Spis treści http://grzbiet.pl/ksiazki/hitler-narodziny-zla-1889

Transkrypt

http://grzbiet.pl/ksiazki/hitler-narodziny-zla-1889-1939
Przykładowy rozdział książki: Hitler. Narodziny zła 1889-1939
Spis
treści
Wm;p ...
l :\llodyH•tler .....
Lata wiedeńskie ...
3
Kluczowe doświadczenie: \\ojna ...
...........
4 Skok w politykt··
..
Król :\Ionachlllm ..
........
..
proces....
1
Pucz
7 Za kratami Landsbergu -Mein Kampf. ...................................
8
25
49
73
103
126
176
216
"Fiihrer" wyczeku~ący ......................................................................... 145
...........
.............
..
. ............
.
..
14 Ustanowienie dyktatury ...
..........
.
..
l 5 RewizJa Wersalu
.
16 Kuh wodza i narodowa wspólnota ..
.
17 Władczy styl, monumcnulna architektura ...
............
18 Krąg .. Berghofu" ...
. ............................
19 Walka z Kośc10łami ...
..........
20 Radykalizacja ..polityki wobec Żydów" ...
.
21 Kuwojnie ...
9 Meteor w niemieckiej polityce...
10 Hitler;~ kobiety...
II Poker o wladą....
12 Pamiętnystyczeń 1933 ...
13 Hitlerjakoczłow!ek ...
Źródła, bibliografia ..
Podzil(kowania ............................. .
Indeks osób ...
291
346
377
448
487
534
614
658
726
780
819
844
876
. ....................................... 969
......... 1007
• •. IOOQ
Książki historyczne
Księgarnia Internetowa Grzbiet
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Indeks osób
11~
obr:jmuic przypisów)
,dd1son, John
Haumann Adolf 120
Baumgartcn, Alcxandcr 313
Baur, Hans 601,730,736,738,785,797,926
.dam, Wilhelm 934, 93'i
17-ł
Bavtndamm, Dirk 14
.dcnaucr. Konrad B'il
Bcamish, Henry Harnilton 856
Jlgeier. ~pp 68\
Bcchmin, Helcne 164, 218, 2'i6, 350, 351,
llpm. Friedrich 870
502, '508
1.ltcnbcrg, Jakob b3
Btchstein, Lotte 351
l.ly, Giitz l 'i
Beck, Józef 626
\mann. Max 86. 87, 90, 96, 122, !62, 231,
Beck, Ludwig 540,638,929,930
232. 248, 257, 162. 274, 283, 297, 363,
Btcthovcn, Ludwig l'an 814
498, 527.743
Bcllcv•lle, Rudolf20'i, 220
\nd~as-Fncdrich,
Ruth 858,866
\re o aufValley, Anto n hrabia \06, 206, 211
\rendl Richard 96
Bdow, Maria von 808,810
Bdow, Nicolaus von 730. 797, 798,808, 897,
903,921,930
\nohco, Bernardo 104, 107, 110,221, 9~6
Bcnd, Edmd 937,938,941-9-13, 9~7
\ucr. Erhard !04, !07, l 10,211
Bcrnhardl, Johannes 878
\ugstein, Rudolf H
\ugu~t Wilhelm, książ~
Best, Werner 340, 749
(.Auwt} 188, 4'i8,
497
Bechmann Hollweg, Thcobald von 74
Binding, Karl 700
l\xdrod, Towia liS
Bismarck, Ono
Baarovi, Lida 510,658
Blaschke, Hugo j. 529
~on
)5, 133, 480, 487, &17,
663,820,893,952
Baillet-Latour, Henride 716, 722
Bloch, Eduard 14, 45, 6'i, 9['i
Bajohr, Frank 15,759
Blombcrg, Werner
~on
469,472,538, 'i95,
Baldwin. Sunley 886
600, 601, 606, 610, 611, 639, 641,
Bali, Rudi 718
682,721,750,752,880,891,895-898,
Balkmcdt, Ono 154,604
900,902,905,906
Banh, K.arl830
Blum,
l...ćon
6~4.
720, 879
1010
HITLER. NARODZINY ZŁA
BOckhn, Arnold 51, 69,521
Brundagc,Avcry 717, 7111
Bohlc, E.rnst Wilhelm 628
Briining, Hcinnch 293, 294, 298, 307, JOfl,
Bonaparte, Napoleon SO'i
311, Jl'i, 320, 331, HS, 340, Hl, 379,
Bonnet,Gcorgcs953
Bordonc,Pam783
381,397,400,402,419,.fl0,422,432.
481,746,911
Bonnann,Aibcrt661, 719
Brunrm,Alfrcd 147
Bormann, Gerda BOI
Buch, Walter 274
Bormann.Martin40,141,661.729,J.ł4,7'i5,
Bullock,Alan8,9.18,370
761,781,782,801,809,810,814
BGlo",Bcrnhardvon 616,618
Borsig, E.mstvon 161
Biilov.-Schwamc:, Vrccomn925
Bose,Hcrb<::rtvon598,604
Biirckcl,joscf849,870
Bouhlcr,Phdrpp724
Burhcnnc.Karl\60
Brachcr, Kari-Drctrich 10, 16, 4SO
Bunmdnn. Rudolf249, 264. 9'i8
Bracht,Franz742
Brandi,Ernst H7,38J
Campbcll. Ronald Hugh 30'5
Brandmaycr,Bahhasar88,95
Caraectola,Rudolf 'i24
Brandt, Anni (d. Rchborn, Anni) 803, 810
Ccrrum,\'mono6'i0
Brandt,Kar180'1-80),81o,859
Brauchnsch,Wa.ltcrvon90-1,919-931,9.~'5.936
Br.mn,EI·a371-374,719,784-791,793---800.
80l,80'5,8--6,809-816,818,923,9H
Braun,Franztska371
Braun,Fricdrich371,798
Chambcrlam, Houston Stc"~n l N. 165.
J66,1H.B6,492.H3'i
Chambcrlain.
:\'e~ tik ~117.886.9)'!,
93i-
942,9-H.Wi.9-łi-'-l4'-l.9'il,9'i9
Chaphn,Charlcs(_Charhc") li,iiQ
Churchill,Wm~ton'J'il
Braun,Grctl788,789,794,806,81-ł
Ch\"alkoi"Sk}·.Franuick9'i6
Braun,Magnusbaronvon-ł03
Ctano, Gakaao hf;!bia Condlazzo 1 Buc-
Braun,Ono307,396,-!0'5,-ł66
<arill8l.QI2.'j4i
Brecht, Benolt310
ClaJI,Hcmnch'iO'i
Bredow, Fwlmand von 604
Cl.wsewnz,Carllon49<l
Brciting,R..tch~rd'5H
Cli1·c,Robcn202
Brckcr,Arnol'i,784,807
Cohn,Wtlly47'-l,480,7U4,713,84t:..8'i7
Bnand,Amudc266,30'5
Colonna,PtcroQlt>
Bronncn,:\rnoh l lU
ConLc,Eclwn ]'i
Bruckmann, ElsJ 14, !h\ 218, 2'56, 277,282,
3'50,5U2,'51l9,'i2'-l
Bruckmann, Hugo 1~. lb'i, 277, Hl, 9'il
Coulondrc,Rohen-ł'-lt>
Criiwdi,LuJwtg-ł'-1\
Cuno,Wtlhdml77,111ó. .l2'-l
Bruckncr,Anton~0,8!4
Cunms,Jubus.łU'i,
Briickncr,Wilhdml87,l09,526,531,633,
Czcchowa,Olga737
H6
ó61.729,784,803,807
Indeks osób
Oagovtr,Lil737
Daladu:·r,Edouard947
1011
Duftc:r,Georgl11
DuJsbcrg,Carl 381
Dalucge,Kun749,1170
llaranowski.~rda730,807,957
Dani,RichardWaltt:r32'i,')\2,'i81 ,7'il
tkfn:gger.Franzvon964
Ebc:rmayc:r,Erkh 542,550,558,559,562,
583,601,622,626
Ebcrmayc:r, Ludwig 542
Ocgano,Aiois780
Ebcrsdoblc:r,Otto,285
Ddmcr.Scfton390,39l,393,436,481,489,
497,50'i,"i28.558,726
Ebcn, Friedrich 110, 136, 154, 155, 190,
251,502
Ocucrlcm,E.mstl02
Ec:kart,0Jctrichl42,144,146,149,150,152,
Diho:hus.Ono826
Dtckd,Ono 1<19,150
DLds,RudolfH6,S96
160,164,184
Edc:n,Anthony 630,638,643, &14, 656, 791,
907
Dicm.CJrl71l
Edward VIII,
Dictrich.Ono325,37,380,381,38 9,391.
