U165

UCHWAŁA NR XXVIII/165/2016
RADY GMINY LUBIN
z dnia 8 stycznia 2016 r.
w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na
rok 2016
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U z 2015 r.
poz. 1515, poz. 1890) oraz art. 41 ust. 2 i ust. 5 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w
trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 1286, poz. 1916) Rada Gminy Lubin,
uchwala co następuje:
§ 1.
Przyjmuje się Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2016,
stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.
§ 2.
Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Lubin.
§ 3.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2016 r.
Przewodniczący Rady Gminy
Lubin
Norbert Grabowski
Id: AFAE5FEC-B848-4562-AA34-77DBBC5E1743. Uchwalony
Strona 1
Załącznik do Uchwały Nr XXVIII/165/2016
Rady Gminy Lubin
z dnia 8 stycznia 2016 r.
GMINNY PROGRAM
PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
NA ROK 2016
Rozdział 1.
Postanowienia ogólne
Wprowadzenie:
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2016, zwany dalej
Programem, określa lokalną strategię w zakresie profilaktyki oraz minimalizacji szkód społecznych
i indywidualnych wynikających z nadużywania alkoholu i jednocześnie stanowi realizację zapisu art. 41
ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi.
Program przygotowano na podstawie analizy dostępnych danych, badań i raportów, a przed wszystkim
w oparciu o priorytetowe zadania wskazane w krajowych programach dotyczących profilaktyki uzależnień.
Zasadniczym celem Programu jest zmniejszenie rozmiarów negatywnych skutków o charakterze
rodzinnym, społecznym i zdrowotnym związanych z nadużywaniem i uzależnieniem od alkoholu
(w tym przeciwdziałanie przemocy w rodzinie) i innych środków psychoaktywnych.
Program adresowany jest do wszystkich grup społecznych, które stykają się z problemem alkoholowym,
są nim zagrożone bądź zmagają się z nim.
Za misje Programu przyjęto: podejmowanie, wzmacnianie i inspirowanie działań na rzecz profilaktyki
i rozwiązywania problemów alkoholowych w gminie Lubin.
Rozdział 2.
Diagnoza problemu alkoholowego w gminie Lubin
„Uzależnienie od alkoholu jest chorobą chroniczną, postępującą i potencjalnie śmiertelną. Nie jest
możliwe całkowite jej wyleczenie, a jedynie zahamowania narastania jej objawów i szkód zdrowotnych
z nią związanych. W świetle nowoczesnej wiedzy uzależnienie od alkoholu jest chorobą wieloczynnikową,
bio-psycho-społeczną, uszkadzającą funkcjonowanie człowieka w sferze somatycznej, psychologicznej,
społecznej i duchowej” 1. Problemy wynikające z picia alkoholu oraz stosowania środków uzależniających
stanowią obecnie jedną z ważniejszych kwestii społecznych. Zjawiska te mają bowiem istotny wpływ
zarówno na poczucie bezpieczeństwa społecznego, ogólny stan zdrowia, zdolność do konkurencji na
wymagającym rynku pracy, a także na relacje interpersonalne w środowisku rodzinnym. Według
Światowej Organizacji Zdrowia, alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla
zdrowia populacji. Według ekspertów Niezależnego Komitetu Naukowego ds. Narkotyków w Wielkiej
Brytanii oszacowano (za pomocą wielokryterialnej analizy decyzyjnej), że najbardziej szkodliwą
substancją przy połączeniu dwóch wymiarów - szkód jednostkowych i szkód dla otoczenia jest alkohol.
Ta substancja psychoaktywna powoduje też największe szkody dla otocznia osoby pijącej. Nadużywanie
alkoholu łączy się nieodłącznie z szeregiem wymiernych i niewymiernych kosztów. Składają się na nie
m.in. opieka zdrowotna, leczenie i prewencja, szkody wynikający z wypadków, koszty pomocy społecznej.
Używanie alkoholu wiąże się również z przestępczością. Pijani kierowcy każdego roku powodują w Polsce
kilka tysięcy wypadków, w których giną setki ludzi. Osoby nietrzeźwe stanowią często źródło zagrożenia
dla otoczenia. Przybiera ono różne formy: od łagodniejszych (w postaci zaczepek) do przemocy fizycznej.
Alkohol powoduje zanik samokrytycyzmu, osłabia wywnętrzą kontrolę, stymuluje do agresji i łamania
ogólnie przyjętych norm. Z policyjnych statystyk wynika, że spośród ogólnej liczby osób podejrzanych
o popełnienie przestępstw, w których badany jest stan trzeźwości sprawcy, ponad 60% było pod wpływem
alkoholu.2
Badania wskazują również na zależność miedzy uzależnieniem od alkoholu, piciem ryzykownym
i szkodliwym, a niższym statusem społecznym i ekonomicznym (np. wyższy wskaźnik bezrobocia). Ponad
60 rodzajów chorób i urazów ma związek ze spożywaniem alkoholu. Szkody wynikające z jego
nadużywania występują w bardzo różnych obszarach polskiej rzeczywistości. Nie można ich uniknąć, ale
można zmniejszyć ich rozmiary i dotkliwość. Wsparcie osób uzależnionych i ich rodzin ma związek
1
2
Źródło: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Kama Dąbrowska, Strategia ograniczenia dostępności alkoholu w gminie, Wydawnictwo Edukacyjne Remedium, Warszawa 2015, s. 88.
