pobierz

Transkrypt

pobierz

1
Zielony Listek Nauka Jazdy Gdańsk
2
Waldemar Marek Więcławski
Podręcznik kursanta na
2013 rok – z ćwiczeniami
Prawo jazdy kategorii B1 i B
WYDANIE I
Gdańsk 2013
3
© Copyright by Zielony Listek Nauka Jazdy Gdańsk
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub
fragmentów niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, a także kopiowanie na nośnik filmowy,
magnetyczny lub inny powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Autor dołożył wszelkich starań aby informacje zawarte w niniejszej publikacji były
rzetelne i kompletne. Jednakże nie ponosi żadnej odpowiedzialności za ewentualne
szkody wynikłe z ich wykorzystania.
Aby pomóc udoskonalić niniejszą publikację, prosimy o przesłanie uwag, sugestii
i komentarzy dotyczące obecnego wydania na adres: [email protected]
4
SPIS TREŚCI
1. WIADOMOŚCI OGÓLNE
Wymagany wiek do kierowania
Wymagany wiek do szkolenia
Okres ważności prawa jazdy
Przedłużenie okresu próbnego
Utrata prawa jazdy
2. POJĘCIA PODSTAWOWE
7
7
8
8
9
9
9
44
45
47
48
48
48
49
14
14
14
15
Egzamin - praktyka
Zadanie egzaminacyjne na placu manewrowym
Zadania egzaminacyjne w ruchu drogowym
Czas trwania egzaminu
Kiedy egzamin nie zostanie przeprowadzony
Kiedy egzamin zostanie przerwany
Udział instruktora lub egzaminatora nadzorującego w
egzaminie
Skarga dotycząca egzaminu
Wysokość opłat za przeprowadzenie egzaminu
26. PIERWSZA POMOC PRZEDMEDYCZNA
Wypadek komunikacyjny
3. RUCH DROGOWY
Zasady ogólne
Hierarchia ważności poleceń i sygnałów
Osoby uprawnione do wydawania poleceń lub sygnałów
na drodze
4. RUCH PIESZYCH
Dzieci na drodze
Kolumna pieszych
5. RUCH POJAZDÓW
Zasady ogólne
Włączanie się do ruchu
Zachowanie wobec niektórych pojazdów
Autobus miejski
Autobus szkolny
Pojazd przewożący zorganizowaną grupę dzieci lub
młodzieży w wieku do 18 lat
Pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu osób
niepełnosprawnych
Pojazd uprzywilejowany
Pojazd do nauki jazdy
Pojazd wykonujący na drodze prace porządkowe,
remontowe lub modernizacyjne
6. PRĘDKOŚĆ I HAMOWANIE
Zasady ogólne
Hamowanie. Droga zatrzymania. Droga hamowania
Prędkości dopuszczalne
7. ZMIANA KIERUNKU JAZDY LUB PASA RUCHU
8. WYMIJANIE, OMIJANIE, COFANIE
9. WYPRZEDZANIE
10. PRZECINANIE SIĘ KIERUNKÓW RUCHU
Skrzyżowanie
Przejście dla pieszych
Przejazd dla rowerzystów
Przejazd kolejowy i tramwajowy
11. OSTRZEGANIE ORAZ JAZDA W WARUNKACH
ZMNIEJSZONEJ PRZEJRZYSTOŚCI POWIETRZA
12. HOLOWANIE
13. RUCH POJAZDÓW W KOLUMNIE
14. PORZĄDEK I BEZPIECZEŃSTWO
15
17
17
17
17
18
18
18
19
19
Ocena stanu poszkodowanego
Wezwanie pomocy
Resuscytacja
Sztuczne oddychanie
Zewnętrzny masaż serca
Krwotoki
Złamania
Uraz kręgosłupa
Oparzenia
Wstrząs
51
52
52
53
54
55
55
55
56
56
19
Pozycja bezpieczna
56
20
20
21
Zanim zaczniesz ratować
Wyposażenie samochodu. Apteczka
27. TECHNIKA KIEROWANIA POJAZDEM - PODSTAWY
57
57
58
21
21
22
24
25
26
28
30
30
30
31
31
32
Przygotowanie do jazdy
Kręcenie kierownicą – skręty manewrowe
Zmiana biegu z I na II
Jazda do tyłu
Jazda w ruchu miejskim
Zmiana biegów w górę i w dół
Zawracanie
Parkowanie
Jazda w ruchu drogowym
Jazda poza obszarem zabudowanym
Jazda po zmierzchu
Jazda w górach
Jazda z przyczepą
58
60
61
61
62
63
63
64
64
64
64
66
67
33
34
34
Zachowanie na drogach ekspresowych i autostradach
Jazda w trudnych warunkach atmosferycznych
Systemy wspomagające bezpieczeństwa biernego i
czynnego
Poślizg. Przyczyny i sposoby zapobiegania
28. ZNAKI I SYGNAŁY DROGOWE
Znaki ostrzegawcze
Znaki zakazu
Znaki nakazu
Znaki informacyjne
Znaki kierunku i miejscowości
Znaki uzupełniające
Tabliczki do znaków drogowych
Znaki drogowe poziome
Sygnały świetlne
Sygnały nadawane przez osoby uprawnione
29. GŁÓWNE SKRZYŻOWANIA W GDAŃSKU
30. ĆWICZENIA
Odpowiedzi
Oświadczenie sprawcy kolizji drogowej - wzór
67
68
69
Przepisy porządkowe
Dokumenty
Pasy bezpieczeństwa
Fotelik ochronny
Kask ochronny
15. WYPADEK W RUCHU DROGOWYM
16. ZATRZYMANIE I POSTÓJ
17. SYGNALIZOWANIE POSTOJU
18. UŻYWANIE ŚWIATEŁ ZEWNĘTRZNYCH
19. ŁADUNEK
20. MASA I WYMIARY POJAZDÓW
21. PRZEWÓZ OSÓB
22. BADANIA TECHNICZNE
23. ZATRZYMANIE PRAWA JAZDY
24. ZATRZYMANIE DOWODU REJESTRACYJNEGO
25. EGZAMIN PAŃSTWOWY
Egzamin - teoria
34
35
35
35
36
36
36
38
38
39
40
40
41
41
42
43
43
49
50
50
51
70
70
71
75
81
83
88
91
93
97
99
102
103
110
133
134
5
Wstęp
Mamy przyjemność zaprezentować Państwu podręcznik naszego autorstwa, który mamy nadzieję, okaże
się przydatny w nauce na kursach prawa jazdy.
Zakres prezentowanego materiału obejmuje niezbędne wiadomości potrzebne do zdania egzaminu
państwowego na prawo jazdy kategorii B1 i B. Zawiera także praktyczne informacje przydatne zwłaszcza
osobom zaczynającym swoją przygodę za kierownicą, nieodzowne do bezpiecznego poruszania się po drodze.
Mając na uwadze częste zmiany w przepisach będziemy stale dążyć do aktualizowania i doskonalenia
niniejszego podręcznika, stawiając sobie za cel uniwersalne kompendium wiedzy.
Podręcznik, który trzymasz w ręku ma na celu pomóc tobie zostać dobrym kierowcą. Aby tak się stało,
należy znać, rozumieć i stosować w ruchu drogowym reguły, zasady i przepisy ruchu drogowego. Najkrótszą
drogą do zdanego egzaminu, jest tak zorganizować naukę, aby sprawiała tobie przyjemność. Jest to najprostsza
droga do sukcesu, czyli zdanego egzaminu. W tym celu wybierz najlepszy Ośrodek Szkolenia Kierowców,
najlepszego instruktora. Raczej nie wybieraj najtańszej oferty na rynku, ponieważ dobry instruktor ceni swoją
pracę oraz swój wkład w twój sukces.
Jako kandydat na kierowcę prawdopodobnie odczuwasz pewien lęk lub niepokój. Nie martw się tym,
każdy początkujący kierowca odczuwa stres. Wiedz zatem, że umiarkowany stres jest potrzebny, pozwala się
skoncentrować, sprawi, że będzie ci zależało. Stres w odpowiedniej dawce jest pozytywny, stanowi motor
działań i siłę napędową. Dopiero stres zbyt silny lub długotrwały przynosi niepożądane efekty. Rolą dobrego
instruktora jest jego niwelowanie. Po pewnym okresie czasu jazda za kierownica powinna przynosić ci wielką
frajdę, czego szczerze ci życzymy.
I już na koniec ostrzeżenie! Jazda za kierownica uzależnia 
Życzymy Państwu miłej lektury i „szerokiej drogi”.
Zespół Zielonego Listka
6
PLAN NAUCZANIA
L.p
1.
2.
3.
4.
5.
Przedmiot nauczania
Zajęcia teoretyczne
Liczba godzin zajęć dla prawa jazdy
kategorii B1, B oraz pozwolenia
30
Zajęcia
praktyczne
30
Liczba godzin zajęć dla prawa jazdy
kategorii T
Liczba godzin zajęć dla prawa jazdy kategorii B+E
Przepisy ruchu drogowego
Technika kierowania pojazdem
Zarys budowy pojazdu i zasady obsługi technicznej
Nauka jazdy
Zachowanie na miejscu wypadku i pomoc przedlekarska
30
20
20
15
1. WIADOMOŚCI OGÓLNE
1. Kierującym pojazdem może być osoba, która osiągnęła wymagany wiek i jest sprawna pod względem
fizycznym i psychicznym oraz spełnia jeden z następujących warunków:
1) posiada umiejętność kierowania pojazdem w sposób niezagrażający bezpieczeństwu, nieutrudniający ruchu
drogowego i nienarażający kogokolwiek na szkodę oraz odpowiedni dokument stwierdzający posiadanie
uprawnienia do kierowania pojazdem;
2) odbywa w ramach szkolenia naukę jazdy;
3) zdaje egzamin państwowy.
4) odbywa szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej.
2. Osoba niepełnosprawna pod względem fizycznym może być kierującym, jeżeli uzyskała orzeczenie lekarskie o
braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem.
3. Prawo jazdy stwierdza posiadanie uprawnienia do kierowania:
1) kategorii B1:
a) czterokołowcem,
b) pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;
2) kategorii B:
a) pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z
wyjątkiem autobusu i motocykla,
b) zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy lekkiej,
c) zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy innej niż lekka, o
ile łączna dopuszczalna masa całkowita zespołu tych pojazdów nie przekracza 4.250 kg, z
zastrzeżeniem ust. 2,
d) pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM.
4. Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej prawo jazdy kategorii B, uprawnia do kierowania ciągnikiem
rolniczym, pojazdem wolnobieżnym oraz zespołem złożonym z tego pojazdu i przyczepy lekkiej.
5. Kolejką turystyczną może kierować osoba, która posiada prawo jazdy odpowiedniej kategorii co najmniej od
2 lat.
WYMAGANY WIEK DO KIEROWANIA
1. Wymagany minimalny wiek do kierowania wynosi:
1) 14 lat – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii AM;
2) 16 lat – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii A1, B1 i T;
3) 18 lat – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii A2, B, B+E, C1 i C1+E;
4) 20 lat – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii A, jeżeli osoba co najmniej od 2 lat posiada prawo
jazdy kategorii A2;
7
5) 21 lat – dla motocykli trójkołowych o mocy przekraczającej 15 kW, jeżeli osoba posiada prawo jazdy kategorii A
6) 21 lat – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii C, C+E, D1 i D1+E,
7) 24 lata – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii:
a) A – jeżeli osoba nie posiadała co najmniej przez 2 lata prawa jazdy kategorii A2,
b) D i D+E,
8) 21 lat – dla tramwaju;
9) 15 lat – dla pojazdu zaprzęgowego;
10) 10 lat – dla roweru;
11) 17 lat – dla roweru wieloosobowego, roweru lub wózka rowerowego przewożących inną osobę;
12) 13 lat – dla jadącego po jezdni wózka inwalidzkiego;
13) 21 lat – dla kolejki turystycznej.
WYMAGANY WIEK DO SZKOLENIA
1. Osoba ubiegająca się o uzyskanie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdem silnikowym lub
uprawnienia do kierowania tramwajem może rozpocząć szkolenie nie wcześniej niż 3 miesiące przed
osiągnięciem minimalnego wieku wymaganego od kierującego pojazdem objętego tym uprawnieniem, a jeżeli
osobą tą jest uczeń uczestniczący w zajęciach szkolnych w szkole, w której podstawa programowa kształcenia w
zawodzie przewiduje uzyskanie umiejętności kierowania pojazdem silnikowym, okres ten wynosi 12
miesięcy.
2. Osoba, która nie ukończyła 18 lat, może rozpocząć szkolenie za pisemną zgodą rodzica lub opiekuna.
OKRES WAŻNOŚCI PRAWA JAZDY
1. Prawo jazdy kategorii:
1) AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T wydaje się na okres 15 lat, z tym że:
a) okres ten może być krótszy, o ile wynika to z orzeczenia lekarskiego
b) prawo jazdy kategorii B uzyskane po raz pierwszy wydaje się na okres próbny.
2. Okres próbny dla osoby, która po raz pierwszy uzyskała prawo jazdy kategorii B, trwa 2 lata, począwszy od
dnia, w którym został jej wydany ten dokument.
3. W okresie próbnym kierowca jest obowiązany:
2) odbyć między 4 a 8 miesiącem, licząc od dnia otrzymania prawa jazdy:
a) kurs dokształcający w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego,
b) praktyczne szkolenie w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym;
3) przedstawić staroście zaświadczenia o ukończeniu szkolenia i kursu, o których mowa w pkt 1, przed
upływem 8 miesiąca, licząc od dnia otrzymania prawa jazdy;
4) kierować wyłącznie pojazdem samochodowym oznakowanym z tyłu i z przodu okrągłą nalepką
barwy białej z zielonym symbolem liścia klonowego – przez pierwsze 8 miesięcy tego okresu.
4. W okresie próbnym, przed upływem 8 miesiąca, licząc od dnia otrzymania prawa jazdy, kierującemu
pojazdem zabrania się:
1) przekraczania prędkości 50 km/h na obszarze zabudowanym, 80 km/h poza obszarem zabudowanym
oraz 100 km/h na autostradzie i drodze ekspresowej dwujezdniowej;
2) kierowania pojazdem nieoznakowanym w sposób, o którym mowa w ust. 2 pkt 3
3) podejmowania pracy zarobkowej w charakterze kierowcy pojazdu określonego w prawie jazdy
kategorii B;
4) osobistego wykonywania działalności gospodarczej polegającej na kierowaniu pojazdem określonym
dla prawa jazdy kategorii B.
5. Przepis ust. 3 pkt 3 i 4 nie dotyczy osób, które uzyskały kwalifikację wstępną lub kwalifikację wstępną
przyśpieszoną, określonych w przepisach rozdziału 7a ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie
drogowym.
6. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osób, które uzyskały prawo jazdy kategorii B:
1) po uprzednim jego cofnięciu w trybie art. 103 ust. 1 pkt 2 lub 3;
2) w trybie określonym w art. 14, w przypadku gdy:
a) wydanie polskiego prawa jazdy nastąpiło w okresie krótszym niż 2 lata od dnia wydania
zagranicznego prawa jazdy, począwszy od tego dnia,
b) ustalenie dnia wydania zagranicznego prawa jazdy nie jest możliwe począwszy od dnia wydania
polskiego prawa jazdy.
8
PRZEDŁUŻENIE OKRESU PRÓBNEGO
1. Starosta wydaje decyzję administracyjną o przedłużeniu okresu próbnego:
1) o kolejne 2 lata, jeżeli w trakcie jego trwania kierowca popełnił dwa wykroczenia przeciwko
bezpieczeństwu w komunikacji stwierdzone w tym okresie mandatami karnymi lub prawomocnymi
wyrokami sądów;
2) o czas zatrzymania prawa jazdy.
UTRATA PRAWA JAZDY
Osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem jest obowiązana
zawiadomić starostę o utracie tego dokumentu, jego zniszczeniu w stopniu powodującym nieczytelność, a
także o zmianie stanu faktycznego wymagającego zmiany danych w nim zawartych, w terminie 30 dni od dnia
zaistnienia tego zdarzenia.
2. POJĘCIA PODSTAWOWE
1) droga – wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych lub drogi dla
rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do
ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt;
Droga jednojezdniowa 6-pasmowa, po 3 pasy w każdym kierunku.
Droga dwujezdniowa 4-pasowa, po 2 pasy w każdym kierunku.
1a) droga publiczna – droga w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z
2007 r. Nr 19, poz. 115,)
1b) droga wewnętrzna – droga w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o drogach publicznych (j.w)
2) droga twarda – drogę z jezdnią o nawierzchni bitumicznej, betonowej, kostkowej, klinkierowej lub
brukowcowej oraz z płyt betonowych lub kamienno-betonowych, jeżeli długość nawierzchni przekracza 20 m;
inne drogi są drogami gruntowymi;
3) autostrada – drogę dwujezdniową, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi, na której nie dopuszcza
się ruchu poprzecznego, przeznaczoną tylko do ruchu pojazdów samochodowych, z wyłączeniem
czterokołowca, które na równej, poziomej jezdni mogą rozwinąć prędkość co najmniej 40 km/h, w tym również
w razie ciągnięcia przyczep;
9
Autostrada
4) droga ekspresowa – drogę dwu- lub jednojezdniową, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi, na
której skrzyżowania występują wyjątkowo, przeznaczoną tylko do ruchu pojazdów samochodowych, z
wyłączeniem czterokołowca;
Droga ekspresowa
5) droga dla rowerów – drogę lub jej część przeznaczoną do ruchu rowerów, oznaczoną odpowiednimi znakami
drogowymi; droga dla rowerów jest oddzielona od innych dróg lub jezdni tej samej drogi konstrukcyjnie
lub za pomocą urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego;
5a) pas ruchu dla rowerów – część jezdni przeznaczoną do ruchu rowerów w jednym kierunku, oznaczoną
odpowiednimi znakami drogowymi;
5b) śluza dla rowerów – część jezdni na wlocie skrzyżowania na całej szerokości jezdni lub wybranego pasa
ruchu przeznaczona do zatrzymania rowerów w celu zmiany kierunku jazdy lub ustąpienia pierwszeństwa,
oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi;
6) jezdnia – część drogi przeznaczoną do ruchu pojazdów; określenie to nie dotyczy torowisk wydzielonych z
jezdni;
7) pas ruchu – każdy z podłużnych pasów jezdni wystarczający do ruchu jednego rzędu pojazdów
wielośladowych, oznaczony lub nieoznaczony znakami drogowymi;
Droga dwukierunkowa, 4-pasowa, bez wyznaczonych pasów ruchu
8) pobocze – część drogi przyległą do jezdni, która może być przeznaczona do ruchu pieszych lub niektórych
pojazdów, postoju pojazdów, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt;
9) chodnik – część drogi przeznaczoną do ruchu pieszych;
10) skrzyżowanie – przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie lub rozwidlenie,
łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia lub rozwidlenia; określenie to nie
dotyczy przecięcia, połączenia lub rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową, z drogą stanowiącą dojazd
do obiektu znajdującego się przy drodze lub z drogą wewnętrzną;
10
Skrzyżowanie równorzędne
Skrzyżowanie z drogą podporządkowaną
Skrzyżowanie z ruchem okrężnym
Skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną
11) przejście dla pieszych – powierzchnię jezdni, drogi dla rowerów lub torowiska przeznaczoną do
przechodzenia przez pieszych, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;
12) przejazd dla rowerzystów – powierzchnię jezdni lub torowiska przeznaczoną do przejeżdżania przez
rowerzystów, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;
13) przystanek – miejsce zatrzymywania się pojazdów transportu publicznego, oznaczone odpowiednimi
znakami drogowymi;
14) tunel – budowlę na drodze, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;
15) obszar zabudowany – obszar oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi;
16) strefa zamieszkania – obszar obejmujący drogi publiczne lub inne drogi, na którym obowiązują szczególne
zasady ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi;
16a) strefa ruchu – obszar obejmujący co najmniej jedną drogę wewnętrzną, na który wjazdy i wyjazdy
oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi;
17) uczestnik ruchu – pieszego, kierującego, a także inne osoby przebywające w pojeździe lub na pojeździe
znajdującym się na drodze;
18) pieszy – osobę znajdującą się poza pojazdem na drodze i niewykonującą na niej robót lub czynności
przewidzianych odrębnymi przepisami; za pieszego uważa się również osobę prowadzącą, ciągnącą lub
pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy, podręczny lub inwalidzki, osobę poruszającą się w
wózku inwalidzkim, a także osobę w wieku do 10 lat kierującą rowerem pod opieką osoby dorosłej;
19) kolumna pieszych – zorganizowaną grupę pieszych prowadzoną przez kierownika lub dowódcę;
20) kierujący – osobę, która kieruje pojazdem lub zespołem pojazdów, a także osobę, która prowadzi
kolumnę pieszych, jedzie wierzchem albo pędzi zwierzęta pojedynczo lub w stadzie;
21) kierowca – osobę uprawnioną do kierowania pojazdem silnikowym lub motorowerem;
22) szczególna ostrożność – ostrożność polegającą na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu zachowania
uczestnika ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze, w stopniu umożliwiającym
odpowiednio szybkie reagowanie;
Przykłady sytuacji, w który należy zachować szczególną ostrożność
11
23) ustąpienie pierwszeństwa – powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić innego kierującego do
zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości, a pieszego – do zatrzymania się, zwolnienia
lub przy spieszenia kroku;
24) ruch kierowany – ruch otwierany i zamykany za pomocą sygnalizacji świetlnej albo przez uprawnioną
osobę;
25) niedostateczna widoczność – widoczność występującą od zmierzchu do świtu, a także w warunkach
zmniejszonej przejrzystości powietrza od świtu do zmierzchu;
26) wymijanie – przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w
przeciwnym kierunku;
27) omijanie – przejeżdżanie (przechodzenie) obok nieporuszającego się pojazdu, uczestnika ruchu lub
przeszkody;
28) wyprzedzanie – przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w tym
samym kierunku;
29) zatrzymanie pojazdu – unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu
drogowego, trwające nie dłużej niż 1 minutę, oraz każde unieruchomienie pojazdu wynikające z tych warunków
lub przepisów;
30) postój pojazdu – unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drogowego,
trwające dłużej niż 1 minutę;
31) pojazd – środek transportu przeznaczony do poruszania się po drodze oraz maszynę lub urządzenie do tego
przystosowane;
32) pojazd silnikowy – pojazd wyposażony w silnik, z wyjątkiem motoroweru i pojazdu szynowego;
33) pojazd samochodowy – pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością
przekraczającą 25 km/h; określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego;
34) pojazd wolnobieżny – pojazd silnikowy, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 25 km/h, z
wyłączeniem ciągnika rolniczego;
35) pojazd członowy – zespół pojazdów składający się z pojazdu silnikowego złączonego z naczepą;
35a) pojazd nienormatywny – pojazd lub zespół pojazdów, którego naciski osi wraz z ładunkiem lub bez
ładunku są większe od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi w przepisach o drogach publicznych,
lub którego wymiary lub rzeczywista masa całkowita wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od
dopuszczalnych, przewidzianych w przepisach niniejszej ustawy;
35b) ładunek niepodzielny – ładunek, który bez niewspółmiernie wysokich kosztów lub ryzyka powstania
szkody nie może być podzielony na dwa lub więcej mniejszych ładunków;
35c) pilot – osobę odpowiedzialną za zapewnienie bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz minimalizację
utrudnień w ruchu drogowym w czasie przejazdu pojazdu;
36) pojazd specjalny – pojazd samochodowy lub przyczepę przeznaczone do wykonywania specjalnej
funkcji, która powoduje konieczność dostosowania nadwozia lub posiadania specjalnego wyposażenia; w
pojeździe tym mogą być przewożone osoby i rzeczy związane z wykonywaniem tej funkcji;
37) pojazd używany do celów specjalnych – pojazd samochodowy przystosowany w sposób szczególny do
przewozu osób lub ładunków, używany przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, Policję, Agencję
Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu
Wojskowego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Biuro Ochrony Rządu, Straż Graniczną, kontrolę skarbową,
Służbę Celną, jednostki ochrony przeciwpożarowej, Inspekcję Transportu Drogowego i Służbę Więzienną;
38) pojazd uprzywilejowany – pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł
błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania
lub drogowymi; określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu
znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła
błyskowego;
39) pojazd zabytkowy – pojazd, który na podstawie odrębnych przepisów został wpisany do rejestru zabytków
lub znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków, a także pojazd wpisany do inwentarza muzealiów,
zgodnie z odrębnymi przepisami;
40) samochód osobowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9
osób łącznie z kierowcą oraz ich bagażu;
41) autobus – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z
kierowcą;
41a) autobus szkolny – autobus przeznaczony do przewozu dzieci do szkoły, barwy pomarańczowej,
oznaczony z przodu i z tyłu prostokątnymi tablicami barwy białej, z napisem barwy czarnej „autobus szkolny”;
12
Autobus szkolny
42) samochód ciężarowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków;
określenie to obejmuje również samochód ciężarowo-osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu
ładunków i osób w liczbie od 4 do 9 łącznie z kierowcą;
42a) ciągnik samochodowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie wyłącznie do ciągnięcia
przyczepy; określenie to obejmuje ciągnik siodłowy i ciągnik balastowy;
42b) czterokołowiec – pojazd samochodowy przeznaczony do przewozu osób lub ładunków, z wyłączeniem
samochodu osobowego, ciężarowego i motocykla, którego masa własna nie przekracza:
a) w przypadku przewozu r zeczy 550 kg,
b) w przypadku przewozu osób 400 kg;
42c) czterokołowiec lekki – czterokołowiec, którego masa własna nie przekracza 350 kg i konstrukcja ogranicza
prędkość jazdy do 45 km/h;
43) taksówka – pojazd samochodowy, odpowiednio wyposażony i oznaczony, przeznaczony do przewozu osób
w liczbie nie większej niż 9 łącznie z kierowcą oraz ich bagażu podręcznego za ustaloną na podstawie
taksometru opłatą;
44) ciągnik rolniczy – pojazd silnikowy skonstruowany do używania łącznie ze sprzętem do prac rolnych,
leśnych lub ogrodniczych; ciągnik taki może być również przystosowany do ciągnięcia przyczep oraz do prac
ziemnych;
45) motocykl – pojazd samochodowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemności skokowej
przekraczającej 50 cm 3 , dwukołowy lub z bocznym wózkiem – wielośladowy; określenie to obejmuje
również pojazd trójkołowy o symetrycznym rozmieszczeniu kół;
46) motorower – pojazd dwu- lub trójkołowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemności skokowej
nieprzekraczającej 50 cm 3 lub w silnik elektryczny o mocy nie większej niż 4 kW, którego konstrukcja ogranicza
prędkość jazdy do 45 km/h;
47) rower – pojazd o szerokości nieprzekraczającej 0,9 m poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem;
rower może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany
prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250W, którego moc
wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h.;
47a) wózek rowerowy – pojazd o szerokości powyżej 0,9 m przeznaczony do przewozu osób lub rzeczy
poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem; wózek rowerowy może być wyposażony w uruchamiany
naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o
znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do
zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h.;
48) wózek inwalidzki – pojazd konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania się osoby niepełnosprawnej,
napędzany siłą mięśni lub za pomocą silnika, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do prędkości
pieszego;
49) zespół pojazdów – pojazdy złączone ze sobą w celu poruszania się po drodze jako całość; nie dotyczy to
pojazdów złączonych w celu holowania;
Zespół pojazdów: pojazd silnikowy + przyczepa
13
49a) kolejka turystyczna – zespół pojazdów składający się z ciągnika rolniczego, którego konstrukcja ogranicza
prędkość jazdy do 25 km/h, albo pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy (przyczep) dostosowanej do przewozu
osób, wykorzystywanych w ramach prowadzonej działalności w zakresie świadczenia usług turystycznych;
50) przyczepa – pojazd bez silnika, przystosowany do łączenia go z innym pojazdem;
51) przyczepa lekka – przyczepę, której dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 750 kg;
52) naczepa – przyczepę, której część spoczywa na pojeździe silnikowym i obciąża ten pojazd;
53) masa własna – masę pojazdu z jego normalnym wyposażeniem, paliwem, olejami, smarami i cieczami w
ilościach nominalnych, bez kierującego;
54) dopuszczalna masa całkowita – największą określoną właściwymi warunkami technicznymi masę
pojazdu obciążonego osobami i ładunkiem, dopuszczonego do poruszania się po drodze;
55) rzeczywista masa całkowita – masę pojazdu łącznie z masą znajdujących się na nim rzeczy i osób;
56) dopuszczalna ładowność – największą masę ładunku i osób, jaką może przewozić pojazd, która
stanowi różnicę dopuszczalnej masy całkowitej i masy własnej pojazdu;
57) nacisk osi – sumę nacisków, jaką na drogę wywierają koła znajdujące się na jednej osi;
58) VIN – numer identyfikacyjny pojazdu nadany i umieszczony przez producenta;
59) urządzenie rejestrujące – stacjonarne, przenośne albo zainstalowane w pojeździe albo na statku
powietrznym urządzenie ujawniające i zapisujące za pomocą technik utrwalania obrazów naruszenia przepisów
ruchu drogowego przez kierujących pojazdami.
3. RUCH DROGOWY
ZASADY OGÓLNE
1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani zachować ostrożność albo gdy ustawa
tego wymaga – szczególną ostrożność, unikać wszelkiego działania, które mogłoby spowodować
zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego, ruch ten utrudnić albo w związku z ruchem
zakłócić spokój lub porządek publiczny oraz narazić kogokolwiek na szkodę. Przez działanie rozumie się
również zaniechanie. Przepis stosuje się odpowiednio do osoby znajdującej się w pobliżu drogi, jeżeli jej
zachowanie mogłoby pociągnąć za sobą skutki, o których mowa w tym przepisie.
2. Jeżeli uczestnik ruchu lub inna osoba spowodowała jednak zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego, jest
obowiązana przedsięwziąć niezbędne środki w
celu niezwłocznego usunięcia zagrożenia, a gdyby nie mogła tego uczynić, powinna o zagrożeniu uprzedzić
innych uczestników ruchu.
3. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze mają prawo liczyć, że inni uczestnicy tego ruchu
przestrzegają przepisów ruchu drogowego, chyba że okoliczności wskazują na możliwość odmiennego ich
zachowania.
HIERARCHIA WAŻNOŚCI POLECEŃ I SYGNAŁÓW
1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani stosować się do poleceń i sygnałów
dawanych przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione do jego kontroli, sygnałów świetlnych oraz
znaków drogowych, nawet wówczas, gdy z przepisów ustawy wynika inny sposób zachowania niż nakazany
przez te osoby, sygnały świetlne lub znaki drogowe.
2. Polecenia i sygnały dawane przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione do jego kontroli mają pierwszeństwo przed sygnałami świetlnymi i znakami drogowymi.
3. Sygnały świetlne mają pierwszeństwo przed znakami drogowymi regulującymi pierwszeństwo przejazdu.
14
Hierarchia ważności znaków i sygnałów drogowych
OSOBY UPRAWNIONE DO WYDAWANIA POLECEŃ LUB SYGNAŁÓW
NA DRODZE
1) policjant;
2) żołnierz Żandarmerii Wojskowej
3) funkcjonariusz Straży Granicznej
4) inspektor Inspekcji Transportu Drogowego
5) inspektor kontroli skarbowej
6) funkcjonariusz celny
7) strażnik gminny (miejski)
8) pracownik kolejowy na przejeździe
9) osoba wykonująca roboty na drodze
10) osoba nadzorująca bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię, w wyznaczonym miejscu
11) kierujący autobusem szkolnym
12) ratownik górski podczas akcji ratowniczej
13) strażnik leśny na terenie lasu lub parku
9) strażak podczas akcji ratowniczej
11) funkcjonariusz Biura Ochrony Rządu
12) pilot pojazdu nienormatywnego.
4. RUCH PIESZYCH
1. Pieszy jest obowiązany korzystać z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku – z pobocza. Jeżeli nie
ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może korzystać z jezdni, pod warunkiem
zajmowania miejsca jak najbliżej jej krawędzi i ustępowania miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi.
2. Pieszy idący po poboczu lub jezdni jest obowiązany iść lewą stroną drogi.
3. Piesi idący jezdnią są obowiązani iść jeden za drugim. Na drodze o małym ruchu, w warunkach dobrej
widoczności, dwóch pieszych może iść obok siebie.
15
4. Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerów jest dozwolone tylko w razie braku chodnika lub pobocza
albo niemożności korzystania z nich. Pieszy, z wyjątkiem osoby niepełnosprawnej, korzystając z tej drogi, jest
obowiązany ustąpić miejsca rowerowi.
5. Przepisów ust. 1–4 nie stosuje się w strefie zamieszkania.
W strefie zamieszkania pieszy korzysta z całej szerokości drogi i ma pierwszeństwo przed pojazdem.
Wjazd do strefy zamieszkania
6. Pieszy, przechodząc przez jezdnię lub torowisko, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz,
z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, korzystać z przejścia dla pieszych. Pieszy znajdujący się na tym przejściu ma
pierwszeństwo przed pojazdem.
Pieszy korzystający z przejścia dla pieszych
7. Przechodzenie przez jezdnię poza przejściem dla pieszych jest dozwolone, gdy odległość od przejścia
przekracza 100 m. Jeżeli jednak skrzyżowanie znajduje się w odległości mniejszej niż 100 m od wyznaczonego
przejścia, przechodzenie jest dozwolone również na tym skrzyżowaniu. pod warunkiem, że nie spowoduje
zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub utrudnienia ruchu pojazdów.
8. Pieszy jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdom i do przeciwległej krawędzi jezdni iść drogą
najkrótszą, prostopadle do osi jezdni.
4. Jeżeli na drodze znajduje się przejście nadziemne lub podziemne dla pieszych, pieszy jest obowiązany
korzystać z niego.
5. Na obszarze zabudowanym, na drodze dwujezdniowej lub po której kursują tramwaje po torowisku
wyodrębnionym z jezdni, pieszy przechodząc przez jezdnię lub torowisko jest obowiązany korzystać tylko z
przejścia dla pieszych.
6. Przechodzenie przez torowisko wyodrębnione z jezdni jest dozwolone tylko w miejscu do tego
przeznaczonym.
7. Jeżeli wysepka dla pasażerów na przystanku komunikacji publicznej łączy się z przejściem dla pieszych,
przechodzenie do i z przystanku jest dozwolone tylko po tym przejściu.
8. Jeżeli przejście dla pieszych wyznaczone jest na drodze dwujezdniowej, przejście na każdej jezdni uważa się
za przejście odrębne. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przejścia dla pieszych w miejscu, w którym ruch
pojazdów jest rozdzielony wysepką lub za pomocą innych urządzeń na jezdni.
Zabrania się pieszemu:
1) wchodzenia na jezdnię:
a) bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych,
b) spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi;
16
2) przechodzenia przez jezdnię w miejscu o ograniczonej widoczności drogi;
3) zwalniania kroku lub zatrzymywania się bez uzasadnionej potrzeby podczas przechodzenia przez jezdnię lub
torowisko;
4) przebiegania przez jezdnię;
5) chodzenia po torowisku;
6) wchodzenia na torowisko, gdy zapory lub półzapory są opuszczone lub opuszczanie ich rozpoczęto;
7) przechodzenia przez jezdnię w miejscu, w którym urządzenie zabezpieczające lub przeszkoda oddzielają
drogę dla pieszych albo chodnik od jezdni, bez względu na to, po której stronie jezdni one się znajdują.
DZIECI NA DRODZE
1. Dziecko w wieku do 7 lat może korzystać z drogi tylko pod opieką osoby, która osiągnęła wiek co najmniej 10
lat. Nie dotyczy to strefy zamieszkania.
2. Dziecko w wieku do 15 lat, poruszające się po drodze po zmierzchu poza obszarem zabudowanym, jest
obowiązane używać elementów odblaskowych w sposób widoczny dla innych uczestników ruchu.
3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotyczą drogi przeznaczonej wyłącznie dla pieszych.
KOLUMNA PIESZYCH
1. Kolumna pieszych, z wyjątkiem pieszych w wieku do 10 lat, może się poruszać tylko prawą stroną jezdni.
2. Do kolumny pieszych w wieku do 10 lat stosuje się odpowiednio przepisy pkt. 2.6:. 1-2, przy czym - piesi w
wieku do 10 lat mogą iść w kolumnie tylko dwójkami pod nadzorem co najmniej jednej osoby pełnoletniej.
3. Liczba pieszych, z wyjątkiem pieszych do lat 10 idących jezdnią w kolumnie obok siebie nie może przekraczać
4, a w kolumnie wojskowej – 6, pod warunkiem że kolumna nie zajmuje więcej niż połowy szerokości jezdni.
4. Długość kolumny pieszych nie może przekraczać 50 m. Odległość między kolumnami nie może być mniejsza
niż 100 m.
5. Jeżeli przemarsz kolumny pieszych odbywa się w warunkach niedostatecznej
Widoczności to:
1) pierwszy i ostatni z idących z lewej strony są obowiązani nieść latarki:
a) pierwszy – ze światłem białym, skierowanym do przodu,
b) ostatni – ze światłem czerwonym, skierowanym do tyłu;
2) w kolumnie o długości przekraczającej 20 m idący po lewej stronie z przodu i z tyłu są obowiązani używać
elementów odblaskowych odpowiadających właściwym warunkom technicznym, a ponadto idący po lewej
stronie są obowiązani nieść dodatkowe latarki ze światłem białym, rozmieszczone w taki sposób, aby odległość
między nimi nie przekraczała 10 m;
3) światło latarek powinno być widoczne z odległości co najmniej 150 m.
Zabrania się:
1) ruchu po jezdni kolumny pieszych w czasie mgły; zakaz ten nie dotyczy kolumny wojskowej lub policyjnej;
2) ruchu po jezdni kolumny pieszych w wieku do 10 lat w warunkach niedostatecznej widoczności;
3) prowadzenia po jezdni kolumny pieszych przez osobę w wieku poniżej 18 lat.
5. RUCH POJAZDÓW
ZASADY OGÓLNE
1. Kierującego pojazdem obowiązuje ruch prawostronny.
2. Kierujący pojazdem, korzystając z drogi dwujezdniowej, jest obowiązany jechać po prawej jezdni; do jezdni
tych nie wlicza się jezdni przeznaczonej do dojazdu do nieruchomości położonej przy drodze.
3. Kierujący pojazdem, korzystając z jezdni dwukierunkowej co najmniej o czterech pasach ruchu, jest
obowiązany zajmować pas ruchu znajdujący się na prawej połowie jezdni.
4. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać możliwie blisko prawej krawędzi jezdni. Jeżeli pasy ruchu na
jezdni są wyznaczone, nie może zajmować więcej niż jednego pasa.
17
5. Kierujący pojazdem zaprzęgowym, rowerem, wózkiem rowerowym, motorowerem, wózkiem ręcznym oraz
osoba prowadząca pojazd napędzany silnikiem są obowiązani poruszać się po poboczu, chyba że nie nadaje się
ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch pieszych.
6. Kierujący pojazdem znajdującym się na części jezdni, po której jeżdżą pojazdy szynowe, jest obowiązany
ustąpić miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi szynowemu.
7. Na skrzyżowaniu i bezpośrednio przed nim kierujący rowerem, motorowerem lub motocyklem może
poruszać się środkiem pasa ruchu, jeśli pas ten umożliwia opuszczenie skrzyżowania w więcej niż jednym
kierunku.
WŁĄCZANIE SIĘ DO RUCHU
1. Włączanie się do ruchu następuje przy rozpoczynaniu jazdy po postoju lub zatrzymaniu się niewynikającym
z warunków lub przepisów ruchu drogowego oraz przy wjeżdżaniu:
1) na drogę z nieruchomości, z obiektu przydrożnego lub dojazdu do takiego obiektu, z drogi niebędącej drogą
publiczną oraz ze strefy zamieszkania;
2) na drogę z pola lub na drogę twardą z drogi gruntowej;
3) na jezdnię z pobocza, z chodnika lub z pasa ruchu dla pojazdów powolnych;
3a) na jezdnię lub pobocze z drogi dla rowerów, z wyjątkiem wjazdu na przejazd dla rowerzystów lub pas ruchu
dla rowerów;
4) pojazdem szynowym – na drogę z zajezdni lub na jezdnię z pętli.
2. Kierujący pojazdem, włączając się do ruchu, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz ustąpić
pierwszeństwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu.
Przykład: włączanie się do ruchu pojazdów: z nieruchomości i z parkingu.
ZACHOWANIE WOBEC NIEKTÓRYCH POJAZDÓW
Autobus miejski
Kierujący pojazdem, zbliżając się do oznaczonego przystanku autobusowego (trolejbusowego) na obszarze
zabudowanym, jest obowiązany zmniejszyć prędkość, a w razie potrzeby zatrzymać się, aby umożliwić
kierującemu autobusem (trolejbusem) włączenie się do ruchu, jeżeli kierujący takim pojazdem sygnalizuje
kierunkowskazem zamiar zmiany pasa ruchu lub wjechania z zatoki na jezdnię.
W obszarze zabudowanym należy umożliwić włączenie się do ruchu kierującemu autobusem
18
Autobus szkolny
1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do miejsca postoju autobusu szkolnego, jest obowiązany:
1) zatrzymać się, o ile kierujący tym autobusem podał sygnał zatrzymania;
2) zmniejszyć prędkość, a w razie potrzeby zatrzymać się, aby umożliwić kierującemu tym autobusem wjazd na
jezdnię lub sąsiedni pas ruchu, o ile sygnalizuje on zamiar wykonania takiego manewru.
2. Kierujący autobusem szkolnym podczas wsiadania lub wysiadania dzieci jest obowiązany włączyć światła
awaryjne.
3. Kierujący pojazdem, przejeżdżając obok autobusu szkolnego, jest obowiązany zachować szczególną
ostrożność.
4. Jeżeli autobus szkolny przewozi inne osoby lub nie przewozi żadnych osób, tablice z napisem „autobus
szkolny” powinny być zdjęte, zasłonięte lub złożone.
Tablica z napisem autobus szkolny
Pojazd przewożący zorganizowaną grupę dzieci lub młodzieży w
wieku do 18 lat
1. Pojazd przewożący zorganizowaną grupę dzieci lub młodzieży w wieku do 18 lat oznacza się z przodu i z tyłu
kwadratowymi tablicami barwy żółtej z symbolem dzieci barwy czarnej. W warunkach niedostatecznej
widoczności tablice powinny być oświetlone, chyba że są wykonane z materiału odblaskowego. Kierujący tym
