Opis projektu Infrastruktura Badawcza w ramach programu Polish
Transkrypt
Opis projektu Infrastruktura Badawcza w ramach programu Polish
Opis projektu Infrastruktura Badawcza w ramach programu Polish Roadmap for RI Nazwa Infrastruktury Badawczej Narodowe Centrum Technologii Energetycznych (NCTE) Wnioskodawca (dane osobowe, afiliacja, stanowisko) Prof. dr hab. inż. Tomasz Szmuc, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie 1: Naukowe uzasadnienie utworzenia proponowanej infrastruktury badawczej (koncepcja, cele, innowacyjność, oczekiwane osiągnięcia) Celem projektu jest utworzenie infrastruktury badawczej, działającej pod nazwą Narodowe Centrum Technologii Energetycznych (NCTE). Centrum jest inicjatywą badawczą ukierunkowaną na wsparcie idei zrównoważonego rozwoju sektora paliwowo-energetycznego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem technologii innowacyjnych i energetycznego wykorzystania węgla w sposób przyjazny dla środowiska. Głównymi obszarami działania proponowanej infrastruktury badawczej są: 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. 1.8. wytwarzanie, oczyszczanie i przetwórstwo gazu syntezowego, wodoru oraz paliw syntetycznych, wtórne wykorzystanie dwutlenku węgla; zwiększenie efektywności wytwarzania energii elektrycznej i ciepła; integracja systemów wytwarzania energii z poligeneracją nośników energii uwzględniającą dywersyfikację paliw w zintegrowanych systemach sprzężonych; działalność badawczo-rozwojowa w obszarze gospodarki wodorowej; działalność badawczo-rozwojowa w obszarze energetyki jądrowej; zaawansowane modelowanie procesów w energetyce i karbochemii; zrównoważona ochrona środowiska w przemyśle paliwowo-energetycznym, separacja i magazynowanie CO2; badania rozwojowe i zastosowanie zaawansowanych materiałów w układach wytwarzania energii. Obszary działalności opisane w punktach 1.1 - 1.8 są ściśle powiązane z celami polityki energetycznej UE i SET planu (SET: Strategic Energy Technology – Strategiczne Technologie Energetyczne), efektywnością wytwarzania i użytkowania energii (włącznie z zagadnieniami sieci inteligentnych – ang. smart grids), technologiami „czystego węgla” (CCS: Carbon Capture and Storage, CCT: Clean Coal Technologies) oraz zagadnieniami bezpieczeństwa energetycznego Polski i Unii Europejskiej. Poniżej przedstawiono wybrane przykłady badań proponowanych przez członków Centrum: • rozwój wysokociśnieniowych reaktorów służących do zgazowania i spalania tlenowego w cyrkulacyjnym złożu fluidalnym z uwzględnieniem wychwytu węgla, pętli chemicznej (ang. chemical looping) oraz wytwarzania nośników tlenu i ich testowania w procesie spalania; • wykorzystania ciepła operacyjnego wysokotemperaturowych reaktorów jądrowych (HTR: High Temperature Reactor) i reaktorów na szybkich neutronach chłodzonych ołowiem (LFR: High Temperature and Lead-cooled Fast Reactors) w celu wytwarzania wodoru; • technologie ogniw paliwowych, włącznie z ogniwem paliwowym z bezpośrednim utlenianiem węgla; • badania modelowe, w których powiązane są obszary tematyczne mechaniki płynów i transportu ciepła z problemami chemii i elektryczności, określane jako “multiphysics approach”; • zaawansowane materiały stosowane w kotłach, turbinach parowych i gazowych o wysokich sprawnościach, reaktorach jadrowych oraz wykorzystywane w technologiach “czystego węgla”; • zastosowania technologii plazmowych z seperacją siarki. Przyszli członkowie NCTE prowadzą już badania w zakresie objętym obszarami działania wymienionymi w punktach 1.1 – 1.8, włącznie z technologiami „czystego węgla” (CCT i CCS). Jeżeli Centrum koordynowałoby tę działalność, postęp w tych żywotnych dla polskiego sektora energetyczno-paliwowego obszarach byłby szybszy i obejmowałby szerszy zakres zagadnień. W ten sposób, na przykład, technologie CCT i CCS mogłyby być w Polsce stosowane szybciej i na większą skalę. 2: Wizja infrastruktury badawczej, która powinna działać jako centrum narodowe (niezależne, rozproszone, sieciowe, oczekiwany czas działania, itp.) Wniosek został złożony przez sześć dużych ośrodków badawczych, których pozycja w obszarze nauk obejmujących zagadnienia paliwowo-energetyczne jest wiodąca w Polsce: Akademię Górniczo-Hutniczą (AGH-UST), Politechnikę Częstochowską (CzUT), Instytut Maszyn Cieplnych CzUT (ITM CzUT)+Instytut Techniki Cieplnej Politechniki Śląskiej (ITT SUT), Politechnikę Wrocławską (WrUT) oraz Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu (ICPC). Centrum jest incjatywą podjętą w celu połączenia wysiłków i lepszej koordynacji działaności badawczorozwojowej, ze szczególnym naciskiem położonym na poprawę zarządzania środkami finansowymi przeznaczonymi na budowę i modernizację laboratoriów. Centrum będzie działało jako rozproszona sieć współpracujących z sobą laboratoriów, której działania będą zarządzane i koordynowane centralnie. Podstawowym warunkiem, który musi być spełniony przy zakładaniu nowego laboratorium lub rozbudowie już istniejącej infrastruktury, będzie odpowiednie doświadczenie i osiągnięcia zespołu w określonym obszarze działalności. Zakup nowego wyposażenia będzie możliwy po ocenie stanu już działającej w NCTE aparatury a jego celem będzie uzupełnieniem braków i poprawą efektywności wykonywanych badań - zakupiona aparatura nie może dublować aparatury znajdującej się w dyspozycji NCTE. W tabeli poniżej przedstawiono obszary działalności członków Centrum – numeracja odpowiada pozycjom na spisie głównych obszarów działania umieszczonym w paragrafie 1: Obszary działalności Członek Centrum AGH-UST CzUT 1.1 1.2 x x 