docpobierz - dr Andrzej Marjański
download 
Reklamacja Transkrypt
pobierz - dr Andrzej Marjański
Andrzej Marjański ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE KRAJOWY SYSTEM RATOWNICZO GAŚNICZY Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 2 Refleksyjnie Zwyciężać mogą ci, którzy wierzą, że mogą. Wergiliusz 1 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 3 Agenda Zadania Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego Struktura KSRG Funkcjonowanie ratownicze systemu Kierowanie działaniami ratowniczymi Andrzej Marjański (42) 4 Wprowadzenie Co dnia miliony ludzi wstaje i spieszy się do swoich zajęć, idzie do pracy, posyła dzieci do szkoły. Zdarza się niespodziewane wydarzenie jak: pożar, wypadek drogowy czy budowlany, wydostanie się do otoczenia substancji niebezpiecznej, albo inne zagrożenie. Nagle uświadamiamy sobie, jak ulotne jest życie i że może narażone być nasze istnienie. Niektórych tragedii możemy uniknąć, ale niektóre z nich rozgrywają się w wyniku zdarzeń od nas niezależnych. Wiedza i świadomość o tym, co może nas spotkać oraz jak ewentualnie tego uniknąć lub wpłynąć na zmniejszenie ryzyka, z pewnością przyczyni się do ograniczenia wylewnych łez rozpaczy. Źródło: portal informacyjny dla centrum zarządzania kryzysowego http://www.czk.pl/ 2 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 5 Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy Integralna część organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego państwa System otwarty – żywo reagujący na wszelkie zmiany i współdziałający z otoczeniem Granice działania Systemu są bardzo elastyczne Cel – ratowanie życia, zdrowia, mienia lub środowiska Zakres działań: Prognozowanie Rozpoznawanie Zwalczanie – pożarów, klęsk żywiołowych i innych miejscowych zagrożeń * Andrzej Marjański (42) 6 Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy System tworzą Jednostki ochrony przeciwpożarowej Inne służby Inspekcje Straże Instytucje Podmioty – dobrowolnie współdziałające na podstawie umowy cywilni-prawnej * 3 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 7 Geneza powstania Rozszerzanie zakresu działań jednostek straży pożarnej – jako odpowiedź na gwałtowny rozwój cywilizacyjny w XX wieku - powstawanie nowych zagrożeń np.: Katastrofy Awarie chemiczne Wypadki i katastrofy budowlane Wypadki i katastrofy komunikacyjne Do lat 80. XX wieku w Polsce istniało wiele branżowych służb ratowniczych powołanych do likwidacji nowo powstających zagrożeń * Andrzej Marjański (42) 8 Geneza powstania Początek lat 90. XX wieku – początek transformacji społeczno- gospodarczej Zmiana przepisów międzynarodowych (porty lotniska, …) Stan służb ratowniczych ściśle powiązany z kondycją i stanem państwowych instytucji i przedsiębiorstw, na bazie których zostały zorganizowane Nowe realia – brak chęci lub możliwości utrzymywania w strukturze podmiotów ratowniczych działających także poza zakładem pracy Postępująca dezintegracja dotychczasowych struktur ratowniczych Rożne zasady organizacji, wyposażenia, systemów szkolenia i dowodzenia oraz łączności Efekty – uniemożliwienie współpracy w akcjach łączących różne rodzaje działań ratowniczych * 4 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 9 Geneza powstania Początek lat 90. XX wieku – początek transformacji społeczno- gospodarczej Likwidacja w latach 1991-93 ponad 200 zakładowych zawodowych straży pożarnych Przejęcie przez samorządy utrzymania ochotniczych straży pożarnych Brak możliwości refundacji kosztów działalności OSP z budżetu państwa Ograniczanie przez wójtów i burmistrzów działań OSP poza własnym terenem Istniejąca struktura staje się coraz większą barierą w realizacji skutecznych działań ratowniczych Powiększanie się dysproporcji pomiędzy wzrastającymi zagrożeniami a możliwościami poszczególnych służb ratowniczych * Andrzej Marjański (42) 10 Geneza powstania Zachwianie struktury operacyjnej funkcjonowania kompanii odwodowych Gwałtowny rozwój nowych gałęzi przemysłu, budownictwa, systemów komunikacji i infrastruktury komunalnej – powodował powstawanie nowych zagrożeń Brak spójnych rozwiązań organizacyjno-prawnych Zatrzymanie dalszej dezintegracji – wprowadzenie nowego systemu ratownictwa w Polsce Początki zamian rok 1991 1 stycznia 1995 – wdrożenie Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego * 5 Andrzej Marjański 11 Andrzej Marjański (42) Uwarunkowania prawne ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 29 grudnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.