Egdhofc:r,Rudolf108, 109
Ehard,Hans208,228
392,4'i9,487,488.S06,'i24,532,6 57,
książę:
Windsoru, 817, 883
669.729,733,735,739,740,743,8 00,
Ehrhardt,Hc:rmannl08,127,133
807,814,816.9'56
E1chdsdóńer,
Gcorg 82
DLctnch,Marlcnal"i
Eichmgc:r,Bemdl9
Dictnch,Scpp393.603.729,807,8 09
Eichmann,Adolf849,870
Dmgddq;Eduard430
Eickc,Thc:odor605,748
DmJChcn..Paul625,660
EJCkcn,Carl0no793
Dmu:r.Arthur249,271,821
Emc:m, Karl von 336
Dirkscn,Hcrbc:nvon616,904,935
Eisnc:r,Kurt 104,105,106,111,182
D.rkscn,Victona\'on79l
E1bau,Julius445
Dodd, Manha 492,657,722
Dodd. William Edward 492
Elrz-RUbcnach,Paul baron von 403,469,
~72. 571, 7ł4, 745, 835
Dohnany1,Hansvon902
Endc:rs,Mana 178
Dohńng, Ann c 795
Endrc:s,Eisa79'i
Dohnng, Herbert 795
Engd,Gc:rhard730,898,954
Dollfun IDollfuB), Engdben 631,632
Engdhardt,Phi1ipp82,84
Domarw, Max 21
Epp,Franzvonl08,153,180,279,280,553
Don,F.P.638
Emst,Karl333
Dorpmiillc:r,Julius7-H
Enbcrgcr,Manhias 122,124,127,136
Drttlc:r,Anton 119, 120, 123, 124, 147, 148,
150-152,195,242,248
Esscr,Hc:rmann162,169,206,223,248,255,
Duc:sterbc:rg, Theodor 288, 384, 388, 395,
470,473,497
Evans,Richard).J6,869'illl
Eschc:rich,Gc:orgl77,183,184,251
260,274,512,807
HITLER. NARODZINY ZlA
1012
Fahcck, Karl von 'i8]
F~lkcnhayn, Erich von 79
Falter, JUrgen 303
Faulhahcr, Michacl823, 824, KH, 835
Fcdcr,Gottfned 113,118,119,124,162,203,
206,2H, 249, 2')6,257, 259,264,280,444
Fritseh, Werner von 610,639, 892, 89'), 898,
899,900,901, 90S, 906
FrOhlich, Elke 22
Fromm, Bella 3[}4, 'i04, SS8, 562
Fryderyk 11 {Wielki) ')03, 517, ')59, 893
Fryderyk Wilhelm l (Pruski) 559
Fest, Joachim 8, 10, 11,12,65,143, 185,348,
368, 370, 717. 777, 799
Fuchs, Eduard 158
Fueke-Michds, IIso: (d. Braun, lbeJ789. 793
Feuerbach,Amdm 69,521,7114
Funk, Walther 331,733,754,869,904,964
Filip,
kstąię
Fumvinglcr, Wilhelm 672
heski 913
FischbOck, Hans 870
Fobkc, Hermann 226
Gansscr, Emi1160, 161,173
Ford, Henry 2.H
Ganz, Bruno 19
Forster, Albert 96'i
GarDo.Grcta'iB
Forstn, Edmund l 00
Gayl, Wtlhc:lm baron von 403, 40'i, 421
Fraenkcl, Ernst 548
Gebenslebcn, Elisabcth 'i49, 'i62. 609. 62tJ.
Franciszek Ferdynand, arcyksiążc; von Óster-
660
Gebsattcl, Konslantin baron von 101
rcieh-Este73
Franciszek Józef! (cesarz Austrii, król Wc;-
Geiger, Theodor 303
Gemlich, Adolf 116
gier) 49
Franek, Richard 161
Gcrlach, Hel\mut von B9
Franco, Francisco 877-880
Gcrlich. Fntz 604, 824
Frant;ois-Poncct, Andre 453,482, 487, 495,
Gerwarth. Robt:rt l 'i, 709
535, 548, 'i77, 582, 600, 608, 630, 638,
Gcseii.Silvio 108
641, 654,679, 890,946,947
Gcl3lcr, Ono 190
Frank, Hans 27, 119, 131,233,274,313,324,
Gicsler, Hermann 769
Gi~evius,
325, 605, 722, 890
Hans 9'il
Frei, Norhen 7
Glas!, Anna 28
Funtz, Waher 681, 806
Globkc, Hans
Fuy, Alcxandcr Moritz 8'i
Gobincau, hrabta .-'\rthur de 234
Frick, Wilhdm 128,206,209,224,249,263,
Goebbcłs, Joseph 12, 32, 238, 253-2'i'S,
w; l
411, 414,430, HO,
2'i8-263, 270, 2~11. 28.\, ~84, 287-289,
458, 4M, 469, 472, 'i47, 552, 558,604,
293-299,3114,308, _qo, 317-320. Jn.
682, 707, 708, 710, 711, 746, 747,748,
327. ~28, Bll, Wl, .~6\, 368,.\77, 381. _;83.
750, 7'i8, 840, 869, 96-ł
384, 388, 39'i, 400,402. 406,4\0-412,
Fricdliindcr, Saul236, 850
422, 424, 429, 440, HS, >l'>t 4'i5, 4'i8,
Friedrich, Thomas 14
460,463,475,498, SIO, 'ill, ')\9, S2'S,
Fri[sch, Thcodor 139
532, 5>11, 543, '>46, 'i'iO, 551, 'i'i9, 'Só3.
294, 2'J'i,
.~07, -~84,
Indeksosób
')64, 'i75,'i76, 'i90, S9S, 598,611,612,
101~
Griitzncr,Eduardvon52,521
6\'i, 621,623, ó26, 633,634,637,642,
Grympan, Hmchcl8'i7,858
M';,648,6'i3,6'i6,6'i9,662,66'i,668,
Gun,NcrinE.789
tJ70,b71.67'i,6!\0,682,689,693,69'i,
Gilnthcr,HansK.2H,29'i
706,709.711,712,717,722, 7B,730,
Gilnncr,Franz 184,404,606708,710,748,
73'i,l-,6,7H,7td,770,773,77b,780,
782, SOL 821. 82~. 830,1132-335,840,
869,901,902
Gus!loff, Wtlhdm 715,859
M2,8-ł'i,8'i2,!\'i6,8'i8,860,863,868,
8b9,877,880,884.88S,890.898,900,
903,904.91L9\"i,920,941,944,949,
9~4.
9'ib, 'łbb
Haasc,Ludolf225,226
Habicht,ThCQdor631,632,634
Hicha,Emll954,956,965
1ocbbds, Magda-+ Quandt, Magda
Hadamo\•sky,Eugcn492
;o]dschmidt.Jakob426
HaiTner,Sebastian\77,185,214,246,310,
iOIIcrich,August40
;ooch. Goorgc
Peabod~·
311.~80,48\,
826
;onng, Hermann 164, IBI, 196, 197,203,
556-559,582,760
Hagmtillcr,Wilhclm40,42
Ha,leSdlasjciM9
2(}1,206.280,326,331.368,399,411,
Halder,Franz93\,936,950
-12LU3,HO.-I'i8.464,467,469,47l,
Hallfax (lord) (Wood, Edward Frcdcnck
473.475, S·B, 'iH, 547,554,566,578,
Lindle)·)907,932,961
596,601,604.735.7H7~7.750.752,
Hamann, Bng.ttc H, 65
753,761.773,776.782.868,869,870,
Hammemcin, Kurt von 315, 398, 471,
8i2.873,879,880,892,897,902,905,
906.947,948.9'i7
:;oncmakcr,HclkeH,789,802,818
538
Han/Staengi,Erna353
Hanfstac:ngi,Ernstl31,143,157,161,162,
:;r.~cfc,Aibrcchtvon2H,225
165,173,194,203,204,206,223,231,
Graf, Ulrich 161,195,203,205
m,246,270,309,313,341,342,H7,
Grandd,Gottfncdl60
367,390,487,489,490,494,501-503,
Gr.~nt,Madmm234
Grci~.K.arl
127
517,522,525,598,731,
Hanfstatngi,Hclcncl57,204,205,H7
Gnmm, Han~ 269
Hanfstacngi,Hcrtha205
GrobU,Erna805
Hamd,Karl381
Grocncr,Wilhdm315,336,382,398,400
Hanisch,Magdalenał7
Grop1Us,Wahcr246
Hanisch,Rcinhold60,62,63,67
GroB,Waltcr712
Hankc,Karl728
Grossmann,Stefan239
Harmsworth, Harold, wiechrabia Rother-
Gruber,Maxvonl38
Gruhn,Margarctc(późnicj:Margarctcvon
Blombcrg)896,897
mcrc306,309
Harrcr,K.arlll9,123,151
Hartmannsgruber,Fricdrich22
1014
274,282,286,290,302,308,324,
Hasseii,Ulrichvon425,505,635,647,650,
651,652,86!1,881,904,906,952,961
352,364,379,494,500,510,517,·
Haug,Jcnny3'50
522,523,58!,593,601,659,672,,t
676,682,707,711,715,735,754,755,
Hauptmann,Gcrhard492
763,787,801,837,837,832,840,878,
Haushofcr,Karl146,206,B7,511
Hcsse, Fritz 883
H:iusler, Emilie 349
Hauslcr, Rudolf 68, 72, 349
Hme, Hermann +16
Hiiusscr, Ludwig Chrisuan 178
Hcuslcr, Andrc:as l ł
Hcarst, William Randolph 309, B!