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 x x x x x x x x x ITM x x x CzUT+ITT SUT WrUT x x x x x x ICPC x x x x x x przy czym następujące spacjalności są wiodącymi specjalnościami dla poszczególnych członków Centrum: AGH-UST: synergia przetwórstwa węgla i energetyki jądrowej, ogniwa paliwowe; CzUT: spalanie w złożu fluidalnym; ITM CzUT + IIT SUT: zaawansowane modelowanie; WrUT: integracja układów do wytwarzania energii i poligeneracji nosników energii; ICPC: chemia węgla i zgazowanie. Celami projektu jest utworzenie i wdrożenie do działania infrastruktury badawczej, która pozwoliłaby na prowadzenie wysokiej jakości badań, usług, szkoleń i prac o charakterze konsultacyjnych, w szczególności: • • osiągnięcie i utrzymanie pozycji jednego z wiodących centrów w Europie i na świecie w obszarze technologii paliwowo-energetycznych (platforma badawczo-wdrożeniowa w Polsce i UE będzie wykorzystywała jedne z największych zasobów ludzkich i infrastrukturalnych); pełnienie kluczowej roli w procesie transferu technologii z działalności badawczo-rozwojowej do gospodarki w obszarze technologii paliwowo-energetycznych; • współpraca z wiodącymi producentami paliw i energii; • rozwiązywanie strategicznych problemów gospodarki krajowej; • utworzenie nowej infrastruktury badawczej z wykorzystaniem zaplecza aparaturowego już istniejącego i wytworzonego w NCTE, która pozwoliłaby na rozwój usług i ekspertyz dla partnerów przemysłowych – obecnie jest to 40 elektrowni, 9 koksowni i 4 zakłady chemiczne w kraju. Centrum będzie inwestycją długoterminową, działającą dziesiątki lat. Projekt uwzględnia założenia Strategii Rozwoju Nauki w Polsce do roku 2015, Program Ramowy Strategii Krajowych 2007-2013 (National Strategic Reference Framework) oraz założenia 7mego Programu Ramowego UE. Obszary badań uwzględniają również cele programu energetycznego Rządu Polskiego, który ukazał się w marcu, 2006 r. 3: Opis techniczny proponowanej infrastruktury badawczej (wykorzystanie istniejących budynków i budowa nowych, zakup nowej aparatury naukowej, zakup nowych urządzeń wspomagających, harmonogram etapów) Proponowana infrastruktura badawcza zostanie utworzona w następujących, już istniejących lub nowo-wybudowanych, obiektach: • AGH-UST: Planowane obiekty to nowe laboratoria i zaplecze biurowe (proponuje się aby AGHUST było koordynatorem projektu) oraz laboratoria poddane modernizacji, w których prowadzone będą badania nad: (1) transportem ciepła z HTR i LFR, (2) wytwarzaniem wodoru i paliw syntetycznych w kogeneracji z energetyką jądrową, (3) katalizą w przemyśle paliwowoenergetycznym, (4) ogniwami paliwowymi, (5) modelowaniem komputerowym reaktorów jądrowych (fizyka przemian i cykle paliwowe); (6) nowoczesnymi (zaawansowanymi) materiałami dla energetyki. • CzUT: Planowana jest budowa nowego budynku Laboratorium Czystego Węgla (2000 m2) oraz 33 pracowni i sali konferencyjnej. Obszary badań: przepływ dwufazowy, granulaty, fluidyzacja, spalanie, technologie zero-emisyjne, konwersja termiczna paliw stałych, innowacyjne technologie odsiarczanie i technologie sorpcyjne, pomiary dla kotłów z cyrkulacyjnym złożem fluidalnym (CFB) oraz innych typów kotłów. CzUT ma opracowany program zagospodarowania i dysponuje lokalizacją (działką) dla nowego budynku. • ITM CzUT+IIT SUT: ITM i ITT zarządza wieloma laboratoriami zajmującymi powierzchnie ponad 4000 m2. W tych obiektach można ulokować wszystkie nowe, „ciężkie”, laboratoria technologii spalania, jest w nich również miejsce dla nowo-zakupionego w ramach projektu wyposażenia. Przewiduje się wykonanie prac modernizacyjnych opisanych wyżej laboratoriów i stanowisk, w tym: stanowisk badawczych procesów spalania, przepływów wielofazowych i środowiskowych (ITM i ITT), tuneli aerodynamicznych dla badań turbinowych (ITM) oraz stanowisk dla badań materiałowych. • WrUT: Proponowana infrastruktura badawcza ma stanowić unikalne Laboratorium Innowacyjnych Technologii Energetycznych (InEL), dzięki któremu można będzie wykazać, że możliwe jest wysoko-efektywne wytwarzanie elektryczności i ciepła w zintegrowanym układzie hybrydowym i poligeneracyjnym (IhGCC). Główne wyposażenie laboratorium stanowić będą: jednostka zgazowująca z wychwytem CO2, reaktor do oczyszczania i przetwórstwa gazów surowych metodą plazmową oraz urządzenia sprzęgające z generatorami elektryczności. Laboratorium IhGCC jako instalacja pilotowa oraz inteligentny budynek mieszczący laboratoria (program zagospodarowania WrUT do wglądu) stanowić będą realizację koncepcji sieci inteligentnej (smart grid). • ICPC: Obecnie wykorzystywane obiekty i czynne stanowiska badawcze zostaną zintegrowane z nowymi jednostkami, które będą zbudowane w wyniku realizacji projektu. Nowa infrastruktura badawcza obejmuje: gazociąg dostarczający bogaty w wodór gaz koksowniczy, instalację do termo-katalitycznego reformingu gazów zawierających wodór, instalację do separacji H2 metodami membranową i PSA, stanowisko pirolizy biomasy w pęcherzykowym i cyrkulacyjnym złożu fluidalnym, reaktory przetwórstwa gazów metodą plazmową oraz jednostki testowe do badania aerodynamiki układów ciało stałe-gaz. Powierzchnia budowlana infrastruktury – 600 m2. Harmonogram: zakup i modernizacja aparatury (lata 1-3 trwania projektu), budowa obiektów (lata 2-3 trwania projektu), prace integracyjne (lata 3-4 trwania projektu). 