Mgr Dorota Maliszewska Tytuł pracy: „Znajomość i

Mgr Dorota Maliszewska
Tytuł pracy: „Znajomość i występowanie czynników ryzyka chorób układu krążenia wśród
młodzieży warszawskich szkół średnich”
Promotor: Prof. dr hab. n. med. Alfred Owoc
Streszczenie
Choroby układu krążenia (ChUK) należą do najczęściej występujących chorób w populacji
polskiej i stanowią główną przyczynę zgonów. Podejmowanie badań i analiz dotyczących ich
występowania, jak i czynników ryzyka jest przedmiotem coraz większej liczby publikacji zarówno
w kraju, jak i zagranicą. W tym kontekście analizy częstości występowania w populacji młodzieży
czynników ryzyka ChUK należą do szczególnie ważnych społecznie. Powodem tego jest możliwość
wczesnego wdrażania działań profilaktyczno - edukacyjnych. W pracy podjęto próbę przedstawienia
znajomości czynników ryzyka przez młodzież warszawskich szkół średnich, w zależności od
dzielnicy. Uwzględniono analizę tych czynników oraz opisano występowanie ich w stylu życia tej
populacji.
Do realizacji postawionego celu zastosowano metodę sondażu. Narzędziem badawczym był
kwestionariusz ankiety. Pytania w nim zawarte, dotyczyły wiedzy i zachowań zdrowotnych badanej
młodzieży na temat chorób układu krążenia oraz pytania dotyczące: płci, wieku, typu szkoły, stylu
życia respondentów. Badania przeprowadzono w okresie od listopada 2009 roku do lutego 2010 roku.
Badaniem objęto populację 1024 uczniów (dziewcząt i chłopców) warszawskich szkół średnich.
Dobór próby badawczej miał charakter celowo-losowy (celowy, bo dotyczył tylko klas I i III,
a losowy, bo nie dotyczył pojedynczych osób, a zespołu uczniów danej badanej klasy).
Właściwe badania zostały poprzedzone badaniem pilotażowym, mającym na celu opracowanie
ostatecznej wersji kwestionariusza – ankiety. Do przedstawienia wyników badań zastosowano analizy
statystyczne. Stwierdzono, że występowanie takich czynników ryzyka chorób układu krążenia, jak:
spożywanie alkoholu, palenie papierosów, niska aktywność fizyczna oraz nadwaga nie było zależne od
płci badanych oraz od typu szkoły. Natomiast stwierdzono taką zależność w odniesieniu do
występowania stresu. Nie stwierdzono istotnej statystycznie zależności spożywania alkoholu od wieku
(18-19 lat) badanych uczniów. Ponadto stwierdzono, że występowanie takich czynników ryzyka jak:
stres, palenie papierosów, spożywanie alkoholu, niska aktywność fizyczna było niekorzystne
szczególnie wśród uczniów lewobrzeżnej Warszawy.
Stwierdzono również zależność poziomu wiedzy od płci badanych oraz od typu szkoły
w zakresie: zalet wypoczynku czynnego dla układu sercowo - naczyniowego, poziomu cholesterolu
i jego wpływu na występowanie ChUK, stresu i jego wpływu na układ krążenia. Natomiast nie
stwierdzono takiej zależności w zakresie znajomości produktów zwierzęcych i ich wpływu na
występowanie ChUK. Otrzymane wyniki potwierdziły postawioną hipotezę dotycząc znajomości
czynników ryzyka. Nie potwierdziły natomiast hipotezy dotyczącej zależności występowania
czynników od ich znajomości.
Reasumując młodzież warszawskich szkół średnich wykazała zadowalający poziom wiedzy
zarówno o podstawowych czynnikach ryzyka chorób układu krążenia, jak również dotyczącej zasad
prawidłowego żywienia. Nie zawsze posiadana przez respondentów wiedza o występujących
zagrożeniach zdrowotnych była zgodna z ich zachowaniami zdrowotnymi. Badana młodzież coraz
częściej spożywa alkohol, jest zestresowana i mało aktywna fizycznie.
Wielkość występowania czynników ryzyka chorób układu krążenia w badanej populacji
stwarza pilną potrzebę opracowania programów profilaktycznych ukierunkowanych na edukowanie
prozdrowotne, poprzez upowszechnianie promocji zdrowia, zdrowego stylu życia na każdym szczeblu
kształcenia w środowisku rodzinnym, zawodowym oraz całego społeczeństwa.
Summary
Cardiovascular diseases (CVDs) are among the most common disorders in Poland, proving to
be the main cause of deaths. Carrying out research and analyzing their occurrence and risk factors is
the topic of a growing number of publications in Poland and abroad alike. Research considering CVD
risk factor among the youth seem to be of particular importance, as they encourage both prophylactic
and educational actions at an early stage. The following research is an attempt to evaluate Warsaw
secondary school students' knowledge about CVD risk factors and to describe these factors in their
everyday life.
The research was carried out with a poll containing questions testing respondents'
knowledge about CVD risk factors and their behavior, together with questions about their age and sex,
type of school and lifestyle.
The surveyed group were 1024 boys and girls from Warsaw secondary schools. The
research was carried from November 2009 to February 2010. The sampling was purposive (as it
considered only 1st and 3rd form students) and random (as it considered the group of students of
a given class, not particular individuals).
The main research was preceded by a pilot poll in order to establish the final version.
Statistical analysis was used to present the results. The conclusion was that such risk factors as
drinking alcohol, smoking, low physical activity and overweight were independent of school type and
sex, although such relationship was observed as regards the level of stress.
No statistically important relation between the age of the respondents (18-19) and the
alcohol consumption was observed. Moreover, it was noticed that such risk factors as stress, smoking,
drinking alcohol and low physical activity were especially visible among left-bank Warsaw students.
A relation between the respondents' sex and school type was observed with reference to the
level of knowledge about: advantages of active leisure, the influence of the cholesterol level on CVD,
stress and its influence on circulatory system. On the other hand, no such relation was observed as
regards knowledge about animal products and their impact on CVD. The results confirmed the thesis
about the knowledge of the risk factors, although they did not confirm the hypothesis that the
occurrence of these factors is related to acquired knowledge.
In conclusion, the students of Warsaw secondary schools have shown a satisfactory
level of knowledge both about main CVD risk factors and about healthy diet. However, their
knowledge about the risks not always corresponds to their behaviour. The youth are stressed,
physically inactive and drink alcohol more and more often.
The prevalence of some of the CVD risk factors makes it urgent to work out
educational and prophylactic programs aimed at promoting health-conscious attitudes and healthy
lifestyle. Such attitudes should be promoted at all levels of education and in all areas of social life.