międzynarodowy standard rewizji finansowej 501 dowody badania

Transkrypt

międzynarodowy standard rewizji finansowej 501 dowody badania
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
MIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 501
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE
DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
(Stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonych za okresy
rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r. i póŸniej)
SPIS TREŒCI
Paragraf
Wprowadzenie
Zakres standardu ........................................................................................
1
Data wejœcia w ¿ycie ..................................................................................
2
Cel .............................................................................................................
3
Wymogi
Zapasy .......................................................................................................
4-8
Spory prawne i roszczenia .........................................................................
9-12
Informacje o segmentach............................................................................
13
Zastosowania i inne materia³y objaœniaj¹ce
Zapasy .......................................................................................................
A1-A16
Spory prawne i roszczenia .........................................................................
A17-A25
Informacje o segmentach............................................................................
A26-A27
Miêdzynarodowy Standard Rewizji Finansowej (MSRF) 501 „Dowody badania – rozwa¿ania szczególne dotycz¹ce wybranych zagadnieñ” nale¿y odczytywaæ w powi¹zaniu z MSRF 200 „Ogólne cele niezale¿nego bieg³ego rewidenta oraz przeprowadzanie
badania zgodnie z Miêdzynarodowymi Standardami Rewizji Finansowej”.
MSRF 501
31
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
Wprowadzenie
Zakres standardu
1.
Przedmiotem niniejszego Miêdzynarodowego Standardu Rewizji Finansowej
(MSRF) s¹ szczególne rozwa¿ania bieg³ego rewidenta dotycz¹ce uzyskiwania
wystarczaj¹cych i odpowiednich dowodów badania, zgodnie z MSRF 3301
oraz MSRF 5002, oraz innymi stosownymi standardami, w odniesieniu do pojawiaj¹cych siê podczas badania sprawozdañ finansowych niektórych zagadnieñ
dotycz¹cych zapasów, sporów prawnych i roszczeñ wobec jednostki oraz informacji o segmentach.
Data wejœcia w ¿ycie
2.
Niniejszy MSRF stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonych za okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r. i póŸniej.
Cel
3.
Celem bieg³ego rewidenta jest uzyskanie wystarczaj¹cych i odpowiednich dowodów badania dotycz¹cych:
(a)
Istnienia i stanu zapasów,
(b)
Kompletnoœci ujêcia sporów prawnych i roszczeñ wobec jednostki oraz
(c)
Prezentacji i ujawniania informacji o segmentach zgodnie z maj¹cymi zastosowanie ramowymi za³o¿eniami sprawozdawczoœci finansowej.
Wymogi
Zapasy
4.
Je¿eli zapasy stanowi¹ istotn¹ pozycjê sprawozdañ finansowych, bieg³y rewident uzyskuje* wystarczaj¹ce i odpowiednie dowody dotycz¹ce ich istnienia
i stanu poprzez:
(a)
Obecnoœæ podczas spisu z natury, chyba ¿e jest to niewykonalne w celu:
(Zob. par. A1-A3)
(i)
1
2
*
32
Oceny okreœlonych przez kierownictwo instrukcji i procedur dotycz¹cych ewidencji i kontroli wyników spisu z natury. (Zob. par. A4)
MSRF 330 „Dostosowanie postêpowania bieg³ego rewidenta do oceny ryzyka”.
MSRF 500 „Dowody badania”.
Uw. t³um. – stosowane w ka¿dym MSRF w czêœci okreœlaj¹cej wymogi sformu³owanie auditor shall
+czynnoœæ przet³umaczono na jêzyk polski za pomoc¹ czasu teraŸniejszego, bieg³y rewident wykonuje
czynnoœæ, zgodnie z konwencj¹ t³umaczeniow¹ przyjêt¹ w Unii Europejskiej. Niezastosowanie formy
nakazowej poprzez u¿ycie s³ów musi, ma, powinien itp. nie zmienia faktu, ¿e wyra¿ona w ten sposób
czynnoœæ wskazuje na zobowi¹zanie bieg³ego rewidenta do jej wykonania, a zwolnienie od tego wymogu mo¿e nast¹piæ jedynie w sposób przywidziany w danym MSRF.