4: Oszacowanie kosztów utworzenia i późniejszego działania proponowanej infrastruktury badawczej (wykazanie obecnie dostępnych funduszy, przewidywane źródła finansowania). Członkowie NCTE przewidują, że koszty utworzenia Centrum będą wynosić (w milionach EURO): • AGH-UST: 10.0 – budowa i modernizacja obiektów, 45.0 - zakup nowej aparatury i wyposażenia badawczego 0.3 – dokumentacja techniczna i nadzór budowlany 0.3 – zakup nowego wyposażenia pomocniczego AGH-UST jest koordynatorem polskiego ośrodka CC Poland Plus działającego w ramach KIC (ang. Knowledge and Innovation Community): InnoEnergy. Główne obszary działalności CC Poland Plus obejmują technologie czystego węgla: rozwój technologii zgazowania, poprawa efektywności wytwarzania energii, recykling CO2 i sekwestracja geologiczna oraz synergia węglowo-jądrowa. Objęta projektem infrastruktura badawcza będzie wartościowym udziałem Polski w inicjatywie KIC. Głównymi członkami CC Poland Plus są: KIT Karlsruhe, CeA, Tue, CNRS, EdF, Total, Turon, itp. KIC będzie uczestniczyć w kosztach działania NCTE w zakresie wynikającym z bieżących potrzeb i zasięgu współpracy. • CzUT 11.15 – budowa nowych obiektów 2.57 – zakup nowego wyposażenia naukowego 0.29 – zakup nowego wyposażenia pomocniczego Podczas każdego roku Laboratorium Czystego Węgla będzie prowadziło projekty i wdrożenia o wartości ok. 0.6 mln EURO. 75% tych kosztów będzie finansowane ze środków publicznych. Pozostałe koszty zostaną pokryte przez przedsiębiorstwa przemysłowe. • ITM CzUT+ITT SUT: 1.5 – koszty modernizacji istniejących laboratoriów 1.2 – modernizacja wyposażenia badawczego 6.0 – zakup nowego wyposażenia i aparatury • WrUT 37.0 – budowa nowych obiektów i pomieszczeń laboratoryjnych spełniających warunki budynku inteligentnego 1.5 – dokumentacja techniczna i nadzór budowlany 1.1 – zakup aparatury naukowej 0.4 – zakup wyposażenia pomocniczego • ICPC: 2.0 – budowa nowych obiektów 3.0 – zakup nowego laboratoryjnego wyposażenia naukowego 7.0 – koszty badań testowych jednostek Można się spodziewać, że kontrakty handlowe zawarte wyłącznie, z będącym obecnie w budowie w ICPC, Centrum Czystych Technologii Węglowych wyniosą 6-10 PLN/rok. CAŁKOWITE KOSZTY: 69.85 – budowa i modernizacja obiektów 57.67 – zakup i modernizacja wyposażenia naukowego 2.05 – dokumentacja techniczna i nadzór budowlany 0.99 – zakup wyposażenia pomocniczego 130.56 mln EURO Wszystkie inwestycje będą koordynowane przez zarząd NCTE, którego struktura została opisana w paragrafie 5. Zarządzanie oraz współpraca, a także wspólne spotkania robocze i publikacje będą finansowane z udziałów członkowskich. Działalność i udział w projektach, które nie będą miały specjalnego finansowania centralnego, będą finansowane ze środków własnych członków Centrum. W przypadku działalności finansowanej, na przykład, z programów ramowych UE lub innych podobnych źródeł, obowiązywać będą warunki finansowania określone tymi programami. 5: Struktura organizacyjna przewidywana dla infrastruktury badawczej objętej projektem (struktura zarządzania, konsorcjum, relacje między wnioskodawcami) Rada Projektu Project Board Jeden reprezentant One representative of each partner +członka Project Menager każdego Centrum + Dyrektor Projektu Dyrektor Project Menager Projektu Executive Kierownictwo Project Office BiuroSuport Projektu Członek Senior Założyciel User Członek Senior Założyciel User Członek Senior Założyciel User Członek Senior Założyciel User Senior Członek Założyciel User RI RI AGH-UTC AGH-UST RI RI ITM+ITT STU RI RI CzUT CzTU RI RI WrUT ICPC RI RI ICPC TUW Projekt struktury organizacyjnej składa się z trzech głównych poziomów: ogólnego zarządzania projektem, administracji i wykorzystania wyników, włączając w to zagadnienia ochrony praw własności intelektualnej. W skład ogólnej struktury zarządzania wchodzą: RADA GŁÓWNA W celu osiągnięcia najbardziej efektywnego sposobu koordynacji działań w ramach infrastruktury badawczej, jest ona podzielona na sekcje. Proponuje się aby Koordynatorem projektu był AGHUST. AGH-UST będzie odpowiedzialne za koordynację działalności administracyjnej między członkami Centrum. Wszyscy Członkowie Centrum będą odpowiedzialni za rozwój nowych obiektów badawczych, w których prowadzone będą badania w zakresie technologii spalania, zgazowania i technologii jądrowych. KOMITET DORADCZY Komitet Doradczy składa się z przedstawicieli użytkowników Centrum a jego skład nie jest ograniczony do wnioskodawców Projektu. Do tego Komitetu będą zapraszani wybrani przedstawiciele (instytucje), którzy zapewnią obiektywną ocenę rynków energii na poziomie europejskim. W ten sposób zapewnione zostaną również obiektywna ocenę i właściwe wykorzystanie wyników w szerokim aspekcie ich przyszłych, realnych zastosowań. Komitet będzie współpracował z Centrum w celu jak najszerszego wykorzystania uzyskanych wyników. Dodatkowo, Komitet będzie zabiegał o uwzględnienie opinii miejscowych użytkowników końcowych przy rozwijaniu technologii czystego węgla na skalę komercyjną. Takie przedsiębiorstwa jak PGE i PKE już potwierdziły zainteresowanie w uczestnictwie w pracach tego Komitetu. PION ADMINISTRACYJNY AGH-UST, jako koordynator finansowy i administracyjny, będzie odpowiedzialne za zarządzanie Projektem. Oprócz prowadzenia zwykłej, codziennej działalności administracyjnej, AGH-UST będzie stanowiło łącznik między partnerami badawczymi (CzUT, ITM CzUT+ITT SUT, WrUT, ICPC). Będzie ono dbało o aktualizację szczegółowych wytycznych projektu oraz odpowiednią współpracę miedzy Członkami Projektu z uwzględnieniem decyzji i zaleceń Komitetu Doradczego. KOMITET DS OCHRONY PRAW WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ Komitet ten powinien przedstawić konsorcjum projekt, w którym zwrócona zostałaby szczególna uwaga na sprawy wiedzy i propagowania innowacyjnego sposobu myślenia, a w którym także zostałaby podkreślona waga zabezpieczenia praw jednostek badawczych. Komitet będzie skupiał reprezentantów z jednostek badawczo-rozwojowych w celu rozwiązywania problemów ochrony własności intelektualnej. Komitet będzie się składał z naukowców, odpowiedzialnych za rozstrzygnięcie jaka działalność może zostać określona jako innowacyjna, podejmowanie decyzji odnoszących się do własności intelektualnej oraz opis procedur, które stanowić będą zręby systemu ochrony własności intelektualnej. 