FULL TEXT - Medycyna Sportowa

Transkrypt

113 Maciak:Layout 1 2009-12-07 13:46 Strona 1
Medycyna Sportowa
© MEDSPORTPRESS, 2009; 5(6); Vol. 25, 307-318
ed
.
Zakład Epidemiologii i Biostatystyki, Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej,
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
2
Zakład Medycyny Społecznej, Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej,
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
1
Department of Epidemiology and Biostatics, Chair of Social and Preventive Medicine,
Medical University of Łódź
2
Department of Social Medicine, Chair of Social and Preventive Medicine, Medical University of Łódź
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W GRUPIE
UCZESTNIKÓW PROGRAMU PROFILAKTYKI
WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB
UKŁADU KRĄŻENIA
ibu
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
Słowa kluczowe: aktywność fizyczna, czynniki ryzyka
Key words: physical activity, risk factors
tio
PHYSICAL ACTIVITY IN THE POPULATION OF CIRCULATORY
DISEASES EARLY PREVENTION PROGRAMME PARTICIPANTS
Streszczenie
-
eo
nly
-d
istr
Wstęp. Według Światowej Organizacji Zdrowia siedzący tryb życia jest przyczyną większości niepełnosprawności na świecie. Aktywność fizyczna pozwala kontrolować nasilenie pozostałych czynników ryzyka chorób krążeniowych, tj. nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia czy otyłość. W Polsce jedynie 10% dorosłych Polaków deklaruje uprawianie sportu w czasie wolnym od pracy.
Celem niniejszej pracy była ocena poziomu aktywności fizycznej wśród mieszkańców Zgierza w wieku 35-55 lat, zgłaszających się do jednego z Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w ramach
Programu Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia, oraz określenie zależności pomiędzy
aktywnością fizyczną a wybranymi zmiennymi stanu zdrowia badanych.
Materiał i metody. Badanie przeprowadzono w 2008 roku, w okresie od lutego do kwietnia. Grupa badana liczyła 124 osoby (uczestnicy wymienionego programu profilaktycznego). Narzędziem badania był kwestionariusz wywiadu, zawierający blok pytań dotyczących aktywności fizycznej. U wszystkich pacjentów dokonano pomiarów ciśnienia tętniczego krwi, masy ciała i wzrostu, stężenia glukozy,
cholesterolu całkowitego, LDL, HDL oraz trójglicerydów. Do grupy badanych z nadciśnieniem zaliczano pacjentów z ciśnieniem skurczowym ≥140 mmHg i/lub skurczowym ≥90 mmHg. Cukrzycę oceniano na podstawie glikemii na czczo (≥126 mg/dl). Otyłość diagnozowano w oparciu o wartość wskaźnika BMI≥30kg/m2.
Wyniki. W badanej grupie pacjentów w wieku 35-55 lat aż 38,7% zadeklarowało, że nie uprawia
żadnej aktywności fizycznej. Najmniej aktywną grupą były osoby w wieku 50-55 lat. Niska aktywność
fizyczna korelowała z częstością występowania nadciśnienia tętniczego krwi, nieprawidłowym stężeniem cholesterolu całkowitego i masą ciała badanych.
Wnioski. Wyniki badania uzasadniają potrzebę intensyfikacji działań na rzecz promowania aktywnego trybu życia wśród społeczności lokalnych.
al
us
Summary
7954
4
3
36
for
pe
rs
on
Background. According to the World Health Organization, inactive lifestyle is the major cause of
disability all over the world. Physical activity influences hypertension, hyperlipidemia and obesity. In
Poland, only 10% of adults lead an active lifestyle. The aim of this paper was to assess the prevalence of physical activity amongst Zgierz citizens aged 35-55 years, who participated in the Cardiovascular Prophylactic Programme.
Material and methods. The study was conducted amongst participants of the Cardiovascular
Prophylactic Programme. It was carried out from February till April 2008. The study sample comprised
124 people. The instrument of the study was a questionnaire survey containing a block of questions
concerning physical activity. The questionnaire survey was combined with blood pressure measurement and the result of diagnostic investigation that was executed among all patients. Hypertension was diagnosed when systolic blood pressure was equal to or higher than 140 mmHg and/or
diastolic blood pressure was equal to or higher than 90 mmHg. Diabetes was assessed by the level
of glucose higher than 126 mg/dl. Obesity was defined with Body Mass Index higher than 30 kg/m2.
Results. 38.7% of participants of the Cardiovascular Prophylactic Programme declared that they
did not exercise at all. The most inactive were people aged 50-55. Low physical activity was connected with hypertension, high total cholesterol level and obesity.
Conclusions. The results of the conducted study confirm that there is a strong need to implement educational programmes among local communities, aiming at popularisation of healthy and
active lifestyle.
y is
Word count:
Tables:
Figures:
References:
is c
op
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Aleksandra Maciak
Zakład Epidemiologii i Biostatystyki, Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
90-752 Łódź, ul. Żeligowskiego 7/9, tel.: (0-42) 639-32-72, fax: (0-42) 639-32-73, e-mail: [email protected]
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
Th
-
1
roh
ibit
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
Aleksandra Maciak1(A,B,C,D,E,F), Marek Bryła2(A,B,C,D,E,F),
Irena Maniecka-Bryła1(A,B,C,D,E,F)
np
Zaangażowanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piśmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
-
-
ARTYKUŁ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
24.04.2009 r.
22.09.2009 r.
307
Maciak A. i wsp., Aktywność fizyczna uczestników Programu Profilaktyki Chorób Układu Krążenia
-
Background
is c
op
y is
for
pe
rs
on
al
us
308
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
Over 60% of adult individuals worldwide do not
participate in any physical activity. The “Bridging The
East-West Gap” programme has shown that Poland
belongs to the countries with the lowest percentage
of persons participating in sports during their leisure
time. Only 6.4% of Poles reported high physical
activity. Only 5.5% of the male population and 7% of
the female population turned out to be physically
active. Conversely, Poland occupies definitely the
first place as for the percentage of people leading
a so-called sedentary lifestyle. Almost 73% of adult
Poles admit they do not perform any physical exercise. An equally high percentage of people not involved in any physical activity was found in Hungary,
Lithuania, Latvia and Estonia. On the contrary, every
third inhabitant of Spain and Finland participates in
sports [1,2].
The lack of physical activity is one of the most
frequent, and importantly, modifiable risk factors for
various diseases. The lack of this natural human life
component contributes, first of all, to the development of circulatory system disorders [3,4,5]. Epidemiologic data indicate that the lack of physical activity
and tobacco smoking are the factors responsible for
75% of cases of ischemic heart disease worldwide
[6]. It is estimated that about 1/3 of deaths due to
coronary artery disease might be avoided if there
was a higher level of physical activity among the
society [7]. The Harvard Alumni Health Study results
have shown that in the individuals whose weekly
energy expenditure exceeds 4200 kJ, the risk for
ischemic heart disease is lower by as much as 20%
[8]. The Nurses Health Study has found that obese
women, leading a sedentary lifestyle, are thrice more
at risk of coronary artery disease as compared to
slim, physically active females [9]. The aforementioned studies as well as the Health Professionals’
Follow-up Study, The Women’s Health Study and
The Women’s Health Initiative indicate the role of
physical activity in prevention of early deaths due to
circulatory system disorders [10]. The Framingham
Health Study has shown that the increase in energy
expenditure by about 1000 kcal in a 24-hour period
causes the decrease in the general mortality rate by
about 30% [11,12,13] and physically active individuals live on average two years longer [14]. The role
of physical activity in ischemic heart disease prevention results mainly from the fact that it favourably
affects also the remaining risk factors [15]. Moreover,
it is a basic element of obesity treatment. Active
individuals much more easily control their body mass
than those who do not participate in any form of
physical activity [16]. Physical activity is an important
element of fighting abdominal obesity, which is particularly dangerous for human health, through visceral
fat reduction [14]. Physically active females and
males are also characterised by a lower Body Mass
Index (BMI) and a lower Waist-Hip Ratio (WHR) [11].
