1145 chrl-ue.indd - Wydawnictwo WDiNP

Wewnętrzne uwarunkowania
aktywności międzynarodowej
Chińskiej Republiki Ludowej i jej relacji
z Unią Europejską
Uniwersytet Warszawski
Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Łukasz Zamęcki
Paweł Janusz Borkowski
Anna Wróbel
Wewnętrzne uwarunkowania
aktywności międzynarodowej
Chińskiej Republiki Ludowej i jej relacji
z Unią Europejską
Warszawa 2013
Recenzja
prof. dr hab. Edward Haliżak (UW)
Redakcja
Konrad Jajecznik
Projekt okładki
Paulina Popławska
Zdjęcie na okładce: © Copyright by Łukasz Zamęcki
©
©
©
©
Copyright by Łukasz Zamęcki, Warszawa 2013
Copyright by Paweł Janusz Borkowski, Warszawa 2013
Copyright by Anna Wróbel, Warszawa 2013
Copyright by Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2013
Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości bądź części
niniejszej publikacji, niezależnie od zastosowanej techniki reprodukcji (drukarskiej,
fotograficznej, komputerowej i in.), wymaga pisemnej zgody Autora i Wydawcy.
Słowa kluczowe:
aktywność międzynarodowa ChRL; kultura, polityka i gospodarka Chin
ISBN: 978-83-63183-66-0
Arkuszy wydawniczych: 9
Wydawca:
Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Uniwersytet Warszawski
ul. Krakowskie Przedmieście 3
00–927 Warszawa
tel./fax (48–22) 55 22 952
www.wydawnictwo.wdinp.uw.edu.pl
Skład i łamanie, druk i oprawa: Zakład Graficzny UW. Zam. 1145/2013
Spis treci
Wstp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ROZDZIA I
ukasz Zamcki, Wewntrzne uwarunkowania aktywnoci
midzynarodowej Chin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Wstp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Kultura Chin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1. Idea Pastwa rodka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Chiny jako spoeczestwo agrarne . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3. Hierarchiczno struktury spoecznej . . . . . . . . . . . . . . .
2.4. Wspólnotowo – podstawa funkcjonowania spoeczestwa
chiskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5. Kulturalizm chiski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6. Etykieta i zachowanie twarzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.7. Pragmatyzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.8. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. System polityczny ChRL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1. Krótka historia polityczna ChRL . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Podstawowe zasady ustrojowe ChRL . . . . . . . . . . . . . . .
3.3. Zasada unitarnoci pastwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4. Komunistyczna Partia Chin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5. Wadza ustawodawcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6. Przewodniczcy ChRL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7. Rada Pastwowa ChRL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.8. Centralna Komisja Wojskowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.9. Ludowa Polityczna Rada Konsultatywna Chin . . . . . . . . . . .
3.10. Sdownictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.11. Prokuratura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.12. Struktura terytorialna i system wadzy lokalnej . . . . . . . . . .
3.13. Stosunek do demokracji i praw czowieka . . . . . . . . . . . . .
3.14. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. System gospodarczy ChRL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1. „Najtrudniej jest zawsze zacz” – geneza reform i transformacji
13
15
15
16
16
18
19
21
22
23
24
26
27
27
29
32
33
38
41
42
43
44
44
46
47
48
52
53
53
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
Zmiany na wsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zmiany w miastach . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Otwarcie na wiat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zmiany w systemie nansowym i reforma cen . . . .
Budowa instytucji nowoczesnej gospodarki i stosunek
wasnoci intelektualnej . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7. Wyzwania spoeczno-gospodarcze . . . . . . . . . . .
4.8. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
do praw
. . . . .
. . . . .
. . . . .
.
.
.
.
55
56
58
62
.
.
.
63
65
68
ROZDZIA II
Pawe Janusz Borkowski, Soft Power Chiskiej Republiki Ludowej –
mit, skutek uboczny czy element strategii? . . . . . . . . . . . . . . . .