pojazdem jest obowiązany włączyć światła awaryjne podczas wsiadania lub wysiadania dzieci lub młodzieży.
Tablica barwy żółtej z symbolem dzieci
2. Kierujący pojazdem, omijając ten pojazd,, jest obowiązany w czasie wsiadania lub wysiadania dzieci lub
młodzieży zachować szczególną ostrożność i w razie potrzeby zatrzymać się.
Pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu osób
niepełnosprawnych
1. Osoba niepełnosprawna o obniżonej sprawności ruchowej, kierująca pojazdem samochodowym oznaczonym
kartą parkingową może nie stosować się do niektórych znaków drogowych dotyczących zakazu ruchu lub
postoju, w zakresie określonym przepisami.
2. Karta parkingowa powinna być umieszczona za przednią szybą pojazdu samochodowego w sposób
umożliwiający jej odczytanie.
Karta parkingowa
19
3. Pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu osób niepełnosprawnych oznacza się z przodu i z tyłu
kwadratowymi tablicami barwy niebieskiej z międzynarodowym symbolem wózka inwalidzkiego barwy białej.
Tablice te powinny być wykonane z materiału odblaskowego. Kierujący tym pojazdem jest obowiązany włączyć
światła awaryjne podczas wsiadania lub wysiadania osoby niepełnosprawnej.
3. Kierujący pojazdem, omijając pojazd, o którym mowa w ust. 1, jest obowiązany w czasie wsiadania lub
wysiadania osoby niepełnosprawnej zachować szczególną ostrożność i w razie potrzeby zatrzymać się.
Pojazd uprzywilejowany
1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani ułatwić przejazd pojazdu
uprzywilejowanego, w szczególności przez niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby
zatrzymanie się.
2. Zabrania się wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym.
3. Pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym może być pojazd samochodowy:
1) jednostek ochrony przeciwpożarowej;
2) zespołu ratownictwa medycznego;
3) Policji;
4) jednostki ratownictwa chemicznego;
5) Straży Granicznej;
6) Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
7) Agencji Wywiadu;
7a) Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
7b) Służby Kontrwywiadu Wojskowego;
7c) Służby Wywiadu Wojskowego;
8) Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
9) Służby Więziennej;
10) Biura Ochrony Rządu;
10a) kontroli skarbowej;
10b) Służby Celnej;
10c) straży gminnych (miejskich);
10d) podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa górskiego;
10e) Służby Parku Narodowego;
10f) podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa wodnego;
11) Inspekcji Transportu Drogowego;
12) jednostki niewymienionej w pkt 1–11, jeżeli jest używany w związku z ratowaniem życia lub zdrowia
ludzkiego – na podstawie zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Pojazd wysyłający niebieskie światła błyskowe i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie
1. Pojazd do nauki jazdy lub przeprowadzania egzaminu państwowego oznacza się tablicą kwadratową barwy
niebieskiej z białą literą „L”, umieszczoną na pojeździe. W warunkach niedostatecznej widoczności tablica
umieszczona na pojeździe, z wyłączeniem tablicy na motocyklu, powinna być oświetlona. Tablica, którą
oznaczony jest motocykl, powinna być wykonana z materiału odblaskowego.
2. Podczas kierowania pojazdem do nauki jazdy przez osobę inną niż osoba ubiegająca się o uprawnienie do
kierowania pojazdem tablica, o której mowa w ust. 1, powinna być zasłonięta lub złożona.
20
3. Kierujący pojazdem, przejeżdżając obok pojazdu, o którym mowa w ust. 1, lub jadąc za nim, jest
obowiązany zachować szczególną ostrożność.
Pojazd wykonujący na drodze prace porządkowe, remontowe lub
modernizacyjne
1. Pojazd wykonujący na drodze prace porządkowe, remontowe lub modernizacyjne powinien wysyłać żółte
sygnały błyskowe.
Przykład pojazdów wysyłających żółte sygnały błyskowe
2. Kierujący takim pojazdem może, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, nie stosować się do
przepisów o obowiązku jazdy na jezdni lub przy jej prawej krawędzi oraz o zatrzymaniu i postoju, z tym że:
1) na jezdni jednokierunkowej oraz poza obszarem zabudowanym, podczas oczyszczania drogi ze śniegu,
dopuszcza się również jazdę przy lewej krawędzi jezdni;
2) jazdę po chodniku dopuszcza się tylko przy zachowaniu bezpieczeństwa pieszych.
3. Kierujący takim pojazdem, może korzystać z autostrady lub drogi ekspresowej nawet wtedy, gdy pojazd ten
nie jest pojazdem samochodowym lub jego konstrukcja uniemożliwia rozwinięcie prędkości co najmniej 40
km/h.
4. Pojazd, który ze względu na konstrukcję, ładunek lub nietypowe zachowanie na drodze może zagrażać
bezpieczeństwu w ruchu drogowym, powinien wysyłać żółte sygnały błyskowe.
5. Zabrania się używania żółtych sygnałów błyskowych do innych celów niż określone w ust. 1 i 3 z wyjątkiem
holowania.
ZASADY OGÓLNE
1. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem, z
uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się odbywa, a w szczególności: rzeźby terenu, stanu i widoczności
drogi, stanu i ładunku pojazdu, warunków atmosferycznych i natężenia ruchu.
21
2. Kierujący pojazdem jest obowiązany:
1) jechać z prędkością nieutrudniającą jazdy innym kierującym;
2) hamować w sposób niepowodujący zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub
jego utrudnienia;
3) utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania się
poprzedzającego pojazdu.
3. Poza obszarem zabudowanym, na jezdniach dwukierunkowych o dwóch pasach ruchu, kierujący pojazdem
objętym indywidualnym ograniczeniem prędkości albo pojazdem lub zespołem pojazdów o długości
przekraczającej 7 m jest obowiązany utrzymywać taki odstęp od pojazdu silnikowego znajdującego się przed
nim, aby inne wyprzedzające pojazdy mogły bezpiecznie wjechać w lukę utrzymywaną między tymi pojazdami.
Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli kierujący pojazdem przystępuje do wyprzedzania lub gdy wyprzedzanie jest
zabronione.
4. Poza obszarem zabudowanym w tunelach o długości przekraczającej 500 m, kierujący pojazdem jest
obowiązany utrzymywać odstęp od poprzedzającego pojazdu nie mniejszy niż:
1) 50 m – jeżeli kieruje pojazdem o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 t lub autobusem;
2) 80 m – jeżeli kieruje zespołem pojazdów lub pojazdem niewymienionym w pkt 1.
Prędkość pojazdu – jest to droga jaką przejedzie pojazd w określonym czasie.
Na długość drogi zatrzymania pojazdu, oprócz drogi przebytej w czasie rzeczywistego hamowania, istotny
wpływ ma również droga przebyta w czasie reakcji kierowcy oraz droga przebyta w czasie uruchomienia
hamulca. Jako średnic czas reakcji kierowcy wraz z czasem uruchomienia hamulców przyjmuje się zwykle
wartość 1 sekundy.
Przykład odcinaka drogi, jaką przejeżdża pojazd w czasie 1 sekundy
Prędkość bezpieczna - jest to prędkość z jaką porusza się pojazd, która pozwala kierującemu panowanie
nad pojazdem, a w razie nagłej potrzeby umożliwia na bezkolizyjne zatrzymanie pojazdu.
Należy pamiętać, że w sytuacji, zwłaszcza niemożliwej do przewidzenia, nie jest możliwe natychmiastowe
zatrzymanie pojazdu w miejscu.
HAMOWANIE. DROGA ZATRZYMANIA. DROGA HAMOWANIA
Hamowanie ma na celu zmniejszenie prędkości w czasie jazdy lub zatrzymanie pojazdu. Hamować należy w
sposób niepowodujący zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienia. Jadąc za pojazdem lub
zbliżając się do przeszkody należy utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania
lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu. Należy przewidywać potencjalne zagrożenia i być
przygotowanym na reakcję.
Gwałtowne hamowanie, raptowne ruchy kierownicą, może być przyczyną utraty panowania nad pojazdem i
może doprowadzić do niekontrolowanego poślizgu.
22
Droga zatrzymania pojazdu składa się z:
1. drogi przebytej w czasie reakcji kierującego pojazdem, od momentu zauważenia przez niego przeszkody, do
chwili podjęcia decyzji o hamowaniu i do chwili uruchomienia hamulców,
2. drogi przebytej w czasie uruchomienia i zadziałania hamulców, to jest od momentu uruchomienia hamulców
do chwili rozpoczęcia hamowania za pomocą tego układu,
3. drogi przebytej przez pojazd w czasie działania hamulców do momentu zatrzymania pojazdu.
Droga hamowania pojazdu zależy od:
1. prędkości z jaką porusza się pojazd,
2. warunków atmosferycznych (wilgotność, mgła, opady),
3. rodzaju nawierzchni (asfalt, kostka kamienna itp.),
2. stanu nawierzchni (sucha, mokra, ośnieżona, gołoledź, posypana piaskiem, grysem),
4. stanu technicznego pojazdu (stan ogumienia, sprawności układu hamulcowego),
5. stanu psychofizycznego kierującego pojazdem (zmęczenie, zażycie leków osłabiających zdolności
psychomotoryczne).
Droga hamowania rośnie wraz z kwadratem prędkości, tzn. że zwiększenie dwukrotne prędkości zwiększa
drogę hamowania czterokrotnie, a trzykrotne zwiększenie prędkości wydłuża drogę hamowania
dziewięciokrotnie itd.
Długość drogi zatrzymania pojazdu uzależniona jest od stanu nawierzchni i prędkości jazdy.
Droga hamowania pojazdu
23
Czynniki wpływające na czas reakcji kierującego:
1. widoczność (warunki atmosferyczne, czystość szyb),
2. natężenie ruchu,
3. doświadczenie kierowcy,
4. stan emocjonalny osoby kierującej pojazdem,
5. stopień zmęczenia fizycznego i psychicznego,
6. wiek,
7. pora doby,
8. ewentualny stopień spożycia środków odurzających, lekarstw, alkoholu,
9. ewentualne wady wzroku.
PAMIĘTAJ!
Niemożliwe jest w czasie jazdy natychmiastowe zatrzymanie pojazdu w miejscu.
Droga hamowania liczona od momentu zauważenia przeszkody do zatrzymania pojazdu.
W porze nocnej czas reakcji wydłuża się o ok. 0,20 sekundy, co przy prędkości 90 km/h oznacza wydłużenie
drogi hamowania o 5 metrów.
PRĘDKOŚCI DOPUSZCZALNE
1. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym w godzinach 5:00–23:00
wynosi 50 km/h
1a. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym
w godzinach 23:00–5:00 wynosi 60 km/h
2. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów w strefie zamieszkania wynosi 20 km/h.
3. Prędkość dopuszczalna poza obszarem zabudowanym wynosi w przypadku:
1) samochodu osobowego, motocykla lub samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej
nieprzekraczającej 3,5 t:
a) na autostradzie – 140 km/h,
b) na drodze ekspresowej dwujezdniowej – 120 km/h,
c) na drodze ekspresowej jednojezdniowej oraz na drodze dwujezdniowej co najmniej o dwóch pasach
przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu – 100 km/h,
d) na pozostałych drogach – 90 km/h;
2) zespołu pojazdów lub pojazdu niewymienionego w pkt 1:
a) na autostradzie, drodze ekspresowej lub drodze dwujezdniowej co najmniej o dwóch pasach
przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu – 80 km/h,
b) na pozostałych drogach – 70 km/h.
4. Prędkość niektórych pojazdów:
1) ciągnika rolniczego (również z przyczepą) – 30 km/h;
2) pojazdu z urządzeniem wystającym do przodu więcej niż 1,5 m od siedzenia dla kierującego – 30 km/h na
obszarze zabudowanym i 60 km/h poza obszarem zabudowanym;
3) motocykla (również z przyczepą), czterokołowca i motoroweru, którymi przewozi się dziecko w wieku do 7
lat – 40 km/h.
4) prędkość pojazdu holującego nie przekracza 30 km/h na obszarze zabudowanym i 60 km/h poza tym
obszarem;
5) w samochodzie ciężarowym przewożącym osobę poza kabiną kierowcy, po spełnieniu dodatkowych
warunków - 50 km/h;
6) w przyczepie ciągniętej przez ciągnik rolniczy konwojentów przewożącej drużyny robocze i osoby
wykonujących czynności ładunkowe po spełnieniu dodatkowych warunków – 20 km/h.
24
Prędkości dopuszczalne
Kto może zmienić prędkość na drodze?
1. Organ zarządzający ruchem na drogach może zmniejszyć lub zwiększyć, za pomocą znaków drogowych,
prędkość dopuszczalną pojazdów obowiązującą na obszarze zabudowanym.
2. Prędkość dopuszczalna, o której mowa w ust. 1, może być:
1) zmniejszona – jeżeli warunki bezpieczeństwa ruchu na drodze lub jej odcinku za tym przemawiają;
2) zwiększona – jeżeli warunki ruchu na drodze lub jej odcinku zapewniają zachowanie bezpieczeństwa ruchu.
3. Organ zarządzający ruchem na drogach może zmniejszyć, za pomocą znaków drogowych, prędkość
dopuszczalną pojazdów obowiązującą poza obszarem zabudowanym, jeżeli warunki bezpieczeństwa ruchu na
drodze lub jej odcinku za tym przemawiają.
4. Organ rejestrujący pojazd może ustalić dla indywidualnego pojazdu dopuszczalną prędkość niższą niż
określona, jeżeli jest to uzasadnione konstrukcją lub stanem technicznym pojazdu. Ograniczenie prędkości
należy uwidocznić na znaku umieszczonym z tyłu pojazdu.
7. ZMIANA KIERUNKU JAZDY LUB PASA RUCHU
1. Kierujący pojazdem może zmienić kierunek jazdy lub zajmowany pas ruchu tylko z zachowaniem szczególnej
ostrożności.
2. Kierujący pojazdem jest obowiązany zbliżyć się:
1) do prawej krawędzi jezdni – jeżeli zamierza skręcić w prawo;
2) do środka jezdni lub na jezdni o ruchu jednokierunkowym do lewej jej krawędzi –
jeżeli zamierza skręcić w lewo.
25
Na drodze 2-kierunkowej zmianę kierunku w lewo wykonujemy od środka jezdni
Na drodze 1-kierunkowej zmianę kierunku w lewo wykonujemy od lewej krawędzi (pas nr 1)
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się, jeżeli wymiary pojazdu uniemożliwiają skręcenie zgodnie z zasadą określoną w
tym przepisie lub dopuszczalna jest jazda wyłącznie w jednym kierunku.
4. Kierujący pojazdem, zmieniając zajmowany pas ruchu, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdowi
jadącemu po pasie ruchu, na który zamierza wjechać, oraz pojazdowi wjeżdżającemu na ten pas z prawej
strony.
5. Kierujący pojazdem jest obowiązany zawczasu i wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy lub
pasa ruchu oraz zaprzestać sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu manewru.
6. Zabrania się zawracania: w warunkach, w których mogłoby to zagrozić bezpieczeństwu
ruchu na drodze lub ruch ten utrudnić, oraz:
1) w tunelu,
2) na moście,
3) na wiadukcie
4) drodze jednokierunkowej;
5) na autostradzie;
6) na drodze ekspresowej, z wyjątkiem skrzyżowania lub miejsca do tego przeznaczonego.
8. WYMIJAIE, OMIJANIE, COFANIE
Wymijanie – jest to przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w
przeciwnym kierunku.
Przy wymijaniu należy zachować bezpieczny odstęp od wymijanego pojazdu lub uczestnika ruchu, a w razie
potrzeby zjechać na prawo i zmniejszyć prędkość lub zatrzymać się.
26
Wymijanie na zwężonym odcinku
Omijanie – jest to przejeżdżanie (przechodzenie) obok nieporuszającego się pojazdu, uczestnika ruchu lub
przeszkody.
Przy omijaniu należy zachować bezpieczny odstęp od omijanego pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody, a w
razie potrzeby zmniejszyć prędkość. Omijanie pojazdu sygnalizującego zamiar skręcenia w lewo może odbywać
się tylko z jego prawej strony.
Omijanie pojazdu na drodze
Cofanie – jest to jazda do tyłu.
Przy cofaniu należy ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu i zachować szczególną
ostrożność, a w szczególności:
a) sprawdzić, czy wykonywany manewr nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienia,
b) upewnić się, czy za pojazdem nie znajduje się przeszkoda; w razie trudności w osobistym upewnieniu się
kierujący jest obowiązany zapewnić sobie pomoc innej osoby.
Cofanie pojazdu
2. Zabrania się cofania pojazdem:
1) w tunelu,
2) na moście,
3( wiadukcie,
4) na autostradzie,
5) na drodze ekspresowej.
27
Zabrania się cofania jeżeli manewr spowoduje zagrożenie lub utrudnienie w ruchu
9. WYPRZEDZANIE
Wyprzedzanie – jest to przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się
w tym samym kierunku.
Wyprzedzanie
1. Kierujący pojazdem jest obowiązany przed wyprzedzaniem upewnić się w szczególności, czy:
1) ma odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek
ruchu;
2) kierujący, jadący za nim, nie rozpoczął wyprzedzania;
3) kierujący, jadący przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizował zamiaru wyprzedzania innego
pojazdu, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu.
2. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza
bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania roweru, wózka
rowerowego, motoroweru, motocykla lub kolumny pieszych odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 m.
3. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu przejeżdżać z lewej strony wyprzedzanego
pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 4, 5, 10 i 12.
4. Pojazd szynowy może być wyprzedzany tylko z prawej strony, chyba że położenie torów uniemożliwia takie
wyprzedzanie lub wyprzedzanie odbywa się na jezdni jednokierunkowej.
5. Wyprzedzanie pojazdu lub uczestnika ruchu, który sygnalizuje zamiar skręcenia w lewo, może odbywać się
tylko z jego prawej strony.
6. Kierującemu pojazdem wyprzedzanym zabrania się w czasie wyprzedzania i bezpośrednio po nim
zwiększania prędkości. Kierujący pojazdem wolnobieżnym, ciągnikiem rolniczym lub pojazdem bez silnika
jest obowiązany zjechać jak najbardziej na prawo w celu ułatwienia wyprzedzania.
7. Zabrania się wyprzedzania pojazdu silnikowego jadącego po jezdni:
1) przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia;
2) na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi;
3) na skrzyżowaniu, z wyjątkiem skrzyżowania o ruchu okrężnym lub na którym ruch jest kierowany.
8. Dopuszcza się wyprzedzanie w miejscach, o których mowa w ust. 7 pkt 1 i 2, na jezdni:
1) jednokierunkowej;
28
2) dwukierunkowej na odcinku z wyznaczonymi pasami ruchu, pod warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część
jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym – w miejscu, gdzie jest to zabronione znakami na jezdni.
9. Dopuszcza się wyprzedzanie w miejscu, o którym mowa w ust. 7 pkt 3, pojazdu sygnalizującego zamiar
skręcenia, pod warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku
przeciwnym.
10. Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy
zachowaniu warunków określonych w ust. 1 i 7:
1) na jezdni jednokierunkowej;
2) na jezdni dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy
ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone są do jazdy w tym samym kierunku.
11. Zabrania się wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym.
3. Kierującemu pojazdem zabrania się:
1) wyprzedzania pojazdu na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejścia, na którym
ruch jest kierowany;
Zakaz wyprzedzania na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim
2) omijania pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa
pieszemu;
3) jazdy wzdłuż po chodniku lub przejściu dla pieszych.
4. Kierujący pojazdem, przejeżdżając przez chodnik lub drogę dla pieszych, jest obowiązany jechać powoli i
ustąpić pierwszeństwa pieszemu.
5. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio podczas jazdy po placu, na którym ze względu na brak
wyodrębnienia jezdni i chodników ruch pieszych i pojazdów odbywa się po tej samej powierzchni.
6. Kierujący pojazdem jest obowiązany zachować szczególną ostrożność przy przejeżdżaniu obok oznaczonego
przystanku tramwajowego nieznajdującego się przy chodniku. Jeżeli przystanek nie jest wyposażony w
wysepkę dla pasażerów, a na przystanek wjeżdża tramwaj lub stoi na nim, kierujący jest obowiązany zatrzymać
pojazd w takim miejscu i na taki czas, aby zapewnić pieszemu swobodne dojście do tramwaju lub na chodnik.
Przepisy te stosuje się odpowiednio przy ruchu innych pojazdów komunikacji publicznej.
Przystanek tramwajowy wyposażony w wysepkę
29
10. PRZECINANIE SIĘ KIERUNKÓW RUCHU
SKRZYŻOWANIE
1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do skrzyżowania, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i
ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo – także jadącemu z
kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do pojazdu szynowego, który ma pierwszeństwo w stosunku do innych
pojazdów, bez względu na to, z której strony nadjeżdża.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również w razie przecinania się kierunków ruchu poza skrzyżowaniem.
1) wjeżdżania na skrzyżowanie, jeżeli na skrzyżowaniu lub za nim nie ma miejsca do kontynuowania jazdy;
2) rozdzielania kolumny pieszych.
PRZEJŚCIE DLA PIESZYCH
1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i
ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu.
2. Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pieszemu
przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża.
Pieszy na drodze poprzecznej
7. W razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, używającej specjalnego znaku, lub osoby o
widocznej ograniczonej sprawności ruchowej, kierujący jest obowiązany zatrzymać pojazd w celu umożliwienia
jej przejścia.
Pieszy używający specjalnego znaku
30
PRZEJAZD DLA ROWERZYSTÓW
1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest obowiązany zachować szczególną
ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe.
1a. Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i
ustąpić pierwszeństwa rowerzyście jadącemu na wprost po jezdni, pasie ruchu dla rowerów, drodze dla
rowerów lub innej części drogi, którą zamierza opuścić.
2. Kierujący pojazdem, przejeżdżając przez drogę dla rowerów poza jezdnią, jest obowiązany ustąpić
pierwszeństwa rowerowi.
3. Kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i
bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany.
Zakaz wyprzedzania na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim
PRZEJAZD KOLEJOWY I TRAMWAJOWY
1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu kolejowego oraz przejeżdżając przez przejazd, jest
obowiązany zachować szczególną ostrożność. Przed wjechaniem na tory jest on obowiązany upewnić się, czy
nie zbliża się pojazd szynowy, oraz przedsięwziąć odpowiednie środki ostrożności, zwłaszcza jeżeli wskutek
mgły lub z innych powodów przejrzystość powietrza jest zmniejszona.
Zachowuj szczególną ostrożność przed i na przejeździe
2. Kierujący jest obowiązany prowadzić pojazd z taką prędkością, aby mógł go zatrzymać w bezpiecznym
miejscu, gdy nadjeżdża pojazd szynowy lub gdy urządzenie zabezpieczające albo dawany sygnał zabrania
wjazdu na przejazd.
1) objeżdżania opuszczonych zapór lub półzapór oraz wjeżdżania na przejazd, jeżeli opuszczanie ich zostało
rozpoczęte lub podnoszenie nie zostało zakończone;
2) wjeżdżania na przejazd, jeżeli po drugiej stronie przejazdu nie ma miejsca do kontynuowania jazdy;
3) wyprzedzania pojazdu na przejeździe kolejowym i bezpośrednio przed nim;
31
Zakaz wyprzedzania na przejeździe i bezpośrednio przed nim
4) omijania pojazdu oczekującego na otwarcie ruchu przez przejazd, jeżeli wymagałoby to wjechania na
część jezdni przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu.
4. W razie unieruchomienia pojazdu na przejeździe kolejowym, kierujący jest obowiązany niezwłocznie usunąć
go z przejazdu, a jeżeli nie jest to możliwe, ostrzec kierującego pojazdem szynowym o niebezpieczeństwie.
5. Kierujący pojazdem lub zespołem pojazdów o długości przekraczającej 10 m, który nie może rozwinąć
prędkości większej niż 6 km/h, przed wjazdem na prze-jazd kolejowy jest obowiązany upewnić się, czy w czasie
potrzebnym na przejechanie przez ten przejazd nie nadjedzie pojazd szynowy, lub uzgodnić czas tego przejazdu
z dróżnikiem kolejowym.
6. Przepisy ust. 1–4 stosuje się odpowiednio przy przejeżdżaniu przez tory tramwajowe; przepis ust. 3 pkt 3 nie
dotyczy skrzyżowania lub przejazdu tramwajowego, na którym ruch jest kierowany.
11. OSTRZEGANIE ORAZ JAZDA W WARUNKACH ZMNIEJSZONEJ
PRZEJRZYSTOŚCI POWIETRZA
Niedostateczna widoczność – widoczność występującą od zmierzchu do świtu, a także w warunkach
zmniejszonej przejrzystości powietrza od świtu do zmierzchu.
Zmniejszona przejrzystość – spowodowana może być: opadami atmosferycznymi, mgłą lub innymi przyczynami
(np. dym).
1. Kierujący pojazdem może używać sygnału dźwiękowego lub świetlnego, w razie gdy zachodzi konieczność
ostrzeżenia o niebezpieczeństwie.
2. Zabrania się:
1) nadużywania sygnału dźwiękowego lub świetlnego;
2) używania sygnału dźwiękowego na obszarze zabudowanym, chyba że jest to konieczne w związku z
bezpośrednim niebezpieczeństwem;
3) ostrzegania światłami drogowymi w warunkach, w których może to spowodować oślepienie innych
kierujących.
3. Kierujący pojazdem jest obowiązany zachować szczególną ostrożność w czasie jazdy w warunkach
zmniejszonej przejrzystości powietrza, spowodowanej mgłą, opadami atmosferycznymi lub innymi
przyczynami, a ponadto:
1) kierujący pojazdem silnikowym jest obowiązany:
a) włączyć światła mijania lub przeciwmgłowe przednie albo oba te światła jednocześnie,
b) poza obszarem zabudowanym podczas mgły dawać krótkotrwałe sygnały dźwiękowe w czasie
wyprzedzania lub omijania;
2) kierujący innym pojazdem niż pojazd, o którym mowa w pkt 1, jest obowiązany:
a) włączyć światła, w które pojazd jest wyposażony,
b) korzystać z pobocza drogi, a jeżeli nie jest to możliwe, jechać jak najbliżej krawędzi jezdni i nie wyprzedzać
innego pojazdu.
4. Obowiązek używania świateł, o którym mowa w ust. 1, dotyczy kierującego pojazdem także podczas
zatrzymania wynikającego z warunków lub przepisów ruchu drogowego.
5. Kierujący pojazdem może używać tylnych świateł przeciwmgłowych, jeżeli zmniejszona przejrzystość
powietrza ogranicza widoczność na odległość mniejszą niż 50 m. W razie poprawy widoczności kierujący
pojazdem jest obowiązany niezwłocznie wyłączyć te światła.
32
12. HOLOWANIE
1. Kierujący może holować pojazd silnikowy tylko pod warunkiem, że:
1) prędkość pojazdu holującego nie przekracza 30 km/h na obszarze zabudowanym i 60 km/h poza tym
obszarem;
2) pojazd holujący ma włączone światła mijania również w okresie dostatecznej widoczności;
3) w pojeździe holowanym znajduje się kierujący mający uprawnienie do kierowania tym pojazdem, chyba że
pojazd jest holowany w sposób wykluczający potrzebę kierowania nim;
4) pojazd holowany jest połączony z pojazdem holującym w sposób wykluczający odczepienie się w czasie
jazdy; nie dotyczy to holowania motocykla, który powinien być połączony z pojazdem holującym połączeniem
giętkim w sposób umożliwiający łatwe odczepienie;
5) pojazd holowany, z wyjątkiem motocykla, jest oznaczony z tyłu po lewej stronie ostrzegawczym trójkątem
odblaskowym, a w okresie niedostatecznej widoczności ma ponadto włączone światła pozycyjne; zamiast
oznaczenia trójkątem odblaskowym pojazd holowany może wysyłać żółte sygnały błyskowe w sposób
widoczny dla innych uczestników ruchu;
6) w pojeździe holowanym na połączeniu sztywnym jest sprawny co najmniej jeden układ hamulców, a w
pojeździe holowanym na połączeniu giętkim – dwa układy;
7) odległość między pojazdami wynosi nie więcej niż 3 m przy połączeniu sztywnym, a od 4 m do 6 m przy
połączeniu giętkim, przy czym połączenie jest oznakowane na przemian pasami białymi i czerwonymi albo
zaopatrzone w chorągiewkę barwy żółtej lub czerwonej; przepisu tego nie stosuje się w razie holowania
pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Odległości między pojazdami podczas holowania
2. Zabrania się holowania:
1) pojazdu o niesprawnym układzie kierowniczym lub o niesprawnych hamulcach, chyba że sposób
holowania wyklucza potrzebę ich użycia;
2) pojazdu za pomocą połączenia giętkiego, jeżeli w pojeździe tym działanie układu hamulcowego
uzależnione jest od pracy silnika, a silnik jest unieruchomiony;
3) więcej niż jednego pojazdu, z wyjątkiem pojazdu członowego;
4) pojazdem z przyczepą (naczepą);
5) na autostradzie, z wyjątkiem holowania przez pojazdy przeznaczone do holowania do najbliższego wyjazdu
lub miejsca obsługi podróżnych.
3. W razie holowania pojazdu w sposób wykluczający potrzebę kierowania nim lub użycia hamulców,
rzeczywista masa całkowita pojazdu holowanego nie może przekraczać rzeczywistej masy całkowitej
pojazdu holującego.
33
13. RUCH POJAZDÓW W KOLUMNIE
1. Liczba pojazdów jadących w zorganizowanej kolumnie nie może przekraczać:
1) samochodów osobowych, motorowerów lub motocykli – 10;
2) rowerów lub wózków rowerowych – 15;
3) pozostałych pojazdów – 5.
2. Odległość między jadącymi kolumnami nie może być mniejsza niż 500 m dla kolumn pojazdów
samochodowych oraz 200 m dla kolumn pozostałych pojazdów.
3. Jazda w kolumnie nie zwalnia kierującego pojazdem od przestrzegania obowiązujących przepisów ruchu
drogowego.
4. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do pojazdów uprzywilejowanych oraz pojazdów Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej.
5. Zabrania się wjeżdżania między jadące w kolumnie rowery lub wózki rowerowe oraz pojazdy Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej.
Kolumna pojazdów uprzywilejowanych
14. PORZĄDEK I BEZPIECZEŃSTWO
PRZEPISY PORZĄDKOWE
1. Zabrania się:
1) kierowania pojazdem, prowadzenia kolumny pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt osobie w
stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu;
2) holowania pojazdu kierowanego przez osobę, o której mowa w pkt 1;
3) otwierania drzwi pojazdu, pozostawiania otwartych drzwi lub wysiadania bez upewnienia się, że nie
spowoduje to zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienia;
4) wykorzystywania drogi lub poszczególnych jej części w sposób niezgodny z przeznaczeniem, chyba że
przepisy szczegółowe stanowią inaczej;
5) wjeżdżania na pas między jezdniami;
6) pozostawiania na drodze przedmiotów, które mogłyby zagrozić bezpieczeństwu ruchu; jeżeli jednak
usunięcie ich nie jest możliwe, należy je oznaczyć w sposób widoczny w dzień i w nocy;
7) umieszczania na drodze lub w jej pobliżu urządzeń wysyłających lub odbijających światło w sposób
powodujący oślepienie albo wprowadzających w błąd uczestników ruchu;
8) samowolnego umieszczania lub włączania albo usuwania lub wyłączania znaków i sygnałów drogowych
oraz urządzeń ostrzegawczo zabezpieczających lub kontrolnych na drodze, jak również zmiany ich położenia
lub ich zasłaniania;
9) zaśmiecania lub zanieczyszczania drogi;
10) samowolnego umieszczania na drodze jakichkolwiek znaków, napisów lub symboli.
11) używania pojazdu w sposób zagrażający bezpieczeństwu osoby znajdującej się w pojeździe lub poza nim;
12) zakrywania świateł oraz urządzeń sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych lub innych wymaganych tablic
albo znaków, które powinny być widoczne;
13) ozdabiania tablic rejestracyjnych oraz umieszczania z przodu lub z tyłu pojazdu znaków, napisów lub
przedmiotów, które ograniczają czytelność tych tablic;
14) umieszczania na pojeździe znaku określającego inne państwo niż to, w którym pojazd został zarejestrowany.
34
1) korzystania podczas jazdy z telefonu wymagającego trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku;
2) przewożenia osoby, o której mowa w ust. 1 pkt 1, na rowerze lub motorowerze albo motocyklu, chyba że jest
przewożona w bocznym wózku;
3) przewożenia pasażerów bez zapiętych pasów bezpieczeństwa, użycia kasków ochronnych, przewożenia osób
w ilości przekraczającej liczbę miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym.
5) oddalania się od pojazdu, gdy silnik jest w ruchu;
6) używania pojazdu w sposób powodujący uciążliwości związane z nadmierną emisją spalin do środowiska lub
nadmiernym hałasem;
7) pozostawiania pracującego silnika podczas postoju na obszarze zabudowanym; nie dotyczy to pojazdu
wykonującego czynności na drodze;
8) ciągnięcia za pojazdem osoby na nartach, sankach, wrotkach lub innym podobnym urządzeniu;
9) używania opon z umieszczonymi w nich na trwałe elementami przeciwślizgowymi.
Przepisy dodatkowe
1. Pojazd pozostawiony bez tablic rejestracyjnych lub pojazd, którego stan wskazuje na to, że nie jest używany,
może zostać usunięty z drogi przez straż gminną lub Policję na koszt właściciela lub posiadacza.
2. Używanie łańcuchów przeciwślizgowych na oponach jest dozwolone tylko na drodze pokrytej śniegiem.
DOKUMENTY
Kierujący pojazdem jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać na żądanie uprawnionego organu wymagane
dla danego rodzaju pojazdu lub kierującego:
1) dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem;
2) dokument stwierdzający dopuszczenie pojazdu do ruchu;
3) dokument potwierdzający zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej
posiadacza pojazdu lub dowód opłacenia składki za to ubezpieczenie;
4) inne dokumenty, jeżeli obowiązek taki wynika z odrębnej ustawy.
PASY BEZPIECZEŃSTWA
1. Kierujący pojazdem samochodowym oraz osoba przewożona takim pojazdem wyposażonym w pasy
bezpieczeństwa są obowiązani korzystać z tych pasów podczas jazdy, z zastrzeżeniem ust. 3.
2. Obowiązek korzystania z pasów bezpieczeństwa nie dotyczy:
1) osoby mającej orzeczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do używania pasów;
2) kobiety o widocznej ciąży;
3) kierującego taksówką podczas przewożenia pasażera;
4) instruktora lub egzaminatora podczas szkolenia lub egzaminowania;
5) policjanta, funkcjonariusza Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby
Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży
Granicznej, Inspektora Kontroli Skarbowej, funkcjonariusza celnego i Służby Więziennej, żołnierza Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej – podczas przewożenia osoby (osób) zatrzymanej;
6) funkcjonariusza Biura Ochrony Rządu podczas wykonywania czynności służbowych;
7) zespołu medycznego w czasie udzielania pomocy medycznej;
8) konwojenta podczas przewożenia wartości pieniężnych;
9) osoby chorej lub niepełnosprawnej przewożonej na noszach lub w wózku inwalidzkim.
FOTELIK OCHRONNY
1. W pojeździe samochodowym wyposażonym w pasy bezpieczeństwa dziecko w wieku do 12 lat,
nieprzekraczające 150 cm wzrostu, przewozi się w foteliku ochronnym lub innym urządzeniu do
przewożenia dzieci, odpowiadającym wadze i wzrostowi dziecka oraz właściwym warunkom technicznym.
2. Przepis ust. 3 nie dotyczy przewozu dziecka taksówką, autobusem, specjalistycznym środkiem transportu
sanitarnego.
35
Kierującemu pojazdem zabrania się:
1. Przewożenia w foteliku ochronnym dziecka siedzącego tyłem do kierunku jazdy na przednim siedzeniu
pojazdu samochodowego wyposażonego w poduszkę powietrzną dla pasażera;
2. Przewożenia, poza specjalnym fotelikiem ochronnym, dziecka w wieku do 12 lat na przednim siedzeniu
pojazdu samochodowego.
KASK OCHRONNY
1. Kierujący motocyklem, czterokołowcem lub motorowerem oraz osoba przewożona takimi pojazdami są
obowiązani używać w czasie jazdy kasków ochronnych odpowiadających właściwym warunkom technicznym.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do motocykli fabrycznie wyposażonych w pasy bezpieczeństwa.
3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do czterokołowców fabrycznie wyposażonych w nadwozie zamknięte i pasy
bezpieczeństwa.
15. WYPADEK W RUCHU DROGOWYM
1. Kierujący pojazdem w razie uczestniczenia w wypadku drogowym jest obowiązany:
1) zatrzymać pojazd, nie powodując przy tym zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego;
2) przedsięwziąć odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu w miejscu wypadku;
3) niezwłocznie usunąć pojazd z miejsca wypadku, aby nie powodował zagrożenia lub tamowania ruchu, jeżeli
nie ma zabitego lub rannego;
4) podać swoje dane personalne, dane personalne właściciela lub posiadacza pojazdu oraz dane dotyczące
zakładu ubezpieczeń, z którym zawarta jest umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej, na żądanie osoby uczestniczącej w wypadku.
2. Jeżeli w wypadku jest zabity lub ranny, kierujący pojazdem jest obowiązany ponadto:
1) udzielić niezbędnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwać zespół ratownictwa medycznego i Policję;
2) nie podejmować czynności, które mogłyby utrudnić ustalenie przebiegu wypadku;
3) pozostać na miejscu wypadku, a jeżeli wezwanie zespołu ratownictwa medycznego lub Policji wymaga
oddalenia się – niezwłocznie powrócić na to miejsce.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do innych osób uczestniczących w wypadku.
16. ZATRZYMANIE I POSTÓJ
Zatrzymanie pojazdu – unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drogowego,
trwające nie dłużej niż 1 minutę, oraz każde unieruchomienie pojazdu wynikające z tych warunków lub
przepisów.
Zatrzymanie w wyniku przepisów ruchu drogowego
Zatrzymanie w wyniku warunków ruchu drogowego
Postój pojazdu – unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drogowego,
trwające dłużej niż 1 minutę.
36
1. Zatrzymanie i postój pojazdu są dozwolone tylko w miejscu i w warunkach, w których jest on z dostatecznej
odległości widoczny dla innych kierujących i nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub
jego utrudnienia.
2. Kierujący pojazdem, zatrzymując pojazd na jezdni, jest obowiązany ustawić go jak najbliżej jej krawędzi oraz
równolegle do niej.
3. W czasie postoju na drodze poza obszarem zabudowanym pojazd powinien znajdować się, jeżeli to
tylko możliwe, poza jezdnią.
4. Kierujący pojazdem jest obowiązany stosować sposób zatrzymania lub postoju wskazany znakami
drogowymi.
5. Kierujący pojazdem jest obowiązany w czasie postoju zabezpieczyć pojazd przed możliwością jego
uruchomienia przez osobę niepowołaną oraz zachować inne środki ostrożności niezbędne do uniknięcia
wypadku.
6. Dopuszcza się zatrzymanie lub postój na chodniku kołami jednego boku lub przedniej osi pojazdu
samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 2,5 t, pod warunkiem że:
1) na danym odcinku jezdni nie obowiązuje zakaz zatrzymania lub postoju;
2) szerokość chodnika pozostawionego dla pieszych jest taka, że nie utrudni im ruchu i jest nie mniejsza niż
1,5 m;
3) pojazd umieszczony przednią osią na chodniku nie tamuje ruchu pojazdów na jezdni.
2. Dopuszcza się, przy zachowaniu warunków określonych w ust. 1 pkt 2, zatrzymanie lub postój na chodniku
przy krawędzi jezdni całego samochodu osobowego, motocykla, motoroweru, roweru lub wózka rowerowego.
Inny pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 2,5 t może być w całości umieszczony na
chodniku tylko w miejscu wyznaczonym odpowiednimi znakami drogowymi.
7. Kierujący pojazdem w tunelu, podczas zatrzymania wynikającego z warunków lub przepisów ruchu
drogowego, jest obowiązany zachować odstęp od poprzedzającego pojazdu nie mniejszy niż 5 m.
1. Zabrania się zatrzymania pojazdu:
1) na przejeździe kolejowym, na przejeździe tramwajowym, na skrzyżowaniu oraz w odległości mniejszej niż 10
m od przejazdu lub skrzyżowania;
2) na przejściu dla pieszych, na przejeździe dla rowerzystów oraz w odległości mniejszej niż 10 m przed tym
przejściem lub przejazdem; na drodze dwukierunkowej o dwóch pasach ruchu zakaz ten obowiązuje także
za tym przejściem lub przejazdem;
3) w tunelu, na moście lub na wiadukcie;
4) na jezdni wzdłuż linii ciągłej oraz w pobliżu jej punktów krańcowych, jeżeli zmusiłoby to innych kierujących
pojazdami wielośladowymi do najeżdżania na tę linię;
5) na jezdni obok linii przerywanej wyznaczającej krawędź jezdni oraz na jezdni i na poboczu obok linii
ciągłej wyznaczającej krawędź jezdni;
6) w odległości mniejszej niż 10 m od przedniej strony znaku lub sygnału drogowego, jeżeli zostałyby one
zasłonięte przez pojazd;
7) na jezdni przy jej lewej krawędzi, z wyjątkiem zatrzymania lub postoju pojazdu na obszarze zabudowanym na
drodze jednokierunkowej lub na jezdni dwukierunkowej o małym ruchu;
8) na pasie między jezdniami;
9) w odległości mniejszej niż 15 m od słupka lub tablicy oznaczającej przystanek, a na przystanku z zatoką – na
całej jej długości;
10) w odległości mniejszej niż 15 m od punktów krańcowych wysepki, jeżeli jezdnia z prawej jej strony ma tylko
jeden pas ruchu;
11) na drodze dla rowerów, pasie ruchu dla rowerów oraz w śluzie rowerowej, z wyjątkiem roweru.
2. Zabrania się postoju:
1) w miejscu utrudniającym wjazd lub wyjazd, w szczególności do i z bramy, garażu, parkingu lub wnęki
postojowej;
2) w miejscu utrudniającym dostęp do innego prawidłowo zaparkowanego pojazdu lub wyjazd tego pojazdu;
3) przed i za przejazdem kolejowym, po obu stronach drogi, na odcinku od przejazdu kolejowego do
słupka wskaźnikowego z jedną kreską;
4) w strefie zamieszkania w innym miejscu niż wyznaczone w tym celu;
5) na obszarze zabudowanym, pojazdu lub zespołu pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej
16 t lub o długości przekraczającej 12 m, poza wyznaczonymi w tym celu parkingami.
3. Zabrania się zatrzymania lub postoju pojazdu na autostradzie lub drodze ekspresowej w innym miejscu niż
wyznaczone w tym celu. Jeżeli unieruchomienie pojazdu nastąpiło z przyczyn technicznych, kierujący
pojazdem jest obowiązany usunąć pojazd z jezdni oraz ostrzec innych uczestników ruchu.
4. Zakaz zatrzymania lub postoju pojazdu nie dotyczy unieruchomienia pojazdu wynikającego z warunków
lub przepisów ruchu drogowego.
37
17. SYGNALIZOWANIE POSTOJU
1. Kierujący pojazdem jest obowiązany sygnalizować postój pojazdu silnikowego lub przyczepy z powodu
uszkodzenia lub wypadku:
1) na autostradzie lub drodze ekspresowej – w każdym przypadku;
2) na pozostałych drogach twardych:
a) poza obszarem zabudowanym – w razie postoju na jezdni w miejscu, w którym jest to zabronione, a na
poboczu, jeżeli pojazd nie jest widoczny z dostatecznej odległości,
b) na obszarze zabudowanym – w razie postoju na jezdni w miejscu, w którym zatrzymanie jest
zabronione.
2. Postój pojazdu, o którym mowa w ust. 1, należy sygnalizować w sposób następujący:
1) na autostradzie lub drodze ekspresowej – przez:
a) włączenie świateł awaryjnych pojazdu, a jeżeli pojazd nie jest w nie wyposażony, należy włączyć
światła pozycyjne,
b) umieszczenie ostrzegawczego trójkąta odblaskowego w odległości 100 m za pojazdem; trójkąt ten
umieszcza się na jezdni lub poboczu, odpowiednio do miejsca unieruchomienia pojazdu;
2) na pozostałych drogach:
a) poza obszarem zabudowanym – przez umieszczenie w odległości 30–50 m za pojazdem ostrzegawczego
trójkąta odblaskowego i włączenie świateł awaryjnych; w razie gdy pojazd nie jest wyposażony w światła
awaryjne, należy włączyć światła pozycyjne,
b) na obszarze zabudowanym – przez włączenie świateł awaryjnych, a jeżeli pojazd nie jest w nie wyposażony, należy włączyć światła pozycyjne i umieścić ostrzegawczy trójkąt
odblaskowy za pojazdem lub na nim, na wysokości nie większej niż 1 m.
3. Sygnalizowanie, o którym mowa w ust. 1 i 2, obowiązuje przez cały czas postoju pojazdu.
18. UŻYWANIE ŚWIATEŁ ZEWNĘTRZNYCH
1. Kierujący pojazdem jest obowiązany używać świateł mijania podczas jazdy w warunkach normalnej
przejrzystości powietrza.
2. W czasie od świtu do zmierzchu w warunkach normalnej przejrzystości powietrza, zamiast świateł mijania,
kierujący pojazdem może używać świateł do jazdy dziennej.
3. W czasie od zmierzchu do świtu, na nieoświetlonych drogach, zamiast świateł mijania lub łącznie z nimi,
kierujący pojazdem może używać świateł drogowych, o ile nie oślepi innych kierujących albo pieszych
poruszających się w kolumnie. Kierujący pojazdem, używając świateł drogowych, jest obowiązany
przełączyć je na światła mijania w razie zbliżania się:
1) pojazdu nadjeżdżającego z przeciwka, przy czym jeżeli jeden z kierujących wyłączył światła drogowe – drugi
jest obowiązany uczynić to samo;
2) do pojazdu poprzedzającego, jeżeli kierujący może być oślepiony;
3) pojazdu szynowego lub komunikacji wodnej, jeżeli poruszają się w takiej odległości, że istnieje możliwość
oślepienia kierujących tymi pojazdami.
4. Na drodze krętej, oznaczonej odpowiednimi znakami drogowymi, kierujący pojazdem może używać
przednich świateł przeciwmgłowych od zmierzchu do świtu, również w warunkach normalnej przejrzystości
powietrza.
5. Przepisów ust. 1–3 nie stosuje się do kierującego pojazdem, który nie jest wyposażony w światła mijania,
drogowe lub światła do jazdy dziennej. Kierujący takim pojazdem w czasie od zmierzchu do świtu lub w
tunelu jest obowiązany używać świateł stanowiących obowiązkowe wyposażenie pojazdu.
6. Przepisy ust. 1–4 stosuje się odpowiednio podczas zatrzymania pojazdu, wynikającego z warunków lub
przepisów ruchu drogowego. Jeżeli zatrzymanie trwa ponad 1 minutę, dopuszcza się wyłączenie świateł
zewnętrznych pojazdu, o ile na tym samym pasie ruchu, przed tym pojazdem i za nim, stoją inne pojazdy.
7. Kierujący pojazdem silnikowym lub szynowym, w warunkach niedostatecznej widoczności, podczas
zatrzymania niewynikającego z warunków ruchu lub przepisów ruchu drogowego oraz podczas postoju,
jest obowiązany używać świateł pozycyjnych przednich i tylnych lub świateł postojowych. W pojeździe
niezłączonym z przyczepą oraz w zespole pojazdów o długości nieprzekraczającej 6 m dopuszcza się włączenie
świateł postojowych jedynie od strony środka jezdni.
8. Podczas zatrzymania lub postoju, w miejscu oświetlonym w stopniu zapewniającym widoczność pojazdu lub
znajdującym się poza jezdnią i poboczem, wszystkie światła pojazdu mogą być wyłączone. Przepis ten nie
38
dotyczy pojazdu szynowego oraz pojazdu, na którym znajduje się urządzenie lub ładunek, wystające poza
pojazd i wymagające oznaczenia odrębnymi światłami.
9. Światło oświetlające przedmioty przydrożne (szperacz) może być włączone tylko podczas zatrzymania lub
postoju, pod warunkiem że nie oślepi innych uczestników ruchu. Ograniczenie to nie dotyczy pojazdu
uprzywilejowanego.
19. ŁADUNEK
1. Ładunek nie może powodować przekroczenia dopuszczalnej masy całkowitej
lub dopuszczalnej ładowności pojazdu.
2. Ładunek na pojeździe umieszcza się w taki sposób, aby:
1) nie powodował przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę;
2) nie naruszał stateczności pojazdu;
3) nie utrudniał kierowania pojazdem;
4) nie ograniczał widoczności drogi lub nie zasłaniał świateł, urządzeń sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych
lub innych tablic albo znaków, w które pojazd jest wyposażony.
3. Ładunek umieszczony na pojeździe powinien być zabezpieczony przed zmianą położenia lub wywoływaniem
nadmiernego hałasu. Nie może on mieć odrażającego wyglądu lub wydzielać odrażającej woni.
4. Urządzenia służące do mocowania ładunku powinny być zabezpieczone przed rozluźnieniem się, swobodnym
zwisaniem lub spadnięciem podczas jazdy.
5. Ładunek sypki może być umieszczony tylko w szczelnej skrzyni ładunkowej, zabezpieczonej dodatkowo
odpowiednimi zasłonami uniemożliwiającymi wysypywanie się ładunku na drogę.
6. Ładunek wystający poza płaszczyzny obrysu pojazdu może być na nim umieszczony tylko przy zachowaniu
następujących warunków:
1) ładunek wystający poza boczne płaszczyzny obrysu pojazdu może być umieszczony tylko w taki
sposób, aby całkowita szerokość pojazdu z ładunkiem nie przekraczała 2,55 m, a przy szerokości pojazdu 2,55
m nie przekraczała 3 m, jednak pod warunkiem umieszczenia ładunku tak, aby z jednej strony nie wystawał na
odległość większą niż 23 cm;
2) ładunek nie może wystawać z tyłu pojazdu na odległość większą niż 2 m od tylnej płaszczyzny obrysu
pojazdu lub zespołu pojazdów; w przypadku przyczepy kłonicowej odległość tę liczy się od osi przyczepy;
3) ładunek nie może wystawać z przodu pojazdu na odległość większą niż 0,5 m od przedniej płaszczyzny
obrysu i większą niż 1,5 m od siedzenia dla kierującego.
7. Przy przewozie drewna długiego dopuszcza się wystawanie ładunku z tyłu za przyczepę kłonicową na
odległość nie większą niż 5 m.
8. Ładunek wystający poza przednią lub boczne płaszczyzny obrysu pojazdu powinien być oznaczony. Dotyczy
to również ładunku wystającego poza tylną płaszczyznę obrysu pojazdu na odległość większą niż 0,5 m.
9. Ustala się następujące oznakowanie ładunku:
1) ładunek wystający z przodu pojazdu oznacza się chorągiewką barwy pomarańczowej lub dwoma białymi i
dwoma czerwonymi pasami, tak aby były widoczne z boków i z przodu pojazdu, a w okresie niedostatecznej
widoczności ponadto światłem białym umieszczonym na najbardziej wystającej do przodu części ładunku;
2) ładunek wystający z boku pojazdu oznacza się chorągiewką barwy pomarańczowej o wymiarach co najmniej
50 x 50 cm, umieszczoną przy najbardziej wystającej krawędzi ładunku, a ponadto w okresie niedostatecznej
widoczności białym światłem odblaskowym skierowanym do przodu oraz czerwonym światłem i
czerwonym światłem odblaskowym skierowanym do tyłu; światła te nie powinny znajdować się w odległości
większej niż 40 cm od najbardziej wystającej krawędzi ładunku; jeżeli długość wystającego z boku ładunku,
mierzona wzdłuż pojazdu, przekracza 3 m, to chorągiewkę i światła umieszcza się odpowiednio przy przedniej i
tylnej części ładunku;
3) ładunek wystający z tyłu pojazdu oznacza się pasami białymi i czerwonymi umieszczonymi bezpośrednio na
ładunku lub na tarczy na jego tylnej płaszczyźnie albo na zawieszonej na końcu ładunku bryle
geometrycznej (np. stożku, ostrosłupie); widoczna od tyłu łączna powierzchnia pasów powinna wynosić co
najmniej 1 000 cm 2 , przy czym nie może być mniej niż po dwa pasy każdej barwy; ponadto w okresie
niedostatecznej widoczności na najbardziej wystającej do tyłu krawędzi ładunku umieszcza się czerwone
światło i czerwone światło odblaskowe; przy przewozie drewna długiego zamiast oznakowania pasami
białymi i czerwonymi dopuszcza się oznakowanie końca ładunku chorągiewką lub tarczą barwy pomarańczowej;
4) ładunek wystający z tyłu samochodu osobowego lub przyczepy ciągniętej przez samochód osobowy
może być oznaczony chorągiewką barwy czerwonej o wymiarach co najmniej 50 x 50 cm, umieszczoną przy
najbardziej wystającej krawędzi ładunku.
10. Wysokość pojazdu z ładunkiem nie może przekraczać 4 m.
39
Oznakowanie ładunku
20. MASA I WYMIARY POJAZDÓW
1. Rzeczywista masa całkowita przyczepy ciągniętej przez:
1) samochód osobowy, samochód ciężarowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t lub
autobus – nie może przekraczać rzeczywistej masy całkowitej pojazdu ciągnącego;
2) samochód ciężarowy o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t – nie może przekraczać
rzeczywistej masy całkowitej tego samochodu powiększonej o 40%;
3) motocykl lub motorower – nie może przekraczać masy własnej motocykla lub motoroweru, jednak nie
może przekraczać 100 kg.
2. Przepis ust. 1 nie dotyczy naczep.
3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotyczą pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży
Granicznej oraz jednostek ochrony przeciwpożarowej.
4. Zespół pojazdów może składać się najwyżej z 3 pojazdów, a zespół ciągnięty przez pojazd silnikowy inny niż
ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny – z 2 pojazdów.
4a. Długość zespołu 2 pojazdów nie może przekraczać 18,75 m, a 3 pojazdów – 22
m, z wyjątkiem zespołu pojazdów złożonego z:
1) pojazdu samochodowego i naczepy, których długość nie może przekraczać 16,5 m;
2) motocykla i przyczepy, motoroweru i przyczepy, roweru i przyczepy, wózka rowerowego i przyczepy, którego
długość nie może przekraczać 4 m.
4b. Przejazd zespołu pojazdów złożonego z liczby pojazdów większej niż określona w ust. 4 lub o długości
większej niż określona w ust. 4a wymaga zezwolenia.
5. Długości zespołów pojazdów określone w ust. 4a nie dotyczą tramwajów.
21. PRZEWÓZ OSÓB
1. Przewóz osób może odbywać się tylko pojazdem do tego przeznaczonym lub przystosowanym. Liczba
przewożonych osób nie może przekraczać liczby miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym, z
zastrzeżeniem ust. 4. W pojeździe niepodlegającym rejestracji liczba przewożonych osób wynika z
konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu.
2. Dopuszcza się przewóz osób samochodem ciężarowym poza kabiną kierowcy, pod warunkiem że:
40
1) pojazd odpowiada wymaganym warunkom technicznym do przewozu osób;
2) osoby nie znajdują się między ładunkiem a kabiną kierowcy;
3) osoby przewożone są na miejscach siedzących;
4) pojazd nie przekracza prędkości 50 km/h.
3. Zabrania się przewozu osób w przyczepie, z tym że dopuszcza się przewóz:
1) dzieci do szkół lub przedszkoli i z powrotem w przyczepie dostosowanej do przewozu osób, ciągniętej przez
ciągnik rolniczy;
2) konwojentów, drużyn roboczych i osób wykonujących czynności ładunkowe w przyczepie ciągniętej przez
ciągnik rolniczy pod warunkiem, że:
a) liczba przewożonych osób nie przekracza 5,
b) osoby stojące trzymają się uchwytów,
c) osoby nie znajdują się pomiędzy ładunkiem a przednią ścianą przyczepy,
d) prędkość zespołu pojazdów nie przekracza 20 km/h;
3) osób w przyczepie (przyczepach) kolejki turystycznej pod warunkiem, że osoby te przewożone są
wyłącznie na miejscach siedzących;
4) dzieci w przyczepie przystosowanej konstrukcyjnie do przewozu osób, ciągniętej przez rower lub wózek
rowerowy.
4. Przepisów ust. 1–3 nie stosuje się do przewozu pojazdami Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
Policji, Straży Granicznej, Służby Więziennej oraz jednostek ochrony przeciwpożarowej.
5. Kierującemu pojazdem silnikowym, który przewozi osobę, zabrania się palenia tytoniu lub spożywania
pokarmów w czasie jazdy. Nie dotyczy to kierującego samochodem ciężarowym, który przewozi osobę w
kabinie kierowcy, i kierującego samochodem osobowym, z wyjątkiem taksówki.
22. BADANIA TECHNICZNE
1. Właściciel pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego, pojazdu wolnobieżnego wchodzącego w skład
kolejki turystycznej, motoroweru lub przyczepy jest obowiązany przedstawiać go do badania technicznego.
2. Okresowe badanie techniczne samochodu osobowego, samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie
całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, motocykla lub przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej
nieprzekraczającej 3,5 t przeprowadza się przed upływem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji, następnie przed
upływem 5 lat od dnia pierwszej rejestracji i nie później niż 2 lata od dnia przeprowadzenia poprzedniego
badania technicznego, a następnie przed upływem kolejnego roku od dnia przeprowadzenia badania. Nie
dotyczy to pojazdu przewożącego towary niebezpieczne, taksówki, pojazdu samochodowego konstrukcyjnie
przeznaczonego do przewozu osób w liczbie od 5 do 9, wykorzystywanego do zarobkowego transportu
drogowego osób, pojazdu marki „SAM”, pojazdu zasilanego gazem, pojazdu uprzywilejowanego oraz pojazdu
używanego do nauki jazdy lub egzaminu państwowego, które podlegają corocznym badaniom technicznym. w
skład kolejki turystycznej, motoroweru lub przyczepy jest obowiązany przedstawiać go do badania
technicznego.
3. Badanie techniczne jest przeprowadzane na koszt właściciela lub posiadacza pojazdu w podstawowej lub
okręgowej stacji kontroli pojazdów.
23. ZATRZYMANIE PRAWA JAZDY
Policjant zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w razie:
a) uzasadnionego podejrzenia, że kierujący znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu
albo środka działającego podobnie do alkoholu,
b) stwierdzenia zniszczenia prawa jazdy w stopniu powodującym jego nieczytelność,
c) podejrzenia podrobienia lub przerobienia prawa jazdy,
d) gdy upłynął termin ważności prawa jazdy,
e) gdy wobec kierującego pojazdem wydane zostało postanowienie lub decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy,
f) gdy wobec kierującego pojazdem orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów lub wydano decyzję o cofnięciu
prawa jazdy,
g) przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego,
h) przekroczenia przez kierującego pojazdem, w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa
jazdy, liczby 20 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego;
2) może zatrzymać prawo jazdy za pokwitowaniem w razie uzasadnionego podejrzenia, że kierowca popełnił
przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów.
41
2. Pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy z przyczyn, o których mowa w pkt 1 lit. b–d oraz w pkt 2, uprawnia
do kierowania pojazdem w ciągu 7 dni.
Prawo jazdy wg standardu UE po 19.01.2013 r., uwzględniające kategorie AM i A2.
Wzór wykonany przez Ministerstwo Transport.
24. ZATRZYMANIE DOWODU REJESTRACYJNEGO
1. Policjant zatrzyma dowód rejestracyjny (pozwolenie czasowe) w razie:
1) stwierdzenia lub uzasadnionego przypuszczenia, że pojazd:
a) zagraża bezpieczeństwu w szczególności po wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone
zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy,
b) zagraża porządkowi ruchu,
c) narusza wymagania ochrony środowiska;
2) stwierdzenia, że pojazd nie został poddany badaniu technicznemu w wyznaczonym terminie lub termin
badania nie został wyznaczony prawidłowo;
3) stwierdzenia zniszczenia dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego) w stopniu powodującym jego
nieczytelność;
4) uzasadnionego podejrzenia podrobienia lub przerobienia dowodu rejestracyjnego (pozwolenia
czasowego);
5) stwierdzenia, że badanie techniczne zostało dokonane przez jednostkę do tego nieupoważnioną;
6) nieokazania przez kierującego dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub dowodu opłacenia składki za to
ubezpieczenie, jeżeli pojazd ten jest zarejestrowany w kraju, o którym mowa w art. 129 ust. 2 pkt 8 lit. c;
7) uzasadnionego przypuszczenia, że dane w nim zawarte nie odpowiadają stanowi faktycznemu.
2. W razie zatrzymania dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego), policjant wydaje kierowcy
pokwitowanie. Może on zezwolić na używanie pojazdu przez czas nieprzekraczający 7 dni, określając warunki
tego używania w pokwitowaniu. Zezwolenie nie może być wydane w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt
1 lit. a i c oraz w pkt 6.
3. Zatrzymany dokument, z wyjątkiem przypadków określonych w ust. 1 pkt 4, 6 i 7, odpowiedni organ Policji
przesyła niezwłocznie organowi, który go wydał, z zastrzeżeniem ust. 5. W przypadku określonym w art. 132
ust. 1 pkt 6 odpowiedni organ Policji zwraca zatrzymany dokument po przedstawieniu dokumentu
potwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza
pojazdu lub dowodu opłacenia składki za to ubezpieczenie.
2. Jeżeli z przedstawionego dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu wynika, że przed zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego
umowa ta nie była zawarta, warunkiem zwrotu zatrzymanego dokumentu jest dodatkowo wniesienie
opłaty za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia określonej w odrębnych przepisach.
42
Wzór dowodu rejestracyjnego
25. EGZAMIN PAŃSTWOWY
1. Przed przystąpieniem do egzaminu p0aństwowego osoba egzaminowana informuje ośrodek
egzaminowania o numerze identyfikującym profil kandydata na kierowcę umieszczonym w systemie
teleinformatycznym
oraz składa odpowiednio:
1) dowód uiszczenia opłaty za egzamin
2) wniosek z podaniem imienia i nazwiska oraz numeru instruktora.
2. Ośrodek egzaminowania wyznacza termin egzaminu państwowego umożliwiający przeprowadzenie
egzaminu państwowego w okresie nie dłuższym niż 30 dni od dnia złożenia wymaganych dokumentów i wydaje
zaświadczenie o jego wyznaczeniu, na druku.
3. Osoba egzaminowana może przystąpić do egzaminu państwowego, jeżeli okaże jeden z dokumentów
potwierdzających jej tożsamość:
a) dowód osobisty,
b) kartę pobytu,
c) paszport.
Egzamin państwowy składa się z 2 części: teoretycznej i praktycznej.
EGZAMIN - TEORIA
1. Część teoretyczna egzaminu państwowego jest przeprowadzana w formie testu z wykorzystaniem systemu
teleinformatycznego ośrodka egzaminowania, przy użyciu pytań składających się ze scenariuszy, wizualizacji i
opisów;
2. Część teoretyczna egzaminu państwowego polega na wskazaniu przy użyciu urządzenia egzaminacyjnego
prawidłowej odpowiedzi na pytania wybierane losowo w czasie rzeczywistym. Pytania stanowią realizację
scenariusza przez zastosowanie odpowiedniej wizualizacji i opisu.
3. Część teoretyczna egzaminu państwowego obejmuje:
1) 20 pytań z wiedzy podstawowej, w tym:
a) 10 pytań o wysokim znaczeniu dla bezpieczeństwa ruchu drogowego,
b) 6 pytań o średnim znaczeniu dla bezpieczeństwa ruchu drogowego,
c) 4 pytania o niskim znaczeniu dla bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego;
2) 12 pytań z wiedzy specjalistycznej w zakresie poszczególnych kategorii prawa jazdy lub pozwolenia, w tym:
a) 6 pytań o wysokim znaczeniu dla bezpieczeństwa ruchu drogowego,
b) 4 pytania o średnim znaczeniu dla bezpieczeństwa ruchu drogowego,
c) 2 pytania o niskim znaczeniu dla bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego.
43
4. Każde pytanie zawiera:
1) jedną prawidłową odpowiedź;
2) przypisaną liczbę punktów za udzielenie prawidłowej odpowiedzi, o następującej wartości:
a) 3 punkty – pytanie o wysokim znaczeniu dla bezpieczeństwa ruchu drogowego,
b) 2 punkty – pytanie o średnim znaczeniu dla bezpieczeństwa ruchu drogowego,
c) 1 punkt – pytanie o niskim znaczeniu dla bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego.
5. Udzielenie odpowiedzi polega na:
1) wyborze z dwóch zaproponowanych odpowiedzi oznaczonych wyrazami „TAK” albo „NIE” jednej odpowiedzi
– dotyczy pytań, o których mowa w ust. 4 pkt 1; na przeczytanie treści pytania osoba egzaminowana ma 20
sekund, po czym na udzielenie odpowiedzi ma 15 sekund;
2) wyborze z trzech zaproponowanych odpowiedzi oznaczonych literami A, B i C jednej odpowiedzi – dotyczy
pytań, o których mowa w ust. 4 pkt 2; na przeczytanie pytania i udzielenie odpowiedzi osoba egzaminowana
ma 50 sekund.
6. Osoba egzaminowana może poprawiać udzielone odpowiedzi do momentu zatwierdzenia udzielonej
odpowiedzi przez przejście do następnego pytania lub do momentu upływu czasu przewidzianego na udzielenie
odpowiedzi. Niewskazanie żadnej odpowiedzi jest równoznaczne z udzieleniem niewłaściwej odpowiedzi
na zadane pytanie i otrzymaniem 0 punktów.
7. Suma punktów możliwych do uzyskania z części teoretycznej egzaminu państwowego wynosi 74.
8. Osoba egzaminowana uzyskuje pozytywny wynik z części teoretycznej egzaminu państwowego w przypadku
uzyskania co najmniej 68 punktów.
9. Czas trwania części teoretycznej egzaminu państwowego wynosi 25 minut.
10. Po zakończeniu części teoretycznej egzaminu państwowego egzaminator na życzenie osoby
egzaminowanej, przy użyciu systemu teleinformatycznego ośrodka egzaminowania, dokonuje wydruku
wyników tej części egzaminu państwowego w postaci arkusza egzaminacyjnego.
EGZAMIN - PRAKTYKA
Egzamin praktyczny składa się z 2 części z podziałem na zadania wykonywane odpowiednio: na placu
manewrowym i następnie w ruchu drogowym.
1. Przed rozpoczęciem części praktycznej egzaminu państwowego egzaminator:
1) potwierdza tożsamość osoby egzaminowanej
2) upewnia się, czy zasady przeprowadzania egzaminu państwowego są zrozumiałe dla osoby
egzaminowanej;
3) przedstawia się osobie egzaminowanej,
2. W trakcie egzaminu egzaminator przekazuje osobie egzaminowanej polecenia dotyczące kierunku jazdy lub
wykonania określonego zadania egzaminacyjnego; polecenia te nie mogą być sprzeczne z obowiązującymi na
drodze zasadami ruchu drogowego lub stwarzać możliwości zagrożenia jego bezpieczeństwa.
3. Egzaminator informuje osobę egzaminowaną o nieprawidłowym wykonaniu zadania egzaminacyjnego; w
przypadku dwukrotnego nieprawidłowego wykonania tego samego zadania egzaminacyjnego lub przerwania
egzaminu państwowego egzaminator informuje osobę egzaminowaną o negatywnym wyniku części praktycznej
egzaminu państwowego.
4. Osoba egzaminowana uzyskuje:
1) pozytywny wynik części praktycznej egzaminu państwowego, jeżeli poprawnie wykonała zadania na
placu manewrowym i w ruchu drogowym
2) negatywny wynik części praktycznej egzaminu państwowego, jeżeli:
a) dwukrotnie nieprawidłowo wykonała to samo zadanie egzaminacyjne,
b) zachodzą okoliczności skutkujące przerwaniem egzaminu.
5. Po zakończeniu części praktycznej egzaminu państwowego egzaminator:
1) szczegółowo omawia z osobą egzaminowaną oraz odpowiednio tłumaczem obecnym na egzaminie
wynik części praktycznej egzaminu państwowego, a jeżeli wynik jest negatywny – podaje przyczyny
jego uzyskania;
2) wpisuje na listę osób zakwalifikowanych na egzamin wynik części praktycznej egzaminu
państwowego oraz wynik egzaminu państwowego;
3) przekazuje osobie egzaminowanej wypełniony arkusz przebiegu części praktycznej egzaminu
państwowego; kopię arkusza dołącza się do listy osób zakwalifikowanych na egzamin.
44
ZADANIA EGZMINACYJNE NA PLACU MANEWROWYM
Część praktyczna egzaminu państwowego na kategorię B i B1 prawa jazdy polega na wykonaniu na placu
manewrowym następujących zadań:
ZADANIE 1
Przygotowanie do jazdy, sprawdzenia stanu technicznego
odpowiedzialnych bezpośrednio za bezpieczeństwo jazdy.
podstawowych
elementów
pojazdu
Zadanie I składa się z dwóch części:
1) sprawdzenie stanu technicznego podstawowych elementów pojazdów odpowiedzialnych za
bezpieczeństwo ruchu drogowego – osoba egzaminowana musi zaprezentować, że potrafi sprawdzić:
a) poziom oleju w silniku,
b) poziom płynu chłodzącego,
c) poziom płynu hamulcowego,
a) – e)
d) poziom płynu w spryskiwaczach,
e) działanie sygnału dźwiękowego,
f) działanie świateł pozycyjnych/postojowych,
g) działanie świateł mijania,
h) działanie świateł drogowych,
i) działanie świateł hamowania „STOP”,
f) – m)
j) działanie świateł cofania,
k) działanie świateł kierunkowskazów,
l) działanie świateł awaryjnych,
m) działanie świateł przeciwmgłowych tylnych – jeżeli występuje;
Sposób wykonania tej części zadania:
– na wykonanie czynności osoba egzaminowana ma nie więcej niż 5 minut,
– osoba egzaminowana powinna co najmniej wskazać, gdzie i przy użyciu jakich przyrządów lub wskaźników
sprawdza się poziom odpowiednich płynów w pojeździe,
– w przypadku dokonywania sprawdzenia świateł, o których mowa w lit. i lub j, osoba egzaminowana może
poprosić egzaminatora o potwierdzenie działania światła zewnętrznego,
– losowy dobór elementów czynności dla każdej osoby egzaminowanej dokonywany jest przez ośrodek
egzaminowania przy użyciu urządzenia komputerowego. Urządzenie losuje 1 element spośród elementów
określonych w lit. a–e oraz 1 element spośród elementów określonych w lit. f–m. W przypadku gdy ośrodek
egzaminowania nie dysponuje odpowiednim urządzeniem komputerowym, losowego doboru elementów
części pierwszej zadania dokonuje każda osoba egzaminowana, przed przystąpieniem do wykonania zadania,
z zachowaniem podziału losowanych elementów zadania jak dla losowania komputerowego.
2) właściwe ustawienie fotela, lusterek, zagłówków i zapięcie pasów bezpieczeństwa (jeżeli pojazd jest
w nie wyposażony), upewnienie się, czy drzwi pojazdu są zamknięte, włączenie świateł odpowiednich do
jazdy w ruchu drogowym;
 Sposób wykonania tej części zadania:
– w lewym lusterku kierowca powinien widzieć lewy bok pojazdu i lewy obszar przestrzeni za pojazdem,
– w prawym lusterku kierowca powinien widzieć prawy bok pojazdu i prawy obszar przestrzeni za pojazdem,
– w wewnętrznym lusterku kierowca powinien widzieć przez tylną szybę obszar przestrzeni za
pojazdem,
– zagłówki powinny być ustawione blisko za głową na wysokości głowy;
ZADANIE 2
Ruszanie z miejsca oraz jazda pasem ruchu do przodu i tyłu.
 Sposób wykonania zadania:
1) upewnienie się o możliwości jazdy:
a) wykluczenie prawdopodobieństwa spowodowania zagrożenia w ruchu drogowym,
b) ocena sytuacji wokół pojazdu;
2) płynne ruszenie:
a) opuszczenie dźwigni hamulca awaryjnego – w przypadku gdy jest uruchomiony,
b) łagodne puszczenie sprzęgła, zwiększenie obrotów silnika;
3) płynna jazda pasem ruchu do przodu i tyłu (w trakcie jazdy do tyłu obserwacja toru jazdy pojazdu zgodnie z
techniką kierowania przez tylną szybę pojazdu i lusterka);
45
Jazda pasem ruchu
ZADANIE 3
Ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu.
Sposób wykonania zadania:
Przy ruszaniu pojazd nie powinien cofnąć się więcej niż 0,2 m, a silnik nie powinien zgasnąć – osoba
egzaminowana w trakcie wykonywania tego manewru po zatrzymaniu pojazdu na wzniesieniu zaciąga hamulec
awaryjny, a następnie rusza do przodu, zwalniając go.
Ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu
46
ZADANIA EGZMINACYJNE W RUCHU DROGOWYM
1.Wjazd na drogę z obiektu przydrożnego
2. Jazda drogami dwukierunkowymi jednojezdniowymi o różnej liczbie wyznaczonych i niewyznaczonych pasów
ruchu, posiadającymi odcinki proste i łuki, wzniesienia i spadki, obniżone i podwyższone dopuszczalne
prędkości
3. Jazda drogami dwukierunkowymi dwujezdniowymi o różnej liczbie wyznaczonych i niewyznaczonych pasów
ruchu, posiadającymi odcinki proste i łuki, wzniesienia i spadki, obniżone i podwyższone dopuszczalne
prędkości
4. Jazda drogami jednokierunkowymi o różnej liczbie wyznaczonych i niewyznaczonych pasów ruchu
5. Przejazd przez skrzyżowania równorzędne (trzy- i czterowlotowe)
6. Przejazd przez skrzyżowania oznakowane znakami ustalającymi pierwszeństwo przejazdu (znak A-7, B-20, D-1
oraz w połączeniu z tabliczkami T-6a i T-6c) określonymi w przepisach w sprawie znaków i sygnałów drogowych
7. Przejazd przez skrzyżowania z sygnalizacją świetlną
8. Przejazd przez skrzyżowania, na których ruch odbywa się wokół wyspy
9. Przejazd przez skrzyżowania dwupoziomowe (wjazd i zjazd) *
10. Przejazd przez przejścia dla pieszych
11. Wykonanie jednego z następujących manewrów parkowania:
– prostopadłe – wjazd przodem wyjazd tyłem (możliwa jedna korekta toru jazdy), przy czym miejsce do
parkowania wyznacza egzaminator, wskazując je osobie egzaminowanej; po zaparkowaniu musi być możliwość
opuszczenia pojazdu przez kierowcę i pasażera z obydwu stron pojazdu, a pojazd musi być zaparkowany
w sposób zgodny z przepisami ruchu drogowego (należy sprawdzić możliwość opuszczenia pojazdu);
parkowanie odbywa się z zachowaniem zasad ruchu drogowego,
– skośne – wjazd przodem wyjazd tyłem (możliwa jedna korekta toru jazdy), przy czym miejsce do parkowania
wyznacza egzaminator, wskazując je osobie egzaminowanej; po zaparkowaniu musi być możliwość opuszczenia
pojazdu przez kierowcę i pasażera z obydwu stron pojazdu, a pojazd musi być zaparkowany w sposób zgodny z
przepisami ruchu drogowego (należy sprawdzić możliwość opuszczenia pojazdu); parkowanie odbywa się z
zachowaniem zasad ruchu drogowego,
– równoległe pomiędzy dwoma pojazdami (manewr jest wykonywany, jeżeli jest możliwe wyznaczenie miejsca
do parkowania – możliwa jedna korekta toru jazdy) – wjazd tyłem wyjazd przodem, przy czym miejsce do
parkowania wyznacza egzaminator, wskazując je osobie egzaminowanej; długość miejsca do parkowania
pomiędzy pojazdami powinna stanowić około 2-krotność długości pojazdu egzaminacyjnego; w trakcie
wykonywania manewru możliwa jedna korekta toru jazdy; po zaparkowaniu pojazd nie może stwarzać
zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu drogowego; w przypadku gdy pojazd parkuje równolegle do krawężnika,
w trakcie wykonywania manewru nie może najechać na krawężnik.
W przypadku błędnego wykonania manewru parkowania możliwe jest wykonanie manewru w innym miejscu
wskazanym przez egzaminatora, a w razie braku możliwości znalezienia miejsca do wykonania manewru
dopuszcza się zamiennie wykonanie innego manewru parkowania.
12. Wykonanie manewru zawracania na drodze jednojezdniowej dwukierunkowej:
– możliwość wykonania manewru przy wykorzystaniu infrastruktury drogowej (bramy, wjazdy, podjazdy,
zatoczki itp.),
– zawracanie musi odbyć się przy użyciu biegu wstecznego,
– miejsce do zawracania wyznacza egzaminator
13. Przejazd przez torowisko tramwajowe ** i kolejowe *
14. Przejazd przez tunel *
15. Przejazd obok przystanku tramwajowego ** i autobusowego
16. Wykonanie manewru wyprzedzania
17. Wykonanie manewru omijania
18. Wykonanie manewru wymijania
19. Wykonanie manewru zmiany pasa ruchu
20. Wykonanie manewru zmiany kierunku jazdy w lewo i prawo
21. Wykonanie manewru zawracania na skrzyżowaniu.
* Dotyczy miast posiadających przejazd kolejowy, skrzyżowanie dwupoziomowe lub tunel położone w odległości nie
większej niż 2,5 km od placu manewrowego ośrodka egzaminowania.
** Dotyczy miast z komunikacją tramwajową.
47
CZAS TRWANIA EGZAMINU
1. Czas trwania części teoretycznej egzaminu państwowego wynosi 25 minut.
2. W przypadku, zdawania więcej niż jednej kategorii, czas egzaminu wydłuża się o 25 minut dla każdej
następnej kategorii prawa jazdy.
2. Minimalny czas trwania jazdy w ruchu drogowym dla kategorii B1 i B wynosi: 40 min. Jednak egzaminator
może zakończyć egzamin po upływie 25 minut, jeżeli zostały wykonane wszystkie wymagane zadania
egzaminacyjne, a wynik egzaminu jest pozytywny.
KIEDY EGZAMIN NIE ZOSTANIE PRZEPROWADZONY
Części praktycznej egzaminu państwowego przeprowadzanej w ruchu drogowym nie można przeprowadzić w
przypadku, gdy osoba egzaminowana przystępująca do egzaminu państwowego kieruje pojazdem na placu
manewrowym w sposób pozwalający stwierdzić, że jej zachowanie zagraża bezpośrednio życiu i zdrowiu
uczestników ruchu drogowego.
Przez zachowanie zagrażające bezpośrednio życiu i zdrowiu uczestników ruchu drogowego rozumie się w
szczególności:
1) przejechanie kołem przez linie wyznaczające zewnętrzne krawędzie stanowisk;
2) najechanie albo potrącenie pachołka lub tyczki;
3) dwukrotne nieprawidłowe wykonanie zadania na placu manewrowym.
Egzaminator nie przeprowadzi egzaminu państwowego, jeżeli:
1) nie jest możliwe ustalenie tożsamości osoby zgłaszającej się na egzamin;
2) osoba egzaminowana zgłaszająca się na egzamin:
a) odmówiła poddania się badaniu w celu ustalenia zawartości alkoholu lub środka działającego podobnie do
alkoholu,
b) zaproponowała egzaminatorowi przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za uzyskanie
pozytywnego wyniku egzaminu,
c) nie spełnia warunków wynikających z wpisanych w orzeczeniu lekarskim kodów ograniczeń w korzystaniu z
uprawnień do kierowania pojazdami ze względu na stan zdrowia,
3) nie jest możliwe potwierdzenie danych dotyczących instruktora, tłumacza przysięgłego, tłumacza języka
migowego lub tłumacza systemu językowo-migowego mającego brać udział w części praktycznej egzaminu
państwowego lub nie zgłosił się on na egzamin;
4) warunki atmosferyczne lub inne przyczyny uniemożliwiają przeprowadzanie egzaminów;
5) stwierdził awarię urządzenia rejestrującego, uniemożliwiającą rejestrację przebiegu części praktycznej
egzaminu państwowego, jeżeli nie ma możliwości przeprowadzenia części praktycznej egzaminu państwowego
sprawnym pojazdem.
KIEDY EGZAMIN ZOSTANIE PRZERWANY
Zachowania osoby egzaminowanej zagrażające bezpośrednio życiu i zdrowiu uczestników ruchu drogowego
skutkujące przerwaniem egzaminu państwowego:
1. Spowodowanie kolizji drogowej
2. Omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa
pieszym
3. Wyprzedzanie na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim
4. Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na oznakowanym przejściu
5.Nieustąpienie pierwszeństwa przez kierującego pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, pieszemu
przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża pojazd
6. Niezatrzymanie pojazdu w razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, używającej
specjalnego oznaczenia, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności poruszania się w celu umożliwienia jej
przejścia
7. Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu podczas cofania
8. Niezastosowanie się do:
8.1 sygnałów świetlnych,
48
8.2 sygnałów i poleceń podawanych przez osoby uprawnione do kierowania ruchem drogowym,
8.3 sygnałów i poleceń podawanych przez osoby uprawnione do kontroli ruchu drogowego
9. Niezastosowanie się do znaków:
9.1 „stop”,
9.2 „zakaz wjazdu”,
9.3 „zakaz skręcania w lewo”,
9.4 „zakaz skręcania w prawo”,
9.5 „nakaz jazdy...” - odpowiednio do znaków umieszczonych na trasie egzaminu ,
9.6 wskazujących dozwolone kierunki jazdy z pasa ruchu,
9.7 „linia podwójna ciągła”
10. Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu:
10.1 na skrzyżowaniu,
10.2 pojazdom szynowym,
10.3 rowerzystom,
10.4 podczas zmiany pasa ruchu,
10.5 w razie przecinania się poza skrzyżowaniem kierunków ruchu lub torów jazdy pojazdów poruszających się
po tej samej drodze,
10.6 podczas włączania się do ruchu,
10.7 podczas cofania
11. Naruszenie zakazu zawracania
12. Przekroczenie dopuszczalnej prędkości o więcej niż 20 km/h
13. Nieupewnienie się o możliwości wyprzedzania
14. Naruszenie zakazu wyprzedzania:
14.1 na przejazdach rowerowych i bezpośrednio przed nimi,
14.2 przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia,
14.3 na zakrętach oznaczonych znakami ostrzegawczymi,
14.4 na skrzyżowaniach,
14.5 na przejazdach kolejowych i bezpośrednio przed nimi,
14.6 na przejazdach tramwajowych i bezpośrednio przed nimi
15. Niezastosowanie się do znaku „zakaz wyprzedzania”
16 Wyprzedzanie z niewłaściwej strony
Ponadto egzaminator przerwie egzamin jeżeli stwierdził awarię urządzenia rejestrującego, uniemożliwiającą
rejestrację przebiegu części praktycznej egzaminu państwowego, a nie ma możliwości przeprowadzenia części
praktycznej egzaminu państwowego sprawnym pojazdem oraz na wniosek osoby egzaminowanej.
UDZIAŁ INSTRUKTORA LUB EGZAMINATORA NADZORUJACEGO W
EGZAMINIE
1. Na pisemny wniosek osoby, o której mowa w ust. 5 pkt 1, w egzaminie uczestniczy dodatkowo egzaminator,
który nadzoruje ten egzamin, wyznaczony przez dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego.
2. O 50% zwiększa się opłatę za egzamin, gdy na wniosek osoby egzaminowanej w sprawdzeniu kwalifikacji
bierze udział dodatkowo egzaminator nadzorujący.
3. Podczas przeprowadzania części praktycznej egzaminu państwowego, na wniosek osoby składającej
egzamin, może być obecny jako obserwator instruktor, który szkolił tę osobę.
SKARGA DOTYCZĄCA EGZAMINU
1. Przebieg praktycznej części egzaminu państwowego w zakresie uprawnień prawa jazdy kategorii B jest
rejestrowany za pomocą urządzenia technicznego służącego do zapisu obrazu i dźwięku.
2. Zapis z praktycznej części egzaminu przechowuje się przez okres 21 dni od dnia przeprowadzenia egzaminu.
3. W przypadku gdy osoba składająca egzamin złożyła skargę na jego przebieg lub warunki, w jakich był
przeprowadzany, zapis jest przechowywany do czasu zakończenia postępowania wyjaśniającego.
49
4. Skargę dotyczącą egzaminu państwowego wraz z jej uzasadnieniem składa się w terminie 14 dni od dnia, w
którym był przeprowadzany egzamin, do marszałka województwa, za pośrednictwem dyrektora
wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego.
5. Dyrektor wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego przesyła skargę wraz z wyjaśnieniami i niezbędną
dokumentacją, w tym odpowiednio z zapisem przebiegu praktycznej części egzaminu państwowego, w terminie
14 dni od dnia jej złożenia.
6. Marszałek województwa sprawuje nadzór nad przeprowadzaniem egzaminów państwowych, w
ramach którego:
1) rozpatruje skargi dotyczące egzaminu;
2) kontroluje działalność wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego w zakresie przeprowadzania egzaminów;
3) wydaje zalecenia pokontrolne;
4) unieważnia egzamin;
5) zawiesza przeprowadzanie przez wojewódzki ośrodek ruchu drogowego egzaminów;
6) skreśla egzaminatora z ewidencji egzaminatorów;
7) występuje do zarządu województwa z wnioskiem o odwołanie dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu
drogowego z zajmowanego stanowiska;
8) prowadzi analizę:
a) kwartalną w zakresie średniej zdawalności osób egzaminowanych w danym ośrodku,
b) bieżącą w zakresie skarg złożonych na ośrodek;
9) przerywa egzamin prowadzony niezgodnie z przepisami;
