Euronews nr 37 z dnia 23.07.2010

Warszawa, 9 lipca 2010 r.
Opracowanie: Sekcja Współpracy z Zagranicą, GPW
Przegląd informacji zamieszczonych na stronach internetowych i w biuletynach
informacyjnych
urzędów
inspekcji
pracy
Unii
Europejskiej
oraz organizacji
międzynarodowych zajmujących się szeroko rozumianą problematyką zdrowia zawodowego
i ochrony pracy – wydanie 36.
EURONEWS NR 36
EUROPEJSKA AGENCJA BEZPIECZEŃSTWA I ZDROWIA W PRACY
Sprawozdanie roczne 2009: wydatki na zdrowie i bezpieczeństwo to inwestycja, a nie
koszt
Według dyrektora Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA):
„wydatki na zdrowie i bezpieczeństwo naleŜy uwaŜać za inwestycję, a nie koszt”. Przy okazji
opublikowania rocznego sprawozdania Agencji za 2009 r. Jukka Takala przestrzegał przed
organizacjami, które „rezygnują z długoterminowych korzyści na rzecz krótkoterminowych
zysków, ograniczając w trudnych czasach wydatki na zdrowie i bezpieczeństwo. Biorąc pod
uwagę, Ŝe 80% kierowników w Europie zgłasza wypadki w miejscu pracy jako główny
problem, nie moŜemy sobie pozwolić na cięcia w wydatkach na zdrowie i bezpieczeństwo
w miejscu pracy”.
Ze sprawozdania rocznego za 2009 r. wynika, Ŝe miniony rok był trudny dla całej Europy,
poniewaŜ wiele gospodarek miało trudności z wyjściem z recesji i wzrastała stopa
bezrobocia. Wyniki ostatniego badania ESENER pokazują, iŜ 52% kierowników w Europie
uwaŜa, Ŝe presja czasu to jedno z zagroŜeń psychospołecznych w ich firmie. Inne waŜne
czynniki to niepokój o utratę pracy (26%) i długie godziny pracy (21%).
Coraz większym zagroŜeniem dla pracowników jest równieŜ długotrwałe pozostawanie bez
pracy, co moŜe skutkować niemoŜnością znalezienia ponownego zatrudnienia. Według Jukki
Takali:
„mądrzy
pracodawcy
częściej
wprowadzają
moŜliwość
pracy
w niepełnym wymiarze oraz rotację pracy, aby uniknąć zwolnień swoich pracowników,
jednocześnie ograniczając płace – rozumieją oni, Ŝe zatrzymanie doświadczonych
pracowników jest inwestycją na następny okres koniunktury”.
1
W czasach niepewności gospodarczej EU-OSHA nadal podkreśla znaczenie zdrowia
i bezpieczeństwa dla firm odnoszących sukcesy. Główne projekty w 2009 r. to:
• Europejskie badanie przedsiębiorstw dotyczące nowych i pojawiających się rodzajów
ryzyka (ESENER), dostarczające rzeczywistych i aktualnych danych z organizacji w całej
Europie na temat działań w związku z zagroŜeniami dotyczącymi BHP, a zwłaszcza
zagroŜeniami psychospołecznymi. Wszystkie wyniki są dostępne na stronie www.esener.eu.
• Dwudniowy szczyt kończący kampanię EU-OSHA na rzecz oceny ryzyka zawodowego
(będącego kluczowym elementem prawidłowego zarządzania BHP). Dwuletnia kampania
EU-OSHA „Zdrowe i bezpieczne miejsce pracy” jest największym tego rodzaju wydarzeniem
na świecie.
• Ogólnoeuropejskie badanie opinii publicznej na temat bezpieczeństwa i higieny pracy
w celu określenia, co europejscy pracownicy sądzą o warunkach pracy. Wyniki są dostępne
na stronie internetowej EU-OSHA: http://osha.europa.eu/en/statistics/eu-poll .