Id: AFAE5FEC-B848-4562-AA34-77DBBC5E1743. Uchwalony
Strona 2
z wysokimi kosztami ponoszonymi m.in. przez rząd i samorządy gminne. Zdaniem międzynarodowych
ekspertów straty ekonomiczne związane z nadużywaniem alkoholu szacuje się w krajach Europy
Zachodniej i w USA na poziomie 1,2-2% produktu krajowego brutto3. W 2014 roku PKB w Polsce wyniósł
1 728 677 mln zł. Oznacza to, iż koszty ekonomiczne (koszty leczenia, wypadków drogowych,
zaangażowania wymiaru sprawiedliwości, systemu opieki społecznej i ubezpieczeń: przedwczesna
umieralność; spadek wydajności pracy i wiele innych) związane z używaniem i nadużywaniem alkoholu
można szacować na poziomie ok. 22-39 mld zł. Jak wynika z danych w Polsce alkohol pije ponad 80%
dorosłych polaków. Z roku na rok rośnie jego spożycie, za przeciętną pensję można kupić go coraz więcej.
Tylko w 2013 roku średnie spożycie czystego alkoholu na jednego mieszkańca Polski wyniosło 9,67 litra.
To, aż o 2,74 litra więcej niż 11 lat temu. Polacy coraz częściej sięgają po mocne alkohole. Od kilku lat
wzrasta udział napojów spirytusowych w strukturze spożycia - 1/3 konsumpcji alkoholu przypada na
napoje spirytusowe4. W ostatnich latach także systematycznie zwiększa się dostępność ekonomiczna
alkoholu. I chociaż większość konsumentów spożywa alkohol w sposób bezpieczny, jednak 11,9%
dorosłych Polaków nadużywa go, tzn. pije powodując szkody zdrowotne i społeczne. Do grupy tej zalicza
się osoby nieuzależnione (określone jako pijący szkodliwie) i uzależnione od alkoholu. Z danych Instytutu
Psychiatrii i Neurologii (IPiN) wynika, że liczbę osób pijących szkodliwie można oszacować na
ok. 2,5 mln. Osób uzależnionych jest ok. 600 tys. Badania IPiN wykazały, że z problemami alkoholowymi
zdecydowanie częściej borykają się mężczyźni (20,4%). Ten typ problemów dotyka tylko 3,5% kobiet.
Niemal połowa alkoholu wypijanego rocznie przez Polaków (46,1%) spożywają osoby pijące najwięcej
czyli powyżej 12 l czystego stuprocentowego alkoholu. Osoby te stanowią 7,3% wszystkich konsumentów
alkoholowych. Pozostała część alkoholu w Polsce spożywają osoby pijące do 1,2 litra rocznie. Wyniki tych
badań to ważny argument na rzecz intensywnego ukierunkowania uwagi na straty związane z używaniem
alkoholu. Pomimo tego picie alkoholu w dalszym ciągu postrzegane jest jako swoisty sposób na życie, na
rozwiązywanie problemów. Należy stwierdzić, że alkohol we wszystkich jego postaciach jest łatwo
dostępny i nie ma problemu z jego nabyciem. Istotny jest również fakt nasilania się zjawiska
systematycznego picia oraz zwiększenia picia wśród młodzieży, jak również ścisły związek między
wczesną inicjacją alkoholową, a spożywaniem dużych ilości alkoholu, zażywania narkotyków
i przestępczością. Problem uzależnienia od alkoholu jest znaczący zarówno w skali kraju, jak również
w wymiarze lokalnym i regionalnym. Dlatego też, obowiązek podejmowania działań w zakresie
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych należy do zadań własnych gminy.
