Rynkowy Raport Miesięczny

Transkrypt

Rynkowy Raport Miesięczny
Wrzesień–październik 2015 r. str. 1
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Główne wydarzenia
Świat
Ryzyka polityczne:
• Konflikt w Syrii i fale imigrantów
w Europie.
• Nierozwiązana kwestia ISIS.
• Trwający konflikt na Ukrainie.
Fundamenty:
• Obserwujemy starcie dwóch sił:
danych makroekonomicznych i polityki
banków centralnych.
• Z Chin napływają gorsze dane,
dodatkowo wzmocnione przez
aferę Volkswagena.
• Wskaźniki wyprzedzające dla
przemysłu są generalnie słabsze.
• Fed nie podniósł stóp procentowych.
Podwyżki mogą się przesunąć
na przyszły rok.
• Uruchomienie QE przez EBC
spowodowało niewielką, acz
postępującą poprawę tempa wzrostu
gospodarczego w Europie. Odczyty
inflacji okazują się gorsze od
oczekiwań.
• Ceny surowców ustabilizowały się
na niskich poziomach, mogą jednak
wzrosnąć w ślad za słabnącym
dolarem amerykańskim.
• Oczekiwana jest stabilizacja
poziomów inflacji. Jeżeli ceny
surowców będą spadać, może
to pociągnąć inflację w dół.
• Bilanse banków centralnych rosną
nieco wolniej od oczekiwań.
Polska
• Sprzedaż detaliczna w sierpniu spadła
Ryzyka polityczne:
• Ponowna eskalacja działań
separatystów na Ukrainie.
• Obietnice przedwyborcze dotyczące
polityki gospodarczej i budżetowej.
Sprawa kredytów we frankach,
podatku bankowego.
o 0,3% r/r (oczekiwano wzrostu
na poziomie 1,3% r/r).
• Inflacja we wrześniu osiągnęła poziom
-0,8% (rynek oczekiwał -0,7%).
• Stopa bezrobocia spadła w sierpniu
do 10,0%.
• Wzrost gospodarczy w II kwartale
2015 r. osiągnął poziom 3,3% r/r.
Fundamenty:
• PMI znajduje się na poziomie
50,9 pkt – gorzej od oczekiwań.
• RPP w październiku pozostawiła stopy
procentowe bez zmian. Pojawiają się
dyskusje o możliwej obniżce stóp
w przyszłym roku.
• W sierpniu nastąpił wzrost na
poziomie 5,3% r/r (gorzej od
oczekiwań). We wrześniu poziom
produkcji był o 4,1% wyższy niż przed
rokiem (lepiej od oczekiwań).
Wrzesień–październik 2015 r. str. 2
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Sentyment
pogorszenie nastrojów wpłynęła
afera Volkswagena.
• Pogarszają się nastroje analityków
dla strefy euro.
• Nastroje inwestorów są gorsze
od wrześniowych.
Europa
• W dalszym ciągu pogarszają się
nastroje analityków w zakresie
sytuacji w Niemczech.
• Oprócz czynnika chińskiego na
Sentyment w Europie
USA
• Dalsza nieznaczna poprawa nastrojów
w USA. Indeksy Conference Board
oraz Michigan Consumer Sentiment
znajdują się powyżej poziomów
z zeszłego roku.
• Nastroje nadal pozostają znacząco lepsze
niż w Europie.
Sentyment w USA
Sentix
Conference
Board
ZEW UE
Indeks
Michigan
-20
ZEW Niemcy
-16
-6
4
14
24
Październik Wrzesień Rok wstecz
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
34
44
20
40
60
80
100
Październik Wrzesień Rok wstecz
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
120
Wrzesień–październik 2015 r. str. 3
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Polityka banków centralnych w skrócie
Gdzie powinny być stopy procentowe według reguły Taylora
Podstawowe stopy procentowe banków centralnych
Turcja, po podwyżkach
z zeszłego roku, dokonała
kilku obniżek. Pomimo
osłabiającej się waluty
bank centralny nie
podnosi stóp
4,20
2,50
0,10
3,00
3,30
0,00
1,55
0,05
0,50
0,05
0,05
-4,80
-­2,25
4
Fed
UK
Turcja
Sie ‘15
Wrz ‘14
Paź ‘13
Lis ‘12
Gru ‘11
Sty ‘11
Mar ‘10
Kwi ‘09
Maj ‘08
Cze ‘07
Lip ‘06
Japonia
UK
Szwajcaria
Reguła Taylora, wrzesień 2015 r.
Źródło: Bloomberg, Baseline Taylor Rule Model, opracowanie własne, dane na dzień 21.10.2015 r.
Polska
Węgry
EBC
Sie‘05
0
Portugalia
Grecja
Hiszpania
Włochy
Francja
Niemcy
Non-core euro
Core-euro
Euro
Fed
EBC obcina stopy
do 0,05%
2
-20
Reguła Taylora, styczeń 2015 r. RPP obniża stopy do
poziomu 1,5%
Paź ‘04
-15
Stopy obecnie Węgry poniżej
Polski
10
6
-15,35
-­13,65
-9,70
-­7,10
-10
12
8
-3,30
-­1,50
-5,68
-­3,85
-5
0,05
0,05
0,65
0,15
0,05
0,05
0,05
2,81
3,00
0,10
0,05
0,05
-0,55
0
0,25
Stopy procentowe w %
5
2,32
2,86
5,15
5,90
10
Wydłużony okres niskich stóp w gospodarkach
rozwiniętych i nie tylko
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
USA – kiedy nastąpi
podwyżka stóp
procentowych?
Wrzesień–październik 2015 r. str. 4
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Wartość bilansu POBC (wyrażona
zarówno w juanach, jak
i w dolarach) spadła
W mld USD
6000
Fed mówi o zmniejszaniu
skali dodruku pieniądza
5000
12 000
10 000
4000
8000
3000
6000
2000
4000
Projekcja
EBC QE i BoJ
1000
2000
Fed BoJ EBC POBC Razem (prawa oś)
Razem – tylko EBC (szacunek) BoJ – szacunek EBC QE – szacunek
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Wrz ‘16
Wrz ‘14
Wrz ‘12
Wrz ‘10
Wrz ‘08
0
Wrz ‘06
0
Wrz ‘04
z zapadających obligacji, jednak
inwestuje w instrumenty o krótszych
terminach zapadalności.