• Ogólnoeuropejski konkurs fotograficzny propagujący bezpieczeństwo i zdrowie w pracy, do
którego zgłosiło się ponad 1 600 osób oraz
• Wsparcie EU-OSHA dla nagrody filmowej „Zdrowe miejsca pracy” na Międzynarodowym
Festiwalu Filmów Dokumentalnych i Animowanych w Lipsku.
Wiele z działań Agencji w przyszłości będzie koncentrować się na organizacji kampanii
„Zdrowe i bezpieczne miejsce pracy” na rzecz bezpieczeństwa eksploatacji maszyn,
urządzeń i budynków, która będzie kontynuowana w 2011 r.
Sprawozdanie roczne 2009 (w jęz. ang.)
BIULETYN INFORMACYJNY KOMISJI EUROPEJSKIEJ
Unia Europejska apeluje do Włoch o niestosowanie dyskryminujących warunków
zatrudnienia w sektorze administracji publicznej
Komisja
Europejska
wysłała
do
Włoch
formalne
Ŝądanie
zaprzestania
praktyk
dyskryminacyjnych wobec osób ubiegających się o pracę w sektorze administracji publicznej
prowincji Bolzano, poniewaŜ takie praktyki stanowią naruszenie zobowiązań Włoch w świetle
przepisów unijnych o swobodnym przepływie pracowników oraz o niedyskryminacji ze
względu na narodowość.
2
Dyskryminujące warunki zatrudnienia dotyczą wymogu posiadania specjalnych wydawanych
przez
władze
lokalne
certyfikatów
potwierdzających
znajomość
języka,
a
takŜe
pierwszeństwa przysługującego osobom zamieszkałym w prowincji Bolzano. śądanie unijne
ma formę "uzasadnionej opinii", zgodnie z procedurami w sprawie naruszeń. W przypadku
nie udzielenia przez Włochy satysfakcjonującej odpowiedzi w ciągu dwóch miesięcy, Komisja
Europejska moŜe podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości.
Ustawodawstwo włoskie obowiązujące w prowincji Bolzano stanowi, Ŝe tylko specjalny
certyfikat wydawany przez władze lokalne jest dowodem na znajomość języka włoskiego
pozwalając jednocześnie ubiegać się o posadę w sektorze administracji publicznej. Ponadto,
pierwszeństwo mają osoby zamieszkujące w prowincji od co najmniej dwóch lat.
Swobodny przepływ pracowników jest fundamentalnym prawem Unii Europejskiej,
gwarantującym, Ŝe pracownicy nie są dyskryminowani ze względu na swoją narodowość.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości w swoim poprzednim orzeczeniu (sprawa C-281/98)
stwierdził, Ŝe wymóg posiadania certyfikatu potwierdzającego znajomość języka, który
moŜna uzyskać wyłącznie w prowincji Bolzano, jest dyskryminujący ze względu na
narodowość. PowyŜszy wymóg stawia w niekorzystnej sytuacji obywateli innych państw
członkowskich Unii Europejskiej w zestawieniu z mieszkańcami prowincji Bolzano, którzy
w znakomitej większości są obywatelami Włoch.
W opinii Komisji Europejskiej, pierwszeństwo dawane mieszkańcom prowincji w sposób
pośredni jest równieŜ dyskryminujące ze względu na narodowość.
http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=89&newsId=834&furtherNews=yes
MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA PRACY
W dniach 2-18 czerwca br. w Genewie odbyła się 99 sesja Międzynarodowej Konferencji
Pracy, na którą złoŜyły się posiedzenia plenarne z udziałem komitetów do spraw: stosowania
standardów pracy, godziwych warunków osób zatrudnianych do prac domowych,
standardów pracy w kontekście HIV/AIDS, strategicznych celów zatrudnienia. W programie
obrad znalazły się stałe punkty: sprawozdanie przewodniczącego Rady Administracyjnej
i Dyrektora Generalnego, program działania i budŜet MOP, informacje i raporty w sprawie
stosowania konwencji i zaleceń. Komitet ds. ustanowienia standardów zatrudnienia dla
pracowników domowych kontynuował prace nad przygotowaniem konwencji i zaleceń w tej
3
sprawie. Natomiast podczas tegorocznych obrad, 17 czerwca br. przyjęto niezaleŜne
Zalecenie MOP nr 200 dotyczące HIV i AIDS w świecie pracy.
http://www.ilo.org/global/What_we_do/Officialmeetings/ilc/ILCSessions/99thSession/lang-en/index.htm
UE
Płace w 2009 r.