Physical activity performed 7 days a week contributes
to a decrease in systolic blood pressure, on average
by 12 mmHg and diastolic blood pressure, on average by 7 mmHg [14]. However, the study reported by
Reaven et al. indicates that even a moderate physical activity favourably affects the values of arterial
blood pressure [17]. Regular physical exercise has
nly
eo
Na świecie ponad 60% dorosłych nie podejmuje
aktywności fizycznej. Projekt „Bridging The East-West Gap” wykazał, że Polska należy do krajów
o najniższym odsetku osób uprawiających sport
w czasie wolnym od pracy. Zaledwie 6,4% mieszkańców naszego kraju zadeklarowało dużą aktywność fizyczną. Wśród mężczyzn wysoki jej poziom dotyczył
zaledwie 5,5%, wśród kobiet zaś 7%. Polska zajmuje natomiast bezkonkurencyjne pierwsze miejsce
w odniesieniu do odsetka osób prowadzących tzw.
siedzący tryb życia. Prawie 73% dorosłych Polaków
przyznaje, że nie uprawia żadnych ćwiczeń fizycznych. Równie wysoki odsetek badanych, którzy nie
przejawiali żadnych form aktywności fizycznej, charakteryzuje Węgry, Litwę, Łotwę i Estonię. Przeciwieństwo stanowią natomiast Hiszpania i Finlandia,
gdzie sport uprawia co trzeci mieszkaniec [1,2].
Brak aktywności fizycznej stanowi jeden z najważniejszych i, co istotne, modyfikowalnych czynników
ryzyka wielu chorób. Brak tego jakże naturalnego elementu ludzkiego życia przyczynia się przede wszystkim do rozwoju zaburzeń ze strony układu krążenia
[3,4,5]. Dane epidemiologiczne pokazują, że brak aktywności fizycznej, wraz z paleniem tytoniu, odpowiada za 75% przypadków choroby niedokrwiennej serca na świecie [6]. Szacuje się, że niespełna 1/3 zgonów z powodu choroby wieńcowej można by uniknąć, gdyby społeczeństwo wykazywało się większą
aktywnością fizyczną [7]. Wyniki badania The Harvard Alumni Health Study wykazały, że u osób, których tygodniowy wydatek energetyczny przekracza 4200 kJ, ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej
serca jest mniejsze aż o 20% [8]. W badaniu Nurses
Health Study stwierdzono, że otyłe kobiety prowadzące siedzący tryb życia podlegają trzykrotnie większemu ryzyku zachorowania na chorobę wieńcową,
w porównaniu ze szczupłymi, aktywnymi kobietami
[9]. We wspomnianych badaniach, jak również w badaniu The Health Professionals’ Follow-up Study,
The Women’s Health Study oraz The Women’s Health Initiative, podkreślano rolę aktywności fizycznej
w zapobieganiu przedwczesnej śmierci z powodów
krążeniowych [10]. Badanie Framingham Health Study wykazało, że wzrost wydatku energetycznego
o około 1000 kcal/dobę powoduje spadek umieralności ogólnej o około 30% [11,12,13], a osoby aktywnie
spędzające czas żyją średnio dwa lata dłużej [14].
Rola aktywności fizycznej w zapobieganiu chorobie
niedokrwiennej serca wynika w dużej mierze z faktu,
że wpływa ona pozytywnie także na pozostałe czynniki ryzyka [15]. Stanowi ona podstawę leczenia otyłości. Osoby aktywne dużo łatwiej kontrolują swoją
masę ciała w porównaniu z tymi, które nie podejmują żadnych form aktywności [16]. Aktywność fizyczna
stanowi ważny element walki z otyłością typu brzusznego, szczególnie zagrażającą zdrowiu, poprzez redukcję tłuszczu trzewnego [14]. Aktywne kobiety i mężczyźni charakteryzują się również niższym wskaźnikiem Body Mass Index (BMI) i Waist-Hip Ratio (WHR)
[11]. Aktywność fizyczna uprawiana 7 dni w tygodniu
przyczynia się do spadku ciśnienia skurczowego średnio o 12 mmHg i rozkurczowego o 7 mmHg [14]. Jednakże badanie opisane przez Reaven’a i wsp. wskazuje, że nawet umiarkowana aktywność fizyczna
wpływa pozytywnie na wartość ciśnienia tętniczego
Th
-
-
-
-
Wstęp
-
on
Materiał i metody
al
us
is c
op
y is
for
pe
rs
W badaniu udział wzięły 124 osoby (w tym 75 kobiet i 49 mężczyzn). Współczynnik feminizacji w badanej grupie wyniósł 153,0. Wszystkie osoby uczestniczące w badaniu znajdowały się w grupie 35-55 lat.
Średnia wieku badanych wyniosła 44 lata. Struktura
badanych według wykształcenia przedstawiała się
następująco: 11,2% wykształcenie podstawowe,
18,7% zasadnicze zawodowe, 50,8% średnie, 19,3%
wyższe. Narzędziem badania był kwestionariusz wywiadu, składający się z pięciu bloków tematycznych,
w tym również z części poświęconej aktywności fizycznej. W kwestionariuszu uwzględniono pytania
dotyczące częstości uprawiania aktywności fizycznej, form aktywności fizycznej, czasu, jaki badany
przeznacza na aktywność fizyczną w ciągu dnia,
a także miejsca, w którym uprawia sport. Badanie
zrealizowano w okresie od lutego do kwietnia 2008
roku wśród pacjentów jednego z Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w Zgierzu, mieście liczącym 58104 ludności, należącym do aglomeracji łódzkiej. Osoby objęte badaniem były uczestnikami Pro-
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
a favourable effect on lipid metabolism [13,18]. It
results in the decrease in total blood cholesterol level
[19]. Physical exercise performance modifies reciprocal relationships between the HDL and the LDL
fractions, decreasing the level of the so-called “bad”
cholesterol, at the same time increasing HDL fraction
[14,19]; it contributes to the drop in blood triglyceride
level [11]. Conversely, motor idleness is frequently
the cause of electrolyte metabolism disorders. It contributes to bone demineralization and consequently,
to the development of osteoporosis, particularly in
menopausal women [19,20]. Active lifestyle brings
about a measurable effect within the coagulation
system by stabilising fibrinolysis and blood viscosity,
thus reducing the risk of thrombosis [13,18]. Physical
activity also plays a role in the prophylaxis and
treatment of diabetes. While in case of type
I diabetes the role of physical activity has not
been fully explained so far, in type II diabetes it is
a basic element of fighting the disease [21]. In the
individuals regularly participating in sports activities,
the tissue sensitivity to insulin increases [22], the
finding being further confirmed by the Health Professionals’ Follow-up Study described by Tanasescu
et al. Patients with diabetes who are not involved in
any physical activity are at higher risk of death due to
circulation disorders [23]. Both the Finnish Diabetes
Prevention Study and the Diabetes Prevention
Program have shown that physical effort decreases
the risk of diabetes by as much as 60% [21]. The
favourable effect of physical activity on health state is
emphasised in multiple publications by outstanding
research societies, e.g. the European Society of Cardiology and European Atherosclerosis Society [4].