Według wyliczeń Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, problem uzależnienia
dotyczy ok. 2% mieszkańców Polski. 4% Polaków to dorośli żyjący w otoczeniu alkoholika. Identyczny
odsetek dzieci wychowuje się w rodzinach alkoholików. 5% populacji kraju to osoby pijące szkodliwie, zaś
ok. 66% członków rodzin alkoholików (zarówno dorosłych jak i dzieci) staje się ofiarami przemocy
domowej. Konsekwencją życia z osobą nadużywającą alkoholu może być współuzależnienie, które nie jest
chorobą, lecz utrwaloną reakcją na przewlekłą i niszczącą sytuację życiową wynikającą z picia osoby
bliskiej, ograniczającą w istotny sposób swobodę wyboru postępowania, prowadzącą do pogorszenia
własnego stanu i utrudniającą realistyczne i skuteczne rozwiązanie problemów osobistych i problemów
rodzinnych jako całości. Osoba współuzależniona koncertuje się na szukaniu sposobu ograniczenia picia
partnera, rodzica…nieświadomie przyjmuje odpowiedzialność i kontrolę za jego funkcjonowanie, co
w efekcie utrwala problem alkoholowy w rodzinie.5
Badania przeprowadzone w roku 2014 przez Studio Diagnozy i Profilaktyki z Krakowa wśród
mieszkańców gminy Lubin w zakresie diagnozy lokalnych zagrożeń społecznych potwierdza problem
nadużywania alkoholu przez dorosłych mieszkańców, wzrost spożycia alkoholu w środowisku lokalnym,
oraz zachowania agresywne po jego spożyciu, które pojawia się w życiu publicznym w postaci bójek,
awantur, pobić czy wulgaryzmów. 30,3% badanych doświadczyła lub była świadkiem takiego zdarzenia.
Niepokojącym czynnikiem jest również częstotliwość spożycia alkoholu. 6,9% badanych deklaruje, że
spożywa alkohol więcej niż raz w tygodniu. Zdecydowana większość badanych 64,7% uważa,
że czynnikiem determinującym ryzykowane zachowania jest bezrobocie i ubóstwo6. Dodatkowo w 2015
roku w ramach kampanii profilaktycznej „Zachowaj trzeźwy umysł” 7, która została przeprowadzona we
wszystkich placówkach oświatowych gminy Lubin zrealizowano badanie ankietowe pn. „Młodzi
i substancje psychoaktywne”, które stanowi ogólnopolskie spojrzenie na problem palenia papierosów, picia
alkoholu, zażywania narkotyków i dopalaczy z perspektywy młodzieży. Socjologiczne badanie empiryczne
swoim zakresem obejmowało uczniów z niemalże całego terytorium Polski. Przebadano zarówno uczniów
szóstych klas szkół podstawowych oraz uczniów trzecich klas szkół gimnazjalnych.
3
Źródło: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Źródło: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
5
Rodzina z problemem alkoholowym. Wyhamuj w porę, Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA s.4.
6
Diagnoza Lokalnych Zagrożeń Środowiskowych Gmina Lubin 2014.
7
Błażej Dyczewski, Raport z ogólnopolskiego badania ankietowego pn. Młodzi i substancje psychoaktywne badanie przeprowadzone wśród uczniów
szkół podstawowych i gimnazjów w 2015.
4
Id: AFAE5FEC-B848-4562-AA34-77DBBC5E1743. Uchwalony
Strona 3
Dzięki przeprowadzeniu badania w dwóch kohortach możliwa była analiza porównawcza badanych
zjawisk, w trudnym okresie życiowym związanym z okresem dojrzewania i przejścia do nowej
rzeczywistości szkolnej. Z drugiej jednak strony przeprowadzenie badań na dużej liczbie respondentów
pozwoliło na diagnozę zjawiska w wymiarze ogólnopolskim, jak również w wymiarze lokalnym gminnym.
Badanie oprócz zastanowienia się nad skalą problemu było analizą i weryfikacją przekonań oraz wiedzy
o szkodliwości substancji psychoaktywnych. Poza tym skupiono się na pomiarze zjawiska używania
substancji psychoaktywnych oraz problemie dostępności tych substancji wśród badanej młodzieży.
W odniesieniu do szkoły podstawowej przedmiotem badania było przyjrzenie się skutkom spożywania
alkoholu w opinii badanych uczniów oraz proponowanym przez badanych sposobach pomocy rówieśnikom
dotkniętych problemem palenia papierosów lub picia alkoholu. Analiza socjologiczna odnosząca się do
uczniów gimnazjum obejmowała także zagadnienia dotyczące marihuany oraz dopalaczy. Ujęcie
w kwestionariuszu ankiety skierowanych do gimnazjalistów zagadnień dotyczących tych dwóch substancji
okazało się bardzo trafne. Jakkolwiek nie można jeszcze mówić o powszechności palenia marihuany wśród
badanych gimnazjalistów, to należy monitorować to zjawisko. Z drugiej strony na horyzoncie pojawia się
kolejny nierozwiązany problem – dopalacze.
Wprawdzie problem palenia papierosów i zażywania substancji psychoaktywnych jest w opinii publicznej
problemem uświadomionym, to nadal w niektórych grupach społecznych to negatywne zjawisko wydaje
się być niedostrzegalne. Najczęściej pierwsze spożycie alkoholu wśród uczniów szkół podstawowych
odbywa się za namową rodziców. Jak to zostało przedstawione wyżej spożywanie alkoholu,
a w szczególności przez młodzież powoduje różne problemy m. in. zdrowotne, wychowawcze, a także
społeczne, które bez odpowiedniej profilaktyki będą przybierały na sile. Analizując wyniki badań można
wyciągnąć jednoznaczne wnioski, w odniesieniu do postawionego problemu palenia przez młodzież
papierosów, picia alkoholu oraz palenia marihuany i zażywania dopalaczy należy stwierdzić, że papierosy
nadal stanowią problem, który jest kumulowany przez alkohol i narkotyki.