71
1. Jak atrakcyjna jest atrakcyjno? Postrzeganie soft power i jej rola
w ocenie pozycji midzynarodowej ChRL . . . . . . . . . . . . .
2. Chiny wobec systemu midzynarodowego – polityka zagraniczna
pretendenta? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Altruizm kontrolowany – pomoc rozwojowa Europy i ChRL . . .
4. „Lojalno, synowskie oddanie, rytua, prawo” versus wolno
w poszukiwaniu szczcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Atrakcyjno kryzysowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Podsumowanie – pianka ze stali?. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . .
71
. . .
. . .
75
79
. . .
. . .
. . .
87
89
95
ROZDZIA III
Anna Wróbel, Pozycja Chin w midzynarodowym podziale pracy. .
1. Wstp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Mocarstwowo ekonomiczna Chin . . . .
3. Chiny w gospodarce wiatowej . . . . . . .
3.1. Rozwój gospodarczy Chin . . . . . .
3.2. Handel towarami . . . . . . . . . . .
3.3. Handel usugami . . . . . . . . . . .
3.4. Bezporednie inwestycje zagraniczne.
4. Polityka handlowa Chin. . . . . . . . . . .
4.1. Chiny w WTO . . . . . . . . . . . .
4.2. Bilateralne porozumienia handlowe .
5. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
97
97
97
101
102
106
117
123
127
127
130
139
Bibliograa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Streszczenie w jzyku angielskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Streszczenie w jzyku chiskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
6
Table of Contents
Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CHAPTER I.
ukasz Zamcki, The internal determinants of the international
activity of China . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Culture of China . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1. The Middle Kingdom Idea . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Rural society of China . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3. Social hierarchization . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4. Community – basis for functioning of Chinese Society . . . .
2.5. Chinese Culturalism . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6. Etiquette and saving face . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.7. Pragmatism . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.8. Conclusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. The Political System of the PRC . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1. A brief political history of the PRC . . . . . . . . . . . . . .
3.2. The PRC and its main constitutional rules . . . . . . . . . .
3.3. Unitary state principle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4. The Communist Party of China . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5. Legislative power . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6. The President of the PRC . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7. The State Council of the PRC . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.8. The Central Military Commission . . . . . . . . . . . . . . .
3.9. The Chinese People’s Political Consultative Conference . . .
3.10. The judiciary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.11. The prosecution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.12. The territorial structure and local authorities system . . . . .
3.13. Attitude towards democracy and human rights . . . . . . . .
3.14. Conclusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. The Economic System of the PRC . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1. ‘The rst step is always the hardest’ – origins of the reforms
and transition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
15
15
16
16
18
19
21
22
23
24
26
27
27
29
32
33
37
41
42
43
44
44
46
47
48
52
53
. .
53
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
Changes in rural areas . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Changes in urban areas . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Opening up to the world . . . . . . . . . . . . . . . . .
Changes in the nancial system and the price reform .
Modern economy institutions and the attitude towards
intellectual property . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7. Socio-economic challenges . . . . . . . . . . . . . . . .
4.8. Conclusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
55
56
58
62
. . . . .
. . . . .
. . . . .
63
65
68
CHAPTER II.
Pawe Janusz Borkowski, The Soft Power of the People’s Republic
of China – a myth, a by-product or an element of a strategy? . . . .
71
1. How attractive can attractiveness be? The perception of soft power
and its role in the evaluation of the international standing
of the PRC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. China and the international system – the international policy
of the contender? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Controlled altruism – Europe, the PRC and development aid . . .
4. ‘Loyalty, lial devotion, ritual, righteousness’ vs. freedom
in the pursuit of happiness . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Attractiveness in the times of a crisis . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Conclusions – a steel-based foam? . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
. .
71
. .
. .
75
79
. .
. .
. .
87
89
95
CHAPTER III.
Anna Wróbel, The position of China in the international
division of labour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Introduction . . . . . . . . . . . . .