Hcumcr, Eduard 36
Hc:ckc:r, Ewald 434
Hcuss, Thc:odor 264,344, HS, 4ml, H7. 'i
55'i, 560, 582, 600
Heidegger. Manin .o!-92
Hcidc:n,Konrad8,9, 109,131,195,216,350,
357,426,450,488,492,511
Hcwd, Waltcr269,Z7l.801, 956
Heydrich,Rcmhard596,601.707,709,i
749.849,862,870,872,899
Heim,Ciaus286
He im, Georg li 'i, 553
H1edlcr, fohann Georg 25. 25
He1m, Hcinnch 141
Hicrl. Konstantm 156,674,746
Hddcbrand, Klaus 12.646
Heine, Hcmnch 67
Heine, Thomas Thcodor 168
Hilfcrding, Rudolf H6
Heinn, Edmund 272, 603
Hilgard. Eduard 870
Hc•nrichsbaucr, August HO
HLigcnfeld1, Ench 69'i
Hdd, Heinrich 242.247, ł04, H5, 553, 'i'H
Himmlcr, Gebhard 66'5.
33_~,
Himmler, Hemrich l 'i, 200, 276, +łl 46
'i'i3,596.60J,Illll,66'i,67b,73'i,i 4
Henderson, m Nevilc 675, 679, 886. 9-ll,
Hmdenburg, Oslwn·on -l'iO, -!Sb, -lbl. -lb
Hdldor{, \\Oif Hcinnch hrab1a von
851,853,897
80l.830,840,842.862.868,8i2
Hcmmrich,Franz207,233,358
-16-1.-173.613
946,9'i9
Hmdenburg, Paul wm 9'l. U 'i. 2'il. 2'i2, !81
Henie, Sonja 719
Heniem, Konrad 912,923,932, 93'i
29U20,
B-I-316.JIIU1:12,387,JŁIS,J9
Henning, W1lhdm 224
398,-IOI,-IO-I,-112.m,-12~.-129----13ó.-l'ił
Hepp,Ernst80,90
-l'iJ,-I'i9,-16'i,-169,-170,-!7],-17-1,-111l-18'
'i27, 'i_l-\,'i-IO,'i-ł2,'i-l_\'i-18,'i">9. SW.St>l
Hc:rbst,Lu,lolfl-1, 171
Herminc
("c<:l,lr/owJ , w/JŚC.
Hermine,
ksu;znJ Rcul,lmnstJrszq)-llló
Hcss (Hdl), llsc
-ł
l'ruhl, llsc
Hcss (Hc8), Rudolf III, 87, 119, 145, H6,
l'i2,156, 161,167,169,170,178, 18'i,
186,188, J9'i,206,219,220,225,230,
132,237,241,249,164,169,271,273,
'iM, ">73, ">7'i, 'i83. 'i'l2. 'i93,600,blll,b0;
bll,612,727.829
H•rts1cfrr, Heinnch 406
H•tlcr,Adolfpamm
Hitlcr,Aiois28,29,JI,3-1,38
Hitlcr,Aioisjr(pnyrodmbr.nAdol faJ28
.11,31
Indeksosób
Hidcr, Angda
(później:
Angela Raubal)
28,3\,39
1015
jlickcl, Ebcrhard 10, 21, 24,485
jacob,Hans221
Hidcr, Klara (d. Piilzl, Klarn) 29, 32, 38,
_W, 4'i, 46
JanRcn, Karl-Hcinz 899
Hidcr. Paula .U, JQ, 47, 48, 3'i2,1100
Jarrt"s, Karll'il
Jannings, Emil737
Hidcr, William Patrick 32
jaspt"rs, Karl492
Hochc. Alfred 7()0
Joachimsthalcr, Anton l 4, 789
Hocgncr. Wilhelm 1\6, 56S, 620
jodl, Alfred 906,934
Hoesch. Leopold \'Oli !183
Holimann, Hcumch 1611. l73,H3,273.27S,
3bl. 363. 364, .~68, 372, 373, 502, 509,
b09, 632, 68'>. 736. 737, 790, 794. 796,
8(}1--!106, SI L SI~
Hoffmann. Henncne
(później:
Hcnriettc
YonSchirach) _'IH,J'i'i. 3'i9,363,787
fugo, jcnny 737
Jung, Edgar Julius 311, '598, 599,604
liinger, Emst 282, 311
Kaas, LudwLg430, 466,537, 567
Kahr,Gustavvon 127,146, 152, !54, 180, 189,
190,193,196,197,200,201,209,222,604
Hoffman n. Hermine 169
KalckrtUih, Ebcrhard hr3bia von 435,455
Holfmann, johanne~ 107, 108. 111,112, 127
Kallenbach, Hans 220
Hofmannsthal, Hugo von 49
Kandin~ky,
Hohcnbom.AdolfWild Yon 9i
Kanncnbcrg, Anhur '530, 730, 79'5, 814
Holl.indcr, Ludwig479
Wassity 69
Kannenbcrg, Freda 730, 79)
Hoher, Wilhelm 526
Kapp, Wolfgang !08, 126, \42
Honackcr, Samuel W 867
Kaufmann, Karl2'H, 361
Homsch, Karl 64
Kaulbach, Friedrich Augu~t \'On 7H
Hoo\·cr, Hcrbcn 332
Kei te l. Wilhelm 897,898,902,904,906,908,
HoBbach, Fricdnch639. 730,731. 89i,895,
898,900,901
Huch, Ricarda 107
Hugcnbcrg, Alfred 288,289, 326, 332, 339,
420, 427, 430, 456, 460, 461, 465, 467,
910, 93-ł, 935, 95), 956
Kdlcrhoff, Svcn Fdix H
Kcmnitz, Mathildc von (póZniej Mathilde
Ludcndorff) 252, i98
Kcmpk.a, Erich '524, 730
468, 469, 470, 472, 473, 478, 480, 482,
~pplcr, Wilhelm 434, i50,452,460, 912, 9H
483, 534, 536, 551, 564,580, 581
~rrl, Hann~
405,832,839,840,934
HUI!oCn, Hans von 212
Kcrshaw, !anS, 10, 12, 13, 16,17, 18,370,741
HU.nlcr, Johann Ncpomuk 25, 26, 29
~s~lcr,
Harry hrabia 9, 107, 290, 30ol, 3\6,
345, 397,398,402,405,410,412. 418,
lnnit7..cr, Thcodor917
lsac, Stefanie (po m~ u Ralntsch) 43, 52, 349
lsmayr, Rudolf721
429,467,475,133,544, )55, 572,581,
620, 622, 642, 647, 912
Kcyscrling, Hermann hrabia von 533
Kircher, Rudolf Wi
K.irdorf, Emil277, 278,288
Kirkpmick, lvonc 940
K.isch, Egon Erwm SU
Lagardc:, Paul Anton de 234
Lammers, Hans Hcinrich 593, 726,
744, 758
Klaggcs, Dictnch 384
Lindaucr, Gustav 108,109
Klausener, Ench 604,824
Langcnheim, Adolf878
Klem,Adelhcid 490, '104
Klemperer, Vtc!Or 345, 535, 555, 572, 582,
LanzvonLidx:nfels,JosephAdolf(loą
Lanzhammcr, Karl 95
594,610,611,624,658,663,706,7 13,
Laslo,Harold446
725,850,872,919,921,962
Laubock,Dora 160
K.lepper, Otto 238, 406
Laub&k, Fntz 194
Klimt, Gusta\' 49, 52. 61
Laubóck. Thtodor 160
Klintzsch, Johann 162
LavaL Ptcrrc649
Le Bon, Gusta\'C 138
Knickcrbockcr, Hubtort R. 342, 388,493
Knilling, Eugen von 179,180, 189, ]99
l.cander, Zmh 737
Kohler, Annemaric 663
Ugcr, Alexts 947
Kokosehk.a, Oskar 49
Uhar, Franz 814
K.olb,K.arl80ó
Lehmann,Julius72, 199,2.H
KOrner, Thcodor l02
Lcipan. Thcodor 480. 'i7'5. '577
Krauch, Carl753
LcrchcnłC:Id-Koferin~. Hugo hrabia '
Kraus,K.arl'il
undzu l'i4
Krausc, Karl730-732, 738,814
LcHnC. Eugen 107. ]1)8, JU9, lli'
Krausc:, Reinhold 828
Lt:wald, Thcodor 718
Krebs, Albcn 285,496, '530
Uy, Robcn H2, +H. '\7ó67'i, 6i6, 689.7
Kricbci,Hermannl81,183,187,1 9l.20J,
203,209,212
Krogmann, Carl Vmcenr 434
7%
Lcybold, OnonJ.!40. Hl. 3'il
L1chcl. Will)' 671, 7bó
Krogmann, Emcrentia 476, S.ll
Lmdno:r, Al01~ 107
Krupp von Bohlen und Halbach, GustJV
Lmgc, Hcinz HO, 79S
381,543,761
Kubizek,Augusl 211, 12, 40, 41, 43, 46, 48,
51, 53, 'i4, 'i7, 'ill,61.65
Kuhn,Axdl1
KOhndl, Wahcr 771!
