sytuacja społeczno — gospodarcza województwa świętokrzyskiego
Transkrypt
sytuacja społeczno — gospodarcza województwa świętokrzyskiego
URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ OBSERWATORIUM ROZWOJU REGIONALNEGO SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO IV KWARTAŁ 2015 R. SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU Spis treści Działalność przedsiębiorstw…………………………………………………………….. Str. 4 Rynek pracy i wynagrodzenia…………………………………………………………… Str. 7 Koniunktura…………………………………………………………………………………….. Str. 9 Fundusze Strukturalne……………………………………………………………………… Str. 10 Środki finansowe w gospodarstwach domowych ………... …………………. Str. 11 Warto wiedzieć …………………………………………….…………………………………. Str. 14 Przegląd najważniejszych wydarzeń w regionie……………………………….. Str. 16 Źródła danych/przypisy……………………………………………………………………. Str. 26 2 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU M am przyjemność i zaszczyt po raz kolejny oddać w Państwa ręce Kwartalnik monitorujący sytuację społeczno-gospodarczą Województwa Świętokrzyskiego. W niniejszym numerze znajdziecie Państwo statystyczną analizę działalności przedsiębiorstw w naszym regionie oraz prezentację spektrum najważniejszych kierunków rozwojowych w gospodarce i sytuacji społecznej. Głównym celem publikacji jest syntetyczne zobrazowanie i przedstawienie zmian, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych w ostatnim kwartale roku 2015. Do optymistycznych wyników zaliczyć należy wzrost produkcji sprzedanej przemysłu, a także zwiększenie produkcji sprzedanej przetwórstwa przemysłowego. Odnotowane zostało zwiększenie wartości sprzedaży detalicznej, ale spadek sprzedaży hurtowej. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wzrosło w stosunku do poprzedniego roku. W niniejszej publikacji Kwartalnika, oprócz stałych pozycji, poruszono kwestie finansów w gospodarstwach domowych i sytuację kobiet. Podobnie jak w poprzednich publikacjach, tak i w tej znajduje się skrót najistotniejszych wydarzeń w regionie w czwartym kwartale 2015 r. Życzę ciekawej lektury 3 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU DZIAŁALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW L iczba przedsiębiorstw regionu świętokrzyskiego nach stałych) o 6,9% wyższa niż w poprzednim roku zarejestrowanych w rejestrze REGON na koniec IV i o 5,0% niższa niż w poprzednim miesiącu. W porównakwartału 2015 roku zmniejszyła o 356 w stosunku do niu z grudniem ubiegłego roku, produkcja sprzedana w końca IIΙ kwartału, kształtując się w grudniu na poziomie przetwórstwie przemysłowym, stanowiąca 85% produk110 574 podmiotów. Warto zauważyć, że od początku cji przemysłowej, zwiększyła się o 11,6%. W okresie kwartału odnotowywana była systematyczna tendencja czterech kwartałów 2015 r. produkcja sprzedana przewzrostowa, tak że w listopadzie wynosiła 111 125. Zmia- mysłu wynosiła (w cenach bieżących) 23 350,6 mln zł ny te w przypadku IV kwartału wpisują się w obserwo- i była (w cenach stałych) o 2,5% wyższa niż w analogiczwaną, sezonową cykliczność, w której przyrosty podmio- nym okresie poprzedniego roku. Wyższy poziom protów zazwyczaj przeważają w II i III kwartale, a spadki w I dukcji sprzedanej niż w analogicznym miesiącu 2014 r. i IV. W IV kwartale 2015 r. zauważalny jest spadek liczby został odnotowany w 19 działach przemysłu (z 29 występrzedsiębiorstw, która to liczba pujących w województwie), zaś była niższa od poziomu, jaki Liczba podmiotów gospodarczych regio- niższy w 10. W przeważającej liczutrzymywał się w końcu III kwar- nu zarejestrowanych w rejestrze REGON bie działów o istotnym udziale tału 2015 r. Wśród podmiotów w okresie IV kwartału 2015 zmniejszyła w produkcji sprzedanej przemysłu się o 356 jednostki gospodarki narodowej w rejezaznaczyła się większa sprzedaż niż strze REGON województwa ważprzed rokiem. Największy wzrost ną rolę odgrywają spółki handlowe, których liczba miała produkcji sprzedanej zaznaczył się w produkcji pojazdów wyraźne tendencje wzrostowe od początku kwartału, samochodowych, przyczep i naczep, a jej wzrost uległ ale i w całym roku 2015. W końcu IV kwartału, czyli na znacznemu zdynamizowaniu osiągając 105,1% oraz w koniec 2015 r. była ona wyższa od analogicznego okresu produkcji wyrobów z metali – o 42,8%, w której po2014 r. aż o 500 podmiotów. Liczba spółek handlowych przedniego miesiąca odnotowano obniżkę. W okresie IV z udziałem kapitału zagranicznego w roku 2015 niestety kwartału zwiększyła się produkcja maszyn i urządzeń – sukcesywnie odnotowywała trendy spadkowe, z wyjąt- o 14,0% oraz nastąpił wzrost produkcji wyrobów z pozokiem II kwartału, kiedy przez trzy miesiące utrzymywała stałych mineralnych surowców niemetalicznych i zwięksię na tym samym poziomie. Na koniec roku 2015 liczba szył się o 19,8%. Znaczny spadek sprzedaży zaznaczył się ta w niewielkim stopniu zmalała i na koniec grudnia w gospodarce odpadami; odzysku surowców – o 27,9% 2015 r. wynosiła 632 podmioty. Wskaźnik przedsiębior- oraz w produkcji drewna, korka, słomy i wikliny – czości obrazujący liczbę przedsiębiorstw przypadających o 44,2%. na 10 tys. mieszkańców wynosił w IV kwartale 875, czyli Produkcja sprzedana budownictwa w grudniu 2015 r. nieco mniej niż w III kwartale 2015 r. – 877. Dla Polski (w cenach bieżących) wynosiła 506,6 mln zł i była wskaźnik ten wynosił na koniec 2014 r. 1 071 podmio- o 28,2% mniejsza niż w poprzednim roku. Wydajność tów (ostatnie dostępne dane w BDL). Przedsiębiorczość pracy w budownictwie, mierzona produkcją sprzedaną w województwie świętokrzyskim pokazuje bardzo wy- na 1 zatrudnionego, w grudniu br. wyniosła (w cenach raźnie potencjał możliwości, kompetencji i operatywno- bieżących) 52,5 tys. zł i była mniejsza od poziomu z ubieści jego mieszkańców, choć niewątpliwie ulega waha- głego roku o 18,1%. Przeciętne zatrudnienie w budowniom, na które wpływ ma ogólna sytuacja gospodarcza nictwie było w grudniu 2015 r. o 12,2% niższe niż przed kraju. rokiem, przy wzroście przeciętnego miesięcznego wynaProdukcja sprzedana przemysłu w grudniu 2015 r. wy- grodzenia brutto o 4,6%. nosiła (w cenach bieżących) 1 916,1 mln zł i była (w ce- 4 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU DZIAŁALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW P rodukcja budowlano-montażowa wynosiła w grudniu się o 13,7%. Zwiększoną w stosunku do poprzedniego mie2015 r. (w cenach bieżących) 247,5 mln zł, co stanowiło siąca sprzedaż detaliczną zanotowano w większości grup, 48,9% ogółu produkcji sprzedanej budownictwa. W porów- w tym spośród grup o znaczącym udziale w wartości ogónaniu z poprzednim miesiącem 2015 r. produkcja budowla- łem. Wzrost zaznaczył się w grupach: „żywność, napoje no-montażowa zwiększyła się o 31,6%, a w stosunku do i wyroby tytoniowe” (o 30,1%), „meble, RTV, AGD” grudnia 2014 r. zmniejszyła się o 16,1%. Nieznaczny wzrost (o 15,5%), „prasa, książki, pozostała sprzedaż w wyspecjaliprodukcji budowlano-montażowej w ciągu roku był konse- zowanych sklepach” (o 14,4%) oraz „pozostałe” (o 9,4%), kwencją jej wyższej wartości „pojazdy samochodowe, wśród podmiotów specjalizująmotocykle, części” (o 9,0%), Produkcja sprzedana przemysłu w grudniu cych się w budownictwie bua także „farmaceutyki, ko2015 r. (w cenach stałych) była wyższa o 6,9% w stosundynków oraz robotach budowsmetyki, sprzęt ortopedyczku do ubiegłego roku. lanych specjalistycznych. Więkny” (o 5,7%). Spadek sprzesza wartość produkcji budowladaży detalicznej wystąpił no-montażowej w zestawieniu z listopadem 2015 r. wystą- jedynie w grupie „paliwa” (o 4,3%). W okresie całego 2015 piła we wszystkich działach budownictwa, w tym w jednost- r., poziom sprzedaży detalicznej był mniejszy o 8,4% niż w kach specjalizujących się w robotach budowlanych specjali- analogicznym okresie 2014 r. Sprzedaż hurtowa (w cenach stycznych zwiększyła się ona 46,7%, a w przedsiębiorstwach bieżących) w przedsiębiorstwach handlowych wojewódzwykonujących głównie roboty związane z budową budyn- twa świętokrzyskiego w grudniu 2015 r. zmniejszyła się ków - 39,1%, zaś podmiotach, których podstawowy rodzaj o 7,5% w stosunku do notowanej w poprzednim miesiącu działalności stanowi budowa obiektów inżynierii lądowej i o 10,4% większa niż przed rokiem. Natomiast w przedsięi wodnej 11,0%. W całego 2015 r. odnotowano spadek pro- biorstwach hurtowych poziom sprzedaży ukształtował się dukcji budowlano-montażowej. Produkcja osiągnęła po- odpowiednio niżej w porównaniu do poprzedniego miesiąziom 1 943,2 mln zł, tj. o 5,7% niższy od notowanego w po- ca o 4,4% i wyżej w stosunku do ubiegłego roku o 6,0%. przednim roku. Było to rezultatem dużej obniżki w przedsię- W całym 2015 r. w stosunku do analogicznego okresu 2014 biorstwach, których podstawowy rodzaj działalności stano- r. sprzedaż hurtowa w przedsiębiorstwach handlowych wi budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej – 15,2%, i przedsiębiorstwach hurtowych uległa zmniejszeniu odpoa w mniejszym stopniu w podmiotach zajmujących się wiednio o 11,1% i o 15,9%. w budową budynków – o 2,7%, natomiast wzrost nastąpił Liczba mieszkań przekazanych do użytkowania według w przedsiębiorstwach specjalizujących się przede wszystkim wstępnych danych w grudniu 2015 r. wynosiła 527, tj. o 192 w robotach budowlanych specjalistycznych – o 2,4%. więcej niż przed rokiem (o 57,3%). W okresie od stycznia do W grudniu 2015 r. w skali rocznej nastąpił wzrost (w cenach grudnia 2015 r. oddano do użytkowania 3 355 mieszkań, tj. bieżących) sprzedaży detalicznej (o 1,8%) oraz sprzedaży o 5,0% mniej niż w analogicznym okresie 2014 r. Zwiększyła hurtowej (o 9,7%). W porównaniu do listopada 2015 r. się liczba oddanych mieszkań w budownictwie indywidualwartość sprzedaży detalicznej zrealizowanej w grudniu nym, w budownictwie przeznaczonym na sprzedaż lub wy2015 r. przez jednostki handlowe i niehandlowe zwiększyła najem oraz spółdzielczym. Wykres 1. Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu oraz produkcji budowlano—montażowej w województwie świętokrzyskim w okresie 2010—2015 r. Analogiczny miesiąc roku poprzedniego = 100 140, 0 130, 0 120, 0 110, 0 100, 0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 X XII II IV VI VIII 2012 X XII II IV VI VIII 2013 X XII II IV VI VIII X XII II 2014 IV VI VIII X XI 2015 produkcj a sprzedana przemysłu Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Kielcach 5 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU DZIAŁALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW P rzeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sekto- niż przed rokiem, zaś odnotowana skala spadku zmniejszyła rze przedsiębiorstw w województwie świętokrzyskim się w odpowiednim miesiącu ubiegłego roku o 3,2%. W skaw grudniu 2015 r. wyniosło 3 567,23 zł i było o 1,0% wyższe li kraju przeciętne zatrudnienie uległo zwiększeniu o 1,4% niż w odpowiednim okresie 2014 r. (rok wcześniej wzrosło w odniesieniu do wielkości zeszłorocznej, natomiast rok analogicznie o 3,3%). W kraju przeciętne miesięczne wyna- wcześniej wzrosło o 1,1%. Na przestrzeni całego okresu grodzenie brutto w grudniu 2015 r. odnotowano na pozio- dwunastu miesięcy 2015 r. przeciętne zatrudnienie w sekmie 4 515,28 zł i było o 3,1% wyższe niż w grudniu 2014 r. torze przedsiębiorstw wyniosło 109,8 tys. osób i w porów(rok wcześniej wzrost osiągnął naniu z analogicznym okresem 2014 roku poziom 3,7%). W 2015 r. dość Przeciętne zatrudnienie w sektorze uległo zmniejszeniu o 2,8% (przed rokiem znacznie zmniejszył się dystans przedsiębiorstw w świętokrzyskim w spadło o 2,4%). W kraju przeciętne zatrudprzeciętnego miesięcznego wy- końcu IV kwartału 2015 r. ukształto- nienie zwiększyło się o 1,3% (w 