynamika
termomodernizacji
w budownictwie
jednorodzinnym
Wymóg bodźca
finansowego
Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl
Niskie koszty paliwa
4
Bariery termomodernizacji – słabość instrumentów
wsparcia
― Brakuje efektywnych instrumentów wspierających termorenowację w budownictwie
jednorodzinnym. Niska atrakcyjność Funduszu Termorenowacyjnego dla inwestorów
indywidualnych wynika przede wszystkim z:
o
o
o
o
dodatkowych kosztów generowanych przez wymagania formalne,
skomplikowanego systemu udzielania wsparcia,
wymogu realizacji kompleksowych prac generujących wysokie kwoty i koszty kredytu,
zachęty finansowej określanej jako niska.
„W opinii inwestorów jest to wszystko mało atrakcyjne. Jeżeli nawet dostali te 8 000 zł, to jeśli odliczy
się te wszystkie koszty pośrednie, prowizje bankowe, to nagle się okaże, że tych środków zostanie
koło 5 000 złotych, a pamiętajmy, że od wszystkich dotacji trzeba zapłacić podatek. Część osób przy
kredycie hipotecznym, nawet dostawała ofertę niższej prowizji za przyznanie kredytu, więc
okazywało się, że o powiedzmy 2-3 procent był tańszy kredyt komercyjny niż kredyt na przyznanie
premii. I jest też spory problem w kontaktach między klientem a bankiem. Zbyt dużo osób po drodze
‘pożera’ naszą premię.”
― Z badań statystycznych wynika ponadto, że świadomość istnienia takiego instrumentu jak
Fundusz Termorenowacyjny, jest wśród właścicieli domów jednorodzinnych bardzo niska.
Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl
5
Bariery termomodernizacji – niska świadomość inwestorów
― Eksperci są zgodni, że brakuje kampanii informacyjnych z właściwie ukierunkowaną
argumentacją uwypuklającą korzyści wynikające z myślenia w perspektywie wieloletniej.
Kampanie w stylu „Oszczędzaj energię” nie trafiają już do warstwy motywacyjnej Polaków, a ich
efektem jest jedynie wzmacnianie systemu wartości ekologicznych które, nie przekładają się
jednak bezpośrednio na zachowania polegające na aktywności inwestycyjnej.
„Ludzi często nie bardzo myślą perspektywicznie. Jeżeli można im wyliczyć czas zwrotu, to zawsze
trzeba brać pod uwagę, że ten czas powinien być krótszy, bo ceny energii raczej pójdą w górę niż w
dół. Moim zdaniem za mało się mówi o tym w mediach, za mało jest propagandy. Mogłyby być
mniejsze zachęty finansowe, gdyby świadomość była większa. Może warto więcej wysiłku, energii i
nawet pieniędzy włożyć w uświadamianie niż na te zachęty. Na pewno niejedna osoba by się skusiła
na to przy obecnym poziomie zachęt.”
Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl
6
Bariery termomodernizacji – wymóg bodźca finansowego
― Cześć barier termorenowacji wynika z uwarunkowań społeczno-psychologicznych potencjalnych
inwestorów. Wskazuje się, że w naszym kraju wywołanie działań na większą skalę wymaga
zastosowania bodźca, w tym wypadku finansowego. Oferta wsparcia może uruchomić masowy
proces opierający się na mechanizmach naśladowczych, dopiero w momencie gdy powszechnie
uznana zostanie za atrakcyjną,.
„Pokutuje w Polsce to przekonanie: ‘Bez pieniędzy nie ruszę’, ‘Bez dofinansowania nic nie zrobię’.
Współpracuję z jednostkami w Niemczech oraz w Austrii i tam to wygląda inaczej. Najczęściej
projekty są dofinansowane na zasadzie pewnego rodzaju zachęty. Inwestor dostaje pieniądze z
Landu jako takie uzupełnienie. U nas to wygląda zupełnie inaczej. Myślę, że ten pierwszy okres,
początek roku 2013, gdzie pieniądze popłynęły szerokim strumieniem, gdzie ludzie są przyzwyczajeni
do dofinansowania 40% i 60% i to tak siedzi u ludzi w głowie, że Unia da i wtedy zrobię. A tu niestety
czasy się trochę zmieniają.”
Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl
7
Bariery termomodernizacji – niskie koszty paliwa
― Najbardziej problematyczną grupą budynków jednorodzinnych są domy zasilane kotłami
węglowymi, w szczególności urządzeniami, w których można zastosować różne rodzaje paliw
stałych. Roczne koszty ogrzewania najniższej jakości sortami węgla czy też drewnem so na tyle
niskie, że argumenty racjonalne opierające się na czynniku ekonomicznym przemawiające za
realizacją prac termodernizacyjnych, tracą uzasadnienie.
„Jeśli ktoś przykładowo ma ogrzewanie budynku kotłem olejowym, to dla niego takie ocieplenie
budynku zwróci się po 7-8 latach. A jeśli ktoś ma ogrzewanie miałem węglowym, o ten jest po 200 zł,
to może się okazać, że te oszczędności są dość mizerne. Bo jeśli zaoszczędzimy w wyniku modernizacji
5 ton miału węglowego i obniżymy rachunek o 1000 złotych czy 800 złotych, to wydanie 80 czy 100
tysięcy na taką modernizację powoduje, że ten budynek zwróci nam się po 100 latach.”
„Ktoś ma kocioł na węgiel i wrzuca d niego co popadnie, miał, drewno, które ma pod ręką, stare
meble itd. I wtedy rzeczywiście to mu tanio wychodzi. Ktoś taki mówi, że jak ma wydać kilkadziesiąt
tysięcy złotych, to mu się to nigdy nie zwróci. Myślimy przede wszystkim jak zmniejszyć koszty
paliwa, a ekologia jest na ostatnim miejscu.”
Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl
8
Podsumowanie – etapy procesu
masowa akcja informacyjna
dowiedział się
Krok 2
nośny slogan
zapamiętał
Krok 3
uproszczona ocena energetyczna
wykazująca efektywność działań
zinternalizował potrzebę
Krok 4
bodziec finansowy
ocenił opłacalność
Krok 5
prosty system udzielania wsparcia
zrozumiał
Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl
zmiany prawne
Krok 1
Państwo
zakaz sprzedaży najniższej jakości paliwa
Potencjalny beneficjent
zakaz wykorzystania najniższej jakości kotłów
Instytucja finansująca
9
CEM
Instytut Badań Rynku
i Opinii Publicznej
30-102 Kraków
ul. Syrokomli 10
tel: 12 6375438
faks: 12 6386913
[email protected]
www.cem.pl
Kontakt:
Łukasz Pytliński, e-mail: [email protected], tel. (12) 397 59 32