2. China’s economic power status . .
3. China within global economy . . .
3.1. The economic development of
3.2. Trade in commodities . . . . .
3.3. Trade in services . . . . . . .
3.4. Foreign direct investment . .
4. The trade policy of China. . . . . .
4.1. China in the WTO . . . . . .
4.2. Bilateral trade agreements . .
5. Conclusions . . . . . . . . . . . . .
. . . .
. . . .
. . . .
China
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
97
97
97
101
102
106
117
123
127
127
160
139
References. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Summary in English . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Summary in Chinese
8
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
ⴞᖅ
ᒿ䇪 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ㅜа䜘࠶
ѝഭཆӔ⍫ࣘⲴ޵䜘ഐ㍐ Ѽ঑Ӱg᡾䰘㥘สg . . . . . . . . . . . . . . . .
ᒿ䇪 . . . . . . . . . . . . .
᮷ॆ . . . . . . . . . . . . .
ѝഭ . . . . . . . . . .
ߌᶁ⽮Պ . . . . . . . .
⽮Պ㔃ᶴㅹ㓗 . . . . .
⽮Պ㗔փ . . . . . . . .
᮷ॆ⢩㢢 . . . . . . . .
⽬ԚоĀ䶒ᆀā . . . .
ᇎ⭘ѫѹ . . . . . . . .
ᙫ㔃 . . . . . . . . . .
᭯⋫ . . . . . . . . . . . . .
ѝഭ᭯⋫ㆰਢ . . . . .
ѝഭ᭯⋫ࡦᓖสᵜ৏ࡉ
ഭᇦ㔏а৏ࡉ . . . . .
ѝഭ‫ޡ‬ӗ‫ ފ‬. . . . . .
・⌅ᵪ‫ ޣ‬. . . . . . . .
ѝॾӪ≁‫઼ޡ‬ഭѫᑝ . .
ѝॾӪ≁‫઼ޡ‬ഭഭ࣑䲒
ѝཞߋင . . . . . . . .
ѝഭӪ≁᭯⋫ॿ୶Պ䇞
ਨ⌅ᵪ‫ ޣ‬. . . . . . . .
Ựሏᵪ‫ ޣ‬. . . . . . . .
ഭᇦ㔃ᶴ઼ൠᯩ᭯ᓌ . .
≁ѫ઼Ӫᵳ . . . . . .
ᙫ㔃 . . . . . . . . . .
㓿⍾ . . . . . . . . . . . . .
Āзһᔰཤ䳮DŽā . . .
ߌᶁ㓿⍾ਈॆ . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
13
15
15
16
16
16
18
19
21
22
23
24
26
27
29
32
33
38
41
42
43
44
44
46
47
48
52
53
53
55
9
෾ᐲ㓿⍾ਈॆ . . . . . . . . .
ሩཆᔰ᭮ . . . . . . . . . . . .
䠁㶽փ㌫᭩䶙઼ԧṬփ㌫᭩䶙 .
ᯠ㓿⍾ᔪ䇮о⸕䇶ӗᵳ⌅ . . .
㓿⍾о⽮Պ䰞仈 . . . . . . . .
ᙫ㔃 . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
ㅜҼ䜘࠶
ѝഭ䖟ᇎ࣋üü⾎䈍ˈ࢟ӗ૱䘈ᱟᡈ⮕㾱㍐
ᑅ世Ѽgӊࣚ༛g⌒ቄ、ཛᯟส . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
੨ᕅ࣋ᴹཊབྷ˛䖟ᇎ࣋оަሩᖃӺѝഭഭ䱵ൠսⲴ֌⭘DŽ
ѝഭоഭᇦ䰤փ㌫ѝഭཆӔ᭯ㆆ‫ ˛ੁٮ‬. . . . . . . . .
ᴹ䲀࡙Ԇѫѹѝഭо⅗⍢ⲴਁኅᨤࣙDŽ . . . . . . . . .
Āᘐᆍ⽬ѹāо䘭≲ᒨ⾿Ⲵ㠚⭡ . . . . . . . . . . . . . .