2014 r. – nagrodzenia uzyskanego w woje- wało się na poziomie 110,2 tys. osób , zwiększyło się o 0,6%). W okresie styczeńwództwie do wielkości krajowej. tj. o 0,4% niższym niż przed rokiem. grudzień 2015 r., struktura przeciętnego zaW ubiegłym roku przeciętne wytrudnienia uległa niewielkiej zmianie w stonagrodzenia w województwie świętokrzyskim były niższe sunku do roku ubiegłego. Większość stanowili pracownicy o 15,8% niż w Polsce, podczas, gdy w 2014 r. – o 17,0%. jednostek przemysłowych – 52,8% ogółu, przy czym W okresie całego 2015 r. przeciętne miesięczne wynagro- w przedsiębiorstwach przetwórstwa przemysłowego zadzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw znajdowało się trudnienie znalazło 46,4% (mniej o 0,1% niż w 2014 r.). Znana poziomie 3 470,67 zł, tj. o 5,1% wyższym niż w odpo- czący odsetek zatrudnionych grupowały także firmy hanwiednim okresie 2014 r. (przed rokiem zwiększyło się dlowe, których udział zmniejszył się nieznacznie – o 0,1% o 3,4%). W kraju przeciętne miesięczne wynagrodzenie do 20,3%. W większym stopniu obniżył się natomiast odsebrutto we wszystkich dwunastu miesiącach 2015 r. wynio- tek pracowników budowlanych – o 0,6% do 9,0%. Zwięksło 4 121,41zł i uległo zwiększeniu w stosunku do poziomu szenie udziału nastąpiło głównie w mniej licznych sekcjach: z roku poprzedniego o 3,5% (w analogicznym okresie 2014 informacji i komunikacji (o 0,4% do 1,2%) oraz w transporr. wzrost wynosił 3,7%). cie i gospodarce magazynowej (o 0,3% do 5,6%). Przeciętne zatrudnienie w grudniu 2015 r. w sektorze przedsiębiorstw wynosiło 110,2 tys. osób, tj. o 0,4% mniej Wykres 2. Wielkość przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw oraz liczba podmiotów gospodarki narodowej w województwie świętokrzyskim w okresie 2010-2015 r. 120 w tys. 118 116 114 112 110 108 106 104 102 100 98 VII X I IV VII X I IV VII X 2011 Podmioty gospodarki narodowej 2012 I IV VII X 2013 I IV VII X 2014 I IV VII X 2015 Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Kielcach 6 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU RYNEK PRACY I WYNAGRODZENIA N a koniec grudnia 2015 r. liczba bezrobotnych za- 19,1%) i koneckim (17,4% wobec 20,2% rok wcześniej), rejestrowanych w urzędach pracy w wojewódz- kieleckim – 15,5%, starachowickim – 13,0% i jędrzetwie świętokrzyskim wyniosła 66 131 tys. osób i była jowskim – 12,1%, a najniższa — w buskim (7,1% w powyższa o 2,6% (o 1,7 tys. osób) równaniu do 8,0% przed rokiem), Stopa bezrobocia rejestrowanego niż w poprzednim miesiącu pińczowskim (8,7% w odniesieniu w świętokrzyskim w IV kwartale 2015 r. oraz mniejsza o 12,3% (o 9,3 do 9,5% w roku ubiegłym), sandowynosiła 12,5%, co oznacza wzrost o tys. osób) niż przed rokiem. mierskim (8,9% wobec 11,3%) i m. 0,3% w stosunku do poprzedniego Kobiety stanowiły 49,4% (32,69 Kielce (8,7% w stosunku do 9,8%). miesiąca i spadek o 1,6% w stosunku do tys. osób) ogółu zarejestrowaW odniesieniu do odpowiedniego grudnia ubiegłego roku. nych bezrobotnych, tj. 0,9% okresu 2014 r. stopa bezrobocia więcej niż przed rokiem, zaś bezrobotni bez prawa do spadła we wszystkich powiatach województwa świętozasiłku stanowili 86,4 % (57,16 tys. osób). krzyskiego, przy czym w największym stopniu w powieStopa bezrobocia rejestrowanego w ukształtowała się cie włoszczowskim (o 3,6% do 9,1%), koneckim (o 2,8% na poziomie 12,5% (przed rokiem 14,1%). W kraju sto- do 17,4%), skarżyskim (o 2,5 do 22,3%) i sandomierpa bezrobocia wynosiła 9,8%, tj. więcej o 0,2 % niż skim (o 2,4% do 8,9%). przed miesiącem (9,6%) i o 1,6 % mniej (11,4% w 2014 Ogólnie, w porównaniu do listopada 2015 roku zanotor.) niż przed rokiem. Wojewódzwano wzrost poziomu bezrobocia two świętokrzyskie należy do gruw dwunastu powiatach, przy czym py województw o wysokiej stopie najsilniejszy procentowy we: włoszbezrobocia znajdując się pod tym czowskim - 11,2% (185 osób), opawzględem na 12 pozycji. Najniżtowskim - 8,7% (376 osób), buskim sza stopa bezrobocia charaktery7,2% (174 osoby), pińczowskim zowała województwo wielkopol4,4% (63 osoby) oraz w mieście Kielskie ze wskaźnikiem 6,2%, natoce - 4,0% (358 osób). Natomiast spamiast w jeszcze gorszej sytuacji dek poziomu bezrobocia wystąpił w niż świętokrzyskie pozostawały dwóch powiatach: skarżyskim - 3,5% województwa: podkarpackie (208 osób) i kieleckim - 0,2% (17 (13,2%), kujawsko-pomorskie osób). W odniesieniu do grudnia (13,3%), zachodniopomorskie 2014 roku liczba bezrobotnych (13,3%) oraz warmińsko- Źródło: GUS Kielce zmniejszyła się we wszystkich pomazurskie (16,3%). wiatach, przy czym najsilniejszy proW dalszym ciągu najwyższa stopa bezrobocia utrzymy- centowy spadek odnotowano we: włoszczowskim wała się w powiatach: skarżyskim (22,3% w stosunku 31,1% (831 osób), sandomierskim - 22,9% (958 osób), do 24,8% w roku ubiegłym), opatowskim (19,8% wo- kazimierskim - 16,9% (354 osoby) oraz koneckim i stabec 20,9%), ostrowieckim (17,5% w stosunku do szowskim - po 16,2% (1.017 osób i 589 osób). Wykres 3. Stopa 2010-2015 r. w % bezrobocia rejestrowanego w Polsce i województwie świętokrzyskim w okresie 18,0 Polska Świętokrzyskie 17,0 16,0 Stopa bezrobocia rejestrowanego w % 15,0 14,0 13,0 12,0 11,0 10,0 9,0 8,0 X XII II IV VI 2011 VIII X XII II IV VI 2012 VIII X XII II IV VI 2013 VIII X XII II IV VI VIII X XII II 2014 IV VI VIII X XII 2015 Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Kielcach 7 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU RYNEK PRACY W olne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawo- w listopadzie 2015 r. i o 2,9% niż przed rokiem. Na przedowej. W grudniu 2015 roku do urzędów pracy strzeni 2015 r. z ewidencji urzędów pracy wyrejestrowazgłoszono 1 680 wolnych miejsc pracy i miejsc aktywiza- no 108,8 tys. osób wobec 112,9 tys. rok wcześniej. cji zawodowej, tj. o 936 (o 35,8%) mniej w porównaniu Główną przyczyną pozostało podejmowanie pracy, przy do listopada 2015 roku i o 318 więcej (o 23,3%) w odnie- czym odsetek tych osób zwiększył się w stosunku do sieniu do grudnia 2014 r. W IV kwartale 2015 roku pra- analogicznego okresu 2014 r. - z 43,1% do 47,0%, w tym codawcy zgłosili do urzędów pracy 36 449 wolnych pracy niesubsydiowanej – z 35,9% do 39,1%. Jednoczemiejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej, tj. o 2 545 śnie odnotowano spadek udziału osób, które utraciły więcej (o 7,5%) w porównaniu do IV kwartału 2014 r. status bezrobotnego w wyniku niepotwierdzenia gotoZ ogółu wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawo- wości do podjęcia pracy – z 21,0% do 17,5%. dowej: 22 365, tj. 61,4% stanoZ ewidencji bezrobotnych w grudwiły oferty zatrudnienia lub Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto niu 2015 r. wyrejestrowano 7,8 innej pracy zarobkowej, 14 w sektorze przedsiębiorstw w województwie tys. osób, tj. więcej o 8,0% niż 084, tj. 38,6% to miejsca akty- świętokrzyskim w IV kwartale 2015 r. wynio- miesiąc wcześniej i o 3,2% niż wizacji zawodowej. Z sektora sło 3 567,23 zł i było o 1,0% wyższe niż w ana- przed rokiem. prywatnego pochodziło 77,1% Główną przyczyną pozostało pologicznym okresie ubiegłego roku. wszystkich wolnych miejsc pradejmowanie pracy, przy czym cy (28 086), a z sektora publicznego 22,9% (8 363). z rejestru bezrobotnych wyłączono 4,9 tys. osób wobec Z ogółu wolnych miejsc pracy 54,1%, czyli 19 715 to 3,8 tys. osób w ubiegłym 2014 r. Udział tej kategorii miejsca pracy subsydiowanej finansowane z Funduszu osób w ogólnej liczbie wyrejestrowanych zwiększył się Pracy, PFRON, EFS. Wśród wolnych miejsc pracy i miejsc o 12,8% w ujęciu rocznym (do 62,4%). Jednocześnie odaktywizacji zawodowej zgłoszonych w IV kwartale 2015 notowano spadek udziału osób, które utraciły status r.: 12 841, tj. 35,2% stanowiły staże, 1 243, tj. 3,4% to bezrobotnego w wyniku niepotwierdzenia gotowości do prace społecznie użyteczne, 1 225, tj. 3,4% przeznaczo- podjęcia pracy – o 12,1% do 13,9%. Stopa napływu bezno dla osób niepełnosprawnych, 65, tj. 0,2% skierowano robotnych do urzędów pracy (tj. stosunek nowo zarejedo osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia strowanych do liczby aktywnych zawodowo) wyniosła nauki. 1,8% w stosunku do 1,7% przed rokiem. Udział osób reNa koniec IV kwartału 2015 r. największą ilość wolnych jestrujących się po raz kolejny zmniejszył się na przemiejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej pracodawcy strzeni roku o 1,5% (do 91,6%). Osoby poprzednio prazgłosili w powiatach: kieleckim – 6 252 ofert, m. Kielce – cujące stanowiły podobnie jak przed rokiem 80,3%, na4 554, ostrowieckim – 3 704, koneckim – 3 398, stara- tomiast zmniejszyły się odsetki mieszkańców wsi (o 3,0% chowickim – 3 159 i sandomierskim – 2 785, a najmniej do 56,0%) i osób zwolnionych z przyczyn dotyczących w: kazimierskim - 539 oraz pińczowskim - 853. zakładu pracy (o 0,3% do 4,2%). a wzrósł udział absolW okresie całego IV kwartału 2015 r. w urzędach pracy wentów (o 0,3% do 8,4%). zarejestrowano 99,48 tys. osób bezrobotnych w stosunku do 98,2 tys. w poprzednim roku, zaś w grudniu zarejestrowano 9,5 tys. bezrobotnych, tj. o 9,4% więcej niż 8 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU KONIUNKTURA O gólny klimat koniunktury w przetwórstwie przemysłowym przedsiębiorstwa województwa świętokrzyskiego oceniły w grudniu 2015 r. niekorzystnie, gorzej niż przed miesiącem. Mniej optymistyczne są przewidywania dotyczące prognoz portfela zamówień i produkcji, które były ograniczane. Nieznacznie bardziej pesymistycznie oceniana jest sytuacja finansowa. Analogiczne prognozy są bardziej negatywne od formułowanych w poprzednim miesiącu. Przedsiębiorcy planowali dalsze redukcje zatrudnienia. Przewidywano, że ceny wyrobów przemysłowych mogą nieznacznie spadać. Saldo przetwórstwa przemysłowego regionu w grudniu 2015 r. było na poziomie nieco niższym od 0 i wykazywało tendencje spadkowe, po wzroście w listopadzie, kiedy osiągnęło wartość około 5. W Polsce saldo koniunktury przetwórstwa przemysłowego było w okresie całego kwartału niskie, oscylujące w pobliżu wartości niewiele wyższej od 0, zaś w grudniu, podobnie, jak w województwie zaznaczył się jego spadek poniżej 0. W grudniu 2015 r. ogólny klimat koniunktury w budownictwie był oceniany bardziej negatywnie w porównaniu do listopada. Diagnozy i prognozy sytuacji finansowej, portfela zamówień i produkcji budowlano-montażowej były niekorzystne i gorsze od prognozowanych w ubiegłym miesiącu. Planowane zmniejszenie zatrudnienia może być podobne do listopadowego. Ceny robót budowlano-montażowych mogą obniżać się w zbliżonym stopniu do przewidywanych w poprzednim miesiącu. W handlu hurtowym oceny koniunktury były pozytywne wobec niekorzystnych w poprzednim miesiącu. Bieżąca sprzedaż była oceniania pozytywnie, lepiej niż przed miesiącem. Prognozy i diagnozy sytuacji finansowej są korzystniejsze w porównaniu z listopadem. Możliwy jest wzrost zatrudnienia w stosunku do planowanych w ubiegłym miesiącu. Przedsiębiorcy prognozują i oczekują, że ceny przyspieszą swoją dynamikę. Ogólny klimat koniunktury w handlu detalicznym był oceniany w grudniu bardziej pesymistycznie niż w poprzednim miesiącu. Prognozy i diagnozy dotyczące sprzedaży i sytuacji finansowej były bardziej negatywne od tych z listopada. Zatrudnienie może być w dalszym ciągu redukowane, a ceny towarów w przewidywaniach przedsiębiorców będą utrzymywać niewielkie przyspieszenie dynamiki. Oceny koniunktury formułowane przez podmioty z sekcji działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi były korzystne w porównaniu do poprzedniego miesiąca i roku. Saldo koniunktury po odnotowanym dość głębokim spadku w październiku i listopadzie do poziomu poniżej zera, w grudniu odnotowało znaczny wzrost, aż do poziomu zbliżającego się do 10%. Firmy z sekcji informacja i komunikacja oceniały koniunkturę pozytywnie. Saldo w tej sekcji w IV kwartale odnotowywało wzrost w październiku, spadek w listopadzie i dość znaczny wzrost w grudniu do poziomu prawie 10%. Przedsiębiorcy prawie ze wszystkich wyżej wymienionych branż zgłaszają bariery w prowadzeniu bieżącej działalności gospodarczej w zakresie kosztów zatrudnienia, niejasnymi przepisami prawnymi i konkurencją na rynku oraz wysokimi obciążeniami na rzecz budżetu. 