Poniżej przedstawione zostały najważniejsze wyniki badania ankietowego przeprowadzonego
w placówkach oświatowych na terenie gminy. W naszej gminie po pierwszego papierosa sięga 5% uczniów
i 0% uczennic szkoły podstawowej. Z kolei spośród uczniów szkół gimnazjalnych po papierosa sięga już
14% chłopców i 10% dziewcząt. Badani najczęściej sięgają po papierosa w wieku 11-12 lat czyli
w momencie kończenia edukacji na poziomie szkoły podstawowej oraz w wieku 12-14 lat – w czasie nauki
na poziomie szkoły gimnazjalnej. Niepokojący jest fakt, że 45% chłopców i 24% dziewcząt w wieku
gimnazjalnym deklaruje, że samodzielnie kupuje papierosy, które wypala. Mimo prawnego zakazu
sprzedaży tytoniu osobom nieletnim w Polsce, taki proceder bywa przez sprzedawców praktykowany.
W dalszej kolejności badania zajęto się problemem spożycia alkoholu. Spośród badanych uczniów
gimnazjum 51% chłopców i 39% dziewcząt ma już za sobą inicjację alkoholową. Odnosząc się do tych
wyników można stwierdzić, że 31 % chłopców i 56% dziewcząt zadeklarowało całkowitą abstynencję od
alkoholu. Można zatem przyjąć, że zjawisko spożywania alkoholu w środowisku gimnazjalistów jest
zjawiskiem dosyć powszechnym. Poza tym chłopcy częściej niż dziewczęta sięgali po alkohol jeszcze
w okresie szkoły podstawowej (odpowiednio 11 lat lub mniej 23% chłopcy, 5% dziewczęta).
Za niepokojący należy przyjąć fakt, że pierwszym alkoholem zostali poczęstowani przez rodziców 31%
chłopców i 19% dziewcząt. Do niedawnego w ostatnich 30 dniach spożycia alkoholu przyznaje się 27%
chłopców i 14% dziewcząt. Odsetek sporadycznie spożywających alkohol chłopców wynosi 59%,
natomiast dziewczynek 33% (w okresie ostatnich 12 miesięcy). Badani uczniowie gimnazjum, którzy
przyznali się do spożycia alkoholu w ciągu 30 dni przed badaniem, najczęściej pili piwo oraz wódkę
(9% i 18%) w przypadku chłopców, a dziewczęta wino i wódkę (10% i 5%). Badani uczniowie przyznali
że zakup alkoholu jest (odpowiednio: niemożliwy, bardzo trudny) dla 50% chłopców i 76% dziewczęta,
łatwy, bardzo łatwy dla 50% chłopców i 24% dziewcząt. Analizując ostatni wynik nie sposób zauważyć, że
dla połowy badanych zakup alkoholu za wykonalny. Dość dużo młodych ludzi samodzielnie kupuje sobie
alkohol, spośród badanych 18% gimnazjalistów (chłopcy) w ciągu ostatniego roku kupiło sobie alkohol.
Wprawdzie nie można jeszcze mówić o występowaniu zjawiska spożywania alkoholu w wymiarze
masowym, to niepokojący jest fakt tak częstego upijania się młodych ludzi zwłaszcza że niemalże połowa
badanych jest przekonana o łatwej dostępności jakiegokolwiek trunku. Kolejnym zagadnieniem podjętym
w badaniu ankietowym były doświadczenia związane z zażywaniem marihuany i dopalaczy. Jedno z pytań
odnosiło się do zagadnienia o trudność w zdobyciu marihuany. Badani uczniowie odpowiedzieli
(odpowiednio: niemożliwe, bardzo trudne) dla 68% chłopców i 77% dziewczęta, łatwe, bardzo łatwe dla
32% chłopców i 29% dziewcząt. Analizując ten wynik widzimy, że jej dostępność, a jest to substancja
zakazana w Polsce jest wśród młodzieży prawie tak sama łatwa jak papierosów, można tu już mówić
o kształtującym się problemie związanym z dostępnością tego narkotyku. Pozytywnym sygnałem jest fakt,
że pomimo dostępności marihuany młodzież z terenu naszej gminy nie potwierdza jej używania 77%
chłopców i 95% dziewcząt jeszcze nigdy nie sięgnęło po ten narkotyk i odpowiednio 23% chłopców i 5%
dziewcząt raz spróbowało marihuanę. Z danych wynika, że pierwszy kontakt z marihuaną odbywa
się zazwyczaj za pośrednictwem kolegów i koleżanek. Należy zwrócić uwagę, że pierwsze zażycie
Id: AFAE5FEC-B848-4562-AA34-77DBBC5E1743. Uchwalony
Strona 4
marihuany przez dziewczęta prawie zawsze związane jest z obecnością kolegów lub koleżanek.