Coroczna analiza płac przygotowana przez Europejskie Obserwatorium Stosunków
Przemysłowych (EIRO) wykazała, Ŝe spadła dynamika przeciętnego wzrostu wynagrodzeń
wynikających z przeprowadzonych negocjacji zbiorowych z 5% w 2008 r. do 4,2% w 2009 r.
Na wynik ten składa się spadek dynamiki zanotowany w krajach „piętnastki” z 3,8% do 3,1%
oraz spadek w 12 nowych państwach członkowskich z 7,1% do 5,9% w roku 2009. Biorąc
jednak pod uwagę inflację (która gwałtownie spadła w 2009 r.), rzeczywista dynamika
wyraźnie wzrosła z 0,5% w roku 2008 do 2,9% w 2009. W państwach „starej Unii” odsetek
ten wzrósł z 0,4% w 2008 do 2,4% w 2009. W nowych państwach członkowskich
zanotowano w analogicznym okresie wzrost z 0,8% do 3,9%. W raporcie dokonano takŜe
analizy podwyŜek płac w wybranych sektorach (chemiczny, handel detaliczny, słuŜba
cywilna). W sektorach tych zanotowano nominalny wzrost przeciętnej płacy.
http://www.eurofound.europa.eu/eiro/studies/tn1004029s/tn1004029s.htm
CZECHY
Znana czeska firma tekstylna upadła
W dniu 3 maja 2010 r. Sąd Rejonowy w Brnie orzekł o bankructwie największego w kraju
producenta odzieŜy – firmy Oděvní podnik Prostějov. Firma od stycznia znajdowała się
w trudnej sytuacji finansowej. Pomimo prób reorganizacji i restrukturyzacji, przedsiębiorstwu
nie udało się uzyskać środków na dalsze funkcjonowanie. Kierownictwo firmy wini za taki
stan rzeczy aktualne warunki gospodarcze, niski poziom zamówień i brak pieniędzy. Innymi
negatywnymi czynnikami był zalew tanich produktów z Azji oraz mocna waluta czeska.
http://www.eurofound.europa.eu/eiro/2010/06/articles/cz1006019i.htm
4
FRANCJA
Ryzyko zawodowe a nietypowe godziny pracy
Praca nocna, elastyczne godziny pracy, równowaŜny system pracy, praca w niepełnym
wymiarze czasu pracy to kilka z wielu nietypowych systemów pracy stosowanych przez
pracodawców. Wyniki najnowszego badania Dyrekcji ds. Animacji Badań i Statystyk
(DARES) pokazują, Ŝe 2 na 3 pracowników jest dziś zatrudnionych w takich systemach
pracy.
Tymczasem taki rytm i godziny pracy nie pozostają bez wpływu na zdrowie i bezpieczeństwo
pracowników. Mogą być one przyczyną specyficznych zagroŜeń. Podczas pracy nocą
rzadziej dochodzi do wypadków, jednak te, które mają miejsce są zazwyczaj powaŜniejsze.
Brak
odpoczynku
przez
ponad
48
godzin
powoduje
wzrost
ryzyka
wypadku
w pracy o 40%. WydłuŜenie wymiaru czasu pracy wśród badanych staŜystów prawie
dwukrotnie zwiększało ryzyko wypadku.
Nietypowe godziny pracy nie pozostają równieŜ bez wpływu na zdrowie pracowników. KaŜdy
pracownik inaczej reaguje na dany system pracy. Praca nocą przez dłuŜszy okres czasu
powoduje przedwczesne wycieńczenie organizmu, ogólne pogorszenie stanu zdrowia.