10) kieruje na egzamin egzaminatora skreślonego z ewidencji egzaminatorów.
WYSOKOŚĆ
OPŁAT
PAŃSTWOWEGO
ZA
PRZEPROWADZENIE
EGZAMINU
1. Za przeprowadzenie egzaminu państwowego pobiera się opłatę w wysokości:
1) 30 zł – za część teoretyczną egzaminu państwowego;
2) 140 zł – za część praktyczną egzaminu państwowego dla prawa jazdy kategorii B;
3) 170 zł – za część praktyczną egzaminu państwowego dla prawa jazdy kategorii B1.
2. Za część praktyczną egzaminu państwowego przeprowadzanego w stosunku do osób niepełnosprawnych
posiadających orzeczenie lekarskie z adnotacją, że mogą prowadzić pojazd silnikowy po przystosowaniu go do
rodzaju schorzenia, w przypadku gdy jazda egzaminacyjna odbywa się pojazdem tych osób, opłatę zmniejsza się
o 50%.
3. W przypadku zdawania egzaminu teoretycznego oraz praktycznego oddzielnie, przed wyznaczeniem terminu
egzaminu teoretycznego należy uiścić pełną kwotę za pełen egzamin (teoretyczny oraz praktyczny).
26. PIERWSZA POMOC PRZEDMEDYCZNA
Każda osoba znajdująca się w pobliżu wypadku, (jeżeli nie zagraża to jej bezpieczeństwu), powinna w miarę
swoich umiejętności i bez względu na posiadany zasób wiedzy medycznej udzielić pomocy ofiarom wypadku.
Udzielając pomocy ofiarom wypadku należy pamiętać, że:
 Na każdym ciąży prawny obowiązek udzielenia pomocy ofiarom wypadku, jeżeli nie zagraża to
bezpieczeństwu ratującego.
 Ratującemu nie grozi kara za to, że podczas udzielania pomocy najlepiej jak potrafił, nie uratował ofiary
wypadku.
Pierwsza pomoc przedlekarska w wypadku komunikacyjnym polega na wykonaniu podstawowych czynności
mających na celu ratowanie życia lub zdrowia osób poszkodowanych, przed przybyciem pogotowia
ratunkowego i innych wyspecjalizowanych służb ratowniczych.
Udzielając pierwszej pomocy należy pamiętać, aby postępować zgodnie z zasadą „po pierwsze nie szkodzić”
oraz o swoim bezpieczeństwie.
50
W trakcie pomocy zawsze istnieje ryzyko bezpośredniego kontaktu z płynami ustrojowymi, wydzielinami i
wydalinami poszkodowanego, które mogą być źródłem zakażenia. Do najbardziej niebezpiecznych chorób
przenoszonych za ich pośrednictwem należą między innymi HIV i wirusowe zapalenie wątroby. Dlatego też
podczas udzielania pierwszej pomocy ratownik powinien korzystać z lateksowych lub foliowych rękawiczek,
jednorazowej maseczki do podawania oddechu.
WYPADEK KOMUNIKACYJNY
Po zauważeniu wypadku drogowego, przed przybyciem specjalistycznych służb ratowniczych, należy zatrzymać
swój pojazd tak, aby nie powodował zagrożenia i utrudnienia dla innych uczestników ruchu. Nie należy
zapominać o zabezpieczeniu go przed kradzieżą. W razie potrzeby włączyć światła pozycyjne, a jeżeli potrzeba
można oświetlić nim miejsce wypadku.
Następnie należy zasygnalizować innym uczestnikom ruchu drogowego fakt wypadku poprzez ustawienie
trójkąta(ów) ostrzegawczego, najlepiej po obu stronach miejsca zdarzenia.
Odległość umieszczenia znaków ostrzegawczych: od 30-50 m poza terenem zabudowanym do 100 m na
autostradzie lub na drodze ekspresowej.
Jeśli to konieczne zabezpiecz pojazd przez przewróceniem się. Pamiętaj, że uszkodzony pojazd grozi
zapaleniem bądź wybuchem. Na miejscu i w pobliżu obowiązuje absolutny zakaz palenia.
Nie należy ściągać klem z zacisków akumulatora gdyż powstała iskra może spowodować zapalenie i wybuch
pojazdu. W przypadku pożaru, w większości przypadków samochody nie wybuchają tylko intensywnie się palą
przez krótki czas. Aby zgasić płomienie pod maską samochodu uchyl (nie otwieraj) klapę, a następnie wprowadź
całą zawartość gaśnicy.
Po dostaniu się do wnętrza samochodu: powinno się najpierw wyłączyć zapłon, wyjąć kluczyki, zaciągnąć
hamulec awaryjny (ręczny) włączyć biegu i światła awaryjne. Dopiero wtedy można przystąpić do udzielenia
pomocy poszkodowanym.
Jeżeli sytuacja nie zagraża życiu (np. brak tętna, oddechu, pożar samochodu) to nie ruszaj poszkodowanego.
Transportem poszkodowanych w wypadku i pomocą medyczną zajmie się wykwaliﬁkowany personel medyczny.
W przypadku gdy brak jest tętna, oddechu lub istnieje na przykład groźba wybuchu samochodu należy
przetransportować poszkodowanych w bezpieczne miejsce. W pierwszej kolejności należy ewakuować osoby w
ciężkim stanie.
W celu dostania się do rannych może zaistnieć potrzeba np. wybicia szyb, wyłamania przedniego fotela lub
przecięcia pasów bezpieczeństwa.
OCENA STANU POSZKODOWANYCH
Po dotarciu do poszkodowanego należy ocenić jego stan, sprawdzamy:
• czy jest przytomny: czy reaguje na głos, czy reaguje na dotyk, czy reaguje na ból
• czy oddycha: czy klatka piersiowa rytmicznie się unosi, czy za pomocą przyłożenia ucha do jamy ustnej i nosa
daje się wyczuć strumień wydychanego powietrza
• czy ma zachowane tętno: kontroli dokonujemy na tętnicach szyjnych znajdujących się po obu stronach,
powyżej krtani, w zagłębieniu pomiędzy krtanią a mięśniami szyi, używając drugiego, trzeciego i czwartego
palca. Nie wolno badać tętna jednocześnie na obydwu tętnicach szyjnych.
Kontrola oddechu i tętna powinna trwać nie dłużej niż 10 sekund.
1. W przypadku braku wyczuwalnego tętna i oddechu należy przystąpić do pełnej akcji reanimacyjnej.
2. Poszkodowanemu z wyczuwalnym tętnem ale bez oddechu należy udrożnić drogi oddechowe i wykonać
sztuczne oddychanie.
3. Osobę nieprzytomną z zachowanym krążeniem i oddychaniem należy ułożyć w pozycji bezpiecznej (bocznej
ustalonej).
Następnie należy dokonać bardziej szczegółowej oceny stanu poszkodowanego ze szczególnym
uwzględnieniem takiego stanu, jak krwawienie, złamania, uraz kręgosłupa, oparzenia, wstrząs.
Jeżeli sytuacja nie zagraża życiu to nie ruszaj poszkodowanego!
51
Ocena stanu poszkodowanego
WEZWANIE POMOCY
W każdym wypadku komunikacyjnym należy jak najszybciej wezwać Pogotowie Ratunkowe.
TELEFONY ALARMOWE:
• 112 z telefonu komórkowego
• 999 pogotowie ratunkowe
• 997 policja
• 998 straż pożarna
Dyspozytorowi należy przekazać następujące informacje:
• Co? - co się wydarzyło
• Gdzie? - dokładne miejsce wypadku
• Ile? – liczba poszkodowanych
• Kiedy - kiedy doszło do wypadku
• Jak? - stan poszkodowanych
• Co robisz? - jaki rodzaj pomocy został udzielony
• Kim jesteś? – dane personalne osoby wzywającej pomoc.
Poczekaj na ewentualne pytania dyspozytora.
Pamiętaj. Nigdy nie odkładaj pierwszy słuchawki!
RESUSCYTACJA
Reanimacja a resuscytacja.
Przystępując do reanimacji nigdy nie jesteśmy w stanie przewidzieć czy osoba, której udzielamy pomocy
odzyska świadomość.
Zawsze wykonujemy te same czynności, lecz dopiero po odzyskaniu świadomości u ratowanej osoby możemy
powiedzieć, że wykonaliśmy reanimację, czyli przywróciliśmy oddech, krążenie oraz świadomość.
Jeżeli na skutek naszego działania osoba ratowana odzyska tylko oddech i krążenie bez odzyskania
świadomości, to takie działanie nazywamy resuscytacją.
Dzięki akcji resuscytacyjnej zwiększamy
wyspecjalizowanego personelu medycznego.
szansę
przeżycia
poszkodowanego
do
czasu
przybycia
W przypadku zatrzymania oddychania i krążenia bardzo liczy się czas i natychmiastowe rozpoczęcie
odpowiednich czynności.
52
Mózg jest najwrażliwszym na niedotlenienie i niedokrwienie narządem organizmu. Pozbawiony tlenu ulega
nieodwracalnym uszkodzeniom już po ok 4,5 minutach.
Największe szanse powodzenia ma reanimacja podjęta w czasie pierwszych 4 minut.
Do zabiegów resuscytacyjnych należą:
1. udrożnienie dróg oddechowych,
2. sztuczne oddychanie
3. zewnętrzny masaż serca.
Akcję należy zacząć od odgięcia głowy do tyłu, a następnie należy wykonać:
 u osób dorosłych - 30 uciśnięć mostka i 2 wdechy. Ucisk na głębokość ok. 5 cm z częstotliwością ok. 80100 uściśnięć/min.
 u dziecka - 5 wdechów ratowniczych i 30 ucisków mostka. Ucisk na głębokość ok. 3 cm z częstotliwością
ok. 100 uściśnięć/min – wykonujemy jedną ręką (nasadą dłoni).
 u niemowlaka - 5 wdechów ratowniczych i 30 ucisków mostka. Ucisk na głębokość ok. 2 cm z
częstotliwością ok. 100 uściśnięć/min – wykonujemy dwoma palcami (kciukami).
Oddech i tętno powinno się kontrolować po każdych 4 cyklach.
Udrożnienie dróg oddechowych
Objawami wskazującymi na skuteczność resuscytacji są:
• zaróżowienie się skóry
• powrót akcji serca
• zwężenie uprzednio rozszerzonych źrenic
• powrót spontanicznego oddechu
Akcję resuscytacyjną należy kontynuować do czasu przybycia personelu ratowniczego lub do momentu
odzyskania przez ratowanego czynności życiowych.
SZTUCZNE ODDYCHANIE
W celu przeprowadzenia sztucznego oddychania, najpierw należy udrożnić drogi oddechowe poprzez usunięcie
ewentualnych ciał obcych, protez zębowych, wymiocin lub pokarmu z jamy ustnej.
Następnie należy wykonać odchylenie do tyłu głowy poszkodowanego. Jedną rękę układamy na czole i
ostrożnie odchylamy głowę do tyłu jednocześnie pociągając drugą ręką podbródek ku górze. Aby zachować tę
pozycję należy podłożyć poduszkę lub zwinięty koc pod barki.
53
Sztuczne oddychanie
Przy podejrzeniu uszkodzenia kręgosłupa szyjnego w wypadku komunikacyjnym należy zrezygnować z
odchylenia głowy!
Metody sztucznego oddychania:
1. usta-usta: jedna ręka oparta o czoło za pomocą kciuka o palca wskazującego szczelnie zaciska nos,
ratujący przyciska swe szeroko otwarte usta do rozchylonych ust ratowanego i robi wydech
2. usta-nos: jedna ręka przytrzymuje żuchwę zamykając szczelnie usta ratowanego, ratujący szeroko
otwartymi ustami obejmuje szczelnie nos ratowanego i wydycha powietrze z płuc.
3. usta-maska: z zastosowaniem maski.
Powietrze należy wydychać spokojnie, następnie wycofać swoją głowę od ratowanego obserwując ruchy klatki
piersiowej.
ZEWNĘTRZNY MASAŻ SERCA
W celu przeprowadzenia masażu serca należy, najpierw ułożyć poszkodowanego na płaskim, twardym podłożu.
Następnie ułożyć jeden nadgarstek na jednej trzeciej dolnej mostka. Drugi nadgarstek układamy na pierwszym
splatając bądź unosząc palce obu rąk, aby nie spowodować dodatkowych obrażeń żeber.
U dorosłego wykonujemy ucisk na głębokość ok. 5 cm, używając ciężaru swojego tułowia wyprostowanymi
ramionami z barkami pionowo nad mostkiem.
Następna faza rozluźnienia polega na zdjęciu ciężaru z mostka bez odrywania nadgarstka z miejsca ucisku,
dzięki czemu klatka piersiowa wraca do pozycji wyjściowej.
Częstość uciskania mostka powinna wynosić w miarę możliwości 80-100 uciśnięć na minutę.
W trakcie prowadzenia zewnętrznego masażu serca może dojść do złamań żeber i mostka, co nie jest powodem
do przerwania resuscytacji.
Zewnętrzny masaż serca
54
KRWOTOKI
Do krwotoku dochodzi na skutek przerwania ściany naczynia.
Utrata krwi powyżej 1,5 litra stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.
Krwotoki dzielimy na:
• wewnętrzne gdy utrata krwi następuje do tkanek i jam ciała
• zewnętrzne gdy krew wydostaje się na zewnątrz
Objawami krwotoku są:
• osłabienie
• bladość skóry
• przyspieszenie tętna
• spadek ciśnienia tętniczego krwi
Pierwsza pomoc przy krwotoku zewnętrznym polega na ułożeniu poszkodowanego w pozycji
przeciwwstrząsowej, a jeśli krwawienie pochodzi z kończyny uniesieniu jej powyżej poziomu serca, a następnie
zastosowaniu opatrunku uciskowego na miejsce krwawienia.
ZŁAMANIA
Złamania polegają na przerwaniu ciągłości tkanki kostnej.
Złamania dzielimy na:
• zamknięte gdy skóra wokół złamanej kości jest nienaruszona,
• otwarte gdy dochodzi do rozerwania skóry a kość może zostać narażona na zanieczyszczenia z
zewnątrz.
Objawami złamania mogą być:
• ból, obrzęk i zasinienie nasilające się przy uciśnięciu lub próbie poruszenia kończyną
• trudności w poruszaniu uszkodzoną kończyną
• deformacja kształtu kończyny
W przypadku złamań otwartych widoczne odłamy kostne
Pierwsza pomoc w przypadku złamań polega na:
• unieruchomieniu miejsca złamania wraz z przynajmniej dwoma sąsiednimi stawami (poniżej i
powyżej miejsca złamania)
• zatamowaniu krwawienia w przypadku złamań otwartych
URAZ KRĘGOSŁUPA
Uraz kręgosłupa należy do najbardziej niebezpiecznych obrażeń, w wyniku którego może dojść do uszkodzenia
rdzenia kręgowego
a w jego następstwie do porażenia kończyn a nawet śmierci. Zaleca się ostrożność.
Uraz kręgosłupa należy podejrzewać gdy występuje:
• brak lub osłabienie czucia dotyku
• porażenie lub niedowład kończyn
• promieniujący ból od kręgosłupa
Pamiętaj aby nie przemieszczać poszkodowanego z samo chodu, chyba że istnieje bezpośrednie zagrożenie
życia.
Należy wówczas ułożyć chorego na siebie z zastosowaniem wyciągu na szyję trzymając za brodę, co powinno
zabezpieczyć kręgosłup szyjny.
Pozostawiając poszkodowanego w samochodzie należy pamiętać o udrożnieniu dróg oddechowych, jednak bez
odginania głowy do tyłu, ze względu na możliwość uszkodzenia rdzenia kręgowego.
55
OPARZENIA
Oparzenie polega na uszkodzeniu skóry i tkanek pod nią leżących na skutek działania wysokiej temperatury,
substancji chemicznych,
a także prądu elektrycznego i promieniowania jonizującego.
Wyróżniamy trzy stopnie oparzeń:
• I stopień – objawy: zaczerwienienie skóry, obrzęk i uczucie pieczenia
• II stopień – objawy: na zaczerwienionej i obrzękniętej skórze pojawiają się pęcherze wypełnione
płynem surowiczym, towarzyszy ostry ból
• III stopień – objawy: dochodzi do martwicy skóry na całej jej grubości, z towarzyszącym
uszkodzeniem głębiej położonych tkanek jak tkanka podskórna, mięśnie i ścięgna. Krańcową formą
oparzenia III stopnia jest zwęglenie tkanek.
Pierwsza pomoc w oparzeniach polega na schładzaniu czystą, zimną wodą miejsca oparzenia przez okres 1520 minut.
Jeżeli odzież przylgnęła do ciała nie wolno jej odrywać.
Ranę osłania się jałowym opatrunkiem, nie może on jednak wywierać ucisku na miejsce oparzenia.
WSTRZĄS
Wstrząs jest stanem, w którym dochodzi do wielonarządowych zmian powstałych na skutek przedłużającego się
upośledzenia przepływu, czyli perfuzji krwi w łożysku naczyń włosowatych i niedotlenienia tkanek.
Objawami wstrząsu są:
• silne uczucie osłabienia
• niepokój
• bladość skóry
• zimne poty
• przyspieszony i płytki oddech
• przyspieszone, słabo wyczuwalne tętno
• utrata przytomności
Poszkodowanego należy ułożyć w pozycji antywstrząsowej. Polega ona na ułożeniu poszkodowanego na wznak
i uniesieniu nóg nad poziom głowy na wysokości ok. 30-40 cm.
Gdy poszkodowany jest nieprzytomny należy go ułożyć w pozycji bezpiecznej.
Uwaga, pozycji antywstrząsowej nie wolno stosować przy podejrzeniu urazu kręgosłupa!
POZYCJA BEZPIECZNA
Pozycja bezpieczna czyli boczna ustalona jest stosowana w celu zabezpieczenia nieprzytomnego
poszkodowanego z zachowanymi czynnościami życiowymi (oddychania i krążenie) do czasu przybycia lekarza.
Aby ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej:
• należy zgiąć bliższą nogę w stawie kolanowym, wsuwając jej stopę pod kolano drugiej nogi
• bliższą rękę ułożyć wzdłuż ciała poszkodowanego wsuwając dłoń pod pośladek, częścią grzbietową ku
górze
• drugą rękę zgiąć w stawie łokciowym i położyć na piersi poszkodowanego, tak aby dłoń spoczywała
pomiędzy szyją a barkiem strony przeciwnej
• przewrócić poszkodowanego na swoją stronę jedną ręką ciągnąc za biodro, a drugą asekurując za
głowę
• kończynę górną ułożoną wcześniej pod pośladek wyciągnąć za ramię do tyłu
• odchylić głowę poszkodowanego do tyłu i zabezpieczyć ją drugą ręką
• należy kontrolowania czynności życiowe u poszkodowanego
56
Pozycja bezpieczna
ZANIM ZACZNIESZ RATOWAĆ
Przede wszystkim powinno się ostrożnie zbadać poszkodowanego. Należy ocenić jego miejsce pod kątem
bezpieczeństwa dla siebie i chorego. Ze względów bezpieczeństwa do poszkodowanego leżącego należy
podchodzić od strony głowy. Następnie:
• Jeżeli poszkodowany nie reaguje – delikatnie nim potrząśnij i głośno zapytaj czy wszystko jest w
porządku.
• Sprawdź czy język, wydzieliny lub jakieś obce ciało nie blokuje dróg oddechowych? Jeśli drogi
oddechowe nie są drożne, oczyść je.
• Delikatnie odchyl jego głowę do tyłu - często ten ruch przywraca normalny oddech.
• Jeżeli poszkodowany nie oddycha? rozpocznij sztuczne oddychanie.
• Sprawdź tętno? Jeśli stwierdziłeś jego brak. Zastosuj reanimację.
• W przypadku krwotoku należy go zatamować.
Jeżeli jest co najmniej dwóch ratujących, jeden z nich powinien wzywać pomoc, zaraz po stwierdzeniu, że
poszkodowany nie oddycha.
Gdy na miejscu wypadku jest jeden ratujący, a poszkodowany jest osobą dorosłą, która nie oddycha, należy
natychmiast wezwać pomoc (najpierw wzywasz pomoc, a następnie rozpocząć reanimację.
• Sprawdź, czy poszkodowany nie ma uszkodzonego kręgosłupa. W przypadku rannych w wypadkach
samochodowych zawsze należy brać pod uwagę uszkodzenie kręgosłupa!
• Jeśli ranny wymiotował - i masz pewność, że nie uszkodził kręgosłupa - ułóż w pozycji bocznej
ustalonej, zapobiegającej uduszeniu.
• Uchroń poszkodowanego przed utratą ciepła – okrywając kocem termicznym, zwykłym kocem lub
odzieżą.
• Jeśli to konieczne, rozetnij ubranie. Nie zdzieraj ubrania z poparzonych miejsc.
• Zachowaj spokój i pozwól rannemu opanować strach.
• Nie podawaj płynów osobie nieprzytomnej lub półprzytomnej, jak też osobie skarżącej się na ból
brzucha ( obrażenia narządów wewnętrznych).
• Nie próbuj jej cucić, poklepując bądź potrząsając nią gwałtownie.
WYPOSAŻENIE SAMOCHODU APTECZKA
Obowiązkowym wyposażeniem każdego auta powinny być:
 gaśnica – legalizowana!
 trójkąt ostrzegawczy – ze znakiem homologacji!
57
Dodatkowym (zalecanym, lecz nie wymaganym przepisami prawa) wyposażeniem auta osobowego powinny
być:
 apteczka
 kamizelka odblaskowa
 linka holownicza
 koło zapasowe + podnośnik + klucz do kół
 zapasowe żarówki i bezpieczniki
Powyższe wymagania dotyczą zwykłego auta osobowego. Pojazdy takie jak: autobusy, taksówki, samochody
ciężarowe przeznaczone do przewozu osób muszą posiadać dodatkowe wyposażenie, regulowane innymi
przepisami.
Apteczka pierwszej (doraźnej) pomocy nie jest obowiązkowym wyposażeniem pojazdu. Istotnym jest jednak,
nie tyle jej posiadanie, ale przede wszystkim - jej wyposażenie w środki, których stan i ilość, w razie potrzeby,
powinna umożliwić skuteczną pomoc, nie tylko kierowcy, ale także wszystkim przewożonym w pojeździe
pasażerom.
Przykład wyposażenia apteczki:
 opatrunek gazowy 1/4 m2 (3 szt.),
 plaster z opatrunkiem 6 x 10cm (8szt)
 plaster na szpulce 5m x 2,5cm (1szt)
 bandaż elastyczny 4m x 6cm (2szt)
 bandaż z kompresem 10 x 12cm (1szt)
 chusta opatrunkowa 60 x 80cm (1szt)
 chusta opatrunkowa 60 x 40cm (2szt)
 chusta trójkątna 96cm x 96cm x 136cm (2szt)
 chusteczki odkażające (2 szt.),
 koc termiczny 160cm x 210cm (1szt)
 maseczka do sztucznego oddychania (1 szt.),
 młotek bezpieczeństwa (1 szt.),
 kołnierz usztywniający (1 szt.).
 rękawiczki jednorazowe lateksowe (2 pary),
 nożyczki 14,5cm (1szt)
 agrafka (4 szt.),
 kamizelka ostrzegawcza z paskiem fluorescencyjnym (1 szt.),
 instrukcja udzielania pierwszej pomocy.
27. TECHNIKA KIEROWANIA POJAZDEM – PODSTAWY
PRZYGOTOWANIE DO JAZDY
Ubiór kierowcy. Należy zadbać o to, aby ubranie nie było zbyt ciasne i podczas wykonywania manewrów
nie krępowało ruchów rąk ani nóg. Ważnym jest odpowiednio dopasowane obuwie, które powinno zapewnić
optymalną pracę na pedałach: sprzęgła, hamulca i gazu. Powinno być jak najbardziej zbliżone rozmiarami i
kształtem do stopy oraz w miarę możliwości mieć cienką podeszwę. Rodzaj obuwia, obuwie zbyt luźne, za
ciasne, grubość podeszwy, wysokość obcasów, wpływa na komfort i bezpieczeństwo jazdy.
Zajęcie miejsca za kierownicą. Po zajęciu miejsca za kierownicą, w odpowiedniej kolejności, należy
wyregulować: fotel, zagłówek, kierownicę, lusterka (zewnętrzne i wewnętrzne) i na koniec zapiąć pas.
Fotel, jego regulację, w większości samochodów możemy przeprowadzić w trzech płaszczyznach: w pionie,
w poziomie oraz ustawić kąt jego oparcia względem kierownicy. W tym celu należy odsunąć fotel jak najdalej
do tyłu, tak jednak, aby lewą nogą można było swobodnie wcisnąć pedał sprzęgła. Oparcie należy ustawić tak,
aby ręką można było sięgnąć do umownej godz. 12 na kole kierownicy, bez odrywania pleców od oparcia.
Wysokość fotela powinna zapewnić optymalną widoczność kierowcy.
58
Zagłówek powinien być ustawiony tak, aby był blisko za głową. Jego wysokość powinna być na poziomie
czubka głowy.
Kierownicę należy ustawić w zależności od potrzeby. Jej regulacja najczęściej sprowadza się do kolumny
kierowniczej. Do jazdy w ruchu miejskim kierownica powinna być usytuowana wyżej. Przy jeździe szosowej
można ją lekko obniżyć.
Lusterka należy ustawić tak, aby w lewym lusterku kierujący widział fragment lewego boku pojazdu i lewy
obszar przestrzeni za pojazdem, a w lusterku prawym − fragment prawego boku pojazdu i obszar przestrzeni po
prawej stronie za pojazdem. W lusterku wewnętrznym kierowca powinien widzieć przestrzeń za pojazdem w
osi jazdy.
Pasy bezpieczeństwa zapiąć należy po zakończeniu powyższych regulacji. Prawidłowo zapięty pas nie może
być poskręcany i powinien płasko przylegać do ciała, w ten sposób aby część biodrowa opinała biodra jak
najniżej w stosunku do brzucha, a część piersiowa przebiegała nad środkiem barku, bez tendencji do zsuwania
się z ramienia. Jeżeli samochód posiada regulację na bocznym słupku należy dopasować górny punkt
mocowania pasów. Pamiętaj! Zapięte pasy bezpieczeństwa co najmniej dwukrotnie zwiększają szanse
przeżycia wypadku w samochodzie. Zapięte pasy wiążące kierowcę z autem umożliwiają lepsze wyczucie
ruchów pojazdu i precyzję kierowania. Jeżeli jesteś grubo ubrany, warto pomyśleć o zdjęciu, lub chociaż
rozpięciu wierzchniego okrycia.
Pozycja za kierownicą. Prawidłowa pozycja za kierownicą, to lewa noga na podłodze, obok sprzęgła lub na
specjalnym wsporniku, prawa noga na pedale gazu, ręce na kierownicy w odpowiedniej pozycji. Lewa noga
obsługuje pedał sprzęgła, prawa noga pedały gazu i hamulca. Obsługa urządzeń w zasięgu dłoni wspartych na
kierownicy. Przy włączaniu i wyłączaniu kierunkowskazów nie ma potrzeby odrywania ręki od kierownicy.
Obsługa dźwigni zmiany biegów i hamulca awaryjnego prawą ręką, lewa kontroluje koło kierownicy (nie
dotyczy to pojazdów wyposażonych w automatyczną skrzynię biegów oraz mechanizmów o innym
przeznaczeniu i umiejscowieniu).
Uruchomienie silnika. W trakcie uruchamiania silnika pedał sprzęgła powinien być wciśnięty. Należy wziąć
pod uwagę różnice w uruchamianiu silnika o zapłonie iskrowym i silnika wysokoprężnego. Podstawową różnicą
jest sposób zapłonu mieszanki w cylindrze. W silnikach o zapłonie iskrowym paliwem spalanym jest najczęściej
benzyna lub gaz płynny. Zapłon w silnikach o zapłonie iskrowym wymuszony jest przeskokiem iskry, a w
silnikach wysokoprężnych, potocznie nazywanych Dieslami (od nazwiska konstruktora Rudolfa Diesla), paliwem
spalanym jest olej napędowy, a zapłon spowodowany jest wysoką temperaturą sprężonego powietrza. Różnica
w uruchamianiu polega na konieczności podgrzania w silnikach wysokoprężnych komory spalania przez świece
żarowe, co w nowoczesnych konstrukcjach trwa bardzo krótko. Należy poczekać aż zgaśnie kontrolka świec
żarowych (symbol - pomarańczowa spirala).
Kontrolka świec żarowych
Sprawdzenie przyrządów kontrolno-pomiarowych. Zaraz po uruchomieniu silnika, na desce rozdzielczej
należy sprawdzić przyrządy kontrolno-pomiarowe, m.in. stan paliwa, temperaturę silnika, smarowanie,
ładowanie akumulatora itp. Większość kontrolek powinna zgasnąć zaraza po uruchomieniu silnika. Kontrolki,
które palą się w kolorze czerwonym należy wyeliminować. Kontrolki barwy czerwonej najczęściej będą miały
związek z: nieopuszczeniem dźwigni hamulca awaryjnego (ręcznego), niezapięciem pasów, czy niedomknięciem
drzwi lub pokrywy silnika. Zaraz po uruchomieniu silnika, najpewniej od razu włączyć światła odpowiednie do
jazdy w ruchu drogowym.
Zanim ruszysz! Przed ruszeniem bezwzględnie należy upewnić się o możliwości jazdy. W tym celu należy
wykluczyć wszelkie prawdopodobieństwa zagrożenia w ruchu drogowym poprzez ocenę sytuacji wokół
pojazdu.
Ruszanie: wcisnąć pedał sprzęgła, włączyć I bieg, należy zwolnić hamulec pomocniczy, należy spojrzeć w
lusterka i aktywnie rozejrzeć się wokół pojazdu, włączyć kierunkowskaz, zwiększając obroty silnika łagodnie
puścić sprzęgło. Piętę lewej nogi należy oprzeć na podłodze. Po puszczeniu sprzęgła lewą nogę należy oprzeć na
wsporniku lub postawić na podłodze obok sprzęgła. Należy utrzymać kierunek jazdy na wprost (przy
zachowaniu prawa strona jezdni).
59
Zatrzymanie pojazdu: należy spojrzeć w lusterko, włączyć kierunkowskaz, zjechać jak najbliżej prawej
krawędzi jezdni, zwalniając w ostatniej fazie wcisnąć sprzęgło, a następnie hamulec, wyłączyć bieg, puścić
sprzęgło. Sprawdzić, czy pojazd się zatrzymał (czy się nie toczy). Zaciągnąć hamulec pomocniczy.
KRĘCENIE KIEROWNICĄ – SKRĘTY MANEWROWE
Prawidłowe operowanie kołem kierownicy jest istotnym elementem kontroli nad pojazdem. Przed
przystąpieniem do nauki kręcenia kołem kierownicy należy pamiętać o podstawowych zasadach:
1. Nigdy nie należy puszczać koła kierownicy - zawsze należy ją kontrolować, pomimo samoczynnej tendencji
prostowania się kół do jazdy prosto.
2. Nigdy nie należy łapać kierownicy od wewnętrznej strony (od środka) – łapiemy nachwytem, nie
podchwytem.
3. Nie stosować techniki „dojenia krowy" - nie przekładamy kierownicy oburącz: z ręki do ręki.
4. Nie kierujemy jedną ręką i nie kręcimy otwartą dłonią – „polerowanie płyty”, „mydełko fa” itp.
5. Nie krzyżujemy rąk na kierownicy.
Układ rąk na kole kierownicy. Ręce należy trzymać powyżej osi poziomej koła kierownicy. Układ rąk
powinien mieścić się w przedziale miedzy „za piętnaście trzecia” i „za dziesięć druga”. Rozróżnia się trzy
techniki kręcenia kierownicą: skręt gokartowy, skręt manewrowy i skręt szosowy.
1. Skręt gokartowy. Jest to najszybsza technika kręcenia kierownicą. Układ rąk w pozycji „za piętnaście
trzecia”, nie odrywając rąk należy kręcić do momentu, w którym jedna ręka jest na godzinie 6, a druga na
godzinie 12. Niedopuszczalne jest krzyżowanie rąk, stąd skuteczne, ale ograniczone zastosowanie techniki:
podczas wymijania, wyprzedzania, skrętów o małym promieniu.
Skręt gokartowy
2. Skręt manewrowy. Technika przekładania rąk używana do głębszych skrętów. Przed rozpoczęciem skrętu:
przy skręcie w lewo lewą rękę należy umieścić na umownej godz. 12 koła kierownicy; przy skręcie w prawo
prawą rękę należy umieścić na umownej godz. 12 koła kierownicy. Kręcić kołem kierownicy należy z góry na dół
przekładając (przeplatając) kolejno ręce. Odkręcać należy w ten sam sposób, tylko w drugą stronę. Skręt
manewrowy stosowany jest w trakcie jazdy, np. przy zawracaniu, wyjeżdżaniu z zatoczki, bramy i na bardzo
ciasnych skrzyżowaniach oraz w sytuacjach awaryjnych np. podczas próby wychodzenia z poślizgu.
Skręt manewrowy
60
3. Skręt szosowy. Technika, która sprowadza sie do odpowiedniego przełożenia rąk przed zakrętem tak, żeby
zakręt pokonywać rękoma w pozycji "za piętnaście trzecia". Po przejechaniu zakrętu ręce wracają do pozycji
wyjściowej. Przy skręcie w prawo prawą rękę należy przełożyć na umowną godz. 12 koła kierownicy, na taką
wysokość, aby po wykonaniu skrętu prawa ręka znalazła się na wysokości umownej godz. 3 koła kierownicy.
Ręka lewa w czasie ciągnięcia kierownicy prawą ręką przesuwa się, pozostając na godz. 9 koła kierownicy. Tor
jazdy należy korygować, trzymając ręce na poziomej średnicy koła kierownicy. Skręt kończy się, ściągając lewą
ręką kierownicę do pozycji wyjściowej. Według tej samej zasady wykonuje się skręt szosowy w lewo. Skręt
szosowy stosowany jest w jeździe miejskiej, na skrzyżowaniach i na rondach lub poza miastem np. w górach
(ostre zakręty).
Skręt szosowy
ZMIANA BIEGU Z I NA II
Zmiana biegu z I na II. W celu zmiany biegu z I na II, należy zwiększyć prędkość pojazdu poprzez
zwiększenie obrotów silnika pedałem gazu. Następnie zamykając gaz (odpuszczenie pedału gazu) należy
jednocześnie wcisnąć pedał sprzęgła i przełożyć ręką dźwignię zmiany biegów z I na II. Sposób -zmianę biegów
należy przeprowadzać technicznie (z zachowaniem prostoliniowego prowadzenia dźwigni lub zachowania
kątów prostych) nie stosować rozwiązań siłowych. Przygotowanie do zmiany biegu: lewa noga nad sprzęgłem,
prawa ręka na dźwigni zmiany biegów. Otwarta dłoń prawej ręki prowadzi dźwignię przy lewej krawędzi w linii
prostej (patrz schemat na gałce dźwigni zmiany biegów) – z zachowaniem odpowiedniego rytmu, tj. z
zaakcentowaniem przejścia przez bieg neutralny (tzw. dwutaktem). Następnie należy puścić pedał sprzęgła z
jednoczesnym zwiększeniem obrotów silnika.
Zmiana biegu w dół. W celu zmiany biegu z wyższego na niższy, np. z biegu II na I, należy doprowadzić do
zmniejszenia prędkości poprzez zdjęcie nogi z gazu lub hamowanie. Następnie wcisnąć pedał sprzęgła i
przełożyć dźwignię na odpowiedni (niższy) bieg. Płynne puszczenie sprzęgła – dohamowanie silnikiem. Opisany
sposób zmiany biegów w dół dotyczy sytuacji, w której chodzi o wytracenie prędkości, np. przed skrzyżowaniem
lub skrętem.
JAZDA DO TYŁU
Cofanie – to jazda do tyłu. Pozornie jazda do tyłu wydaje się nienaturalna. W celu zachowania
prawidłowego toru jazdy do tyłu jest ustalenie prawej i lewej strony pojazdu. Przy jeździe do przodu i do tyłu
kręcenie kierownicą w prawo spowoduje, że pojazd pojedzie w prawo, a kręcenie kierownicą w lewo
spowoduje, że pojazd pojedzie w lewo.
Podczas jazdy do tyłu należy kierować się główną zasadą, aby patrzeć w kierunku jazdy. Podczas jazdy do tyłu
należy stosować jazdę na tzw. „półsprzęgle”. Należy ustalić obroty silnika i wykorzystując poślizg sprzęgła,
regulować prędkość jazdy. Na równej poziomej nawierzchni wystarczy sama jazda na „półsprzęgle”, bez
używania pedału gazu. Bieg wsteczny należy włączać tylko w czasie unieruchomienia pojazdu. Pamiętaj! Nie
należy włączać biegu wstecznego w trakcie jazdy!
61
Jazda do tyłu na wprost. Cofając na wprost należy zająć odpowiednią pozycję: lewa ręka trzyma
kierownicę na umownej godz. 12 koła kierownicy, należy odwrócić się przez prawe ramię, prawą rękę można
trzymać na oparciu fotela pasażera. Drogę za pojazdem należy obserwować przez tylną szybę oraz przy użyciu
lusterek. Lewą ręką można prowadzić pojazd po linii prostej lub wykonywać niewielkie skręty. Gdy ręka
powróci na umowną godz. 12 koła kierownicy, przednie koła pojazdu powinny być ustawione do jazdy na
wprost.
Skręty podczas jazdy do tyłu. Skręt w lewo wykonuje się, odwracając głowę i patrząc przez lewe ramię.
Przestrzeń za pojazdem obserwuje się przez lewe tylne okna pojazdu oraz przy użyciu lusterek. Przy skręcie w
prawo należy odwrócić głowę przez prawe ramię, obserwując drogę przez okna prawe oraz przy użyciu
lusterek. W czasie skrętów kierownicę należy obracać obiema rękami, przekładając ręce jak przy skrętach
manewrowych. Rozpoczynając jazdę do tyłu, najpierw należy odwrócić się w odpowiednim kierunku, a potem
ruszyć z miejsca. Przy zatrzymywaniu należy odwrócić głowę do przodu dopiero po zatrzymaniu pojazdu.
Jazda slalomem. Przejazd slalomu z nawrotem, z wykorzystaniem uprzednio zdobytych wiadomości i
umiejętności, a w szczególności szybkiego i prawidłowego kręcenia kierownicą.
Elementy przejazdu slalomu:
1) właściwe ustawienie pojazdu;
2) właściwy wybór strefy skrętu (rozpoczęcie skrętu powinno nastąpić z odpowiednim wyprzedzeniem
przed mijanym słupkiem); zachowanie właściwej odległości od słupka związanej z gabarytami pojazdu;
3) wykonanie nawrotu w taki sposób, aby po wykonaniu nawrotu pojazd znalazł się obok słupka, w takiej
pozycji jak gdyby był to kolejny słupek slalomu (nabieranie umiejętności oceny możliwości skrętu pojazdu).
JAZDA W RUCHU MIEJSKIM
Informacje podstawowe. Jazda w ruchu miejskim wymaga od kierującego:
- stosowania przepisów ruchu drogowego,
- znacznego skupienia uwagi,
- szybkich zmian decyzji,
- szerokiego kąta obserwacji drogi,
- zdolności przewidywania poczynań innych użytkowników drogi,
- w przypadku konieczności zatrzymania pojazdu należy tyle samo uwagi poświęcić na obserwację sytuacji
przed pojazdem co i za pojazdem,
- po zatrzymaniu pojazdu wynikającym z warunków ruchu – włączyć z odpowiednim wyprzedzeniem I bieg,
aby być gotowym do kontynuowania jazdy.
Przejazd przez skrzyżowanie. Podczas oczekiwania na wjazd na skrzyżowanie należy bacznie obserwować
ruch na skrzyżowaniu, uwzględniać prędkość poruszających się pojazdów i ustalić moment dogodny do
wjechania na skrzyżowanie, aby wjazd był bezpieczny i nie powodował zachwiania płynności ruchu innych
pojazdów. Opuszczenie skrzyżowania powinno być możliwie szybkie. Gdy ruch na skrzyżowaniu jest kierowany,
a na wjazd oczekuje wiele pojazdów, należy być przygotowanym, że w momencie ruszenia, gdy kierujący jest
nastawiony na jak najszybsze przejechanie przez skrzyżowanie, nagle będzie musiał zmienić decyzję i zatrzymać
pojazd.
Hamowanie. Zagrożenie w ruchu drogowym jest najczęściej związane z brakiem wolnej przestrzeni, z uwagi
na to, że na drodze stoi inny pojazd, na przejściu dla pieszych znajdują się piesi albo z zatoki wyjeżdża autobus
itp. Te sytuacje zmuszają do hamowania. Układ hamulcowy i jego umiejętna obsługa stanowią jeden z
najważniejszych elementów bezpieczeństwa jazdy. Rozróżnia się dwa cele hamowania:
1) zmniejszenie prędkości jazdy. W czasie hamowania nie należy naciskać pedału sprzęgła. Pojazd
poruszający się na biegu neutralnym lub wciśniętym sprzęgle ma gorszą sterowność. Nie może być zastosowany
jeden z elementów sterujących prędkością jazdy (hamownie silnikiem i dociążenie przednich kół);
2) zatrzymanie pojazdu, gdzie należy rozróżnić dwa przypadki:
 pojazd jadący szybko należy zatrzymać, naciskając najpierw hamulec, zmniejszając prędkość jadącego
pojazdu, a w końcowej fazie hamowania naciskając sprzęgło, w celu odłączenia silnika od kół napędowych,
 pojazd jadący wolno należy zatrzymać, naciskając najpierw sprzęgło, a potem hamulce. Hamowanie na
wzniesieniu i spadku drogi.
Podczas hamowania na spadku drogi sile hamowania przeciwdziała składowa siły ciężkości, która jest
skierowana w kierunku jazdy. Podczas hamowania na wzniesieniu ta sama składowa siły ciężkości jest
skierowana w kierunku przeciwnym do kierunku jazdy i wspomaga siłę hamowania. Ruszanie na
wzniesieniu z pomocą hamulca pomocniczego.
62
Ruszanie z użyciem hamulca pomocniczego:
- pojazd unieruchomiony za pomocą hamulca zasadniczego,
- należy włączyć I bieg,
- należy zaciągnąć hamulec pomocniczy, trzymając przycisk, aby nie zadziałała blokada, i zwolnić hamulec
zasadniczy,
- należy lekko zwiększyć obroty silnika i rozpocząć zwalnianie pedału sprzęgła do momentu, kiedy silnik zacznie
„ciągnąć”,
- jednocześnie należy zwiększać nieco obroty silnika, zwalniając hamulec pomocniczy i płynnie puszczając
sprzęgło.
Im bardziej strome jest wzniesienie, tym wyższe obroty silnika są potrzebne do ruszenia.
Ruszanie na wzniesieniu z pomocą hamulca zasadniczego. Na niewielkiej pochyłości można ruszyć bez
użycia hamulca pomocniczego:
- należy lekko puszczać sprzęgło do momentu, kiedy silnik zaczyna „ciągnąć”,
- szybko przełożyć nogę z hamulca na gaz i po zwiększeniu obrotów dalej puszczać sprzęgło.
ZMIANA BIEGÓW W GÓRĘ I W DÓŁ
Technika zmiany biegów podczas jazdy z różnymi prędkościami. Skrzynia biegów w pojeździe służy do
pełnego wykorzystania mocy silnika przy jego ograniczonych obrotach. Efektywna moc silnika rośnie wraz z
obrotami, ale tylko do pewnego momentu. Przełożenia skrzyni przekładniowej (biegi) dopasowują możliwości
silnika do obciążenia. Pojazd posiada największą moc i przyspieszenia na biegu pierwszym – za to jego prędkość
jest niewielka. Im wyższy bieg, tym moc i przyspieszenia mniejsze, za to prędkość większa. Stąd często przy
wyprzedzaniu schodzi się na niższy bieg, aby mieć lepsze przyspieszenie.
Zmiana biegów w górę. Przygotowanie polega na przełożeniu lewej nogi nad pedał sprzęgła z
jednoczesnym przełożeniem prawej ręki z kierownicy na dźwignię zmiany biegów.
Zmiana biegu:
1) lewa noga wciska pedał sprzęgła, a jednocześnie prawa noga zwalnia pedał gazu (ruchy obu nóg są
zdecydowane);
2) prawa ręka (odpowiednio ułożona na dźwigni zmiany biegów) przesuwa dźwignię na pozycję neutralną, a
następnie na zamierzony bieg;
3) należy puścić sprzęgło ruchem płynnym z jednoczesnym dodaniem gazu, zwiększając obroty silnika.
Do prawidłowego wykonania zmiany biegów są niezbędne wyczucie, umiejętność wybrania odpowiedniego
momentu zmiany biegu, a także dopasowanie tempa zmiany biegów do prędkości jazdy pojazdu i warunków, w
jakich zmienia się bieg. Zmiana biegów w dół. Podstawowym warunkiem przejścia z wyższego biegu na niższy
jest zmniejszenie prędkości jazdy co najmniej do maksymalnej prędkości na niższym biegu.
Zmiana biegu w dół – redukcja.
1) przygotowanie – polega na przełożeniu lewej nogi nad pedał sprzęgła z jednoczesnym przełożeniem
prawej ręki z kierownicy na dźwignię zmiany biegów;
2) należy wcisnąć sprzęgło, puścić gaz, przesunąć dźwignię do pozycji neutralnej (czynności te wykonuje się
prawie równocześnie);
3) należy włączyć niższy bieg i natychmiast puścić sprzęgło z jednoczesnym dodaniem gazu.
ZAWRACANIE
Zawracanie. Zawrócić na drodze można na trzy sposoby:
1) Bez cofania – stosuje się, gdy jest odpowiednio dużo miejsca i gdy zezwalają na to przepisy. Podejmując
decyzję o zawracaniu w obrębie skrzyżowania, poza względami bezpieczeństwa i porządku na drodze należy
zwrócić uwagę na wybranie najszerszego miejsca na tym skrzyżowaniu w celu zapewnienia jak największej
swobody skrętu,
2) Z cofaniem i wykorzystaniem infrastruktury drogowej np. wjazdu do bramy, podjazdu, zatoczki, bramy.
Zaleca się wjazd do bramy tyłem, bo to ułatwia wyjazd i włączenie się do ruchu. Pojazd należy zatrzymać za
wjazdem, który ma być wykorzystany do zawrócenia. Zachowując warunki bezpieczeństwa, należy wycofać się
do bramy. Następnie należy wyjechać z bramy w lewo i włączyć się do ruchu.
63
3) Z cofaniem na wąskiej drodze. Po upewnieniu się, że droga jest wolna, należy zasygnalizować zamiar skrętu
w lewo i od prawego krawężnika rozpocząć skręt w lewo. Należy jak najwolniej prowadzić pojazd (jazda na
półsprzęgle), natomiast jak najszybciej kręcić kierownicą do oporu w lewo. Dojeżdżając do lewego krawężnika,
należy zacząć kręcić kierownicą w prawo i zatrzymać pojazd. Włączając wsteczny bieg i kręcąc dalej w prawo,
należy wycofać się w prawo. Przed dojechaniem tylnymi kołami do krawężnika należy zacząć kręcić kierownicą
w lewo i zatrzymać pojazd. Należy włączyć I bieg i odjechać w lewo, dojeżdżając do prawego krawężnika,
wzdłuż którego będzie kontynuowana jazda.
PARKOWANIE
Parkowanie. Rozróżnia się następujące sposoby parkowania:
skośne, wjazd przodem wyjazd tyłem,
prostopadłe, wjazd przodem wyjazd tyłem lub wjazd tyłem wyjazd przodem, w obu przypadkach
prostopadle do krawężnika (wjazd tyłem nie jest stosowany na egzaminie na prawo jazdy dla kategorii B,
B1 prawa jazdy),
 równoległe wzdłuż krawężnika, pomiędzy stojącymi pojazdami.
Parkowanie równoległe należy do trudniejszych zadań i wzmaga większej wprawy. Kolejność czynności przy tym
zadaniu:
1) należy ustawić pojazd równolegle do stojącego pojazdu, za którym zamierza się zaparkować, zachowując
odległość około 1 m od tego pojazdu. O taką samą odległość należy wyprzedzić ten pojazd;
2) należy włączyć wsteczny bieg, prawy kierunkowskaz i powoli cofając, skręcać kierownicę w prawo. Gdy
pojazd ustawi się pod kątem około 45 o do osi jezdni – szybkimi ruchami należy „odwrócić” kierownicę,
wykonując skręt w lewo. Prędkość jazdy pojazdu należy regulować, jadąc na półsprzęgle. Należy jechać
równomiernie i jak najwolniej, obserwując drogę za pojazdem. Uwaga: Należy na moment odwrócić głowę i
sprawdzić, czy przód pojazdu zataczając łuk w lewo, nie zaczepi o tył pojazdu, za którym zamierza zaparkować.
W ten sposób należy doprowadzić pojazd do pozycji równoległej do krawężnika.