* (Dz. U. z dnia 31 grudnia 1999 r.) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI1) z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo –gaśniczego Dziennik Ustaw Nr 46.Poz. 239. Andrzej Marjański (42) 12 Założenia KSR-G Państwowa Straż Pożarna wiodącą służbą w ogólnokrajowym systemie organizacji działań ratowniczych Przypisano jej zadanie zbudowania Systemu mającego na celu: Ochronę życia i zdrowia Mienia Środowiska Zakres zadań: Walka z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi Ratownictwo techniczne Ratownictwo chemiczne Ratownictwo ekologiczne (od 1997) Ratownictwo medyczne (od 1997) 6 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 13 Stan organizacyjny KSR-G w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym funkcjonuje: 499 (w tym 5 szkolnych) jednostek ratowniczo-gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej, 3.815 jednostek ochotniczych straży pożarnych, 5 zakładowych straży pożarnych, 12 szpitali, w tym 10 szpitali MSW i A w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Łodzi, Olsztynie, Katowicach, Białymstoku, Lublinie, Szczecinie i Wrocławiu oraz Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich i Szpital Praski pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Warszawie, 205 specjalistów krajowych z różnych dziedzin ratownictwa. Andrzej Marjański (42) 14 Inne podmioty w KSR-G System wspomagają na zasadzie zawartych porozumień służby, inspekcje i straże, między innymi: Policja, Straż Graniczna, Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Państwowa Agencja Atomistyki, Stacje Ratownictwa Górniczego, Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa (SAR) Lotnicze Pogotowie Ratunkowe, organizacje pozarządowe: GOPR, WOPR, TOPR, Aeroklub Polski, ZHP, PCK, Polski Związek Alpinizmu.” 7 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 15 Instytucje tworzące system bezpieczeństwa Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe Straż Graniczna Policja Ochotnicze Straże Pożarne Państwowa Straż Pożarna Andrzej Marjański (42) 16 Modyfikacja Systemu Reforma administracji publicznej w 1999 roku Powstanie samorządu powiatowego Zmiana zadań wojewody Konieczność modyfikacji funkcjonowania Systemu * 8 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 17 Centra zarządzania kryzysowego Andrzej Marjański (42) 18 Zadania Systemu Zapewnienie optymalizacji czynności oraz efektywności i skuteczności użytych sił i środków Zdolność do prowadzenia działań: Prostych i nieskomplikowanych Specyficznych – dużych i długotrwałych * 9 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 19 Zadania Krajowego Systemu RatowniczoGaśniczego Zapewnienie: Jedności dowodzenia i rozkazodawstwa Kompatybilności działań i sprzętu w prowadzonych działaniach ratowniczych Wysokiej gotowość operacyjnej i sprawności podmiotów ratowniczych włączonych do systemu Podporządkowanie różnych interesów podmiotów ratowniczych wspólnemu celowi Ujednolicenie szkolenia i dokształcania Jednolitości i spójności systemów łączności i przekazu informacji * Andrzej Marjański (42) 20 Schemat Krajowego Systemu RatowniczoGaśnicznego 10 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 21 KSRG – poziom centralny Andrzej Marjański (42) 22 KSRG – poziom wojewódzki 11 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 23 KSRG – poziom lokalny Andrzej Marjański (42) 24 Organizacja systemu zarządzania bezpieczeństwem na poziomie lokalnym Wprowadzenie modelu samorządu terytorialnego, w nowy sposób ukształtowało organizację i funkcjonowanie ochrony ludności i ochrony przeciwpożarowej szczególnie na szczeblu gmin i powiatów. Ustawa o samorządzie gminnym z roku 1990, określiła jako zadanie własne gminy zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym także obowiązek zapewnienia porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej a także obowiązek współpracy z organizacjami pozarządowymi. Zakładano, że lokalny samorząd i działający w jego imieniu wójt lub burmistrz jako gospodarze terenu będą najlepiej wiedzieli w jaki sposób zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom oraz zapobiegać oraz likwidować zagrożenia [Ustawa o samorządzie gminnym 2005]. 