The aim of this paper was to evaluate the level of
physical activity in the population of Zgierz inhabitants aged 35-55 – the patients of one of the Nonpublic Medicare Units, participating in the programme
of Early Detection of Circulatory System Diseases,
as well as the relationships between physical activity
and selected health state variables in the studied
sample.
nly
eo
[17]. Regularne ćwiczenia fizyczne wpływają korzystnie na gospodarkę lipidową [13,18]. Następuje spadek stężenia cholesterolu całkowitego we krwi [19].
Uprawianie ćwiczeń fizycznych modyfikuje wzajemne relacje frakcji HDL i LDL, obniżając stężenie tzw.
złego cholesterolu, przy jednoczesnym podwyższeniu frakcji HDL [14,19], a także skutkuje spadkiem
stężenia trójglicerydów we krwi [11]. Bezczynność ruchowa jest przyczyną zaburzeń ze strony gospodarki elektrolitowej organizmu. Wpływa na demineralizację kości, przyczyniając się do rozwoju osteoporozy,
szczególnie wśród kobiet po okresie menopauzy
[19,20]. Aktywny tryb życia przynosi wymierny skutek
w stosunku do układu krzepnięcia, wpływając stabilizująco na proces fibrynolizy i na lepkość krwi, redukując ryzyko zakrzepicy [13,18]. Aktywność fizyczna odgrywa również istotną rolę w profilaktyce i leczeniu cukrzycy. O ile w przypadku cukrzycy pierwszego typu rola aktywności fizycznej nie została dokładnie poznana, o tyle w cukrzycy typu drugiego stanowi podstawę walki z chorobą [21]. U osób regularnie uprawiających sport zwiększa się wrażliwość tkanek na insulinę [22], co potwierdzają wyniki badania
The Health Professionals’ Follow-up Study, opisane
przez Tanasescu i wsp. Osoby cierpiące na cukrzycę, które nie uprawiają aktywności fizycznej, podlegają zwiększonemu ryzyku zgonu z powodu zaburzeń krążeniowych [23]. Zarówno w badaniu Finnish
Diabetes Prevention Study, jak i w Diabetes Prevention Program wykazano, że wysiłek fizyczny zmniejszał ryzyko wystąpienia cukrzycy aż o 60% [21]. Korzystny wpływ aktywności fizycznej na stan zdrowia
jest podkreślany w wielu publikacjach cenionych towarzystw naukowych, np. European Society of Cardiology i European Atherosclerosis Society [4].
Celem niniejszej pracy jest ocena poziomu aktywności fizycznej w grupie mieszkańców Zgierza w wieku 35-55 lat, pacjentów jednego z Niepublicznych
Zakładów Opieki Zdrowotnej, uczestniczących w Programie Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia, oraz ocena zależności pomiędzy aktywnością
fizyczną a wybranymi zmiennymi stanu zdrowia badanych.
Th
-
-
-
-
Maciak A. et al., Physical activity amongst Cardiovascular Prophylactic Programme participants
Material and methods
124 subjects (including 75 females and 49 males)
participated in the study. Feminization ratio was
153.0 in the studied cohort. The participants’ age was
35-55 years (the mean age = 44 years). The educational background of the sample was the following:
11.2% – primary 18.7% – basic vocational, 50.8% –
secondary and 19.3% – higher education. The study
was conducted using a questionnaire consisting of
five topical blocks including physical activity. The
questions concerned the rate, forms and the time
devoted to physical activity during the day and where
the sports were practised. The study was carried out
from February to April 2008 among the patients of
one of the Non-public Medicare Units in Zgierz, the
town with 58104 inhabitants, belonging to Łódź
agglomeration. The study subjects participated in the
programme of Early Detection of Circulatory System
Diseases, therefore those with earlier diagnosed circulation disorders and/or diabetes were excluded
from the analysis.
309
-
ed
.
roh
ibit
np
tio
ibu
-d
istr
eo
Wyniki
The subjects were assigned to the group with
arterial hypertension if their systolic blood pressure
was ≥140 mmHg and/or diastolic blood pressure was
≥90 mmHg. For complete information see Figure 3.
Diabetes was diagnosed based on fasting glycaemia (≥126 mg/dl). Total cholesterol level was considered abnormal above 200 mg/dl – for LDL fraction
above 115 mg/dl, for HDL fraction – below 40 mg/dl
and for triglyceride level – above 150 mg/dl. Obesity
was assessed based on the Body Mass Index (BMI)
≥30 kg/m2.
The obtained results were collected as a database in Microsoft Excel spreadsheet and next subjected to statistic analysis. The analysis was based
on the measurement of mean values (arithmetic
mean, modal mean, mediana) and scatter measures
(SD, variation coefficient). Due to the sample size,
the structure of the study participants, considering
different variables, was presented by means of
fraction. The analysis also included evaluation of the
relationship between different studied variables. For
this, a Chi2 independence test was applied. Based on
the test result, calculated at the significance level
p≤0,01 or p≤0,05, the statistic hypotheses were verified. The robustness of the between-trait correlation
was determined using Q-Yule’s coefficient (in case of
four-field charts) and C-Pearson’s coefficient when the
number of fields within the chart was bigger than four.
nly
gramu Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia, w związku z tym wyłączono z analizy osoby
mające wcześniej rozpoznane choroby układu krążenia i/lub cukrzycę.
Do grupy osób z nadciśnieniem tętniczym kwalifikowano osoby z ciśnieniem skurczowym ≥140
mmHg i/lub rozkurczowym ≥90 mmHg. Uzupełnienie
– patrz Ryc. 3. Cukrzycę diagnozowano na podstawie pomiaru glikemii na czczo (≥126 mg/dl). Za nieprawidłowe stężenie cholesterolu całkowitego uznawano stężenie powyżej 200 mg/dl, frakcji LDL powyżej 115 mg/dl, frakcji HDL poniżej 40 mg/dl, trójglicerydów powyżej 150 mg/dl. Otyłość oceniana była
w oparciu o wartość wskaźnika BMI (Body Mass Index) ≥30 kg/m2.
Uzyskane wyniki zebrano w postaci bazy danych
w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel, a następnie poddano je analizie statystycznej. Analiza statystyczna opierała się na miarach przeciętnych (średnia arytmetyczna, modalna, mediana) oraz miarach
rozproszenia (odchylenie standardowe, współczynnik zmienności). Z uwagi na liczebność próby, strukturę badanych z uwzględnieniem poszczególnych
zmiennych przedstawiono za pomocą frakcji. Analiza obejmowała również ocenę zależności pomiędzy
poszczególnymi zmiennymi będącymi przedmiotem
badania. W tym celu wykorzystano test niezależności
Chi2. Na podstawie wyniku testu, obliczanego na poziomie istotności p≤0,01 lub p≤0,05, dokonywano
weryfikacji hipotez statystycznych. Siłę związku pomiędzy cechami określano za pomocą współczynników Q-Yule’a (w przypadku tablic czteropolowych)
i C-Pearsona, gdy liczba pól w tablicy była większa
niż cztery.
is c
op
y is
for
pe
rs
on
al
us
W badanej grupie pacjentów w wieku 35-55 lat
aż 38,7% badanych zadeklarowało, że nie uprawia
żadnej formy aktywności fizycznej. Aż 43,5% odpowiedziało, że sport uprawia zaledwie raz w tygodniu.
Aktywność uprawiana dwa razy w tygodniu dotyczyła jedynie 15,3% ankietowanych (19 osób), zaś tylko 2,5% respondentów należało do grupy osób uprawiających sport częściej niż dwa razy w tygodniu.