JAZDA W RUCHU DROGOWYM
Jazda w ruchu drogowym, to między innymi przejazdy przez miejsca, w których krzyżują się kierunki jazdy
(skrzyżowania, przejazdy: kolejowe, tramwajowe i rowerowe) oraz kierunki ruchu (przejścia dla pieszych).
Zbliżając się do tych miejsc, należy zachować szczególną ostrożność, a w przypadku przejazdów kolejowych,
dodatkowo przejeżdżając przez przejazd. Skrzyżowanie z torami, szczególnie kolejowymi, to jedno z
najniebezpieczniejszych skrzyżowań. Należy zwrócić uwagę, że sygnalizacja, automatyczne zapory itd. są to
elementy, które mogą zawieść, dlatego też trzeba zwrócić szczególną uwagę, przejeżdżając przez takie
skrzyżowania, a w szczególności za każdym razem upewnić się, że nie nadjeżdża pojazd szynowy.
JAZDA POZA OBSZAREM ZABUDOWANYM
Omijanie często jest związane z koniecznością zajęcia części jezdni przeznaczonej dla przeciwnego kierunku
jazdy. Należy pamiętać o obowiązku ustąpienia pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z przeciwka.
Wyprzedzanie to jeden z najniebezpieczniejszych manewrów, należy go rozpocząć od oceny sytuacji.
Najpierw trzeba spojrzeć w lusterko, czy ktoś jadący za kierującym nie rozpoczął już wyprzedzania. Jeżeli nie,
należy odpowiednio zasygnalizować zamiar zmiany pasa ruchu i przejechać o jeden pas w lewo. Jednocześnie
należy przyspieszyć. Dla osiągnięcia lepszego przyspieszenia i jak największej różnicy prędkości w stosunku do
pojazdu wyprzedzanego można dokonać zmiany o jeden bieg w dół. Należy pamiętać o nieprzekraczaniu
dozwolonej prędkości poruszania się na danym odcinku drogi. Znajdując się na lewym pasie, jeszcze raz należy
upewnić się co do sytuacji drogowej, szczególnie przed pojazdem wyprzedzanym. Lewym pasem należy jechać
tak długo, aż osiągnięty zostanie dostatecznie duży dystans od pojazdu wyprzedzanego, tak aby można było
zjechać na prawy pas bez ryzyka zajechania drogi. Po spełnieniu tego warunku należy zasygnalizować zamiar
zmiany pasa ruchu i łagodnie zjechać na prawy pas. Wyprzedzanie powinno trwać jak najkrócej.
JAZDA PO ZMIERZCHU
Jazda w ruchu drogowym w obszarze zabudowanym i poza nim po zmierzchu. W czasie od zmierzchu do
świtu, na nieoświetlonych drogach, zamiast świateł mijania lub łącznie z nimi, kierujący pojazdem może
używać świateł drogowych, o ile nie oślepi innych kierujących albo pieszych poruszających się w kolumnie.
64
Należy zwrócić uwagę na warunki, w jakich tych świateł można i trzeba używać. Zagadnieniem, na które należy
zwrócić uwagę podczas jazdy z użyciem świateł mijania, jest umiejętność niepatrzenia w światła
nadjeżdżającego pojazdu. Wzrok skierować należy na prawe pobocze. Jest to strefa najsłabiej oświetlona, a
właśnie tam mogą się znajdować pieszy lub rowerzysta.
Pobocze w strefie mijania powinno się wcześniej bacznie obserwować, wykorzystując poświatę świateł
mijania pojazdu nadjeżdżającego z przeciwka. W trakcie mijania następuje bardzo silne ograniczenie
widoczności i pewien odcinek drogi jest pokonywany z wykorzystaniem sytuacji zapamiętanej sprzed kilku
sekund.
Nadsterowność
Nadsterowność – zjawisko podczas pokonywania przez pojazd zakrętu, w trakcie którego tył pojazdu
ucieka na zewnątrz zakrętu a przodu do wnętrza zakrętu (zacieśnianie zakrętu, znoszenie tylnej osi pojazdu, tył
wyprzedza przód). Bezpośrednią przyczyną występowania nadsterowności jest utrata przyczepności kół tylnych
i ich poślizg przy zachowaniu przyczepności kół przednich. Konsekwencją nieopanowania pojazdu jest obrót
wokół osi przednich kół i wypadnięcie z obranego toru jazdy. Zjawisko odwrotne do podsterowności.
Podsterowność
Podsterowność – zjawisko podczas pokonywania przez pojazd zakrętu, w trakcie którego dochodzi do
poszerzania zakrętu w stosunku do promienia wynikającego z geometrii układu kierowniczego i jezdnego
(poszerzanie, powiększanie zakrętu, znoszenie pojazdu na zewnątrz). Bezpośrednią przyczyną występowania
podsterowności jest utrata przyczepności kół przednich i ich poślizg przy zachowaniu przyczepności kół tylnych.
Konsekwencją nieopanowania pojazdu jest poszerzanie zakrętu (oddalanie się od punktu środka łuku zakrętu "wypadania" przodu pojazdu na zewnątrz zakrętu). Zjawisko odwrotne do nadsterowności.
W nowoczesnych samochodach zjawiskom tym mają zapobiegać układy kontroli trakcji, np. ESP.
65
JAZDA W GÓRACH
Jazda w górach. Górskie drogi wymagają szczególnej umiejętności oceny i dostosowania prędkości do
warunków jazdy. Warunki te stwarzają w szczególności zakręty, wzniesienia i spadki, zwężenia drogi, mosty.
Kierujący musi posiadać właściwe umiejętności zarówno w sferze odpowiedniego toru jazdy, jak i efektywności
jazdy poprzez właściwy dobór przełożenia skrzyni biegów. Należy położyć szczególny nacisk na warunki
hamowania na wzniesieniu i na spadku drogi, które w sposób szczególny uzależnione są od pory roku i co za
tym idzie, warunków atmosferycznych. W każdym przypadku należy być przygotowanym na potencjalne
zagrożenia. Jazda w terenach górskich niewątpliwie wymaga głębokiego doświadczenia od każdego kierowcy.
Charakterystyka pojazdów. Charakterystykę każdego pojazdu odzwierciedla jego zdolność do pokonywania
zakrętów. Pojazd o charakterystyce nadsterownej zachowuje się w zakręcie tak, jakby chciał pokonać zakręt
mimo niewielkiego skręcenia kół przedniej osi. Tył pojazdu jest „wyrzucany” z zakrętu, powodując skręcanie
pojazdu w kierunku zakrętu.
Pojazd z charakterystyką podsterowną niechętnie pokonuje zakręty. W tym przypadku przód pojazdu nie
chce zmienić toru jazdy, zmuszając kierowcę do wykonania głębszego skrętu, niż wynikałoby to z krzywizny
zakrętu. Czynnikiem decydującym o charakterystyce pojazdu jest usytuowanie środka ciężkości. W przypadku
pojazdu umieszczenie silnika w znaczący sposób wpływa na charakterystykę. Pojazd z silnikiem z przodu
powinien być podsterowny, a z silnikiem z tyłu powinien być nadsterowny. W pojeździe niebagatelny wpływ na
charakterystykę ma umieszczenie osi napędowej. Napęd przedni jest kojarzony z podsterownością, napęd tylny
z nadsterownością.
Zwiększenie przyczepności przednich kół w momencie rozpoczynania skrętu – dociążanie przodu.
Dojeżdżając do zakrętu, na moment przed pierwszym ruchem kierownicą należy puścić gaz. Przyczyni się to do
dociążenia przednich kół pojazdu, które lepiej rozpoczną wprowadzenie pojazdu w zakręt. Dodać gazu bez
obaw popełnienia błędu można w momencie, kiedy zacznie się prostować (ustawiać do jazdy na wprost) koła
pojazdu.
- Zakręt w lewo – należy rozpoczynać od prawej krawędzi jezdni. W połowie zakrętu (tzw. szczycie) należy
zbliżyć się do osi jezdni, a na wyjściu z zakrętu należy ponownie wrócić do prawej krawędzi jezdni (zmniejsza się
w ten sposób działanie sił bocznych).
- Zakręt w prawo – należy rozpocząć od osi jezdni. W szczycie zakrętu należy zbliżyć się do prawej krawędzi
jezdni, a wychodząc z zakrętu, należy wracać do osi jezdni. Należy pamiętać o kategorycznym zakazie
przekraczania osi jezdni. Zmiany toru jazdy należy dokonywać na swojej połowie jezdni lub w ramach
namalowanego pasa ruchu.
Zakręty następujące bezpośrednio po sobie. Jeżeli np. po prawym zakręcie następuje zakręt lewy, to
wychodząc z prawego zakrętu, nie należy wracać do osi jezdni, bo nie odpowiada to prawidłowemu wejściu w
zakręt lewy. Tak więc wychodząc z prawego zakrętu, należy pozostać przy prawej krawędzi, bo z tej pozycji
będzie rozpoczynany skręt w lewo. Nieco innego toru jazdy wymaga zakręt stanowiący zwrot o 180 o . Zakręt
taki należy rozpocząć jak w przykładach powyżej. Zbliżenie się do osi –przy zakręcie lewym lub do prawej strony
jezdni – przy zakręcie prawym należy wykonać z opóźnieniem – po przejechaniu 2/3 łuku. Gdy widać koniec
zakrętu, należy rozluźnić skręt.
Zakręt zacieśniający. Podobnym torem jazdy należy pokonywać zakręt zacieśniający. Pierwszą, łagodną
część zakrętu należy traktować jak przedłużony odcinek prostej, na której należy ustawić pojazd do drugiej,
ostrzejszej części zakrętu. Podobnie jak przy pokonywaniu zakrętu stanowiącego zwrot należy opóźnić zbliżenie
się do osi jezdni – przy zakręcie lewym lub do prawej strony jezdni – przy zakręcie prawym. Gdy widać koniec
zakrętu, należy rozluźnić skręt.
Zakręt rozluźniający. W zakręcie rozluźniającym po przejechaniu ostrzejszej części zakrętu należy opóźnić
rozluźnienie. Dobór prędkości przed wejściem w zakręt. Prędkość jadącego pojazdu należy dobierać z
uwzględnieniem wielu czynników limitujących dopuszczalną, bezpieczną prędkość. Oto kilka z nich:
 Kierowca – jego wiedza, umiejętności, doświadczenie, zdolności psychofizyczne.
 Stan techniczny pojazdu – amortyzatory, układ hamulcowy, ogumienie.
 Warunki naturalne – droga (nawierzchnia –rodzaj i stan), rodzaj zakrętu (ostry lub łagodny), warunki
atmosferyczne (sucho, mokro, śnieg, lód), widoczność, nasilenie ruchu.
Kalkulacja prędkości na zakręcie powinna być taka, aby pojazd na wyjściu z zakrętu mógł zwiększać
prędkość. Pamiętaj! Prędkość bezpieczna, to taka prędkość, która pozwala kierowcy panować nad pojazdem.
66
JAZDA Z PRZYCZEPĄ
Ciągnięcie przyczepy. Przystosowanie pojazdu do ciągnięcia przyczepy polega na zamontowaniu
atestowanego haka holowniczego z gniazdem do instalacji elektrycznej. Pojazd powinien być wyposażony w
dwa lusterka zewnętrzne, a jeżeli gabaryty przyczepy tego wymagają, lusterka powinny być zamontowane na
wysięgnikach. Przyczepę z pojazdem łączy się za pomocą zaczepu nakładanego na hak holowniczy. Regulacji
(kasowanie luzu) dokonuje się za pomocą śruby regulacyjnej, która po zamknięciu dźwigni zaczepu dociska
zaczep do kuli haka holowniczego. Kulę haka należy smarować i chronić przed zabrudzeniem. Połączenie
przyczepy z pojazdem, na wypadek rozpięcia się, jest zabezpieczone dodatkowo stalową linką, która w
przypadku rozpięcia nie dopuści do odłączenia się przyczepy od pojazdu. Do gniazda instalacji elektrycznej
wkłada się wtyczkę instalacji przyczepy i zabezpiecza się przed rozłączeniem za pomocą klapki służącej
jednocześnie jako zabezpieczenie gniazda przed zabrudzeniem. Przyczepa musi być wyposażona w światła
pozycyjne z przodu koloru białego i z tyłu koloru czerwonego, światła STOP i światła kierunkowskazów. Ponadto
musi być wyposażona w odpowiednie światła odblaskowe. Nie należy zapominać o kole zapasowym dla
przyczepy.
Jazda z przyczepą
Jazda z przyczepą. Jazda z przyczepą wymaga od kierowcy zwrócenia dodatkowej uwagi przy wykonywaniu
manewrów. Podczas hamowania należy brać pod uwagę wydłużenie drogi hamowania spowodowane
zwiększoną masą zespołu pojazdów.
Dynamika jazdy zespołu pojazdów. W wyniku ciągnięcia przyczepy zmieniają się warunki przy omijaniu i
wyprzedzaniu. Należy pamiętać o zwiększonej długości zespołu pojazdów, w konsekwencji czego potrzeba
będzie więcej miejsca do wykonania zaplanowanego manewru. Szczególnie ważne jest to przy wyprzedzaniu.
Cofanie z przyczepą. Elementem wyznaczającym tor jazdy przyczepy jest dyszel, a w szczególności – zaczep
przyczepy. Wykonując manewry z przyczepą, należy stale pamiętać, że za tor jazdy przyczepy jest
odpowiedzialny hak pojazdu sprzężony z zaczepem przyczepy. Podczas cofania pojazdów pchając przyczepę,
musi nadać jej zaplanowany kierunek. Przyczepą kieruje hak pojazdu Nie należy zapamiętywać ruchów
kierownicą. Jeżeli wystąpi sytuacja, w której nie można wykonać manewru, zawsze można pojechać do przodu i
rozpocząć manewr od nowa.
ZACHOWANIE NA DROGACH EKSPRESOWYCH I AUTOSTRADACH
Zachowanie się na drogach ekspresowych i autostradach. Drogami ekspresowymi są drogi przeznaczone
wyłącznie dla pojazdów samochodowych. Poruszając się taką drogą, należy sobie zdawać sprawę, że prędkość
zobowiązuje do bardzo skoncentrowanej uwagi, do bacznego obserwowania drogi przed i za pojazdem. Patrzeć
trzeba znacznie dalej niż na zwykłej drodze i znacznie wcześniej umieć przewidzieć sytuację, która nastąpi za
chwilę. Zdolność przewidywania jest jednym z podstawowych warunków bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
Ze względu na monotonię jazdy powodującą utratę kontroli nad prędkością należy zwrócić szczególną uwagę na
kontrolę prędkości na prędkościomierzu.
Włączanie się do ruchu (wykorzystanie pasa rozbiegowego). Pojazdy włączające się do ruchu mają
obowiązek ustąpić pierwszeństwa pojazdom znajdującym się w ruchu. Pojęcie pierwszeństwa należy tu
rozumieć jako niezakłócanie płynności jazdy. Zatrzymanie się na pasie rozbiegowym kończy się zazwyczaj
długim oczekiwaniem na przerwę w ciągu dość prędko poruszających się pojazdów. Dopasowanie prędkości
jazdy na pasie rozbiegowym do prędkości jazdy pojazdów poruszających się po drodze ekspresowej pozwoli na
wykorzystanie niezbyt dużej luki (obserwacja drogi w lusterkach) pomiędzy jadącymi pojazdami i płynne
włączenie się do ruchu. Wyprzedzanie należy rozpocząć od oceny sytuacji. Najpierw trzeba spojrzeć w
67
lusterko, czy ktoś jadący za nami nie rozpoczął już wyprzedzania.
Jeżeli nie – należy odpowiednio
zasygnalizować zamiar zmiany pasa ruchu i przejechać o jeden pas w lewo. Jednocześnie należy przyspieszyć.
Dla osiągnięcia lepszego przyspieszenia i jak największej różnicy prędkości w stosunku do pojazdu
wyprzedzanego można dokonać zmiany o jeden bieg w dół. Należy pamiętać o nieprzekraczaniu dozwolonej
prędkości poruszania się na danym odcinku drogi. Znajdując się na lewym pasie, jeszcze raz należy upewnić się
co do sytuacji drogowej, szczególnie przed pojazdem wyprzedzanym. Lewym pasem należy jechać tak długo, aż
zostanie osiągnięty dostatecznie duży dystans od pojazdu wyprzedzanego, tak aby można było zjechać na
prawy pas bez ryzyka zajechania drogi. Po spełnieniu tego warunku należy zasygnalizować zamiar zmiany pasa
ruchu i łagodnie zjechać na prawy pas. Wyprzedzanie powinno trwać jak najkrócej. Opuszczanie drogi
ekspresowej (pas do zjazdu).
Manewr opuszczenia drogi, dzięki pasom specjalnie do tego przeznaczonym, jest manewrem stosunkowo
prostym. Pojawia się natomiast problem wyboru odpowiedniego zjazdu, dlatego też należy uważnie
obserwować tablice informacyjne informujące o tym, dokąd dany zjazd prowadzi. Zbliżając się do miejsca, w
którym kierujący zamierza opuścić drogę ekspresową, należy odpowiednio sygnalizować zamiar zmiany pasa
ruchu, a następnie zjechać na przeznaczony do zjazdu pas. Należy starać się opuścić zajmowany pas ruchu bez
zmiany prędkości (bez hamowania). Hamowanie, redukcję biegów itp. należy zacząć dopiero po znalezieniu się
na pasie przeznaczonym do zjazdu.
Długotrwała jazda po drodze ekspresowej czy autostradzie działa nużąco na kierującego i prowadzi do
obniżenia czasu reakcji. Dlatego wyhamowanie na pasie przeznaczonym do jazdy na wprost kończy się często
zderzeniem poprzez najechanie z tyłu przez kierującego, który nie zauważył w porę hamującego pojazdu i
zapomniał, że droga hamowania przy dużej prędkości wydłuża się nieproporcjonalnie do prędkości.
JAZDA W TRUDNYCH WARUNKACH ATMOSFERYCZNYCH
Chcąc zapewnić sobie komfort i bezpieczeństwo w czasie jazdy należy zadbać o odpowiednie warunki.
Bardzo ważnym jest przejrzystość, a co za tym idzie czystość szyb oraz świateł zewnętrznych pojazdu. Należy
widzieć i być widocznym na drodze. W niskich temperaturach przed uruchomieniem silnika zaleca się
ustawienie dźwigni zmiany biegów w położeniu neutralnym (na tzw. luzie) w ten sposób odłączony zostanie
silnik od skrzyni biegów, w której zgęstniały olej stanowi dodatkowe opory.
Deszcz. Jazda w deszczu, w początkowej fazie niesie za sobą spore niebezpieczeństwo. Deszcz, zmieszany z
tłustym brudem, tworzy na jezdni cienką niewidoczną warstwę śliskiej mazi. W połączeniu z często
występującymi koleinami stwarza to niebezpieczeństwo wytrącenia pojazdu z prostoliniowego toru jazdy.
Podczas obfitych opadów powstaje zjawisko filmu wodnego powodującego utratę sterowności. W celu
uniknięcia poślizgów, zwłaszcza w pierwszej fazie opadów, należy unikać dynamicznych przyspieszeń,
intensywnych skrętów kierownicą i gwałtownego hamowania.
Mgła. Jazda we mgle jest jedną z najniebezpieczniejszych sytuacji, jakie mogą wystąpić na drodze. Zasadą
jest bardzo wolna jazda, a pomocą są białe linie wyznaczające pasy ruchu.
Śnieg. Jazda po śniegu na dobrych zimowych oponach nie nastręcza specjalnych trudności, a co
najważniejsze nie stanowi elementu zaskoczenia. Gorzej jest, gdy śnieg posypany solą zaczyna się topić.
Wówczas nawierzchnia staje się niejednolita. Są miejsca, w których jest ona mokra, a za chwilę jest pokryta
lodem. Najważniejsze jest zachowanie bezpiecznej prędkości jazdy i zachowanie bezpiecznych odstępów. Na
drogach pokrytych śniegiem lub zgodnie z oznakowaniem kierujący ma prawo lub obowiązek stosowania
łańcuchów przeciwślizgowych. W czasie ruszania na oblodzonej nawierzchni należy powoli zwalniać pedał
sprzęgła, aby płynnie przenieść napęd na koła samochodu, pozwoli to uniknąć poślizgu i łagodnie ruszyć z
miejsca. W niektórych okolicznościach warto ruszać z drugiego biegu, co przełoży się na łagodniejsze i
płynniejsze ruszenia z miejsca. Wyjazd samochodem osobowym z grząskiego śniegu ułatwić można poprzez
kilkukrotne, przemienne cofanie i jazdę do przodu. W takim przypadku nie należy wprowadzać silnika na
wysokie obroty, gdyż spowoduje to coraz głębsze zakopywanie się kół pojazdu w śniegu, a dodatkowo
pomiędzy gumą a podłożem może wytworzyć się warstwa lodu, co dodatkowo wyjazd ten utrudni.
Na oblodzonej czy zaśnieżonej nawierzchni znacznie zmniejsza się skuteczność hamowania, a co za tym
idzie wydłuża się droga potrzebna do całkowitego zatrzymania pojazdu. W przypadku pojazdów wyposażonych
w system ABS skuteczność hamowania, nawet na śliskiej nawierzchni jest większa niż w przypadku pojazdów
niewyposażonych w układ ABS. Nieco inny jest też sposób hamowania.
W samochodach bez systemu ABS, kierowca musi starać się hamować tak, by utrzymać kontrolę nad
samochodem. Zbyt słabe hamowanie wydłuża drogę hamowania, a zbyt mocne prowadzi do utraty
sterowności. Zaleca się, by przy konieczności silnego hamowania stosować hamowanie pulsacyjne. Hamowanie
to polega na intensywnym wciśnięciu hamulca, a w momencie, gdy koła przestają się obracać, odpuszczeniu
hamulca, by natychmiast znów silnie nacisnąć hamulec. W momentach silnego naciśnięcia hamulca uzyskuje się
68
dużą siłę hamowania, a w momentach puszczenia niesymetria oporów toczenia hamuje ruch poprzeczny
samochodu, umożliwiając jego sterowanie. Dodatkowo, zwłaszcza przy zjeżdżaniu ze wzniesień, hamowanie
należy wspomagać silnikiem.
W samochodach z systemem ABS, najefektywniejszy sposobem hamowania jest szybkie i mocne wciśnięcie
pedału hamulca, tzw. „kopnięcie w pedał”. Dopiero po wciśnięciu pedału hamulca, wciskamy pedał sprzęgła, po
to, aby nie opóźniać wciśnięcia pedału hamulca i nie osłabiać jego siły nacisku. Wciśnięcie pedału sprzęgła
zapobiega unieruchomieniu silnika. Uwaga!. Naturalnymi objawami działania systemu ABS jest wypychanie
pedału hamulca i uczucie drżenia. W takim przypadku, nie należy zmniejszać siły nacisku na pedał hamulca.
SYSTEMY WSPOMAGAJĄCE
CZYNNEGO
BEZPIECZEŃSTWA
BIERNEGO
I
W nowoczesnych konstrukcjach producenci samochodów coraz powszechniej wprowadzają elementy,
układy i systemy podnoszące zarówno komfort jak i bezpieczeństwo jazdy. Należą do nich systemy
bezpieczeństwa biernego i systemy bezpieczeństwa czynnego.
Systemy bezpieczeństwa biernego – mają za zadanie minimalizowanie skutków kolizji. Należą do nich:
 konstrukcja nadwozia - strefy kontrolowanego zgniotu, klatki bezpieczeństwa, wzmocnienia boczne
itp.
 pasy bezpieczeństwa oraz napinacze,
 zagłówki,
 łamana kolumna kierownicy,
 foteliki dla dzieci,
 szyby klejone, zapobiegające uszkodzeniom ciała,
poduszki powietrzne,
 umiejscowienie silnika, który w razie wypadku nie wbija się do wnętrza kabiny;
 system odłączania pedałów, którego działanie polega na tym, że podczas zderzenia pedały odłączają
się.
 elementy pojazdu z zastosowaniem materiałów, które nie powodują obrażeń, elementy niepalne,
składane, zabezpieczające np. przed wjechaniem pod samochód ciężarowy itp.
System bezpieczeństwa czynnego (aktywnego) – mają za zadanie zmniejszenie ryzyka kolizji. Należą do nich:
 elementy zapewniające odpowiednią widoczność : światła, wycieraczki, okna, lusterka itp.
 układ hamulcowy z układami wspomagającymi jego działanie: ABS, ASR, ESP itp.
 układ kierowniczy,
 ogumienie,
 spojler (w sportowych samochodach),
 czujniki bezpieczeństwa, np.: parkowania.
ABS - (j.ang. Anti-Lock Braking System) stanowi jeden z elementów układu hamulcowego, stosowany w
pojazdach mechanicznych, system zapobiegający blokowaniu się kół podczas hamowania. Działanie: czujniki
kontrolują obroty kół i w przypadku, gdy jedno z nich obraca się wolniej niż pozostałe, układ ABS zmniejsza siłę
jego hamowania. Dzięki systemowi ABS podczas nagłego hamowania auto pozostaje sterowne, co pozwala
między innymi na ominięcie przeszkody.
EBD - (j.ang. Electronic Brakeforce Distribution) jest to korektor rozdziału siły hamowania. Działanie:
system automatycznie optymalizuje siłę hamowania poszczególnych kół, tak aby auto utrzymywało obrany tor
jazdy. Jest to system wspomagający ABS, coraz częściej montowany standardowo w nowych modelach aut.
Układ pomaga utrzymać tor jazdy w trakcie hamowania na zakręcie.
ESP - (j.ang. Electronic Stability Program) (in.VSC, DSC, VSA, PSM) – jest to elektroniczny układ stabilizacji
toru jazdy. System ESP dba o niwelowanie poślizgów auta w czasie pokonywania zakrętów. Działanie: w
momencie kiedy czujniki wykryją zjawisko zerwania przyczepności któregoś z kół, elektroniczny system
przyhamowuje jedno lub więcej kół w celu utrzymania toru jazdy. Dodatkowo ESP ingeruje w sterowanie
silnikiem, np. ujmuje w odpowiednim momencie gazu. Układy ESP przejęły funkcje wcześniej stosowanych
systemów kontroli trakcji. ESP znacznie zwiększa poziom bezpieczeństwa.
69
Poduszka powietrzna - (j.ang. airbag) (in.SRS) jest to element pasywnego systemu bezpieczeństwa.
Stanowi ją specjalny worek napełniany gazem wystrzelanym pirotechnicznie uruchamiany przez czujnik podczas
zderzenia. Jego zadaniem jest zamortyzowanie siły uderzenia ciała (w szczególności głowy) kierowcy i
pasażerów o elementy pojazdu, w wyniku zderzenia czołowego lub bocznego. Działanie: w wyniku zderzenia, w
czasie kilku tysięcznych sekundy, czujniki aktywują wystrzał odpowiednich poduszek, które amortyzują
uderzenie ofiary wypadku. Następnie gaz w niej zawarty uchodzi przez boczne otwory, co zapobiega
ewentualnemu uduszeniu się przez poszkodowanego zwłaszcza w przypadku utraty przytomności. Optymalne
działanie systemu zachodzi w przypadku zapiętych pasów bezpieczeństwa.
ASR – (j.ang. Acceleration Slip Regulation) (in. ASC, TCS, TC) jest to system zapobiegający poślizgowi kół
podczas ruszania. Przeciwdziała poślizgowi kół, na które przekazywany jest napęd. Działanie: w przypadku
wykrycia przez sensory poślizgu jednego lub więcej kół, system blokuje poszczególne koła. W przypadku uślizgu
całej osi elektronika zmniejsza moc silnika poprzez ujęcie gazu. Co zapobiega buksowaniu kół. System działa w
oparciu o system ABS, ale ingeruje również w sterowanie silnikiem. W nowych modelach funkcje tego układu
realizuje system ESP. System pomocny podczas ruszania na wzniesieniach, zwłaszcza na oblodzonej nawierzchni
oraz w pojazdach z silnikami o dużej mocy.
POŚLIZG. PRZYCZYNY I SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
Poślizgiem określa się sytuację, w której koła przemieszczającego się pojazdu ślizgają się po podłożu. Jedną
z typowych przyczyn poślizgu jest nadmierna prędkość w zakręcie. Jeżeli siła odśrodkowa przekroczy siłę
przyczepności kół, następuje poślizg. Jeżeli poślizgnęły się tylne koła pojazdu, należy próbować ustawiać
przednie koła w kierunku przemieszczania się pojazdu. Tak ustawione koła spowodują zniwelowanie siły, która
spowodowała poślizg. Znacznie trudniejsza jest sytuacja, w której poślizgowi w zakręcie ulegną przednie koła.
Wówczas można próbować odzyskać przyczepność przednich kół, kierując je w stronę przeciwną do krzywizny
zakrętu. W zakręcie lewym można ratować się poboczem, a w zakręcie prawym – lewą stroną jezdni, jednak
grozi to czołowym zderzeniem z pojazdem nadjeżdżającym z przeciwka. Częstą przyczyną poślizgu jest zbyt
gwałtowne hamowanie powodujące zablokowanie kół. W takim przypadku należy puścić hamulec i ponowić
hamowanie delikatniej.
Nawet najlepszy pojazd wyposażony w nowoczesne systemy zapobiegające i korygujące poślizg, nie jest w
stanie zapobiec kolizji i jej skutkom w każdym przypadku. W razie złej oceny, źle podjętej decyzji i brawury
kierowcy utrata kontroli nad pojazdem grozić wypadkiem. Utrata kontroli kierowcy nad pojazdem, to inaczej
przejęcie kontroli pojazdu (praw fizyki) nad kierowcą! W takim przypadku oprócz doświadczenia, predyspozycji
i umiejętności kierowcy liczy się jego wyobraźnia. Pamiętaj! Łatwiej zapobiegać poślizgowi niż z nim walczyć.
28. ZNAKI I SYGNAŁY DROGOWE
Na drogach stosuje się następujące znaki i sygnały drogowe:
1) znaki pionowe w postaci tarcz, tablic z napisami lub symbolami, które występują
również w postaci znaków świetlnych,
2) znaki poziome w postaci linii, napisów i symboli umieszczonych na nawierzchni drogi,
3) sygnały świetlne nadawane przez sygnalizatory,
4) sygnały dawane przez osoby do tego uprawnione,
5) sygnały dźwiękowe lub wibracyjne wysyłane przez urządzenia umieszczone na drodze.
Oprócz w/w znaków, stosuje się znaki związane z oznaczeniem pasa drogowego i obiektów drogowych oraz
oznaczenia w postaci urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, w szczególności w związku z zamknięciem
drogi lub jej części dla ruchu, z prowadzeniem na odcinku drogi publicznej badań, o których mowa w art. 140c
ust. 2 pkt 3 ustawy, dotyczących znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu
drogowego, a w razie potrzeby - znaki z napisami wskazującymi sposób korzystania z drogi, jeżeli nie może on
być wyrażony znakami określonymi w załączniku do niniejszego rozporządzenia.
1. Znak drogowy pionowy umieszczony po prawej stronie jezdni lub nad jezdnią dotyczy kierujących
znajdujących się na wszystkich pasach ruchu; jeżeli jednak znaki są umieszczone nad poszczególnymi pasami
70
ruchu, to znak dotyczy tylko kierujących znajdujących się na pasie, nad którym znak jest umieszczony. Znak
drogowy umieszczony po lewej stronie jezdni lub pasów ruchu stanowi powtórzenie znaku umieszczonego po
prawej stronie, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
2. Kierujący jest obowiązany stosować się do znaku drogowego pionowego umieszczonego na wysyłającym
żółte sygnały błyskowe pojeździe, który wykonuje na drodze prace porządkowe, remontowe lub
modernizacyjne.
3. Znaki drogowe wyrażające zakazy lub nakazy odnoszące się do kierunku jazdy oraz znaki zakazu wjazdu
pojazdów o określonych wymiarach, masie lub naciskach osi nie dotyczą kierującego pojazdem szynowym,
poruszającego się po wyznaczonej dla niego trasie.
4. Napis lub symbol umieszczony na tabliczce pod znakiem drogowym stanowi integralną część znaku.
5. Jeżeli na znaku lub tabliczce jest podany układ dróg na skrzyżowaniu (schemat skrzyżowania) liniami o różnej
szerokości, to linia szersza oznacza drogę z pierwszeństwem.
6. Znaki poziome odzwierciedlające znaki pionowe ostrzegawcze lub zakazu stanowią powtórzenie
zastosowanych znaków pionowych.
7. Przepisy ust. 1 i 4 stosuje się odpowiednio do sygnałów świetlnych do kierowania ruchem.
8. Znaki i sygnały dotyczące organizacji ruchu oraz znaki określające prędkość, wymiary, masę i naciski osi
pojazdu podane są przykładowo. Dotyczy to również tabliczek przedstawiających pojazdy, układ dróg na
skrzyżowaniu i sytuacje na drodze.
ZNAKI OSTRZEGAWCZE
Znaki ostrzegawcze uprzedzają o miejscach na drodze, w których występuje lub może występować
niebezpieczeństwo, oraz zobowiązują uczestników ruchu do zachowania szczególnej ostrożności.
Odległość znaku ostrzegawczego od miejsca niebezpiecznego wynosi od 150 m do 300 m na drogach, na
których dopuszczalna prędkość pojazdów przekracza 60 km/h, a do 100 m na pozostałych drogach.
Wyjątkiem jest znak A-7 „Ustąp pierwszeństwa”, który umieszcza się w odległości do 50 m od skrzyżowania na
drogach, na których dopuszczalna prędkość pojazdów przekracza 60 km/h, oraz do 25 m od skrzyżowania na
pozostałych drogach, z zastrzeżeniem § 5 ust. 5.
Umieszczona pod znakiem ostrzegawczym tabliczka T-1 wskazuje odległość znaku od miejsca niebezpiecznego.
Umieszczona pod znakiem ostrzegawczym tabliczka T-2 wskazuje długość odcinka drogi, na którym powtarza
się lub występuje niebezpieczeństwo, jeżeli długość odcinka przekracza 500 m; umieszczona pod znakiem
ostrzegawczym tabliczka T-3 oznacza koniec takiego odcinka.
T-1:
odległość
ostrzegawczego
od
niebezpiecznego
znaku
miejsca
T-2: długość odcinka drogi, na
którym powtarza się lub występuje
niebezpieczeństwo
A-1 "niebezpieczny zakręt w
prawo",
T-3: koniec odcinka, na którym
powtarza się lub występuje
niebezpieczeństwo
A-2 "niebezpieczny zakręt w
lewo"
ostrzegają o niebezpiecznym zakręcie w kierunku wskazanym na znaku.
A-3 "niebezpieczne
pierwszy w prawo",
zakręty
-
A-4 "niebezpieczne zakręty pierwszy w lewo"
ostrzegają o niebezpiecznych zakrętach, z których pierwszy jest w kierunku wskazanym na znaku
Umieszczona pod znakiem A-3 lub A-4 tabliczka T-4 wskazuje liczbę zakrętów większą niż dwa, natomiast
tabliczka T-5 wskazuje początek drogi krętej.
T-4: liczba zakrętów
T-5: początek drogi krętej
71
Znak A-5 "skrzyżowanie dróg"
ostrzega o skrzyżowaniu dróg, na
którym pierwszeństwo nie jest
określone znakami.
A-6a "skrzyżowanie z drogą
podporządkowaną
występującą
po
obu
stronach",
A-6b
"skrzyżowanie
z
drogą
podporządkowaną występującą po
prawej stronie",
A-6c "skrzyżowanie z drogą
podporządkowaną
występującą
po
lewej
stronie"
Znaki A-5, A-5a, A-5b ostrzegają o skrzyżowaniu z drogą
podporządkowaną, występującą po stronie wskazanej na
znaku. Umieszczona pod znakami A-6a, A-6b lub A-6c
tabliczka T-6b wskazuje układ dróg na skrzyżowaniu.
A-6d "wlot drogi jednokierunkowej z
prawej strony
T-6b:
układ
dróg
podporządkowanych (umieszcza się na drodze z
pierwszeństwem)
A-6e
"wlot
drogi
jednokierunkowej z lewej
strony"
ostrzegają o skrzyżowaniu z jednokierunkową drogą podporządkowaną, której wlot występuje po stronie
wskazanej na znaku.
A-7 "ustąp pierwszeństwa" ostrzega o skrzyżowaniu z drogą z pierwszeństwem. Znak
znajdujący się w obrębie skrzyżowania dotyczy tylko najbliższej jezdni, przed którą został
umieszczony. Przepis stosuje się odpowiednio do znaku A-7 umieszczonego przed
torowiskiem pojazdów szynowych lub w innych miejscach przecinania się kierunków ruchu.
Umieszczona pod znakiem A-7 tabliczka T-6c lub T-6d wskazuje rzeczywisty przebieg drogi z
pierwszeństwem przez skrzyżowanie.
T-6c: rzeczywisty przebieg drogi z pierwszeństwem przez
skrzyżowanie
(umieszcza
się
na
drodze
podporządkowanej)
T-6d:
prostopadły
przebieg
drogi
z
pierwszeństwem przez skrzyżowanie oraz układ
dróg podporządkowanych (umieszcza się na
drodze podporządkowanej)
A-8 "skrzyżowanie o ruchu okrężnym"
ostrzega o skrzyżowaniu, na którym
ruch odbywa się dookoła wyspy lub
placu w kierunku wskazanym na
znaku.
A-9 "przejazd kolejowy
z zaporami" ostrzega o
przejeździe kolejowym
wyposażonym w zapory
lub półzapory.
A-10 "przejazd kolejowy bez zapór" ostrzega
o przejeździe kolejowym niewyposażonym
ani w zapory, ani w półzapory.
Umieszczona pod znakiem A-9 lub A-10 tabliczka T-7 wskazuje układ torów i drogi na
przejeździe.
72
A-11 "nierówna droga"
ostrzega o poprzecznej
nierówności jezdni.
A-12a
"zwężenie
jezdni
dwustronne"
A-11a "próg zwalniający" ostrzega o
wypukłości na jezdni zastosowanej w celu
spowolnienia ruchu pojazdów.
A-12b
"zwężenie
jezdni
prawostronne"
A-12c
"zwężenie
jezdni - lewostronne"
Znaki: A-12a, A-12b, A-12c ostrzegają o zwężeniu jezdni po stronie wskazanej na znaku, które może
powodować utrudnienia ruchu.
A-13 "ruchomy most"
ostrzega o wjeździe na
most zwodzony lub
obrotowy.
A-14 "roboty na drodze" ostrzega o
prowadzonych na drodze robotach;
umieszczona pod znakiem tabliczka T-19
wskazuje na malowanie znaków poziomych.
A-15 "śliska jezdnia" ostrzega o możliwości
poślizgu pojazdu spowodowanego w
szczególności zmianą nawierzchni jezdni,
stałym lub okresowym jej zawilgoceniem.
T-19 tabliczka wskazująca na malowanie
znaków poziomych,
A-16 "przejście dla
pieszych" ostrzega o
przejściu dla pieszych.
A-18a
"zwierzęta
gospodarskie",
A-17 "dzieci" ostrzega o miejscu na drodze
szczególnie uczęszczanym przez dzieci lub o
bliskości takiego miejsca.
A-18b "zwierzęta dzikie"
Znaki A-18a i 18-b ostrzegają o możliwości napotkania na drodze zwierząt.
A-19 "boczny wiatr"
ostrzega o miejscu, w
którym
mogą
występować
silne
boczne
podmuchy
wiatru.
A-21
"tramwaj"
ostrzega o przejeździe
przez tory tramwajowe;
umieszczona
pod
znakiem tabliczka T-7
wskazuje układ torów i
drogi
na
tym
przejeździe.
A-20
"odcinek
jezdni
o
ruchu
dwukierunkowym"
ostrzega
jadących
jezdnią jednokierunkową o miejscu, w
którym rozpoczyna się ruch dwukierunkowy.
A-23 "stromy podjazd"
ostrzega o znacznym
wzniesieniu
drogi;
umieszczona
pod
znakiem tabliczka T-9
wskazuje rzeczywistą
wielkość wzniesienia.
A-24 "rowerzyści" ostrzega o miejscu, w
którym rowerzyści wjeżdżają z drogi dla
rowerów na jezdnię lub przez nią
przejeżdżają.
A-22 "niebezpieczny zjazd" ostrzega o
znacznym spadku podłużnym drogi;
umieszczona pod znakiem tabliczka T-9
wskazuje rzeczywistą wielkość spadku.
73
A-25
"spadające
odłamki
skalne"
ostrzega o możliwości
spadania na drogę lub
zalegania
na
niej
odłamków skalnych.
A-26 "lotnisko" ostrzega o możliwości
nagłego pojawienia się nisko przelatującego
samolotu lub śmigłowca.
A-27 "nabrzeże lub
brzeg rzeki" ostrzega o
odcinku
drogi
prowadzącym
bezpośrednio
do
nabrzeża lub wzdłuż
brzegu rzeki lub innego
zbiornika wodnego.
A-28 "sypki żwir" ostrzega o odcinku drogi
pokrytej żwirem (grysem), który może być
wyrzucany spod kół jadących pojazdów.
A-29 "sygnały świetlne"
ostrzega o miejscu, w
którym
ruch
jest
kierowany za pomocą
sygnalizacji świetlnej.
A-30 "inne niebezpieczeństwo" ostrzega o
niebezpieczeństwie innego rodzaju niż
określone
pozostałymi
znakami
ostrzegawczymi. Umieszczona pod znakiem
A-30
tabliczka
wskazuje
rodzaj
niebezpieczeństwa za pomocą symbolu lub
napisu
Umieszczona pod znakiem A-30 tabliczka wskazuje:
T-8 - miejsce, w którym
ruch pojazdów został
skierowany
na
tory
tramwajowe,
T-10 - przecięcie drogi z bocznicą
kolejową lub torem o podobnym
charakterze;
w
miejscu
tak
oznakowanym ruch na drodze jest
wstrzymywany przez pracownika
kolei
podczas
przejeżdżania
(przetaczania) pociągu,
T-11
promową,
T-12 - podłużny uskok nawierzchni,
przeprawę
T-13 - odcinek drogi, na
którym
występują
deformacje nawierzchni
w postaci kolein,
T-14 - miejsce częstych wypadków o
charakterze wskazanym na tabliczce,
T-15 - miejsce częstych
wypadków
spowodowanych śliską
nawierzchnią jezdni ze
względu
na
opady
deszczu,
T-16 - miejsce wyjazdu pojazdów
uprzywilejowanych wskazanych na
tabliczce,
Tabliczka T-16 może być powtórzona
bez znaku A-30 bezpośrednio przed
miejscem wjazdu na drogę pojazdów
uprzywilejowanych.
T-17 - granicę państwa,
T-18 - nieoczekiwaną zmianę
kierunku
ruchu
o
przebiegu
wskazanym na tabliczce.
74
A-31
"niebezpieczne
pobocze"
ostrzega o niebezpiecznym poboczu
(miękkim lub obniżonym); znak z
odwróconym symbolem ostrzega o
niebezpiecznym
poboczu
występującym po lewej stronie drogi.
A-32 "oszronienie jezdni"
ostrzega
o
mogącym
występować
na
drodze
oszronieniu
jezdni
lub
gołoledzi.
A-33 "zator drogowy" ostrzega o
częstym występowaniu zablokowania
ruchu pojazdów.
A-34 "wypadek drogowy"
ostrzega o miejscu, w którym
na
skutek
wypadku
drogowego
nastąpiło
zablokowanie
drogi
lub
znaczne utrudnienie ruchu
pojazdów.
Znaki ostrzegawcze w postaci znaków świetlnych, na których symbole barwy białej znajdują się na czarnym tle,
mają takie samo znaczenie, jak znaki w postaci tarcz z czarnymi symbolami. Przepis ten stosuje się odpowiednio
do symboli i napisów na tabliczkach pod znakami.
ZNAKI ZAKAZU
1. Znaki zakazu obowiązują na drodze, na której są umieszczone, chyba że przepisy
szczególne stanowią inaczej.
2. Zakaz wyrażony znakiem zakazu obowiązuje od miejsca jego ustawienia, chyba że przepisy
szczególne stanowią inaczej.
3. Umieszczony na znaku zakazu albo tabliczce napis określający dni lub okres doby oznacza,
że zakaz obowiązuje w tym czasie.
Znak zakazu umieszczony pod
znakiem E-17a oznacza, że zakaz
obowiązuje na obszarze całej
miejscowości,
z
wyjątkiem
odcinka drogi, na którym został
on zmieniony lub odwołany
innym znakiem.
Znak zakazu umieszczony pod
znakiem D-42 oznacza, że zakaz
obowiązuje do znaku D-43 lub
E-18a, z wyjątkiem odcinka
drogi, na którym został on
zmieniony lub odwołany innym
znakiem.
Umieszczona pod znakiem zakazu tabliczka wskazuje:
T-20 - długość odcinka jezdni,
na którym zakaz obowiązuje,
T-21 - odległość znaku od miejsca, od
którego lub w którym zakaz
obowiązuje.
Umieszczone na jednej tarczy dwa lub trzy symbole znaków zakazów mają
takie samo znaczenie jak znaki pojedyncze.
75
B-1 "zakaz ruchu w obu
B-2 "zakaz wjazdu" oznacza zakaz wjazdu
kierunkach" oznacza zakaz
pojazdów na drogę lub jezdnię od strony
ruchu na drodze pojazdów,
jego umieszczenia; zakaz dotyczy również
kolumn
pieszych
oraz
kolumn pieszych oraz jeźdźców i
jeźdźców i poganiaczy; znak
poganiaczy. Umieszczona pod znakiem B-2
może być ustawiony na
tabliczka T-22 wskazuje, że znak nie dotyczy
jezdni.
rowerów jednośladowych wjeżdżających na
Umieszczona pod znakiem Bwyznaczony na jezdni pas ruchu dla
1 tabliczka T-22 wskazuje, że
rowerów.
zakaz nie dotyczy rowerów
jednośladowych.
B-3 "zakaz wjazdu pojazdów silnikowych, z wyjątkiem motocykli jednośladowych", oznacza
zakaz ruchu pojazdów silnikowych; zakaz nie dotyczy motocykli jednośladowych.
B-3a "zakaz wjazdu autobusów"
oznacza zakaz ruchu autobusów.
B-4 "zakaz wjazdu motocykli"
oznacza zakaz ruchu motocykli.
B-5 "zakaz wjazdu samochodów ciężarowych" oznacza zakaz ruchu:
1) sam. ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t,
2) ciągników samochodowych,
3) pojazdów specjalnych i używanych do celów specjalnych o dopuszczalnej masie
całkowitej przekraczającej 3,5 t,
4) ciągników rolniczych,
5) pojazdów wolnobieżnych.
Określona na znaku B-5 albo na tabliczce umieszczonej pod nim masa oznacza, że zakaz
dotyczy pojazdu (zespołu pojazdów), którego dopuszczalna masa całkowita przekracza masę
podaną na znaku albo na tabliczce.
B-6 "zakaz wjazdu ciągników rolniczych" oznacza zakaz ruchu ciągników rolniczych i pojazdów
wolnobieżnych.
B-7 "zakaz wjazdu pojazdów silnikowych z przyczepą" oznacza zakaz ruchu pojazdów
silnikowych z przyczepą (przyczepami); zakaz nie dotyczy pojazdów z przyczepą jednoosiową
lub naczepą.
Określona na znaku lub na tabliczce umieszczonej pod nim masa dotyczy dopuszczalnej masy
całkowitej przyczepy, a w razie ciągnięcia dwóch przyczep - sumy ich mas.
B-8
"zakaz
wjazdu
pojazdów
zaprzęgowych" oznacza zakaz ruchu
pojazdów zaprzęgowych oraz jeźdźców
i poganiaczy.
B-9 "zakaz wjazdu rowerów"
oznacza zakaz ruchu na jezdni i
poboczu rowerów.
B-10 "zakaz wjazdu motorowerów"
oznacza zakaz ruchu motorowerów.
B-11 "zakaz wjazdu wózków
rowerowych" oznacza zakaz
ruchu rowerów wielośladowych.
76
B-12 "zakaz wjazdu wózków ręcznych" oznacza zakaz ruchu na jezdni i poboczu wózków
ręcznych przeznaczonych do używania na jezdni, prowadzonych, ciągniętych lub pchanych.
B-13 "zakaz wjazdu pojazdów z towarami wybuchowymi lub łatwo zapalnymi" oznacza zakaz ruchu
pojazdów przewożących, określone w przepisach o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych,
towary niebezpieczne klas: 1, 3, 4.1, 4.2, 4.3, 5.1, 5.2 lub gazy palne klasy 2 w ilościach, dla których jest
wymagane oznakowanie pojazdu tablicami ostrzegawczymi barwy pomarańczowej.
B-13a "zakaz wjazdu pojazdów z towarami niebezpiecznymi" oznacza zakaz ruchu pojazdów
przewożących, określone w przepisach o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, towary
niebezpieczne w ilościach, dla których jest wymagane oznakowanie pojazdu tablicami ostrzegawczymi
barwy pomarańczowej. Umieszczona pod znakiem tabliczka T-31 z literą B, C, D lub E oznaczającą
kategorię tunelu lub tabliczka z odpowiednim napisem wskazuje, że zakaz dotyczy tylko określonych klas
lub grup towarów niebezpiecznych lub określonego sposobu przewozu tych towarów.
B-14 "zakaz wjazdu pojazdów z towarami, które mogą skazić wodę" oznacza zakaz ruchu pojazdów
przewożących, określone w przepisach o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, towary
niebezpieczne klas: 3, 4.3, 6.1, 6.2, 8, gazy trujące lub gazy żrące klasy 2, lub towary niebezpieczne
zagrażające środowisku klasy 9 w ilościach, dla których jest wymagane oznakowanie pojazdu tablicami
ostrzegawczymi barwy pomarańczowej.
B-15 "zakaz wjazdu pojazdów o
szerokości
ponad
......m"
wysokości ponad ......m" oznacza zakaz
oznacza zakaz ruchu pojazdów,
ruchu pojazdów, których wysokość
których szerokość (również z
(również z ładunkiem) jest większa od
ładunkiem) jest większa od
wartości podanej na znaku.
wartości podanej na znaku.
długości ponad ......m" oznacza
rzeczywistej masie całkowitej ponad
zakaz ruchu pojazdów lub
.....t" oznacza zakaz ruchu pojazdów,
zespołów pojazdów, których
których rzeczywista masa całkowita jest
długość (również z ładunkiem)
większa od wartości podanej na znaku;
jest większa od wartości
w przypadku zespołu pojazdów zakaz
podanej na znaku.
dotyczy ich łącznej masy.
B-19 "zakaz wjazdu pojazdów o nacisku osi większym niż .....t" oznacza zakaz ruchu pojazdów,
których nacisk osi jest większy od nacisku odpowiadającego masie podanej na znaku; w
przypadku osi wielokrotnej nacisk żadnej z osi składowych nie może odpowiadać masie
większej niż 80% masy podanej na znaku.
Jeżeli na znaku podano wartość 8 t lub 10 t, oznacza to dopuszczalny nacisk osi pojedynczej
odpowiadający masie do 8 t lub 10 t, a osi wielokrotnej - odpowiednio większej masie, zgodnie
z przepisami określającymi warunki techniczne pojazdów poruszających się po drogach.
1. Znak B-20 "stop" oznacza:
1) zakaz wjazdu na skrzyżowanie bez zatrzymania się przed drogą z pierwszeństwem,
2) obowiązek ustąpienia pierwszeństwa kierującym poruszającym się tą drogą.
T-6c
2. Zatrzymanie powinno nastąpić w wyznaczonym w tym celu miejscu, a w razie jego braku - w
takim miejscu, w którym kierujący może upewnić się, że nie utrudni ruchu na drodze z
pierwszeństwem.
3. Znak B-20 umieszczony w obrębie skrzyżowania dotyczy tylko najbliższej jezdni, przed którą
został ustawiony.
4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do znaku B-20 umieszczonego przed torowiskiem
pojazdów szynowych lub w innych miejscach przecinania się kierunków ruchu.
5. Umieszczona pod znakiem B-20 tabliczka T-6c lub T-6d wskazuje rzeczywisty przebieg drogi
z pierwszeństwem przez skrzyżowanie.
T-6d
77
B-21 "zakaz skręcania w lewo",
B-22 "zakaz skręcania w prawo"
1. Znaki B-21 i B-22 zabraniają skręcania w kierunku wskazanym na znaku; ponadto znak B-21 zabrania
zawracania.
2. Zakazy wyrażone znakami B-21 i B-22 obowiązują na najbliższym skrzyżowaniu, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Znaki B-21 i B-22 znajdujące się w obrębie skrzyżowania dotyczą tylko najbliższej jezdni, przed którą zostały
umieszczone.
4. Umieszczona pod znakiem B-21 lub B-22 tabliczka T-22 wskazuje, że znak nie dotyczy
rowerów jednośladowych skręcających na drogę dla rowerów lub wyznaczony na jezdni pas
ruchu przeznaczony dla tych pojazdów.
B-23 "zakaz zawracania" zabrania
B-24 "koniec zakazu zawracania"
kierującym
zawracania
do
oznacza
odwołanie
zakazu
najbliższego
skrzyżowania
zawracania przed skrzyżowaniem.
włącznie.
B-25 "zakaz wyprzedzania" zabrania kierującym pojazdami silnikowymi wyprzedzania
pojazdów silnikowych wielośladowych.
Umieszczona pod znakiem B-25 tabliczka T-23a - T-23j wskazuje rodzaj pojazdów, których
obowiązuje zakaz wyprzedzania.
B-26 "zakaz wyprzedzania przez samochody ciężarowe" zabrania wyprzedzania pojazdów
silnikowych wielośladowych kierującemu:
1) sam. ciężarowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t,
2) ciągnikiem samochodowym,
3) pojazdem specjalnym lub używanym do celów specjalnych - o dopuszczalnej masie
całkowitej przekraczającej 3,5 t.
B-27
"koniec
zakazu
wyprzedzania" oznacza koniec
obowiązywania
zakazu
określonego znakiem B-25.
B-29
"zakaz
używania
sygnałów
dźwiękowych" zabrania używania tych
sygnałów, chyba że jest to konieczne w
celu ostrzeżenia o bezpośrednim
zagrożeniu bezpieczeństwa ruchu.
B-28 "koniec zakazu wyprzedzania
przez samochody ciężarowe" oznacza
koniec
obowiązywania
zakazu
określonego znakiem B-26.
B-30 "koniec zakazu używania
sygnałów
dźwiękowych"