12 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 25 Organizacja systemu zarządzania bezpieczeństwem na poziomie lokalnym Brak doświadczenia, przygotowanej kadry oraz niewielkie środki finansowe gminnych samorządów spowodowały, że gminy nie były w stanie same udźwignąć samodzielnie zadań z ochrony ludności i ochrony przeciwpożarowej. Konieczne stało się wprowadzenie zasad organizacji ochrony przeciwpożarowej w skali całego kraju. W ustawie o ochronie przeciwpożarowej wskazano Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji jako organ odpowiedzialny za realizację polityki państwa w zakresie ochrony przeciwpożarowej i pełniący nadzór na funkcjonowaniem krajowego sytemu ratowniczo-gaśniczego (KSRG). * Andrzej Marjański (42) 26 Organizacja systemu zarządzania bezpieczeństwem na poziomie lokalnym Również w ustawie o samorządzie powiatowym z 1998 roku, do zakresu działań i zadań powiatu o charakterze ponad gminnym zaliczono: ochronę przeciwpowodziową, przeciwpożarową zapobieganie nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi i środowiska, a także współpracę z organizacjami pozarządowymi [Ustawa o samorządzie powiatowym 1998]. 13 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 27 Ustawa o ochronie przeciwpożarowej wraz z ustawą o Państwowej Straży Pożarnej, wprowadziły zasady organizacji ochrony przeciwpożarowej oraz organizacji Krajowego Systemu RatowniczoGaśniczego, w której wiodącą rolę przypisano Państwowej Straży Pożarnej (Ustawa o PSP 1991) Andrzej Marjański (42) 28 Organizacja systemu zarządzania bezpieczeństwem Struktura organizacyjna systemu powiązana jest z właściwością terytorialną i tworzą go: Wójt (burmistrz, prezydent), w zakresie zadań ustalonych przez wojewodę; Starosta, do zadań którego należy określanie zadań i kontrola ich wykonania na obszarze powiatu, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza przy pomocy powiatowego zespołu reagowania kryzysowego; Wojewoda, który określa zadania i kontroluje ich wykonanie na obszarze województwa, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza przy pomocy wojewódzkiego zespołu reagowania kryzysowego; 14 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 29 Organizacja systemu zarządzania bezpieczeństwem Minister został zobowiązany do określenia szczegółowych zasad organizacji tego systemu. Wskazane zostały także obowiązki Komendanta Głównego PSP, wojewodów, starostów i wójtów (burmistrzów, prezydentów) w zakresie koordynowania i kontroli systemu. Wśród jednostek ochrony przeciwpożarowej wymienione zostały również ochotnicze straże i pożarne i ich związek. Określone zostały zasady finansowania jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz możliwość nieodpłatnego przekazywania sprzętu przez Państwową Straż Pożarną na rzecz OSP. Gminy ponoszą koszty wyposażenia, utrzymania, wyszkolenia i zapewnienia gotowości bojowej ochotniczych straży pożarnych, Natomiast w przypadku straży włączonych do krajowego sytemu ratowniczo-gaśniczego wskazano także budżet państwa jako źródło finansowania kosztów funkcjonowania OSP Andrzej Marjański (42) 30 Organizacja systemu zarządzania bezpieczeństwem Zapewnienie ciągłości funkcjonowania KSRG opiera się na funkcjonowaniu trzech jego poziomów: powiatowego – będącym podstawowym poziomem wykonawczym na terenie powiatu i gmin; wojewódzkiego – będącym poziomem wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze województwa centralnego – poziomie wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze całego kraju. * 15 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 31 Powiat – podmioty systemu Komenda Powiatowa (miejska) Państwowej Straży Pożarnej, jednostki ochrony przeciwpożarowej mające siedzibę na obszarze powiatu włączone do systemu, powiatowy zespół do spraw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa, włączone do systemu inne służby, inspekcje, straże i instytucje, o których mowa w art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej specjaliści w sprawach ratownictwa i inne podmioty, włączeni do systemu w drodze umowy cywilnoprawnej. Andrzej Marjański (42) 32 Realizacja zadań systemu następuje na poziomie powiatu przy wykorzystaniu własnych sił i środków będących w dyspozycji powiatu i gmin wykonywaniu działań ratowniczych przekraczających możliwości powiatu przy wykorzystaniu sił i środków zewnętrznych, wtedy uruchamiany jest poziom wspomagania i koordynacji ze szczebla wojewódzkiego, a niekiedy przy skomplikowanych i dużych akcjach ratowniczych ze szczebla krajowego. * 16 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 33 Poziom powiatu - podstawowy i szczególnie ważny element zarządzania systemem Tu przyjmowane są wszystkie zgłoszenia o zdarzeniach wymagających użycia sił ratowniczych oraz dysponowania jednostek należących do sytemu. Zadania te realizuje