6: Wyposażenie naukowe zgodne z tematyką projektu lub inne aktywa z nim związane, będące w dyspozycji wnioskodawcy (tylko ważniejsze użyteczne wyposażenie) AGH-UST: Obecnie w rejestrze AGH-UST znajduje się ponad 500 różnych laboratoriów, z tego 35 laboratoriów ma profil „paliwowo-energetyczny“ i działa wyłącznie w Wydziale Energetyki i Paliw AGH. Są miedzy nimi laboratoria: Chromatografii Gazowej, Zgazowania i Pirolizy Węgla, Analizy Paliw Stałych, Paliw Ciekłych, PIV, Ultra-silnych Pól Magnetycznych, Spektroskopii XRD i IFR, itp. Wkrótce zostaną otwarte w tym Wydziale kolejne laboratoria dzięki realizacji projektu UE za sumę ok. 4 mln EURO. Ostatnio (w 2011 r) w AGH uruchomiono najnowocześniejszy analityczny mikroskop elektronowy Titan Cubed 60-300. CzUT: Wybrane stanowiska niekomercyjnego wyposażenia badawczego: • Doświadczalna Instalacja Pilotowa z Cyrkulacyjnym Złożem Fluidalnym 0.1 MWt zintegrowana z zasobnikiem tlenu o pojemności 240 m3 • stanowisko badawcze zasiarczania sorbentów w atmosferze wzbogaconej w tlen • stanowisko badawcze do wyznaczania pojemności sorpcyjnej materiałów mezoporowatych Wybrane stanowiska komercyjnego wyposażenia badawczego: • analizatory gazu Mahiak, IMR, Multom • analizator termograwimetryczny Mettler Toledo • spektrometr masowy ThermoStar ITM CzUT+ITT SUT: • stanowiska do aerodynamicznych badań turbinowych i transportu ciepła • stanowiska do badań aerodynamiki środowiskowej i transportu ciepła • stanowisko pomiarowe prędkości chwilowej z użyciem liniowej analizy dyskryminacyjnej (2D LDA) • stanowisko pomiarowe prędkości chwilowej i temperatury z użyciem technologii 4D CTA (ang. Computer Tomography Analysis) WrUT: Wybrane stanowiska niekomercyjnego wyposażenia badawczego: • 50 KW izotermiczny reaktor przepływowy zintegrowany z zasobnikiem tlenu i stanowiskami testowymi do badania wychwytu CO2 przez sorbenty ciekłe i stałe • rurowe reaktory obrotowe do badań procesów zgazowania, sprzężone z wytwornicą pary i sorbentami stałymi oraz układem regeneracji sorbentów • trzy stanowiska badawcze do osuszania paliw zawilgoconych – z osuszaczem rurowym, próżniowym i fluidalnym Wybrane stanowiska komercyjnego wyposażenia badawczego: • CHNS – analizator Perkin Elmer, piec do 1300 oC Carbolite, absorpcyjny spektromet atomowy – ASA, analizator TG/DTA Pyris Diamond sprzężony ze spektrometrem masowym HGPR Hidden, DSC • Analizatory gazowe: Ultramat 23 – Siemens, FTIR gamet, Servomex K150, testo 350XL. ICPC: Instalacje do badania procesów (o wielkości odpowiedniej dla energetyki rozproszonej) • zgazowania paliw stałych pod ciśnieniem atmosferycznym w cyrkulacyjnym złożu fluidalnym w atmosferze powietrza • instalacja doświadczalna do badania hydrodynamiki w układach przepływów wielofazowych • zgazowania biomasy w reaktorze ze złożem stałym zasilającym silnik gazowy Aparatura analityczna i badawcze stanowiska laboratoryjne • aparatura do analizy elementarnej, CHN – TruSpec, M@D fotometr płomieniowy • stanowisko badawcze do wyznaczania reaktywności paliw pod podwyższonymi ciśnieniami • stanowisko do syntezy paliw ciekływ pod podwyższonymi ciśnieniami (reaktory bliźniacze) i wiele innych 7: Zaplecze ludzkie dostępne dla wnioskodawców, zapewniające prowadzenie właściwej działalności badawczo-rozwojowej przez infrastrukturę badawczą objętą projektem (np. liczebność zespołu, sposób osiągnięcia celu) • AGH – UST: Ponad 300 naukowców (w tym ponad 100 profesorów) zaangażowanych jest w AGH-UST w badaniach i procesie kształcenia w zakresie energetyki, technologii paliw i nauk geologicznych. Główne wydziały, które prowadzą badania w obszarach objętych projektem to: Wydział Energetyki i Paliw (wiodący Wydział z 26 profesorami i 50 adiunktami), Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Wydział Wiertnictwa Nafty i Gazu oraz Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska. Liczba studentów kształconych na tych Wydziałach przekracza 5000, w tym ok. 80 to studenci studiów doktoranckich. • CzUT: CzUT ma duże doświadczenie w zakresie technologii węglowych i wdrażaniu innowacyjnych koncepcji w obszarze czystych technologii węglowych. Obecnie Instytut zatrudnia 16-tu pracowników badawczych, w tym pięciu profesorów z kierownikiem, prof. W. Nowakiem i 9-ma pracownikami ze stopniem doktora. Zespół ma duże doświadczenie wynikające z pokaźnej liczby realizowanych krajowych i międzynarodowych projektów badawczych oraz prac wdrożeniowych dla przemysłu. Zespół uznawany jest za wiodący w zakresie fluidyzacji i technologii złóż fluidalnych. Obecnie, w realizacji kilkunastu projektach bierze udział 25 studentów studiów doktoranckich. Wielu z nich chce kontynuować pracę na uniwersytecie, co stanowić będzie o przyszłej sile naukowej środowiska. W tych okolicznościach, uruchomienie infrastruktury badawczej objętej projektem będzie pomocne w dalszym rozwoju ludzkich zasobów o wysokich kwalifikacjach. • ITM CzUT+ITT SUT: ITM CzUT zatrudnia 4 profesorów i 10 doktorów z kierownikiem prof. A. Bogusławskim oraz 10 doktorantów. Otrzymało status