Nieco bardziej aktywną grupą byli mężczyźni. Spośród nich 21 przyznało, że sport uprawia raz w tygodniu, 10 mężczyzn zadeklarowało uprawianie sportu
dwa razy w tygodniu, zaś tylko 3 uprawiało sport częściej niż dwa razy w tygodniu. Porównując grupę kobiet, tyle samo respondentek podało, że nie uprawia
żadnej aktywności bądź jest to aktywność uprawiana raz w tygodniu – po 33 osoby. Żadna z kobiet biorących udział w badaniu nie uprawiała aktywności fizycznej częściej niż dwa razy w tygodniu. Strukturę
badanych według płci i częstości aktywności fizycznej przedstawiono w Tabeli 1.
Spośród ankietowanych najmniej aktywne były
osoby w wieku 50-55 lat. Brak jakiejkolwiek aktywności fizycznej deklarowało w tej grupie ponad 2/3 badanych. Niewiele ponad 1/5 odpowiedziała, że uprawia
sport raz w tygodniu. Żadna osoba z tej grupy wiekowej nie zadeklarowała uprawiania sportu częściej niż
dwa razy w tygodniu. Wysoki udział osób nieaktywnych fizycznie był także wśród badanych w wieku 4549 lat. W pozostałych grupach wiekowych (40-44 lata i 35-39 lat) najwięcej osób deklarowało, że uprawia
310
Th
-
-
-
-
Results
Among the studied subjects aged 35-55 years, as
much as 38.7% reported no participation in any form
of physical activity. As much as 43.5% reported
participation in sports only once a week. Only 15.3%
of the respondents reported participation in physical
activities twice weekly (19 subjects) and only 2.5% of
the respondents reported practising sports more
often than twice a week. The males were slightly
more active than the females. Of these, 21, 10 and
3 admitted practising sports once, twice and more
than twice a week respectively. Among the females,
the same number of respondents reported no involvement in physical activity, while 33 respondents
reported participation in physical activities once
a week. None of the surveyed females was involved
in physical activity more often than twice a week. The
results obtained in the whole sample are presented in
Table 1.
Among all the respondents, those aged 50-55
years were the least active. No physical activity was
reported by over 2/3 of the sample. Slightly more than
1
/5 reported participation in sports once a week. No
respondent reported participation in sports more
often than twice a week. A high percentage of physically inactive individuals was found among those
aged 45-49 years. In the remaining age groups (4044 and 35-39 years), the majority reported practising
sports once a week. The described data are presented in Figure 1.
once a week
twice a week
-
more often than twice a week
us
Ryc. 1. Badani według wieku i aktywności fizycznej (frakcje)
Fig. 1. Respondents by age and physical activity (fractions)
is c
op
y is
for
pe
rs
on
al
sport raz w tygodniu. Opisane dane zostały zebrane
na Rycinie 1.
Spośród badanych najbardziej aktywne były osoby z wykształceniem wyższym. Ponad połowa z nich
zadeklarowała uprawianie aktywności fizycznej raz
w tygodniu, zaś 1/5 dwa razy w tygodniu. Nikt z wykształceniem wyższym nie zadeklarował jednak upra
wiania sportu częściej niż dwukrotnie w tygodniu. Spośród osób z wykształceniem średnim prawie 3/4 deklarowało uprawianie aktywności raz w tygodniu. Aż 24
osoby spośród 63 z wykształceniem średnim nie
przejawiało żadnej formy aktywności fizycznej. Nikt
spośród tej grupy nie uprawiał aktywności fizycznej
częściej niż dwa razy w tygodniu. Wśród osób z wykształceniem zasadniczym i podstawowym największy
udział przypadł osobom, które nie uprawiają sportu.
Najczęściej wskazywaną przez respondentów
formą aktywności fizycznej był spacer (42,7% badanych). 17,7% badanych wymieniało ćwiczenia fizyczne typu aerobik (mężczyźni wskazywali siłownię).
12% ankietowanych stwierdziło, że najczęściej gra
w piłkę nożną, koszykówkę lub piłkę ręczną i inne gry
zespołowe. Taki sam odsetek respondentów wskazywał na pływanie. 13,7% osób biorących udział w badaniu wskazało, że formą aktywności fizycznej, którą naj-
Th
-
-
never
eo
nly
-d
istr
ibu
-
tio
np
roh
ibit
ed
.
-
Tab. 1. Badani według płci i aktywności fizycznej (frakcje)
Tab. 1. Respondents by sex and physical activity (fractions)
The most active were the individuals with higher
education. Over a half of this population reported
their participation in physical activity once a week,
while 1/5 reported being physically active twice
a week. Among the subjects with secondary education,
almost 3/4 reported involvement in physical activity
once a week. As many as 24 subjects among 63 with
higher education reported no participation in any
form of physical activity. None among these subjects
participated in physical activities more often than
twice a week. Among the subjects with vocational
and primary education there was the highest percentage of physically inactive individuals.
The most frequently reported physical activity
was walking (42.7% of the subjects). 17.7% of the
respondents mentioned physical exercise, e.g. aerobic (the males reported attending fitness clubs) as
their favourite activities. 12% of the respondents most
often reported playing football, basketball or handball
and other team games. The same percentage of the
respondents reported swimming as their preferred
form of physical activity. 13.7% of the respondents
reported cycling as the most often selected form of
physical activity. Only two subjects (1.6% of the respondents) indicated running (jogging) as the most
311
us
for
pe
rs
on
al
ed
.
roh
ibit
np
tio
ibu
-d
istr
Tab. 2. Badani według płci i rodzaju aktywności fizycznej (frakcje)
Tab. 2. Respondents by sex and type of physical activity (fractions)
y is
op
is c
312
Th
-
readily practised sport. The women more often mentioned doing physical exercises, such as aerobic and
swimming, while the men reported football playing or
other team games. The results of the entire sample,
grouped according to the gender and the preferred
form of physical activity are presented in Table 2.
Using the Chi2 (χ2) test, no statistically significant
correlation was found between the selected forms of
physical activity and gender. Such correlation was
only found for football and other team games, preferred rather by males and frequently being their
favourite form of physical activity (Chi2=13.708;
p≤0.01; Q=-0.85).
Among the study participants, the preferred forms
of physical activity differed depending on their age.
The youngest subjects, aged 35-39 years, most often
chose aerobic (women) or fitness room (men). None
of the participants from this age group reported
running as a preferred form of physical activity. 10 of
36 participants from the above mentioned age group
answered that they liked walking best. Walking was
also reported as a preferred form of physical activity
in other age groups. Half of the respondents aged
45-49 years replied they most readily participated in
this form of physical activity; similar results were
obtained in the oldest group, aged 50-55 years.
Analysis of the results pertaining to the time devoted to physical activities indicates that 40.3% reported they spent maximum 30 minutes doing sports,
while 1/3 of the respondents reported they spent
maximum 15 minutes and every third respondent
reported they maximally spent 15-30 minutes daily
doing sports. In the female population the answers
were equally distributed. The most frequent reply
was 15-30 minutes, while almost every fifth male
respondent reported participation in physical activities exceeding 30 minutes daily.
The results of this study also indicate a relationship between the time devoted to physical activity
daily and the respondents’ age. This correlation was
moderately robust (Chi2=16.025; p≤0.05; C=0.338).
nly
eo
częściej wybiera, jest jazda na rowerze. Zaledwie
dwie osoby, a więc 1,6% badanych, wskazały na biegi (jogging) jako najchętniej uprawiany rodzaj sportu.
Kobiety częściej wymieniały ćwiczenia typu aerobik
i pływanie, mężczyźni zaś wskazywali na piłkę nożną
bądź inną grę drużynową. Strukturę badanych według
płci i form uprawianej aktywności fizycznej przedstawiono w Tabeli 2.