• EBC od marca 2015 r. skupuje papiery
za ok. 60 mld euro miesięcznie.
Słabsze dane lub turbulencje na
rynkach obligacji mogą powodować
przyspieszenie tempa interwencji.
• Bank Japonii utrzymuje
dotychczasową politykę – dalszy
wzrost aktywów postępuje zgodnie
z projekcją. Bank Japonii zamierza
Bilanse banków centralnych
Wrz ‘02
• Fed wygasił QE3, reinwestuje środki
zwiększać swój bilans o 80 bln jenów
rocznie (ok. 68 mld dolarów). Słabe
dane makroekonomiczne zwiększają
prawdopodobieństwo zwiększenia
skali skupu aktywów.
• Wartość bilansu Centralnego Banku
Chin nadal spada.
Wrz ‘00
Bilanse banków
centralnych
Wrzesień–październik 2015 r. str. 5
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Wskaźniki
wyprzedzające –
PMI dla przemysłu
• W Polsce koniunktura w sierpniu
się poprawiła, nastąpił jednak silny
spadek wskaźnika – do poziomu
50,9 pkt (poniżej oczekiwań).
• W strefie euro obserwujemy lekki
spadek wartości wskaźnika.
• We Francji we wrześniu wskaźnik
odnotował silny wzrost – przekroczył
50 pkt.
• We Włoszech jest gorzej niż
w sierpniu, jednak koniunktura
pozostaje stosunkowo silna.
• Chiny oficjalnie podają, że wskaźnik
nadal znajduje się poniżej 50 pkt.
• W Niemczech nastąpił spadek
wskaźnika z sierpniowych
16-miesięcznych maksimów.
• W USA miał miejsce silny spadek
wartości wskaźnika w okolice granicy
pogarszania się koniunktury.
• Nadal spada wartość wskaźnika
dla koniunktury światowej.
Wskaźniki wyprzedzające – PMI dla przemysłu
SPOWOLNIENIE
EKSPANSJA
JPM Globalny
Przemysł
Polska – spadek
poniżej 51 pkt
Polska
Chiny
Chiny – oficjalnie nadal
poniżej 50 pkt
ISM USA
Francja
W Niemczech pogorszenie
wskaźnika
Włochy
Wlk. Brytania
Niemcy
Strefa euro powyżej
50 pkt
Strefa euro
40
Wrzesień 42
44
46
48
50
52
54
56
58
Sierpień
Źródło: Bloomberg, „Markit”, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
60
Wrzesień–październik 2015 r. str. 6
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
PMI dla przemysłu – szersza perspektywa
Większość PMI
powyżej 50 pkt
65
Słabsze dane
z Polski i nie tylko
60
55
50
45
Chiny poniżej
50 pkt
40
Francja – odbicie
powyżej 50 pkt
35
Poziom oznaczający
PMI UK
ekspansję
PMI Włochy
PMI UE
PMI Francja
PMI Niemcy
ISM Manuf US
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Wrz ‘15
Wrz ‘14
Wrz ‘13
Paź ‘12
Paź ‘11
Paź ‘10
Paź ‘09
Paź ‘08
Paź ‘07
30
PMI Chiny
JPM Globalny Przemysł
PMI Polska
Wrzesień–październik 2015 r. str. 7
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Wskaźniki
wyprzedzające –
PMI dla usług
• PMI w sektorze usługowym dla
najważniejszych gospodarek na
świecie nadal pozostają powyżej
50 pkt.
• We Francji tempo poprawy
koniunktury (podobnie jak
w przemyśle) okazało się gorsze
niż w lipcu.
• Włochy odnotowały polepszenie
w stosunku do sierpnia.
• W Niemczech w sierpniu wskaźnik
lekko się obniżył.
• W strefie euro w sierpniu wartość PMI
spadła, ale wciąż znajduje się powyżej
50 pkt.
• W USA nastąpił dalszy spadek
wskaźnika w stosunku do sierpnia.
• Na świecie w sektorze usług nadal
panuje koniunktura, choć jej siła jest
nieco słabsza niż przed miesiącem.
Wskaźniki wyprzedzające – PMI dla usług
SPOWOLNIENIE
EKSPANSJA
JPM Globalne Usługi
Chiny
US ISM Non-Man
Francja
Włochy
Wlk. Brytania
Niemcy
Strefa euro
30
35
40
45
50
55
Wrzesień Sierpień
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
60
65
70
Wrzesień–październik 2015 r. str. 8
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
18
Odbicie w dynamice PKB
15
12
9
6
3
0
-3
-6
-9
Okres słabego
wzrostu PKB
-12
-15
Strefa euro
Niemcy
Włochy
Francja
Hiszpania
UK
US
Polska
Chiny
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 20.10.2015 r.
Turcja
Wrz ‘15
Wrz ‘14
Wrz ‘13
Wrz ‘12
Wrz ‘11
Wrz ‘10
Wrz ‘09
Wrz ‘08
Wrz ‘07
Wrz ‘06
-18
Wrz ‘05
gospodarczy wyniósł 1,5% r/r.
W II kwartale 2015 r. tempo wzrostu
r/r wyniosło w Niemczech 1,6%,
we Francji 1%, we Włoszech 0,5%,
a w Hiszpanii 3,1%.
• W Chinach wzrost gospodarczy za
III kwartał 2015 r. wyniósł 6,9% r/r
(lepiej od oczekiwań).
• USA w II kwartale 2015 r. odnotowały
wzrost gospodarczy na poziomie
3,7% w ujęciu rocznym (drugi
szacunek). Nastąpiła też rewizja
w górę wzrostu za I kwartał – do
0,6% r/r.