Centrum Doskonałości COMECO i Centrum Wiodącego ERCOFTAC. ITT SUT zatrudnia 17 profesorów i 21 adiunktów z kierownikiem prof. S. Drobniakiem oraz 33 studentów studium doktoranckich. ITT posiada status Centrum Doskonałości UE. • WrUT: WrUT legitymuje się doświadczeniem w zakresie przetwórstwa węgla oraz innych paliw a także układach wytwarzania energii. W tym obszarze, prace badawcze prowadzone są w czterech Wydziałach (Wydziale Mechaniczo-Energetycznym, Wydziale Mechanicznym, Wydziale Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii oraz Wydziale Elektrycznym). Obecnie, zaplecze naukowe infrastruktury badawczej objętej projektem stanowi 10 profesorów (z prof. H. Pawlak-Kruczek, jako osobą kierującą i koordynującą działalnością) oraz 20 naukowców ze stopniem doktora. Zespół uznawany jest za wiodący w technologii węglowych kotłów pyłowych ze współspalaniem i technologiach niskoemisyjnych. Zespół akademicki wspierany jest przez studentów studiów doktoranckich, którzy biorą udział w licznych projektach, również międzynarodowych. • ICPC: Doświadczenie w rozwoju technologii przetwórstwa węgla od roku 1955. Głównymi partnerami komercjalnymi są przemysł karbochemiczny, węglowy sektor energetyczny oraz przedsiębiorstwa przetwórstwa odpadów stałych. Zatrudnienie całkowite 240, pracownicy naukowi: 185 (8 profesorów, 26 doktorów) z kierownikiem prof. M. Sciążko. Średnia wieku w grupie naukowców: 41 lat. 8: Wcześniejsze zaangażowanie w naukową działalność badawczo-rozwojową krajową i międzynarodową w tematyce zbieżnej z proponowaną infrastrukturą badawczą (np. lista projektów UE – PR6, PR7 i innych projektach –NATO, ESF; lista wybranych publikacji (ostatnie 10 lat, maks. 10 pozycji)). Planowana działalność naukowa. Projekty (2009): • AGH – UST Quantitative micro/nanostructure characterisation of new martensitic and austenitic steels for superclean thermal power plants (Ilościowa charakterystyka mikro/nanostrukturalna nowych stali martenowskich i austenicznych dla superczystych elektrowni cieplnych), COST Action 536, 6 projektów EURATOM (PR5-7), dotyczących reaktorów jądrowych: MUSE, PDS-XADS, EUROTRANS, PUMA, ELSY, LEADER Ponad 20 projektów UE w zakresie energetyki było ostatnio realizowanych na AGH-UST, w tym 10 wyłącznie w Wydziale Energetyki i Paliw. • CzUT Development of High-Efficiency CFB Technology to Provide Flexible Air/Oxy Operation for a Power Plant with CCS (Rozwój wysoko-efektywnych technologii CFB (cyrkulacyjne złoże fluidalne) zapewniających elastyczną pracę siłowni cieplnych z CCS (wychwyt i magazynowanie węgla)) - PR7 - FLEXIBurn CFB Demo Project, A novel method of gas and petrochemical pollutants removal using adsorbents based on fly ashes (Nowatorska metoda usuwania zanieczyszczeń gazowych i petrochemicznych z użyciem adsorberów na bazie lotnych popiołów) - Norwegian Mechanism (tzw. Projekt Norweski) i dwa dalsze. • - - • ITM CzUT+ITT SUT INTELLECT D.M.., „Integrated lean low emission combustor design methodology” (Metodologia projektowa dla zintegrowanych nisko-emisyjnych komór spalania) , contract nr AST3-CT-2003502961, 6 FP INSPIRE, Marie Curie 6FP: Research and Training Network aimed at energy problems and their environmental impact (Sieć badawcza i szkoleniowa ukierunkowana na problemy energetyki i ich wpływu na środowisko). i 9 dziewięć dalszych WrUT: “Innovative In Situ CO2 Capture Technology for Solid Fuel Gasification” (Innowacyjna technologia wychwytu CO2 in situ dla zgazowania paliw stałych), acronym ISCC, PR6 No. SES6-CT-2003-502743 “Demonstration of Large Scale Biomass Co-Firing and Supply Chain Integration” (Projekt demonstracyjny współspalania biomasy na dużą skalę i integracji łańcucha dostaw) Contract PR6 , No. TREN/FP7EN/218968/”DEBCO i cztery inne • ICPC: Od momentu ogłoszenia Programu Ramowego 5 (PR5), ICPC był zaangażowany w realizację 17 projektów UE. Ma podpisaną umowę o współpracy z NETL/DOE (USA) i jest w trakcie negocjacji z J-Coal (Japonia). Główne projekty: 7PR: TREN/07/FP6EN/S07.71093/038479, Co-firing from research to practice: technology and biomass supply know–how promotion in Central and Eastern Europe (Współspalanie od badań po praktykę: technologia i zaopatrzenie w biomasę – promocja know-how w Środkowej I Wschodniej Europie) “COFITEK”, Publikacje: 1. T. Czakiert, et al., Fuel Conversion from Oxy-Fuel Combustion in a Circulating Fluidized Bed, Fuel Processing Technology, 87 (2006) 531-538. 2. D.Wawrzyńczak, W.Nowak; Application of flow parameters PSA process for capture of CO2 from flue gases emitted during oxygen-enrich ed combustion; Chemical and process engineering; 30 (2009) 589-602. 3. W. Piotrowski, at al., Transition Prediction on Turbine Blade Profile with Intermittency Transport Equation, TRANS ASME, J. of Turbomachinery, 132 (2010) 011020-1 - 011020-10, 4. J. Górski. et al.: Zero Emissions Power Cycles. CRC Press, Boca Raton, 2009. 5. P. Tomczyk, MCFC vs. Other Fuel Cells – Critical Analysis of Characteristics, Technologies and Prospects, J. Power Sources, 160 (2006) 858-862. 6. H. Pawlak-Kruczek et al.: The effect of biomass on pollutant emission and burnout in cocombustion with coal, Combustion Science and Technology, 178 (2006) 8. 7. Zarys stanu i perspektyw energetyki polskiej: studium AGH, Ed. K.Jeleń, M. Cała, Wyd. AGH, Kraków, 2009 8. Nowak W. et al., Modeling of Solid Fuels Combustion in Oxygen-Enriched Atmosphere in Circulating Fluidized Bed Boiler - Part I. The mathematical model of fuel combustion in oxygenenriched CFB environment, Fuel Processing Technology, 91 (2010) 290-295. 