9 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU FUNDUSZE STRUKTURALNE Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 Komponent Regionalny Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki - 2013 L W iczba i wartość podpisanych umów / wydanych edług stanu na dzień 30 września 2015 r. decyzji o dofinansowanie projektu w ramach Rew ramach Komponentu Regionalnego Progragionalnego Programu Operacyjnego Województwa mu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) zawartych Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 na koniec zostało 2 394 umowy o dofinansowanie realizacji IV kwartału 2015 roku wynosiła 1 302, przy łącznej projektów PO KL o łącznej wartości w części środków wartości prawie 5,112 mld zł (w tym dofinansowanie publicznych prawie 1,708 mld zł, co stanowi 107,4% ze środków Unii Europejskiej ponad 3,158 mld zł). alokacji przeznaczonej na realizację programu w laWartość podpisanych umów na koniec IV kwartału tach 2007-2013. Jest to czwarte miejsce w kraju, za 2015 r. zamyka się w 99,2% alokacji przeznaczonej na województwami kujawskorealizację programu, co pomorskim, zachodniopomorskim i Wykorzystanie alokacji: plasuje województwo dolnośląskim. Są to wyniki bardzo RPOWŚ 2007-2013 — 99,2% na 13-tym miejscu w Komponent regionalny POKL — 107,4% dobre, znacznie lepsze od wielu wokraju przed wojewódzjewództw. Na podstawie 14 889 zatwem lubuskim, zachodniopomorskim i warmińsko- twierdzonych wniosków o płatność wypłacono ponad mazurskim, przy czym średnia krajowa alokacji wynosi- 1,676 mld zł, co wykorzystuje 104,9% alokacji na lata ła 99,55%. Oznacza to, że region świętokrzyski w bar- 2007-2013. W skali kraju, ze względu na poziom wydzo niewielkim stopniu odbiega od średniej krajowej. datkowanych środków w stosunku do wielkości przyWykorzystanie alokacji środków wypłaconych benefi- znanej alokacji w ramach Komponentu Regionalnego cjentom na podstawie zatwierdzonych wniosków PO KL, województwo świętokrzyskie klasyfikuje się na o płatność ukształtowało się na poziomie 97%, co daje 2 miejscu, za województwem dolnośląskim, w któświętokrzyskiemu czwarte miejsce wśród województw rym wskaźnik wykorzystania alokacji wyniósł 106,0%, za województwem dolnośląskim (99%), opolskim czyli tylko 1,1% więcej niż w naszym województwie. (99%) i podkarpackim (98%), a przed lubelskim (96%). Średnia krajowa alokacji wynosiła 94% i była znacznie niższa od wartości dla województwa świętokrzyskiego. 10 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU Finanse w gospodarstwach domowych P od pojęciem gospodarstwa domowego w sensie statystycznym rozumie się jedną lub kilka osób wspólnie mieszkających i utrzymujących się. Wielkość gospodarstwa domowego określana jest przez liczbę osób wchodzących w jego skład. Na środki finansowe w gospodarstwie domowym składa się jego budżet, czyli systematyczne zestawienie przychodów i rozchodów w danym okresie, ewentualne zasoby finansowe w postaci oszczędności, czyli aktywów (zwłaszcza gotówki i depozytów krótkoterminowych, ale także papierów wartościowych, czy akcji) oraz dochody z własności (w tym dywidendy). Zgodnie z ostatnimi dostępnymi danymi w Banku Danych Lokalnych oraz z Informacją Sygnalną Urzędu Statystycznego w Kielcach¹, w 2014 r. rzeczywista liczba zbadanych gospodarstw domowych wyniosła w województwie świętokrzyskim 1 214. W gospodarstwach tych pracujący stanowili 39,2% ogółu osób. Licznie reprezentowane były także osoby pobierające świadczenia z ubezpieczeń społecznych – 29,9% oraz pozostający na utrzymaniu – 29,6%. Pozostałe 1,4% to osoby utrzymujące się z innych niezarobkowych źródeł utrzymania. Przeciętna liczba osób w gospodarstwie domowym w 2014 r. wyniosła 2,91. Sytuacja materialna gospodarstw domowych w województwie świętokrzyskim w 2014 r. nieznacznie się poprawiła. Uzyskiwane dochody uległy nieznacznemu wzrostowi w stosunku do poprzedniego roku. Pomimo, że więcej również wydawano, nadwyżka dochodów nad wydatkami pozostała na zbliżonym poziomie, jak w 2013 r. Gospodarstwa domowe były lepiej niż rok wcześniej wyposażone w dobra trwałego użytkowania nowej generacji. Konsekwencją tych zmian było coraz lepsze postrzeganie własnej sytuacji materialnej. Wzrastała zatem nieznacznie i stopniowo stopa oraz poziom życia mieszkańców województwa świętokrzyskiego. Ogólnie w Polsce w III kwartale² 2015 r. realne dochody sektora gospodarstw domowych zwiększyły się o 2,7% w skali rocznej oraz o 0,3 w skali kwartalnej³. Wzrost realnych dochodów opierał się głównie na dochodach pierwotnych, wśród których najszybciej wzrastała nadwyżka operacyjna brutto, stanowiąca dochód z działalności gospodarczej osób fizycznych. Jednocześnie doszło do obniżenia tempa wzrostu dochodów z pracy najemnej, a rewizja danych przez GUS ujawniła, że proces ten trwa już od trzech kwartałów. Wyhamowała dynamika wzrostu dochodów z pracy najemnej. Kategoria tych dochodów stanowi prawie 50% dochodów gospodarstw domowych. W ujęciu kwartalnym zostało odnotowane zwiększenie dynamiki dochodów z pracy najemnej o 1% kw/kw sa, tj. na poziomie zbliżonym do średniej za ostatnie 8 kwartałów (ok. 1% kw/kw sa). Wcześniejsze prognozy dotyczące dochodów z pracy najemnej w oparciu o dostępne poprzednio dane odnoszące się do funduszu wynagrodzeń nie potwierdziły się. Wydaje się, że przyczyną spowolnienia dynamiki dochodów z pracy leżało w większym stopniu niższe tempo wzrostu płac, gdyż zatrudnienie kontynuowało tendencje wzrostowe, także zgodnie z danymi służb statystycznych w podawanych przez nie źródłach. Dynamika realna dochodów z nadwyżki operacyjnej brutto, będącej dochodem z działalności gospodarczej osób fizycznych spowolniła do 5,4% r/r w III kw. 2015 r. Po wyeliminowaniu wahań sezonowych realna nadwyżka operacyjna brutto obniżyła się o 4,2% sa w ujęciu kwartalnym. Najnowsze dane potwierdzają zatem stabilne i stałe tendencje wzrostowe tej kategorii, obserwowane od końca 2013 r. Dochody z nadwyżki operacyjnej brutto stanowią niemal 40% dochodów do dyspozycji brutto całego sektora gospodarstw domowych, choć tylko w ok. 10% gospodarstw domowych, co najmniej jeden z członków czerpał dochody z pracy na własny rachunek. Realne dochody ze świadczeń społecznych, obejmujące zarówno pieniężne świadczenia z ubezpieczeń społecznych i świadczenia z pomocy społecznej, w III kwartale 2015 r. wzrosły o 4,6% r/r oraz o 2,1% kw/kw sa, stanowiąc ponad 15% dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych. Wydaje się, że dynamika tej kategorii dochodów ustabilizowała się na poziomie około 4% r/r, tj. nieznacznie powyżej dynamiki dla całości dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych. Sugeruje to stopniowo rosnące znaczenie tej kategorii dochodów, co wiąże się częściowo z zachodzącymi zmianami demograficznymi. Przyrost liczby osób uzyskujących świadczenia emerytalne w III kwartale 2015 r. wyniósł 61,8% w ujęciu rocznym, a przeciętna liczba emerytów wzrosła o 0,3% r/r i była o 0,2% wyższa niż w poprzednim kwartale. Wspomniane powyżej dynamicznie zachodzące zmiany demograficzne wyrażające się w znacznym zwiększaniu się osób starszych oraz korzystających z pomocy społecznej w ogólnej ikonie w znaczny sposób zwiększają wydatki w ogólnym budżecie państwa. Z drugiej zaś strony, na obniżenie tej kategorii dochodów gospodarstw wpływa malejąca stopa bezrobocia, w tym w szczególności niższa liczba rejestrujących się osób z prawem do zasiłku. 11 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU Finanse w gospodarstwach domowych K olejną kategorię dochodów gospodarstw domowych stanowią dochody z własności. W Polsce trzeci kwartał z rzędu ujemny wkład do dochodów gospodarstw domowych ma saldo dochodów z własności. W III kwartale 2015 r. kategoria ta spadła realnie o 17,7%. Dynamika dochodów z własności ma wyraźne tendencje spadkowe od początku 2014 r., jednak dane bieżące zdają się sugerować stopniowe i powolne wygasanie tego trendu: po dwucyfrowych spadkach w ujęciu kwartalnym odnotowano -1,2% kw/kw sa. Na kategorię tę składają się przede wszystkim dochody (odsetki) należne właścicielom następujących aktywów finansowych: depozytów, papierów wartościowych innych niż akcje, pożyczek, pozostałych aktywów, a także m. in. dywidendy, dochody z tytułu własności. Pomimo negatywnych tendencji, dochody z własności mają nieznaczny wpływ na kształtowanie się dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych, stanowiąc w III kwartale 2015 r. jedynie 3,6% całości dochodów. W województwie świętokrzyskim w 2014 r.⁴ przeciętne gospodarstwo domowe posiadało miesięczny dochód rozporządzalny wynoszący średnio 1 199,74 zł/osobę (w Polsce – 1 340,44 zł/osobę). W stosunku do roku 2013 wzrósł on o 4,0% (w kraju o 3,2%). W dłuższym okresie czasu była także widoczna wyższa w województwie niż w całej Polsce dynamika przyrostu przeciętnego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę. Wzrósł on o 16,4% w odniesieniu do 2010 r., podczas, gdy w skali kraju w analogicznym okresie jego zwiększenie wyniosło jedynie 11,6%. W konsekwencji wartość dochodu rozporządzalnego na 1 osobę w województwie świętokrzyskim zwiększyła się w 2014 r. do 89,5% średniej krajowej. Powyższe relacje oznaczają wyjątkowo pozytywny trend w naszym regionie, znacznie lepszy niż osiągany w kraju. W ciągu ostatniego roku nie zmieniła się w istotny sposób struktura dochodu rozporządzalnego gospodarstw domowych z poszczególnych źródeł. W 2014 r. składały się na niego przede wszystkim dochody z pracy najemnej oraz dochody ze świadczeń społecznych. Z pracy najemnej, podobnie, jak w poprzednim roku, pochodziło 49,2% dochodu rozporządzalnego. Nie uległ zmianie także udział dochodów uzyskiwanych ze świadczeń społecznych, który osiągnął poziom 32,0%. Relatywnie zmniejszyło się natomiast znaczenie środków pochodzących z pracy na własny rachunek oraz z gospodarstwa rolnego. W 2014 r. stanowiły one odpowiednio 7,1% i 7,3% dochodu rozporządzalnego ogółem. Dochodem do dyspozycji, który gospodarstwa domowe przeznaczają na wydatki na zakup towarów i usług konsumpcyjnych oraz przyrost oszczędności jest dochód rozporządzalny pomniejszony o pozostałe wydatki (m. in. kwoty przekazane innym gospodarstwom domowym i instytucjom niekomercyjnym, w tym dary; odszkodowania za wyrządzone szkody, niektóre podatki, składki na ubezpieczenia społeczne płacone samodzielnie przez podatnika). W 2014 r. przyrost oszczędności był zbliżony do osiągniętego rok wcześniej. Wydatki przeciętnego gospodarstwa domowego w województwie świętokrzyskim w 2014 r. wynosiły miesięcznie – w przeliczeniu na 1 osobę – 969,83 zł (w kraju 1 078,74 zł), z tego ponad 96% przeznaczono na towary i usługi konsumpcyjne. W zestawieniu z rokiem poprzednim wydatki te uległy wzrostowi o 5,1%. Największą zwyżkę odnotowano w sektorze restauracji i hoteli – o 41,4% oraz w grupie wydatków związanych z wyposażeniem mieszkania i prowadzeniem gospodarstwa domowego (o 27,3%). Znaczny wzrost wydatków odnotowano także w dziale transport (o 15,4%) oraz odzież i obuwie (o 13,5%). Uległy zwiększeniu środki przeznaczane na rekreację i kulturę (o 4,6%), a także na zdrowie (o 3,9%) i łączność (o 3,1%). Zmniejszyły się natomiast dwie kluczowe pozycje w wydatkach. Na użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii w gospodarstwach domowych przeznaczano o 1,1% mniej niż przed rokiem, a na żywność i napoje bezalkoholowe o 1,4%. Zmalały także środki wydatkowane na napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe (o 4,7%). W 2014 r., podobnie, jak w latach poprzednich, znaczący udział w strukturze wydatków stanowiła żywność i napoje bezalkoholowe (prawie 27%). 