Za pomocą testu Chi2 (χ2) nie wykazano zależności istotnej statystycznie pomiędzy wyborem większości form aktywności fizycznej a płcią. Zależność
taką stwierdzono jedynie w przypadku piłki nożnej
i innych gier drużynowych, które znacznie częściej
były uprawiane przez mężczyzn jako ulubiona forma
sportu (Chi2=13,708; p≤0,01; Q=-0,85).
Spośród osób uczestniczących w badaniu wybór
określonej formy aktywności różnił się w zależności
od wieku. Osoby najmłodsze, tj. w wieku 35-39 lat,
najchętniej wybierały aerobik w przypadku kobiet,
bądź siłownię w przypadku mężczyzn. Żadna z osób
w tej grupie wiekowej nie wskazała biegów jako najchętniej wybieranej formy aktywności fizycznej. 10
spośród 36 osób z omawianej grupy wiekowej zadeklarowało, że najchętniej spaceruje. Spacery były także najczęściej wybieraną formą aktywności w innych grupach wiekowych. Ponad połowa badanych
w wieku 45-49 lat wyjawiła, iż tę formę aktywności
wybiera najchętniej, podobnie jak w najstarszej grupie (50-55 lat).
Analizując odpowiedzi dotyczące czasu, jaki badani przeznaczają na aktywność fizyczną, można zauważyć, że 40,3% z nich deklarowało, że przekracza
on 30 minut, 1/3 ankietowanych stwierdziła, że na
sport przeznacza maksymalnie 15 minut, zaś niespełna co trzeci respondent odpowiedział, że około 15-30
minut dziennie. W przypadku kobiet odpowiedzi rozkładały się w sposób równomierny. Najwięcej odpowiedzi dotyczyło 15-30 minut, zaś w grupie badanych
mężczyzn prawie co piąty podał, że na aktywność
sportową w ciągu dnia przeznacza powyżej 30 minut.
-
-
-
-
ed
.
roh
ibit
np
tio
ibu
-d
istr
nly
on
pe
rs
for
y is
op
15-30 minutes
above 30 minutes
is c
up to 15 minutes
Ryc. 2. Badani według wieku i czasu przeznaczanego na aktywność fizyczną w ciągu dnia (frakcje)
Fig. 2. Respondents by age and time assigned for physical activity daily (fractions)
Th
-
The time decreased with age. Figure 2 presents the
analysed issue.
Attempt was also made to assess the relationship
between physical activity and other factors pertaining
to circulatory system diseases, namely: arterial hypertension, lipid metabolism disturbances, diabetes
and excessive body mass.
No statistically significant correlation was found
between arterial blood pressure and the frequency of
participation in sports. It is worth noting however, that
among the subjects who had never practised any sports,
arterial hypertension was the most frequent condition.
Conversely, such a correlation was found between blood
pressure and the time devoted to physical activities
(Chi2=14.033; p≤0.05; C=0.319). Among the 40 subjects
who devoted only 15 minutes to sport daily, arterial
hypertension was noted in over a half of this population.
Conversely, optimal values for arterial blood pressure
were found in the subjects who practised sports more
than 30 minutes daily. The relationship between arterial
blood pressure values and the time spent doing physical
exercise daily is presented in Figure 3.
No correlation was found between physical
activity and the total cholesterol level in the studied
sample. When analysing the data on the total cholesterol concentration and the level of physical activity, it is only noticeable that the level above 300
mg/dl occurred in physically inactive females. The
most frequent total cholesterol concentration in the
studied sample was 200-250 mg/dl. As for the LDL
and HDL fractions, no correlation was found between
these variables and physical activity in the study
participants, likewise in case of triglyceride concentration. No statistically significant correlation was
found either between physical activity and fasting
glucose level. However, among the subjects with
normal glucose concentration, almost every second
one reported involvement in physical activity at least
once a week, while among those with glucose concentration ≥126 mg/dl, almost every second subject
was physically inactive. Among the subjects frequently participating in sports, there was noone with
glucose level ≥126 mg/dl (Table 3).
al
us
eo
Wyniki przeprowadzonego badania wykazały
również istnienie zależności pomiędzy czasem przeznaczanym na aktywność fizyczną w ciągu dnia
a wiekiem respondentów. Była to zależność umiarkowanie silna (Chi2=16,025; p≤0,05; C=0,338). Wraz
z wiekiem czas ten ulegał skróceniu. Analizowane
zagadnienie ilustruje Ryc. 2.
W badaniu podjęto również próbę oceny zależności pomiędzy aktywnością fizyczną a występowaniem innych czynników chorób układu krążenia, tj.
nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, cukrzyca
i nadmierna masa ciała.
Nie stwierdzono istotnej statystycznie zależności
pomiędzy wartością ciśnienia tętniczego a częstością
uprawiania sportu. Należy jednak zaznaczyć, że
wśród badanych, którzy nigdy nie uprawiali sportu,
nadciśnienie występowało najczęściej. Zależność taką stwierdzono natomiast pomiędzy wartością ciśnienia a czasem, jaki ankietowani przeznaczali na aktywność fizyczną (Chi2=14,033; p≤0,05; C=0,319).
Wśród 40 osób, które przeznaczały na sport jedynie 15 minut dziennie, nadciśnienie występowało u ponad połowy badanych, zaś wśród uprawiających sport
powyżej 30 minut w ciągu dnia, u większości stwierdzono optymalne wartości ciśnienia tętniczego. Zależność pomiędzy wartością ciśnienia tętniczego a czasem przeznaczanym dziennie na ćwiczenia fizyczne
zobrazowano na Rycinie 3.
Nie wykazano zależności pomiędzy uprawianiem
aktywności fizycznej a stężeniem cholesterolu całkowitego w badanej próbie. Analizując dane dotyczące
stężenia cholesterolu całkowitego oraz poziomu aktywności fizycznej można jedynie zauważyć, że stężenie powyżej 300 mg/dl występowało głównie wśród
kobiet, które nie uprawiały aktywności fizycznej. Najczęstszym stężeniem cholesterolu całkowitego, stwierdzanym wśród badanych osób było stężenie 200-250
mg/dl. W przypadku frakcji LDL i HDL cholesterolu
nie wykazano zależności pomiędzy tymi zmiennymi
a aktywnością fizyczną wśród osób objętych badaniem, podobnie jak w przypadku stężenia trójglicerydów. Zależności statystycznej nie wykazano również
pomiędzy aktywnością fizyczną badanych a stęże-
-
-
-
-
313
ed
.
roh
ibit
above 30 minutes
ibu
tio
nadciśnienie – hypertension
prawidłowe wysokie – normal high pressure
prawidłowe – normal
optymalne – optimal
nly
No statistically significant correlation was found
between the frequency of participation in physical
activities and the respondents’ body mass. Among
the participants with normal body mass, every second subject reported his/her participation in sports
only once a week; none of the subjects performed
physical exercise more often than twice weekly.
Among the overweight subjects, almost half reported
they were totally physically inactive, while among the
obese respondents, every second one led inactive
lifestyle. Paradoxically, all the individuals who participated in physical activities more often than twice
a week were obese. The results for BMI values and
the frequency of participation in physical activities are
presented in Table 4.
pe
rs
on
al
us
eo
niem glukozy na czczo. Jednakże spośród pacjentów
z prawidłowym stężeniem glukozy prawie co drugi
deklarował uprawianie aktywności fizycznej co najmniej raz w tygodniu, zaś wśród osób mających stężenie glukozy ≥126 mg/dl prawie co druga nie uprawiała aktywności fizycznej. Wśród osób często uprawiających sport nie było takich, które miały wartość
glukozy ≥126 mg/dl (Tab. 3).