9. S. Porada, A comparison of basket willow and coal hydrogasification and pyrolysis, Fuel Processing Technology, 90 (2009), 717-721 10. Nowak W. et al, Modeling of Solid Fuels Combustion in Oxygen-Enriched Atmosphere in Circulating Fluidized Bed Boiler - Part II. Numerical simulations of heat transfer and gaseous pollutants emissions associated with coal combustion in O2/CO2 andO2/N2 atmospheres enriched with oxygen under circulating fluidized bed conditions, Fuel Processing Technology, 91 (2010) 364368. 9: Wcześniejsze działalność usługowa na rzecz społeczności naukowej, przemysłu lub społeczeństwa (np. transfer technologii lub wiedzy, projekty lub inicjatywy). Planowana działalność usługowa. AGH-UST: Wyłącznie w Wydziale Energetyki I Paliw AGH zrealizowano 35 kontraktów z przedsiębiorstwami przemysłowymi w latach 2006-9, w tym: (1) Konsultacje, doradztwo techniczne i nadzór podczas budowy i rozruchu baterii koksowniczej Nr 5. Zakłady Koksownicze Zdzieszowice; (2) Optymalizacja inwestycji EDF w Polsce pod kątem ochrony środowiska w zrównoważonym rozwoju. Od roku 2004, AGH-UST zawarło 118 kontraktów z udziałem Pratt &Whitney, USA, których przedmiotem były zaawansowane materiały wysokotemperaturowe. Planowana działalność usługowa: modelowanie systemów energetycznych, zgazowanie paliw i biomasy, ochrona środowiska w sektorze paliwowo-energetycznym, rozwój i charakterystyka materiałow dla systemów energetycznych. CzUT: Lista transferów wiedzy i technologii: 1. Transfer technologii kotłów z cyrkulacyjnym złożem fluidalnym (PGE, PKE i liczne inne elektrownie w Polsce) 2. Technologia aktywizacji odpadów z użyciem układu mokrego odsiarczania gazów odlotowych i produkcji gipsu – PCC Rokita 3. Innowacyjna technologia osuszania węgla brunatnego – Kopalnia Sieniawa, PGE Turów 4. Technologia mechanicznej aktywizacji sorbentów – Elektrownia Turów Planowana działalność usługowa: Modelowanie i optymalizacja procesów w cyrkulacyjnym złożu fluidalnym, użyteczność testów pomiarów mocy, monitorowanie środowiska i oszacowanie „czasu życia”, wstępne studia wykonalności dla nowych elektrowni, projektowanie układów z cyrkulacyjnym złożem fluidalnym z uwzględnieniem CCS, optymalizacja zarządzania energią przy wprowadzeniu CCS. ITM CzUT+ITT SUT: Zarówno ITM jak i ITT są kluczowymi graczami w tworzeniu Strategii Energetycznej dla Polski. Jest to zespół podprojektów związanych z czterema rodzajami czystych energii, których efektem będzie wdrożenie instalacji demonstracyjnych i ich znaczny udział w sektorze energetycznym w Polsce. ITM i ITT są zaangażowane we wszystkich podprojektach tej Strategii. WrUT: Koordynuje działalność Klastra Energetycznego, w skład którego wchodzi 16 przedsiębiorstw sektora energetycznego, 2 instytuty badawcze oraz 5 uniwersytetów 1. Innowacyjna technologia wytwarzania ciekłych paliw z odpadów (gliceryna, oleje), współspalania w węglowych kotłach pyłowych – ENEA PP Kozienice 2. Technologia wstępnego przetwarzania żużli paleniskowych i ich reaktywacji dla układów z cyrkulacyjnym złożem fluidalnym – PGE PP Turów 3. Transfer technologii dla pyłowych kotłów węglowych i kotłów paleniskowych – PCC Rokita 4. Optymalizacja procesu odsiarczania w węglowych kotłach pyłowych – PGE PP Turów IPCP: Instytut współpracuje w 40-ma elektrowniami i ciepłowniami, 9-ma koksowniami i 4-ma zakładami chemicznymi. Koordynuje ponadto działalność sieci „LABIOMEN”, w której zrzeszone jest 42 laboratoriów zakładowych działających w elektrowniach. Jest również zaangażowany w działalność badawczo-rozwojową z partnerami przemysłowymi, zapewniając im badania specjalistyczne i ekspertyzy. Partner naukowy 27 jednostek badawczych w kraju i zagranicą nie należących do w/w grupy. Zaangażowany w transfer technologii do przemysłu - przykładem takiej działalności jest 19 wdrożeń dotyczących współspalania biomasy. 10: Przewidywane zaangażowanie społeczności naukowej w Polsce w działalność naukowobadawczą prowadzoną w infrastrukturze badawczej objętej projektem oraz krąg potencjalnych użytkowników od wnioskodawców do użytkowników zewnętrznych (np. lista ośrodków zaangażowanych w działalność badawczo-rozwojową w proponowanej infrastrukturze, liczba potencjalnych użytkowników) Tematyka węgla i czystych technologii węglowych w wielu krajach, włączając w to Polskę, jest zagadnieniem najwyższej wagi w kontekście europejskiej polityki klimatycznej. W tym obszarze nauki, NCTE będzie współpracowało w wieloma instytucjami badawczymi w Polsce i na świecie. Głównymi partnerami NCTE będą: Instytut Energetyki, Politechnika Warszawska i Politechnika Gdańska. Z pośród partnerów zagranicznych będą to instytucje, z którymi Członkowie Centrum już realizują wspólne projekty i przedsięwzięcia, np. VTT Technical Research Centre of Finland, Lapparent University of Technology, Chalmers University of Technology i Universidad de Zaragoza. ECP-R&D France, BTU Cottbus, University of Stuttgart oraz Politehnica Timisoara (UPT), Romania. Nowa infrastruktura badawcza pozwoli na rozwinięcie bliższej współpracy z tymi jednostkami i stworzy doskonałe warunki dla rozszerzenia zakresu tej współpracy. Praca badawcza we współpracy krajowej jak i zagranicznej będzie prowadzona również pod kątem potrzeb klientów przemysłowych. Obecnie, głównymi beneficjentami badań naukowych są elektrownie węglowe, elektrociepłownie, producenci kotłów i zakłady chemiczne. W przyszłości będą oni stanowili również dominującą grupę potencjalnych klientów, do której można zaliczyć: - przedsiębiorstwa energetyczne (np. PGE, PKE, Enea, Tauron, Endesa) – 5 - elektrociepłownie (np. Fortum, lokalne przedsiębiorstwa) – 2 - producentów koltów (np. Foster Wheeler, Rafako) – 2 - zakłady chemiczne (np. PCC) – 1 - laboratoria przemysłowe -2. 11: Ustalenia mające na celu zapewnienia dostępu do objętej projektem infrastruktury badawczej potencjalnym użytkownikom (wolny dostęp naukowców zatrudnionych w polskich instytutach badawczych, zgodność ze standardami Wolnej Nauki (Open Access)) NCET zapewni możliwości uczestnictwa w projektach naukowcom z różnych ośrodków badawczych oraz przemysłu, którzy są zainteresowanie zagadnieniami wymienionymi w paragrafie 1. Powinni oni jednak najpierw zobowiązać się, że wyniki prac badawczych wykonanych w ramach programów finansowanych ze źródeł krajowych, rządowych międzynarodowych lub innych środków publicznych będą ogólno-dostępne zgodnie z zasadami Wolnej Nauki. Wyniki prac badawczych wykonanych odpłatnie dla przemysłu mogą nie być udostępnione zgodnie z tymi zasadami, o ile, zgodnie z zawartą umową, stanowić one będą własność przedsiębiorstwa. Od początku planowano, że działalność prowadzona w ramach infrastruktury badawczej, ma charakter otwarty, ma zapewnić wolny dostęp do uzyskanych wyników i ma inspirować do tworzenia nowych, wspólnych projektów z udziałem innych polskich naukowców. Centrum będzie udostępniać wyposażenie naukowe do realizacji projektów poświęconych energetyce i technologii paliw, nawet dla naukowców nie będących członkami NCTE. W takich przypadkach, ich zamówienia będą rozpatrywane przez Radę Główną i realizowane zgodnie z bieżącymi możliwościami i priorytetami. Zleceniodawcy nie należący do NCTE będą obciążani jedynie kosztami obsługi, amortyzacji oraz serwisowania aparatury badawczej. Ogólnie mówiąc, NCET będzie działało zgodnie z zasadami organizacji non-profit. 12: Przyszłe możliwości kształcenia i szkolenia studentów, naukowców oraz innych członków społeczności (np. związki z rozpowszechnianiem i wykorzystaniem wyników a także zarządzaniem własnością intelektualną) Powstanie dobrze wyposażonej sieci laboratoriów “energetycznych” będzie skutkowało istotną poprawą jakości polskich badań w zakresie energetyki, w szczególności w strategicznym obszarze technologii czystego węgla. Realizacja założeń Wolnej Nauki spowoduje wzrost liczby naukowców i projektów, których celem będą badania w zakresie problemów węglowych. Strategia propagowania wiedzy o projekcie została podzielona na dwie części w zależności od tego czy będzie ona ukierunkowana na wewnętrzne struktury Centrum czy też jej celem będzie szeroki odbiór społeczny (publikacje/konferencje). Główny nacisk zostanie położony na upowszechnianie wyników wśród partnerów naukowych. Wyniki działalności będą prezentowane w formie raportów i prezentacji. Przewiduje się wydawania specjalnego biuletynu, którego celem będzie rozpowszechnianie wyników w obrębie Centrum. Biuletyn rozprowadzany będzie do wszystkich jednostek związanych z projektem. Wyniki badań będą również publikowane w raportach i artykułach naukowych. Również realizowane projekty zapewniają efektywne rozpowszechnianie wyników badań w małych i średniej wielkości przedsiębiorstwach a także odpowiednich ośrodkach przemysłowych, stowarzyszeniach naukowych i innych grupach użytkowników. Działalność NCTE będzie także prezentowana na stronie internetowej projektu i poprzez uczestnictwo i organizację spotkań warsztatowych, konferencji i spotkań szkoleniowych. Każdy z Członków będzie miał swój udział w działalności propagacyjnej, niektórzy z nich w wymiarze krajowym, inni w wymiarze międzynarodowym. Sprawozdania z działalności propagacyjnej będą dokonywane i aktualizowane w formie okresowych raportów przygotowywanych do pism o zasięgu międzynarodowym. NCTE będzie działać na korzyść rozszerzającej się europejskiej społeczności badawczej poprzez swój udział w spotkaniach i konferencjach krajowych i międzynarodowych. Ważnym elementem akcji propagacyjnej będzie również publikacja otrzymanych wyników badań w czasopismach o zasięgu międzynarodowym. NCTE chce dzielić się swoimi wynikami z przedstawicielami producentów energii poprzez utworzenie sieci instytucji naukowych i partnerów przemysłowych. Wspólne działania wszystkich uczestników proponowanego projektu doprowadzą do utworzenia komplementarnego systemu laboratoriów umożliwiających prowadzenie najróżniejszych form szkoleń. Zawodowe umiejętności zespołów wszystkie jednostek Centrum uprawniają je do zaoferowania usług komercyjnych w sektorze energetycznym i tworzonej infrastrukturze badawczej zwiększyłoby to potencjał NCTE i sprawiło, że w obiektach będzie możliwe prowadzenie działalności szkoleniowej i kształcenia jak również działalności badawczo-rozwojowej dla partnerów przemysłowych. Konsorcjum mogłoby wtedy utworzyć wspólne studia doktoranckie dla kandydatów z Polski i zagranicy. 13: Przewidywany wzrost konkurencyjności Polski w wymiarze międzynarodowym w zakresie działalności badawczo-rozwojowej dzięki utworzeniu proponowanej infrastruktury (np. zwiększenie możliwości konkurowania w zakresie programów ramowych, szanse na późniejsze dołączenie do pan-europejskiej infrastruktury badawczej) Użytkownicy infrastruktury badawczej uzgodnili, że przede wszystkim ma ona służyć realizacji wspólnego programu badawczego ukierunkowanego na czyste technologie węglowe i CCS. Infrastruktura, która charakteryzuje się kilkoma wyróżniającymi się obszarami badań (1. „Czystym” spalaniem węgla w pyłowych kotłach węglowych, 2. Spalaniem tlenowym w cyrkulacyjnym złożu fluidalnym z CCS; 3. Zagazowaniem węgla z zaawansowanym przetwórstwem gazu surowego do gazu syntezowego wzbogaconego w wodór dla reformingu termo-katalicznego; 4. Badaniami teoretycznymi i modelowaniem, 5. Energetyką jądrową) może stanowić o jej silnej konkurencyjnej pozycji w licznych konkursach objętych programami ramowymi. Wspólne centrum badawcze może zostać w przyszłości włączone do Europejskiego Ośrodka Badawczego CCT-CCS w programie startowym EERA (European Energy Research Alliance) poświęconego problemom energetyki węglowej. Korzystanie i udostępnienie infrastruktury badawczej i innych zasobów, połączone wysiłki na rzecz rozbudowy obiektów badawczych, optymalne wykorzystanie nabytych umiejętności oraz wspólne badania jako kluczowa cześć projektu, skutkować będą wyraźnym wzrostem konkurencyjności Polski w zakresie działalności badawczo-rozwojowej skupionej na czystych technologiach węglowych i CCS. 14: Wzajemne relacje między infrastrukturą badawczą objętą programem a rozmieszczeniem podobnych infrastruktur w Europie (np. lista podobnych infrastruktur badawczych w Europie, przewidywana współpraca międzynarodowa) Lista podobnych infrastruktur badawczych w Europie: University of Stuttgart-IVD - Niemcy, Brandenburg University of Technology Cottbus i CEBRA Cottbus (Center for Energy Technology Brandenburg) - Niemcy, IFRF Pisa - Włochy, University of Cardiff – Wielka Brytania, Instituto Nacional del Carbón (INCAR-CSIC), Hiszpania; The Fundación Ciudad de la Energía (CIUDEN) – Hiszpania; UK Energy Research Centre – Wielka Brytania; Energy Research Centre of the Netherlands – Holandia; TUBITAK UZAY – Turcja. Forschungszentrum Julich, Institut für Energieforschung – 30-letnia współpraca z AGH-UST, ponad 200 wspólnych publikacji, współpraca w zakresie rozwoju i badania charakterystyk zaawansowanych materiałów. CzUT uczestniczy wraz z VTT w 7PR and EERA NET Research Programmes w badaniach poświęconych CCS. TUBITAK jest partnerem CzUT w spalaniu w cyrkulacyjnym złożu fluidalnym. ITM CzUT współpracuje z LUND University Combustion Centre w ramach PR6, projektu Intellect D.M. poświęconemu zapłonowi i modelowaniu z uwzglednieniem wysokości dla silnikow lotniczych. WRUT ma umowę o współpracy z University of Stuttgart. Od 1993 r US IV Department i WRUT – Wydział Mechaniczno-Energetyczny uczestniczyli i uczestniczą w znacznej liczbie projektów UE w ramach PR5, PR6 i PR7 w zakresie czystego wytwarzania energii. Podobna współpraca ma miejsce pomiędzy VTT i IFRF a WRUT. 15: Oczekiwany wpływ proponowanej infrastruktury na sytuację socjalno-ekonomiczną (np. oczekiwana współpraca z miejscowym przemysłem wysokich technologii, oczekiwana współpraca z lokalnymi placówkami oświatowymi lub organizacjami pozarządowymi). Infrastruktura badawcza objęta programem będzie wspomagała cele polityki krajowej i europejskiej, w szczególności w zakresie konkurencyjności, energetyki i zmian klimatycznych. Poprzez otwarcie nowych możliwości generowania energii, NCTE zwiększy konkurencyjność Europy i przez to będzie uczestniczyła w Strategii Lizbońskiej zwiększenia liczby miejsc pracy. W dłuższej perspektywie, technologia CCS może zmienić gospodarkę w europejskim sektorze energetycznym zgodnie z oczekiwaniami politycznymi i wdrażanym scenariuszem wychwytu CO2. To z kolei spowoduje, że naukowcy i europejski sektor energetyczny będą w posiadaniu wyjątkowej wiedzy w tym zakresie. Należy dodać, że zależność od węgla jest czynnikiem krytycznym, który wymusza na Europie wprowadzenie efektywnych i czystych technologii spalania, a dla nowych członków UE, takich jak Polska, nie ma innego wyboru niż węgiel jako źródło energii. Rozwój bardziej efektywnych technologii dla elektrowni zasilanych paliwem kopalnym jest jedyną realną opcją zmniejszenia emisji CO2. Z tego powodu, realizacja Centrum Badawczego NCET objętego projektem, będzie promować cele polityki UE uwzględniające zmiany klimatyczne. CCS jest jednym z priorytetowych obszarów dla polityki UE tak jak i dla Krajów Członkowskich, ostatnio zostało to potwierdzone przez zatwierdzenie Celów Europejskiej Polityki Energetycznej do 2020 r, - w tym okresie powinna być osiągnięta 20% redukcja emisji CO2. W krótkiej perspektywie czasowej, przy założeniu, że najważniejszym celem NCTE będzie rynek krajowy, głównym efektem działania NCTE będzie wykazanie, że technologie czystego węgla mogą być realnie zastosowane do wytwarzania energii elektrycznej na dużą skalę. Biorąc pod uwagę ogromny potencjał energetyki węglowej w Polsce, działalność NCTE będzie wymagać wielostronnej współpracy w obszarze prac badawczo-rozwojowych dla sprostania globalnemu wyzwaniu redukcji emisji CO2 i przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym, W zakresie polityki miejscowej, w obrębie UE, NCTE będzie miało pozytywny wpływ na sytuacje socjalną poprzez umocnienie miejscowego rynku pracy i utworzenie nowych miejsc pracy: - utrzymanie w stanie produkcyjnym kopalni węgla i transportu (umocnienie rynku pracy) - rozszerzenie stosowania miejscowej biomasy, włącznie z logistyką zaopatrzenia i transportem (tworzenie nowych miejsc pracy) - wytwarzanie czystej energii i zabezpieczenie dostaw energii (umocnienie rynku pracy i tworzenie nowych miejsc pracy) - promowanie wdrażania technologii CCS, włącznie z logistyka i transportem (tworzenie nowych miejsc pracy) - współpraca z lokalnymi placówkami oświatowymi (szkołami), instytucjami pozarządowymi i przemysłem wysokich technologii. 16. Dodatkowe uwagi Zakłada się, że Centrum NCTE będzie otwartym centrum badawczym o wolnym dostępie dla innych instytucji w Polsce. Warunki przystąpienia do NCTE zostaną opisane w Statucie.