• W Polsce wzrost gospodarczy
w II kwartale 2015 r. osiągnął poziom
3,3% r/r (to wstępne dane GUS).
w II kwartale wyniósł -1,2% w skali
roku (lepiej od oczekiwań).
• Turcja osiągnęła w I kwartale
2015 r. wzrost gospodarczy na
poziomie 2,5% r/r. W II kwartale
2015 r. gospodarka urosła o 3,8% r/r.
• OECD obniżyła prognozy wzrostu
gospodarczego dla całego świata
o 0,1% w 2015 r. i 0,2% w 2016 r.
PKB na świecie (r/r)
Wrz ‘04
• W strefie euro w II kwartale wzrost
• W Japonii wzrost gospodarczy
Wrz ‘03
PKB na świecie (r/r)
Wrzesień–październik 2015 r. str. 9
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
40
Chiny: gorsze dane o wzroście
produkcji przemysłowej
30
20
Polska: gorzej
od oczekiwań
10
0
-10
Niemcy:
lepsze dane
o wzroście
produkcji
przemysłowej
-20
-30
-40
UE
Wielka Brytania
Włochy
Hiszpania
USA
Niemcy
Polska
Francja
Japonia
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 20.10.2015 r.
Chiny
Sie ‘15
Sie ‘14
Sie ‘13
Sie ‘12
Sie ‘11
Sie ‘10
Sie ‘09
-50
Sie ‘08
w lipcu 2015 r. wzrosła o 1,9% r/r
(lepiej od oczekiwań), przy rewizji
w górę danych za czerwiec
do 1,4% r/r. W sierpniu – o 0,9% r/r.
• W Niemczech w sierpniu nastąpił
wzrost tempa produkcji na poziomie
2,3% r/r (lepiej od oczekiwań),
zrewidowano też w górę dane
za lipiec.
• We Francji wzrost produkcji
przemysłowej w sierpniu osiągnął
poziom 1,6% r/r.
• W Polsce w sierpniu produkcja
przemysłowa wzrosła o 5,3% r/r
(gorzej od oczekiwań). We wrześniu
wzrost osiągnął poziom 4,1% r/r
(lepiej od oczekiwań).
wzrost produkcji przemysłowej
na poziomie 7,2% r/r (dużo lepiej
od oczekiwań na poziomie 2,1%).
• Według wstępnych danych w Japonii
w lipcu poziom produkcji wzrósł
o 0,2% r/r (gorzej od oczekiwań).
• W Chinach w sierpniu wzrost
produkcji r/r osiągnął poziom 6,1%
(oczekiwano 6,5%). We wrześniu
poziom produkcji +5,7% r/r (gorzej
od oczekiwań).
• W USA w sierpniu produkcja spadła
o 0,4% m/m (gorzej od oczekiwań).
Dane za lipiec zostały zrewidowane
z 0,8% do 0,9% r/r. Wykorzystanie
mocy produkcyjnych jest na poziomie
77,6% (kolejny spadek). Oczekiwania
na wrzesień to -0,2% m/m i 77,3%.
Dynamika produkcji przemysłowej
Sie ‘07
• Produkcja przemysłowa w strefie euro
• W Turcji w sierpniu miał miejsce
Zmiana produkcji przemysłowej r/r w %
Dynamika produkcji
przemysłowej
Wrzesień–październik 2015 r. str. 10
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Ceny surowców
• Cena ropy Brent obecnie znajduje się
• Ceny surowców nadal znajdują się
w okolicach 50 dolarów za baryłkę.
• Cena miedzi spadła do najniższego
poziomu od lutego 2015 r.
na niskich poziomach.
• Mamy do czynienia z najsilniejszym
El Niño od 1997 r.
Lip ‘10
Sie ‘11
Sie ‘12
Sie ‘13
Sie ‘14
Wrz ‘15
Lip ‘10
Sie ‘11
Sie ‘12
Sie ‘13
Sie ‘14
Wrz ‘15
Lip ‘09
12 000
10 000
8000
6000
4000
2000
0
Lip ‘08
Wrz ‘15
Sie ‘14
Sie ‘13
Sie ‘12
Sie ‘11
PSZENICA (USD/bu)
DJ UBS COMMODITIES
250
200
150
100
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Lip ‘09
0
Lip ‘08
Wrz ‘15
Sie ‘14
Sie ‘13
Sie ‘12
Sie ‘11
Lip ‘10
Lip ‘09
50
Lip ‘08
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
w stosunku do euro. Przy mocniejszym
dalszym osłabieniu ceny surowców
mogą wzrosnąć.
MIEDŹ (USD/tonę)
Lip ‘10
Lip ‘09
160
140
120
100
80
60
40
20
0
Lip ‘08
ROPA BRENT (USD/baryłkę)
• Dolar stopniowo osłabia się
Wrzesień–październik 2015 r. str. 11
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Globalny spadek
tempa inflacji
6
Podniesienie podatku
od sprzedaży w Japonii
i stopniowe gaśnięcie
tego efektu
5
4
3
2
1
0
Powrót do odczytów
poniżej 0%?
-1
-2
UE
USA
Polska
UK
Japonia
Francja
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Niemcy
Lip ‘15
Lip ‘14
Lip ‘13
Lip ‘12
Lip ‘11
Lip ‘10
-3
Lip ‘09
wygaszenie efektu zeszłorocznej
podwyżki VAT (inflacja w sierpniu
na poziomie 0,2% r/r).
7
Lip ‘08
niskie odczyty inflacji po lekkim
odbiciu wskaźników inflacji na świecie
z tendencją powrotu do deflacji.
• W strefie euro we wrześniu inflacja
osiągnęła poziom -0,1% r/r.
• W Niemczech we wrześniu
i w sierpniu dynamika inflacji
była na poziomie 0% r/r.
• W USA w sierpniu inflacja znalazła
się na poziomie 0,2% r/r.
wyniósł -0,8% r/r (poniżej oczekiwań).