Delegowanie oraz pracę nocą najgorzej znoszą osoby między 40 a 65 rokiem Ŝycia.
http://kiosque.inrs.fr/lettre/archives/001/001_040.html#suite
Zachowania samobójcze wśród pracowników we Francji
Zachowanie samobójcze jest procesem złoŜonym i wieloprzyczynowym. Jego obserwacja
wymaga wieloletnich i pogłębionych badań, nie oznacza to jednak, Ŝe na podstawie
dostępnych obserwacji za lata 1976-2002 nie moŜna pokusić się o zarysowanie głównych
tendencji w tym temacie.
Wskaźnik liczby samobójstw wśród pracowników, obliczony na podstawie danych za lata
1976-2002, wynosi 25,1 na 100 000. Dla całej populacji francuskiej wynosi on 33,4/100 000.
W badanym okresie nie stwierdzono, aby wskaźnik ten znacząco się zmienił. RóŜnią się
natomiast wskaźniki dla poszczególnych sektorów.
NajwyŜszą liczbę samobójstw obserwuje się wśród pracowników słuŜby zdrowia oraz sektora
socjalnego (34,3/100 000), następne w kolejności są sektor administracji publicznej
(29,8/100 000) i sektor budowlany (27,3/100 000). Wśród zwykłych pracowników wskaźnik
śmiertelności jest trzy razy wyŜszy niŜ wśród osób zajmujących wyŜsze stanowiska.
5
http://www.invs.sante.fr/publications/2010/suicide_activite_professionnelle_france/index.html
GRECJA
Nadzwyczajne środki
gospodarczego
na
uruchomienie
europejskiego
mechanizmu
wsparcia
W wyniku kryzysu greckiej gospodarki oraz celem zabezpieczenia stabilności finansowej
i budŜetowej „eurostrefy”, stworzony został mechanizm wsparcia greckich finansów. Aby
aktywować mechanizm wspierający, konieczna była zmiana przepisów przewidująca
wprowadzenie szerokiego zakresu środków mających na celu ograniczenie wydatków
publicznych
i
stworzenie
pro-inwestycyjnego
środowiska.
Zmianom
zdecydowanie
sprzeciwiły się związki zawodowe.
http://www.eurofound.europa.eu/eiro/2010/05/articles/gr1005019i.htm
WIELKA BRYTANIA
Aresztowanie 24 nielegalnych pracowników zakładów mleczarskich
W oparciu o zdobyte informacje, funkcjonariusze Brytyjskiej Agencji Ochrony Granic (UK
Border Agency) przeprowadzili niezapowiedziane działania kontrolne w zakładach
mleczarskich „Freshway” w Acton i aresztowali 24 pracujących tam męŜczyzn pod zarzutem
róŜnych naruszeń przepisów imigracyjnych, w tym nielegalnego wjazdu na teren kraju,
wykonywania pracy z naruszeniem warunków określonych w wizie i przekroczenia terminu
legalnego pobytu. 22 zatrzymanych pochodziło z Indii, a 2 z Pakistanu. Agencja podjęła kroki
w celu wydalenia zatrzymanych z Wielkiej Brytanii, a za ich zatrudnianie zakładom
mleczarskim grozi grzywna w wysokości do 270 tysięcy funtów, której mogą uniknąć tylko
poprzez udowodnienie, Ŝe właściwie sprawdzili prawo tych osób do pracy w Wielkiej Brytanii.
Zdaniem władz, nielegalne zatrudnianie to przestępstwo, którego „ofiarą” jest lokalna
społeczność, poniewaŜ proceder ten podwaŜa legalne zatrudnienie i wynagrodzenie oraz
powoduje „zabieranie” pracy tym, którzy mają pełne prawo pracować w Wielkiej Brytanii.
Pracodawcy planujący zatrudnienie cudzoziemców mogą poznać związane z tym obowiązki
odwiedzając stronę internetową lub dzwoniąc na numer infolinii Agencji.
http://www.ukba.homeoffice.gov.uk/sitecontent/newsarticles/2010/may/22-twenty-fourarrests-in-acton
6