Egzekucja z wynagrodzenia za pracę Jednym z

Egzekucja z wynagrodzenia za pracę
Jednym z podstawowych rodzajów egzekucji świadczeń pieniężnych, przewidzianych w prawie
polskim, jest egzekucja z wynagrodzenia za pracę. Egzekucja ta wydaje się być najbardziej efektywnym
rodzajem windykacji sądowej, prowadzi bowiem do zaspokojenia wierzyciela (i jego wierzytelności)
bezpośrednio z otrzymywanego przez dłużnika wynagrodzenia za pracę.
W przypadku egzekucji z wynagrodzenia za pracę, należy pamiętać, iż nigdy nie dotyczy ona całości
wynagrodzenia. Odliczeniu ulegają wszystkie składki na ubezpieczenie społeczne oraz podatek dochodowy
od osób fizycznych. Z tak ustalonego wynagrodzenia, potrąceniu podlegają:
a) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
b) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia
alimentacyjne,
c) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
d) kary pieniężne przewidziane w art.108 kodeksu pracy.
Sądowa egzekucja z wynagrodzenia za pracę, zgodnie z art.880 kodeksu postępowania cywilnego
(zwanego dalej „k.p.c.”), przeprowadzana jest przez „komornika przy sądzie rejonowym ogólnej
właściwości dłużnika”. Należy jednak pamiętać, iż komornik może zająć wynagrodzenie wyłącznie u
pracodawcy, którego siedziba znajduje się w Polsce (jeśli siedziba zakładu pracy będzie za granicą, to takie
zajęcie wynagrodzenia przez komornika będzie niedopuszczalne).
Z wynagrodzenia możliwym jest potrącanie świadczeń alimentacyjnych oraz świadczeń innych niż
alimentacyjne. Niezwykle ważnym jest, iż egzekucja z wynagrodzenia za pracę nie może prowadzić do
zajęcia całości tego wynagrodzenia. Na straży tej zasady stoją bowiem przepisy prawne (szczególnie kodeks
pracy i kodeks postępowania cywilnego).
a) w przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych potrącenia mogą sięgać maksymalnie 60%
wielkości wynagrodzenia. Żadnego znaczenia nie ma w tej sytuacji wysokość otrzymywanego przez
pracownika wynagrodzenia.
b) w przypadku egzekucji świadczeń innych niż alimentacyjne potrącenia mogą sięgać maksymalnie
50% wielkości wynagrodzenia, z tym zastrzeżeniem jednak, że egzekucji nie podlega
wynagrodzenie w najniższej ustawowej wysokości (w roku 2012 jest to kwota 1.500 złotych brutto).
Wolna od potrąceń jest ponadto:
• kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne oraz
podatek dochodowy od osób fizycznych) egzekwowana na pokrycie należności innych niż
alimentacyjne,
• 75% wynagrodzenia za pracę (po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne oraz podatek
dochodowy od osób fizycznych) przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielanych pracownikowi,
• 90% wynagrodzenia za pracę (po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne oraz podatek
dochodowy od osób fizycznych) przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art.108 kodeksu
pracy.
Rozpoczęcie egzekucji z chwilą wezwania (przez komornika) pracodawcy, aby ten do chwili pełnego
pokrycia długu (zaspokojenia wierzyciela) nie wypłacał dłużnikowi wynagrodzenia (oczywiście poza kwotą
wolną od potrąceń). Z reguły komornik wzywa równocześnie pracodawcę aby zajęte wynagrodzenie
przesyłał na jego konto bankowe.
Ponadto, komornik obowiązany jest do poinformowania dłużnika o:
• zakazie pobierania przez niego zajętego wynagrodzenia,
• zakazie rozporządzania przez niego tym wynagrodzeniem,
• obowiązku poinformowania komornika o każdorazowej zmianie przez dłużnika zakładu pracy.
Jeśli dłużnik, pomimo otrzymania od komornika w/w informacji, naruszy wskazane powyżej zakazy,
naraża się na odpowiedzialność cywilną (zgodnie z art.415 kodeksu cywilnego) i karną (zgodnie z art.300 §2
kodeksu karnego) oraz karę grzywny (zgodnie z art.886 §4 k.p.c.).
Po zajęciu w/w kwot wynagrodzenia komornik nie przesyła ich bezpośrednio do wierzycieli/a ale
składa do depozytu sądowego.
Należy także pamiętać, iż zajęcie wynagrodzenia za pracę przez komornika nie obejmuje wyłącznie
wynagrodzenia podstawowego, ale obejmuje także wynagrodzenie za prace zlecone, otrzymane przez
pracownika nagrody i premie, zysk i udział w funduszach, dodatki do wynagrodzenia oraz wszelkie inne
dochody uzyskiwane w ramach stosunku pracy.
Doręczenie przez komornika pracodawcy zawiadomienia o wszczęciu egzekucji sądowej powinno
obligatoryjnie zawierać informację o treści tytułu wykonawczego oraz sposobie przeprowadzenia egzekucji.
Od tej chwili pracodawca ma prawo do dokonywania wszelkich koniecznych potrąceń z wynagrodzenia
dłużnika, zaś sam dłużnik nie ma możliwości pobierania tej zajętej części wynagrodzenia. Wierzyciel ma zaś
m.in. prawo do wystąpienia do pracodawcy dłużnika, celem uzyskania informacji odnośnie wysokości
pobieranego przez dłużnika wynagrodzenia.
Warto również pamiętać, iż w ramach egzekucji z wynagrodzenia pracownika funkcjonuje zasada
„ciągłości zajęcia”. Oznacza ona, iż zajęcie wynagrodzenia obowiązuje w dalszym ciągu również w sytucji
gdyby po jego zajęciu zakład pracy przeszedł na innego właściciela (jeśli osoba ta wiedziała o zajęciu) bądź
nawiązany został z dłużnikiem nowy stosunek pracy.
Na sam koniec, wspomnieć należy również o samej egzekucji alimentów. Tak jak zostało to powyżej
zainicjowane, w przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych kwotą możliwą do potrącenia, jest kwota
do 60% wynagrodzenia - (a nie 50%, jak w przypadku pozostałych świadczeń).
Wierzyciel, w przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych (w odróżnieniu do egzekucji
świadczeń innych niż alimentacyjne), ma prawo do złożenia u pracodawcy dłużnika właściwego wniosku
egzekucyjnego wraz z tytułem wykonawczym, celem bezpośredniego otrzymywania świadczeń
alimentacyjnych. Sytuacja ta, nie jest dopuszczalna w dwóch sytuacjach:
• gdy świadczenia alimentacyjne mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma która
ma być potracona nie wystarczy na zaspokojenie wszystkich należności alimentacyjnych,
• gdy wynagrodzenie zostało zajęte w drodze egzekucji sądowej lub administracyjnej.
Wnioskiem wierzyciela i tytułem wykonawczym pracodawca jest związany również wtedy, gdy dłużnik
podnosi argument, iż spłacił on już swój dług. W takiej sytuacji dłużnik może bronić się wyłącznie poprzez
powództwo o pozbawnienie tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części lub jego ograniczenia.
Autorzy:
Krzysztof Gładych, aplikant radcowski
Łukasz Bernatowicz, radca prawny
Bernatowicz Komorniczak Mazur Radcy Prawni i Doradcy Podatkowi Spółki Partnerska