• W Japonii obserwowaliśmy
Efekt = niska inflacja na świecie r/r
Lip ‘07
• Od początku 2015 r. odnotowujemy
• W Polsce we wrześniu poziom inflacji
Lip ‘06
Efekt = niska inflacja
na świecie r/r
Wrzesień–październik 2015 r. str. 12
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Stopa bezrobocia na świecie
30
Wybuch
kryzysu
Bezrobocie
zaczyna rosnąć
z pewnym
przesunięciem
25
Sprzedaż detaliczna
25
W Polsce sprzedaż 0,1% r/r.
Gorzej od oczekiwań
20
15
Poprawa na rynku pracy
we Włoszech
20
Hiszpania i Niemcy – wzrost
sprzedaży
10
5
15
0
10
-5
5
UE: powolny spadek
stopy bezrobocia
USA: spadek stopy
bezrobocia do 5,1%
USA: stabilizacja poziomów
wzrostów sprzedaży detalicznej
-10
Włochy
W Polsce dalszy spadek
stopy bezrobocia
do poziomu 10,0%
w sierpniu
Polska
Francja
Hiszpania
USA (m/m)
Niemcy
UE
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 20.10.2015 r.
Włochy
Paź ‚15
Kwi ‚15
Paź ‚14
Kwi ‚14
Paź ‚13
Kwi ‚13
Paź ‚12
Sie ‘15
Wrz ‘14
Wrz ‘13
Paź ‘12
Paź ‘11
Lis ‘10
Lis ‘09
Gru ‘08
Gru ‘07
Sty ‘07
Sty ‘06
UE
USA
Francja
Niemcy
Polska
Hiszpania
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 20.10.2015 r.
Kwi ‚12
-15
0
Paź ‘11
Stopa bezrobocia w %
Nadal wysoka stopa bezrobocia
pomimo zaskakująco dobrego
tempa wzrostu gospodarki
Wrzesień–październik 2015 r. str. 13
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Grecja
Włochy
Niemcy
Francja
Hiszpania
Polska
Węgry
Japonia
Źródło: Bloomberg, Eurostat, opracowanie własne, dane na dzień 14.09.2015 r.
Kwi ‘15
Kwi ‘13
Kwi ‘12
Kwi ‘11
Kwi ‘09
Kwi ‘08
Kwi ‘07
Kwi ‘06
Kwi ‘05
Kwi ‘04
Kwi ‘03
Początek
kryzysu w USA
Kwi ‘10
260
240
220
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
Kryzys w strefie
euro
Kwi ‘14
Wskaźniki zadłużenia
do PKB generalnie
nadal rosną
Dług do PKB
Wzrost PKB dla wybranych scenariuszy wzrostu gospodarczego w Chinach
Scenariusz bazowy
– konsensus wzrostu
PKB w Chinach na
poziomie 6,7%
Scenariusz wzrostu PKB
w Chinach na poziomie
2–3%
USA
2,4
2,3
Strefa euro
1,3
1,1
Niemcy
1,8
1,4
Japonia
1,5
1,1
G3
1,9
1,8
Inne gospodarki rozwinięte
1,6
1,2
Europa Wschodnia
2,0
1,8
Ameryka Łacińska
2,2
0,5
Azja bez Japonii
6,0
3,0
Gospodarki rozwijające się (EM)
4,8
2,4
Świat (metodologia PPP)
3,7
2,8
Źródło: Union Investment Economics, dane na dzień 14.09.2015 r.
Wrzesień–październik 2015 r. str. 14
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Malezja
Tajlandia
Chiny
Korea Płd.
Pakistan
Indonezja
Wietnam
Indie
Filipiny
Średnia
* Ryzyko odzwierciedlające możliwość m.in. obniżenia zdolności obsługi zadłużenia.
Źródło: Bloomberg, Economist Intelligence Unit, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Francja
Austria
Wlk. Bryt.
USA
Ameryka Łacińska
Kanada
Australia
Cze ‘15
Cze ‘14
Cze ‘13
Cze ‘12
Cze ‘11
Cze ‘10
Cze ‘09
Cze ‘08
Cze ‘07
Grecja
Hiszpania
Średnia
80
70
60
50
40
30
20
10
Brazylia
Argentyna
Urugwaj
Chile
Meksyk
Średnia
Cze ‘15
Cze ‘14
Cze ‘13
Cze ‘12
Cze ‘11
Cze ‘10
Cze ‘09
Cze ‘08
Cze ‘07
0
Cze ‘06
Cze ‘15
Cze ‘14
Cze ‘13
Cze ‘12
Cze ‘11
Cze ‘10
Cze ‘09
Cze ‘08
Cze ‘07
Cze ‘06
Wartość indeksów EIU w punktach
Niemcy
Włochy
Wartość indeksów EIU w punktach
Węgry
Średnia
Azja Południowo-Wschodnia
Kraje rozwinięte
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Lip ‘15
Lip ‘14
Lip ‘13
Lip ‘12
Lip ‘11
Lip ‘09
Lip ‘08
Lip ‘07
Ukraina
Rosja
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Cze ‘06
Wartość indeksów EIU w punktach
Turcja
Polska
Lip ‘10
Region CEE
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Lip ‘06
Wartość indeksów EIU w punktach
Ryzyko polityczne* w wybranych regionach świata (0 – niskie ryzyko; 100 – wysokie ryzyko)
Wrzesień–październik 2015 r. str. 15
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Niemcy
Włochy
Malezja
Tajlandia
Chiny
Korea Płd.
Pakistan
Indonezja
Wietnam
Indie
Filipiny
Średnia
* Ryzyko dewaluacji o 25% w ciągu najbliższych 12m.