Chłopcy oprócz tego że są częstowani przez znajomych, są też po części „samodzielnymi
eksperymentatorami”. Odnosząc się do samego palenia marihuany przez badaną młodzież na pytanie
o palenie marihuany w ciągu ostatnich 12 miesięcy i 30 dni odpowiednio 23% i 18% chłopców
odpowiedziało twierdząco, dziewczynki w tym okresie nie sięgały po narkotyk. Warto podkreślić, że skoro
wyniki w pytaniach o częstotliwość palenia są zbliżone (23% i 18%), to mamy do czynienia ze zjawiskiem,
w którym gimnazjaliści (którzy przyznają się do palenia) nie tylko próbują palić marihuanę, ale palą ją
dosyć często, regularnie. W skali gminy uczniowie w zdecydowanej większości nie wiedzą gdzie
potencjalnie mogliby kupić marihuanę (chłopcy 58%, dziewczęta 90%). W kwestionariuszu ankiety
postawiono również kilka pytań dotyczących dopalaczy. Jest to nowe zjawisko związane bezpośrednio
z zażywaniem środków odurzających przez młodzież. Sprzedaż dopalaczy na terenie Polski jest
zabroniona. Zakaz sprzedaży dopalaczy na terenie Polski wprowadziła nowelizacja do ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii. W tej nowelizacji wprowadzono zasadę, że tzw. dopalacze mieszczą się
w definicji środka zastępczego (art. 4, pkt 27 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii), a wprowadzenie
do obrotu środków zastępczych jest zakazane na podstawie art. 44b tejże ustawy. Respondentom
postawiono pytanie: jak trudne byłoby dla Ciebie zdobycie dopalaczy, gdybyś tego chciał/chciała? według
wskazań można powiedzieć, że dla 86% chłopców i 81% dziewcząt zdobycie dopalaczy byłoby niemożliwe
lub bardzo trudne, natomiast dla 14% chłopców i 19% dziewczynek byłoby łatwe lub bardzo łatwe.
Uzupełniającym pytaniem było gdzie najłatwiej kupić dopalacze. W skali gminy 67% gimnazjalistów
i 81% gimnazjalistek nie wie gdzie można kupić dopalacze. Pozostali badani wskazują takie miejsca jak:
Internet 5%, sklep kolekcjonerski 5%, podwórko, ulica 14%, najczęściej jednak wskazują że w lokalu
i dyskotece 23%. Jak prezentują to wyniki wiedza na temat dostępu do dopalaczy jest dosyć duża, może
to sugerować że środki te są lokalnie relatywnie łatwo dostępne, nie przekłada się to na terenie naszej
gminy na ich zażywanie 100% chłopców i 100% dziewcząt deklaruje ze nigdy nie próbowało dopalaczy.
Podsumowując wyniki, badani uczniowie najczęściej sięgają po papierosy w okresie przejściowych
ze szkoły podstawowej do gimnazjum. Podobnie jest z sięganiem po alkohol i narkotyki. Warto podkreślić,
że badani uczniowie zazwyczaj są motywowani przez swoich kolegów i koleżanki. Dotyczy to wszystkich
sfer, zarówno palenia papierosów, picia alkoholu, jak również palenia marihuany, chociaż uczniowie,
głównie szkół podstawowych podkreślają że pierwszym alkoholem poczęstowali ich rodzice. Nie bez
znaczenia pozostaje fakt przysłowiowej lampki szampana w noc sylwestrową. Być może staje się
to przyzwoleniem dla tych młodych wchodzących w życie ludzi. Wyniki badania wskazują, że badani
uczniowie nie mają dużych problemów z zakupem papierosów oraz alkoholu mimo tego, że sprzedaż
zarówno papierosów jak i alkoholu osobom do 18 roku życia jest we Polsce zabroniona. Odnosząc się
do zagadnienia skutków jakie może wywołać nadmierne spożycie alkoholu, należy jednocześnie dołożyć
wszelkich starań w celu edukacji młodzieży o negatywnych skutkach palenia papierosów i picia alkoholu
z jednoczesnym edukowaniem osób dorosłych, które mogą być gwarantem przestrzegania prawa, ponadto
niezwykle ważne jest także uwrażliwienie opinii publicznej na fakt, że problemy związane z używaniem
i nadużywaniem tych szkodliwych substancji są obecne w życiu młodego człowieka i są nieodłącznym
elementem procesu dorastania przynajmniej dla części z nich.
Biorąc powyższe pod uwagę, prowadzenie szerokich i skutecznych działań profilaktycznych,
psychoedukacyjnych, socjoterapeutycznych i terapeutycznych w gminie Lubin jest zasadne i konieczne,
uzyskane wyniki badań wskazują na wysoki poziom świadomości badanych, ale także na potrzebę
kontynuacji pracy, której celem będzie promowanie pozytywnych postaw.