oznacza koniec obowiązywania
zakazu określonego znakiem B29.
B-31 "pierwszeństwo dla nadjeżdżających z przeciwka" zabrania kierującym wjazdu lub wejścia
na zwężony odcinek jezdni, jeżeli zmusiłoby to kierujących znajdujących się na tym odcinku lub
zbliżających się do niego z przeciwnej strony do zatrzymania się.
B-32 "stój - kontrola celna" oznacza obowiązek zatrzymania się. Zamiast napisu "Cło-Zoll" na
znaku mogą być umieszczone napisy "Kontrola graniczna", "Rogatka uszkodzona",
"Sygnalizacja uszkodzona", "Wjazd na prom", "Kontrola drogowa" lub "Pobór opłat" odpowiednio do przyczyny zatrzymania.
Zatrzymanie powinno nastąpić w miejscu wyznaczonym w tym celu, a jeżeli nie jest ono
wyznaczone - przed znakiem. Dalszy ruch może nastąpić za zgodą uprawnionej osoby lub po
nadaniu sygnału zezwalającego na ruch.
78
B-33 "ograniczenie prędkości" oznacza zakaz przekraczania prędkości określonej na znaku
liczbą kilometrów na godzinę. Dopuszczalna prędkość określona na znaku obowiązuje,
a) do odwołania:
- znakiem B-34 lub znakiem B-42,
- do najbliższego skrzyżowania, z wyjątkiem skrzyżowania na drodze dwujezdniowej, na
którym wlot drogi poprzecznej znajduje się tylko z lewej strony i nie ma połączenia z prawą
jezdnią.
b) do miejsca:
1) wprowadzenia innej dopuszczalnej prędkości znakiem B-33 lub B-43,
2) umieszczenia znaku D-40 oznaczającego początek strefy zamieszkania,
3) umieszczenia znaków oznaczających odpowiednio początek lub koniec obszaru
zabudowanego,
2. Umieszczona pod znakiem B-33 tabliczka, z symbolem pojazdu (od: T-23a do: T-23j)
wskazuje, że ograniczenie prędkości dotyczy kierującego pojazdem, którego symbol znajduje
się na tabliczce.
3. Znak B-33, określający dopuszczalną prędkość większą niż 60 km/h, umieszczony na
obszarze zabudowanym, dotyczy samochodu osobowego, motocykla i samochodu
ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem:
1) pojazdu przewożącego towary niebezpieczne,
2) pojazdu z urządzeniem wystającym do przodu więcej niż 1,5 m od siedzenia kierującego,
3) pojazdu holującego pojazd silnikowy,
4) motocykla, którym przewozi się dziecko w wieku do lat 7,
5) samochodu ciężarowego przewożącego osoby poza kabiną kierowcy
B-34 "koniec ograniczenia prędkości"
wprowadzonego znakiem B-33.
oznacza
B-35 "zakaz postoju" oznacza zakaz postoju
pojazdu; dopuszczalny czas unieruchomienia
pojazdu dłuższy niż jedna minuta jest wskazany
napisem na znaku albo na umieszczonej pod
nim tabliczce.
odwołanie
ograniczenia
prędkości
B-36
"zakaz
zatrzymywania
się"
oznacza
zakaz
zatrzymania pojazdu.
Zakaz wyrażony znakiem B-35 lub B-36:
1) dotyczy tej strony drogi, po której znak się znajduje, z wyjątkiem miejsc, gdzie za pomocą
znaku dopuszcza się postój lub zatrzymanie,
2) dotyczy również kolumn pieszych oraz jeźdźców i poganiaczy,
3) nie dotyczy pojazdów unieruchomionych ze względu na warunki lub przepisy ruchu
drogowego.
4. Zakaz wyrażony znakiem B-36 obowiązuje:
 do najbliższego skrzyżowania, z wyjątkiem skrzyżowania na drodze dwujezdniowej, na którym wlot
drogi poprzecznej znajduje się tylko z lewej strony i nie ma połączenia z prawą jezdnią,
 do odwołania,
 do miejsca umieszczenia znaku B-35.
Umieszczona pod znakiem B-35 lub B-36 tabliczka T-24 wskazuje, że pojazd pozostawiony w
miejscu, w którym obowiązuje zakaz wyrażony tym znakiem, zostanie usunięty z drogi na
koszt właściciela.
B-37 "zakaz postoju w dni
B-38 "zakaz postoju w dni parzyste"
nieparzyste",
Znaki: B-37 i B-38 oznaczają zakaz postoju pojazdów odpowiednio w nieparzyste lub parzyste dni miesiąca;
zakaz nie obowiązuje od godziny 21 do 24; przepisy stosuje się odpowiednio do tych znaków, jak do znaku B-35
„zakaz postoju”.
79
Umieszczone pod znakiem B-35, B-36, B-37 lub B-38 tabliczki wskazują:
T-25a - początek zakazu
wyrażonego znakiem
T-25b - kontynuację zakazu
wyrażonego znakiem,
T-25c - odwołanie zakazu
wyrażonego znakiem.
Znak B-35, B-36, B-37 lub B-38 wraz z tabliczką T-26, umieszczony na placu równolegle do
krawędzi jezdni, oznacza, że zakaz wyrażony tym znakiem dotyczy strony placu, przy której
został ustawiony.
B-39 "strefa ograniczonego postoju" oznacza wjazd do strefy, w której obowiązuje zakaz
postoju pojazdów na wszystkich drogach; dopuszczalny czas unieruchomienia pojazdu
dłuższy niż jedna minuta jest wskazany napisem na znaku.
Znak B-39 nie dotyczy:
1) pojazdu komunikacji publicznej zatrzymującego się na wyznaczonym dla niego
miejscu,
2) pojazdu zatrzymującego się w miejscu oznaczonym znakiem D-18, D-18a, D-18b lub D44,
3) pojazdu unieruchomionego ze względu na warunki lub przepisy ruchu drogowego,
4) autobusu szkolnego.
B-40 "koniec strefy ograniczonego postoju"
oznacza wyjazd ze strefy ograniczonego
postoju.
B-41
"zakaz
ruchu
pieszych" oznacza zakaz
ruchu pieszych po tej
stronie drogi, po której
znak jest umieszczony.
Znak B-43 "strefa ograniczonej prędkości"
oznacza wjazd do strefy, w której obowiązuje
zakaz przekraczania prędkości określonej na
znaku liczbą kilometrów na godzinę.
Znak B-44 "koniec strefy
ograniczonej prędkości"
oznacza wyjazd ze strefy
ograniczonej prędkości.
Znak B-43, określający dopuszczalną
prędkość mniejszą lub równą 30 km/h,
oznacza ponadto, że umieszczone w strefie
urządzenia i rozwiązania wymuszające
powolną jazdę mogą nie być oznakowane
znakami ostrzegawczymi.
Jeżeli zakaz wyrażony przez znaki B-25, B-26, B-29, B-33, B-35, B-36, B-37 i B-38 nie jest uprzednio odwołany
znakiem oznaczającym koniec zakazu, to obowiązuje on do najbliższego skrzyżowania; nie dotyczy to
skrzyżowania na drodze dwujezdniowej, na którym wlot drogi poprzecznej znajduje się tylko z lewej strony i nie
ma połączenia z prawą jezdnią.
1. Kierujący pojazdem wykonującym na drodze prace porządkowe, remontowe lub modernizacyjne może nie
stosować się do zakazów wyrażonych znakami B-1, B-3, B-5, B-6 i B-7 podczas wykonywania prac na drodze lub
dojazdu do miejsca ich wykonywania znajdującego się na obszarze lub na drodze objętej zakazem, pod
warunkiem używania żółtych sygnałów błyskowych i zachowania szczególnej ostrożności.
2. Uprawniona osoba niepełnosprawna o obniżonej sprawności ruchowej, kierująca pojazdem samochodowym,
oraz kierujący pojazdem przewożący taką osobę mogą, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, nie
stosować się do zakazów wyrażonych znakami: B-1, B-3, B-3a, B-4, B-10, B-35,
B-37, B-38 i B-39.
3. Znaki zakazu w postaci znaków świetlnych, na których symbole barwy białej znajdują się na czarnym tle, mają
takie samo znaczenie, jak znaki w postaci tarcz z czarnymi symbolami. Przepis ten stosuje się odpowiednio do
symboli i napisów na tabliczkach pod znakami.
80
ZNAKI NAKAZU
C-1
C-2
C-3
C-4
C-5
C-6
C-7
C-8
C-9
C-10
C-11
Znaki:
1) C-1 "nakaz jazdy w prawo przed znakiem",
2) C-2 "nakaz jazdy w prawo za znakiem",
3) C-3 "nakaz jazdy w lewo przed znakiem",
4) C-4 "nakaz jazdy w lewo za znakiem",
5) C-5 "nakaz jazdy prosto",
6) C-6 "nakaz jazdy prosto lub w prawo",
7) C-7 "nakaz jazdy prosto lub w lewo",
8) C-8 "nakaz jazdy w prawo lub w lewo",
9) C-9 "nakaz jazdy z prawej strony znaku",
10) C-10 "nakaz jazdy z lewej strony znaku",
11) C-11 "nakaz jazdy z prawej lub lewej strony znaku";
zobowiązują kierującego do ruchu w kierunku zgodnym ze strzałkami; znaki te mogą być umieszczone na
przedłużeniu osi drogi (jezdni) lub na samej jezdni.
Znaki obowiązują na najbliższym skrzyżowaniu lub w miejscu, gdzie występuje możliwość zmiany kierunku
jazdy.
C-12
"ruch
okrężny"
oznacza, że na skrzyżowaniu
ruch odbywa się dookoła
wyspy lub placu w kierunku
wskazanym na znaku.
C-13a "koniec drogi dla
rowerów" oznacza koniec
drogi przeznaczonej dla
kierujących
rowerami
jednośladowymi.
Znak C-12 występujący łącznie ze znakiem A-7
oznacza
pierwszeństwo
kierującego
znajdującego się na skrzyżowaniu przed
kierującym wjeżdżającym (wchodzącym) na to
skrzyżowanie.
C-14 "prędkość minimalna" oznacza, że
kierujący, przy zachowaniu ograniczeń
prędkości
wynikających
z
przepisów
szczegółowych, jest obowiązany jechać z
prędkością nie mniejszą niż określona na znaku
liczbą kilometrów na godzinę, chyba że
warunki ruchu lub jego bezpieczeństwo
wymagają zmniejszenia prędkości.
C-13 "droga dla rowerów"
oznacza drogę przeznaczoną
dla kierujących rowerami
jednośladowymi, którzy są
obowiązani do korzystania z
tej drogi.
C-15 "koniec minimalnej
prędkości" oznacza miejsce, w
którym prędkość minimalna
określona
znakiem
C-14
przestaje obowiązywać.
81
C-16 "droga dla pieszych"
oznacza drogę lub jej część
przeznaczoną dla pieszych,
którzy są obowiązani z niej
korzystać.
C-16a "koniec drogi dla
pieszych" oznacza koniec
drogi przeznaczonej dla
pieszych.
Umieszczone na jednej tarczy symbole znaków C13 i C-16 oznaczają, że droga jest przeznaczona
dla
pieszych
i
kierujących
rowerami
jednośladowymi; ruch pieszych i rowerzystów
odbywa się:
1) na całej powierzchni, jeżeli symbole oddzielone
są kreską poziomą,
2) odpowiednio po stronach drogi wskazanych na
znaku, jeżeli symbole oddzielone są kreską
pionową.
C-17 "nakazany kierunek jazdy dla pojazdów z towarami niebezpiecznymi"
oznacza obowiązujący, wskazany znakami C-2, C-4, C-5, C-6, C-7 lub C-8, kierunek
jazdy na skrzyżowaniu pojazdów przewożących towary niebezpieczne określone
w § 19 ust. 2. Umieszczona pod znakiem tabliczka T-31 lub tabliczka z
odpowiednim napisem wskazuje, że nakazany kierunek jazdy dotyczy pojazdów
przewożących tylko określone klasy lub grupy towarów niebezpiecznych lub
określonego sposobu przewozu tych towarów.
C-18 "nakaz używania łańcuchów przeciwpoślizgowych" oznacza, że na drodze,
na której znak został umieszczony, kierujący pojazdem silnikowym jest
obowiązany stosować łańcuchy przeciwpoślizgowe na co najmniej dwóch kołach
napędowych; umieszczona pod znakiem tabliczka, o której mowa w § 23 ust. 2,
oznacza, że znak dotyczy pojazdów określonych na tabliczce.
C-19 "koniec nakazu używania łańcuchów przeciwpoślizgowych" oznacza
miejsce, w którym nakaz określony znakiem C-18 przestaje obowiązywać.
82
ZNAKI INFORMACYJNE
T-6a
D-1
"droga
z
pierwszeństwem"
oznacza
początek lub kontynuację
drogi z pierwszeństwem
T-6b
Umieszczona pod znakiem D1 tabliczka T-6a albo T-6b
wskazuje
odpowiednio
rzeczywisty przebieg drogi z
pierwszeństwem
przez
skrzyżowanie lub układ dróg
podporządkowanych.
D-2 "koniec drogi z pierwszeństwem" oznacza
koniec drogi z pierwszeństwem.
D-3 "droga jednokierunkowa" oznacza początek lub kontynuację drogi lub jezdni, na której
ruch odbywa się w jednym kierunku.
Umieszczona pod znakiem D-3 tabliczka T-22 wskazuje, że ruch rowerów
jednośladowych na wyznaczonym na jezdni pasie ruchu przeznaczonym dla tych
pojazdów odbywa się w kierunku przeciwnym do wskazanego na znaku.
D-4a "droga bez przejazdu"
oznacza początek drogi bez
przejazdu.
D-4b "wjazd na drogę bez
przejazdu" oznacza, że droga
za skrzyżowaniem po stronie
wskazanej na znaku jest
drogą bez przejazdu.
D-5 "pierwszeństwo na zwężonym odcinku
jezdni" oznacza, że kierujący przejeżdżają lub
przechodzą przed kierującymi zbliżającymi się
z kierunku przeciwnego.
D-6 "przejście dla pieszych" D-6a
"przejazd
dla D-6b "przejście dla pieszych i przejazd dla
oznacza
miejsce rowerzystów"
oznacza rowerzystów" oznacza występujące obok
przeznaczone
do miejsce przeznaczone do siebie miejsca, o których mowa przy znakach
przechodzenia pieszych w przejeżdżania rowerzystów w D-6 i D-6a.
poprzek drogi.
poprzek drogi.
Kierujący pojazdem zbliżający się do miejsca oznaczonego znakiem D-6, D-6a albo D-6b jest
obowiązany zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszych lub
rowerzystów znajdujących się w tych miejscach lub na nie wchodzących lub wjeżdżających.
Umieszczona pod znakiem D-6 lub D-6b tabliczka T-27 wskazuje, że przejście dla pieszych jest
szczególnie uczęszczane przez dzieci.
D-7 "droga ekspresowa"
oznacza
początek
lub
kontynuację
drogi
ekspresowej; koniec drogi
ekspresowej oznaczony jest
znakiem D-8 "koniec drogi
ekspresowej".
ZnaD-9 "autostrada" oznacza
początek lub kontynuację
autostrady;
koniec
autostrady oznaczony jest
znakiem
D-10
"koniec
autostrady".
Umieszczona pod znakiem D-7 lub D-9
tabliczka T-28 wskazuje, że za przejazd drogą
ekspresową lub autostradą jest pobierana
opłata.
83
D-11 "początek pasa ruchu dla autobusów",
D-12 "pas ruchu dla autobusów"
Znaki D-11 i D-12 oznaczają odpowiednio początek lub kontynuację pasa ruchu przeznaczonego tylko dla
autobusów lub trolejbusów oraz innych pojazdów wykonujących odpłatny przewóz osób na regularnych liniach.
Umieszczony na znakach D-11 lub D-12 napis "TAXI" oznacza, że na pasie oznaczonym tym znakiem jest
dopuszczony ruch taksówek.
D-13 "początek pasa ruchu
powolnego" oznacza początek
pasa ruchu, z którego są
obowiązani korzystać kierujący
pojazdami nieosiągającymi na
wzniesieniu minimalnej prędkości
określonej na znaku liczbą
kilometrów na godzinę.
D-13a "początek pasa ruchu"
oznacza początek pasa ruchu po
stronie wskazanej na znaku.
D-14 "koniec pasa ruchu" oznacza
koniec skrajnego pasa ruchu,
znajdującego się po stronie
wskazanej na znaku; znak D-14
umieszczony przy pasie ruchu
powolnego oznacza koniec tego
pasa ruchu.
Umieszczona pod znakiem D-7, D-8, D-9, D-10, D-13, D-13a lub D-14 tabliczka T-1a
wskazuje odległość do początku lub końca drogi lub pasa ruchu.
D-15 "przystanek autobusowy",
D-16 "przystanek trolejbusowy"
D-17 "przystanek tramwajowy"
Znaki: D-15, D-16, D-17 oznaczają miejsce zatrzymywania się wskazanych na znaku pojazdów wykonujących
odpłatny przewóz osób na regularnych liniach.
Ponadto znak D-15 oznacza miejsce do zatrzymywania się innych niż autobus pojazdów samochodowych
wykonujących odpłatny przewóz osób na regularnych liniach i pojazdów przeznaczonych do przewozu dzieci do
szkół i przedszkoli
Znak D-18 "parking" oznacza
miejsce przeznaczone na postój
pojazdów (zespołów pojazdów), z
wyjątkiem
przyczep
kempingowych; umieszczona pod
znakiem tabliczka T-23e oznacza,
że na parkingu jest dopuszczony
także
postój
przyczep
kempingowych.
Znak D-18a "parking - miejsce
zastrzeżone"
oznacza
miejsce
przeznaczone na postój pojazdu
uprawnionej osoby.
Znak
D-18b
"parking
zadaszony"
oznacza
miejsce
przeznaczone na postój pojazdów
znajdujące się w budynku lub pod
wiatą.
84
Przykład tabliczek T 30: a, b, e, i.
Umieszczona pod znakiem D-18 tabliczka T-30 wskazuje sposób
ustawienia pojazdu względem krawędzi jezdni oznaczonej na
tabliczce barwą szarą oraz że miejsce jest przeznaczone dla
pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej
nieprzekraczającej 2,5 t.
Znak D-19 "postój taksówek"
oznacza miejsce przeznaczone na
postój taksówek osobowych, z
wyjątkiem taksówek zajętych.
Umieszczona pod
znakiem
D-18
tabliczka
T-3a
wskazuje koniec
miejsca
przeznaczonego na
postój.
Znak
D-20
"koniec
postoju
taksówek" oznacza miejsce, w
którym kończy się postój taksówek;
jeżeli na postoju taksówek nie
umieszczono znaku D-20, to kończy
się on w odległości nie większej niż
20 m przed znakiem D-19.
Umieszczona
pod
znakiem D-18 lub D18b tabliczka T-29
informuje o miejscu
przeznaczonym
dla
pojazdu
samochodowego
uprawnionej
osoby
niepełnosprawnej
o
obniżonej sprawności
ruchowej oraz dla
kierującego pojazdem
przewożącego
taką
osobę.
Umieszczony
dodatkowo
na
znakach D-19 i D-20 napis
"Bagażowe" wskazuje, że znaki te
dotyczą taksówek bagażowych.
Znaki informujące o wskazanych na znaku obiektach znajdujących się przy drodze:
D-21 "szpital"
D-21a "Policja",
D-22
"punkt
opatrunkowy"
D-23
paliwowa",
D-24 "telefon",
D-25 "poczta",
D-26 "stacja obsługi
technicznej"
D-26a
"wulkanizacja",
D-26b "myjnia",
D-26c
"toaleta
publiczna",
D-26d "natrysk",
D-27 "bufet
kawiarnia",
D-28 "restauracja",
D-29
(motel)",
lub
"stacja
D-23a
"stacja
paliwowa tylko z
gazem do napędu
pojazdów",
"hotel
85
D-30 "obozowisko
(kemping)",
D-31
"obozowisko
(kemping) wyposażone
w podłączenia elektr.
do przyczep",
D-32
"pole
biwakowe",
Umieszczony w dolnej części znaku D-23 napis "LPG GAZ"
informuje, że stacja prowadzi także sprzedaż gazu do napędu
pojazdów.
Umieszczony na znaku D-25 symbol słuchawki telefonicznej
informuje, że na poczcie znajduje się ogólnodostępny telefon.
Umieszczony w dolnej części znaku D-26c napis "BUS" informuje
o możliwości opróżniania toalet zainstalowanych w pojazdach.
D-35 "przejście podziemne dla
pieszych
D-33
"schronisko
młodzieżowe",
D-34
"punkt
informacji
turystycznej"
D-34a "informacja radiowa o ruchu drogowym"
informuje o stacjach radiowych podających
informacje o warunkach ruchu drogowego
D-35a
"schody
ruchome w dół",
D-36
"przejście D-36a "schody ruchome w górę"
nadziemne
dla
pieszych",
Znaki: D-35, D-35a, D-36, D-36a informują o możliwości przechodzenia pieszych pod jezdnią lub nad jezdnią w
sposób wskazany na znaku.
D-37 "tunel" oznacza wjazd do tunelu. Wyjazd z
tunelu jest oznaczony znakiem D-38 "koniec tunelu".
D-38 wyjazd z tunelu.
Umieszczona pod znakiem D-37 tabliczka T-1b wskazuje rzeczywistą długość tunelu - w
przypadku gdy długość tunelu przekracza 500 m. Rzeczywista długość tunelu może być
także wskazana przez umieszczenie w dolnej części znaku napisu i symboli
odpowiadających treści tabliczki T-1b.
W przypadku tuneli o długości przekraczającej 3.000 m pozostała długość tunelu do
przebycia jest wskazywana co 1.000 m tabliczką T-1b.
Umieszczona pod znakiem D-37 tabliczka T-32 wskazuje minimalny odstęp od
D-39 "dopuszczalne prędkości" informuje o
dopuszczalnych prędkościach obowiązujących na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
D-39a: opłaty drogowe
86
D-40 "strefa zamieszkania" oznacza wjazd do strefy zamieszkania.
Znak D-40 informuje ponadto, że umieszczone w strefie zamieszkania urządzenia i
rozwiązania wymuszające powolną jazdę mogą nie być oznakowane znakami
ostrzegawczymi.
D-41 "koniec strefy zamieszkania" oznacza wyjazd ze strefy zamieszkania.
Znak D-42 "obszar zabudowany" oznacza wjazd na obszar zabudowany.
D-43 "koniec obszaru zabudowanego" oznacza wyjazd z obszaru zabudowanego.
D-44 "strefa parkowania" oznacza wjazd do strefy, w której za postój pojazdu jest
pobierana opłata. W strefie tej zabroniony jest postój pojazdu bez wniesienia
opłaty, z wyjątkiem postoju pojazdów osób lub jednostek, dla których ustalona
została zerowa stawka opłaty, oraz postoju pojazdów komunikacji publicznej na
wyznaczonych dla nich miejscach.
D-45 "koniec strefy parkowania" oznacza wyjazd z takiej strefy.
D-46 "droga wewnętrzna" oznacza początek ogólnodostępnej drogi niepublicznej;
napis umieszczony na znaku wskazuje zarządcę tej drogi.
D-47 "koniec drogi wewnętrznej" oznacza wyjazd z takiej drogi na drogę publiczną.
D-48
"zmiana
pierwszeństwa" uprzedza
o mającej nastąpić lub
niedawno wprowadzonej
zmianie obowiązujących
dotychczas
zasad
pierwszeństwa
na
najbliższym
skrzyżowaniu;
umieszczony
pod
znakiem napis określa
datę
wprowadzenia
nowej
zasady
pierwszeństwa pokazanej
znakiem A-5 lub A-7.
D-49
"pobór
opłat"
uprzedza o miejscu, w
którym są pobierane
opłaty za przejazd.
D-50 "zatoka" informuje
o zatoce występującej w
tunelu.
Umieszczona
pod
znakiem D-50 tabliczka T33 lub umieszczony na
znaku
napis
"SOS"
informuje, że w zatoce
znajduje
się
telefon
alarmowy i gaśnica.
D-51
"automatyczna
kontrola
prędkości"
uprzedza o miejscu lub
odcinku drogi, na którym
prędkość
jazdy
jest
kontrolowana
i
rejestrowana
przez
urządzenia
działające
samoczynnie.
87
D-52: strefa ruchu stosuje się w celu oznakowania strefy ruchu. Znak ten umieszcza
się na początku strefy ruchu na wszystkich drogach doprowadzających do niej ruch.
Decyzję o ustaleniu takiej strefy podejmuje zarządca (czyli właściciel) terenu, na
którym położona jest strefa ruchu. W strefie ruchu stosuje się znaki takie jak na
drogach wewnętrznych.
D-53 stosuje się w celu wyjazdu pojazdu z drogi wewnętrznej położonej w strefie
ruchu położoną na drogę publiczną zarządzaną przez administrację rządową lub
samorządową. Znak ten umieszcza się na wszystkich drogach wylotowych ze strefy
oznakowanej znakami D-52,w tym samym przekroju poprzecznym drogi co znak D52. Znak ten może być umieszczany po lewej stronie jezdni, na odwrotnej stronie
znaku D-52.
ZNAKI KIERUNKU I MIEJSCOWOŚCI
E-1 "tablica
skrzyżowaniu.
przeddrogowskazowa"
uprzedza
o
E-1a "tablica przeddrogowskazowa na autostradzie"
uprzedza o wyjeździe z autostrady.
E-1b "tablica przeddrogowskazowa przed wjazdem na
autostradę" uprzedza o skrzyżowaniu z wjazdem na
autostradę lub drogą prowadzącą do autostrady.
Umieszczone na znakach: E-1, E-1a, E-1b wzory innych znaków informują o występowaniu tych znaków na
drogach, wskazanych na znaku.
E-2a "drogowskaz tablicowy umieszczany obok
jezdni",
E-2b "drogowskaz tablicowy umieszczany nad jezdnią",
E-2c "drogowskaz tablicowy umieszczany obok
jezdni na autostradzie",
E-2d "drogowskaz tablicowy umieszczany nad jezdnią na
autostradzie",
88
E-2e "drogowskaz tablicowy umieszczany obok
jezdni przed wjazdem na autostradę",
E-3 "drogowskaz w kształcie strzały
miejscowości wskazujący numer drogi",
do
E-5 "drogowskaz do dzielnicy miasta"
E-2f "drogowskaz tablicowy umieszczany nad jezdnią
przed wjazdem na autostradę",
E-4 "drogowskaz w kształcie strzały do miejscowości
podający do niej odległość",
E-5a: drogowskaz do centrum
Znaki wskazujące kierunek do obiektu komunikacyjnego wskazanego na znaku
E-6: drogowskaz do lotniska
E-6a: drogowskaz do dworca lub stacji kolejowej
E-6a: drogowskaz stacji kolejowej z symbolem
E-6b: drogowskaz do dworca autobusowego
E-6c: drogowskaz do przystani promowej
Na drogowskazach według wzoru znaku E-6 mogą być podawane odpowiednim napisem lub symbolem kierunki do
jednostek Policji, pogotowia ratunkowego, urzędów administracji publicznej, zarządów drogi oraz jednostek prowadzących
odprawę celną.
Umieszczone obok nazwy miejscowości znak z literami "PL" oraz znak wyróżniający państwo przyjęty do oznaczania
pojazdów uczestniczących w ruchu międzynarodowym wskazują, że w miejscowości znajduje się przejście graniczne do tego
państwa. Umieszczony obok nazwy miejscowości znak wyróżniający państwo przyjęty do oznaczania pojazdów
uczestniczących w ruchu międzynarodowym wskazuje, że miejscowość jest położona w tym państwie.
Znaki wskazujące kierunek do obiektu turystycznego lub wypoczynkowego wskazanego na znaku
E-7: drogowskaz do przystani wodnej lub żeglugi
E-8 "drogowskaz do plaży lub miejsca kąpielowego",
E-9 "drogowskaz do muzeum",
E-10 "drogowskaz do zabytku jako dobra kultury",
E-11 "drogowskaz do zabytku przyrody",
E-12 "drogowskaz do punktu widokowego",
E-12a "drogowskaz do szlaku rowerowego"
89
E-13 "tablica kierunkowa" wskazuje kierunek i
odległość do głównych miejscowości położonych przy
danej drodze.
E-14 "tablica szlaku drogowego", E-14a "tablica
szlaku drogowego na autostradzie" wskazują numer
drogi i odległość do głównych miejscowości
położonych przy danym szlaku drogowym.
E-14a: tablica szlaku drogowego na autostradzie
Znaki wskazujące numer i rodzaj (kategorię) drogi
E-15a "numer drogi krajowej",
E-15b
"numer
wojewódzkiej",
drogi
E-15d "numer drogi ekspresowej",
E-15e "numer drogi wojewódzkiej
o zwiększonym do 10 t
dopuszczalnym
nacisku
osi
pojazdu",
E-15c "numer autostrady",
E-16
"numer
międzynarodowego"
szlaku
E-17a "miejscowość" oznacza wjazd do miejscowości.
E-18a "koniec miejscowości" oznacza wyjazd z
miejscowości.
E-19a "obwodnica" wskazuje na skrzyżowaniu kierunek do
obwodnicy miasta.
E-20 "tablica węzła drogowego na autostradzie" informuje o
zbliżaniu się do wyjazdu z autostrady; liczby umieszczone na
znaku wskazują: górna - numer wyjazdu, dolna - odległość
tablicy od wyjazdu; zamiast liczby wskazującej numer
wyjazdu na znaku może być podawana nazwa węzła.
90
E-21 "dzielnica (osiedle)" informuje o wjeździe do dzielnicy
lub osiedla; znak z napisem "Centrum" informuje o wjeździe
do centrum miasta.
E-22a "samochodowy szlak turystyczny" wskazuje początek
wyznaczonego samochodowego szlaku turystycznego; na
znaku obok nazwy szlaku mogą być umieszczone symbol
szlaku oraz symbol organizacji turystycznej wytyczającej
szlak.
E-22b "obiekt na samochodowym szlaku turystycznym"
wskazuje obiekt turystyczny na samochodowym szlaku
turystycznym; na znaku umieszcza się symbol obiektu
turystycznego lub wypoczynkowego.
E-22c "informacja o obiektach turystycznych" informuje o
występujących obiektach turystycznych na terenie
wskazanym na znaku.
ZNAKI UZUPEŁNIAJĄCE
Znak F-1 "przejście graniczne"
informuje o czynnym przejściu
granicznym.
F-3: granica obszaru
administracyjnego na
granicy
województwa
Znak F-2 "przekraczanie granicy
zabronione" informuje, że ruch
przez granicę jest zamknięty.
F-3a:
granica
obszaru
administracyjnego na granicy powiatu
F-3b:
granica
obszaru
administracyjnego na granicy gminy
Znak F-2a "granica państwa"
informuje o miejscu przekroczenia
granicy Rzeczypospolitej Polskiej.
F-3c:
granica
obszaru
administracyjnego miasto na prawach
powiatu
F-4 nazwa rzeki
91
F-5
"uprzedzenie
o
zakazie" uprzedza o
znaku
zakazu
umieszczonym na drodze
w odległości wskazanej
na znaku.
F-6 "znak uprzedzający
umieszczany
przed
skrzyżowaniem"
uprzedza o wskazanym
na nim odpowiednim
znakiem
niebezpieczeństwie lub
zakazie występującym za
skrzyżowaniem
na
wskazanej drodze.
F-8 "objazd w związku z
zamknięciem drogi" wskazuje
wyznaczony objazd; jeżeli na znaku
F-8 umieszczono znak zakazujący
wjazdu określonych pojazdów,
oznacza to, że objazd dotyczy
pojazdów wskazanych na znaku
zakazu.
Umieszczony nad pasem ruchu znak
F-11 "kierunki na pasie ruchu"
wskazuje dozwolone, zgodnie ze
strzałkami umieszczonymi na znaku,
kierunki jazdy z pasa ruchu, nad
którym znak został umieszczony.
Umieszczona na znaku F-10 lub F-11
strzałka zezwalająca na skręcanie w
lewo ze skrajnego lewego pasa ruchu
oznacza
także
zezwolenie
na
zawracanie, chyba że jest to
zabronione znakiem B-23 lub ruch
jest kierowany sygnalizatorem S-3.
F-6a
wariant
uprzedzającego
F-9 "znak prowadzący na drodze
objazdowej" wskazuje kierunek
ruchu pojazdów na wyznaczonym
objeździe.
F-12
"znak
wskazujący przejazd
tranzytowy
umieszczany przed
skrzyżowaniem",
znaku
F-7 "sposób jazdy w
związku
z
zakazem
skręcania
w
lewo"
wskazuje dojazd do drogi,
w którą skręcanie w lewo
jest zabronione
Umieszczony obok jezdni znak F-10
"kierunki na pasach ruchu"
wskazuje dozwolone, zgodnie ze
strzałkami
umieszczonymi
na
znaku,
kierunki
jazdy
z
poszczególnych pasów ruchu.
F-13
"przejazd
tranzytowy"
wskazują zgodnie ze
strzałką
kierunek
przejazdu
tranzytowego
pojazdów
wskazanych
umieszczonym
na
znaku odpowiednim
symbolem pojazdu.
Znaki:
F-14a "tablica wskaźnikowa na
autostradzie
umieszczana
w
odległości 300 m przed pasem
wyłączania",
F-14b "tablica wskaźnikowa na
autostradzie
umieszczana
w
wyłączania",
F-14c "tablica wskaźnikowa na
autostradzie
umieszczana
w
wyłączania"
- informują o zbliżaniu się do
początku pasa prowadzącego do
wyjazdu z autostrady (pasa
wyłączania).
92
Znak
F-15
"niesymetryczny podział
jezdni dla przeciwnych
kierunków
ruchu"
wskazuje pasy ruchu
przeznaczone do jazdy w
podanych kierunkach.
Znaki:
F-16 "koniec pasa ruchu na jezdni dwukierunkowej",
F-17 "koniec pasa ruchu na jezdni jednokierunkowej"
uprzedzają o końcu wewnętrznego pasa ruchu na jezdni
wskazanej na znaku.
F-18 "przeciwny kierunek
dla
określonych
pojazdów" wskazuje lewy
pas ruchu przeznaczony
tylko
dla
pojazdów
określonych na znaku,
poruszających się w
kierunku przeciwnym
Znak F-19 "pas ruchu dla
określonych pojazdów"
wskazuje wyznaczony na
jezdni
pas
ruchu
przeznaczony
dla
pojazdów wskazanych na
znaku.
Znak F-20 "część drogi (pas ruchu) dla
określonych pojazdów" wskazuje
drogę lub jej część przeznaczoną dla
pojazdów, których symbol został
umieszczony na znaku. Zamiast
symbolu pojazdu o dopuszczalnej
masie całkowitej do 3,5 t na znaku
może być umieszczony symbol pojazdu
stosowany na tabliczkach, o których
mowa w § 23 ust. 2, odpowiednio do
sposobu przeznaczenia drogi lub jej
części.
Znak F-22 "ograniczenia
na pasie ruchu" wskazuje
pas ruchu, na którym jest
zabroniony
ruch
pojazdów
określonych
symbolem znaku zakazu.
Znak
F-21
"ruch
skierowany na sąsiednią
jezdnię" wskazuje zjazd
na sąsiednią jezdnię w
związku z tymczasową
organizacją ruchu.
TABLICZKI DO ZNAKÓW DROGOWYCH
T-1: odległość
znaku
ostrzegawczego
od
miejsca
niebezpieczneg
o
T-4: liczba
zakrętów
T-1a: odległość
znaku
informacyjnego
od
początku
(końca) drogi lub
pasa ruchu
T-1b:
długość
tunelu lub odcinek
drogi do końca
tunelu
T-5: początek drogi krętej.
Jeżeli liczba łuków jest większa
niż 3, a krętość odcinka
mierzonego
od
początku
pierwszego łuku do końca
ostatniego jest większa niż
160°/km, pod znakiem A-3
umieszcza się tabliczkę T-5
wskazującą początek drogi krętej
oraz tabliczkę T-2 wskazująca
długość odcinka.
T-2:
długość
odcinka drogi, na
którym powtarza
się lub występuje
niebezpieczeństw
o
T-6a:
rzeczywisty
przebieg drogi
z
pierwszeństwe
m
przez
skrzyżowanie
(umieszcza się
na drodze z
pierwszeństwe
m)
T-3:
koniec
odcinka,
na
którym powtarza
się lub występuje
niebezpieczeństw
o
T-6b:
układ
dróg
podporządkow
anych
(umieszcza się
na drodze z
pierwszeństwe
m)
T-3a:
koniec
miejsca
przeznaczonego
na postój
T-6c:
rzeczywisty
przebieg drogi
z
pierwszeństwe
m
przez
skrzyżowanie
(umieszcza się
na
drodze
podporządkow
anej)
T-6d:
prostopadły
przebieg drogi
z
pierwszeństwe
m
przez
skrzyżowanie
oraz układ dróg
podporządkow
anych
(umieszcza się
na
drodze
podporządkow
anej)
93
T-7: układ torów
i
drogi
na
przejeździe
T-8: miejsce, w
którym
ruch
pojazdów został
skierowany na
tory
tramwajowe
T-9: rzeczywista
wielkość spadku
lub wzniesienia
drogi
T-10:
bocznica
kolejowa lub tor o
podobnym
charakterze
T-11: przeprawa
promowa
T-12:
podłużny
uskok nawierzchni
T-13:
odcinek
drogi, na którym
występują
deformacje
nawierzchni w
postaci kolein
T-14:
miejsce
częstych
wypadków
o
charakterze
wskazanym na
tabliczce
T-15:
miejsce
częstych
wypadków
spowodowanych
śliską
nawierzchnią
jezdni
ze
względu
na
opady deszczu
T-16:
miejsce
wyjazdu pojazdów
uprzywilejowanych
wskazanych
na
tabliczce
T-17:
państwa
T-18:
nieoczekiwana
zmiana kierunku
ruchu o przebiegu
wskazanym
na
tabliczce
T-19:
malowanie
znaków
poziomych
T-20:
długość
odcinka jezdni,
na którym zakaz
obowiązuje
T-21:
odległość
znaku od miejsca,
od którego lub w
którym
zakaz
obowiązuje
T-23c: ciągniki
rolnicze
T-23d:
silnikowe
przyczepą
pojazdy
z
T-22: znak nie
dotyczy rowerów
jednośladowych
T-23e: pojazdy z
przyczepą
kempingową
T-23f: autobusy
granica
T-23a: motocykle
T-23g:
trolejbusy
T-23b: samochody
ciężarowe, pojazdy
specjalne, pojazdy
używane do celów
specjalnych,
o
dopuszczalnej
masie całkowitej
przekraczającej 3,5
t, oraz ciągniki
samochodowe
T-23h: pojazdy z
towarami
niebezpiecznymi
94
T-23i: pojazdy z
towarami
wybuchowymi
lub
łatwo
zapalnymi
T-26:
zakaz
postoju
lub
zatrzymywania
dotyczy strony
placu
T-23j: pojazdy z
towarami, które
mogą skazić wodę
T-27: przejście
dla pieszych jest
szczególnie
uczęszczane
przez dzieci
T-32: minimalny odstęp
poprzedzającego pojazdu
od
T-24: pozostawiony
pojazd
zostanie
usunięty na koszt
właściciela
T-28: za przejazd
drogą pobierana
jest opłata
T-25a: początek
zakazu postoju
lub
zatrzymywania
T-29: informacja o
miejscach
dla
pojazdów
przewożących lub
kierowanych przez
osoby
niepełnosprawne
mające trudności w
poruszaniu się
T-33: umieszczenie w zatoce telefonu
alarmowego i gaśnicy
T-25b:
kontynuacja
zakazu postoju
lub
zatrzymywania
T-30:
sposób
ustawienia
pojazdu względem
krawędzi jezdni
T-25c: odwołanie
zakazu postoju
lub
zatrzymywania
T-31:
tunelu
kategoria
T-34: pobór opłaty
DODATKOWE ZNAKI PRZED PRZEJAZDAMI KOLEJOWYMI
G-1d:
słupek G-1e:
słupek G-1f:
słupek
G-1c:
słupek G-1b:
słupek G-1a:
słupek
wskaźnikowy z wskaźnikowy z wskaźnikowy z
wskaźnikowy z wskaźnikowy
z wskaźnikowy
z
trzema kreskami dwiema kreskami jedną
kreską
jedną
kreską dwiema kreskami trzema kreskami
umieszczany po umieszczany po umieszczany po
umieszczany po umieszczany po umieszczany po
lewej
stronie lewej
stronie lewej
stronie
prawej stronie prawej
stronie prawej
stronie
jezdni
jezdni
jezdni
jezdni
jezdni
jezdni
1. Znaki od G-1a do G1-F informują o zbliżaniu się do przejazdu kolejowego.
2. Słupek z trzema kreskami jest umieszczany pod znakiem A-9 lub A-10, słupek z dwiema kreskami - na 2/3 odległości znaku
ostrzegawczego od przejazdu, a słupek z jedną kreską - na 1/3 tej odległości.
3. Jeżeli ze względu na warunki lokalne znaki ostrzegawcze umieszczono bliżej niż w odległości, o której mowa w pkt. 2, to
pod znakiem ostrzegawczym umieszcza się słupek z dwiema kreskami, a słupek z jedną kreską na 1/2 odległości znaku
ostrzegawczego. Jeżeli znak ostrzegawczy umieszczono w bezpośredniej bliskości przejazdu, to stosuje się tylko słupek z
jedną kreską umieszczony pod znakiem ostrzegawczym.
95
Znak G-2: sieć pod napięciem oznacza,
że nad przejazdem kolejowym jest
zawieszona sieć trakcyjna pod
napięciem.
Znak G-3: krzyż św. Andrzeja przed
przejazdem kolejowym jednotorowym
Znak G-4: krzyż św. Andrzeja przed
przejazdem kolejowym wielotorowym
DODATKOWE ZNAKI DLA KIERUJACYCH TRAMWAJAMI
AT-1:
sygnalizacja
świetlna
AT-2:
sygnalizacja
świetlna wzbudzana
AT-3:
zjazd
niebezpieczny
BT-1:
ograniczenie
prędkości (tu: 30
km/h)
BT-2:
koniec
ograniczenia
prędkości (tu: 30
km/h)
BT-3:
zwrotnicy
CT-2: granica zasilania
DT-1:
zwrotnica
elektryczna
lewoskrętna
DT-2:
zwrotnica
elektryczna
prawoskrętna
blokada
AT-4: stromy podjazd
AT-5: ruch kolizyjny
BT-4: stop - zwrotnica
eksploatowana
jednostronnie
CT-1: izolator sekcyjny
DODATKOWE ZNAKI SZLAKÓW ROWEROWYCH
R-1: szlak rowerowy krajowy
R-1a: początek (koniec) szlaku
rowerowego krajowego
R-1b: zmiana kierunku
rowerowego krajowego
R-2:
szlak
międzynarodowy
R-2a: zmiana kierunku szlaku
rowerowego międzynarodowego
R-3: tablica szlaku rowerowego
rowerowy
szlaku
96
DODATKOWE ZNAKI DLA KIERUJĄCYCH POJAZDAMI WOJSKOWYMI
W-1:
klasa
obciążenia mostu o
ruchu
jednokierunkowym
W-2:
klasa
ruchu
dwukierunkowym
W-3:
klasa
ruchu
jednokierunkowym
dla
pojazdów
kołowych
i
gąsienicowych
W-4:
klasa
ruchu
dwukierunkowym
dla
pojazdów
kołowych
W-5:
klasa
ruchu
dwukierunkowym
dla
pojazdów
gąsienicowych
W-7:
wysokość
skrajni
pionowej na moście lub w
W-6: szerokość mostu lub środka
przeprawowego
tunelu
ZNAKI DROGOWE POZIOME
1. Znakami drogowymi poziomymi są umieszczone na nawierzchni linie ciągłe lub przerywane, pojedyncze lub
podwójne, strzałki, napisy, symbole i inne linie związane z oznaczaniem określonych miejsc na drodze oraz
punktowe elementy odblaskowe.
2. Znaki drogowe poziome są barwy białej lub żółtej, z zastrzeżeniem ust. 4.
3. Jeżeli na drodze są umieszczone znaki barwy białej i żółtej wskazujące różny sposób zachowania, to kierujący
jest obowiązany stosować się do znaków barwy żółtej.
4. Umieszczone na jezdni punktowe elementy odblaskowe barwy czerwonej wyznaczają prawą krawędź jezdni.
Lewa krawędź jezdni oraz pasy ruchu mogą być oznaczone punktowymi elementami odblaskowymi barwy
białej lub żółtej; przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.
P-1
linia
pojedyncza
przerywana, w którym kreski
są krótsze od przerw lub
równe przerwom, wyznacza
pasy ruchu.
Znak P-1 o podwójnej
szerokości, w którym kreski i
przerwy są równe, informuje
ponadto, że wyznaczony pas
ruchu jest pasem:
1) ruchu powolnego,
2) zanikającym albo
3) przeznaczonym wyłącznie
dla pojazdów wyjeżdżających
na inną drogę lub jezdnię.
P-2
linia
pojedyncza ciągła
oddziela
pasy
ruchu
o
tym
samym kierunku i
oznacza ponadto
zakaz
przejeżdżania
przez tę linię i
najeżdżania
na
nią.
P-3
linia
jednostronnie
przekraczalna oznacza
zakaz przejeżdżania
przez tę linię od
strony linii ciągłej i
najeżdżania na nią, z
wyjątkiem powrotu
po wyprzedzaniu na
położony przy linii
przerywanej
pas
ruchu
zajmowany
przed
wyprzedzaniem.
P-4 linia podwójna
ciągła
rozdziela
pasy
ruchu
o
kierunkach
przeciwnych
i
oznacza
zakaz
przejeżdżania przez
tę linię i najeżdżania
na nią.
P-5 linia podwójna
przerywana
znajdująca się między
skrzyżowaniami po
obu stronach pasa
ruchu, oznacza pas o
zmiennym kierunku
ruchu otwieranym i
zamykanym
sygnałami świetlnymi
nadawanymi przez
sygnalizator S-4.
97
P-6
"linia
ostrzegawcza",
w
której kreski są dłuższe
od przerw, rozdziela
pasy ruchu i uprzedza
o zbliżaniu się do linii,
przez
którą
przejeżdżanie
jest
zabronione, lub do
miejsca
niebezpiecznego.
P-8c strzałka
kierunkowa
do
zawracania
P-7a
krawędziowa
przerywana
P-7b
linia
krawędziowa ciągła
Umieszczone przy krawędzi jezdni znaki: P7a i P-7b wyznaczają krawędź jezdni; znak
P-7b oznacza ponadto zakaz wjazdu na
pobocze
kierującemu
pojazdem
samochodowym.
P-9
strzałka
naprowadzająca
oznacza nakaz wjazdu
na sąsiedni pas ruchu
wskazany strzałką; nie
dotyczy to kierujących
pojazdami, dla których
jest
przeznaczony
dalszy odcinek pasa
ruchu.
P-13
"linia
warunkowego
zatrzymania złożona z
trójkątów" wskazuje
miejsce zatrzymania
pojazdu
w
celu
ustąpienia
pierwszeństwa
wynikającego ze znaku
pionowego A-7.
linia
P-10 przejście dla
pieszych
oznacza
miejsce przejścia dla
pieszych.
P-14
"linia
warunkowego
zatrzymania złożona z
prostokątów" wskazuje
miejsce
zatrzymania
pojazdu
na
skrzyżowaniu,
przed
przejściem dla pieszych
lub przed sygnałem
świetlnym.
P-8a strzałka kierunkowa
na wprost
P-8b
kierunkowa
skręcania
strzałka
do
Znaki: P-8a, P-8b, P-8c - oznaczają, że jazda z pasa
ruchu, na którym są umieszczone, jest dozwolona
tylko w kierunku wskazanym strzałką; połączone
symbole znaków P-8a, P-8b lub P-8c oznaczają
zezwolenie na ruch w kierunkach wskazanych
strzałkami kierunkowymi.
Strzałka kierunkowa zezwalająca na skręcanie w
lewo, umieszczona na skrajnym lewym pasie
ruchu, oznacza także zezwolenie na zawracanie,
chyba że jest to zabronione znakiem pionowym B23 lub ruch jest kierowany sygnalizatorem S-3.
P-11
przejazd
dla
rowerzystów oznacza
miejsce przejazdu dla
rowerzystów.
P-12 linia bezwzględnego
zatrzymania
–
stop
wskazuje
miejsce
zatrzymania pojazdu w
związku
ze
znakami
pionowymi B-20 lub B-32.
Znaki P-15 "trójkąt podporządkowania" i P-16
"napis stop" potwierdzają oznakowanie wlotu
na skrzyżowanie znakami pionowymi
odpowiednio A-7 i B-20.
P-17
"linia
przystankowa"
wyznacza na jezdni
miejsce przystanku
pojazdów
określonych w § 51 i
oznacza, że zakaz
zatrzymywania się
innych pojazdów na
przystanku
obowiązuje na całej
długości linii.
98
P-18
"stanowisko
postojowe" wyznacza
miejsce przeznaczone
do postoju pojazdów.
P-19
"linia
wyznaczająca
pas
postojowy" wyznacza
pas przeznaczony na
postój
pojazdów
wzdłuż krawędzi jezdni
lub oddziela od niej
zatokę postojową.
P-23 "rower" oznacza drogę lub jej
część (pas ruchu) przeznaczoną dla
ruchu rowerów jednośladowych. Na
pasie ruchu mogą być umieszczone
inne niż określone w ust. 1 i 2 napisy
lub
symbole
oznaczające
jego
przeznaczenie.
P-20
"koperta"
wyznacza stanowisko
postojowe
zastrzeżone
dla
określonego rodzaju
pojazdów.
P-21 "powierzchnia
wyłączona" oznacza
powierzchnię drogi,
na którą wjazd i
zatrzymanie
są
zabronione.
P-24 "miejsce dla pojazdu osoby
niepełnosprawnej" oznacza, że stanowisko
postojowe, na którym znak umieszczono,
jest
przeznaczone
dla
pojazdu
samochodowego
uprawnionej
osoby
niepełnosprawnej o obniżonej sprawności
ruchowej oraz dla kierującego pojazdem
przewożącego taką osobę.
P-22 "BUS" oznacza
pas
ruchu
przeznaczony
dla
ruchu
pojazdów
wykonujących
odpłatny
przewóz
osób na regularnych
liniach.
P-25 "próg zwalniający" oznacza
wypukłość na jezdni zastosowaną
w celu spowolnienia ruchu
pojazdów.
SYGNAŁY ŚWIETLNE
1. Sygnały świetlne nadawane przez sygnalizator ogólny S-1 oznaczają:
1) sygnał zielony - zezwolenie na wjazd za sygnalizator,
2) sygnał żółty - zakaz wjazdu za sygnalizator, chyba że w chwili zapalenia tego sygnału pojazd znajduje się
tak blisko sygnalizatora, że nie może być zatrzymany przed nim bez gwałtownego hamowania; sygnał ten
oznacza jednocześnie, że za chwilę zapali się sygnał czerwony,
3) sygnał czerwony - zakaz wjazdu za sygnalizator,
4) sygnały czerwony i żółty, nadawane jednocześnie - zakaz wjazdu za sygnalizator; sygnały te oznaczają
także, że za chwilę zapali się sygnał zielony.
2. Sygnał zielony nie zezwala na wjazd za sygnalizator, jeżeli:
1) ruch pojazdu utrudniłby opuszczenie jezdni pieszym lub rowerzystom,
2) ze względu na warunki ruchu na skrzyżowaniu lub za nim opuszczenie skrzyżowania nie byłoby możliwe
przed zakończeniem nadawania sygnału zielonego.
3. Sygnalizator używany poza skrzyżowaniem do kierowania ruchem na zwężonym odcinku drogi może
nadawać sygnały o dwóch barwach - zielonej i czerwonej.
4. Kierujący pojazdem szynowym skręcający na skrzyżowaniu o ruchu kierowanym sygnałami świetlnymi może
je opuścić, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 2-4, pod warunkiem ustąpienia pierwszeństwa uczestnikom ruchu
poruszającym się na wprost. Przepisu nie stosuje się na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym oznaczonym znakami
C-12.
99
S-2: sygnalizator z sygnałem
dopuszczającym
skręcanie
w
kierunku wskazanym strzałką
S-3:
sygnalizator
przykłady
kierunkowy,
S-4: sygnalizator z sygnałami dla
pasów ruchu
1. Nadawany przez sygnalizator S-2 sygnał czerwony wraz z sygnałem w
kształcie zielonej strzałki oznacza, że dozwolone jest skręcanie w
kierunku wskazanym strzałką w najbliższą jezdnię na skrzyżowaniu, z
zastrzeżeniem ust. 3.
2. Sygnał w kształcie zielonej strzałki, nadawany przez sygnalizator S-2,
zezwalający na skręcanie w lewo, zezwala również na zawracanie z
lewego skrajnego pasa ruchu, chyba że jest to zabronione znakiem B23.
3. Skręcanie lub zawracanie, o których mowa w ust. 1 i 2, jest
dozwolone pod warunkiem, że kierujący zatrzyma się przed
sygnalizatorem i nie spowoduje utrudnienia ruchu innym jego
uczestnikom.
1. Sygnały świetlne nadawane przez sygnalizator kierunkowy S-3
dotyczą kierujących jadących w kierunkach wskazanych strzałką
(strzałkami).
2. Sygnał zielony nadawany przez sygnalizator kierunkowy S-3 oznacza,
że podczas jazdy we wskazanym kierunku nie występuje kolizja z innymi
uczestnikami ruchu.
3. Sygnalizatory kierunkowe S-3 nadające sygnały przeznaczone tylko
dla pojazdów skręcających w lewo mogą nie być umieszczone po
prawej stronie drogi.
1. Sygnały świetlne nadawane przez sygnalizator S-4 oznaczają:
1) sygnał zielony - zezwolenie na wjazd na pas ruchu, nad którym
sygnalizator jest umieszczony,
2) sygnał czerwony - zakaz wjazdu na pas ruchu, nad którym
sygnalizator jest umieszczony.
Sygnały świetlne dla pieszych nadawane przez sygnalizator S-5
oznaczają:
1) sygnał zielony - zezwolenie na wejście na przejście dla pieszych,
przy czym sygnał zielony migający oznacza, że za chwilę zapali się sygnał
czerwony i pieszy jest obowiązany jak najszybciej opuścić przejście,
2) sygnał czerwony - zakaz wejścia na przejście.
pieszych
Sygnały świetlne dla rowerzystów nadawane przez sygnalizator S-6
oznaczają:
1) sygnał zielony - zezwolenie na wjazd na przejazd dla rowerzystów,
przy czym sygnał zielony migający oznacza, że za chwilę zapali się sygnał
czerwony i rowerzysta jest obowiązany jak najszybciej opuścić przejazd,
2) sygnał czerwony - zakaz wjazdu na przejazd.
rowerzystów
S-7: sygnalizator z sygnałem
nakazującym opuszczenie pasa
ruchu
Sygnał świetlny stały lub migający, nadawany przez sygnalizator S-7,
oznacza nakaz opuszczenia pasa ruchu, nad którym sygnalizator jest
umieszczony, i wjazdu na część jezdni znajdującą się po stronie
wskazanej strzałką.
Sygnał czerwony migający lub dwa na przemian migające sygnały
czerwone oznaczają zakaz wjazdu za sygnalizator lub inne
urządzenie nadające te sygnały.
100
Migający lub stały sygnał żółty umieszczony na przeszkodzie albo
migający sygnał żółty nadawany przez sygnalizator ostrzegają o
występującym niebezpieczeństwie lub utrudnieniu ruchu oraz
nakazują zachowanie szczególnej ostrożności.
1. Zatrzymanie pojazdu wynikające z nadawanego sygnału powinno nastąpić przed linią zatrzymania, a w razie
jej braku - przed sygnalizatorem.
2. Jeżeli sygnalizator jest umieszczony nad jezdnią, to zatrzymanie pojazdu wynikające z nadawanego sygnału
powinno nastąpić przed linią zatrzymania, a w razie jej braku - przed jezdnią, nad którą sygnalizator został
umieszczony.
3, Sygnały świetlne dotyczą także kolumn pieszych, jeźdźców i poganiaczy.
Sygnał świetlny w postaci białych cyfr na tablicy lub sygnalizatorze
oznacza wjazd na odcinek jezdni, na którym zaleca się jazdę z
prędkością wyrażoną w kilometrach na godzinę
SYGNAŁY
ŚWIETLNE
DLA
KIERUJĄCYCH
POJAZDAMI
WYKONUJĄCYMI ODPŁATNY PRZEWÓZ NA REGULARNYCH LINIACH
SB:
sygnalizator
z
sygnałami
dla
kierujących autobusami
ST:
sygnalizator
sygnałami
tramwajów
z
dla
1. Sygnały świetlne dla kierujących autobusami oraz innymi pojazdami wykonującymi odpłatny przewóz
osób na regularnych liniach, poruszającymi się po wydzielonych dla nich pasach ruchu, są barwy białej,
jeżeli sygnalizator SB nie ma tabliczki z napisem BUS to dotyczy tramwajów.
2. Sygnały świetlne, o których mowa w ust. 1, nadawane przez sygnalizator SB oznaczają:

sygnał w kształcie kreski pionowej — zezwolenie na wjazd za sygnalizator w dowolnym kierunku. W
niektórych krajach Europy sygnalizator może również wskazywać kierunek jazdy (\ - skręt w lewo, |
- jazda prosto, / - skręt w prawo). Jest to odpowiednik zielonego światła na sygnalizatorze S-1 (S-3).

sygnał w kształcie dwóch kropek — zakaz wjazdu za sygnalizator; zakaz nie dotyczy kierujących
pojazdami, które w chwili zapalenia się tego sygnału znajdują się tak blisko sygnalizatora, że nie
mogą być zatrzymane przed nim bez gwałtownego hamowania; sygnał ten oznacza jednoczenie, że
za chwilę zapali się sygnał w kształcie kreski poziomej. Sygnalizator w Polsce z dwoma kreskami
różni się od stosowanych w Europie, gdzie stosuje się pojedynczą kropkę na środku. Jest to
odpowiednik pomarańczowego światła.

sygnał w kształcie kreski poziomej — zakaz wjazdu za sygnalizator. Jest to odpowiednik
czerwonego światła. Takie samo znaczenie mają wyświetlane jednocześnie sygnały w kształcie
kreski poziomej i dwóch kropek oznaczające także, że za chwilę zapali się sygnał w kształcie kreski
pionowej.
3. Sygnał w kształcie kreski pionowej nie zezwala na wjazd za sygnalizator, jeżeli:

ruch pojazdu utrudniłby opuszczenie jezdni pieszym lub rowerzystom,

ze względu na warunki ruchu na skrzyżowaniu lub za nim opuszczenie skrzyżowania nie byłoby
możliwe przed zakończeniem nadawania sygnału zezwalającego na wjazd za sygnalizator.
1. Sygnały świetlne dla kierujących tramwajami są barwy białej.
2. Sygnały świetlne dla kierujących tramwajami nadawane przez sygnalizator ST oznaczają:

sygnał w kształcie kreski pionowej — zezwolenie na wjazd za sygnalizator,

sygnał w kształcie kreski pionowej migający — zakaz wjazdu za sygnalizator; zakaz nie dotyczy
kierujących tramwajami, które w chwili zapalenia się tego sygnału znajdują się tak blisko
sygnalizatora, że nie mogą być zatrzymane przed nim bez gwałtownego hamowania; sygnał ten
oznacza jednocześnie, że za chwilę zapali się sygnał w kształcie kreski poziomej,

sygnał w kształcie kreski poziomej — zakaz wjazdu za sygnalizator.
3. Sygnał w kształcie kreski pionowej nie zezwala na wjazd za sygnalizator, jeżeli:

ruch tramwaju utrudniłby opuszczenie jezdni pieszym lub rowerzystom,

ze względu na warunki ruchu na skrzyżowaniu lub za nim opuszczenie skrzyżowania nie byłoby
możliwe przed zakończeniem nadawania sygnału zezwalającego na wjazd za sygnalizator.
101
1. Sygnały nadawane przez sygnalizatory kierunkowe STK dotyczą tramwajów jadących w kierunkach
wskazanych przez strzałki umieszczone na tabliczce nad sygnalizatorem.
2. Sygnały kierunkowe dla kierujących tramwajami nadawane przez sygnalizator STT oznaczają:
1) STT-1 - zakaz wjazdu za sygnalizator,
2) STT-2 - zezwolenie na jazdę we wskazanym kierunku (kierunkach); kierunki są oznaczone
kropkami wyświetlanymi w górnej części sygnalizatora wraz z wyświetlaną kropką w górnej jego
części; lewa górna kropka oznacza kierunek w lewo, środkowa górna kropka kierunek na wprost,
a prawa górna kropka - w prawo.
STK:
kierunkowy
tramwajów
sygnalizator
dla
Oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator.
STT-1: sygnał oznaczający
zakaz wjazdu tramwaju za
sygnalizator
Zezwolenie na jazdy we wskazanym kierunku, kierunki są oznaczone kropkami wyświetlanymi w
górnej części sygnalizatora wraz z wyświetlana kropką w górnej jego części; lewa górna kropka
oznacza kierunek w lewo, środkowa górna kropka kierunek na wprost, a prawa górna kropka — w
prawo. Nadawany przez sygnalizatory kierunkowe STK i STT sygnał zezwalający na wjazd oznacza, że
przejazd nie ma kolizji z innymi kierunkami ruchu.
STT-2: sygnał oznaczający
zezwolenie
na
jazdę
tramwaju we wskazanym
kierunku (kierunkach)
SYGNAŁY NADAWANE PRZEZ OSOBY UPRAWNIONE
Kierujący ruchem daje sygnały za pomocą postawy i ruchu rąk.
1. Postawa, w której kierujący ruchem jest zwrócony bokiem do nadjeżdżających pojazdów, oznacza zezwolenie
na wjazd na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem, a dla pieszych - zezwolenie na wejście
na jezdnię.
2. Postawa, w której kierujący ruchem jest zwrócony przodem lub tyłem do nadjeżdżających pojazdów, oznacza
zakaz wjazdu na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem, a dla pieszych - zakaz wejścia na
jezdnię.
3. Podniesienie ręki do góry przez osobę kierującą ruchem oznacza mającą nastąpić zmianę dotychczas
dawanego sygnału. Dla uczestników ruchu, dla których ruch był zamknięty, oznacza, że za chwilę będzie
dawany sygnał oznaczający zezwolenie na wjazd lub wejście, a dla uczestników ruchu, dla których ruch był
otwarty, oznacza, że za chwilę będzie dawany sygnał zakazujący wjazdu lub wejścia.
102
4. Ręka osoby kierującej ruchem wyciągnięta poziomo, poprzecznie do kierunku jazdy zbliżających się
pojazdów, oznacza zakaz wjazdu na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem.
Sygnał oznaczający nakaz zatrzymania pojazdu jest dawany:
1) w warunkach dostatecznej widoczności - tarczą do zatrzymywania pojazdów,
2) w warunkach niedostatecznej widoczności - tarczą do zatrzymywania
pojazdów ze światłem odblaskowym lub światłem czerwonym albo latarką ze
światłem czerwonym.
Tarcza do zatrzymywania pojazdów, o której mowa w ust. 1, ma kształt
czerwonego koła z białym obrzeżem.
Umundurowany policjant, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego, żołnierz
Żandarmerii Wojskowej i żołnierz wojskowych organów porządkowych mogą w
warunkach dostatecznej widoczności dawać sygnał do zatrzymania pojazdu samą
ręką.
Osoby nadzorujące bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię dają sygnał do
zatrzymania pojazdu przez uniesienie w górę kwadratowej tarczy barwy żółtej ze
znakiem B-20 z żółtym napisem i obrzeżem.
Tablica barwy żółtej ze znakiem B-20 z żółtym napisem i obrzeżem, widoczna na
autobusie szkolnym, oznacza nakaz zatrzymania pojazdów poruszających się po
jezdni, na której albo przy której zatrzymał się autobus.
6. Sygnał dźwiękowy dawany przez osobę kierującą ruchem lub uprawnioną do jego kontroli jest sygnałem
ostrzegającym uczestników ruchu lub zwracającym uwagę na inne sygnały albo polecenia.
7. Jadący pojazdem samochodowym policjant, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego lub żołnierz
Żandarmerii Wojskowej może, w zakresie swoich ustawowych uprawnień, dawać kierującemu pojazdem
polecenia do:
1) określonego zachowania - za pomocą urządzeń nagłaśniających, sygnalizacyjnych lub świetlnych,
2) zatrzymania - w przypadku jazdy za kierującym, do którego jest skierowane polecenie - przez krótkotrwałe
włączenie niebieskiego światła błyskowego i sygnału dźwiękowego o zmiennym tonie.
8. Przepis ust. 7 pkt 1 stosuje się odpowiednio do policjanta lub żołnierza Żandarmerii Wojskowej
poruszającego się statkiem powietrznym. Przepisy stosuje się odpowiednio do kolumn pieszych, jeźdźców i
poganiaczy.
SYGNAŁY DŹWIĘKOWE LUB WIBRACYJNE
URZĄDZENIA UMIESZCZONE NA DRODZE
WYSYŁANE
PRZEZ
1. Sygnał dźwiękowy nadawany w postaci dzwonu na przejeździe kolejowym ostrzega o zbliżaniu się pociągu
lub innego pojazdu szynowego albo o opuszczaniu zapór (półzapór).
2. Sygnały dźwiękowe nadawane w postaci brzęczyków lub buczków albo komunikatów słownych na
przejściach dla pieszych o ruchu kierowanym sygnałami świetlnymi informują osoby o upośledzonym wzroku,
że dla pieszych jest nadawany sygnał zielony.
3. Działanie urządzenia wibracyjnego znajdującego się na sygnalizatorze informuje osoby o upośledzonym
wzroku i słuchu, że dla pieszych jest nadawany sygnał zielony.
29. GŁÓWNE SKRZYŻOWANIA W GDAŃSKU
Przykłady wykonania manewru zawracania na głównych skrzyżowaniach w Gdańsku w rejonach tras
egzaminacyjnych
103
HUCISKO
Skrzyżowanie ulic:
Hucisko / Wały Jagiellońskie
104
ZIELENIAK
Skrzyżowanie ulic:
Błędnik / Wały Piastowskie
105
3 MAJA
Skrzyżowanie ulic:
Błędnik / Aleja Zwycięstwa
106
POMNIK JANA III SOBIESKIEGO
Skrzyżowanie ulic: Targ Drzewny / Podwale Staromiejskie
107
WĘZEŁ CARLA GRODDECA
Skrzyżowanie ulic: Armii Krajowej / 3 Maja
108
OKOPOWA
Skrzyżowanie ulic:
Toruńska / Okopowa
109
29. ĆWICZENIA
ZNAKI DROGOWE
1. Ten znak ostrzegawczy ostrzega o:
A. skrzyżowaniu z drogą podporządkowaną występującą po
lewej stronie,
B. skrzyżowaniu z drogą z pierwszeństwem występującą po
lewej stronie,
C. wlocie drogi jednokierunkowej z lewej strony.
2. Ten znak zakazu zabrania:
A.
kierującym pojazdami silnikowymi wyprzedzania
pojazdów silnikowych wielośladowych,
B. kierującym pojazdami samochodowymi wyprzedzania
pojazdów jednośladowych,
C. kierującym pojazdami silnikowymi wielośladowymi
wyprzedzania wszystkich pojazdów silnikowych.
3. Zbliżając się do tego znaku należy:
A. zatrzymać się przed tym znakiem,
B. zatrzymać się za tym znakiem,
C. zachować szczególną ostrożność.
4. Tabliczka pod znakiem ostrzegawczym informuje o:
A. długości odcinka drogi, na którym powtarza się lub
występuje niebezpieczeństwo,
B. długości odcinka drogi, na którym nie występuje i nie
powtarza się żadne niebezpieczeństwo,
C. końcu odcinka drogi, na którym powtarzało się lub
występowało niebezpieczeństwo
5. Znak zakazu: „ograniczenie prędkości” obowiązuje:
A. do najbliższej miejscowości,
B. do najbliższego niebezpiecznego zakrętu,
C. do najbliższego skrzyżowania.
6, Znak ten oznacza wjazd:
A. do obszar zabudowanego,
B. do miejscowości,
C. do strefy zamieszkania.
7. Czy znak „droga z pierwszeństwem” obowiązuje do
najbliższego skrzyżowania?
TAK
NIE
8. Znak zakazu z tabliczką umieszczoną pod znakiem
zabrania zatrzymania przed znakiem.
TAK
NIE
110
9. W tej sytuacji, na najbliższym skrzyżowaniu kierujący
może zawrócić.
TAK
NIE
10. W tej sytuacji kierujący pojazdem powinien zatrzymać się
w celu umożliwienia pieszemu przejście przez jezdnię.
TAK
NIE
11. Na mostach i wiaduktach zabrania się kierującemu
cofać i zawracać.
TAK
NIE
12. Na tej drodze poza obszarem zabudowanym, która nie
jest autostradą i drogą ekspresową, prędkość dopuszczalna
dla samochodu osobowego wynosi 100 km/h.
TAK
NIE
14. Znaki ostrzegawcze zobowiązują uczestników ruchu do
zachowania szczególnej ostrożności.
TAK
NIE
13. Znaki ostrzegawcze uprzedzają o miejscach na drodze,
w
których
występuje
lub
może
występować
niebezpieczeństwo.
TAK
NIE
15. Dopuszczalna prędkość za tym znakiem wynosi:
A. w godzinach od 23.00 do 5.00 - 50 km/h,
B. w godzinach od 23.00 do 5.00 - 60 km/h,
C. w godzinach od 5.00 do 23.00 - 60 km/h.
16. Znak umieszczony po lewej stronie drogi oznacza:
A. początek pasa ruchu po lewej stronie,
B. początek pasa ruchu po prawej stronie,
C. koniec pasa ruchu po lewej stronie.
17. Znak umieszczony pod znakiem „ustąp pierwszeństwa”
oznacza:
A. drogę jednokierunkową,
B. nakaz jazdy prosto,
C. pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniu.
18. W tej sytuacji kierujący pojazdem powinien spodziewać
się niebezpiecznego zakrętu po przejechaniu:
A. co najmniej 150 m
B. co najmniej 100 m
C. co najmniej 500 m
111
19. Pojazd pozostawiony na jezdni za tym znakiem:
A. nie zostanie usunięty z drogi, jeżeli ma włączone światła
awaryjne,
B. zostanie unieruchomiony na koszt właściciela przez
zastosowanie urządzenia do blokowania kół,
C. zostanie usunięty z drogi na koszt właściciela.
20. Za tym znakiem prędkość dopuszczalna zespołu pojazdów
składającego się z samochodu osobowego i przyczepy lekkiej
wynosi:
A. 50 km/h
B. 70 km/h
C. 80 km/h
21. Umieszczona pod znakiem zakazu tabliczka T-20
wskazuje odległość znaku od miejsca, od którego lub w
którym zakaz obowiązuje.
TAK
NIE
22. Umieszczona pod znakiem zakazu tabliczka T-21 wskazuje
odległość znaku od miejsca, od którego lub w którym zakaz
obowiązuje.
TAK
NIE
23. W tej sytuacji kierujący pojazdem jest uprzedzony o
obowiązku zatrzymani się przed mostem.
TAK
NIE
24. W tej sytuacji dozwolone jest zatrzymanie za tym znakiem
trwające nie dłużej niż 1 minutę.
TAK
NIE
25. W tej sytuacji dozwolone jest zatrzymanie za tym
znakiem trwające nie dłużej niż 1 minutę.
TAK
NIE
26. Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem może zawrócić.
TAK
NIE
27. Na drodze oznaczonej tym znakiem zabrania się
zatrzymania pojazdu w innym miejscu, niż wyznaczone.
TAK
NIE
28. W związku ze znakiem zakazu „STOP” zatrzymanie
powinno nastąpić bezpośrednio przed znakiem.
TAK
NIE
112
29. W tej sytuacji zatrzymanie pojazdu powinno nastąpić
bezpośrednio przed sygnalizatorem.
TAK
NIE
30. Znak ten ostrzega kierującego pojazdem o poprzecznej
nierówności jezdni.
TAK
NIE
31. Znak ten (linia ciągła):
A. rozdziela pasy o tym samym kierunku ruchu,
B. rozdziela pasy o przeciwnych kierunkach ruchu,
C. zezwala na przejeżdżanie na sąsiedni pas ruchu.
32. Znak ten (linia podwójna ciągła):
A. rozdziela pasy o przeciwnych kierunkach ruchu,
B. rozdziela pasy o tym samym kierunku ruchu,
C. zezwala na przejeżdżanie na sąsiedni pas ruchu.
33. W tej sytuacji zabrania się:
A. zatrzymania pojazdu na jezdni,
B. zatrzymania pojazdu na poboczu,
C. postoju pojazdu na poboczu.
34. W tej sytuacji dopuszczalne jest:
A. zatrzymania pojazdu na poboczu,
B. zatrzymania pojazdu na jezdni,
C. kontynuowanie jazdy na wprost.
35. Ta linia zatrzymania:
A. zobowiązuje do zatrzymania pojazdu,
B. wskazuje miejsce zatrzymania pojazdu, w celu ustąpienia
pierwszeństwa przejazdu,
C. uprzedza o wjeździe na drogę podporządkowaną.
36. Ta linia zatrzymania:
A. zabrania wjazdu na skrzyżowanie,
B. wskazuje miejsce zatrzymania pojazdu,
C. zezwala na kontynuowanie jazdy bez zatrzymania pojazdu,
jeżeli do skrzyżowania nie zbliżają się inne pojazdy.
113
37. Na jezdni oznaczonej tym znakiem:
A. wyznaczone jest miejsce do parkowania pojazdów,
B. wyznaczone jest miejsce przystanku, np. autobusu,
C. wyznaczona jest powierzchnia wyłączona z ruchu
pojazdów.
38. W tej sytuacji kierujący pojazdem:
A. powinien stosować się do znaków poziomych barwy żółtej,
B. powinien stosować się do znaków poziomych barwy białej,
C. może jechać dowolnym torem jazdy.
39. W tej sytuacji kierujący stojącym pojazdem:
A. może skręcić w prawo,
B. może jechać na wprost,
C. powinien przygotować się do jazdy.
A. może skręcić w prawo bez zatrzymania się przed
sygnalizatorem,
B. może skręcić w prawo po zatrzymaniu się przed
sygnalizatorem i upewnieniu, że nie utrudni ruchu,
C. powinien zatrzymać się i oczekiwać na sygnał zielony, jeżeli
zamierza skręcić w prawo.
A. może jechać na wprost przez skrzyżowanie,
B. może skręcić w lewo po zatrzymaniu się przed
sygnalizatorem i upewnieniu, że nie utrudni ruchu,
C. powinien zatrzymać się i oczekiwać na sygnał zielony,
jeżeli zamierza skręcić w lewo.
42. Sygnał ten oznacza:
A. zezwolenie na skręcenie w prawo, po uprzednim
zatrzymaniu się przed sygnalizatorem,
B. zezwolenie na jazdę na wprost przez skrzyżowanie,
C. że podczas skręcania w prawo nie występuje kolizja z innymi
uczestnikami ruchu.
43. Sygnał ten oznacza:
A. zakaz wjazdu za sygnalizator, chyba że pojazd nie może
być zatrzymany przed nim bez gwałtownego hamowania,
B. zezwolenie na wjazd za sygnalizator,
C. że za chwilę zapali się sygnał zielony.
44. Sygnał ten zezwala na:
A. zawrócenie, po uprzednim zatrzymaniu się
sygnalizatorem,
B. przejazd przez skrzyżowanie w dowolnym kierunku,
C. skręcenie w lewo.
przed
114
45. Sygnały te są przeznaczone dla:
A. kierujących tramwajami,
B. kierujących autobusami,
C. rowerzystów.
46. Sygnał ten oznacza zezwolenie na:
A. zawrócenie,
B. skręcenie w prawo,
C. jazdę na wprost przez skrzyżowanie.
47. Widząc ten znak kierujący pojazdem:
A. może spodziewać się oszronienia lub oblodzenia jezdni,
B. powinien spodziewać się lokalnie występujących opadów
śniegu,
C. powinien być przygotowany do zmiany nawierzchni.
48. Widząc ten znak kierujący pojazdem jest ostrzegany o:
A. poprzecznej nierówności jezdni,
B. wypukłości na jezdni, zastosowanej w celu spowolnienia
ruchu pojazdów,
C. znacznym wzniesieniu drogi.
49. Za tym znakiem, kierujący pojazdem powinien jechać z
prędkością:
A. nieprzekraczającą 30 km/h,
B. nie mniejszą niż 30 km/h, chyba że warunki ruchu lub
jego bezpieczeństwo wymagają zmniejszenia prędkości,
C. powinien jechać z prędkością większą niż 30 km/h bez
względu na warunki ruchu.
50. Za tym znakiem drogowym:
A. zabrania się zatrzymania pojazdu w innych miejscach niż
wyznaczone w tym celu.
B. dopuszczalna prędkość samochodu osobowego wynosi 100
km/h,
C. rozpoczyna się autostrada.
51. W miejscu oznaczonym tym znakiem zabrania się
parkowanie w całości na chodniku:
A. samochodów osobowych,
B. samochodów ciężarowo-osobowych o dopuszczalnej
masie całkowitej nieprzekraczającej 2,5 t,
C. zespołów pojazdów.
A.
B.
C.
52. Który znak nie dotyczy kierującego samochodem
osobowym?
A. A
B. B
C. C
53. W tej sytuacji korzystanie z prawego pasa ruchu jest:
A. dozwolone wszelkim kierującym pojazdami,
B. dozwolone kierującym pojazdami wykonującymi
odpłatny przewóz osób na regularnych liniach,
C. zabronione tylko kierującym autobusami.
54. Widząc ten znak kierujący pojazdem:
A. jest informowany o zbliżaniu się do wzniesienia,
B. może jechać lewym pasem ruchu z prędkością
nieprzekraczającą 30 km/h,
C. jadąc lewym pasem jest zobowiązany do nie przekraczania
prędkości 30 km/h.
55. Znak ten dotyczy kierujących:
A. samochodami osobowymi,
B. ciągnikami rolniczymi i pojazdami wolnobieżnymi,
C. samochodu osobowego z przyczepą.
56. Widząc ten znak kierujący pojazdem o rzeczywistej masie
całkowitej powyżej 2 t nie może jechać dalej niż:
A. 600 metrów za najbliższym skrzyżowaniem,
B. do miejsca ustawienia tego znaku,
C. 600 metrów tą drogą.
115
57. Znak ten ostrzega o ostrzega o mogącym występować
na drodze oszronieniu jezdni lub gołoledzi.
TAK
NIE
58. Znak ten oznacza zakaz wjazdu pojazdów na drogę lub
jezdnię od strony jego umieszczenia.
TAK
NIE
59. Znak ten ostrzega o o miejscu, w którym na skutek
wypadku drogowego nastąpiło zablokowanie drogi lub
znaczne utrudnienie ruchu pojazdów.
TAK
NIE
60. Znak ten oznacza zakaz ruchu na drodze pojazdów,
kolumn pieszych oraz jeźdźców i poganiaczy; znak ten nie
może być ustawiony na jezdni.
TAK
NIE
61. Zakazy wyrażone przedstawionymi znakami obowiązują
na najbliższym skrzyżowaniu, a jeżeli znajdują się w
obrębie skrzyżowania dotyczą tylko najbliższej jezdni,
przed którą zostały umieszczone.
TAK
NIE
62. Znak ten oznacza „pierwszeństwo na zwężonym
odcinku jezdni”.
TAK
NIE
63. Znak ten oznacza, że na skrzyżowaniu ruch odbywa się
dookoła wyspy lub placu w kierunku zgodnym ze
wskazówkami zegara.
TAK
NIE
64. Znak ten zabrania kierującym zawracania oraz
skręcania w lewo do najbliższego skrzyżowania włącznie.
TAK
NIE
65. W strefie oznaczonej tym znakiem przepisy ustawy
Prawo o ruchu drogowym będą miały zastosowanie w
takim zakresie, jak na drodze publicznej.
TAK
NIE
66. Znak ten wskazuje numer autostrady.
TAK
NIE
67. Jest to tabliczka wskazująca, ze zakaz postoju lub
zatrzymywania dotyczy strony placu.
TAK
NIE
68. Jest to tabliczka wskazująca
pojazdu względem krawędzi jezdni.
TAK
NIE
69. Tabliczka umieszczona pod znakiem ostrzegawczym
wskazuje liczbę stromych podjazdów.
TAK
NIE
70. Tabliczka umieszczona pod znakiem ostrzegawczym
wskazuje początek drogi krętej.
TAK
NIE
sposób
ustawienia
116
2. PIERWSZEŃSTWO PRZEJAZDU
71. W tej sytuacji kierujący pojazdem zbliża się do
skrzyżowania:
A. z drogą podporządkowaną,
B. z drogą z pierwszeństwem przejazdu,
C. równorzędnego.
72. W tej sytuacji kierujący pojazdem zbliża się do
skrzyżowania:
A. z drogą podporządkowaną,
B. z drogą z pierwszeństwem przejazdu,
C. równorzędnego.
73. W tej sytuacji kierujący pojazdem zbliżając się do
skrzyżowania:
A. ustępuje pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżajacemu z
lewej strony,
B. jest informowany o tym, że znajduje się na dordze
jednokierunkowej,
C. powinien przygotować się do zatrzymania w celu
ustapienia pierwszeńśtwa pieszemu.
74. W tej sytuacji kierujacy pojazdem zbliżając się do
skrzyżowania:
A. ustępuje pierwszeństwa kierującemu autobusem
skręcającemu w prawo,
B. ma pierwszeństwo przed kierującym autobusem, jeżeli
sam skręca w prawo,
C. ma pierwszeństwo przed kierującym autobusem, jeżeli
jedzie prosto.
skrzyżowania:
A. ma pierwszeństwo przed pojazdem nadjeżdżajacym z
lewej strony
B. powinien zatrzymać się bezwzględnie przed linią
zatrzymania,
C. powinien ustąpić pierwszeństwa przejazdu kierujacemu
pojazdem nadjeżdżającemu z lewej strony.
skrzyżowania:
A.
powinien
ustąpić
pierwszeństwa
pojazdom
nadjeżdzającym z prawej i lewej strony,
B. powinien zachować szczególną ostrożność,
C. powinien ustąpić pierwszeństwa pieszym zbliżającym się
do przejścia dla pieszych z prawej i lewej strony.
77. Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1 ustępuje
pierwszeństwa pojazdowi 3.
TAK
NIE
TAK
NIE
117
TAK
NIE
TAK
NIE
TAK
NIE
82. Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1 ma
pierwszeństwo przed pojazdem 3.
TAK
NIE
pierwszeństwo przed pojazdami 2 i 3.
TAK
NIE
84. Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1 przejeżdża
ostatni.
TAK
NIE
85. Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1:
A. ustępuje pierwszeństwa pojazdowi 2
B. ustępuje pierwszeństwa pojazdowi 3
C. przejeżdża pierwszy.
A. ma pierwszeństwo przed pojazdem 2,
B. przejeżdża ostatni,
A. ma pierwszeństwo przed pojazdem 2
B. ma pierwszeństwo przed pojazdem 3
C. ma pierwszeństwo przed pojazdem 4.
118
A. przejeżdża pierwszy
C. przejeżdża ostatni.
A. ma pierwszeństwo przed pojazdem 2 i 3
C. przejeżdża ostatni.
TAK
NIE
TAK
NIE
TAK
NIE
TAK
NIE
ostatni.
TAK
NIE
pierwszy.
TAK
NIE
119
pierwszeństwa pojazdowi 2 i ma pierwszeństwo przed
pojazdem 3.
TAK
NIE
pierwszeństwo przed pojazdem 2 i 3.
TAK
NIE
3. MANEWRY NA DRODZE
101. W tej sytuacji na najbliższym skrzyżowaniu:
A. zabroniona jest zmiana kierunku w lewo
B. można zawrócić
C. nakazuje się kierującemu skręcić w lewo
102. W tej sytuacji na drodze oznaczonej tym znakiem:
A. można zawrócić
B. można cofać
C. obowiązuje nakaz jazdy prosto.
103. W tej sytuacji:
A. na najbliższym skrzyżowaniu można zawrócić,
B. można zawrócić przed skrzyżowaniem,
C. na najbliższym skrzyżowaniu można skręcić w lewo.
104. W tej sytuacji:
A. można jechać prosto z prawego pasa,
B. można jechać prosto z lewego pasa,
C. można zawrócić z lewego pasa.
105. W przedstawionej sytuacji wprowadzona znakiem B33 prędkość 80 km/h obowiązuje do:
A. skrzyżowania
B. znaku oznaczającego początek obszaru zabudowanego
C. drugiego znaku B-33 ograniczającego prędkość
dopuszczalną pojazdów do 50 km/h
107. Kierujący pojazdem wyprzedzanym:
A. powinien zmniejszyć prędkość w czasie wyprzedzania,
B. nie powinien zwiększać prędkości w czasie wyprzedzania
C. powinien zwiększyć prędkość w czasie wyprzedzania.
106. W przedstawionej sytuacji wprowadzona znakiem B33 prędkość 80 km/h obowiązuje do:
A. skrzyżowania
B. znaku oznaczającego początek obszaru zabudowanego
C. drugiego znaku B-33 ograniczającego prędkość
dopuszczalną pojazdów do 50 km/h
108. Na drogach dwukierunkowych o dwóch pasach ruchu
wyprzedzanie pojazdu silnikowego jest zabronione:
A. przy dojeżdżaniu do wierzchołków wzniesień,
B. w tunelach,
C. na mostach i wiaduktach.
120
109. W tej sytuacji przy dojeżdżaniu do wierzchołka
wzniesienia kierujący pojazdem 1:
A. może wyprzedzić pojazd 2 z prawej strony,
B. może wyprzedzić pojazd 2 z lewej strony.
C. nie może wyprzedzić pojazdu 2.
110. W tej sytuacji kierujący pojazdem 1:
A. może wyprzedzić pojazd 2 z lewej strony,
B. może wyprzedzić pojazd 2 z prawej strony,
C. nie może wyprzedzić pojazdu 2 z lewej strony.
111. Omijanie to:
A. przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub
uczestnika ruchu poruszającego się w przeciwnym
kierunku,
B. przejeżdżanie (przechodzenie) obok nieporuszającego się
pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody,
C. przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub
uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku.
112. Wymijanie to:
kierunku,
113. Wyprzedzanie to:
kierunku,
114. Zabrania się cofania:
A. na mostach i wiaduktach,
B. w strefach zamieszkania,
C. na drogach jednokierunkowych.
A. może przejechać obok przystanku bez zatrzymania,
B. powinien zatrzymać pojazd przed przejściem dla pieszych
C. powinien zatrzymać pojazd przed tramwajem.
116. Widząc ten znak zakazu „rogatka uszkodzona”
kierujący pojazdem:
A. powinien zatrzymać pojazd przed znakiem,
B. może nie zatrzymywać pojazdu, jeżeli przy znaku nie ma
dróżnika,
C. powinien zatrzymać pojazd bezpośrednio przed torami
kolejowymi.
118. Kierującemu pojazdem nie wolno wjechać na
przejazd kolejowy, jeżeli:
A. opuszczanie zapór nie zostało rozpoczęte,
B. podnoszenie zapór zostało zakończone,
C. po drugiej stronie przejazdu nie ma miejsca do
kontynuowania jazdy.
117. Widząc dwa na przemian migające czerwone sygnały
przed przejazdem kolejowym, kierujący pojazdem:
A. powinien zatrzymać pojazd,
B. może przejechać przez przejazd, jeżeli upewnił się, że nie
zbliża się pociąg,
C. powinien zachować ostrożność.
119. W razie uczestniczenia w wypadku drogowym, w
którym nie ma ofiar, kierujący pojazdem powinien:
A. nie ruszać pojazdu do czasu przyjazdu Policji,
B. pozostać na miejscu wypadku do czasu przyjazdu Policji,
C. zatrzymać pojazd, nie powodując przy tym zagrożenia
bezpieczeństwa ruchu.
którym są ofiary, kierujący pojazdem powinien:
A. podjąć działania zapewniające bezpieczeństwo ruchu w
miejscu wypadku,
B. nie powinien udzielać pomocy ofiarom wypadku do
czasu przyjazdu służb ratunkowych,
C. niezwłocznie usunąć pojazd z miejsca wypadku.
121
4. ZACHOWANIE WOBEC INNYCH UCZESTNIKÓW RUCHU DROGOWEGO
121. Na niestrzeżonym przejeździe kolejowym szczególną
ostrożność należy zachować:
A. tylko zbliżając się do przejazdu kolejowego,
B. tylko przejeżdżając przez przejazd kolejowy,
C. zbliżając się do przejazdu kolejowego i przejeżdżając
przez niego.
123. Czy zasadę ograniczonego zaufania należy zachować
w stosunku do kierowców w podeszłym wieku?
TAK
NIE
125. Czy zasadę ograniczonego zaufania należy zachować
w stosunku do dzieci przechodzących na oznakowanym
przejściu dla pieszych pod opieką osoby dorosłej?
TAK
NIE
127. Kierujący pojazdem jadąc za pojazdem do nauki jazdy
lub
przeprowadzania
egzaminu
państwowego
oznaczonego tablicą kwadratową barwy niebieskiej z białą
literą „L”, jest obowiązany zachować szczególną
ostrożność.
TAK
NIE
129. Pieszy przechodzący przez jezdnię, w miejscu do tego
przeznaczonym,
powinien
zachować
szczególną
ostrożność.
TAK
NIE
131. Pojawienie się sygnału zielonego zwalnia kierującego
od zachowania szczególnej ostrożności.
TAK
NIE
122. Na strzeżonym przejeździe kolejowym szczególną
ostrożność należy zachować:
A. tylko zbliżając się do przejazdu kolejowego,
B. tylko przejeżdżając przez przejazd kolejowy,
C. zbliżając się do przejazdu kolejowego i przejeżdżając
przez niego.
124. Szczególną ostrożność należy zachować przy
włączaniu się do ruchu.
TAK
NIE
126. Kierujący pojazdem, przejeżdżając obok autobusu
szkolnego, jest obowiązany zachować szczególną
ostrożność tylko na terenie obszaru zabudowanego.
TAK
NIE
128. Kierujący pojazdem, omijając pojazd przeznaczony
konstrukcyjnie do przewozu osób niepełnosprawnych, jest
obowiązany w czasie wsiadania lub wysiadania osoby
niepełnosprawnej zachować szczególną ostrożność i w
razie potrzeby zatrzymać się.
TAK
NIE
130. Czy w stosunku do każdego uczestnika ruchu
drogowego należy stosować zasadę ograniczonego
zaufania?
TAK
NIE
132. Czy można zaufać innym uczestnikom ruchu
drogowego w sposób bezwzględny?
TAK
NIE
133. W tej sytuacji prędkość pojazdu holującego po
skręceniu w lewo nie powinna przekraczać 30 km/h.
TAK
NIE
134. W tej sytuacji, podczas omijania we mgle, kierujący
pojazdem silnikowym 1 powinien dawać krótkotrwałe
sygnały dźwiękowe.
TAK
NIE
136. Polecenia i sygnały dawane przez osoby kierujące
ruchem mogą być sprzeczne ze znakami drogowymi i mają
pierwszeństwo przed sygnałami świetlnymi.
TAK
NIE
którym są ofiary, kierujący pojazdem powinien podać
swoje dane personalne i dane zakładu ubezpieczeń, z
którym zawarta jest umowa OC wszystkim osobom, które
były w pobliżu wypadku.
TAK
NIE
którym są ofiary, kierujący pojazdem powinien
natychmiast przenieść ofiary wypadku poza drogę.
TAK
NIE
137. W razie uczestniczenia w wypadku drogowym,
kierujący pojazdem powinien podać na żądanie osób w
nim uczestniczących
swoje dane personalne oraz
właściciela lub posiadacza pojazdu, dane zakładu
ubezpieczeń, z którym zawarta jest umowa ubezpieczenia
OC.
TAK
NIE
139. Czy jest różnica pomiędzy pojęciami: ostrożność i
szczególna ostrożność?
TAK
NIE
140. Zabranie się wyprzedzania pojazdu na przejściu dla
pieszych, ale tylko gdy znajduje się na nim pieszy.
TAK
NIE
122
5. PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA
141. U dzieci prowadzenie masażu serca i sztucznego
oddychania rozpoczynamy od:
A. 30 uciśnięć klatki piersiowej,
B. 2 oddechów ratowniczych,
C. 5 oddechów ratowniczych.
142. U dziecka w wieku przedszkolnym masaż serca
prowadzi się:
A. na środku klatki piersiowej - jednym palcem,
B. na środku klatki piersiowej - dwoma palcami,
C. na środku klatki piersiowej - jedną ręką.
143. Masaż serca u niemowlęcia prowadzi się:
A. jedną ręką,
B. dwoma palcami,
C. dwoma rękoma.
144. Bezpośrednio na ranę należy położyć:
A. watę,
B. ligninę,
C. jałową gazę.
145. W przypadku uczestniczenia w wypadku drogowym,
w którym są poszkodowani, kierujący pojazdem
powinien:
A. udać się do najbliższego szpitala,
B. podjąć działania zapewniające bezpieczeństwo ruchu w
miejscu wypadku,
C. niezwłocznie usunąć pojazd z miejsca wypadku.
146. Na skutek nagłego zatrzymania krążenia dochodzi do
nieodwracalnych zmian w centralnym układzie
nerwowym po:
A. 10 min,
B. 3 min,
C. 4,5 min.
147. Co należy zrobić w przypadku wystąpienia u ofiary
wypadku krwotoku z przedramienia?
A. założyć jałowy opatrunek na ranę i ucisnąć miejsce
krwawienia palcem lub dłonią podnosząc kończynę do
góry,
B. Podać środki znieczulające,
C. przekrwione opatrunki zdejmujemy i zastępujemy
nowymi, czystymi.
148. W przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa szyjnego
należy:
A. odgiąć głowę ku tyłowi, by usprawnić oddychanie,
B. przenieść ofiarę wypadku w bezpieczne miejsce i
wygodnie ułożyć,
C. rozpocząć czynności reanimacyjne, jeżeli ofiara wypadku
nie ma wyczuwalnego tętna i nie oddycha.
149. Pozycja boczna ustalona jest dla pacjenta:
A. bezpieczna, ponieważ jest stabilna,
B. niebezpieczna, ponieważ grozi zachłyśnięciem,
C. niebezpieczna, ponieważ grozi uduszeniem.
150. Opatrunek uciskowy stosujemy przy:
A. wycieku krwistej wydzieliny z ucha,
B. krwotoku,
C. zmiażdżenia kończyny.
151. Pierwsza pomoc przy oparzeniu skóry polega na:
A. schłodzeniu miejsca oparzenia zimną wodą,
B. przemyciu rany spirytusem,
C. posmarowaniu rany tłustym kremem.
152. Przy podejrzeniu złamania
unieruchomić:
A. wyłącznie najbliższy złamaniu staw,
B. jedynie samo miejsce złamania,
C. miejsce złamania i najbliższe stawy.
153. Stosunek uciśnięć mostka do ilości sztucznych
oddechów u poszkodowanych wynosi:
A. 30:2
B. 2:30
C. 1:5
155. W jaki sposób sprawdzisz przytomność u
poszkodowanego (dorosłego)?
A. chwycę poszkodowanego za barki i lekko potrząsając
zapytam np. Co się stało?
B. poklepię go po twarzy,
C. poleję wodą.
154. Która z metod postępowania w przypadku
krwawienia z rany podudzia jest nieprawidłowa:
A. ucisk miejsca krwawienia,
B. częsta zmiana opatrunków,
C. unieruchomienie krwawiącej kończyny.
156. Jeżeli ofiara wypadku, po odzyskaniu przytomności,
chce iść do domu, to należy:
A. namawiać ją do pozostania, bacznie obserwować i
wezwać pomoc medyczną,
B. podać jej coś do picia i środki przeciwbólowe,
C. pozwolić jej odejść do domu, zalecając wizytę u lekarza.
157. Pierwsza pomoc w przypadku zapalenia się odzieży
na ofierze wypadku to:
A. gaszenie płonącej odzieży,
B. w przypadku wystąpienia oparzenia, podanie środków
przeciwbólowych,
C. w przypadku wystąpienia oparzenia, unikanie chłodzenia
oparzonej skóry.
158. W jaki sposób rozpoznasz złamanie żeber u
przytomnej ofiary wypadku?
A. ofiara skarży się na ból, który nasila się przy głębszym
wdechu lub przy poruszaniu się,
B. ofiara skarży się na ból głowy,
C. ofiara wyraźnie kuleje na prawą nogę.
159. Obowiązek udzielania pierwszej pomocy ofiarom
wypadku ma:
A. każdy, gdyż nawet w przypadku obecności zagrożeń
można wykonać część działań ratunkowych,
B. wyłącznie sprawca wypadku, gdyż za ewentualne
popełnione błędy zawsze grozi odpowiedzialność karna,
C. wyłącznie lekarz pogotowia, gdyż udzielać pomocy mogą
jedynie osoby z wykształceniem medycznym.
160. Jak długo będziesz prowadził masaż serca i sztuczne
oddychanie?
A. do momentu przyjazdu pojazdu zespołu ratownictwa
medycznego lub stwierdzę, że ofiara wypadku zaczęła
oddychać i powróciło u niej krążenie,
B. przez 5 minut,
C. do chwili odzyskania przytomności przez ofiarę wypadku.
kończyny
należy
123
161. W tej sytuacji dopuszczalna prędkość samochodu
osobowego z przyczepą wynosi:
A. 70 km/h,
B. 80 km/h,
C. 90 km/h.
ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej
nieprzekraczającej 3,5 t wynosi:
A. 60 km/h,
B. 70 km/h,
C. 90 km/h.
osobowego z przyczepą wynosi:
A. 60 km/h,
B. 70 km/h,
C. 90 km/h.
164. Znak ten:
A. zabrania przekraczania prędkości 50 km/h,
B. obowiązuje wyłącznie do najbliższego skrzyżowania,
C. oznacza wyjazd ze strefy, w której obowiązywało
ograniczenie prędkości do 50 km/h.
165. Za tym znakiem:
A. dopuszczalna prędkość samochodu osobowego wynosi
30 km/h,
B. zabrania się postoju w innym miejscu niż wyznaczone w
tym celu,
C. pieszy może korzystać tylko z chodnika.
166. Przy tym zestawie znaków zakaz wyrażony znakiem
zakazu obowiązuje:
A. na obszarze całej miejscowości, z wyjątkiem odcinka
drogi, na którym został on zmieniony lub odwołany,
B. do miejsca jego ustawienia,
C. do najbliższego skrzyżowania.
osobowego wynosi:
A. 120 km/h,
B. 100 km/h,
C. 140 km/h.
osobowego wynosi:
A. 110 km/h,
B. 120 km/h,
C. 100 km/h.
124
7. UŻYWANIE POJAZDU
169. Kierujący samochodem osobowym powinien mieć
przy sobie:
A. dokument zawarcia umowy ubezpieczenia AC,
B. kartę pojazdu,
C. dokument stwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia
OC posiadacza pojazdu lub opłacenie składki ubezpieczenia
OC.
170. Obowiązek korzystania z pasów bezpieczeństwa
podczas jazdy samochodem osobowym wyposażonym w
takie pasy dotyczy (z wyjątkiem osób zwolnionych
przepisami z ich użycia):
A. tylko kierującego pojazdem,
B. wszystkich przewożonych osób,
C. tylko osób na przednich siedzeniach.
171. Kierującemu samochodem osobowym nie wolno:
A. przewozić na przednim siedzeniu dziecka w wieku do 12
lat (bez specjalnego fotelika),
B. rozpocząć jazdy, jeżeli wszystkie przewożone osoby
zapięły pasy bezpieczeństwa,
C. przewozić na przednim siedzeniu dziecka siedzącego w
foteliku ochronnym tyłem do kierunku jazdy, jeżeli pojazd
nie jest wyposażony w poduszkę powietrzną dla pasażera.
172. Rzeczywista masa całkowita przyczepy ciągniętej
przez samochód osobowy:
A. powinna być mniejsza co najmniej o 40% od rzeczywistej
masy całkowitej tego samochodu,
B. może przekraczać rzeczywistą masę całkowitą tego
samochodu, jednak nie więcej niż o 40%,
C. nie może przekraczać rzeczywistej masy całkowitej tego
samochodu.
173. Pojazd może być unieruchomiony przez zastosowanie
urządzenia do blokowania kół, jeżeli pozostawiono go w
miejscu, gdzie jest to zabronione i:
A. utrudnia ruch,
B. zagraża bezpieczeństwu ruchu,
C. nie utrudnia ruchu oraz nie zagraża jego bezpieczeństwu.
174. Pojazd może zostać usunięty z drogi, gdy:
A. prawidłowo został zaparkowany,
B. jego stan wskazuje, że jest regularnie używany,
C. jego stan techniczny zagraża bezpieczeństwu ruchu
drogowego i nie ma możliwości zabezpieczenia go w inny
sposób.
175. Kierującemu samochodem osobowym nie wolno:
A. otwierać drzwi pojazdu bez upewnienia się, że nie
spowoduje to zagrożenia bezpieczeństwa ruchu,
B. spożywać posiłków podczas przewożenia pasażerów,
C. palić tytoniu podczas przewożenia pasażerów.
176. Widząc zbliżający się pojazd uprzywilejowany,
kierujący pojazdem powinien:
A. ułatwić mu przejazd,
B. zatrzymać się - w każdej sytuacji,
C. zjechać na chodnik lub pobocze - w każdej sytuacji.
177. Badanie techniczne pojazdu można przeprowadzić:
A. w dowolnej stacji kontroli pojazdów,
B. w stacji napraw autoryzowanej przez producenta
pojazdu,
C. w dowolnym warsztacie samochodowym.
178. W razie przeniesienia na inną osobę własności
pojazdu zarejestrowanego, dotychczasowy właściciel
powinien przekazać nowemu właścicielowi:
A. dowód zakupu pojazdu,
B. kartę pojazdu, jeżeli była wydana,
C. ksero dowodu rejestracyjnego pojazd.
179. Prawo jazdy kategorii B:
A. uprawnia do ciągnięcia przyczepy lekkiej, nawet w
przypadku, gdy dopuszczalna masa całkowita zestawu
przekracza 3,5 t,
B. nie uprawnia do ciągnięcia przyczepy,
C. uprawnia do ciągnięcia dowolnej przyczepy, o ile
dopuszczalna masa całkowita zestawu nie przekracza 4 t.
180. Samochód osobowy podlega dodatkowemu badaniu
technicznemu:
A. na wniosek Policji w razie uzasadnionego przypuszczenia,
że zagraża bezpieczeństwu ruchu lub narusza wymagania
ochrony środowiska,
B. w przypadku montażu instalacji do zasilania gazem,
C. przy każdej zmianie właściciela.
181. Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość
alkoholu:
A. we krwi wynosi od 0,2 promila do 0,5 promila lub w 1
dm3 wydychanego powietrza wynosi od 0,1 mg do 0,25
mg,
B. we krwi przekracza 0,5 promila,
C. we krwi nie przekracza 0,2 promila.
182. Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu:
A. we krwi nie przekracza 0,5 promila,
B. w 1 dm3 wydychanego powietrza wynosi od 0,1 mg do
0,25 mg,
C. w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg.
125
8. TECHNIKA KIEROWANIA POJAZDEM
183. Przed rozpoczęciem jazdy kierujący samochodem
osobowym powinien sprawdzić:
A. wyposażenie apteczki,
B. stan linki holowniczej,
C. zapięcie przez pasażerów pasów bezpieczeństwa.
184. Pas bezpieczeństwa jest zapięty prawidłowo, gdy:
A. luźno zwisa,
B. jest odpowiednio skręcony do warunków jazdy,
C. jego część obojczykowa znajduje się możliwie blisko szyi,
ale bezpośrednio się z nią nie styka.
185. Przed uruchomieniem silnika w niskiej temperaturze
otoczenia należy:
A. ustawić dźwignię zmiany biegów na biegu nr I,
B. wcisnąć pedał sprzęgła,
C. włączyć wszystkie odbiorniki prądu.
186. Przy ruszaniu na oblodzonej drodze zaleca się:
A. znacznie zwiększyć obroty silnika,
B. łagodnie zwolnić pedał sprzęgła i włączyć drugi bieg,
C. próbować ruszyć na biegu neutralnym „Luz”.
187. Przy ruszaniu pod górę, zbyt późne zwolnienie pedału
sprzęgła w stosunku do zwolnienia hamulca może
spowodować:
A. stoczenie się pojazdu,
B. unieruchomienie silnika,
C. gwałtowne ruszenie pojazdu do przodu.
188. Większą skuteczność hamowania można uzyskać
przez:
A. hamowanie dopiero w chwili utraty panowania nad
pojazdem,
B. na spadku - hamowanie silnikiem,
C. na śliskiej nawierzchni – gwałtowne hamowanie.
189. W tej sytuacji zaleca się, aby kierujący pojazdem,
zamierzając skręcić w prawo:
A. zmienił jak najszybciej pas 2 na 1, bez istotnej zmiany
prędkości,
B. zmienił pas 2 na 1 tuż przed rozwidleniem drogi,
C. zmniejszył prędkość do odpowiedniej dla skrętu jeszcze
przed zmianą pasa 2 na 1.
190. W tej sytuacji, kierujący samochodem osobowym
powinien:
A. zatrzymać się tuż za znakiem, oczekując na możliwość
wjazdu na pas 2,
B. wykorzystać odcinek pasa 1 do zmiany pasa na 2,
C. dojechać do końca pasa 1 i oczekiwać na możliwość
wjazdu na pas 2.
191. Nadsterowność powoduje:
A. Znoszenie przedniej osi pojazdu,
B. Znoszenie tylnej osi pojazdu,
C. Przód wyprzedza tył.
192. Podsterowność powoduje:
A. Znoszenie pojazdu na zewnątrz,
B. Znoszenie tylnej osi pojazdu,
C. Zacieśnianie, zawężanie zakrętu.
193. Kierujący pojazdem wysyłającym żółte sygnały
błyskowe może nie stosować się do:
A. przepisów o pierwszeństwie przejazdu,
B. poleceń i sygnałów wydawanych przez osoby
uprawnione,
C. przepisów o zatrzymaniu i postoju.
194. Ekonomiczna jazda samochodem osobowym to:
A. unikanie gwałtownych przyspieszeń i hamowań,
B. utrzymywanie za wszelką cenę stałej prędkości przy
jeździe pod górę,
C. jazda na możliwie najniższym biegu bez przeciążania
silnika.
195. Jeżeli zachodzi konieczność nagłego zatrzymania
samochodu osobowego, to należy:
A. natychmiast wcisnąć pedał hamulca roboczego,
B. najpierw wcisnąć pedał sprzęgła, a następnie rozpocząć
hamowanie pulsacyjne,
C. wyłączyć silnik.
196. Wyjazd samochodem osobowym z grząskiego śniegu
można ułatwić sobie przez:
A. kilkakrotne, przemienne cofanie i jazdę do przodu na
mocno skręconych kołach,
B. ruszanie na dużych obrotach silnika,
C. obniżenie ciśnienia powietrza w oponach.
197. Kierujący samochodem osobowym,
znoszenia tyłu pojazdu w prawo, powinien
przednie koła:
A. pozostawić w dotychczasowym położeniu,
B. skręcić w lewo, a następnie w prawo,
C. skręcić w prawo, a następnie w lewo.
198. W czasie jazdy na niebezpiecznym zakręcie w lewo ze
zbyt dużą prędkością, kierujący samochodem osobowym
może spodziewać się:
A. znoszenia pojazdu do osi jezdni,
B. znoszenia tyłu pojazdu w prawo,
C. powinien od razu gwałtownie hamować.
w
czasie
126
199. Które ułożenie rąk na kierownicy jest prawidłowe
podczas jazdy na wprost:
A. A
B. B
C. C
200. Droga hamowania samochodu osobowego na mokrej
jezdni, jest:
A. równa drodze hamowania na jezdni suchej,
B. dłuższa od drogi hamowania na jezdni suchej,
C. dłuższa od drogi hamowania na jezdni oblodzonej.
201. Całkowita droga zatrzymania samochodu osobowego
na suchej jezdni o nawierzchni bitumicznej, jadącego z
prędkością 50 km/h, mieści się w przedziale:
A. - 5-15 m,
B. - 20-30 m,
C. - 40-50 m.
na suchej jezdni o nawierzchni bitumicznej, jadącego z
A. - 90-135 m,
B. - 70-80 m,
C. - 50-60 m.
na mokrej jezdni o nawierzchni bitumicznej, jadącego z
A. - 5-15 m,
B. - 20-30 m,
C. - 35-52 m.
na mokrej jezdni o nawierzchni bitumicznej, jadącego z
A. - 80-100 m,
B. - 105-125 m,
C. - 130-200 m.
9. OBSŁUGA POJAZDU
205. W okresie docierania samochodu osobowego nie
należy:
A. jeździć z prędkością zbliżoną do maksymalnej Tak
B. włączać czwartego biegu,
C. przewozić pasażerów.
206. Ubytek oleju w silniku uzupełnia się:
A. dowolnym olejem silnikowym,
B. nie przekraczając wielkości oznaczonej
maksymalna,
C. olejem napędowym.
207. Samochód osobowy nie może być wyposażony w
opony (z wyjątkiem krótkotrwałego użycia na określonych
przepisami warunkach):
A. tej samej rzeźby na kołach jednej osi,
B. o głębokości rzeźby bieżnika mniejszej niż 1,6 mm, jeśli
nie są zaopatrzone we wskaźniki pokazujące graniczne
zużycie bieżnika,
C. tej samej konstrukcji na kołach jednej osi.
208. Przystępując do wymiany przedniego koła w
samochodzie osobowym należy:
A. najpierw odkręcić śruby mocujące koło, a następnie
podnieść pojazd,
B. najpierw zwolnić hamulec awaryjny i wyłączyć bieg,
C. najpierw podnieść pojazd, a następnie odkręcić śruby
mocujące koło,
209. W samochodzie osobowym z silnikiem benzynowym,
wyposażonym w katalizator, jako paliwo można stosować:
A. dowolny rodzaj benzyny,
B. wyłącznie benzynę bezołowiową,
C. olej napędowy.
210. Kontrola hydraulicznego hamulca roboczego polega
na:
A. obserwacji tylko lampki kontrolnej,
B. sprawdzeniu linki hamulca awaryjnego (ręcznego),
C. sprawdzeniu poziomu płynu hamulcowego w zbiorniku.
211. Która z tych lampek kontrolnych świecąc informuje o
jeździe na światłach mijania?
A. A
B. B
C. C
212. Po zaświeceniu się w czasie jazdy tej lampki
kontrolnej należy:
A. wymienić akumulator,
B. zatrzymać pojazd i sprawdzić naciąg paska klinowego,
C. zatrzymać pojazd i sprawdzić termostat.
jako
127
10. UŻYWANIE ŚWIATEŁ I SYGNAŁÓW
213. W czasie od zmierzchu do świtu na nieoświetlonych
drogach, na terenie obszaru zabudowanego, kierujący
pojazdem samochodowym może używać świateł
drogowych, jeżeli nie oślepi innych kierujących.
TAK
NIE
214. W czasie mgły na oświetlonych drogach, na terenie
obszaru
zabudowanego,
kierujący
pojazdem
samochodowym może używać świateł drogowych, jeżeli
nie oślepi innych kierujących.
TAK
NIE
215. Kierujący pojazdem może używać świateł do jazdy
dziennej w czasie od świtu do zmierzchu w warunkach
normalnej przejrzystości powietrza razem ze światłami
mijania.
TAK
NIE
216. Kierujący pojazdem może używać tylnych świateł
przeciwmgłowych,
jeżeli zmniejszona przejrzystość
powietrza ogranicza widoczność na odległość mniejszą niż
50 m.
TAK
NIE
217. W okresie dostatecznej widoczności, kierujący
pojazdem holującym powinien mieć włączone światła
pozycyjne:
TAK
NIE
218. Kierujący pojazdem holowanym w okresie
niedostatecznej widoczności powinien mieć włączone
światła mijania:
TAK
NIE
219. Postój pojazdu silnikowego na drodze ekspresowej,
który uległ wypadkowi można sygnalizować przez
włączenie
świateł
awaryjnych
i
umieszczenie
ostrzegawczego trójkąta odblaskowego w odległości 100
m za pojazdem.
TAK
NIE
220. Postój pojazdu silnikowego poza obszarem
zabudowanym, na drodze nie będącej autostradą i drogą
ekspresową należy sygnalizować przez włączenie świateł
awaryjnych i umieszczenie w odległości 30-50 m za
pojazdem ostrzegawczego trójkąta odblaskowego.
TAK
NIE
221. Na drodze krętej, oznaczonej odpowiednimi znakami
drogowymi, kierujący pojazdem może używać przednich
świateł przeciwmgłowych od zmierzchu do świtu, również
w warunkach normalnej przejrzystości powietrza.
TAK
NIE
222. W celu ostrzeżenia innych uczestników ruchu
drogowego o grożącym niebezpieczeństwie kierujący
pojazdem może użyć sygnału świetlnego lub
dźwiękowego.
TAK
NIE
223. Podczas postoju na jezdni w warunkach
niedostatecznej
widoczności,
kierujący
pojazdem
silnikowym może używać świateł postojowych jedynie od
strony środka jezdni.
Tak
NIE
224. Podczas postoju na jezdni w warunkach
niedostatecznej
widoczności,
kierujący
pojazdem
powinien używać świateł pozycyjnych przednich i tylnych
lub świateł postojowych.
Tak
NIE
225. W warunkach niedostatecznej widoczności światła
zewnętrzne pojazdu mogą być wyłączone podczas postoju
poza jezdnią i poboczem.
TAK
NIE
w miejscu nieoświetlonym na poboczu.
TAK
NIE
w miejscu oświetlonym w stopniu zapewniającym
widoczność pojazdu.
TAK
NIE
228. Kierujący pojazdem jest obowiązany zawczasu i
wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy lub
pasa
ruchu
oraz
zaprzestać
sygnalizowania
niezwłocznie po wykonaniu manewru.
TAK
NIE
229. Kierujący samochodem osobowym jest obowiązany,
podczas jazdy w czasie od świtu do zmierzchu, w
warunkach normalnej przejrzystości powietrza, używać
świateł mijania lub świateł do jazdy dziennej, przez cały
rok.
TAK
NIE
230. Obowiązek używania świateł mijania lub świateł do
jazdy dziennej, podczas jazdy w czasie od świtu do
zmierzchu, w warunkach normalnej przejrzystości
powietrza nie dotyczy kierującego samochodem
ciężarowym o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t.
TAK
NIE
231. Przed rozpoczęciem dłuższej jazdy należy sprawdzić
działanie świateł pojazdu.
TAK
NIE
232. Pojazd może być pozostawiony w nocy bez
oświetlenia na chodniku.
TAK
NIE
128
233. W tej sytuacji, gdy zatrzymanie trwa ponad jedną
minutę, światła zewnętrzne może wyłączyć kierujący
pojazdem:
A. 1
B. 2
C. 3
234. W tej sytuacji postój uszkodzonego samochodu
osobowego można sygnalizować przez:
A. włączenie świateł awaryjnych i umieszczenie w
odległości 30-50 m za pojazdem ostrzegawczego trójkąta
odblaskowego
B. włączenie tylko świateł awaryjnych,
C. umieszczenie ostrzegawczego trójkąta odblaskowego,
235. Światła mijania i światła drogowe w pojeździe
powinny być ustawione:
A. symetrycznie
B. asymetrycznie
C. żadne z powyższych.
236. Świateł awaryjnych należy używać:
A. podczas awarii pojazdu,
B. podczas holowania pojazdu,
C. podczas postoju pojazdu, poza obszarem zabudowanym,
gdy ten znajduje się poza drogą
237. W czasie od świtu do zmierzchu w warunkach
normalnej przejrzystości powietrza, zamiast świateł
mijania, kierujący pojazdem może używać:
A. świateł do jazdy dziennej,
B. świateł drogowych,
C. świateł przeciwmgłowych przednich.
238. Podczas holowania zamiast oznaczenia trójkątem
odblaskowym kierujący pojazdem holowanym może:
A. włączyć światła awaryjne,
B. włączyć światła drogowe,
C. powinien wysyłać żółte sygnały błyskowe w sposób
widoczny dla innych uczestników ruchu.
239. W czasie od zmierzchu do świtu kierujący pojazdem
może używać świateł drogowych:
A. tylko na terenie obszaru zabudowanego, jeżeli nie oślepi
innych kierujących,
B. na nieoświetlonych drogach w terenie zabudowanym i
poza nim, zamiast świateł mijania lub łącznie z nimi, o ile
nie oślepi innych kierujących albo pieszych poruszających
się w kolumnie,
C. tylko poza obszarem zabudowanym, jeżeli nie oślepi
innych kierujących.
240. Dopuszcza się użycie sygnału dźwiękowego w
obszarze zabudowanym:
A. wobec kierującego w związku z bezpośrednim
niebezpieczeństwem.
B. wobec kierującego w związku z utrudnieniem ruchu, np.
zatoru drogowego.
C. obowiązuje bezwzględny zakaz używania sygnału
dźwiękowego na terenie obszaru zabudowanego.
241. Kierujący pojazdem powinien zmienić światła
drogowe na mijania, gdy:
A. zbliża się do zakrętu oznakowanego znakiem
ostrzegawczym,
B. istnieje możliwość oślepienia kierującego pojazdem
komunikacji wodnej,
C. istnieje możliwość oślepienia pieszego idącego
poboczem.
242. Podczas postoju na poboczu w warunkach
niedostatecznej
widoczności,
kierujący
zespołem
pojazdów może używać świateł:
A. postojowych jedynie od środka jezdni, jeżeli długość
zespołu nie przekracza 6 m,
B. awaryjnych,
C. przeciwmgłowych tylnych.
243. Która z tych lampek kontrolnych po zaświeceniu w
czasie jazdy może informować o wadliwym działaniu
układu hamulcowego?
A. A
B. B
C. C
244. Która z tych lampek kontrolnych świecąc informuje o
jeździe na światłach mijania?
A. A
B. B
C. C
129
11. POJĘCIA PODSTAWOWE I DEFINICJE
245. Czy sygnalizator świetlny jest składowym elementem
drogi?
TAK
NIE
247. Czy droga może być wykorzystywana do pędzenia
zwierząt?
TAK
NIE
246. Czy pobocze jest elementem składowym drogi?
TAK
NIE
249. Autostrada może stanowić drogę jednojezdniową.
TAK
NIE
250. Droga ekspresowa może stanowić drogę
jednojezdniową.
TAK
NIE
252. Strefa ruchu to obszar obejmujący co najmniej jedną
drogę wewnętrzną, na który wjazdy i wyjazdy oznaczone
są odpowiednimi znakami drogowymi.
TAK
NIE
254. Pieszy to także osoba prowadząca, ciągnąca lub
pchająca rower, motorower, motocykl, wózek inwalidzki.
TAK
NIE
251. Skrzyżowanie jest to przecięcie się w jednym
poziomie drogi twardej z drogą gruntową.
TAK
NIE
253. Obszar zabudowany zawsze pokrywa się z granicą
miejscowości.
TAK
NIE
255. Kierowca to osoba która prowadzi kolumnę pieszych.
TAK
NIE
257. Ustąpienie pierwszeństwa to powstrzymanie się od
ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić innego kierującego do
zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany
prędkości.
TAK
NIE
259. Zatrzymanie pojazdu to unieruchomienie pojazdu
niewynikające z warunków lub przepisów ruchu
drogowego, trwające dłużej niż 1 minutę.
TAK
NIE
248. Droga twarda to droga z jezdnią utwardzona żwirem
o długości większej niż 20 m.
TAK
NIE
256. Kierujący to osoba, która kieruje zespołem
pojazdów.
TAK
NIE
258. Ustąpienie pierwszeństwa to powstrzymanie się od
ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić pieszego do zatrzymania
się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku.
TAK
NIE
260. Postój pojazdu to unieruchomienie pojazdu
niewynikające z warunków lub przepisów ruchu
drogowego, trwające nie dłużej niż 1 minutę, oraz każde
unieruchomienie pojazdu wynikające z tych warunków
lub przepisów.
TAK
NIE
261. Pojazdem silnikowym jest tramwaj i motorower.
TAK
NIE
262. Ciągnik rolniczy jest pojazdem wolnobieżnym.
TAK
NIE
263. Samochód osobowy to pojazd samochodowy
przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż
9 osób łącznie z kierowcą oraz ich bagażu.
TAK
NIE
265. Przyczepa to pojazd bez silnika, przystosowany do
łączenia go z innym pojazdem.
TAK
NIE
264. Zespół pojazdów to dwa pojazdy złączone z sobą w
celu holowania.
TAK
NIE
267. Masa własna to masa pojazdu z jego normalnym
wyposażeniem, paliwem, olejami, smarami i cieczami w
ilościach nominalnych, bez kierującego.
TAK
NIE
268. Dopuszczalna masa całkowita to największa
określoną właściwymi warunkami technicznymi masa
pojazdu
obciążonego
osobami
i
ładunkiem,
dopuszczonego do poruszania się po drodze.
TAK
NIE
269. Rzeczywista masa całkowita to masa pojazdu łącznie
z masą znajdujących się na nim rzeczy i osób.
TAK
NIE
270. Dopuszczalna ładowność to największa masa
ładunku i osób, jaką może przewozić pojazd, która
stanowi różnicę dopuszczalnej masy całkowitej masy
własnej pojazdu.
TAK
NIE
266. Przyczepa lekka to przyczepa, której dopuszczalna
masa całkowita nie przekracza 550 kg.
TAK
NIE
130
12. PORZĄDEK I BEZPIECZEŃSTWO NA DRODZE
271. Pojazd szynowy może być wyprzedzany tylko z lewej
strony, chyba że położenie torów uniemożliwia takie
wyprzedzanie lub wyprzedzanie odbywa się na jezdni
jednokierunkowej.
TAK
NIE
273. Zabrania się wyprzedzania pojazdu silnikowego
jadącego po jezdni przy dojeżdżaniu do wierzchołka
wzniesienia.
TAK
NIE
272. Kierującemu pojazdem wyprzedzanym zabrania się
w czasie wyprzedzania i bezpośrednio po nim
zwiększania prędkości.
TAK
NIE
jadącego po jezdni na skrzyżowaniu, z wyjątkiem
skrzyżowania o ruchu okrężnym lub na którym ruch jest
kierowany.
TAK
NIE
277. Kierujący rowerem może wyprzedzać inne niż rower
powoli jadące pojazdy z ich prawej strony.
TAK
NIE
276. Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na
odcinku drogi z niewyznaczonymi pasami ruchu na terenie
obszaru zabudowanego.
TAK
NIE
279. Dziecko w wieku do 7 lat może korzystać z drogi tylko
pod opieką osoby, która osiągnęła wiek co najmniej 10
lat, ale nie dotyczy to strefy zamieszkania.
TAK
NIE
280. Kierującemu pojazdem zabrania się korzystania
podczas jazdy z telefonu wymagającego trzymania
słuchawki lub mikrofonu w ręku.
TAK
NIE
281. Zabrania się wjeżdżania na pas między jezdniami.
TAK
NIE
282. Kolumna pieszych w wieku do 10 lat idąca po
poboczu lub jezdni jest obowiązana iść lewą stroną drogi.
TAK
NIE
283. Zabrania się przewożenia, poza specjalnym
fotelikiem ochronnym, dziecka w wieku do 12 lat na
przednim siedzeniu pojazdu samochodowego.
TAK
NIE
284. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze
są obowiązani zachować ostrożność albo gdy ustawa
tego wymaga – szczególną ostrożność.
TAK
NIE
285. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na
drodze mają prawo liczyć, że inni uczestnicy tego ruchu
przestrzegają przepisów ruchu drogowego, chyba że
okoliczności wskazują na możliwość odmiennego ich
zachowania.
TAK
NIE
286. Kierujący samochodem ciężarowym o dopuszczalnej
masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 t. jadąc w tunelu
o długości przekraczającej 500 m, poza obszarem
zabudowanym obowiązany jest utrzymywać odstęp od
poprzedzającego pojazdu nie mniejszy niż 5 m.
TAK
NIE
287. Kierujący pojazdem w tunelu, podczas zatrzymania
wynikającego z warunków lub przepisów ruchu
drogowego, jest obowiązany zachować odstęp od
poprzedzającego pojazdu nie mniejszy niż 50 m.
TAK
NIE
288. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze
są
obowiązani
ułatwić
przejazd
pojazdu
uprzywilejowanego, w szczególności przez niezwłoczne
usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie
się.
TAK
NIE
290. Pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym
może być pojazd samochodowy: Służby Więziennej,
Służby Parku Narodowego, Inspekcji Transportu
Drogowego.
TAK
NIE
292. Polecenia lub sygnały może dawać uczestnikowi
ruchu lub innej osobie znajdującej się na drodze
umundurowany inspektor kontroli skarbowej lub
funkcjonariusz celny.
TAK
NIE
289. Zabrania się kierującemu pozostawiania pracującego
silnika podczas postoju poza obszarem zabudowanym.
TAK
NIE
291. Pojazd zarejestrowany w Rzeczypospolitej Polskiej,
który ma być używany w ruchu międzynarodowym,
powinien być oznaczony znakiem z literami „RP”.
TAK
NIE
jadącego po jezdni na zakręcie oznaczonym znakami
ostrzegawczymi.
TAK
NIE
278. Sygnały świetlne mają pierwszeństwo przed znakami
drogowymi regulującymi pierwszeństwo przejazdu.
TAK
NIE
131
13. ŚWIADOMOŚĆ ZAGROŻEŃ
293. Podczas postoju w warunkach niedostatecznej
widoczności kierujący zobowiązany jest używać świateł
awaryjnych.
TAK
NIE
294. W przypadku gdy kierujący podczas jazdy odczuwa
zmęczenie i senność powinien powstrzymać się od dalszej
jazdy.
TAK
NIE
295. W tej sytuacji na skrzyżowaniu nie można skręcić w
lewo.
TAK
NIE
296. Czy na tak oznakowanym skrzyżowaniu dopuszcza
się wyprzedzanie innego pojazdu?
TAK
NIE
297. Kierujący podczas jazdy we mgle powinien
zmniejszyć prędkość i zwiększyć odległość od
TAK
NIE
298. Droga hamowania rośnie wraz z kwadratem
prędkości - tzn. że zwiększenie dwukrotne prędkości
zwiększa drogę hamowania czterokrotnie.
TAK
NIE
299. Czy warunki atmosferyczne mają znaczny wpływ na
czas reakcji kierowcy?
TAK
NIE
300. Gwałtowny skręt kierownicą może być przyczyną
wpadnięcia pojazdu w poślizg.
TAK
NIE
132
ODPOWIEDZI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
127.
128.
129.
130.
131.
132.
133.
134.
135.
136.
137.
138.
139.
140.
141.
142.
143.
144.
145.
146.
147.
148.
149.
150.
A
B
C
C
A
B
B
A
B
A
B
A
C
A
A
A
A
C
C
A
C
C
TAK
TAK
TAK
NIE
TAK
TAK
TAK
TAK
NIE
NIE
TAK
TAK
NIE
NIE
TAK
NIE
TAK
NIE
C
C
B
C
B
C
A
C
A
B
151.
152.
153.
154.
155.
156.
157.
158.
159.
160.
161.
162.
163.
164.
165.
166.
167.
168.
169.
170.
171.
172.
173.
174.
175.
176.
177.
178.
179.
180.
181.
182.
183.
184.
185.
186.
187.
188.
189.
190.
191.
192.
193.
194.
195.
196.
197.
198.
199.
200.
201.
202.
203.
204.
205.
206.
207.
208.
209.
210.
211.
212.
213.
214.
215.
216.
217.
218.
219.
220.
221.
222.
223.
224.
225.
226.
227.
228.
229.
230.
231.
232.
233.
234.
235.
236.
237.
238.
239.
240.
241.
242.
243.
244.
245.
246.
247.
248.
249.
250.
251.
252.
253.
254.
255.
256.
257.
258.
259.
260.
261.
262.
263.
264.
265.
266.
267.
268.
269.
270.
271.
272.
273.
274.
275.
276.
277.
278.
279.
280.
281.
282.
283.
284.
285.
286.
287.
288.
289.
290.
291.
292.
293.
294.
295.
296.
297.
298.
299.
300.
133
134
Notatki
135
JESTEŚ ZAINTERESOWANY ZAKUPEM PEŁNEJ WERSJI KSIĄŻKI W WERSJI PDF?
Dokonaj przelewu w kwocie 4,50 zł na konto nr: 98 1140 2004 0000 3602 4139 1147
W tytule przelewu wpisz tytuł pozycji i swój adres e:mail.
Wysyłka nastąpi zaraz po zaksięgowaniu kwoty.
Więcej informacji: [email protected]
KUPUJĄC BEZPOŚREDNIO MOJE DZIEŁO WSPIERASZ MÓJ ROZWÓJ
www.zielonylistek.eu
136

pobierz

Transkrypt

Podobne dokumenty

WYPOWIEDZENIE UBEZPIECZENIA OC

Dzienny arkusz czasu pracy kierowcy załącznik do §1 ust. 6

KPP ZŁOTÓW QUAD NIEPRZEMYŚLANE UŻYWANIE STWARZA

Wpływ alkoholu na sprawność kierowania pojazdem

Ukraina - Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego

Zawiadomienie o przeniesieniu własności pojazdu

komenda powiatowa policji w giżycku region: przegląd quadów

tematyka zajęć teoretycznych na kursie prawa jazdy kat

wypowiedzenie ubezpieczenia oc

Kierunek W obie strony (pojazd ↔ torowisko) Wielkość transferu