Rozstanie rodziców w świecie dziecka

Rozstanie rodziców w świecie dziecka
Powodów może być wiele, ale decyzja o rozstaniu nigdy nie należy do łatwych, zwłaszcza jeśli
dotyczy także dzieci. Można przestać być małżeństwem czy parą, ale zawsze będzie się rodzicami
wspólnego dziecka. W większości przypadków dorośli mają nadzieję, że takie rozwiązanie, mimo
że trudne i bolesne, z czasem okaże się dobre dla wszystkich. Jednak zanim sytuacja się ustabilizuje
zarówno rodzice jak i dzieci muszą poradzić sobie z życiowym kryzysem.
Dla dziecka rozstanie rodziców zawsze oznacza zmiany w otaczającym go świecie. Przede
wszystkim zmieni się jego kontakt z rodzicami, w szczególności z rodzicem, z którym na co dzień nie
będzie mieszkało. W zależności od sytuacji dziecko może zmienić miejsce zamieszkania, przedszkole/
szkołę, otoczenie. Zmienia się dotychczasowa organizacja dnia oraz sposób spędzania wolnego czasu.
Także zmiana sytuacji finansowej rodziny bywa dla dziecka odczuwalna. Może ono zacząć poznawać
nowe osoby, np. nowych partnerów rodziców. To wszystko powoduje, że dziecko czuje się bardzo
zagubione. Nie wie, jak jego życie będzie teraz wyglądać. Nie wie, co jeszcze może się wydarzyć.
Może tęsknić za tym, co było wcześniej dobrze znane i przewidywalne, nawet jeśli atmosfera w domu
była trudna z powodu niezgody między rodzicami.
Trudnej, niestabilnej sytuacji towarzyszą bardzo silne przeżycia, z którymi dziecko nie potrafi
sobie poradzić. Odczuwa ono lęk, złość, smutek, tęsknotę, poczucie winy oraz wiele innych emocji,
których nawet nie jest w stanie nazwać. Kiedy rodzice się rozstają dzieci najczęściej boją się,
że: (1) rozwód jest z ich winy, (2) rodzice będą kłócić się przy nich, (3) usłyszą od bliskich przykre
rzeczy o swoich rodzicach, (4) będą musiały wybierać pomiędzy mamą i tatą, (5) będą musiały
pożegnać się ze swoimi rzeczami, zabawkami, (6) rodzice będą nieszczęśliwi i (7) będą wstydziły się
przed rówieśnikami. Rodzice czasem mają nadzieję, że ich dziecko nie ma aż tak wielu obaw,
ponieważ nie mówi o nich wprost. Jednak niepokojące myśli zawsze towarzyszą dzieciom, których
życie diametralnie się zmienia. Mogą one wyrażać swoje emocje poprzez zachowanie i różnego
rodzaju objawy: wycofanie, agresję fizyczną, słowną w stosunku do rodziców, rodzeństwa
i rówieśników, przedłużające się przygnębienie i smutek, lęki (np. przed ciemnością), trudności
z zasypianiem, moczenie nocne, zabrudzanie bielizny, bóle brzucha czy obniżenie odporności.
Pomaganie dziecku z jego trudnościami nie jest prostym zadaniem dla rodziców, którzy muszą
stawić czoła także swoim problemom. Najczęściej po rozstaniu rodzice decydują, aby dziecko
mieszkało z jednym z nich i regularnie widywało drugiego. Rodzic mieszkający z dzieckiem może czuć,
fundacjaspektrum.pl,
[email protected], tel. 535 972 001
że pełni niewdzięczną rolę wymagającego opiekuna, który jest przede wszystkim od nakładania
i egzekwowania obowiązków. Ma jednocześnie poczucie osamotnienia i bycia obarczonym wieloma
sprawami. Rodzic mieszkający osobno, natomiast, tęskni za dziećmi, odczuwa lęk, że dziecko może
być do niego mniej przywiązane. Niejednokrotnie czuje się odsunięty i wykluczany z podejmowania
decyzji w sprawie dziecka. W atmosferze wzajemnego żalu łatwo stracić z oczu najważniejszą osobę –
dziecko.
Co rodzic może zrobić dla swojego dziecka?
Rodzice na ogół zdają sobie sprawę, jak ciężkim przeżyciem jest dla dziecka ich rozstanie.
Po podjęciu tej decyzji mogą zacząć w relacji z nim kierować się poczuciem winy. Pojawia się chęć
zrekompensowania dziecku braków i problemów, z którymi ma kontakt. Nie należy jednak przesadzać
w tym względzie – zabawki ani ulgowe traktowanie nie pomogą dziecku w poradzeniu sobie
z trudnościami. Potrzebuje ono przede wszystkim wsparcia w rodzicach.
Rodzic powinien być dla dziecka dostępny i znajdować czas tylko dla niego, bez żadnych innych
osób, spraw czy zobowiązań. Ważne jest rozmawiania z dzieckiem o jego przeżyciach, akceptowanie
i nazywanie ich. Rodzic, który ze zrozumieniem przyjmuje trudne emocje dziecka pomaga mu radzić
sobie z nimi. Może zastanawiać się z czego wynikają przejściowe problemy z zachowaniem lub pewne
objawy i w razie konieczności szukać dla dziecka pomocy.
Nie należy potęgować niepokojów dzieci poprzez wprowadzanie ich w świat dorosłych
i opowiadanie o szczegółach konfliktu między rodzicami. Dziecko również po rozstaniu chce i ma
prawo do posiadania dobrej relacji zarówno z mamą jak i z tatą. Nawet jeśli rodzice popełnili pewne
błędy, dziecko potrzebuje kontaktu z nimi, ponieważ w oparciu o te relacje buduje swoją tożsamość.
Istotne jest, aby w każdym z rodziców mogło dostrzegać dobre aspekty – wtedy widzi je także
w sobie.
***
Rozstanie dla każdego dorosłego może być bardzo trudną sytuacją do przeżycia. Konfrontowanie
się z własnym żalem, złością, poczuciem winy, krzywdy czy samotnością bywa niemożliwe bez
pomocy innych osób. Dzieci tym bardziej nie potrafią same poradzić sobie z tym co czują, kiedy
rodzice zaczynają żyć oddzielnie. Dlatego potrzebują, aby mama i tata byli dla nich oparciem –
poświęcali im czas, uwagę, rozmawiali z nimi i pomagali.
Małgorzata Futyma, Psycholog
Artykuł
napisany w
ramach
realizacji
projektu
„Znowu Razem” realizowanego
i współfinansowanego ze środków Powiatu Wołomińskiego.
fundacjaspektrum.pl,
[email protected], tel. 535 972 001
przez
Fundację
Spektrum