Rozdział 3.
Realizatorzy Programu
1. Realizacja zadań określonych w Programie należy do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych oraz Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lubinie przy współpracy
i współrealizacji instytucji:
1) Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego;
2) Komendy Powiatowej Policji w Lubinie;
3) szkół, placówek oświatowych w gminie Lubin;
4) gminnych instytucji kultury;
5) organizacji pozarządowych;
6) kuratorów sądowych Sądu Rejonowego w Lubinie;
7) placówek służby zdrowia;
Id: AFAE5FEC-B848-4562-AA34-77DBBC5E1743. Uchwalony
Strona 5
8)
9)
10)
parafii i związków wyznaniowych;
Prokuratury Rejonowej w Lubinie;
klubów abstynenckich, grup wsparcia, klubów i związków sportowych oraz innych podmiotów
podejmujących zgodnie ze statutem i regulaminem działalność w zakresie profilaktyki
uzależnień.
2. Określone zadania Programu mogą być zlecane osobom fizycznym, instytucjom, organizacjom
pozarządowym na podstawie zawieranych umów cywilno-prawnych bądź zlecanych w formie
dofinansowania realizacji zadań własnych Gminy (konkursy ofert dla organizacji pozarządowych) lub
też przekazywanych w drodze zawartego porozumienia między Urzędem Gminy, a konkretnymi
instytucjami.
Rozdział 4.
Adresaci Programu
Adresatami programu są:
1)
osoby i ich rodziny dotknięte bezpośrednim problemem uzależnień;
2)
osoby i ich rodziny zagrożone problemem uzależnień;
3)
przedstawiciele instytucji i służb, pracujący z osobami i rodzinami zagrożonymi bądź
dotkniętymi problemem uzależnień.
Rozdział 5.
Finansowanie Programu
Na realizację Programu wykorzystywane będą dochody z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów
alkoholowych.
Rozdział 6.
Cele Programu
1. Celem głównym programu jest ograniczenie zdrowotnych i społecznych skutków wynikających
z nadużywania napojów alkoholowych i używania innych środków psychoaktywnych poprzez
podnoszenie poziomu wiedzy i świadomości mieszkańców gminy Lubin oraz prowadzenie
skoordynowanych działań profilaktycznych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych.
2. Cele operacyjne programu:
1)
ograniczanie skali występowania ryzykownych zachowań u dzieci i młodzieży poprzez
realizację programów profilaktycznych;
2)
zwiększenie dostępu do pomocy terapeutycznej, rehabilitacyjnej i postrehabilitacyjnej dla osób
uzależnionych, członków ich rodzin oraz osób doznających przemocy;
3)
udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej
i prawnej, a w szczególności ochroną przed przemocą w rodzinie;
4)
prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania
problemów alkoholowych oraz uzależnienia od innych środków psychoaktywnych
w szczególności przez dzieci i młodzież, w tym prowadzenie zajęć terapeutycznych
w świetlicach wiejskich, pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania
dzieci uczestniczących w programach opiekuńczo-wychowawczych;
5)
wspomaganie działalności instytucji stowarzyszeń i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu
problemów alkoholowych;
6)
rozpoznawanie specyfiki problemów alkoholowych na terenie Gminy Lubin oraz potrzeb
lokalnego środowiska w zakresie pomocy w ich rozwiązywaniu;
7)
podnoszenie kwalifikacji osób pracujących w dziedzinie profilaktyki i rozwiązywania
problemów związanych z uzależnieniami;
8)
zwiększenie skuteczności i dostępności terapii w zakresie nowoczesnych strategii i metod
rozwiązywania problemów alkoholowych – współpraca z punktem konsultacyjnym
i placówkami gdzie osoby uzależnione i współuzależnione mogą uzyskać profesjonalną pomoc;
9)
stwarzanie alternatywnych, ciekawych możliwości spędzania czasu wolnego przez młodzież
szkolną.
Id: AFAE5FEC-B848-4562-AA34-77DBBC5E1743. Uchwalony
Strona 6
Rozdział 7.
Obszary działania Programu
1. Powyższe cele realizowane będą w następujących obszarach:
1)
zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób
zagrożonych uzależnieniem;
2)
udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i problemy przemocy domowej
pomocy psychospołecznej i prawnej;
3)
prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania
problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii w szczególności dla dzieci
i młodzieży;
4)
wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu
problemów alkoholowych;
5)
podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 i 15
ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego;
6)
wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji
społecznej.
Rozdział 8.