MSRF 501
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
(ii)
Obserwacji przestrzegania procedur liczenia zapasów okreœlonych
przez kierownictwo. (Zob. par. A5)
(iii) Inspekcji zapasów. (Zob. par. A6)
(iv) Kontrolnego przeliczenia wybranych pozycji. (Zob. par. A7-A8)
(b)
Przeprowadzenie procedur badania w odniesieniu do ostatecznego wykazu zapasów w celu ustalenia, czy odzwierciedla on dok³adnie rzeczywiste
wyniki spisu z natury.
5.
Je¿eli spis z natury jest przeprowadzany w innym terminie ani¿eli ostatni dzieñ
okresu obrotowego, bieg³y rewident, oprócz zastosowania procedur wymaganych przez paragraf 4, przeprowadza procedury badania niezbêdne do uzyskania
wystarczaj¹cych i odpowiednich dowodów badania pozwalaj¹cych stwierdziæ,
czy zmiany stanu zapasów, które nast¹pi³y od daty spisu do ostatniego dnia okresu zosta³y w³aœciwie ujête. (Zob. par. A9-A11)
6.
Je¿eli ze wzglêdu na nieprzewidziane okolicznoœci bieg³y rewident nie mo¿e
byæ obecny podczas spisu z natury zapasów, przeprowadza on lub obserwuje
spis dokonany w innym terminie oraz stosuje procedury badania w odniesieniu
do transakcji, które nast¹pi³y pomiêdzy datami spisów.
7.
Je¿eli obecnoœæ podczas spisu z natury zapasów jest w praktyce niewykonalna,
bieg³y rewident przeprowadza alternatywne procedury badania, aby uzyskaæ
wystarczaj¹ce i odpowiednie dowody badania dotycz¹ce istnienia i stanu zapasów. Je¿eli jest to niemo¿liwe, bieg³y rewident modyfikuje opiniê bieg³ego rewidenta zgodnie z MSRF 7053. (Zob. par. A12-A14)
8.
Je¿eli zapasy powierzone opiece i kontroli strony trzeciej stanowi¹ istotn¹ pozycjê sprawozdañ finansowych, bieg³y rewident uzyskuje wystarczaj¹ce i odpowiednie dowody badania dotycz¹ce istnienia i stanu zapasów przeprowadzaj¹c
jedn¹ lub obydwie poni¿sze czynnoœci:
(a)
Uzyskuje bezpoœrednio od strony trzeciej potwierdzenie iloœci i stanu zapasów nale¿¹cych do jednostki, a powierzonych stronie trzeciej. (Zob.
par. A15)
(b)
Przeprowadza inspekcjê lub inne procedury badania, które s¹ odpowiednie w danych okolicznoœciach. (Zob. par. A16)
Spory prawne i roszczenia
9.
Bieg³y rewident projektuje i przeprowadza procedury badania pozwalaj¹ce na
stwierdzenie, czy wystêpuj¹ spory prawne lub roszczenia wobec jednostki, które mog¹ doprowadziæ do wyst¹pienia istotnego zniekszta³cenia. Do procedur
takich zalicza siê: (Zob. par. A17-A19)
(a)
3
Skierowanie zapytañ do kierownictwa oraz, o ile ma to zastosowanie, do
innych osób z jednostki, w tym do wewnêtrznego dzia³u prawnego.
MSRF 705 „Modyfikacje opinii w sprawozdaniu niezale¿nego bieg³ego rewidenta”.
MSRF 501
33
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
(b)
Przegl¹d protoko³ów z posiedzeñ osób sprawuj¹cych nadzór oraz korespondencji z zewnêtrznymi doradcami prawnymi jednostki oraz
(c)
Sprawdzenie kont, na których ujmowane s¹ koszty us³ug prawnych.
(Zob. par. A20)
10.
Je¿eli bieg³y rewident oceni ryzyko istotnego zniekszta³cenia zwi¹zane z rozpoznanym sporem prawnym lub roszczeniem b¹dŸ te¿ je¿eli procedury badania
wskazuj¹ na mo¿liwoœæ istnienia innego istotnego sporu prawnego lub roszczenia, bieg³y rewident, oprócz przeprowadzenia procedur wymaganych przez inne
standardy, d¹¿y do bezpoœredniego skontaktowania siê z zewnêtrznymi doradcami prawnymi jednostki. Czyni to za pomoc¹ pisma z zapytaniem sporz¹dzonego przez kierownictwo, a wys³anego przez bieg³ego rewidenta, w którym
zawarta jest proœba o bezpoœredni kontakt z bieg³ym rewidentem. Je¿eli prawo
lub w³aœciwy prawny organ zawodowy nie zezwala na bezpoœredni kontakt doradców zewnêtrznych jednostki z bieg³ym rewidentem, bieg³y rewident przeprowadza alternatywne procedury badania. (Zob. par. A21-A25)
11.
Je¿eli:
(a)
Kierownictwo nie wyra¿a zgody na kontakt lub spotkanie bieg³ego rewidenta z zewnêtrznymi doradcami prawnymi jednostki lub ci ostatni odmawiaj¹ udzielenia w³aœciwej odpowiedzi na pismo z zapytaniem lub nie
wolno im udzieliæ odpowiedzi oraz
(b)
Bieg³y rewident nie jest w stanie uzyskaæ wystarczaj¹cych i odpowiednich dowodów badania poprzez zastosowanie alternatywnych procedur
badania,
bieg³y rewident modyfikuje opiniê w sprawozdaniu bieg³ego rewidenta zgodnie
z MSRF 705.
Pisemne oœwiadczenia
12.
Bieg³y rewident kieruje do kierownictwa oraz, o ile jest to odpowiednie, do
osób sprawuj¹cych nadzór zapytanie o przed³o¿enie pisemnych oœwiadczeñ
potwierdzaj¹cych, i¿ wszystkie znane obecnie i potencjalne spory prawne i roszczenia, których skutki nale¿y rozwa¿yæ podczas sporz¹dzania sprawozdañ finansowych, zosta³y ujawnione bieg³emu rewidentowi oraz ujête i ujawnione
zgodnie z maj¹cymi zastosowanie ramowymi za³o¿eniami sprawozdawczoœci
finansowej.
Informacje o segmentach
13.
Bieg³y rewident uzyskuje wystarczaj¹ce i odpowiednie dowody badania dotycz¹ce prezentacji i ujawniania informacji o segmentach zgodnie z maj¹cymi
zastosowanie ramowymi za³o¿eniami sprawozdawczoœci finansowej poprzez:
(Zob. par. A26)
(a)
34
Poznanie metod przyjêtych przez kierownictwo przy przygotowywaniu
informacji o segmentach oraz (Zob. par. A27)
MSRF 501
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
(b)
(i)
Ocenê, czy takie metody mog¹ doprowadziæ do ujawnienia informacji o segmentach zgodnie z maj¹cymi zastosowanie ramowymi
za³o¿eniami sprawozdawczoœci finansowej.
(ii)
Testowanie zastosowania tych metod, o ile jest to odpowiednie oraz
Przeprowadzenie procedur analitycznych lub innych procedur badania,
które s¹ odpowiednie w danych okolicznoœciach.
***
Zastosowania i inne materia³y objaœniaj¹ce
Zapasy
ObecnoϾ podczas spisu z natury (Zob. par. 4(a))
A1.
Zazwyczaj kierownictwo jednostki okreœla procedury, zgodnie z którymi przynajmniej raz w roku przeprowadzany jest spis z natury zapasów, który s³u¿y
jako podstawa sporz¹dzenia sprawozdañ finansowych lub, o ile ma to zastosowanie, pozwala upewniæ siê o wiarygodnoœci systemu bie¿¹cej ewidencji zapasów.
A2.
Z obecnoœci¹ podczas spisu z natury zapasów wi¹¿e siê:
!
Inspekcja zapasów w celu stwierdzenia ich istnienia, oceny ich stanu oraz
kontrolnego przeliczenia.
!
Obserwacja przestrzegania instrukcji okreœlonych przez kierownictwo
oraz postêpowania zgodnie z ustalonymi przez kierownictwo procedurami, które s³u¿¹ ewidencji i kontroli wyników spisu z natury zapasów.
!
Uzyskanie dowodów badania dotycz¹cych wiarygodnoœci procedur ustalonych przez kierownictwo dotycz¹cych liczenia zapasów.
Procedury te mog¹ s³u¿yæ jako testy kontroli lub procedury wiarygodnoœci
w zale¿noœci od oceny ryzyka przez bieg³ego rewidenta, planowanej strategii
badania oraz przeprowadzonych specyficznych procedur.
A3.
Kwestie zwi¹zane z planowaniem obecnoœci przy spisie z natury zapasów (lub
projektowaniem i przeprowadzaniem procedur badania zgodnie z paragrafami
4-8 niniejszego standardu) obejmuj¹ na przyk³ad:
!
Ryzyko istotnego zniekszta³cenia dotycz¹cego zapasów.
!
Charakter kontroli wewnêtrznej zapasów.
!
Oczekiwanie, czy zostan¹ okreœlone stosowne procedury i wydane odpowiednie instrukcje przeprowadzania spisu z natury.
!
Czas przeprowadzenia spisu z natury.
MSRF 501
35
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
!
Okreœlenie, czy jednostka stosuje system bie¿¹cej ewidencji zapasów.
!
Miejsca sk³adowania zapasów, w tym istotnoœæ pozycji zapasów i ryzyko
istotnego zniekszta³cenia w ró¿nych lokalizacjach w momencie podejmowania decyzji, w których lokalizacjach obecnoœæ jest odpowiednia.
MSRF 6004 dotyczy zaanga¿owania innych bieg³ych rewidentów i dlatego
mo¿e mieæ znaczenie dla ustalenia, czy ich zaanga¿owanie w obecnoœæ
przy spisie z natury zapasów w odleg³ych lokalizacjach jest odpowiednie.
!
Ustalenie, czy potrzebna jest pomoc eksperta powo³anego przez bieg³ego
rewidenta. MSRF 6205 dotyczy odwo³ania siê do eksperta powo³anego
przez bieg³ego rewidenta wspomagaj¹cego bieg³ego rewidenta w uzyskaniu wystarczaj¹cych i odpowiednich dowodów badania.
Ocena instrukcji i procedur okreœlonych przez kierownictwo (Zob. par. 4(a)(i))
A4.
Kwestie zwi¹zane z ocen¹ okreœlonych przez kierownictwo instrukcji i procedur, obejmuj¹cych ewidencjê i kontrolê spisu z natury, dotycz¹ na przyk³ad:
!
Stosowanych odpowiednich czynnoœci kontrolnych, na przyk³ad, zbierania wype³nionych arkuszy spisowych, ewidencjonowania niewykorzystanych arkuszy oraz procedur liczenia i kontrolnego przeliczania zapasów.
!
Dok³adnoœci okreœlania stanu zaawansowania produkcji w toku, wyodrêbniania pozycji zalegaj¹cych, przestarza³ych lub zniszczonych oraz zapasów bêd¹cych w³asnoœci¹ stron trzecich, na przyk³ad przyjêtych w komis.
!
Procedur stosowanych do szacowania iloœci zapasów, tam gdzie ma to zastosowanie, np. niezbêdnych przy szacowaniu iloœci wêgla sk³adowanego w ha³dach.
!
Kontroli przemieszczania zapasów pomiêdzy poszczególnymi lokalizacjami oraz rozchodu i przychodu zapasów nastêpuj¹cych przed i po terminie ustalania ich stanu.
Obserwacja przestrzegania procedur liczenia okreœlonych przez kierownictwo (Zob.
par. 4(a)(ii))
A5.
4
5
36
Obserwacja przestrzegania procedur liczenia okreœlonych przez kierownictwo,
na przyk³ad dotycz¹cych kontroli przemieszczania zapasów w trakcie, przed
i po spisie, pozwala bieg³emu rewidentowi uzyskaæ dowody badania dotycz¹ce
stwierdzenia, ¿e instrukcje i procedury liczenia ustalone przez kierownictwo s¹
nale¿ycie zaprojektowane i stosowane. Ponadto bieg³y rewident mo¿e równie¿
uzyskaæ informacje na temat przyporz¹dkowania zapasów do okreœlonej daty,
takie jak szczegó³owe informacje dotycz¹ce przemieszczania zapasów tak, aby
MSRF 600 „Badanie sprawozdañ finansowych grupy (w tym praca bieg³ych rewidentów czêœci grupy) –
uwagi szczególne”.
MSRF 620 „Korzystanie z wyników pracy eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta”.
MSRF 501
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
móc przeprowadziæ w póŸniejszym terminie procedury badania w celu sprawdzenia ujêcia tych obrotów w ksiêgach.
Inspekcja zapasów (Zob. par. 4(a)(iii))
A6.
Inspekcja zapasów podczas obecnoœci przy spisie z natury umo¿liwia bieg³emu
rewidentowi potwierdzenie istnienia zapasów (choæ niekoniecznie tytu³u w³asnoœci) oraz rozpoznanie zapasów na przyk³ad przestarza³ych, uszkodzonych
lub zalegaj¹cych.
Kontrolne przeliczenie wybranych pozycji (Zob. par. 4(a)(iv))
A7.
Przeliczenie kontrolne, na przyk³ad poprzez przeœledzenie, czy pozycje wybrane
z dokumentacji spisów przygotowanej przez kierownictwo odpowiadaj¹ faktycznie istniej¹cym zapasom oraz czy wybrane pozycje faktycznie istniej¹cych zapasów zosta³y wykazane w dokumentacji spisów przygotowanej przez kierownictwo, pozwala na uzyskanie dowodów badania dotycz¹cych kompletnoœci
i dok³adnoœci danych ze spisów.
A8.
Udokumentowanie dokonanych przez bieg³ego rewidenta kontrolnych przeliczeñ wraz z uzyskaniem kopii kompletnej dokumentacji spisu przygotowanej
przez kierownictwo umo¿liwia bieg³emu rewidentowi przeprowadzenie póŸniejszych procedur badania w celu ustalenia, czy ostateczny wykaz zapasów
dok³adnie odzwierciedla faktyczne wyniki spisu z natury.
Spis z natury przeprowadzony w innym terminie ni¿ ostatni dzieñ okresu obrotowego
(Zob. par. 5)
A9.
Ze wzglêdów praktycznych spis z natury mo¿e byæ przeprowadzony w terminie lub terminach innych ni¿ ostatni dzieñ okresu obrotowego niezale¿nie od
tego, czy kierownictwo ustala wielkoœæ zapasów w drodze corocznego spisu
z natury, czy te¿ utrzymuje system bie¿¹cej ewidencji zapasów. W ka¿dym
przypadku skutecznoœæ zaprojektowania, wdro¿enia i utrzymywania kontroli
zmian stanu zapasów pozwala okreœliæ, czy na potrzeby badania odpowiednie
jest przeprowadzenie spisu z natury w terminie lub terminach innych ni¿ ostatni
dzieñ okresu obrotowego. MSRF 330 zawiera wymogi i przedstawia wytyczne
dotycz¹ce procedur wiarygodnoœci stosowanych dla okresów œródrocznych 6.
A10. Je¿eli stosowany jest system bie¿¹cej ewidencji zapasów, kierownictwo mo¿e
przeprowadziæ spis z natury lub inne obliczenia w celu stwierdzenia wiarygodnoœci informacji o iloœciach, wykazanych w bie¿¹cej ewidencji zapasów. W niektórych przypadkach kierownictwo lub bieg³y rewident mog¹ stwierdziæ ró¿nice
pomiêdzy systemem bie¿¹cej ewidencji zapasów a rzeczywistymi iloœciami istniej¹cych zapasów, co mo¿e sugerowaæ, ¿e kontrole zmian stanu zapasów nie
dzia³aj¹ skutecznie.
6
MSRF 330, paragrafy 23-24.
MSRF 501
37
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
A11. Nastêpuj¹ce kwestie wymagaj¹ rozwa¿enia przy projektowaniu procedur badania w celu uzyskania dowodów badania s³u¿¹cych stwierdzeniu, czy zmiany
iloœci zapasów, które wyst¹pi³y pomiêdzy stanem z daty lub dat spisów a stanem z ostatecznego wykazu zapasów zosta³y odpowiednio ujête:
!
Ustalenie, czy bie¿¹ca ewidencja zapasów jest odpowiednio korygowana.
!
Wiarygodnoœæ bie¿¹cej ewidencji zapasów.
!
Przyczyny wystêpowania istotnych ró¿nic pomiêdzy danymi uzyskanymi
w trakcie spisu z natury a bie¿¹c¹ ewidencj¹ zapasów.
ObecnoϾ podczas spisu z natury jest niewykonalna (Zob. par. 7)
A12. W niektórych przypadkach obecnoœæ podczas spisu z natury mo¿e byæ niewykonalna. Mo¿e to wynikaæ z takich czynników jak rodzaj i lokalizacja zapasów, na przyk³ad mog¹ siê one znajdowaæ w miejscu stwarzaj¹cym zagro¿enie
bezpieczeñstwa bieg³ego rewidenta. Ogólne niedogodnoœci bieg³ego rewidenta
nie s¹ jednak wystarczaj¹cym uzasadnieniem dla decyzji, i¿ jego obecnoœæ
podczas spisu jest niewykonalna. Zgodnie z wyjaœnieniami przedstawionymi
w MSRF 2007 ani uci¹¿liwoœæ, ani czas, ani poniesione koszty nie s¹ wa¿nym
uzasadnieniem zaniechania przez bieg³ego rewidenta procedury badania, której nie da siê zast¹piæ inn¹ procedur¹, ani zadowolenia siê dowodem badania,
który ma ma³o przekonuj¹cy charakter.
A13. W niektórych przypadkach, kiedy obecnoœæ podczas spisu jest niewykonalna,
alternatywne procedury badania, na przyk³ad inspekcja dokumentacji sprzeda¿y po dacie spisu dla okreœlonych pozycji zapasów nabytych lub zakupionych
przed dniem spisu z natury, mog¹ dostarczyæ wystarczaj¹ce i odpowiednie
dowody badania dotycz¹ce istnienia i stanu zapasów.
A14. Jednak¿e, w innych przypadkach, uzyskanie wystarczaj¹cych i odpowiednich
dowodów badania dotycz¹cych istnienia i stanu zapasów w wyniku przeprowadzenia alternatywnych procedur badania mo¿e byæ niemo¿liwe. W takich przypadkach MSRF 705 wymaga od bieg³ego rewidenta modyfikacji opinii w sprawozdaniu bieg³ego rewidenta w zwi¹zku z ograniczeniem zakresu badania8.
Zapasy powierzone opiece i kontroli stron trzecich
Potwierdzenie (Zob. par. 8(a))
A15. MSR 5059 zawiera wymogi i przedstawia wytyczne dotycz¹ce stosowania procedur potwierdzeñ zawnêtrznych.
7
8
9
38
MSRF 200 „Ogólne cele niezale¿nego bieg³ego rewidenta oraz przeprowadzenie badania zgodnie
z Miêdzynarodowymi Standardami Rewizji Finansowej”, paragraf A48.
MSRF 705, paragraf 13.
MSRF 505 „Potwierdzenia zewnêtrzne”.
MSRF 501
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
Inne procedury badania (Zob. par. 8(b))
A16. W zale¿noœci od okolicznoœci, na przyk³ad jeœli uzyskane informacje rodz¹
w¹tpliwoœci co do uczciwoœci i obiektywizmu strony trzeciej, bieg³y rewident
mo¿e uznaæ za stosowne przeprowadzenie innych procedur badania zastêpuj¹cych lub uzupe³niaj¹cych potwierdzenia stron trzecich. Przyk³ady takich
procedur badania to:
!
Obecnoœæ bezpoœrednia lub poprzez innego bieg³ego rewidenta przy spisie z natury u strony trzeciej, o ile jest to wykonalne.
!
Uzyskanie sprawozdania innego bieg³ego rewidenta lub sprawozdania
pomocniczego bieg³ego rewidenta na temat adekwatnoœci systemu kontroli wewnêtrznej stoswanego przez stronê trzeci¹ w celu upewnienia siê,
¿e zapasy zosta³y prawid³owo policzone i s¹ odpowiednio zabezpieczone.
!
Inspekcja dokumentacji dotycz¹cej zapasów bêd¹cej w posiadaniu strony
trzeciej, na przyk³ad dokumentów przyjêcia do magazynowania.
!
Proœba o potwierdzenie przez inne jednostki, je¿eli zapasy zosta³y zastawione jako zabezpieczenie.
Spory prawne i roszczenia
Kompletnoœæ sporów prawnych i roszczeñ (Zob. par. 9)
A17. Spory prawne i roszczenia wobec jednostki mog¹ istotnie wp³ywaæ na sprawozdania finansowe, dlatego te¿ konieczne mo¿e byæ ich ujawnienie lub ujêcie
w sprawozdaniach finansowych.
A18. Oprócz procedur wskazanych w paragrafie 9 inne stosowne procedury obejmuj¹ na przyk³ad wykorzystanie informacji uzyskanych za pomoc¹ procedur
oceny ryzyka przeprowadzanych w procesie poznawania jednostki i jej œrodowiska tak, aby pomóc bieg³emu rewidentowi w poznaniu sporów prawnych
i roszczeñ dotycz¹cych jednostki.
A19. Dowody badania uzyskane na potrzeby rozpoznania sporów prawnych i roszczeñ, które mog¹ spowodowaæ powstanie ryzyka istotnego zniekszta³cenia,
mog¹ tak¿e dostarczyæ dowody badania dotycz¹ce innych stosownych zagadnieñ, takich jak ocena lub wycena zwi¹zana ze sporami prawnymi i roszczeniami. MSRF 54010 zawiera wymogi i przedstawia wytyczne dotycz¹ce rozwa¿añ
bieg³ego rewidenta na temat sporów prawnych i roszczeñ, wymagaj¹cych ustalenia wartoœci szacunkowych i dokonania odnoœnych ujawnieñ w sprawozdaniach
finansowych.
10
MSRF 540 „Badanie wartoœci szacunkowych, w tym szacunków wartoœci godziwej i powi¹zanych ujawnieñ”.
MSRF 501
39
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
Sprawdzenie kont, na których ujmowane s¹ koszty us³ug prawnych (Zob. par. 9(c))
A20. W zale¿noœci od okolicznoœci, w ramach sprawdzania kont, na których s¹ ujmowane koszty us³ug prawnych, bieg³y rewident mo¿e uznaæ za odpowiednie
sprawdzenie odnoœnych dokumentów Ÿród³owych, takich jak faktury dotycz¹ce
us³ug prawnych.
Komunikowanie siê z zewnêtrznymi doradcami prawnymi jednostki (Zob. par. 10-11)
A21. Bezpoœredni kontakt z zewnêtrznym doradc¹ prawnym jednostki umo¿liwia
bieg³emu rewidentowi uzyskanie wystarczaj¹cych i odpowiednich dowodów
badania dotycz¹cych znajomoœci potencjalnych istotnych sporów prawnych
i roszczeñ oraz racjonalnoœci dokonanych przez kierownictwo szacunków
konsekwencji finansowych (w tym kosztów).
A22. W niektórych przypadkach bieg³y rewident mo¿e d¹¿yæ do bezpoœredniego
kontaktu z zewnêtrznymi doradcami prawnymi jednostki poprzez zapytanie
o charakterze ogólnym. W zwi¹zku z tym pismo o charakterze ogólnym zawiera proœbê skierowan¹ do zewnêtrznego doradcy prawnego jednostki o poinformowanie bieg³ego rewidenta o wszelkich znanych mu sporach prawnych
i roszczeniach oraz o przedstawienie oceny rozstrzygniêcia tych sporów prawnych i roszczeñ wraz z szacunkiem ich konsekwencji finansowych, w tym
kosztów.
A23. Je¿eli udzielenie w³aœciwej odpowiedzi przez zewnêtrznych doradców prawnych
jednostki na zapytanie o charakterze ogólnym jest ma³o prawdopodobne, na
przyk³ad gdy organ zawodowy, do którego nale¿y doradca, zakazuje udzielania odpowiedzi na tego typu pisma, bieg³y rewident mo¿e d¹¿yæ do bezpoœredniego kontaktu poprzez pismo szczegó³owe. W tym celu pismo takie powinno
zawieraæ nastêpuj¹ce elementy:
(a)
Wykaz sporów i roszczeñ.