Llppt'n.Julius770
LipSki, lózd'626
Lis!,GUidovon66
I.~>~,luhus77,111
LluyJ George, Dav1d 1116,1186
Kun, Bela IU7
Ulhc, Pau1421
Kursell, Ono von 145
lvh1oi<·, Charlouc !III
Lochncr,LouJsP.416,686,697
Labouglc, Eduardo 855
UitTncr, Sicgfricd 67
Laffcn, S1gnd von 792
Londonderry (lord, Vanc-Tcmpcst-Sit:WJ
lndeksosOb
Charles, markiz Londondcrry) 882
Londondcrry (lady, Vanc-Trmpcst-Strwart,
D•ana, markiz.a LondonderryJ 822
1017
Maurenbrechrr, Max 171
Mauricc, Em•l\62, ]'i], 359,360,524
May, Kari3S
l.ongcrich,Prtrr\'5
Maycr,Helcne718
Loos.Adolf49, 'i2
Mayr,Karll12, 113,1H.Il6,118, 123,142,
Losencr,Bcmhard710, 713,869
lossow, Ono von \80, IBI, 190, 191, \93,
19ó,l99.ltl0.20!,209,210
loth1an (lord, Kcrr. Philip Henry, markiz
Lothtanl 886
loms.]oe 'i.H
153
Mrd1cus, FranzAlbrcchl710
Meineckc,FncdrichllO
Mc1scr, Hans 829,831
Mcissncr, Ouo40\, 406,4\4,431,436,453,
464, <172, 487, '537, 'i64, 733
Lubbc. Mannus l'an der 'i45
Mcnzel, Adolph von 521
LUdcckc. Kun U2
Mcsscrsmith, George S. 616
LudcndortT. Ench 99, 128. \35, 186. 192,
Mcycr,Georg94
!97-200,203-206,209,210,211,124,
Miklas,Wilhdm914
225, 142, 147-2'51. -171:1, 8-11
Minoux, Fncdnch 191
Luq:cr, Karl 'i6, 66
Murc, Ludw1g 760
Lurker, Ono 230, 233
Misch, Rochus 784
Liittwltz, Walthcr baron von 127
Mitford, Diana (późmq Diana Moslcy) 792
Lutze, \'iktor 596,601. 611,676
Mitford, Valk)·m Umty 791, 791
Mmlstmscr, Anna 795, 799
Machtan, Lothar 13, 88, H6, 356
Millclstrasscr, Gretl795, 799
Mackensen, August von 641
Minclstrasscr, W1lli 795
Mackensen, Hans Gcorg von 904
Mocller van den Bruck, Arthur 172, 3\1
Magnus, Gcorg 859
Mohl, Arnold von l l l
Mahlcr, Gustav 44, 51, 67
Molier, Johanna (,,Hanm") 804
Mahoncy, jcrcm1ah 718
Moltke, Hdmuth von (~Moltkc starsz(l 931
Malcta,Aifred 358
Moltke, Helmuth von (..Moltkc młodszy~)
Mann,Klaus343,481,490
Mann, Thomas 7, 10, 53, 77,309, 310,446,
493,584,610,613,620,636,655,919
78
Mommsen, Hans \8
Morcli,Thcodor347,804,9l0,957
Marahrcns, August 859
Morgenstcrn, Samuel 63
March, Werner 717
Moser von f1lseck, Carl 181
Makan, Hans 52
Moses, Hugo 865
ManynkcwJcz, Wolfgang 14
Motłoch, lohanna 47
Manr:, Wilhelm lSI
Muck-Lambcny, Fnedrich 178
Maser, Werner 88,789
Miihsam, Erich 69, 76, 109, 115,315, 547
Matzclsbcrger, Franziska (~Fann{) 28
Mi:illcr, Adolf243, 410
1016
HITLER. NARODZINY ZtA
Miillcr,Hc:inrich862
Pabst, Waldcmu 142
Miiller, Hermann 279,291,293
Pacdli, Eugcmo823
Miillcr, Karl Alcxanclcr von 113, 114, 132,
Pannini, Giovanni Paolo 783
165,174, 197, 199,207,250,491,500
Papcn, Franz von
40J--Ą09,
412-4
Miillcr, Ludw•g 827-831
421,424,426,428,429,434--4
Murphy,Rohen 179,184
455,457,463,464,466,469,4:
Mussolim, Bcnito 169, 351, 449, 498, 618,
474, 478, 480, 482-484, 534, 5
5-łS,
631--634,642,645,648,649,650,741,
546,
822,877,881,882, 887-891,906,907,
598---600,602,604,606,608,6
550, S54, 556,563,5
625,626,633,6J.ł,682,700,904,'
913,915,923-927,946,947
Pcrhtius,Ludwig537
Nadolny, Rudolf 620
Pcrnct. Heinz 209
Nathorff,Hcrtha865
Pcrownc,John264
Bł
Naumann, \'ictor 179
Perz, Fmdnch
Ncidhardt, Gcorg 211,213
Petzl, Maria 806
Neumann, joscf, 62, 63,67
PfetTcr \'On Salomon, Franz 252.27
Neurath, Konstanun baron von 403,465,
514, Sl'i,632
469,472. 4!12. 616,619.626,632,639,
Ptordtcn, Thcodorbaron\·on3Jil
651,652,654,682, 744,85S,880,89'i,
Pfundtncr.H•.nsiJO
904,948,965
Ph1pps.mEnc6J'i.62i.886
Niekisch, Ernst 107
Picasm, Pablo 880
NicmOller, Martin 827-830,841. 842
P1cpenburg. Karl 778
Nonz,Eduard 179,180
Pietrzuch.Konwd41i
Noske, Gustav 109, 110, 502
Pdoty. Carl Theodor 1on 964
NiiBlein, T1mo l S
P1lsudski, JózefKlemens 626
Pipcr,Ernst l 'i
Oeynhausen, Adolfbaron von 459
P1row, Oswald 873
Planck, Erwm .H4,4l-ł, 415,610
Ohnesorge, Wilhelm 744,761,
Oppen, Hemnch von 98
Planck, Max 414
Orscnigo, Ccsarc 96'i
Pli:ickmgcr, 01hmar
Ossietzky, Carl von 217, .~OS,
447,547, ó7l
Ostcr,Ham'!'il
Ou,AlmsMan.l2117
Ou, Eugcn Hll
Ovcn, Ermt von 108
Owcns,Jcue711
~li,
312,341,
Poemgcn, Ernst -~81
Poetsch. Leopold 19
Póhnn.Ern\112!1. 154,
IQ.ł.J97,106
210,212
POizl,
Joh~nn
Bapust 29
Pólzl, Johanna ("CIOCia Hannt) 29, :;
48,61l,63
POlzl, Klarn (póimci: Klara H1der)
2~
Indeksosób
Popp. Anna 72, 78
1019
Rtinhart, Friedrich 434
Popp.loseph 69, 79, 82
Rcismann-Grone, Theodor 217,325, 329
Poppd~uter,
Rei ter, Maria (~Mitzi" lub ftMimi") 353,354,
Walther SOl
Porsche, Fcn:linand 693
3'56,357
Porttn, Henny 737
Rcmarquc, Erich Mana 316
fuysing, Konrad von 838
Reschny, Hermann 632
Prinwitz und Gaffron, Friedrich von 616
Prohl,llse
(później:
list Hell) 81,231, Sil
Pudor, Hcinrich 117
Piindcr, Hermann 383,402, 415
Rcupkc, Hans HO
Rcusch, Paul278, 381, 43'5
Rcuth, RalfGcorg 14
Rcvcntlow, Ernst hrabia von 496