Źródło: Bloomberg, Economist Intelligence Unit, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Cze ‘15
Cze ‘14
Cze ‘13
Cze ‘12
Cze ‘11
Cze ‘10
Cze ‘09
Cze ‘08
Cze ‘07
Cze ‘06
0
Cze ‘15
Cze ‘14
Cze ‘13
Cze ‘12
Cze ‘11
20
10
0
Brazylia
Argentyna
Urugwaj
Chile
Meksyk
Średnia
Cze ‘15
10
Cze ‘14
20
30
Cze ‘13
30
40
Cze ‘12
40
Średnia
50
Cze ‘11
50
Kanada
Australia
60
Cze ‘07
60
Francja
Austria
Wlk. Bryt.
USA
Ameryka Łacińska
70
Cze ‘06
70
Grecja
Hiszpania
Cze ‘10
Lip ‘15
Lip ‘14
Lip ‘13
Lip ‘12
Lip ‘11
Lip ‘10
Węgry
Średnia
Azja Południowo-Wschodnia
Wartość indeksów EIU w punktach
Ukraina
Rosja
Lip ‘09
Lip ‘08
Lip ‘07
0
Cze ‘10
10
Cze ‘09
20
Cze ‘09
30
Cze ‘08
40
Cze ‘08
50
Cze ‘07
60
Kraje rozwinięte
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Cze ‘06
70
Turcja
Polska
Wartość indeksów EIU w punktach
Wartość indeksów EIU w punktach
Region CEE
80
Lip ‘06
Wartość indeksów EIU w punktach
Ryzyko walutowe* w wybranych regionach świata (0 – niskie ryzyko; 100 – wysokie ryzyko)
Wrzesień–październik 2015 r. str. 16
Rynkowy Raport Miesięczny
Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy
Niemcy
Włochy
10
Malezja
Tajlandia
Chiny
Korea Płd.
Pakistan
Indonezja
Wietnam
Indie
Filipiny
Średnia
Źródło: Bloomberg, Economist Intelligence Unit, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Cze ‘15
Cze ‘14
Cze ‘13
Cze ‘12
Cze ‘11
Cze ‘10
Cze ‘09
Cze ‘08
Cze ‘07
Cze ‘06
0
Cze ‘15
Cze ‘14
Cze ‘13
Cze ‘12
Cze ‘11
30
20
10
0
Brazylia
Argentyna
Urugwaj
Chile
Meksyk
Średnia
Cze ‘15
20
40
Cze ‘14
30
50
Cze ‘13
40
Średnia
60
Cze ‘12
50
Kanada
Australia
70
Cze ‘11
60
Francja
Austria
Wlk. Bryt.
USA
Ameryka Łacińska
80
Cze ‘07
70
Cze ‘06
80
Grecja
Hiszpania
Cze ‘10
Lip ‘15
Lip ‘14
Lip ‘13
Lip ‘12
Lip ‘11
Lip ‘10
Węgry
Średnia
Azja Południowo-Wschodnia
Wartość indeksów EIU w punktach
Ukraina
Rosja
Lip ‘09
Lip ‘08
Lip ‘07
0
Cze ‘10
10
Cze ‘09
20
Cze ‘09
30
Cze ‘08
40
Cze ‘08
50
Cze ‘07
60
Kraje rozwinięte
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Cze ‘06
70
Turcja
Polska
Wartość indeksów EIU w punktach
Wartość indeksów EIU w punktach
Region CEE
80
Lip ‘06
Wartość indeksów EIU w punktach
Ryzyko sektora bankowego w wybranych regionach świata (0 – niskie ryzyko; 100 – wysokie ryzyko)
Wrzesień–październik 2015 r. str. 17
Rynkowy Raport Miesięczny
wyższe od dołków z września, jednakże
stopa zwrotu od początku roku pozostaje
ujemna (-5,8%). Tureckie akcje wydają
się stosunkowo tanie, a ryzyko polityczne
związane z wyborami może już być
uwzględnione w cenach.
VIX – indeks strachu
90
80
Wysokie poziomy –
indeksy w dołkach
70
60
Niskie poziomy –
indeksy wysoko
50
Tąpnięcie
w Chinach
i spadki na
S&P 500
40
30
20
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Paź ‘15
Wrz ‘13
Wrz ‘11
Lip ‘07
Lip ‘05
0
Sie ‘09
Ponownie historyczne
szczyty na S&P 500
10
Cze ‘03
Rynki rozwinięte
• Światowe indeksy odrabiają straty
poniesione po tąpnięciu wywołanym
słabymi danymi z Chin i aferze
Volkswagena.
• Japoński Nikkei od wrześniowych
dołków wzrósł o 7,7%.
• W USA S&P 500 oraz Dow Jones
nadal mają ujemną stopę zwrotu
od początku roku. NASDAQ
odnotował wzrost o 2,3%.
• W Europie giełdy również odrabiały
straty. Liderem od początku roku jest
włoski FTSE MIB ze stopą zwrotu na
poziomie 16,1%.
• Turecki BIST 100 osiąga poziomy o 10%
Maj ‘01
Główne wydarzenia
na rynku akcji
Rynki rozwijające się
• Tematem przewodnim na rynkach
rozwijających się jest sytuacja Chin.
Poprawiają się nastroje wśród
inwestorów instytucjonalnych
(Sentix EM).
• W Chinach indeksy ustabilizowały się na
poziomach o ponad 30% niższe niż
te z czerwcowych szczytów.
• Sentyment do rynków wschodzących
nadal pozostaje mieszany.
• Od początku roku w regionie CEE
węgierski BUX znajduje się na poziomach
o 3,5% niższych od sierpniowych
szczytów.
• Spadki ograniczyły stopy zwrotu osiągane
od początku roku przez polskie indeksy.
Sytuacja na świecie nie pomagała,
a (pomimo dobrych fundamentów)
dodatkowym czynnikiem ryzyka są
deklaracje przedwyborcze dotyczące
polityki gospodarczej i budżetowej.
Ryzyko polityczne może być już
uwzględnione w cenach.
Maj ‘99
Rynek akcji
Wrzesień–październik 2015 r. str. 18
Rynkowy Raport Miesięczny
Rynek akcji
Zwroty z indeksów giełdowych od początku 2015 r. w walutach lokalnych
Zwroty z indeksów giełdowych od początku 2015 r. w USD
140
130
130
120
120
110
110
100
100
90
90
Tąpnięcie w Chinach
i późniejsze niewielkie
odreagowanie
Afera Volkswagena
80
Tąpnięcie w Chinach
i późniejsze niewielkie
odreagowanie.