12 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU Finanse w gospodarstwach domowych P rzeciętnie na 1 osobę w gospodarstwie domowym przeznaczane było na te cele blisko 259 zł. Opłaty za użytkowanie mieszkania i korzystanie z nośników energii to druga, co do wielkości kategoria wydatków obciążająca w dużym stopniu budżet gospodarstwa domowego. Wydatki te w przeliczeniu na 1 osobę w gospodarstwie osiągały ponad 201 zł, co stanowiło około 21% całości wydatków. Warto podkreślić dynamicznie zwiększające się w ostatnich latach wydatki na usługi restauracyjno-hotelarskie, których udział wzrósł niemal trzykrotnie w porównaniu do 2010 r. Charakterystyczny dla województwa świętokrzyskiego jest większy niż przeciętny w skali kraju udział wydatków na podstawowe artykuły i usługi takie, jak: żywność i napoje bezalkoholowe, wydatki związane z mieszkaniem, czy też odzież i obuwie. Natomiast poniżej średniej przeznaczanie wydatków na rekreację i kulturę oraz restauracje i hotele. Zwiększenie realnych środków finansowych w gospodarstwach domowych nastąpi od 01 kwietnia br. wraz w wejściem w życie rządowego programu pomocy w wychowaniu dzieci, czyli popularnie zwanego programem „Rodzina 500 plus”. Zakłada on nieopodatkowane wsparcie rodzin kwotą 500 złotych miesięcznie na każde drugie i kolejne dziecko, bez dodatkowych warunków. Rodziny o niskich dochodach otrzymają wsparcie także dla pierwszego dziecka. Może to być nawet 6 000 zł netto rocznego wsparcia dla każdego dziecka w rodzinie. Każda rodzina z minimum dwojgiem niepełnoletnich dzieci będzie mogła otrzymać 500 zł na drugie i każde kolejne dziecko. W przypadku rodzin z dochodem poniżej 800 zł na osobę wsparcie otrzyma każde dziecko, także pierwsze. Świadczenie wychowawcze będzie wypłacał urząd miasta, gminy, ośrodek pomocy społecznej lub centra do realizacji świadczeń socjalnych. Wniosek o to świadczenie będzie trzeba składać co roku w miejscu zamieszkania. Gdy rodzina będzie ubiegać się o świadczenie na drugie i kolejne dzieci nie będzie konieczności dołączania zaświadczenia o dochodach. Jedynie świadczenie na pierwsze dziecko uzależnione będzie od kryterium dochodowego, a więc co roku trzeba potwierdzić fakt nieprzekroczenia tego progu. Jak informuje Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej według wyliczeń program wsparcia będzie dotyczył 2,7 mln rodzin w Polsce i obejmie 3,7 mln dzieci⁵. Według wyliczeń na wprowadzeniu świadczenia skorzysta 820 tys. rodzin z jednym dzieckiem, ponad 1,4 mln rodzin z dwójką dzieci i 430 tys. rodzin z trójką lub większą liczbą dzieci⁶. Ministerstwo zapewnia, że program pomocy w wychowaniu, czyli kwota 500 złotych miesięcznie, nie będzie wpływała i nie będzie wliczana do dochodu np. uprawniającego do wypłaty zasiłków z pomocy społecznej, czy funduszu alimentacyjnego. Podkreśla się, że program ten ma przede wszystkim wspierać rodziny i poprawić sytuację demograficzną w Polsce, która jest bardzo zła. Pomoc rodzinom w znacznym stopniu powinna ułatwić zatrzymanie niekorzystnych procesów demograficznych i poprawienie wskaźnika dzietności. Program ma być realizowany w ciągu najbliższych 10 lat i pozwoli na wzrost wskaźnika dzietności przynajmniej do poziomu 1,7 (obecnie według BDL współczynnik dzietności w Polsce to 1,29 – 2014 r., w województwie świętokrzyskim jest jeszcze niższy i wynosi 1,18 – 2014 r., 1,16 – w 2013 r.⁷). Zastępowalność pokoleń zapewnia wskaźnik na poziomie od 2 do 2,15⁸. Choć niewątpliwie jest to pozytywne działanie w kierunku zahamowania spadku liczby ludności i zapewnienia zastępowalności pokoleniowej oraz realnie podnosi poziom życia i zwiększenie finansowych dochodów gospodarstw domowych bardzo wielu rodzin w Polsce, to budzi wiele wątpliwości. Jak podkreślają eksperci⁹, wprowadzenie programu skomplikuje system finansowego wsparcia rodzin, wprowadzając kolejny, nowy i nieskorelowany z istniejącymi już systemami element. Obecnie system wsparcia rodzin obejmuje ulgę podatkową na dzieci, tzw. „becikowe”, system świadczeń rodzinnych. Odrębnie funkcjonuje system pomocy społecznej, od nowego roku dodatkowo jeszcze dojdzie świadczenie rodzicielskie, czyli 1 000 złotych miesięcznie dla rodziców, którzy nie mają prawa do urlopu przez pierwszy rok życia dziecka. Teraz wchodzi w życie program „Rodzina 500 plus”. Systemów jest wiele, przy czym każdy musi mieć własną administrację, koszty tej administracji, każdy z nich wymaga od rodzin wypełniania różnych dokumentów i składania ich odrębnie do różnych instytucji, które muszą rozpatrywać te dokumenty. Każdy z tych systemów także w odrębny sposób definiuje poszczególne elementy, między innymi kryteria dochodowe, wiek dziecka itp. W przypadku programu 500+ kryterium dochodowe dla pierwszego dziecka wynosi 800 złotych i jest nieco wyższe niż w przypadku świadczeń rodzinnych, gdzie próg dochodowy wynosi 674 złote. Odpowiednio inne są również definicje dzieci w poszczególnych systemach. Projekt 500+ dedykowany jest dla dzieci do 18 roku życia, natomiast w przypadku 13 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU Finanse w gospodarstwach domowych systemu świadczeń rodzinnych i w przypadku ulgi podatkowej na dzieci, rodzina może liczyć na wsparcie, jeżeli latorośl kontynuuje naukę aż do ukończenia przez nią 24 roku życia. Z poszczególnych systemów mogą zatem korzystać różne grupy rodzin. Następny system jest hojny i dla bardzo wielu rodzin korzystny finansowo, ale niekoniecznie optymalny z punktu widzenia celu deklarowanego przez twórców projektu, czyli poprawy sytuacji rodzin, a przede wszystkim zwiększenia dzietności. Program 500+, zgodnie z opiniami ekspertów i samego Ministerstwa, może zamiast pomagać rodzinom, dezaktywizować je na rynku pracy, bowiem rodzina może kumulować świadczenia, a to z kolei stwarza chęć rezygnacji z pracy, szczególnie przy niskich zarobkach rzędu 1 000-1 200 złotych miesięcznie, może powodować brak zainteresowania pracą przy porównywalnych dochodach gospodarstwa domowego pochodzących ze skumulowanych świadczeń rodzinnych i z pomocy społecznej. Innymi zagadnieniami stanowiącymi potencjalne zagrożenia dla projektu wsparcia rodzin jest jego długoterminowość i zapewnienie finansowania przez wiele lat. Według ekspertów¹⁰ nastąpi więcej niż podwojenie finansowej pomocy dla rodzin w Polsce, gdyż obecnie jest to około 15 mld złotych rocznie, a wzrośnie ona według szacunków do poziomu około 23,7 mld złotych. Zapewnienie tak ogromnych kwot w budżecie państwa powinno odbywać się w sposób uporządkowany, spójny, jednolity i przejrzysty, pozwalający skorzystać z takiego systemu wszystkim rodzinom lub tym, szczególnie tego potrzebującym (np. wielodzietnym, z jednym rodzicem itp.). Usystematyzowanie i skonsolidowanie systemu wsparcia dla rodzin powinno polegać na wyznaczeniu celów, jakie należałoby osiągnąć, określenie i skonkretyzowanie rodzin-odbiorców wsparcia, związać i połączyć finansową pomoc rodzinom z zachętą i ułatwieniem dostępu do miejsc stałej pracy zarobkowej, a także stworzyć i opracować sposoby realizacji tych wyszczególnionych celów społecznie i długofalowo korzystnych dla rozwoju i wsparcia gospodarki. Innymi słowy wsparcie rodzin powinno być kompleksowym „kołem zamachowym” zarówno dla rodzin, jak i dla państwa. Z drugiej zaś strony rodziny same najlepiej wiedzą, w jaki sposób najefektywniej wykorzystać przyznaną im pomoc na własne przecież dzieci. Przypisy: 1. Informacja Sygnalna, Urząd Statystyczny, Kielce, październik 2015 r. 2. Premnik Filip, Tyrowicz Joanna, „Sytuacja finansowa sektora gospodarstw domowych w III kwartale 2015 r.”, Instytut Ekonomiczny Narodowego Banku Polskiego, Nr 01/16 (luty 2016 r.), Warszawa, 2016 r. 3. Ostatnie dostępne dane z Urzędu Statystycznego w Kielcach. 4. http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/918268,500-zl-na-dzieckonie-bedzie-wliczane-do-dochodu.html 5. http://biznes.pl/kraj/ekspert-o-programie-500-korzysci-350-tysrodzin-nizsze-niz-moga-sie-spodziewac/2kr3jw 6.GUS - BDL 7. Ludność, ruch naturalny i migracje w województwie świętokrzyskim w 2014 roku, Urząd Statystyczny w Kielcach, Kielce sierpień 2015 rok. 8. http://biznes.pl/kraj/ekspert-o-programie-500-korzysci-350-tysrodzin-nizsze-niz-moga-sie-spodziewac/2kr3jw 9. http://biznes.pl/kraj/ekspert-o-programie-500-korzysci-350-tysrodzin-nizsze-niz-moga-sie-spodziewac/2kr3jw Opracowanie: Ewa Eljasz 14 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU WARTO WIEDZIEĆ K obiety w regionie świętokrzyskim - czy faktycznie słaba płeć? Kim jest kobieta we współczesnych czasach? Niewątpliwie równouprawnienie, a w konsekwencji obecność kobiet we wszystkich sferach życia to rezultat zaspokojenia potrzeb współczesnego świata. Obecnie kobiety muszą być wyjątkowo zaradne i szczególnie zorganizowane, aby godzić obowiązki rodzinne, domowe, opiekę nad dziećmi z życiem zawodowym i karierą, a jednocześnie nie stracić nic z wyjątkowej delikatności, czy zmysłowości, czyli po prostu z kobiecości. Kobiety są teraz aktywne, pracują, często wielozadaniowo, udzielają się społecznie i politycznie, co powoduje ich większą jeszcze atrakcyjność. Ze względu na ogromne dzisiejsze wymogi i wyzwania życiowe, kobieta nie może pozwolić sobie na pozostawanie w domu i skupianie swojej uwagi wyłącznie na wychowywaniu dzieci i prowadzeniu domu, choć dzisiejsze kobiety prawdopodobnie odczuwają nostalgię do takiego trybu życia, który współcześnie zmienił się z powszechnego stereotypu w luksus. Naturalnie istnieje niewielki procent kobiet żyjących w ten sposób, ale staje się to sukcesywnie coraz rzadszym zjawiskiem, a to przede wszystkim ze względów ekonomicznych i finansowych. Można by rozważać, czy jest to dobra i prawidłowa droga rozwoju w społeczeństwie, ale współczesność i postęp narzucają nam konkretne reguły. Przemiana, jaka nastąpiła, czyniąc z kobiety osobę o nieograniczonych możliwościach z perspektywą takich samych ścieżek rozwoju, jak mężczyźni, pozwala na znacznie praktyczniejszy i diametralnie różny rodzaj życia. Sama kobieta czuje się lepsza, spełniona, wolna i niezależna, co daje jej poczucie własnej wartości. Niepokojącym jest jednak i stwarzającym zagrożenia fakt, że niektóre kobiety zupełnie odrzucają rolę matki i żony, preferując postawę kobity całkowicie wyzwolonej, wolnej i zupełnie niezależnej bez poczucia obowiązku rodzinnego. Prowadzi to do coraz mniejszej ilości zawieranych małżeństw oraz malejącego przyrostu naturalnego. Zapewne winy najłatwiej doszukiwać się właśnie w kobiecie, która odrzuca wizję siebie jako gosposi domowej. Jest to jednak problem wieloraki. Z jednej strony niewątpliwym jest fakt, że wielu osobom brakuje środków finansowych do założenia rodziny i życia na godziwym poziomie, z drugiej zaś jest to rezultatem całej formy współczesnego życia z równouprawnieniem włącznie. Zgodnie z danymi statystycznymi Urzędu Statystycznego w Kielcach¹ do końca 2014 r.