Punkammcr, Karlleskovon 730
Reynolds, Rothay 309
Pyta,Wolfram l'i,4'i0
Ribbentrop, Joachim von 457,461,468,507,
628,647,651, 796,801,879,883,884,
Quaatz. Rcmhold 461,470
Quandt, Giinthcr 489
Quandt. Magda (później: Magda Gotbbds)
370,_'i71,414,510,53U,735,786,787
904,910,913,918,925,927,938,941,
9i7, 9i8, 9'54, 960,966,
Richtcr,Aifrc:d 552
Riefcnstahl, Leni 15, 20, 520,680--686, 7N,
731
R.u:zlcr, Kun 74
lUdek. Karl 845
Rldkau, Joachim 349
Ritter, Gerhard 868,918
Racdcr, Ench 540,880,892, 896
Robcspierrc, Maximilien de 610
Racther, Arnold 681
Robinson, Simon 67
R.ath. Emst vom 857--859,863
Rochira, Ubaldo 8i9
R.athcnau,Walthcr93,1Z7,136
Rodcr, Lorenz 207
Ratzd, Friedrich 237
R.Ohm, Ernst 108, 153, 180, 181,200,206,
Raubal, Alms 208
Raubal, Angela starsza (d. Hitler, Angda)
39, 48, 63,208,281, 357, 358, 360, 366,
786-788, 795, 800
Raubai,Angda mlodsza (~Gdt) 346, 357370,łl0,411,
528
Raubal, Leo (młodszy) 358
209,212,224,248, 2'12, 319,335, i li,
416, 443, 461, 553, 592, 593, 595--598,
601--606,610,631, 672,682,704
Roller,Aifred 44,47
Roosevelt, Franklin D. 8'55
R.Osch, Manhias 14
Raubal, Leo (stanzy) 39,357
Rmenbc:rg, Alfrc:d 119, 144, 145, 162, 170,
195, 222, 223, 248, 263, 275, 628, 673,
RauKhning, Hermann lO
Rrichd, Peter 688
821' 824, 828, 832, 835, 836, 855
Rossbach, Gerhard 148,203
lkichenau, Waltc"rvon 601,632,908
Rossbach,J.R. 138
Rcichen, Maria 157,365
Rostcrg, August434
Rc:inhardt, Fritz 587,760
Ruff, Ludwig 767
1020
RUhmann, Hdnz 737
Rumbold, Horacc 306,481,554,572
Rune~man,
Walter, wtcehrabia DoxforJ 932
45~-457,
46S, 466,471,472, 4fl4, 'i86,
602,604,606,617
Schmccr, Rudolf870
Rundstcdt, Gcrd von 406
Schmclmg, Max 'ill
Rust, Bcrnhard 708, 746
Schmtd, Wtlhdm 603
Ryback, Timothy W. U
Schmtdt-Hannovcr, Ono 461,467,473
Schmldt,Ernst88.96,104,106
Sackctt, Fn:dcnck 342, 549, 550
Schmidt,Guido907,908,9JO
Sahm,Hcinrich383
SchmJdt.Lic:sdom491,51fJ,S3!.9lll
Saucrbruch, Fcrdinand207
SchmJd!,Ono/199-901,905
Schacht,Hjalmar326--32R,337,419,434,
SchmLdi,Paui643.6-IS,713,887.91J7.937.
435,452.537, 54.5, 589,590,707,750754,846,896,90'1,9'52
940,9-!1,9'i6
SchmLdt,Ulfl4
Schiiffcr, Fritz-130, 563
Schmllt,Carl311.61J9
Schliffcr,Hugo-103
Schmm, Kun 58!, 9'i2
Schaub, Juhus 29, H6, 363, 526, 6H, 729.
SchmOldcrs.ClaudJa 13
738,789,807,861
SchcJdcmann.
Phtłtpp,\08,110
Schmundt. Rudolf ?'lO
SchncLdcr.HcnJliiJ6
Schenk,Dtctcr\5
Schncldhuhcr,AugusttiOl
Schcringcr,RLchard 314
Schmtzlcr.Anhur49.6J
Schcubncr-Richwr,MaxE.rwmmni45,J87,
Scholdcr,K.laus112l,!\3(l
198.203.204,326
Schicklgrubcr,Alois (póimq: Alms Hidcr)
25,26,27
Scholz,Ernst292
Schiinbcrg,A.rnold 49
Schiincrcr.Gcorgvon'i'i,66
Schicklgrubcr, Maria Anna 2'5
Schónmann, ~lanannc: (.. Manon") 80tJ. 818
SchJele,Egon49
SchopcnhJucr,Anhur91.499
Schinkel, Karl fnedrich '52
Schr«k.,JulLUs368,4'iL 'i~-1. 'i.H, i30
Sch1r.ach, Baldur von 27'i, 495, 'i l 'i, '517,
Schróder, Kun I'On 434. -l'iO, 4'i2. -ib\.1
526,'i2H,'i29,'i.H,676,682,72l,746,
868
Schirach, Hcnncn.: von --+ Hoffmann,
Henncltl'
Schrocdcr, Chnm !H, .H8, 3'i_,, 3b2. '73,
491,498,-199,'ill'i,'iH,'il8,6ll'i,7_,U,
7S'i,8U7,1142,9lt>,9'i7,9t>t>
Schultzc-Naumburg, Paull\1'i
Schirmer, H~n~ 70
Schultzc,WJ!tcr204
Schirrmachcr,Frank l~
Schum.achcr, Kun 'll'i
Schlagcter, Leo l K'i
Schuschmgg, Kun \'on 6.n, 1117,877, 9\lt>-
Schl.angc:-SchOningcn, Han~ 401
Schleicher, Kun von 315,334, 398-400, '102,
411. '113, 419, 421, 435-438,445,452,
014
Schi.itz,Wilhclm254
Schwan:,Birgit 13
Indeks osób
Schwan, Franz Xaver 274, 807
Schwarmhild, Leopold 341,378,449
Spitzweg, Carl69, 521
Schwtningcr, Emst 'i29
Spitzy, Rtinhard 796,913
Schwcrin von Krosigk. Lutz hrabia 403,438,
Springorum, Fritz 381, 4.1'5, 461,543
46'i, 467,472.490,492,495, 'i l 'i, 'i47,
'i71, 7ll8,7H,747,752,869
5th,, ind, MoriiZ von 69,784
S.:cckt,Hansvon [90,191,337,880
Stalin, Josif8
Stampfcr, Fricdnch 568, 'i78
StauH, Emil Georg von 327-328,342
Steinlc, Edward von 78'1
Sct"ds, WiliLam 174
Stdling, Johannes 579
Scifcn, Gusta1• UO
StempAc, Bcrnhard 604
Scil1n, Hans von 190, \9, 191, 196, 197,
1~.200
Stenglcin, Ludwig 240
Stennes,Waltcr318,320,321
Srlchow, Bogislav von IO'i, 127
Srernhcim,Carl9,304
Sddtc.Franz332,467,470,472,473,579,746
Stcrnheim, Thea 9, 304,341,395
S.:mpcr,Gottfricd'i2
Stimson, Henry Hl
Sercny.Gitta7Tł
Stiihr, Franz317
Scvcring, Carl l lO. 314, 406,566
Sto1pcr,Gustav446
Scyfi-Inquart,Arthur910, 913,914
Stolzing-Cerny, Josef B l
Sh1rcr, William L 490, 642, 646, 654, 666,
672,673.
1021
Spcrrle, Hugo 879,908
67-ł.
676.679,719,724.876.
932,940,943,
Stork, Sofie 784, 807, 8H
Strang, William 937
StraBcr, Grcgor 224,238, 242, 2'18, 253,255,
Sigmund, Anna Maria 14
256.267,259,260,m,ns.276,295,297.