Nie wykazano statystycznej zależności pomiędzy
częstością uprawiania aktywności fizycznej a masą
ciała ankietowanych. Spośród osób z prawidłową
masą ciała prawie co druga deklarowała uprawianie
sportu zaledwie raz w tygodniu; nikt nie ćwiczył częściej niż dwa razy w ciągu tygodnia. Spośród badanych z nadwagą całkowity brak aktywności fizycznej
zadeklarowała prawie połowa badanych, zaś wśród
otyłych respondentów nieaktywny tryb życia prowadził co trzeci. Paradoksalnie wszystkie osoby, które
uprawiały aktywność fizyczną częściej niż dwa razy
-d
istr
Ryc. 3. Badani według wartości ciśnienia tętniczego i czasu przeznaczanego na aktywność fizyczną w ciągu dnia (frakcja)
Fig. 3. Respondents by blood pressure and time assigned for physical activity daily (fraction)
for
Tab. 3. Badani według stężenia glukozy i aktywności fizycznej (frakcja)
Tab. 3. Respondents by glucose level and physical activity (fraction)
y is
op
is c
314
Th
-
15-30 minutes
np
up to 15 minutes
-
-
-
-
-
ed
.
roh
ibit
np
ibu
tio
w tygodniu, należały do osób otyłych. Strukturę badanych według wskaźnika BMI i częstości uprawiania aktywności fizycznej przedstawiono w Tabeli 4.
is c
op
y is
for
pe
rs
on
al
us
Promoting an active lifestyle is a basic element,
both of primary and secondary prevention of the
majority of civilisation-related diseases. A sedentary
lifestyle is regarded one of the most possible reasons
for premature deaths. Moreover, a regular physical
effort decreases the probability of circulatory system
diseases, type II diabetes, osteoporosis, depression
and obesity. It also prevents tumour diseases [24].
A low level of physical activity should be counteracted still in early childhood and adolescence being the
risk factor which are fully modifiable when early detected [25,26]. Sedentary lifestyle is one of the factors which, according to the Polish Forum of Circulatory System Disease Prevention, is believed to
increase the risk of cardiovascular events [27].
According to WHO, the lack of physical activity is one
of the 10 main reasons for disability worldwide [22].
Despite the widespread knowledge of the health benefits resulting from active leisure time spending, the
percentage of adult Poles leading active lives is still
very low (10%). According to the WHO data, 70% of
our country inhabitants do not undertake any physical
activity [19]. Our own study, conducted in Zgierz,
found a low level of physical activity in 82.3% of the
subjects (these included the individuals participating
in sports only once weekly or were physically inactive) and 1/3 were not involved in any form of physical
activity. Only 2.5% of the subjects reported their
involvement in physical activity more often than twice
a week. In this sample, inactive lifestyle was much
more common compared to the sample of the study
conducted in Radom in 2003, which showed that
58.3% of the study subjects were physically inactive
[28]. The Pol-MONICA Bis study, carried out in Warsaw, showed a low level of physical activity in 40% of
the males and 50% of the females, which was similar
to the result of the same study conducted in Tarnobrzeg voivodeship, showing a low level of physical
activity in 40% of the males and 61% of the females
[29]. The study conducted in Warsaw revealed a low
level of physical activity in the females, which was in
nly
eo
Promowanie aktywnego trybu życia stanowi podstawowy element zarówno profilaktyki pierwotnej, jak
i wtórnej większości chorób cywilizacyjnych. Siedzący tryb życia został określony jako jedna z prawdopodobnych przyczyn przedwczesnej śmierci. Ponadto
regularny wysiłek fizyczny zmniejsza prawdopodobieństwo rozwoju chorób układu krążenia, cukrzycy drugiego typu, osteoporozy, depresji, otyłości, jak również zapobiega nowotworom złośliwym [24]. Niski
poziom aktywności fizycznej powinien być poddany
interwencji już w populacji dzieci i młodzieży, gdyż
należy ona do tej kategorii czynników ryzyka, które
wcześnie wykryte są w pełni modyfikowalne [25,26].
Siedzący tryb życia jest jednym z czynników, uznanych przez Polskie Forum Profilaktyki Chorób Układu
Krążenia, za czynnik zwiększający ryzyko incydentu
sercowo-naczyniowego [27], zaś Światowa Organizacja Zdrowia uznaje brak aktywności fizycznej za
jedną z 10 głównych przyczyn niepełnosprawności
na świecie [22]. Pomimo powszechnej wiedzy na temat korzyści zdrowotnych płynących z aktywnego
spędzania wolnego czasu, wciąż jedynie 10% dorosłych Polaków prowadzi aktywny tryb życia. Według
danych WHO 70% mieszkańców naszego kraju nie
podejmuje żadnej aktywności fizycznej [19]. W przeprowadzonym na terenie Zgierza badaniu własnym
niski poziom aktywności fizycznej (do tej grupy zaliczono osoby, które uprawiały sport tylko raz w tygodniu bądź nie przejawiały żadnej formy aktywności fizycznej) dotyczył aż 82,3% badanej próby, z czego
ponad 1/3 nie uprawiała żadnej formy aktywności fizycznej. Jedynie 2,5% badanych zadeklarowało uprawianie aktywności fizycznej częściej niż dwa razy
w tygodniu. W badanej grupie nieaktywny tryb życia
był o wiele bardziej rozpowszechniony, w porównaniu
z grupą objętą badaniem w Radomiu, które zostało
przeprowadzone w 2003 roku. Wówczas niską aktywność fizyczną stwierdzono u 58,3% badanych Radomian [28]. W badaniu Pol-MONICA Bis, realizowanym na terenie Warszawy, niski poziom aktywności
fizycznej dotyczył 40% mężczyzn i 50% kobiet, co
Discussion
-d
istr
Dyskusja
Th
-
-
-
-
Tab. 4. Badani według wskaźnika masy ciała (BMI) i aktywności fizycznej (frakcje)
Tab. 4. Respondents by body mass index (BMI) and physical activity (fractions)
315
-
is c
op
y is
for
pe
rs
on
al
us
316
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
line with the results obtained from the same study
performed in Tarnobrzeg voivodeship. The study
conducted by Szostak-Węgierek revealed the lack of
satisfactory physical activity in 68% females and 46%
males. Our own study revealed a low level of physical
activity in as many as 66 of 15 females and 36 of 49
males participating in the study. Analysing the results
of WOBASZ study, it can be easily noticed that the
level of physical activity of the entire Polish population was slightly higher than in the studied Zgierz
inhabitants. Among them, 37% of females and 32%
reported no involvement in physical activities during
their leisure time, while in the Łódź voivodeship 51%
males and 62% females turned out to be physically
inactive [30]. Another study, performed in Łódź as
part of the CINDI WHO programme, showed that
39.1% inhabitants of the Łódź-Górna district reported
that their level of physical activity was low [31]. The
latest study results, concerning physical activity level
in Łódź inhabitants, indicate that intensive physical
training is undertaken by only 7% of Łódź inhabitants,
while 40% spend their leisure time watching TV or
with a computer. Likewise in our own study, the percentage of people with tertiary education who led sedentary lifestyle was the lowest [32].
Among the entire study sample, walking was the
most popular kind of physical activity, indicated by
almost a half of the female and 1/3 of the male population. This form of physical exercise was also
most often mentioned in the study described by Duda
et al., conducted among the inhabitants of Poznań
[33]. The study carried out in Zgierz indicated that the
women most often spared only 15 minutes to physical activity, while the majority of men reported they
devoted more than half an hour daily to physical
activity. Also the aforementioned study performed in
the population of Poznań revealed that the males
spent slightly more time exercising daily [33]. The
time of physical activity performance among the
female respondents was not in agreement with the
collective recommendations of the Centers for Disease Control and Prevention (CDC), The American
College of Sport Medicine (ACSM), The US Surgeon
General and The American Heart Association (AHA).
These societies recommend participation in physical
activity of a moderate intensity by minimum 30 minutes every day [10,24,34]. The WHO claims that everyone should participate in sports in most of the days
of the week [4]. Endurance exercise is mainly recommended (march, slow running, jogging, swimming),
combined with resistance exercises, and the weekly
energy expenditure should exceed 2000 kcal [11].
An essential element of the reported study was
evaluation of the relationship between physical activity and selected health state variables obtained for
the studied sample.
A correlation was found between physical activity
and the prevalence of arterial hypertension and lipid
metabolism disorders among the subjects. The results of our own study were similar to these obtained
from the study conducted in Warsaw, which revealed
a higher prevalence of hyperlipidemia and arterial
hypertension in the individuals whose physical activity level was low [35]. The results of such studies as:
Framingham Health Study, The Alumni Health Study,
The Cardiovascular Health Study or Nurses Health
Study indicate that physically active individuals are
nly
eo
było zbliżone do wyników uzyskanych w tym samym
badaniu na terenie dawnego województwa tarnobrzeskiego – 40% mężczyzn i 61% kobiet [29]. W badaniu przeprowadzonym przez Szostak-Węgierek
i wsp., brak aktywności fizycznej na zadowalającym
poziomie dotyczył 68% kobiet i 46% mężczyzn.
W badaniu własnym niski poziom aktywności fizycznej dotyczył aż 66 z 75 uczestniczących w badaniu
kobiet i 36 spośród 49 mężczyzn. Analizując wyniki
badania WOBASZ łatwo zauważyć, że poziom aktywności fizycznej populacji Polski był nieco wyższy
niż w badanej grupie Zgierzan. Brak aktywności fizycznej w czasie wolnym od pracy zadeklarowało 37% kobiet i 32% mężczyzn, zaś w województwie
łódzkim 51% mężczyzn i 62% kobiet [30]. W innym
badaniu realizowanym na terenie Łodzi, w ramach
programu CINDI WHO, niski poziom aktywności fizycznej deklarowało 39,1% mieszkańców dzielnicy
Łódź-Górna [31]. Najnowsze wyniki badań dotyczących aktywności fizycznej Łodzian wskazują, że intensywny trening fizyczny podejmuje zaledwie 7%
mieszkańców Łodzi, zaś aż 40% czas wolny spędza
na oglądaniu telewizji bądź przy komputerze. Podobnie jak w badaniu własnym, siedzący tryb życia
w najmniejszym stopniu dotyczył osób z wykształceniem wyższym [32].
Spośród wszystkich pacjentów uczestniczących
w badaniu najpopularniejszą formą wysiłku był spacer. Taką odpowiedź wskazała niespełna połowa kobiet i 1/3 mężczyzn. Ta forma wysiłku fizycznego była
również najczęściej wymieniana w badaniu opisanym
przez Dudę i wsp., wykonanym w populacji Poznania
[33]. W badaniu przeprowadzonym na terenie Zgierza, kobiety deklarowały najczęściej, że na aktywność fizyczną w ciągu dnia przeznaczają jedynie 15
minut, mężczyźni zaś wskazywali na czas przekraczający pół godziny dziennie. Również we wspomnianym już badaniu populacji Poznania mężczyźni
nieco więcej czasu niż kobiety przeznaczali na aktywność fizyczną w ciągu dnia [33]. Czas przeznaczany na aktywność w ciągu dnia, jaki wskazywały
respondentki, nie odpowiadał zaleceniom dotyczącym
aktywności fizycznej opracowanym wspólnie przez
Centers for Disease Control and Prevention (CDC),
The American College of Sport Medicine (ACSM),
The US Surgeon General oraz The American Heart
Association (AHA). Towarzystwa te zalecają, aby codziennie przez minimum 30 minut podejmować aktywność o średnim stopniu intensywności [10,24,34].
Światowa Organizacja Zdrowia uznaje, że sport powinno się uprawiać przez większość dni tygodnia [4].
Zaleca się głównie wysiłek wytrzymałościowy (marsz,
marszobieg, jogging, pływanie), w połączeniu z ćwiczeniami oporowi, zaś wydatek energetyczny w ciągu tygodnia powinien przekroczyć 2000 kcal [11].
W opisywanym badaniu własnym istotnym elementem była ocena zależności pomiędzy aktywnością fizyczną a wybranymi zmiennymi stanu zdrowia
badanych. Wykazano zależność pomiędzy aktywnością fizyczną a częstością nadciśnienia tętniczego
krwi oraz zaburzeniami gospodarki lipidowej wśród
badanych. Wyniki badania własnego były zbliżone
do wyników uzyskanych w badaniu realizowanym
na terenie Warszawy, w którym osoby o niskim poziomie aktywności częściej niż osoby aktywne cierpiały
na hiperlipidemię i nadciśnienie tętnicze [35]. Wyniki
takich badań jak: Framingham Health Study, The Alu-
Th
-
-
-
-
-
much more healthy then these leading a sedentary
lifestyle [8,11,12,13]. It is worth noting that Poles,
even if they do not participate in physical activities, are
aware of the beneficial effect of regular physical
exercise. In the HEPRO report, only 32% of Łódź
inhabitants replied they regarded physical activity an
extremely important element affecting human health
[32]. Among the NATPOL PLUS study participants,
physical activity was the most frequently mentioned
factor preventing cardiovascular system diseases [36].
roh
ibit
ed
.
mni Health Study, The Cardiovascular Health Study
czy Nurses Health Study wykazały, że osoby aktywne fizycznie cieszyły się dużo lepszym stanem zdrowia w porównaniu z osobami prowadzącymi siedzący tryb życia [8,11,12,13]. Warto zaznaczyć, że Polacy pomimo tego, że sami nie podejmują aktywności
fizycznej, zdają sobie sprawę z korzyści zdrowotnych, jakie płyną z wykonywania regularnych ćwiczeń fizycznych. W raporcie HEPRO tylko 32% Łodzian zaznaczyło, że aktywność fizyczną uważa za
niezwykle ważny element w kreowaniu stanu zdrowia
[32]. Wśród uczestników badania NATPOL PLUS,
aktywność fizyczna była najczęściej wymienianą
spośród wszystkich znanych ankietowanym sposobów zapobiegania chorobom układu krążenia [36].
Conclusions
np
Wnioski
1. The level of physical activity among the studied
sample of medium big cities aged 35-55 turned
out to be alarmingly low. The time devoted to physical activity performance was much shorter than
recommended by world scientific societies.
2. There is a need of undertaking more widespread
actions to promote active lifestyle in local communities by common efforts of the medical staff,
self-government authorities and the specialists in
public health.
-d
istr
ibu
tio
1. Poziom aktywności fizycznej w badanej próbie
mieszkańców miasta średniej wielkości w wieku 35-55 lat był niepokojąco niski. Czas przeznaczany na sport w ciągu dnia odbiegał znacznie
od zaleceń światowych towarzystw naukowych.
2. Istnieje potrzeba intensyfikacji działań na rzecz
promowania aktywnego stylu życia w społecznościach lokalnych, poprzez wspólne zaangażowanie kadr medycznych, władz samorządowych
i profesjonalistów zdrowia publicznego.
Piśmiennictwo / References
is c
op
y is
for
pe
rs
on
al
us
eo
nly
1. Drygas W, Skiba A, Bielecki W, Puska P. Ocena aktywności fizycznej mieszkańców sześciu krajów europejskich.
Projekt „Bridging East-West Health Gap”. Med Sport 2001; 5 (suppl. 2): 119-128.