(b)
Dokonan¹ przez kierownictwo ocenê rozstrzygniêcia ka¿dego rozpoznanego sporu lub roszczenia (o ile jest ona dostêpna) oraz szacunek konsekwencji finansowych, w tym odnoœnych kosztów oraz
(c)
Proœbê, by zewnêtrzny doradca prawny jednostki potwierdzi³ racjonalnoœæ oceny kierownictwa i udostêpni³ bieg³emu rewidentowi dalsze informacje, je¿eli uzna przedstawiony wykaz za niepe³ny lub b³êdny.
A24. W pewnych przypadkach bieg³y rewident mo¿e tak¿e uznaæ za konieczne spotkanie z zewnêtrznym doradc¹ prawnym jednostki w celu omówienia mo¿liwego rozstrzygniêcia sporu lub roszczenia. Mo¿e tak byæ na przyk³ad, gdy:
40
!
Bieg³y rewident stwierdza, ¿e dane zagadnienie stwarza znacz¹ce ryzyko.
!
Dane zagadnienie jest z³o¿one.
MSRF 501
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
!
Brakuje porozumienia pomiêdzy kierownictwem a zewnêtrznym doradc¹
prawnym jednostki.
Spotkania takie wymagaj¹ zwykle zgody kierownictwa i odbywaj¹ siê w obecnoœci przedstawiciela kierownictwa.
A25. MSRF 70011 wymaga od bieg³ego rewidenta opatrzenia sprawozdania bieg³ego
rewidenta dat¹ nie wczeœniejsz¹ ni¿ dzieñ, w którym uzyska³ on wystarczaj¹ce
i odpowiednie dowody badania le¿¹ce u podstaw sformu³owania opinii o sprawozdaniach finansowych. Dowody badania dotycz¹ce statusu sporu prawnego
lub roszczenia przed dniem sporz¹dzenia sprawozdania bieg³ego rewidenta
mog¹ byæ uzyskane za pomoc¹ zapytañ skierowanych do kierownictwa, w tym
do dzia³u prawnego jednostki, który zajmuje siê odnoœnymi sprawami. W pewnych przypadkach bieg³y rewident mo¿e uznaæ za konieczne uzyskanie od
zewnêtrznego doradcy prawnego jednostki uaktualnionych informacji.
Informacje o segmentach dzia³alnoœci (Zob. par. 13)
A26. W zale¿noœci od maj¹cych zastosowanie ramowych za³o¿eñ sprawozdawczoœci finansowej jednostka mo¿e mieæ mo¿liwoœæ lub obowi¹zek ujawnienia
w sprawozdaniach finansowych informacji o segmentach. OdpowiedzialnoϾ
bieg³ego rewidenta dotycz¹ca prezentacji i ujawnienia informacji o segmentach dotyczy sprawozdañ finansowych jako ca³oœci. Bieg³y rewident nie ma zatem obowi¹zku przeprowadzania procedur badania, które by³yby niezbêdne dla
wyra¿enia odrêbnej opinii o poszczególnych informacjach dotycz¹cych
segmentów.
Poznanie metod zastosowanych przez kierownictwo (Zob. par. 13(a))
A27. Zale¿nie od okolicznoœci, przyk³ady spraw, które mog¹ mieæ znaczenie dla poznania metod przyjêtych przez kierownictwo przy przygotowywaniu informacji
o segmentach oraz dla oceny prawdopodobieñstwa, ¿e dziêki tym metodom
ujawnione zostan¹ informacje odpowiadaj¹ce maj¹cym zastosowanie ramowym za³o¿eniom sprawozdawczoœci finansowej, obejmuj¹:
11
!
Sprzeda¿e, uznania i obci¹¿enia pomiêdzy segmentami oraz eliminacje
obrotów wewnêtrznych.
!
Porównanie z bud¿etami i innymi oczekiwanymi wynikami, na przyk³ad
udzia³em zysków operacyjnych w sprzeda¿y.
!
Alokacjê aktywów i kosztów do segmentów.
!
Zachowanie spójnoœci w porównaniu z poprzednimi okresami oraz odpowiednioœæ ujawnieñ w razie zaistnienia niespójnoœci.
MSRF 700 „Formu³owanie opinii i sprawozdanie na temat sprawozdañ finansowych”.
MSRF 501
41
DOWODY BADANIA – ROZWA¯ANIA SZCZEGÓLNE DOTYCZ¥CE WYBRANYCH ZAGADNIEÑ
42
MSRF 501