Silverbcrg, Paul381
307, 3\6, 330, 411, 419, 420, 437-443,
Simon. Hugo 478
454,459,460, 509, 602,604,606
Simon, John 621. 638, 643,644,646,791,907
Slezak,Grctl520
StraBcr, Otto 234, 238, 29'5-298, 313, 367,
493,507,519
Simpson, Wallis,
bi~ina
Sobań~ki. Antoni
hrabia 558, 663
Windsoru 883
Solmitz, Luiit 427,549,608,641,659,918
Solmsscn, Gcorg 574
Sp«r.Albcn 12, 17, 19,284,487,489,490,
497,507,512, 514,516,520,526,529,
665,675,678, 717,729,733,735,736,
Strauss (Straufl), Richard 721,814
Strcichcr, Julius 156,223, 2ł8, 249,570,847
Strcsemann,Gustav \86, 191, 192,246,266,
290,292,431,617
Stuckan, Wilhelm 710, 713, 840,869,916,
958
StGtzd,Karl264, S53
761, 765, 766, 767, 768, 770, 771, 774,
776, 778, 780, 782, 796, 798, 799, 802,
805,809, 810,884,885,965
Ten ner, Friedrich 240
Tcrbovcn, Josef60l
Spc:cr, Margarctc 802, 808, SIO
Thiilmann, Ernst 251,268,385,388,395, 547
Spc:nglcr, Oswald 149,311
Thidc, Hcnha 521
HITLER. NARODZINY ZłA
1022
Thimmc:,Fric:drich826
Thoma, Ludwig 509
Wagner,Wolfgang878
WardPńce,Georgc:622,638
Thomp~on, Dorothy 342,354,489
Warmbold, Hermann 404
Thyssen,August326
Wahrmund,Adolfl39
Thyssen,Fritz325,326,327,337,380,381,
Wasscrmann, Ludwig 202
4JS
Wcbcr,Chnstianl62
liso,Jozef 954,955,958,965
Wcbc:r, Fricdnc:h 200. 203, 209. 212
Tobias,Fritz545,899
Wcbcr,Maxl70
Todt,Fritz 588, 74S
Wcbcr,Thomas14,8'i
Toller,Ernsr 107,109,115,312
Wc:ddUnd,FrankSI
Ham-Uinch 659, 700
Torglc:r,Ernst423
~hln,
Trenker,Luis462,523
Wcihmayr,Franz68l
Treviranus,Gottfried307
Wcmbcrg.GcrhardL282
Trimbom, jiirgc:n 15
Weinmann. Uopold 70'5
Troost,Gc:rdy322,783,806
\\bzsiickcr.Ernstvon-ł97.628.629.7-ł0.
Troost, Paul Ludwig 321, 322, 728
Triitzschn~r,
Fntz Giinthc:r von 141
87-ł,90i,9!8.92i,938.9-łl.945.'H7.
948,950,957
Tschirschky, Fritz Giimher von 598
Wds,Otto567-569,'i78
Tumc:r,HenryA.380
Wcrlm.lakob240,51l,807
Werner, Karl August 341
Urb!ys,Juozas960
Wmd. Horst 274.296,463. 663
W•cck,Dorothea'i23
Valc:ntin,Vc:ir485
Vogi,Ado1f362
Voglc:r,Albc:n278,381,420,435, 'i43
Wu:dcmann.Fnt78'i.8b,91.375,-ł98.1J63.
6b'i,666.670,i27.729.7.H,i62.807.
817,897,902,92t92'i.932.9'i2
w..~dt~ldt. Ono !91
Wagencr, Otto 319, 32'5, 328-BO, 490, 'iOO.
509,514,'il7,52'i,5l8
Wagner, Adolf553, 602,673,861
Wagn~r, Fn~dchnd 633
Wiegand, Karl 416
W,dand,Kannl'i
Wiktor Emanuel III (król \\'loch). 92-ł
Wildt, M~ehad 703
Wagner, Otto -ł9
Wtlhdm, kronpnnz WO
Wagner,RichJrd .. IJ... l, lN,I~II. 166, 'i!l,
Wilhelm 117-ł, '90
'i26, 7!!4,/H~
Wagnt:r, Rolwn 2Wl
Wille, Ułnch 161
Willik~m. Werner 741
Wagn~r, Si~gfnc:d l 6ó, 2llll, 12'i, 1211
Wilson, Hugh R. 8'i2
Wagn~r. Winifr«< H, 41, 166, 20!1,257,279,
Wthon, m Horacc: 9.ł7, 941,942, 9-H, 9-47
288,346,351,366,392,491,509, SIO,
Windt,Hc:rbc:n681
Sil, 890,918,920,949
Winklc:r, Hc:inrich August402
Indeksosób
Winter. Anni 160, 363, 520, 'i28
Winrtr.Georg363
Wintcr.Margarttc281,780
1023
Wullc, Reinhold 224
Wurm, Theophil829, 831
Wysocki,Aifrtd6l6
Winterkld, Friedrich von 580
Wirth.Jo~cph
336
Young, Owen 284,288,291,326
Wocnnann,Ernst869
Wocrmann, Kun -łH
Zakrcys,Maria48,SI
Wohlrab,Maria68
Zctlmctc:r,Joscfl79
Wolt;Hugo814
Zitclmann,Ratnc:r698
Wolf.Johanna730,78'i,807
Zuckmaycr,Carl848
\\'olff. Tht"odor]l\,460
Zweig, Arnold }li
Woltercck,Emst172
Zwcig,Stefan23,49,76,848
WSTĘP
T
en łobuz to katastrot3; co nie stanowi powodu, by nic wzbudzał zaintereso' 1 wam a ,ako lo) 1 charakter". Dlatego .,nikogo me można zwolnić z obowiązku
lajmo,,ania si11 tą mroczną postacią", nap1sal Thomas Mann w swoim eseju
Brodn- Hitler (8rdt Hitler) 1, opublikowanym w roku 1939. Wprawdzie można
by oczekiwać, że zainteresowanie tą postacią- fatalną dla memieckiej historii
-będzie stopmowo słabnąć, w miarę jak Trzecia Rzesza odchodzi w coraz dalszą przeszłość. Lecz dz!CJC si~ wręcz odwrotnie: zagadnienie hitleryzmu wciąż
powraca cykliczną t31ą w polityce historycznej Republiki Federalnej Niemiec.
Od przełomu tysiącleci ohsesyjne zajmowanie s1ę Hitlerem raczej przybrało
na s•le. _Nigdy dotąd nie było tyle Hulcra"- takimi slowami jenajski historyk
!\orbert Fre1 rozpoczyna swoją książkę zatytulowaną 1945 und wir. Das Dritu
Rru:h im &wu.ssts~m der Drotschro (.. 1945 i my. Trzecia Rzesza w świadomości
:\' temców"), która ukazała się w roku 2005, czyli sześćdziesiąt lat po upadku
dyktatury naZIStowskieJ t drug.ej wojny światowej 1 . lstotme, media poświęcily
rzeczoneJ tematyce bezprzykladną uwagę. Postać "Flihrera" sporykalo się wszę·
d21e: w telewizji, w kinie, na okladkach 1lusuowanych magazynów i w książkach
historycznych. I wcale nie zanosi się na to, żeby w roku 2015, kiedy upłynie
siedemdziesiąt lat od zakończema WOJny, sytuacja miała "'-')'glądać inaczej.
Św1atowy przemysł rozrywkowy wchlonąl ten motyw już dawno temu: Hitler
stal Sil( SWOistą, krzykliwie rozreklamowaną "horrorową ikoną popkultury", słu
żącą do wywolywania wspaniałego efektu grozy. Fiihm, ów "wódz" narodowych
soqalistów, który przez dwanaście lat w ogromnym stopniu decydował o losach
:--;riemiec 1calego świata, jest wciąż "najtwardszym ze wszystkich narkotyków
wzmagających uwagę'' 1 . Zdoinośclą wywolywania ekscytacji nie dorównuje
1 Thomas Mann,An d1c geJliitle lłtlt. Polltr.scńr Scńnftm umi &dm 1m En/, Frankfun am
Mam 1986, sir. 2531 nast.]dum. pol. za: Thomas Mann: Brai Hrtlrr, w: Mojeaasy.wybó'
ws~p Hubcn Orłowski, dum. z mem. Wojcte·ch Kumcki, Wydawmcmo Poznańsloe,
Poznań2002,nr.381 i382].
1 No.bcn Frci, /945 und w1r. DasDnt~ &ich rm BtWUSJWfl dn Dmudlro, Mlinchen 2005, su. 7.
1 Jcns Jessen: Gu~ Zmmfiir Hitler, w: "Dic Ze1t", nr 42 z 11.10.2012; 1cnze: Was macńt
Hukr so unwuJmtthlicń?, w: "Die Zc-11", nr 40 z 219.2004.
1
żadna
inna postać historyczna, ze Stalinem włącznie. Co oczywiście jes
związane z monstrualną skalą zbrodni, które popełniono za Jego rządów- ni1
~w imieniu Niemiec", tylko przez Niemców.