2. Ruszkowska-Majzel J, Kwaśniewska M, Bednarek-Gejo A i wsp. Evaluation of the great nationwide physical
activity campaign in Poland: The ‘Revitalize Your Heart’ Experience. Med Sport 2005; 9 (4): 117-122.
3. Cendrowski Z. Tylko systematyczny ruch – najlepiej bieg – może wzmocnić nasze serce i przedłużyć życie. Lider
2005; 3 (169): 3-5.
4. Drygas W, Jegier A. Zalecenie dotyczące aktywności ruchowej w profilaktyce chorób układu krążenia [W:] Naruszewicz M. Medycyna Zapobiegawcza. Szczecin 2003; 252-266.
5. Nonas M, Fornalczyk-Wachowska E, Śmigielski J i wsp. Aktywność ruchowa a czynniki zapalne i funkcja śródbłonka u dorosłych mężczyzn z chorobą niedokrwienną serca. Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska 2006;
3 (3): 327-334.
6. Mazurek K, Czajkowska A, Lutosławska G i wsp. The occurence and distribution of cardiovascular system
diseases risk factors among youth with different levels of physical activity. Med Sport 2008; 12 (3): 86-91.
7. Mac Auley D. Potencjalne korzyści płynące z aktywności fizycznej podejmowanej przez ludzi starszych. Med Sport
2002; 5 (4): 229-236.
8. Sesso HD, Paffenbarger RS, Lee I. Physical activity and coronary heart disease in men. The Harvard Alumni
Health Study. Circulation 2000; 102: 975-980.
9. Li TY, Rana JS, Manson JE et al. Obesity as compared with physical activity in predicting risk of coronary heart
disease in women. Circulation 2006; 113: 499-506.
10. Haskell WL, Lee I, Pate RR et al. Physical activity and public health. Updated recommendation for adults from the
American College of Sports Medicine and The American Heart Association. Circulation 2007; 116: 1081-1093.
11. Drygas W, Jegier A. Zalecenie dotyczące aktywności ruchowej w profilaktyce chorób układu krążenia. Czynniki
Ryzyka 2003; 4/02-1/03: 76-84.
12. Kałka D, Sobieszczyńska M, Marciniak W. Aktywność ruchowa jako element prewencji chorób sercowo-naczyniowych u osób w wieku podeszłym. Pol Merk Lek 2007; 22 (127): 48-53.
13. Szmit S, Filipiak K. Czy u pacjenta z chorobą serca ważna jest aktywność fizyczna? Przew Lek 2007; 7: 32-38.
14. Zaniewicz D, Kostka T. Trening aerobowy i anaerobowy a czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Med
Sport 2004; 8 (suppl. 2): 5-16.
15. Piotrowicz R. Sport to zdrowie – o korzystnych efektach aktywności fizycznej. Kardiol Pol 2006; 64: 141-142.
16. Szyndler A, Chrostowska M, Narkiewicz K. Modyfikacja stylu życia jako podstawa leczenia otyłości. Kardiologia na
co dzień 2007; 3 (2): 84-88.
17. Reaven PD, Barrett-Connor E, Edelstein S. Relation between leisure-time physical activity and blood pressure in
older women. Circulation 1991; 83: 559-565.
Th
-
-
-
-
317
for
pe
rs
on
al
us
eo
nly
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
18. Adamus J, Kałka D. Aktywność fizyczna w prewencji choroby sercowo-naczyniowej. Pol Merk Lek 2007; 22 (127):
5-8.
19. Pospieszna B., Jeszka J. Ruch – nadal niedoceniany element profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Med Sport 2006;
10 (suppl. 4): 403-411.
20. Yilmaz N, Eren E, Özmen S. Effects of physical training of bone mineral density in postmenopausal women. Med
Sport 2008; 12 (3): 61-66.
21. Skorupska S, Chomiuk T, Mamcarz A. Czy sport to zdrowie dla chorego na cukrzycę? Przegl Kardiodiabetologiczny 2008; 3: 232-236.
22. Kopff B, Jegier A. Physical activity and adipokines secretion in obesity treatment. Med Sport 2006; 10 (4): 89-97.
23. Tanasescu M, Leitzmann M, Rimm EB et al. Physical activity in relation to cardiovascular disease and total
mortality among men with type 2 diabetes. Circulation 2003; 107: 2435-2439.
24. Marcus BH, Williams DM, Dubbert PM et al. Physical activity intervention studies. What we know and what we
need to know: A scientific statement from The American Heart Association council of nutrition, physical activity, and
metabolism (Subcommittee on Physical Activity); council on cardiovascular disease in the young; and the
interdisciplinary working group on quality of care and outcomes research. Circulation 2006; 114: 2739-2752.
25. Bryl W. Prewencja czynników ryzyka u osób w młodym wieku. Przegl Kardiodiabetologiczny 2008; 3 (1): 44-48.
26. Wosik-Erenbek M. Związek aktywności fizycznej z czynnikami ryzyka zespołu metabolicznego u dzieci i młodzieży.
Med Sport 2006; 10 (suppl. 4): 413-441.
27. Podolec P, Kopeć G, Pająk A i wsp. Wytyczne Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia dotyczące
oceny ryzyka sercowo-naczyniowego. Kardiol Pol 2007; 65: 100-104.
28. Baran E, Molenda E. Występowanie czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca wśród mieszkańców
Radomia. Czynniki Ryzyka 2005; 1-2: 41-47.
29. Szostak-Węgierek D. Występowanie czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca u młodych osób dorosłych
w populacji polskiej. Przew Lek 2005; 2: 48-51.
30. Drygas W, Kwaśniewska M, Szcześniewska D i wsp. Ocena poziomu aktywności fizycznej dorosłej populacji
Polski. Wyniki programu WOBASZ. Kardiol Pol 2005; 63 (6): 1-5.
31. Maniecka-Bryła I. Czynniki ryzyka w niedokrwiennej chorobie serca u osób objętych badaniem CINDI. Problemy
Medycyny Społecznej 2002; 33: 103-106.
32. Pyżalski J, Iwanowicz E, Wojtaszczyk P. Raport z badania w ramach projektu Orientacja na zdrowie i dobrostan
społeczny w regionie Morza Bałtyckiego. HEPRO, Łódź 2007.
33. Duda G, Suliburska J. Wybrane elementy stylu życia a występowanie nadciśnienia u osób dorosłych. Bromat
Chem Toksykol 2005; 1: 1-6.
34. Lee I, Sesso HD, Oguma Y et al. Relative intensity of physical activity and risk of coronary heart disease.
Circulation 2003; 107: 1110-1116.
35. Sygnowska E, Waśkiewicz A. Aktywność fizyczna a wybrane czynniki ryzyka chorób układu krążenia. Nowiny
Lekarskie 2002; 71: 260-264.
36. Mozaffarian D, Furberg CD, Psaty BM et al. Physical activity and incidence of the atrial fibrillation on older adults.
The Cardiovascular Health Study. Circulation 2008; 118: 800-807.
-
y is
op
is c
318
Th
-
-
-
-

FULL TEXT - Medycyna Sportowa

Transkrypt

Podobne dokumenty

This copy is for personal use only

Znaczenie aktywności fizycznej dla zdrowia

Czy aktywność fizyczna jest koniecznością

Dr hab. prof. nadzw. Bartosz Molik. Absolwent Wydziału

This copy is for personal use only

This copy is for personal use only

FULL TEXT - Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

Streszczenie

This copy is for personal use only