² w Polsce było 19,86 mln kobiet, w tym 0,647 mln w województwie świętokrzyskim. W okresie lat 2010-2014 grupa populacyjna kobiet zmniejszyła się w naszym kraju o 0,0903%, zaś w naszym województwie zmalała dość znacznie, bo o 1,4785%. W omawianym okresie w Polsce ubyło o 0,1789% mężczyzn, a w regionie świętokrzyskim o 1,5909%. Kobiety niezmiennie przeważają ilościowo nad mężczyznami niezależnie od miejsca zamieszkania, czyli województwa, miasta, czy wsi. Przewaga ta jest jeszcze wyraźniejsza wśród mieszkańców miast, gdyż na koniec 2014 r. w Polsce udział „płci pięknej” w miastach wynosił 52,6%, a na wsi 50,1%. W województwie świętokrzyskim sytuacja była bardzo zbliżona: w miastach udział ten wynosił 52,5%, czyli 295,9 tys. (w 2005 r. 52,3%, czyli 305,5 tys.), a na wsiach 50,1%, czyli 350,6 tys. (w 2005 r. 50,3%, czyli 352,7 tys.). Wartości te mają swoje odbicie we wskaźniku feminizacji, który w skali kraju w miastach wynosił 111 kobiet na 100 mężczyzn, a na wsiach 101, zaś w naszym regionie wskaźnik ten osiągnął 110 kobiet na 100 mężczyzn w miastach i 101 na wsiach (tak samo w 2005 r.). Jak widać, wartości te nie uległy znacznej zmianie na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia, ale zaznacza się sukcesywny i stały spadek liczby kobiet. Zgodnie z prognozą demograficzną³, przewiduje się spadek feminizacji, który osiągnie w 2050 r. wartość 109 w miastach i 100 na wsiach. Jednak w naszym województwie w miastach w grupie wiekowej 40-54 lata wskaźnik ten zmniejszy się ze 106 w 2014 r. do 95 w 2050 r. i w grupie 55+ odpowiednio ze 138 do 125. Z kolei na wsi, prognozuje się, że w grupie 55+ wskaźnik spadnie ze 123 do 111. Udział kobiet w wieku rozrodczym (wiek 15-49 lat) w liczbie ludności ogółem przewiduje się, że spadnie w roku 2050 w stosunku do roku 2013 o około 7,9% (w 2013 r. udział wynosił 23,4%) ogółem, zaś w miastach o około 8,65% (w 2013 r. udział wynosił 23,1%), w na wsiach o około 7,4% (w 2013 r. udział wynosił 23,6%) . Uwzględniając dane statystyczne z lat 2010-2014 zauważalny jest wyraźny spadek płodności i dzietności kobiet. Dodatkowo matki po raz pierwszy rodzące są coraz starsze. W wymienionym okresie płodność kobiet w Polsce zmalała z 43,27 urodzeń żywych na 1000 kobiet w wieku rozrodczym do 40,41. W województwie świętokrzyskim miał miejsce spadek z 40,62 do 36,53, czyli znaczny i większy niż ogólnie w Polsce. Wskaźnik dzietności w Polsce obniżył się z 1,36 do 1,29, zaś w naszym regionie z 1,31 do 1,18. Podsumowując, przedstawione wskaźniki dowodzą, że nie jest zapewniona zastępowalność pokoleń, która następuje wtedy, gdy wskaźnik dzietności wynosi od 2 do 2,15. Oznacza to, iż w konkretnym roku na 1 kobietę w wieku rozrodczym 15-49 lat przypada przynajmniej dwoje dzieci. Idealny byłby wzorzec rodziny 2+3, czyli rodzice z trójką dzieci. Zgodnie z opracowaniem dotyczącym demografii Urzędu Statystycznego w Kielcach, dynamicznie wzrasta udział procentowy kobiet w danych grupach wiekowych w regionie, zarówno w miastach, jak i na wsi, zwłaszcza w przedziałach 55+, co oznacza zmniejszanie się liczby kobiet w wieku rozrodczym, a w dalszej perspektywie szybko postępujące starzenie się społeczeństwa. Stan i struktura demograficzna kobiet w województwie świętokrzyskim, przedstawiała się zgodnie z przyjętymi tradycyjnie normami. Zarówno w mieście, jak i na wsi w 2011 r.⁴ przeważały mężatki, odpowiednio 53,9% i 56,5% (2002 r. 55,3% i 57,9%), następna grupa to panny, odpowiednio 21,8% i 21,4% (2002 r. 23,6% i 20,0%), następnie wdowy: 15,9% i 18,7% (2002 r. 14,3% i 19,4%), rozwódki: 6,4% i 2,3% (2002 r. 4,8% i 1,3%) oraz kobiety w związkach partnerskich: 1,2% i 0,5% (2002 r. 0,8% i 0,4%) i w separacji: 0,7% i 0,5% (2002 r. 1,3% i 1,0%). Jak wynika z powyższych danych największą grupę wśród kobiet stanowią mężatki, ale ich liczba jest większa na wsi niż w mieście i nieznacznie, ale maleje w stosunku do poprzedniego spisu ludności w 2002 r. Panien ubyło w miastach, ale przybyło na wsiach, liczba wdów generalnie zmniejszyła się, zaś zwiększyła znacznie liczba rozwódek, szczególnie w mieście, ale i na wsi, choć w dalszym ciągu stanowią 15 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU WARTO WIEDZIEĆ one niezbyt wielki odsetek. Najmniej jest kobiet w związkach partnerskich i w separacji, przy czym liczba ta wzrosła dość znacznie w stosunku do 2002 r. w odniesieniu do będących w konkubinatach, ale zmalał procent kobiet pozostających w separacji, tak w miastach, jak i na wsi. Statystyka potwierdza także od lat znane stereotypy społeczne w odniesieniu do procentowego udziału kobiet w stanie wolnym w danej grupie wiekowej w naszym regionie. Największy procent panien, partnerek, kobiet rozwiedzionych i będących w separacji jest w grupie wiekowej 15-19 lat zarówno w miastach, jak i na wsi. Odsetek kobiet wolnych systematycznie maleje w kolejnych grupach wiekowych podobnie w miastach i na wsi. W województwie świętokrzyskim zawarto ogólnie w 2014 r. 6,1 tys. (w 2005 r. 7,2 tys.) małżeństw, z czego w mieście 2,5 tys. (w 2005 r. 3,3 tys.) i 3,5 tys. (w 2005 r. 3,9 tys.) na wsi. Największy procent zawartych małżeństw w 2014 r. był w przedziale wiekowym kobiet 25-29 lat, bo aż 44,5% w miastach, zaś na wsi w przedziale wiekowym 20-24 lata 41,0%. Dla przedziału wiekowego 25-29 lat odsetek małżeństw kobiet na wsi wynosił 36,9%, a w mieście w przedziale wiekowym 20-24 lata 23,7%. (w 2005 r. w miastach w przedziale wiekowym 20-24 lata 44,6% i na wsi 53,9%, a w przedziale wiekowym 25-29 lat w mieście 35,8%, zaś na wsi 27,1%). Powyższe wskaźniki obrazują zmianę preferencji i tendencji zawierania małżeństw przez kobiety. Przed dekadą kobiety wychodziły za mąż chętniej w młodszym wieku niż w 2014 r. Dotyczyło to kobiet mieszkających w mieście i na wsi, przy czym na wsi było to o 13,9% więcej małżeństw w tym przedziale wiekowym niż w 2014 r. Obecnie kobiety tak w mieście, jak i na wsi decydują się na związek małżeński w starszym wieku, gdyż wzrósł odsetek ślubów zawieranych w przedziale wiekowym 30-34 lata i wynosił on w 2014 r. 16,4% w miastach i 11,1% na wsi (w 2005 r. odpowiednio 6,6% i 5,6%). Według statusu kobiet na rynku pracy w 2014 r, najwięcej małżeństw było wśród kobiet wykonujących pracę najemną 65,4% (w 2008 r. 61,6%), pozostających na utrzymaniu 15,1% (w 2008 r. 25,2%), bezrobotnych 12,9% (w 2008 r. 5,1%), biernych zawodowo 3,0% (w 2008 r. 4,4%), zaś pracujących na własny rachunek 3,4% (w 2008 r. 3,6%). Dane te obrazują duże zmiany statusu kobiet na regionalnym rynku pracy. Zmniejszeniu o 10,1% uległ odsetek pań wychodzących za mąż, a będących na utrzymaniu, wzrósł natomiast ponad dwukrotnie procentowy udział kobiet bezrobotnych. Niewielkiej zwyżce uległ wskaźnik małżeństw wśród pań pracujących na własny rachunek. Kontynuując informacje związane z finansami kobiet w regionie należy zaznaczyć, że stały się bardziej niezależne, ale trendy zaobserwowane w województwie świętokrzyskim są analogiczne, jak w kraju. Mieszkanki regionu w dalszym ciągu rzadziej posiadają własne źródła utrzymania niż mężczyźni (63,6% wobec 65,9%), w tym dochody z pracy na własny rachunek (6,2% w stosunku do 10,4%) oraz częściej pozostają na utrzymaniu (32,4% wobec 30,2%). Dominującym źródłem utrzymania wśród pań były dochody z pracy najemnej (23,5%, tj. o 7,1 mniej niż w przypadku panów). Z niezarobkowych źródeł utrzymywało się 33,8% pań i w tym przypadku ich przewaga osiągnęła 9,1. Kobiety zarówno w Polsce, jak i w województwie świętokrzyskim są gruntowniej wykształcone niż mężczyźni, co udowodniły ostatnie spisy ludności, które wykazały znaczne dysproporcje w poziomie wykształcenia ze względu na płeć, przy czym korzystniej wypadają kobiety. W naszym regionie we wszystkich kategoriach stanu cywilno-prawnego udziały pań mogących pochwalić się edukacją na poziomie co najmniej średnim były wyższe niż w przypadku mężczyzn. Dodatkowo znacznie wyższy poziom wykształcenia posiadają mieszkanki miast niż wsi. Wykształcenie przynajmniej średnie posiadało: 54,5% panien, 58,3% mężatek, 26,9% wdów i 63,4% rozwódek. Przewaga nad odpowiednimi kategoriami mężczyzn wyniosła kolejno: 12,6%, 14,2, 2,3 i 23,0. Obraz współczesnej kobiety w województwie świętokrzyskim można by przedstawić, opisując ją jako osobę w wieku dojrzałym, o znacznie wyższym poziomie wykształcenia niż przeciętny mężczyzna w regionie, aktywną zawodowo, społecznie i politycznie, godzącą obowiązki zawodowe z życiem rodzinnym, wychowywaniem dzieci i prowadzeniem gospodarstwa domowego. Wszystkie te aktywności i dziedziny życia kreują kobietę mądrą, zorganizowaną, a równocześnie atrakcyjną, delikatną i bardzo kobiecą, przy czym wymagają ogromnej pracy, poświęcenia i siły. Dlatego też panie nazywane tradycyjnie „słaba płcią” należałoby nazwać „płcią odporną”. Przypisy: 1. „Kobiety w województwie świętokrzyskim”, Urząd Statystyczny, Kielce, 2016 r. 2. Ostatnie dostępne dane GUS—BDL. 3. Prognoza demograficzna na lata 2014-2050 dla województwa świętokrzyskiego, Urząd Statystyczny, Kielce, 2015 r. 4. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002 r. i 2011 r. Opracowanie: Ewa Eljasz 16 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REGIONIE O twarta została najbarwniejsza impreza wystawiennicza w Kielcach - VIII Międzynarodowe Targi Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki AGROTRAVEL. Wydarzenie uroczyście otworzyli Witold Bańka, minister Sportu i Turystyki, Rafał Romanowski, podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Adam Jarubas, marszałek województwa świętokrzyskiego, którzy zgodnie podkreślali, że agroturystyka ma szansę stać się silną gałęzią gospodarki. Natomiast wicemarszałek Jan Maćkowiak uczestniczył w spotkaniu dotyczącym powołania klastra Green Velo. W inauguracji AGROTRVEL uczestniczyli również przedstawiciele ministerstw z Mołdawii, Czarnogóry, parlamentarzyści, wojewodowie, samorządowcy, zarząd Polskiej Organizacji Turystycznej, reprezentanci środowiska polonijnego oraz wystawcy z kraju i za granicy. O znaczącej roli agroturystyki w polskiej gospodarce mówił też Witold Bańka, minister sportu i turystyki. AGROTRAVEL stwarza możliwość poznania bogatej oferty krajowej i zagranicznej oraz znakomicie odpowiada na wyzwania przyszłości kreowania turystyki wiejskiej jako głównego trendu. W Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach uroczyście zainaugurowano działalność Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej. W wydarzeniu udział wzięli specjaliści z dziedziny torakochirurgii z całej Polski, a także członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego, Marek Szczepanik. Otwarcie Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej to historyczne, wyjątkowe wydarzenie w dziejach Świętokrzyskiego Centrum Onkologii. O jego ważności świadczy m. in. udział konsultanta w dziedzinie torakochirurgii oraz cenionych specjalistów z całej Polski, którzy specjalnie przyjechali do Kielc. Samorząd Województwa nieustannie wspiera kolejne inwestycje i inicjatywy, które mają na celu podnosze- nie standardów leczenia. Konsultant krajowy ds. chirurgii klatki piersiowej, prof. Tomasz Grodzki poinformował, że polska torakochirurgia znajduje się na bardzo wysokim poziomie, specjaliści w tej dziedzinie są wysoko oceniani na całym świecie. Jednocześnie istnieje w Polsce bardzo duży problem z rakiem płuc, ponieważ rocznie choruje na niego 20 tysięcy osób, większość chorych za późno udaje się na badania, ponieważ płuca nie bolą. Przez świat przetacza się „tsunami" onkologiczne. To choroba cywilizacyjna stanowiąca problem nie tylko zdrowotny ale ekonomiczny, społeczny i socjalny dla wielu krajów świata, w tym dla Polski, dlatego konieczne jest inwestowanie w onkologię. Po raz dziesiąty w halach wystawienniczych Targów Kielce gościli poszukujący pracy studenci i absolwenci, firmy oferujące zatrudnienie oraz instytucje szkoleniowe zachęcające do udziału w kursach, podnoszących kwalifikacje. Wydarzeniem towarzyszącym „Targom: Praca, Kariera, Rozwój" było V Forum Biznes - Edukacja Rozwój, w trakcie którego młodzi ludzie mogli skonfrontować swoje pomysły z obserwacjami doświadczonych przedsiębiorców. O potrzebie organizowania tego rodzaju przedsięwzięć, podczas których można uzyskać informacje na temat narzędzi pomocnych w tworzeniu biznesu mówił Grzegorz Orawiec, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego. Uczestnicy wystawy mieli okazję przejrzeć tysiące ofert zatrudnienia w kraju i poza nim, dotyczące pracy w branży m.in. budowlanej, informatycznej, mechanicznej. Do poszerzenia umiejętności, zachęcały koła naukowe, szkoły i instytucje poprzez szeroką ofertę szkoleń, studiów podyplomowych. W dniu 5 kwietnia 2016 r. odbyła się uroczysta inauguracja Roku Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku. Na zaproszenie dyrektora Muzeum Narodowego w Kielcach, w regionie z wizytą przebywał wicepremier, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr hab. Piotr Gliński. O godz. 10. 00 w Pałacyku Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku wspólnie z marszałkiem Adamem Jarubasem wziął udział w konferencji prasowej 17 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REGIONIE inaugurującej obchody Roku Henryka Sienkiewicza. - Z olbrzymią przyjemnością goszczę na ziemi świętokrzyskiej, ojczystej ziemi wielkiego pisarza, kochanego przez Polaków, który właśnie dla nas tworzył ku pokrzepieniu serc. Otwierając obchody Roku Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, w jego posiadłości, chcę podkreślić wagę potrzeby szerzenia wśród obywateli postaw patriotycznych, wartości chrześcijańskich i umiłowania ojczyzny - podkreślał przebywający w Świętokrzyskiem wicepremier, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Gliński. Marszałek Adam Jarubas zachęcał do podejmowania inicjatyw upamiętniających postać Henryka Sienkiewicza i jego związki z naszym regionem. W spotkaniu wzięła udział również Agata Binkowska, członek Zarządu Województwa oraz Małgorzata Kowalińska, wicedyrektor Departamentu Promocji, Edukacji, Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego. Piotr Gliński odwiedził Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach oraz Muzeum Regionalne w Wiślicy. Dziedzictwo narodowe, historia klasztoru, rola kultury chrześcijańskiej i jej wpływ na dzieje Polski – 2 kwietnia w klasztorze Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej na Świętym Krzyżu odbyło się sympozjum naukowe z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski, 200. lat istnienia Zgromadzenia oraz w 80-lecie pobytu Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. W konferencji uczestniczył marszałek województwa świętokrzyskiego Adam Jarubas. Ponad 200 osób uczestniczyło w sesji naukowej, podczas której referaty wygłosili naukowcy z kilku polskich uczelni. Wysłuchano prelekcji : prof. dra hab. Zbigniewa Myczkowskiego (PK Kraków), prof. dra hab. Krzysztofa Bra- chy (IH UJK Kielce), prof. dra hab. Adama Massalskiego (WSP im. J. Korczaka Warszawa), prof. dra hab. Marka Przeniosło (IH UJK Kielce), prof. dra hab. Marka Derwicha (IH UWr Wrocław), o. mgr. lic. Dariusza Malajki OMI (Święty Krzyż), o. prof. dra hab. Jarosława Różańskiego OMI (UKSW Warszawa) oraz mgr. inż. Piotra Szafrańca (ŚPN Kielce). Pobudzenie ducha przedsiębiorczości wśród ludzi młodych oraz współpraca na linii przedsiębiorca – wykładowca – student – to główne założenia Kieleckich Dni Biznesu, które w dniach 15–16 marca odbędą się w Centrum Przedsiębiorczości i Biznesu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Wydarzenie objął patronatem honorowym marszałek województwa świętokrzyskiego Adam Jarubas. Pierwszego dnia zaplanowane były prelekcje gości, przedstawicieli między innymi: Asseco Poland, Akademickiego Inkubatora Przedsiębiorczości, Świętokrzyskiego Centrum Innowacji i Transferu Technologii w Kielcach. O innowacjach w biznesie opowiedział także dyrektor operacyjny VIVE Transport, a jak otworzyć własny biznes doradził dyrektor oddziału Pekao. Drugiego dnia odbyła się III Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Zarządzanie projektami – podejście interdyscyplinarne” w Centrum Przedsiębiorczości i Biznesu na Wydziale Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Na spotkaniu zaprezentowane zostały trzy panele tematyczne: biznes, prawo i administracja, medycyna. W ramach Kieleckich Dni Biznesu został zorganizowany konkurs z „Wiedzy o Przedsiębiorczości”. Obejmował on tematykę: podstawy z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej, zakresu przedsiębiorczości i księgowości, z obszaru działalności firmy partnerskiej. Celem konkursu była: popularyzacja wiedzy o przedsiębiorczości wśród studentów, rozwijanie zainteresowań dotyczących szeroko rozumianej przedsiębiorczości, kształtowanie umiejętności korzystania z różnorodnych źródeł, dotyczących przedsiębiorczości. Kieleckie Dni Biznesu organizowali: Studenckie Koło Naukowe Koncept, Studenckie Koło Naukowe Medyk, Anna Depczyńska oraz Monika Mazurkiewicz Dział Innowacji i Transferu Technologii UJK. 18 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REGIONIE 7 marca br. odbyło się posiedzenie Klastra Uzdrowiska Świętokrzyskie, podczas którego dyskutowano na temat kształtu międzynarodowej konferencji uzdrowiskowej, która odbędzie się w Busku Zdroju w dniach 15-17 czerwca 2016 r., a także możliwości promocji uzdrowisk świętokrzyskich w ramach projektu promocji gospodarczej, planowanego do realizacji od kwietnia 2016 r. Podczas spotkania Grzegorz Orawiec, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego przedstawił działania, które do tej pory udało się osiągnąć w celu promocji i wsparcia sektora uzdrowiskowego, to m.in. międzynarodowe konferencje na temat branży uzdrowiskowej w Busku-Zdroju połączone z przyjazdowymi misjami gospodarczymi do regionu, wydarzenie Local Event w Kazimierzy Wielkiej, gdzie dyskutowano na temat nowo-odkrytych źródeł wód termalnych i potencjale ich dalszego rozwoju, konferencja uzdrowiskowa z udziałem dziennikarzy w Mediolanie podczas wystawy światowej EXPO, a także warsztaty eksperckie na temat potencjału województwa świętokrzyskiego w zakresie turystyki prozdrowotnej w Brukseli. Zaprezentowane zostały również artykuły prasowe, które pojawiły się w zagranicznej prasie na temat uzdrowisk w Busku-Zdroju i Solcu-Zdroju. Ukazały się one m. in. we włoskim „Travelling Interline”, a także kanadyjskim „Gońcu” po zorganizowanych konferencjach przez Departament Polityki Regionalnej. Dyrektor Grzegorz Orawiec zaprezentował również możliwości wsparcia sektora uzdrowiskowego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020, a także Internacjonalizacji Przedsiębiorstw w ramach programu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Zaprezentowany został również projekt dotyczący szkolnictwa zawodowego „Nowoczesna Szkoła Zawodowa, Nowoczesny Region”, który wskazywał na możliwość skorzystania przez lokalne przedsiębiorstwa ze staży skierowanych do uczniów szkół zawodowych z naszego województwa. Podczas dyskusji członkowie Klastra prezentowali swoje oczekiwania i propozycje dalszej współpracy z Departamentem Polityki Regionalnej. Departament Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego zorganizował spotkania dla potencjalnych wnioskodawców w ramach współorganizowanego wraz z Ministerstwem Rozwoju konkursu na opracowanie lub aktualizacje programów rewitalizacji. W pierwszym ze spotkań, które odbyło się w Jędrzejowie 3 marca obecni byli starosta jędrzejowski Edmund Kaczmarek oraz burmistrz Jędrzejowa Marcin Piszczek, którzy podkreślili rolę i potrzebę rewitalizacji. Organizatorzy w swoich wystąpieniach przedstawili założenia przedmiotowego konkursu, szczegółowo opisali jego zasady, warunki przystąpienia oraz cechy jakie powinien zawierać prawidłowo przygotowany wniosek o dofinansowanie. Istotę idei rewitalizacji terenów zdegradowanych omówił w swojej prezentacji zastępca dyrektora Departamentu Polityki Regionalnej Tomasz Janusz, pozostałe kwestie ogłoszonego 19 lutego 2016 r. konkursu zaprezentowali pracownicy kierowanego przez Jadwigę Głowienkę Oddziału Programowania Strategicznego i Analiz. Kolejne spotkanie odbyło się 4 marca w Starachowicach. Miasto uczestniczy w drugim etapie organizowanego przez Ministerstwo Rozwoju konkursu Modelowa Rewitalizacja Miast. Plany na przeprowadzenie działań rewitalizacyjnych w Starachowicach przybliżył uczestnikom spotkania Prezydent Miasta Marek Materek. Prezentację obrazującą dobre przykłady przedsięwzięć rewitalizacyjnych w województwie i kraju przedstawił dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Grzegorz Orawiec. W dalszej części spotkania kwestie związane z konkursem omówiły: Jadwiga Głowienka oraz Beata Studniarek. O dotację w konkursie może ubiegać się pojedyncza gmina miejska, miejsko-wiejska lub wiejska. Wnioski o dofinansowanie można było składać od 7 marca do 19 kwietnia. W efekcie gmina, która otrzyma środki opracuje lub zaktualizuje Program Rewitalizacji. Dokument ten jest niezbędny do ubiegania się w dalszej perspektywie o dofinansowanie w ramach przedsięwzięć/projektów rewitalizacyjnych. 19 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REGIONIE 8 marca, świętowały wszystkie panie. O obchodzonym święcie nie zapomnieli wicemarszałek Jan Maćkowiak, członkowie Zarządu Województwa Piotr Żołądek i Agata Binkowska oraz Sekretarz Województwa Bernard Antos, którzy przedstawicielkom płci pięknej pracującym w Urzędzie Marszałkowskim złożyli najserdeczniejsze życzenia, obdarowując je kwiatami i czekoladkami. Pod przewodnictwem Piotra Żołądka, członka Zarządu Województwa, 3 marca w Urzędzie Marszałkowskim w Kielcach obradował Regionalny Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej. Podczas posiedzenia przedstawione zostały m.in. założenia projektu Regionalnego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie Świętokrzyskim oraz projektu pn. „Świętokrzyska Ekonomia Społeczna”. Powołane zostały również grupy tematyczno-robocze. Regionalny Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej został powołany 10 czerwca 2015 r. uchwałą Zarządu Województwa Świętokrzyskiego. Jest ciałem konsultacyjno - doradczym w zakresie określania kierunków wsparcia rozwoju ekonomii społecznej w regionie. Jego celem jest wsparcie samorządu województwa i samorządów lokalnych, a także przedstawicieli sektora ekonomii społecznej, nauki i biznesu we wprowadzaniu na terenie naszego regionu zasad określonych w „Krajowym Programie Rozwoju Ekonomii Społecznej". W naszym regionie zdiagnozowano brak trwałych i stabilnych instytucji oferujących wsparcie dla sektora ekonomii społecznej, które miałyby wpływ na budowanie silnej kondycji świętokrzyskich podmiotów ekonomii społecznej. Podstawowe cele działania Regionalnego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej dotyczą: aktualizowania oraz konsultowania "Regionalnego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej", określania kierunków wsparcia ekonomii społecznej oraz koordynacji i monitorowania działań w zakresie ekonomii społecznej w województwie. Program zakłada cel główny, którego realizację mają wpierać trzy działania priorytetowe kolejno odpowiadające za stworzenie warunków do rozwoju podmiotów ekonomii społecznej, rozwijania regionalnego systemu wsparcia oraz promowania i upowszechniania przedsiębiorczości społecznej. Do każdego priorytetu przypisane są cele szczegółowe a do nich konkretne propozycje działań. Ponad 40 polskich firm zaprezentowało swoje oferty na targach Hotel & Gastroteh, które odbyły się w dniach 17 – 21 lutego w Zagrzebiu. Wydarzenie poświęcone było żywności, urządzeniom gastronomicznym i hotelowym. Województwo Świętokrzyskie reprezentowała Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska we Włoszczowie, która promowała swoje produkty. Gościny udzieliło stoisko informacyjne WPHI. "Polska dobrze smakuje" – pod takim wspólnym hasłem na okazałym i robiącym wrażenie stoisku WPHI prezentowali swoje oferty i wyroby producenci ciastek i słodyczy: Sweet Brands, Balviten, Celiko, Spółdzielnia POKÓJ, Kandy, Nowel i Łuksza; polskie firmy z branży mleczarskiej: OSM Włoszczowa, OSM Garwolin, SM Ryki, OSM Skierniewice, producenci napojów: IBI Group, OPTIBMW, SOTI Natural, Vigo Kombucha, Podlaska Wytwórnia Wódek POLMOS; firmy z branży mięsnej: Indykpol, Profi, Mościbrody, Stasin; producenci przetworów spożywczych: Malpol, Basso, SPO Twój Ogród. Atrakcją targów Hotel & Gastroteh była degustacja polskich produktów żywnościowych, na którą zaproszono wielu przedstawicieli chorwackiego biznesu. Mieli oni okazję skosztować polskich wędlin, serów, jabłek, napojów chłodzących, słodyczy i wypieków cukierniczych. Tradycyjnie prezentowane były również materiały informacyjne na temat polskiej gospodarki i Polski jako destynacji inwestycyjnej. Ceremonii otwarcia targów dokonał mer Zagrzebia Milan Bandić. W uroczystości wziął udział ambasador RP Maciej Szymański. 20 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REGIONIE K ilkaset osób zgromadziło się we wtorkowy wieczór, 1 marca przed pomnikiem Armii Krajowej w Kielcach, gdzie odbyła się uroczystość z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Wieniec w imieniu wszystkich mieszkańców regionu złożyli wspólnie wojewoda Agata Wojtyszek, marszałek województwa Adam Jarubas, prezydent Kielc Wojciech Lubawski oraz naczelnik Instytutu Pamięci Narodowej Dorota Koczwańska-Kalita. Podczas uroczystości odczytano list od prezydenta RP Andrzeja Dudy, a następnie głos zabrały: wojewoda świętokrzyski Agata Wojtyszek i Dorota Koczwańska-Kalita, naczelnik delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach. Żołnierzy wyklętych uczcił apel pamięci oraz salwa honorowa oddana przez kompanię z Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych z kieleckiej Bukówki. złonkowie Zarządu Województwa Świętokrzyskiego Agata Binkowska i Piotr Żołądek wzięli udział w spotkaniu informacyjnym dotyczącym "Możliwości wsparcia szkół podstawowych i przedszkoli w konkursach ogłaszanych w 2016 roku w ramach Regionalnego programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020”. W spotkaniu, które odbyło się w Sali Koncertowej Filharmonii Świętokrzyskiej, wzięło udział kilkuset dyrektorów szkół, nauczycieli i przedstawicieli placówek oświatowych. O możliwościach dofinansowania działań edukacyjnych w ramach RPO WŚ 2014-2020 oraz najważniejszych kierunkach wsparcia dla szkół podstawowych oraz przedszkoli mówiła dyrektor Departamentu Wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego, Aleksandra Marcin- C kowska. W pierwszym kwartale obecnego roku prowadzone będą nabory na Poddziałanie 8.3.1 "Upowszechnianie i wzrost jakości edukacji przedszkolnej” oraz Poddziałanie 8.3.2 "Wsparcie kształcenia podstawowego w zakresie kompetencji kluczowych". W Wólce Milanowskiej 24 lutego odbyła się debata dotycząca możliwości skorzystania z funduszy unijnych w zakresie rozwoju sektora przetwórstwa spożywczego. Rozmowy dotyczyły wsparcia ekspansji producentów i sprzedawców żywności regionalnej i lokalnej na rynki zagraniczne, nawiązywania współpracy z partnerami handlowymi na arenie międzynarodowej, a także wykorzystania nowoczesnych technologii i innowacyjnych rozwiązań w produkcji produktów regionalnych. W spotkaniu uczestniczył dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego w Kielcach Grzegorz Orawiec. Uczestnikom spotkania zaprezentowano możliwości wsparcia finansowego swojej działalności w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020 oraz Programu Polski Wschodniej. Dodatkowo, przedstawiono propozycje promocji produktów regionalnych poprzez zaangażowanie się w międzynarodowe wydarzenia targowe oraz planowane działania założone w uruchamianym projekcie promocji gospodarczej, m.in. udział w zagranicznych misjach gospodarczych zarówno przyjazdowych jak i wyjazdowych, spotkaniach match-makingowych podczas imprez wystawienniczych, spotkaniach B2B oraz konferencjach. Ponadto, zaprezentowany został projekt dotyczący szkolnictwa zawodowego „Nowoczesna Szkoła Zawodowa, Nowoczesny Region”, który wskazywał na możliwość skorzystania przez lokalne przedsiębiorstwa ze stażów, skierowanych do uczniów szkół zawodowych z województwa świętokrzyskiego. Debatę zorganizował Świętokrzyski Oddział Polskiej Izby Produktu Lokalnego i Regionalnego. Uczestniczyli w niej lokalni producenci i sprzedawcy branży żywieniowej. 21 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REGIONIE W ojewództwo Świętokrzyskie kończy realizację Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 z kwotą blisko 770 mln euro (769 528 014 mln Euro), w przeliczeniu na złotówki to 3 mld 167 mln złotych. Kwota ta jest wyższa od pierwotnie zatwierdzonej przez Komisję Europejską w grudniu 2007 roku - o 43,7mln euro. - Pieniądze przeznaczone dla Świętokrzyskiego zostały w pełni wykorzystane. Nie oddamy ani jednego unijnego euro. Program zostanie ostatecznie rozliczony do końca marca – powiedział Marszałek Adam Jarubas podczas konferencji prasowej podsumowującej realizację RPO 2007-13. W spotkaniu ze świętokrzyskimi dziennikarzami uczestniczyli także: Marek Szczepanik członek Zarządu Województwa, Irena Sochacka dyrektor Departamentu Wdrażania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Grzegorz Orawiec, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego. W ramach programu przeprowadzono 46 konkursów, na które wpłynęło 2856 wniosków aplikacyjnych, z których 2027 zostało pozytywnie ocenionych. Podczas posiedzenia Rady Gospodarczej Województwa Świętokrzyskiego w poniedziałek, 22 lutego marszałek Adam Jarubas zaprosił uczestników do współpracy przy szerokim projekcie promocji gospodarczej regionu. Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Grzegorz Orawiec omówił podstawowe cele promocji. W spotkaniu uczestniczyli także między innymi: wiceprzewodniczący Sejmiku Tadeusz Kowalczyk, doradca marszałka Krzysztof Adamczyk, prezes Zarządu Świętokrzyskiego Związku Pracodawców Prywatnych Lewiatan Tomasz Tworek, prezes Zarządu Targów Kielce Andrzej Mochoń, prezydent Staropolskiej Izby PrzemysłowoHandlowej Cezary Tkaczyk. Projekt promocji gospodarczej województwa świętokrzyskiego realizowany jest przez Centrum Obsługi Inwestora i Przedsiębiorczości Urzędu Marszałkowskiego w Kielcach. Jego celem jest promocja gospodarcza, która ma prowadzić do wzrostu inwestycji krajowych i zagranicznych w regionie. Projekt ma podnieść potencjał pro-eksportowy świętokrzyskich przedsiębiorstw oraz wzmocnić rozpoznawalność województwa pod kątem gospodarczym, ze szczególnym uwzględnieniem siedmiu inteligentnych specjalizacji regionalnych (branży metalowo -odlewniczej, nowoczesnego rolnictwa i przetwórstwa spożywczego, turystyki zdrowotnej i prozdrowotnej, zasobooszczędnego budownictwa, zrównoważonego rozwoju energetycznego, technologii informacyjno-komunikacyjnej, branży targowo-konferencyjnej). Klinikę Otorynolaryngologii po remoncie otwarto w poniedziałek, 22 lutego 2016 roku, w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Kielcach. W uroczystości uczestniczyli wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego Tadeusz Kowalczyk i członek Zarządu Województwa Marek Szczepanik. Podczas otwarcia wyremontowanego oddziału wstęgę uroczyście przecięli wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego Tadeusz Kowalczyk, członek Zarządu Województwa Marek Szczepanik i dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego Andrzej Domański. Sprawom dotyczącym instrumentów wsparcia ekspansji gospodarczej świętokrzyskich przedsiębiorstw oraz promocji gospodarki polskiej za granicą, poświęcone było spotkanie z Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Rozwoju Radosławem Domagalskim-Łabędzkim, które odbyło się w piątek, 19 lutego, w Filharmonii Świętokrzyskiej. Wzięli w nim udział świętokrzyscy przedsiębiorcy zainteresowani eksportem swoich produktów lub prowadzeniem inwestycji poza granicami kraju. 22 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REGIONIE I nicjatorami spotkania byli marszałek województwa Adam Jarubas oraz Tomasz Tworek, prezes Zarządu Świętokrzyskiego Związku Pracodawców Prywatnych Lewiatan. W Ministerstwie Rozwoju trwają prace koncepcyjne nad stworzeniem nowego, spójnego i efektywnego mechanizmu wspierania eksportu i inwestycji zagranicznych. Bardzo istotnym elementem projektowanego systemu będzie współpraca z samorządem terytorialnym, w szczególności na poziomie regionalnym. Otwierając piątkowe spotkanie marszałek Adam Jarubas nie krył, iż świętokrzyskim przedsiębiorcom bardzo zależy na wykorzystaniu szans, jakie będą dawały w owym mechanizmie nowo powoływane instytucje centralne. Jak powiedział Radosław Domagalski-Łabędzki, jednym z podstawowych działań ministerstwa w tym zakresie, będzie powołanie agencji wspierania eksportu. Agencja ta miałaby łączyć pracę dotychczasowych podmiotów koordynujących ekspansję polskiego eksportu i kapitału na zagranicę czyli PAIiIZ, BGK, PARP czy KUKE i dysponować budżetem około 350 mln złotych. Ma powstać na początku 2017 roku. Konsolidacja agencji państwowych wspierających eksport polskiej gospodarki ma zwiększyć skalę inwestycji polskich firm za granicą, a także przynieść oszczędności na kosztach administracji. W spotkaniu zorganizowanym w piątek w Filharmonii Świętokrzyskiej wzięli udział m. in.: członkowie Zarządu Województwa - Agata Binkowska i Marek Szczepanik, Sekretarz Województwa Bernard Antos, Grzegorz Orawiec - dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego, wojewoda świętokrzyski Agata Wojtyszek, prezydent Kielc Wojciech Lubawski oraz Cezary Tkaczyk, Prezydent Staropolskiej Izby Przemysłowo-Handlowej. Świętokrzyski Fundusz Poręczeniowy i Fundusz Pożyczkowy Województwa Świętokrzyskiego to dwie stosunkowe młode instytucje finansowe, bo działające zaledwie od 5 lat. Są jednak coraz bardziej kojarzone w świę- tokrzyskim świecie biznesu, wspierając rozwój sektora mikro, małych i średnich firm w naszym regionie - podkreślał marszałek Adam Jarubas podczas konferencji podsumowującej 5 lat działalności obu funduszy. Efektem są pożyczki o wartości 105 mln złotych, poręczenia przekraczające 50 mln zł oraz ponad 460 nowych miejsc pracy. Podczas spotkania Marek Szczepanik, członek Zarządu Województwa poinformował także o nowych konkursach dla przedsiębiorców i Ochotniczych Straży Pożarnych. Świętokrzyski Fundusz Poręczeniowy startował 5 lat temu z kapitałem w wysokości 30 milionów zł: 10 mln zł stanowił kapitał zakładowy Funduszu, na który składały się udziały Województwa Świętokrzyskiego i Banku Gospodarstwa Krajowego oraz 20 mln zł z RPOWŚ na lata 2007-2013. W tym czasie udzielonych zostało 50 mln zł poręczeń, dzięki którym przedsiębiorcy z naszego regionu uzyskali finansowanie w wysokości 120 mln zł, m. in. w postaci kredytów, pożyczek i leasingu. Dzięki temu finansowaniu mogli zrealizować szereg inwestycji i zatrudnić 280 osób, zgodnie z informacjami Tomasza Jakubczyka, prezesa Świętokrzyskiego Funduszu Poręczeniowego. W dniach 10-11 lutego br. z udziałem marszałka Adama Jarubasa obradowała polska delegacja do Komitetu Regionów w Brukseli. Podczas Sesji Plenarnej wraz Przewodniczącym Rady Europejskiej Donaldem Tuskiem, debatowano m.in. na temat przyszłości polityki regionalnej w UE oraz zagrożeń dla strefy Schengen. Krajowa delegacja władz regionów i miast do Komitetu Regionów, pod przewodnictwem Marszałka Wielkopolski Marka Woźniaka, wzięła udział zarówno w obradach polskiej delegacji do KR, jak i Sesji Plenarnej, która odbyła się w siedzibie Parlamentu Europejskiego z udziałem najwyższych władz Unii Europejskiej. Posiedzenie polskiej delegacji zdominowała dyskusja na temat kształtu Polityki Spójności po 2020 roku 23 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REGIONIE i roli, jaką winny odgrywać w jej realizacji polskie władze samorządowe. Poruszono także kwestie związane z uproszczeniami we wdrażaniu funduszy europejskich na poziomie regionów. W Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Kielcach, 11 lutego spotkali się uczestnicy VI posiedzenia Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020. Podczas obrad omawiano m.in. zagadnienia związane z Rozwojem Inteligentnych Specjalizacji w ramach RPOWŚ, kryteria wyboru projektów dla Działania 2.5 Wsparcie inwestycyjne sektora MŚP oraz Działania 4.1 Przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych oraz usuwanie ich skutków. Posiedzeniu przewodniczył Marek Szczepanik, członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego. W spotkaniu uczestniczyli również Grzegorz Orawiec, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej, Irena Sochacka, dyrektor Departamentu Wdrażania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Aleksandra Marcinkowska, dyrektor Departamentu Wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego. Głównym celem spotkania było przedstawienie poprawionych kryteriów projektów w ramach RPOWŚ 2014-2020 dla zaplanowanych w najbliższym czasie konkursów, do których zostały zgłoszone uwagi, a także podjęcie uchwał w sprawach rozpatrzenia i zatwierdzenia kryteriów w ramach konkretnych projektów. Podjęta została również uchwała w sprawie przyjęcia Planu Ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014–2020. O planach modernizacji dróg, środkach dostępnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego 2014-20 oraz planowanych inwestycjach w oświacie i kulturze była mowa podczas wizyty marszałka województwa świętokrzyskiego Adama Jarubasa w powiecie starachowickim we wtorek, 9 lutego. Odwiedził on również zakład MAN Bus, jedno z największych w Starachowicach przedsiębiorstw, a także zapoznał się z planami rozwoju branży przetwórstwa drewna. Poprawa przejezdności przez miasto i przyspieszenie ruchu kołowego to jeden z największych problemów powiatu starachowickiego, które w najbliższym czasie wymagają rozwiązania. W minionym roku zakończyła się przebudowa ważnego odcinka drogi wojewódzkiej nr 744 od Mirca w kierunku Radomia, do granicy województwa. Podczas spotkania marszałka województwa świętokrzyskiego z przedstawicielami władz powiatu była mowa o planach modernizacji i przebudowy kolejnego odcinka tej drogi – ulicy Radomskiej w Starachowicach. Kolejnym punktem programu była wizyta w zakładzie MAN w Starachowicach, należącym do Grupy MAN Truck & Bus, gdzie powstają autobusy miejskie MAN i autobusy turystyczne NEOPLAN Premium. Zakład zatrudnia obecnie ponad 2000 osób, a w związku z dalszymi planami rozwojowymi zatrudnienie wzrośnie o kolejne 350 osób. W oddziale badawczorozwojowym już wkrótce będą powstawać prototypy pojazdów. Cały proces produkcji ma obejmować kompletną drogę – od pomysłu aż do uruchomienia i wyjazdu autobusu z zakładu. W 2018 roku z taśmy produkcyjnej będzie schodził zupełnie nowy autobus, budowany przy udziale najnowocześniejszych technologii, które w przemyśle autobusowym do tej pory nie miały miejsca, a znajdą zastosowanie w zakładzie w Starachowicach, jako pierwszym na świecie. Zwiedzanie perełki Jędrzejowa - Muzeum im. Przypkowskich, rozmowa i wymiana poglądów z młodzieżą z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych numer 1 w Jędrzejowie, spotkanie z samorządowcami i przedstawicielami seniorów w Dworku Mikołaja Reja w Nagłowicach oraz radnymi i sołtysami w gminie Oksa – w czwartek, 4 lutego marszałek Adam Jarubas w powiecie jędrzejowskim zapoznał się z lokalnym potencjałem oraz potrzebami mieszkańców. 24 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REGIONIE Marszałkowi podczas wizyty pod hasłem: „ Kultura – Edukacja – Samorząd” towarzyszyli: radna Sejmiku Bogusława Wypych, doradca marszałka do spraw międzynarodowych Andrzej Łukasik oraz asystent Paweł Garbuzik. Trzykrotnie w 2015 roku w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym przyszły na świat trojaczki. Ostatnie niemowlaki urodzone 31 grudnia rodzice do domu zabrali 2 lutego. Podczas uroczystego wypisania zdrowych maluchów członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego Marek Szczepanik pogratulował rodzicom, podziękował personelowi szpitala za opiekę nad ciężarną matką i niemowlakami oraz z dyrektor Departamentu Ochrony Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego w Kielcach Anną Nocuń podarowali rodzinie praktyczne upominki. Chłopcy urodzili się 31 grudnia 2015 roku, w 32 tygodniu ciąży. Mikołaj ważył 1640 g, Albert – 1850 g, Hubert – 1770 g. Niemowlaki przez miesiąc przebywały pod opieką i czujnym okiem lekarzy specjalistów z Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach. Marszałek Adam Jarubas, wicemarszałek Jan Maćkowiak i członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego Marek Szczepanik w Ministerstwie Rozwoju uczestniczyli w spotkaniu z sekretarzem stanu Jerzym Kwiecińskim, podczas którego zaprezentowano założenia i cele "Planu działań na rzecz zwiększenia efektywności i przyspieszenia realizacji programów operacyjnych w ramach Umowy Partnerstwa 20142020". Intencją spotkania było podjęcie działań, które między innymi przyspieszą tempo realizacji programów, aby programy wdrożyć terminowo oraz osiągnąć zakładane w nich efekty. Przygotowywany przez Ministerstwo Rozwoju dokument wskazuje główne wyzwania stojące przed instytucjami wdrażającymi. Sprostanie im będzie wymagać współpracy i zaangażowania wszystkich instytucji uczestniczących w realizacji perspektywy finansowej 2014-2020. Pokazy popularnonaukowe, zwiedzanie laboratoriów Biobanku Populacyjnego, Publicznego Banku Komórek Macierzystych, Medycznego Laboratorium Diagnostycznego, a także warsztaty mikroskopowe – działający od ponad roku Biobank Regionalnego Centrum Naukowo-Technologicznego w Podzamczu koło Chęcin, w piątek, 29 stycznia, po raz pierwszy otworzył swoje drzwi dla zwiedzających. W godzinach 9.00 – 18.00, w ramach Dnia Otwartego Biobanku Świętokrzyskiego, instytucję odwiedziło około 400 gości. Do Podzamcza przybyły całe rodziny z dziećmi, grupy zorganizowane, a także wielu licealistów rozważających wybór kierunku studiów. Zwiedzający mogli uczestniczyć w warsztatach mikroskopowych oraz ciekawych pokazach laboratoryjnych, dowiedzieć się czym jest krew pępowinowa, na czym polega praca biotechnologa i jak działa jedyny w kraju publiczny Bank Komórek Macierzystych. Praca Biobanku Świętokrzyskiego polega na gromadzeniu materiału biologicznego (najczęściej jest nim DNA, surowica, osocze) w celach naukowych. W pełni zautomatyzowany Biobank RCN-T oraz laboratoria z nim współpracujące pozwolą na stworzenie podstaw do nowoczesnej ochrony zdrowia mieszkańców województwa świętokrzyskiego. Do Banku Komórek Macierzystych w Podzamczu dziennie trafiają średnio 3-4 dawki krwi. 27 stycznia 2016 r. Biuro Regionalne Województwa Świętokrzyskiego w Brukseli, funkcjonujące w strukturach Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach, zorganizowało spotkanie na temat promocji gospodarczej regionu w Kazachstanie. Uczestnikami rozmów byli: Piotr Guzowski, prezes Polsko–Kazachstańskiej Izby Handlowo– Przemysłowej w Warszawie, Andrzej Stefański, dyrektor 25 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REGIONIE Izby oraz regionalni przedsiębiorcy reprezentujący obszar rolnospożywczy i metalurgiczno–transportowy. Podczas wizyty przedstawiono potencjał rozwojowy Województwa Świętokrzyskiego w kontekście inteligentnych specjalizacji regionu oraz omówiono zakres współpracy o charakterze gospodarczym w sektorach m.in. przetwórstwa rolno - spożywczego, metalowo– odlewniczego oraz branży turystyki prozdrowotnej. Spotkanie prowadził Grzegorz Orawiec, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej i uczestniczyli w nim także przedstawiciele Centrum Obsługi Inwestora i Przedsiębiorczości oraz Biura Regionalnego Województwa Świętokrzyskiego w Brukseli. Dezeen Magazine, jeden z najbardziej wpływowych serwisów o architekturze i designie, wymienia Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie w zestawieniu dwunastu najbardziej oczekiwanych w 2016 roku realizacji architektonicznych z całego świata - obok rozbudowy londyńskiej galerii Tate Modern, chińskiego muzeum Pingtan, czy San Francisco Museum of Modern Art. Michniowska budowla to obiekt Muzeum Wsi Kieleckiej przypominający o pacyfikacji, którą 12 i 13 lipca 1943 roku przeprowadziła niemiecka żandarmeria. Zginęło wówczas ponad 200 osób, rozstrzelanych lub spalonych żywcem. Mauzoleum oddaje symbolicznie hołd ofiarom ponad 800 spacyfikowanych w czasie II Wojny Światowej polskich wsi. Budynek Muzeum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie zaprojektował dla Muzeum Wsi Kieleckiej Mirosław Nizio, który zajął pierwsze miejsce w konkursie architektonicznym rozstrzygniętym w 2009 roku. Umieszczenie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich wśród dwunastu najbardziej oczekiwanych w tym roku architektonicznych realizacji, jest dla świętokrzyskiego projektu olbrzymim wyróżnieniem. Obok niego w „dwunastce” Dezeen Magazine znalazły się m.in. budowle z Chin, Stanów Zjednoczonych, Tajwanu, Wielkiej Brytanii, czy Danii. Budynek Mauzoleum doceniony został nie po raz pierwszy – już wcześniej zebrał bardzo dobre opinie tak prestiżowych światowych serwisów jak hiszpański Arquicectura Viva, czy amerykański eVolo Magazine. W 2011 roku Mirosław Nizio otrzymał za projekt budowli nagrodę European Property Award. Radosław Domagalski-Łabędzki, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju 7 stycznia był gościem marszałka województwa świętokrzyskiego Adama Jarubasa. W spotkaniu uczestniczył także Grzegorz Orawiec, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego w Kielcach. W Ministerstwie Rozwoju trwają prace koncepcyjne nad stworzeniem nowego, spójnego i efektywnego mechanizmu wspierania eksportu i inwestycji zagranicznych. Bardzo istotnym elementem projektowanego systemu będzie współpraca z samorządem terytorialnym, w szczególności na poziomie regionalnym. O szansach rozwojowych i roli świętokrzyskich przedsiębiorców w nowym mechanizmie wsparcia marszałek Adam Jarubas i Grzegorz Orawiec, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej rozmawiali z goszczącym w Urzędzie Marszałkowskim podsekretarzem stanu w Ministerstwie Rozwoju Radosławem Domagalskim-Łabędzkim. 26 SYTUACJA SPOŁECZNO — GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W IV KWARTALE 2015 ROKU Źródła danych/Przypisy Źródła danych W pracach nad przygotowaniem publikacji wykorzystano dane: Głównego Urzędu Statystycznego, Urzędu Statystycznego w Kielcach, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego, Świętokrzyskiego Biura Rozwoju Regionalnego, Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Kielcach, EUROSTAT. Opracowanie: Departament Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Koordynacja: Piotr Ochwanowski Kierownik Obserwatorium Rozwoju Regionalnego e-mail: [email protected] tel. (41) 36-58-189, fax: (41) 36-58-191 27