Równolegle z poczynaniami na rynku rozr)Wki- i w dużym stopmu me
zależnic od nich - m1~dzynarodowc środowisko h1storyków kontynuował(
naukowe badania nad Hidercm i narodowym socjalizmem. Chyba zadm
mu
zjawisko histoq'CZne nie zostalo takgruntownie zgłejbionc, w całq mnogoŚCI
~woich aspektów 1 tematycznych rozgalęzteń; pośw•ęcona
już całe
mu litcratur.a Y.)'pelma
biblioteki. A jednak historycy, rówmez zawodow1, darzą tę .,mroczną
postać" niesłabnącym zainteresowaniem. Zagadkowość fenomenu, Jakim był
Hitler, pytanic o to, jak i dlaczego udało mu si~t dojść do wladzy 1$prawować
ją przez ponad dziesięć lat- ze znanymi, katamofalnymi skutkami -domaga
sic; coraz to nO\vych y,•yjaśmeń. Podjc;to już w1ele prób zbliżema s1c; do tego
.. fenomenu" na drodze biograficznej, ale 1edynie nieliczne z nich, właściwie
tylko cztery, mozna określić jako naprawdc; znaczące i \\Ciąż inspiru~ące. Są
to: pierw$Za, dwutomowa biografia Hitlera nap1sana przez Konrada Heidena
w połowie łat trzydziestych na em1graq1 w Szwa,cani; klasyczneStudium tyr11n11
Alana Bullacka z początku lat pięćdziesiątych; obszerny panret Hnlera 1Jego
epoki pochodzący spod pióra Joachima Festa, opublikowany po raz pu::n\szy
w roku 1973: wreszcie najobszerniejsze jak dotąd. wysoko ccmone dwutomO\\·e
dzieło lana Kershawa (1998 i 200W.
Biografia autorstwa Konrada Heidena próbuje "dostrzec znaczeme tCnomenu
Hitlera w czasie, gdy jest on jeszcze u szczytu swojej aktywnoŚCI"'. Jako korespondent liberalnej "Frankfuner Zeitung" w Monachium w latach 1923-1930
autor miał mozność obserwować z bliska, jak Hitler sta )t" s•t; wybitną osob1stośc1~
na skale; narodową. Swoją ks1ążkc; opar! nie tylko na wlasn~·ch obserwaCJach,
lecz także na domesieniach informatorów z otoczema monachijskiego agitatora
Heiden ustrzegł sic; pokusy tworzema wokół niego aury tajemmczości czy też
przedstawicniago w św1etłe humorystycznym: "... Bohater- mmejszej kstązki to
ani nadczłowiek, ani marionetka- podkreśla! w przedmowie z roku 193'i -lecz
~ Konrad Hc1Jl"l1, Adolf Hit/n lJas Zrllo~ltrr drr Jrro~ntu•orrrmgilNigkdt. Emr Brogro~phtr.
Ziinch 1916, tctllc: .-!d"/fHIIIrr. E111 Alo~nngrxr•t Etlmf"J. Emr BwgNrh•r. ZLinch ]'ll7,
Alan Bulluck. H1tlrr. .1 St11d1• m 'ij•ronn\' (wyd. l ang. ]9'il, mcm. ]9'i\):! Iom\', Franklun
am Mam l \IM (li') d. pol. Warsnwa 196\1); Joachim Fest, Hultr, Frankfurtam Main-Berlin-Wic-n 1971 (11yd. pol. WJrsza\\a ]99ó); Jan Kcrshaw: H1tla, tom): /8/W-1916, tom~:
191~1945, Stutt);Jrt ]<l911/2Ullll (wyJ. pol.: 1889-/9/(l· h1·bns, Poznań !Ułll: /93~1945:
ntmn.is, Poznólń l(HJ2). Wetąż insptrU)~cy )t: 51 lakże c\q Scbasnana Hałłnera, Anmm\UTIRC'Il
zuHtt/",Miinchenl978.
~ Heiden, Adolf Hitlrr. Ein Mann grgtn Europa, slr.l67.
WSTĘP
owszem, ktoś niezwykle frapujący i pod wzgł~dem liczebnościowym najwi~kszy
wdziejach podburzacz mas" 6• Co prawda historycy skorygowali później wiele
biograficznych szczegółów podanych w tym dziele, nicmniej wciąż zasługują
na uwagt( zawarte w nim rozliczne trafne osądy i mądre analizy, na przyklad
!CŚii chodzi o działalność Hitlera jako mówcy czy też o zastanawiającą "dwoistość" jego egzystcncji 7•
Środowiska cmi~-racyjne przyjęły tę wczesną biografię z wielkim uznaniem .
.Wciąż lmOwi sic;: l o fenomenalnej biografii Hitlera napisanej przez Konrada
Hcidcna- zanotowała pod koniec października 1935 Thea Sternheim, druga
żona dramaturga Carla Sternheima, rozwiedziona z nim.- Niemcy
w świet
le rctłcktorów. Dziękuje się Bogu za to pił(kne sumieni~. Czyi ta książka
nie jest pi~rwszym solidnym wyłomem w niegodziwoŚciach, jakie dzieją się
w Niemczech i wołają o pomst~ do nieba?"~ Pochwał~ wyraził także hrabia
Harry Kcssłer. mecenas sztuki i dyplomata, równici przebyv.'ający na emigracji
\\·e Francji: ~Książka to mądra i treściwa ...Człowiek, któremu się nie udało,
łączy si~ z narodem, który poniósł klęskę». Celnie ujęte" 9 . Autorem zaczęły
się interesować Gestapo i SD. jednak po wkroczeniu Wehrmachtu do Francji
w roku 1940 Heidcn zdołał uciec przez Lizbonę do Stanów Zjednoczonych 10 .
Błyskotll\\')' debiut Alana Bullacka z roku 1952 stal się punktem wyjścia
do wszelkich naukowych anahz związanych z ..fenomenem Hitlera". Brytyjski
historyk sięgnął do skonfiskowanych niemieckich dokumentów, które posłużyły
jako materiał dowodowy na procesach norymberskich i wkrótce potem zostały
opublikowane 11 . Bulłock przedstawił niemieckiego dyktatora jako .,oportunistę
pozbawionego wszelkich zasad", kierującego się jedynie "wolą władzy", i to
•· Heiden . .4dolf Httla. Das Ztitaltada Vt:"rantwortungslosigktit, str. 6.
· Por. Rainer Zllclmann, H1tlm Eifolgt- ErkliJ"rungJVmudtt:" in dtr Hitltr.forschung, w:
.:-.ieue Polilische Litmtur", rocznik 27 (1982), m. ~7-69 (tutaj str. 47 i nast.); John Lukacs.
Hilla. Gtschichu und G,sch/Chwchrt:"tbur~g, Miinchen 1997, str. 20 i naR; Ulrich Nilł, "Rtdm
"'" l...wtmordt". Huft:"T-8iographm iifxr Hititr a/i Rtdna, w: Joscf Koppe-rschmidt (red.),
Htt!t:"Tals &dnt:"T, Miinchen 2003, str. 29-37 (lulaJ str. 35-37).
'Thea S1ernhc1m, TagdJiich" f903-/97/,red.lwybórThomas Ehrsam i Reguła Wyss,lom
2: 19Z5-/9J6,Gi:ittingen 2002,str.664 (z 31.10.1935). Thea S1ernheim napisała do Konrada
He ide na. i.e jako pier.~-·szemu udało mu si~t .powiedzieĆ o tych sprawach rzecz zasadniczą":
.Cóż to za rado§ć widzieć bly~k tak naostrzonego ftofl:IU'". Tamże, sir. 665 1na51. (z 4.11.1935).
~ Harry GrafKmlcr, DfJI Tag,buch, 1om 9: 191~1937, red. Sabine Grub<:r i Ulnch Olt,
wspólpr. Chnstoph Hilse i Nadin Weiss, Stuligart 2010, m. 663 (z 14.-1.1936).
1'' Por. Ern~l Schulle·Stralhaus, fl:ferent do spraw kultury w sz1abie za~t~pcy Fiihrcra,
do Gerharda Klopfera (tamże), 5.10.1936, z prośbą, aby .,zasi~tgnąć bliższych informacji
o puarzu Konradzie Heidenic w Gestapo i SD"; BA Berlin-Lichlcrl'c:lde, NS 2ti/45.
11 Por. Lu kac s, Hir/n-, m. 22 i nasi.; Gerhard Schrcibcr: H1tfn: lnurprrtationm f9ZJ-198J.
Erg~bniJJt, Mtthodm u"d Problt:"mt da Forschung, Darmstadt 1984, str. 312-314
10
"w najprymitywniejszej i najczystszej formie" 11 • W posłowiu Bullock powołuje
sil( na świadectwo byłego przewodniczącego gdańskiego senatu Hermanna Rauschninga, którego książka Revolution d~s Nihilismw ("RLwolucja nihilizmu"),
wydana na em1gracji w roku 1938, przez jakiś czas mocno wpływała na oceni(
Hitlera. Rauschning sformułował tam mil(dzy innymi twierdzenie, że narodowy
socjalizm to "synonim ruchu w ogóle, dynamika rozumiana w sposób absolutny,
rewolucja o zmieniającym sil( mianowniku, w każdej chwili gotowa zastąpiĆ go
innym"; natomiast me jest to, twierdzi Rausching, .. świa[Opogląd ani doktryna" B.