powiatowe stanowisko kierowania PSP wykorzystując: system alarmowania OSP, pogotowia ratunkowego policji i innych organizacji. * Andrzej Marjański (42) 34 Poziom powiatu - podstawowy i szczególnie ważny element zarządzania systemem Przygotowanie powiatu do zwalczania zagrożeń realizowane jest poprzez opracowanie planu ratowniczego powiatu zawierającego na wypadek powstania zagrożeń zadania procedury. Plan taki jest opracowywany przez komendanta powiatowego PSP, a zatwierdzany przez starostę. Ponadto tworzony jest powiatowy zespół reagowania kryzysowego jako organ doradczy starosty oraz powiatowe centrum zarządzania kryzysowego. * 17 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 35 Zadania własne powiatu W ustawie o ochronie przeciwpożarowej określono zadania własne powiat, do których należy: prowadzenie analiz i opracowywanie prognoz dotyczących: pożarów, klęsk żywiołowych innych miejscowych zagrożeń; prowadzenie analizy sił i środków krajowego systemu ratowniczogaśniczego na obszarze powiatu; budowanie systemu koordynacji działań jednostek ochrony przeciwpożarowej wchodzących w skład krajowego systemu ratowniczogaśniczego oraz służb, inspekcji, straży oraz innych podmiotów biorących udział w działaniach ratowniczych na obszarze powiatu; organizowanie systemu łączności, alarmowania i współdziałania między podmiotami uczestniczącymi w działaniach ratowniczych na obszarze powiatu. Andrzej Marjański (42) 36 Poziom wojewódzki –podmioty systemu komenda wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej, wydzielone siły i środki z poziomów powiatowych stanowiące wojewódzki odwód operacyjny, ośrodki szkolenia Państwowej Straży Pożarnej, wojewódzki zespół do spraw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa, krajowa baza sprzętu specjalistycznego Państwowej Straży Pożarnej, włączone do systemu na poziomie wojewódzkim inne służby, inspekcje, straże i instytucje * 18 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 37 Poziom krajowy Na poziomie krajowym system tworzą następujące podmioty systemu: Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, wydzielone siły i środki z wojewódzkich odwodów operacyjnych stanowiące centralny odwód operacyjny, szkoły Państwowej Straży Pożarnej, krajowe bazy sprzętu specjalistycznego Państwowej Straży Pożarnej, jednostki badawczo-rozwojowe ochrony przeciwpożarowej, Podmioty i inne służby, inspekcje, straże i instytucje włączone do systemu na poziomie krajowym. * Andrzej Marjański (42) 38 Planowanie Komendanci: powiatowy (miejski) i wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej opracowują plany ratownicze, odpowiednio dla obszarów powiatu i województwa. Opracowanie planów poprzedza się analizami Zagrożeń Zabezpieczenia operacyjnego obszaru Analizy podlegają aktualizacji co najmniej raz w roku * 19 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 39 Analiza zagrożeń analizą zagrożeń występujących na danym obszarze uwzględnia: gęstość zaludnienia, warunki geograficzno-topograficzne stan infrastruktury zagrożenia z obszarów sąsiadujących, w tym terenów objętych prawem górniczym, poligonów, wód przybrzeżnych oraz terenów państw ościennych * Andrzej Marjański (42) 40 Analiza zabezpieczenia operacyjnego analizą zabezpieczenia operacyjnego podległego obszaru, określa: siły i środki niezbędne do ratowania życia, zdrowia, mienia i środowiska ograniczenia, likwidacji lub usuwania potencjalnych zagrożeń, przy uwzględnieniu sił i środków własnych systemu oraz współdziałających z systemem na poszczególnych poziomach jego funkcjonowania. * 20 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 41 Wykorzystanie analiz Analizy, poddaje się aktualizacji co najmniej raz w roku. Na potrzeby prowadzenia analizy zagrożeń, stosuje się zasady gromadzenia i przekazywania danych z ustaleń dokonanych w toku czynności kontrolno-rozpoznawczych Analizy są podstawą ewentualnych korekt sieci podmiotów systemu na jego poszczególnych poziomach funkcjonowania oraz planowania i rozmieszczania sprzętu specjalistycznego.* Andrzej Marjański (42) 42 Funkcjonowanie ratownicze KSRG walki z pożarami i innySystem traktuje się jako zbiór podsystemów funkcjonalnych W zależności od rodzaju zdarzenia uruchamiany jest do działania odpowiedni podsystem: mi klęskami ratownictwa technicznego ratownictwa chemicznego i ekologicznego ratownictwa medycznego 21 Andrzej Marjański Andrzej Marjański (42) 43 Stany funkcjonowania Pytania? Prawdziwym błędem jest błąd popełnić i nie naprawić go. Konfucjusz 22