Afera Volkswagena
80
70
Dow Jones ISE 100 SPX MICEX DAX BUX WIG20 Nikkei CAC Hang Seng
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Dow Jones ISE 100 SPX MICEX DAX BUX WIG20 Nikkei CAC Hang Seng
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
15 paź ‘15
13 wrz ‘15
12 sie ‘15
11 lip ‘15
9 cze ‘15
8 maj ‘15
6 kwi ‘15
5 mar ‘15
1 lut ‘15
31 gru ‘14
15 paź ‘15
13 wrz ‘15
12 sie ‘15
11 lip ‘15
9 cze ‘15
8 maj ‘15
6 kwi ‘15
5 mar ‘15
1 lut ‘15
60
31 gru ‘14
70
Wrzesień–październik 2015 r. str. 19
Rynkowy Raport Miesięczny
Rynek obligacji
Główne wydarzenia
na rynku obligacji
Rynki rozwinięte
• Zawirowania na rynkach akcji
nie odbiły się znacząco na rynkach
obligacji.
• Rentowności 10-letnich obligacji
amerykańskich nadal oscylują wokół
poziomu 2%. Po decyzji Fedu,
który postanowił nie obniżać stóp
procentowych, nastąpiło testowanie
tego poziomu.
• Odsunięcie w czasie podwyżek
stóp procentowych w Stanach
Zjednoczonych oraz gorsze dane
ze światowych gospodarek mogą
sprzyjać rynkowi obligacji.
• Uruchomienie QE przez EBC miało
bardzo pozytywny wpływ na
ceny obligacji krajów strefy euro.
Obecnie na tym rynku panuje
pewne uspokojenie, a ceny obligacji
stopniowo rosną.
• Spadki rentowności obligacji greckich
wskazują na wdrażanie rozwiązań,
które powinny znormalizować poziom
zadłużenia.
Rynki rozwijające się
• Rentowności polskich 10-latek
przebiły w dół poziom 3,00%.
• Rentowności 10-letnich obligacji
tureckich, po osiągnięciu styczniowych
minimów na poziomie 7%,
przekroczyły w sierpniu 10%.
Sytuacja w Turcji pozostaje niestabilna
pod względem politycznym
i gospodarczym. Dodatkowo
negatywnie na sytuację wpływała
słaba lira. Brak podwyżek stóp
procentowych przez Fed może być
pozytywnym sygnałem dla tego
rynku, jednak obecnie ważniejszym
czynnikiem wydaje się unormowanie
sytuacji politycznej.
• 10-letnie obligacje węgierskie po
obniżce stóp procentowych drożały.
Wrzesień–październik 2015 r. str. 20
Rynkowy Raport Miesięczny
Rynek obligacji
Rynek obligacji przed i po zmianie retoryki Fed. Obecnie na wielu rynkach historyczne szczyty
Wysoki poziom
rentowności
w Turcji
EBC obniża
stopy
12
Fed mówi o zmniejszaniu skali dodruku pieniądza
10
Polska, Węgry – wzrosty
porównywalne do tych
w strefie euro
8
6
USA – rentowności
oscylują wokół poziomu
2%. Wzrosty słabsze niż
w strefie euro
4
Silna pogoń za
rentownościami.
Część 1.
2
Silna pogoń za
rentownościami.
Część 2.
Uspokojenie się sytuacji
na rynku długu
Niemcy Francja Turcja USA Polska Hiszpania Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Włochy Węgry
Paź ‘15
Mar ‘15
Wrz ‘14
Lut ‘14
Lip ‘13
Sty ‘13
Cze ‘12
Gru ‘11
Maj ‘11
Lis ‘10
Kwi ‘10
0
Wrzesień–październik 2015 r. str. 21
Rynkowy Raport Miesięczny
Rynek obligacji
Rentowności 10-­letnich obligacji od początku 2015 r.
5
20
18
Rentowności obligacji tureckich oraz waluta
ustabilizowały się na wysokich poziomach
16
14
3
12
10
2
8
6
1
Spadek rentowności greckich obligacji po osiągnięciu
porozumienia i akceptacji programu pomocowego. Rentowności
nadal wysoko w stosunku do obligacji innych państw strefy euro
4
2
Hiszpania Źródło: opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Grecja Turcja
Źródło: opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Paź ‘15
Wrz ‘15
Lip ‘15
Cze ‘15
Maj ‘15
Kwi ‘15
Mar ‘15
Lut ‘15
Paź ‘15
Wrz ‘15
Polska Lip ‘15
Kwi ‘15
USA Cze ‘15
Mar ‘15
Francja Węgry
Maj ‘15
Lut ‘15
Niemcy Włochy Sty ‘15
0
0
Sty ‘15
Rentowności w %
4
Wrzesień–październik 2015 r. str. 22
Rynkowy Raport Miesięczny
Polska
Drogowskaz
inwestycyjny – cykl
rotacji aktywów
Co napędza
gospodarkę?
• Produkcja – rośnie, spadek tempa
• Inwestycje – wzrost w stosunku
wzrostu.
• Konsumpcja – spadek w sierpniu.
do 2014 r.; spadek tempa wzrostu.
• Jako drogowskaz określający
• Wraz z rozwojem cyklu
gospodarczego różne klasy aktywów
dają lepsze stopy zwrotu.
Drogowskaz inwestycyjny – cykl rotacji aktywów
Maksimum tempa wzrostu PKB
SUROWCE
1,5
Maksima
1,0
GOTÓWKA
0,5
Minimum
tempa inflacji
Maksimum
tempa inflacji
0,0
-0,5
-1,0
AKCJE
OBLIGACJE
Minimum tempa wzrostu PKB
Minima
-1,5
Dynamika PKB Dynamika CPI
prawdopodobny rozwój sytuacji
rynkowej można traktować moment
cyklu, w którym się znajdujemy.