Zadania Programu w poszczególnych obszarach
1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób
zagrożonych uzależnieniem:
1)
prowadzenie oraz finansowanie Punktu Konsultacyjno - Diagnostycznego dla osób
uzależnionych, współuzależnionych oraz dla ofiar przemocy w rodzinie;
2)
systematyczne i kompleksowe działania w procedurze wszczęcia i prowadzenia postępowania
w zakresie kierowania na leczenie odwykowe (w tym: ponoszenie kosztów opłat sądowych oraz
opinii biegłych);
3)
zakup materiałów edukacyjnych jako wspomaganie pracy terapeutycznej z osobami
uzależnionymi oraz ich rodzinami;
4)
zakup materiałów edukacyjnych dla terapeuty w ramach doskonalenia zawodowego.
2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i problemy przemocy domowej
pomocy psychospołecznej i prawnej:
1)
finansowanie zajęć i programów terapeutycznych dla dzieci z rodzin z problemem
alkoholowym, w tym prowadzenie zajęć o charakterze profilaktycznym, terapeutycznym
i wychowawczym;
2)
udzielanie wsparcia rodzinom osób uzależnionych od alkoholu w ramach działalności Punktu
Konsultacyjno- Diagnostycznego;
3)
współpraca z policją, szkołami, służbą zdrowia, sądem, prokuraturą w zakresie działań
związanych z przemocą w rodzinie;
4)
organizowanie pomocy finansowej w dożywianiu dzieci z rodzin problemowych;
5)
dofinansowanie wypoczynku dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych;
6)
dofinansowanie szkoleń dla członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych, pracowników socjalnych, oraz osób prowadzących zajęcia terapeutyczne,
służących podnoszeniu kompetencji w zakresie przedmiotowych zagadnień;
7)
finansowanie zatrudnienia terapeutów, prowadzących zajęcia w grupach terapeutycznych;
8)
wspieranie działalności i współpraca z Zespołem Interdyscyplinarnym w gminie Lubin;
9)
wspieranie działań zgodnych z procedurą interwencji wobec przemocy domowej – tzw.
„Niebieskiej Karty”.
3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania
problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii w szczególności dla dzieci i młodzieży:
1)
prowadzenie na terenie szkół, placówek oświatowych i kulturowych programów
profilaktycznych dla dzieci i młodzieży;
2)
wspieranie programów, przedsięwzięć profilaktycznych opracowywanych i realizowanych przez
młodzież, skierowanych do grup rówieśniczych;
3)
organizowanie i finansowanie warsztatów i seminariów szkoleniowych z zakresu profilaktyki
uzależnień dla osób zawodowo związanych z prowadzeniem działań profilaktycznych na rzecz
osób z problemem alkoholowym;
Id: AFAE5FEC-B848-4562-AA34-77DBBC5E1743. Uchwalony
Strona 7
4)
podejmowanie działań kontrolnych i interwencyjnych mających na celu ograniczenie
dostępności napojów alkoholowych i przestrzeganie zakazu sprzedaży alkoholu osobom
nieletnim;
5)
podejmowanie działań edukacyjnych skierowanych do sprzedawców napojów alkoholowych;
6)
dofinansowanie warsztatów oraz innych zajęć związanych z rozwijaniem zdolności dzieci
i młodzieży oraz kształtowaniem ich prawidłowych postaw osobowościowych;
7)
udział w ogólnopolskich społecznych kampaniach edukacyjnych dotyczących profilaktyki
i rozwiązywania problemów alkoholowych;
8)
finansowanie i organizowanie zabaw i konkursów dla dzieci uczęszczających na pozalekcyjne
zajęcia terapeutyczne, finansowanie nagród (Dzień Dziecka, Mikołaj);
9)
współorganizowanie i współfinansowanie rodzinnych imprez profilaktyczno - sportowych,
festynów o tematyce profilaktycznej pod warunkiem, że na imprezę nie było wydawane
zezwolenie na sprzedaż i dystrybucję napojów alkoholowych.
4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu
problemów alkoholowych:
1)
wspieranie działalności instytucji, stowarzyszeń i organizacji zajmujących się statutowo
profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych;
2)
współpraca z organizacjami zajmującymi się innymi uzależnieniami.
5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 i 15 ustawy
oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego:
1)
podejmowanie działań mających na celu eliminowanie nieprawidłowości w zakresie sprzedaży
napojów alkoholowych;
2)
udział członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w wizytacjach
punktów sprzedaży napojów alkoholowych.
6. Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji
społecznej:
1)
realizowanie powyższego zadania związane jest ze zorganizowaniem i finansowaniem CIS,
a aktualnie na terenie gminy Lubin ośrodek tego rodzaju nie istnieje.
Rozdział 9.
Oczekiwane efekty i ewaluacja Programu
1. Oczekiwane efekty realizacji programu:
1)
zwiększenie skuteczności działań zmierzających do ograniczenia uzależnień;
2)
podwyższenie kompetencji służb zajmujących się problematyką uzależnień;
3)
zwiększenie dostępności do profesjonalnej pomocy dla osób zagrożonych uzależnieniem lub
uzależnionych od alkoholu i innych środków psychoaktywnych;
4)
zwiększenie świadomości i poczucia bezpieczeństwa osób współuzależnionych;
5)
zapewnienie dzieciom z rodzin dysfunkcyjnych korzystniejszych warunków do rozwoju, nauki
i odpowiedniego wzrastania.
