Joga w przedszkolu

Opieka i wychowanie
Joga w przedszkolu
mgr Bożena Kochanowska
dyrektor Przedszkola Miejskiego nr 20
w Mielcu
Joga to najstarsza nauka o życiu, która powstała w systemie filozoficznym
w Indiach. Joga oznacza ujarzmienie swojego ciała. Dzięki uprawianiu jogi można
uzyskać jaśniejszy umysł, przyjazny i swobodny stosunek do drugiego człowieka,
a także zdrowie i lepszą sprawność w każdym działaniu, które człowiek podejmuje.
W jodze dla przedszkolaków można wykorzystać trzy elementy ćwiczeń fizycznych:
I.
stan rozluźnienia psychosomatycznego, czyli relaks ciała i umysłu:
relaksacja likwiduje napięcie mięśniowe, wycisza organizm, daje uczucie
świeżości, uczy zatrzymywać energię, oddalać lęki i zmartwienia,
II.
działania specyficznych pozycji, czyli asan wykonanych w stanie
koncentracji fizycznej, które oddziałują na całe ciało
rozciągają i tonizują mięśnie, utrzymują elastyczność kręgosłupa i stawów,
poprawiają krążenie,
swoiste ćwiczenia oddechowe – pranajamy
III.
ćwiczenia oddechowe jogi elektryzują ciało i uczą jak koncentrować umysł
poprzez ciągły przepływ prany, tzw. siły życiowe znajdujące się w ciele
człowieka zw. czekanami.
Jeżeli zachęcimy dzieci do ćwiczeń jogi od najmłodszych lat, będzie to kapitał
procentujący przez całe, życie. Ciało dziecka jest gibkie w wyważone, stąd młodsi
łatwiej niż dorośli uczą się asan i robią szybkie postępy. Dzieci są odważne i chętne do
wykonywania ćwiczeń. Czasem trzeba im tylko pomóc w prawidłowym wykonywaniu
asan, ale nigdy nie forsując, ponieważ ich kości i mięśnie ciągle rosną. Jedynym
problemem dla dzieci jest koncentracja. Trzeba, więc ćwiczenia jogi łączyć z zabawą.
Poszczególne ćwiczenia są materiałem do wykonywania w zabawach ruchowych bez
wchodzenia w zawiłości systemu filozoficzno-religijnego. Pracę z dziećmi należy
zacząć od poznania ciała, potem jak oddychać, sposób relaksacji oraz dopiero potem
kontynuować ćwiczenia postaw, czyli asanów.
Ćwiczenia powinny trwać krótko: asany 2-3 oddechy, asany statyczne nieco dłużej,
relaks do 5 minut.
74
CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr 2/2005
Relaks – czyli rozluźnienie mięśni jest fundamentalnym ćwiczeniem fizycznym w
jodze. Stan koncentracji wraz z sugestią rozluźnienia mięśni powoduje
spokój metaboliczny i emocjonalny, obniżenie napięcia mięśni
szkieletowych i zwiększony stan równowagi psychofizycznej.
Postawy (asany) – jogi zapewniają człowiekowi zdrowie fizyczne i psychiczne.
Utrzymanie tych postaw przez określony czas powoduje przekrwienie
odpowiednich narządów i części ciała. Systematyczne wykonywanie postaw
tworzą odruchowo warunkowe połączenia nerwowe i takież reakcje
autonomiczne, na podłożu których może przejawiać się sprawniejsze
działanie świadomości.
Oddech – jest życiem. Zadziwiająco mało uwagi poświęcamy właściwemu oddychaniu w życiu codziennym. Dla jogina właściwe oddychanie pełni
dwojaką funkcję:
- dostarczenie tlenu do krwi, a zatem i do mózgu,
- kontroluje pranę - czyli energię życiową.
Istotnym składnikiem systemu jogi jest stosowanie kontrolowanych oddechów. Zaleca się: przedłużanie wdechu, przedłużanie wydechu, zatrzymanie oddychania na szczycie wdechu, zwalnianie i pogłębianie oddychania.
W pranajamie mamy trzy stadia oddychania:
wdech – zatrzymanie – wydech
Tak więc w dobie zagrożeń ekologicznych, należy uczyć sposobów radzenia sobie z
atakiem cywilizacji na nasze coraz mniej odporne organizmy. Asany utrzymują bowiem
w dobrej formie nasze ciało i naszą psychikę. Joga w przedszkolu to najlepszy moment,
aby dzieci uczyły się dbać o siebie, rozumiało swoje ciało, aby dzięki jodze było
sprawne i zdrowe.
Literatura:
1. Szyszko-Bohusz „Joga – indyjski system filozoficzny, leczniczy
i pedagogiczny, PAN, 1978
2. pod red. Grochmala S. „Teoria i metodyka ćwiczeń relaksacyjnokompensacyjnych”, PZWL, 1986
75