Wrzesień–październik 2015 r. str. 23
Rynkowy Raport Miesięczny
Polska
Podział tempa wzrostu PKB na poszczególne komponenty
Gospodarka
napędzana eksportem
i konsumpcją. Powoli
ruszają inwestycje
7%
4,80%
6%
5%
4,60%
Gospodarka
napędzana
eksportem
5,10%
4,50%
3,70% 2,20%
4%
3%
0,70% 2,30%
1,30%
0,20%
2%
Gospodarka napędzana
inwestycjami i popytem
wewnętrznym
3,50%
3,30% 3,10% 3,60%
3,00% 3,40%
3,30%
0,50%
1%
0%
-1%
Eksport netto Zapasy Inwestycje * Dane szacunkowe.
Źródło: GUS, opracowanie na dzień 14.09.2015 r.
Konsumpcja publiczna Konsumpcja prywatna PKB r/r
Q2 2015*
Q1 2015
Q4 2014
Q3 2014
Q2 2014
Q1 2014
Q4 2013
Q3 2013
Q2 2013
Q1 2013
Q4 2012
Q3 2012
Q2 2012
Q1 2012
Q4 2011
Q3 2011
Q2 2011
-3%
Q1 2011
-2%
Wrzesień–październik 2015 r. str. 24
Rynkowy Raport Miesięczny
• W sierpniu wzrost produkcji
przemysłowej osiągnął poziom
5,3% (gorzej od oczekiwań).
• Wskaźnik PMI dla sektora
przemysłowego wyniósł we wrześniu
50,9 pkt (gorzej od oczekiwań,
najsłabiej od 12 miesięcy).
Produkcja przemysłowa r/r w % versus wzrost gospodarczy w %
eksportowych.
• Wskaźnik dotyczący miejsc pracy
znajduje się na relatywnie wysokim
poziomie.
• Lekko zwiększyło się wykorzystanie
mocy produkcyjnych.
60
0
0
-5
-2
-10
-4
20
-15
-6
0
-20
-8
pozostaje na wysokim poziomie.
• Wskaźnik nowych inwestycji jest na
wyższym poziomie niż rok wcześniej.
100
Wykorzystanie mocy produkcyjnych (EUC)
Wskaźnik kontynuacji inwestycji (NBP)
Wskaźnik nowych inwestycji (NBP)
Źródło: Bloomberg, „Markit”, Eurostat, NBP, opracowanie własne, dane na dzień 20.10.2015 r.
Mar ‘15
Wrz ‘12
Mar ‘10
Wrz ‘07
Mar ‘05
Wrz ‘02
Mar ‘00
40
Wrz ‘92
Lip ‘15
2
Lip ‘14
5
Lip ‘13
80
Lip ‘12
4
Lip ‘11
10
Lip ‘10
6
Lip ‘09
15
Lip ‘08
8
Lip ‘07
20
Produkcja (lewa oś)
PKB (prawa oś)
Źródło: Bloomberg, „Markit”, Eurostat, NBP, opracowanie własne, dane na dzień 20.10.2015 r.
• Wskaźnik kontynuacji inwestycji
120
Wrz ‘97
Produkcja
przemysłowa r/r
w % versus wzrost
gospodarczy w %
• Spadła liczba nowych zamówień
Mar ‘95
Polska
Wrzesień–październik 2015 r. str. 25
Rynkowy Raport Miesięczny
Polska
Sprzedaż detaliczna r/r
w % versus wzrost
gospodarczy w %
Sprzedaż detaliczna r/r w % versus wzrost gospodarczy w %
33
28
23
• W ujęciu m/m sprzedaż detaliczna
18
spadła w sierpniu o 2,6% m/m.
Konsensus rynkowy zakładał poziom
0,8% m/m we wrześniu. Ostatecznie
poziom sprzedaży detalicznej był
niższy o 0,5% m/m.
• W sierpniu odnotowano spadek
sprzedaży detalicznej o 0,3% r/r.
Konsensus na wrzesień przewidywał
wzrost o 1,3% r/r. Ostateczne dane
były na poziomie 0,1% r/r.
13
8
3
-2
-7
-12
Sprzedaż detaliczna r/r w % Zmiana PKB r/r w % (prawa oś)
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 20.10.2015 r.
Kwi ‘15
Mar ‘14
Sty ‘13
Lis ‘11
Wrz ‘10
Lip ‘09
Maj ‘08
Kwi ‘07
Lut ‘06
Gru ‘04
Paź ‘03
Sie ‘02
-17
Wrzesień–październik 2015 r. str. 26
Rynkowy Raport Miesięczny
Polska
• Stopa bezrobocia osiągnęła w sierpniu
Stopa bezrobocia w %
9
7
5
3
22%
20%
18%
16%
14%
12%
4%
2%
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 20.10.2015 r.
Sie ‘15
Sie ‘14
Sie ‘13
Sie ‘12
Sie ‘11
Sie ‘10
Lip ‘09
Lip ‘08
Lip ‘07
Lip ‘06
0%
Lip ‘05
-5
6%
Lip ‘04
-3
8%
Lip ‘03
-1
10%
Lip ‘02
1
Lip ‘01
10%. Oczekiwania na wrzesień
na poziomie 9,9%.
• Badanie PMI wskazuje na wzrost
tempa tworzenia miejsc pracy przez
przedsiębiorstwa.
• Wynagrodzenia rosły w tempie
wyższym od oczekiwań.
Wrzesień–październik 2015 r. str. 27
Rynkowy Raport Miesięczny
Polska
12
10
8
6
Wysokie stopy realne
4
FRA powyżej
podstawowej
stopy procentowej
2
0
Podstawowa stopa procentowa Poziom stopy realnej Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
FRA 9X12 CPI
Wrz ‘15
Sie ‘14
Lip ‘13
Cze ‘12
Maj ‘11
Kwi ‘10
Mar ‘09
Lut ‘08
Sty ‘07
Gru ‘05
-2
Lis ‘04
podstawową stopę procentową
na poziomie 1,5%.
• Inflacja we wrześniu znalazła się
na poziomie -0,8%.
• Rynek FRA 9X12 osiągnął poziom
zbliżony do podstawowej stopy
procentowej.
• Scenariusz bazowy to niskie stopy
przynajmniej do I kwartału 2016 r.
• Realne stopy procentowe spadają
ze względu na spadek deflacji.
14
Paź ‘03
• RPP w październiku utrzymała
Stopy procentowe – Polska
Wrz ‘02
Stopy procentowe –
Polska
Wrzesień–październik 2015 r. str. 28
Rynkowy Raport Miesięczny
Polska
Zmiana wartości WIG na tle podobnych okresów
cyklu koniunkturalnego
250
230
210
Zmiana w %
190
170
150
+26,83%
130
110
+14,2%
90
70
Tygodnie od dołka PKB
Dołek PKB z 31.12.2001
Dołek PKB z 31.03.2005
Dołek PKB z 31.03.2009
Dołek PKB z 28.03.2013
Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.10.2015 r.
Średnia
145
136
127
118
109
100
91
82
73
64
55
46
37
28
19
10
1
50
Wrzesień–październik 2015 r. str. 29
Rynkowy Raport Miesięczny
Zastrzeżenia prawne
Powyższe informacje zostały umieszczone w celu reklamy i promocji usługi zarządzania portfelami, w skład których wchodzi
poinformowania. W dokumencie użyto informacji ze źródeł własnych oraz z publicznie dostępnych źródeł uznanych przez autora
jeden lub więcej instrumentów finansowych, świadczonej przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.
za wiarygodne. Union Investment TFI S.A. dołożyła należytych starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były
Informacje te nie stanowią oferty zawarcia Umowy o zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub więcej
rzetelne i oparte na wiarygodnych źródłach, jednak nie może zagwarantować ich poprawności, kompletności i aktualności,
instrumentów finansowych, przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.
szczególnie w przypadku gdyby informacje, na których oparto się przy ich sporządzaniu, okazały się niedokładne i niekompletne
Z każdą strategią inwestycyjną związane są określone czynniki ryzyka, wskazane w Umowie o zarządzanie portfelami, w skład
lub nie odzwierciedlały stanu faktycznego. Wszelkie dane oraz informacje zamieszczone w niniejszej publikacji mają charakter
których wchodzi jeden lub więcej instrumentów finansowych, przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.
wyłącznie informacyjny.
oraz w Prospekcie informacyjnym świadczenia usług zarządzania portfelem instrumentów finansowych przez Union Investment
Nie należy kopiować tego dokumentu, czy to w całości, czy też jego fragmentów. Nie należy dokonywać w nim zmian,
Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.
rozpowszechniać go wśród innych osób, podmiotów czy też publikować. Niniejszy dokument nie stanowi rekomendacji
Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. uzyskało zezwolenie Komisji Papierów Wartościowych i Giełd
inwestycyjnej ani nie należy go traktować w ten sposób. Niniejszy dokument nie stanowi też podstawy do rozpatrywania
(obecnie: Komisja Nadzoru Finansowego) na rozszerzenie przedmiotu działalności o zarządzanie cudzym pakietem papierów
indywidualnych przypadków podczas świadczenia usług pomocy prawnej. Materiał ten nie stanowi oferty w rozumieniu
wartościowych na zlecenie (obecnie: działalność polegająca na zarządzaniu portfelami, w skład których wchodzi jeden lub
przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny oraz innych przepisów prawa powszechnie obowiązującego.
więcej instrumentów finansowych).
Szczegóły dotyczące wyników funduszy i innych produktów zarządzanych przez Union Investment oraz ich klasyfikacji
Union Investment TFI S.A. ani zarządzane przez nie fundusze inwestycyjne nie gwarantują osiągnięcia celów inwestycyjnych
w odniesieniu do kategorii ryzyka oparte są na wynikach historycznych i/lub zmienności. Te informacje nie gwarantują uzyskania
subfunduszu. Uczestnik funduszu musi się liczyć z możliwością zmniejszenia wartości lub utraty zainwestowanych środków.
podobnych wyników w przyszłości. Jednocześnie Inwestorzy powinni mieć świadomość, że przyszłe wyniki i zmienność mogą
Wymagane prawem informacje, w tym informacje o ryzyku inwestycyjnym związanym z inwestycjami w jednostki uczestnictwa
się różnić.
subfunduszu oraz informacje o podatku od dochodów kapitałowych obciążającym dochód z inwestycji w subfundusz, znajdują
Szczegółowe informacje dostępne są w aktualnym Prospekcie informacyjnym oraz szczegółowych sprawozdaniach finansowych
się w Prospekcie informacyjnym i w skrócie Prospektu informacyjnego funduszu. Prospekt informacyjny, Kluczowe informacje dla
dostępnych na stronie internetowej www.union-investment.pl.
Inwestorów, tabela opłat, dane o ryzyku inwestycyjnym i podatkach dostępne są na stronie www.union-investment.pl.
Pomimo że ten dokument został przygotowany z zachowaniem najwyższej staranności, Union Investment TFI S.A. nie ponosi
Union Investment TFI S.A. przygotowała niniejszy dokument z dołożeniem wszelkiej staranności i z wykorzystaniem swojej
odpowiedzialności za aktualność, dokładność bądź kompletność publikowanych w nim informacji ani za negatywne efekty
najlepszej wiedzy. Informacje przedstawione i opisane w tym dokumencie opierają się na ocenie autora w momencie
wynikające bezpośrednio lub pośrednio z dystrybucji, użytku, zmiany bądź streszczania jego treści.
ich tworzenia i w stosunku do bieżącego stanu prawnego i podatkowego, które mogą ulec zmianie bez uprzedniego
Przyjęcie tego dokumentu należy traktować jak zgodę na powyżej wymienione zastrzeżenia.