2. Ewaluacja Programu:
1)
liczba osób, które zgłosiły się do Punktu Diagnostyczno-Konsultacyjnego bądź do Gminnej
Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych z problemem uzależnień od alkoholu
i innych środków psychoaktywnych;
2)
liczba uczniów objętych programami profilaktycznymi dla dzieci i młodzieży;
3)
liczba osób objętych programami profilaktycznymi dla osób uzależnionych i ich rodzin;
4)
liczba dzieci i młodzieży uczestnicząca w zajęciach terapeutycznych;
5)
liczba dzieci i młodzieży uczestnicząca w pozalekcyjnych zajęciach sportowych;
6)
liczba dzieci i młodzieży korzystająca z wyjazdów w okresie ferii i wakacji.
Rozdział 10.
Monitoring realizacji Programu
Koordynację realizacji zadań gminnego Programu w gminie Lubin na rok 2016 prowadzi Urząd Gminy
w Lubinie.
Id: AFAE5FEC-B848-4562-AA34-77DBBC5E1743. Uchwalony
Strona 8
Rozdział 11.
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych powołana jest do inicjowania działań
interwencyjnych i profilaktycznych w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych. Celem
działań profilaktycznych komisji jest zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych
oraz zwiększanie zdolności do radzenia sobie z istniejącymi problemami alkoholowymi. Komisja
zajmuje się wspieraniem osób uzależnionych i ich rodzin, kształtowaniem zdrowego stylu życia oraz
pomocą rodzinom w trudnych sytuacjach życiowych. Ponadto realizuje określone ustawowo zadania
gminy w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień.
2. Do zadań Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych należy w szczególności:
1)
inicjowanie i współpraca przy opracowaniu projektu gminnego programu profilaktyki
i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnego programu przeciwdziałania
narkomanii;
2)
rozpatrywanie spraw dotyczących realizacji wyżej wymienionych programów;
3)
działalność edukacyjno – informacyjna;
4)
diagnozowanie stanu problemów alkoholowych w gminie;
5)
inicjowanie przedsięwzięć w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, narkomanii
oraz przemocy w rodzinie;
6)
inicjowanie działań w zakresie zwiększania dostępności pomocy terapeutycznej
i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu, korzystania z pomocy psychospołecznej
i prawnej przez rodziny z problemem alkoholowym, a w szczególności ochrona przed przemocą
w rodzinie;
7)
współdziałanie i popieranie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych w zakresie
rozwiązywania problemów uzależnień i przemocy domowej;
8)
przyjmowanie zgłoszeń problemu alkoholowego;
9)
motywowanie osób uzależnionych od alkoholu do podjęcia dobrowolnego leczenia
odwykowego;
10) motywowanie osób nadużywających alkoholu będących jednocześnie sprawcami przemocy
w rodzinie do podjęcia uczestnictwa w programie korekcyjno- edukacyjnym;
11) motywowanie członków rodzin z problemem alkoholowym do podjęcia terapii
współuzależnienia;
12) kierowanie na badanie przez lekarza biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia
od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego dla osób, które w związku
z nadużywaniem napojów alkoholowych powodują rozpad pożycia rodzinnego, demoralizację
małoletnich, albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny;
13) kierowanie do sądu wniosków o wszczęcie postępowania w sprawie zastosowania obowiązku
poddania się leczeniu odwykowemu w stosunku do osób z problemem alkoholowym;
14) opiniowanie wydawanych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych
do spożycia poza miejscem sprzedaży i w miejscu sprzedaży;
15) przeprowadzanie kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych oraz podejmowanie
interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 i 15 ustawy;
16) uczestnictwo oraz organizacja szkoleń i kampanii edukacyjnych w zakresie profilaktyki
i rozwiązywania problemów uzależnień.
3. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych:
1)
za udział w posiedzeniach przysługuje członkom Komisji zryczałtowane wynagrodzenie
w wysokości 17% dla przewodniczącego, 16% dla zastępcy przewodniczącego oraz sekretarza
lub innej osoby z członków komisji w przypadku nieobecności przewodniczącego na
posiedzeniu, a prowadzącej posiedzenie, 13 % dla pozostałych członków komisji minimalnego
wynagrodzenia (kwota ta została określona w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia
11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r. Dz.
U. z 2015 r. poz. 1385);
2)
warunkiem wypłaty wynagrodzenia jest obecności na posiedzeniu Komisji i podpisanie listy
obecności.
Id: AFAE5FEC-B848-4562-AA34-77DBBC5E1743. Uchwalony
Strona 9