Teza o Hitlerze jako oponunistycznym polityku władzy została zrewidowana przez badania kolejnych dekad. Zasługą przede wszystkim stungarck.Jego
historyka Eberharda Jackela było przekonujące wykazame, ze Hitler przy
całym
swoim ideologicznym szal<=ńsrwie z pewnością miał spójny ~świato
pogląd", który w istotnej mierze kierowal jego poczynaniami. Jackel wskazał
dwa najważniejsze elementy tego świa[Opoglądu: ~likwidację Żydów~ oraz
zdobywame "przestrzeni życiowej na Wschodzie"- aksjomaty, których Hitler
według Jackela trzymał si~ od lat dwudziestych z żelazną konsd,·,vencjąH.
Na tym fundamemalnym ustaleniu oparh s1~ zarówno Fest, Jak 1 N:rshaw,
a znajduje ono potv,:ierdzenie takie w mmejszej pracy.
Biografia Hitlera, napisana przez Joachima Festa, a ...:ydana ponad dwadziepo Bullockowskiej, wywarła na czytelnikach wrażenie nie tylko swoimi
walorami literackimi- "Od czasów Thomasa Manna nikt nie pisał o Hitlerze
równie dobrą niemczyzną", chwalił Eberhard Jackd 15 - ale tez _zdolnośCią
autora do interpretacji zwi~zlej, a zarazem rozległe(, pk zauważył z kolei
Karl-Dietrich Bracher, który swoimi pioniersk.Jm1 pracam1 Di~ .~ufl&ung d"
ścia lat
11 Bullock, H11lcr, tom 2, nr. 848; tom l, str. 391. j(dnakż~ w późm~Jszych pracach. zwbszczJ
podwójnej b10grafi1 Hitlrrund Sllllm. Po~rallrlt" Uhm, Miinchen 1'<91, Bullock zrew1dowal
swoje wczdnic:jszc: stanow1sko.
IJ Hermann R.auschmng, Dir Rrvolrmon dt"s Nihilismw, Ziinch 1938, str. 'i6. Podobną
ocentt R.auschning zamic:Scił w swoich Grspriicht" mrl Hrdrr, ZUnch 19-10. k>zcze Bullock
i Fest cytowali tr; ks1ązkr; jako ważne źródło, natomiasl ł\.rl"1lhaw- JUZ me, a to ze wzgl'idu
na sporną autentyczność tekstu. Por. Kcr1ihaw, Httlt:r, tom l str. lU. Równicz 1\ teJ prac) me
wykorzystano poW}'zszcgo żródla. Co do autentyczności Grspriichr mu Httlrr por liirgcn
Hcnsel, P1J Nordblom (red . ); Hrrmann R<1u1cńning. Mutrnllilt"11 1md Britrugr :u t"lnt"r
politilchm HwJ:ru('hlr, Osnabriick 2003, sir. l 'i l Lnast.
14 Ebcrhard Ji.ckcl. Hu/m Wrii<JnJchautmg. Emwurfrmrr HcrTSclllljt (l. wyd. 196'1), no\\ e
wydanic rozszerzone 1 7m1emone, Stungan 1981.. Impuls do opracowama Jackela dala
wypowiedź ang1clsk.Jcgo historyka Hugha R. Trcvora·Roper.~, 1Ż $wiatopogl'ld HLtlcra
uksztaltowal si'i na]późnici do roku l<JB, a pOimeJ "absolutnie k.larowmc i konsc:kwentniCprzejawial sitt w iego działaniach . Cytat tamze, str. 19.
1 ~ Eberhatd fiickd, Riicł,hlick auf dit sogrnanntt Hitlt"r-UH/t, w:
Grscńicłur m Wwt"II.ICłwft
und Untrrricńt, roczmk28 (1977), str. 69S-710 (tutaJ str. 706).
w
WSTĘP
11
Wtimartr RrpubJik ("Likwidacja republiki weimarskiej"), Dit nationalrozialiitischt Macht"gmfrmg ("Zagarni~cic władzy przez narodowych socjalistów")
oraz Dir deutscńr Diktatur (.. Niemiecka dyktatura") w latach pi~ćdziesiących
s?:eśćdziesiątych sam przygotował grunt pod intensywną krytyczną analizę
11
korzeni, strukrur~· i skutków panowania narodowych socjalistów '. Zawodowi
historycy niemieccy z niejakim zaZenowanicm pytali, dlaczego twórcą książki
1
jest dziennikarz Fest, ktoś spoza ich szerq~ów 17 •
niezrównany psychogram osobowości Hitlera, lecz
kontekst epoki. Jako najważniejszy czynnik, który umożliwił
karic~ Hitlera, przedstawił zbieg indywidualnych i ogólnych warunków, "trudną
do rozsz~·ITuwania łączność, którą ów człowiek nawiązał z tamtą epoką, a epoka
z nim " 1 ~. Aby uzasadnić to powiązanie. Fest w chronologicznym ciągu wydarzeń
umieścił .. rozważania uzupełniające", w których biografii( jednostki zestawił
z procesami ponadindywidualnymi. I doszedł do paradoksalnego wniosku, Ze
Hitler, gardząc rewolucją, stal sil( .. niemieckim zjawiskiem rewolucyjnym", w któ19
rym przedziwnic zmieszały sil( cech~· nowoczesne i odwołania do przeszlości •
Interpretacja Festa,cz~:rpiąca nie z nowych źródeł archiwalnych, ale z wcze·
Słusznie
zarzutem.
niejednym
z
się
spotkała
łiterarury,
śmej już opublikowanej
na przykład zauważono, że zbyt skąpo naświedil on rolę konserwatywnych elit,
które otv;arly przed Hitlerem drzwi do wladzy 20. Nie sposób też przeoczyć, iż
z wielu miejsc tej książki jaskrawo przebija inteligencka pycha autora wobec
mizernic v•yksztalconego karierowicza, choćby tam, gdzie kryrykuje on styl
Hitlerowskiej M~in Kampf 1• Istotniejsza wydaje się jednak okoliczność, Że
Fest nie tylko
nakreślił
takzewpisał go w
1" Karl-Dietrich Brachcr. Hu Itr- dir dcutschc Rrvolutwn. lu /Oł1ch1m Fcsts /nurprrtatwn
Phiinom(11S, w: .Die Zeit" nr 42 z 12.10.1973. Karl-Du:u-ich Bracher, D1c Aufl&ung
rkr Uhmam &publik (l. wyd. 1955), wyd. 3. popraw101H: 1 uzupdnionc, Viilingen 1960;
Studicn
tenże, \1/olfgang Saucr/Gcrhard Schulz, Drc lllltwnal!ozialirtiJchc Machtcrgmfung.
zur Em"chtungtk.>totalit.irt11 Hcmcńajtss)'rltmJin Dcu/J(h/and /911/14 (l. wyd. 1960), nowt:
y;yd. Frankfun/Main-Wicn 1974; ren ze, Drcdcutschc Diktatur. Enwcńung, Struktur, Folgcn
tint>
(J. wyd. 1969), voyd. 7., Ktiln 1993.
•: TheodorSchicdcr,Hitlcrvordrm Gm"cńtdcr Wcltgcscńr"cńtc, w: .. Frankfurter Allgemcine
z 27.10.1973.
Fest, Hrtkr, m. 22. Por. rówmcz tamże, sir. 216: .. Nic sposób sobie wyobrazić, jak Hitler
sytuacją
uzyskałby tak magiczną wladz'i nad umysłami, gdyby nit· owa zgodność mi<tdzy
Zci[\Jng~
1~
tt:dnostkową a pa1ologią społeczną".
19 Tamze,m.J035
1'' Por. Hermann Grami, Problcmccincr Hitlcr-8iograpń1c. Kn"wchc Bcmcrkungcn Z/1 Joachim
C. Fm, w: ~Vieneljahrsheftc tUr Zt:11gesch1Chre", rocznik 22 (1974), sir. 76-92 (tutaj s1r.
83, 88); Hanncs Hcer, "Hitlcr war'/' Dic Bcfrriung dcr Dtulichcn 1/(Jrl ińrcr Vcrgangcnhtit,
Berlin 2005, m. 33 i nast.
11 Por. Fest: Hitkr, str. 291 i nast.

Spis treści http://grzbiet.pl/ksiazki/hitler-narodziny-zla-1889

Transkrypt

Podobne dokumenty

Spis treści Wstęp ................................................ 7 Francja stawia na

http://grzbiet.pl/ksiazki/tajne-akcje-snajperow

Spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Od autora (7) - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

spistreści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl