Lukasz Pytlinski_Instrument finansowy dla
Transkrypt
Lukasz Pytlinski_Instrument finansowy dla
Instrument finansowy wspierający termorenowację budownictwa jednorodzinnego Wnioski z wywiadów pogłębionych zrealizowanych wśród ekspertów w zakresie termorenowacji budownictwa mieszkaniowego Łukasz Pytliński Maj 2015 r. Metodologia badania ― Badanie zrealizowano w maju 2015 r. ― Badanie miało charakter jakościowy. Dane zebrano z wykorzystaniem dwóch technik badawczych: o Technika ankiety internetowej przeprowadzonej wśród certyfikowanych audytorów energetycznych (N=16) o Technika wywiadu pogłębionego zrealizowanego z reprezentantami następujących środowisk (N=6): o Audytorzy energetyczni o KAPE o Środowisko naukowe o Władze samorządowe ― W prezentacji zamieszczono oznaczone kursywą wybrane cytaty z wypowiedzi badanych ekspertów. Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl 2 Dynamika termomodernizacji w budownictwie jednorodzinnym ― Obecna dynamika termomodernizacji w budownictwie jednorodzinnym powszechnie oceniana jest jako bardzo niska i znacznie ustępująca dynamice realizacji prac termorenowacyjnych w budownictwie wielorodzinnym. ― Wskazuje się, że duża część zasobów jednorodzinnych, które ze względu na różnorakie uwarunkowania miały szanse zostać objęte działaniami termorenowacyjnymi, już została nimi objęta, a rynek w tym obszarze został nasycony. „Raczej nie możemy się spodziewać, że dużo z nich [domów jednorodzinnych] zostanie w najbliższym czasie zmodernizowanych . Te, które miały być, zostały zmodernizowane. W ramach modernizacji główne prace to była: wymiana stolarki okiennej, czyli nie była to kompleksowa modernizacja.” ― Jakość termorenowacji zrealizowanej dotychczas w zasobach jednorodzinnych pozostawia wiele do życzenia. Większość budynków, w których prace termomodernizacyjne zostały już wykonane wymaga dalszych inwestycji ze względu na niskie standardy przyjęte przez inwestorów (średnia warstwa ocieplenia ścian w budynkach wzniesionych przed 2000 r. nie przekracza z reguły 8 cm). „Warto wyodrębnić segment budynków, w których nie wykonano wielu prac modernizacyjnych. Przeważnie okna mają wymienione. Najgorsze są takie, które zostały ocieplone małą grubością ocieplenia: 5cm czy 7cm styropianu. Są to budynki, w których nie będzie się opłacało dać kolejnego ocieplenia bo będzie jeszcze dłuższy okres zwrotu.” Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl 3 Bariery termomodernizacji Słabość instrumentów wsparcia Niska świadomość inwestorów Niska dynamika termomodernizacji w budownictwie jednorodzinnym Wymóg bodźca finansowego Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl Niskie koszty paliwa 4 Bariery termomodernizacji – słabość instrumentów wsparcia ― Brakuje efektywnych instrumentów wspierających termorenowację w budownictwie jednorodzinnym. Niska atrakcyjność Funduszu Termorenowacyjnego dla inwestorów indywidualnych wynika przede wszystkim z: o o o o dodatkowych kosztów generowanych przez wymagania formalne, skomplikowanego systemu udzielania wsparcia, wymogu realizacji kompleksowych prac generujących wysokie kwoty i koszty kredytu, zachęty finansowej określanej jako niska. „W opinii inwestorów jest to wszystko mało atrakcyjne. Jeżeli nawet dostali te 8 000 zł, to jeśli odliczy się te wszystkie koszty pośrednie, prowizje bankowe, to nagle się okaże, że tych środków zostanie koło 5 000 złotych, a pamiętajmy, że od wszystkich dotacji trzeba zapłacić podatek. Część osób przy kredycie hipotecznym, nawet dostawała ofertę niższej prowizji za przyznanie kredytu, więc okazywało się, że o powiedzmy 2-3 procent był tańszy kredyt komercyjny niż kredyt na przyznanie premii. I jest też spory problem w kontaktach między klientem a bankiem. Zbyt dużo osób po drodze ‘pożera’ naszą premię.” ― Z badań statystycznych wynika ponadto, że świadomość istnienia takiego instrumentu jak Fundusz Termorenowacyjny, jest wśród właścicieli domów jednorodzinnych bardzo niska. Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl 5 Bariery termomodernizacji – niska świadomość inwestorów ― Eksperci są zgodni, że brakuje kampanii informacyjnych z właściwie ukierunkowaną argumentacją uwypuklającą korzyści wynikające z myślenia w perspektywie wieloletniej. Kampanie w stylu „Oszczędzaj energię” nie trafiają już do warstwy motywacyjnej Polaków, a ich efektem jest jedynie wzmacnianie systemu wartości ekologicznych które, nie przekładają się jednak bezpośrednio na zachowania polegające na aktywności inwestycyjnej. „Ludzi często nie bardzo myślą perspektywicznie. Jeżeli można im wyliczyć czas zwrotu, to zawsze trzeba brać pod uwagę, że ten czas powinien być krótszy, bo ceny energii raczej pójdą w górę niż w dół. Moim zdaniem za mało się mówi o tym w mediach, za mało jest propagandy. Mogłyby być mniejsze zachęty finansowe, gdyby świadomość była większa. Może warto więcej wysiłku, energii i nawet pieniędzy włożyć w uświadamianie niż na te zachęty. Na pewno niejedna osoba by się skusiła na to przy obecnym poziomie zachęt.” Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl 6 Bariery termomodernizacji – wymóg bodźca finansowego ― Cześć barier termorenowacji wynika z uwarunkowań społeczno-psychologicznych potencjalnych inwestorów. Wskazuje się, że w naszym kraju wywołanie działań na większą skalę wymaga zastosowania bodźca, w tym wypadku finansowego. Oferta wsparcia może uruchomić masowy proces opierający się na mechanizmach naśladowczych, dopiero w momencie gdy powszechnie uznana zostanie za atrakcyjną,. „Pokutuje w Polsce to przekonanie: ‘Bez pieniędzy nie ruszę’, ‘Bez dofinansowania nic nie zrobię’. Współpracuję z jednostkami w Niemczech oraz w Austrii i tam to wygląda inaczej. Najczęściej projekty są dofinansowane na zasadzie pewnego rodzaju zachęty. Inwestor dostaje pieniądze z Landu jako takie uzupełnienie. U nas to wygląda zupełnie inaczej. Myślę, że ten pierwszy okres, początek roku 2013, gdzie pieniądze popłynęły szerokim strumieniem, gdzie ludzie są przyzwyczajeni do dofinansowania 40% i 60% i to tak siedzi u ludzi w głowie, że Unia da i wtedy zrobię. A tu niestety czasy się trochę zmieniają.” Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl 7 Bariery termomodernizacji – niskie koszty paliwa ― Najbardziej problematyczną grupą budynków jednorodzinnych są domy zasilane kotłami węglowymi, w szczególności urządzeniami, w których można zastosować różne rodzaje paliw stałych. Roczne koszty ogrzewania najniższej jakości sortami węgla czy też drewnem so na tyle niskie, że argumenty racjonalne opierające się na czynniku ekonomicznym przemawiające za realizacją prac termodernizacyjnych, tracą uzasadnienie. „Jeśli ktoś przykładowo ma ogrzewanie budynku kotłem olejowym, to dla niego takie ocieplenie budynku zwróci się po 7-8 latach. A jeśli ktoś ma ogrzewanie miałem węglowym, o ten jest po 200 zł, to może się okazać, że te oszczędności są dość mizerne. Bo jeśli zaoszczędzimy w wyniku modernizacji 5 ton miału węglowego i obniżymy rachunek o 1000 złotych czy 800 złotych, to wydanie 80 czy 100 tysięcy na taką modernizację powoduje, że ten budynek zwróci nam się po 100 latach.” „Ktoś ma kocioł na węgiel i wrzuca d niego co popadnie, miał, drewno, które ma pod ręką, stare meble itd. I wtedy rzeczywiście to mu tanio wychodzi. Ktoś taki mówi, że jak ma wydać kilkadziesiąt tysięcy złotych, to mu się to nigdy nie zwróci. Myślimy przede wszystkim jak zmniejszyć koszty paliwa, a ekologia jest na ostatnim miejscu.” Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl 8 Podsumowanie – etapy procesu masowa akcja informacyjna dowiedział się Krok 2 nośny slogan zapamiętał Krok 3 uproszczona ocena energetyczna wykazująca efektywność działań zinternalizował potrzebę Krok 4 bodziec finansowy ocenił opłacalność Krok 5 prosty system udzielania wsparcia zrozumiał Instytut CEM www.cem.pl, Instytut Ekonomii Środowiska www.iee.org.pl zmiany prawne Krok 1 Państwo zakaz sprzedaży najniższej jakości paliwa Potencjalny beneficjent zakaz wykorzystania najniższej jakości kotłów Instytucja finansująca 9 CEM Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej 30-102 Kraków ul. Syrokomli 10 tel: 12 6375438 faks: 12 6386913 [email protected] www.cem.pl Kontakt: Łukasz Pytliński, e-mail: [email protected], tel. (12) 397 59 32