੨ᕅ࣋ডᵪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ᙫ㔃 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
ㅜй䜘࠶
ѝഭ൘ഭ䱵࠶ᐕѝⲴս㖞 ᆹ၌gᕇ⍋ᤌ㙣g . . . . . . . . . . . . . . . .
ᒿ䇪 . . . . . . . . .
ѝഭ㓿⍾ᇎ࣋ . . . .
ц⭼㓿⍾ѝⲴѝഭ . .
ѝഭ㓿⍾ਁኅ .
୶૱䍨᱃ . . . .
ᴽ࣑䍨᱃ . . . .
ⴤ᧕ሩཆᣅ䍴 .
ѝഭ䍨᱃᭯ㆆ . . . .
ѝഭоц䍨㓴㓷
ৼ䗩䍨᱃ॿᇊ .
㔃䇪 . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
56
58
62
63
65
68
71
71
75
79
87
89
95
97
97
97
101
102
106
117
123
127
127
130
139
৲㘳Җⴞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
10
Wykaz skrótów
– Association of South-East Asian Nations (Stowarzyszenie Narodów
Azji Poudniowo-Wschodniej)
BIZ
– bezporednie inwestycje zagraniczne
CARDS – Community assistance for reconstruction, development and stabilisation
ChAL-W – Chiska Armia Ludowo-Wyzwolecza
ChRL
– Chiska Republika Ludowa
ENPI
– European Neighbourhood and Partnership Instrument (Europejski
Instrument Ssiedztwa i Partnerstwa)
EWG
– Europejska Wspólnota Gospodarcza
GATT
– General Agreement on Tariff and Trade (Ukad ogólny w sprawie taryf
celnych i handlu)
GCC
– Gulf Cooperation Council (Rada Wspópracy Zatoki Perskiej)
HDI
– Human Development Index (wska
nik rozwoju spoecznego)
ITO
– International Trade Organization (Midzynarodowa Organizacja
Handlu)
KPCh
– Komunistyczna Partia Chin
LPRKCh – Ludowa Polityczna Rada Konsultatywna Chin
ODA
– Ofcial Development Assistance (Ocjalna Pomoc Rozwojowa)
OECD
– Organisation for Economic Cooperation and Development (Organizacja
Wspópracy Gospodarczej i Rozwoju)
ONZ
– Organizacja Narodów Zjednoczonych
OZPL
– Ogólnochiskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych
PCA
– Partnership and Economic Cooperation Agreement (Porozumienie o partnerstwie i wspópracy)
PKB
– produkt krajowy brutto
PTAs
– preferential trade agreements (preferencyjne porozumienia handlowe)
SSE
– specjalna strefa ekonomiczna
TACIS
– Technical Assistance for the Commonwealth of Independent States (Program
Pomocy Technicznej dla Wspólnoty Niepodlegych Pastw)
UE
– Unia Europejska
USA
– United States of America (Stany Zjednoczone Ameryki)
ASEAN
11
USD
WE
WTO
ZSRR
12
–
–
–
–
dolar amerykaski
Wspólnota Europejska
World Trade Organisation (wiatowa Organizacja Handlu)
Zwizek Socjalistycznych Republik Radzieckich
R O Z D Z I A P I E RW S Z Y
Wstp
Ksika, któr trzymaj Pastwo wrkach, powstaa jako pokosie projektu
badawczego Wewntrzne uwarunkowania aktywnoci midzynarodowej Chiskiej
Republiki Ludowej ijej relacji zUni Europejsk kierowanego przez dr. ukasza
Zamckiego. Wprzekonaniu kierownika projektu odpowiedzi na formy uczestnictwa ChRL w rodowisku midzynarodowym szuka naley w jej specyce wewntrznej – kulturowej, politycznej i ekonomicznej. Z tego powodu
zaoeniem podjtych bada byo skoncentrowanie analizy wewntrznych
uwarunkowa aktywnoci Chin w odniesieniu do tych wanie trzech sfer,
bdcych jednoczenie larami – klasycznie rozumianych – stosunków midzynarodowych.
Wiedzie co, nie oznacza jednak to rozumie. Dlatego badania, których
efekty s zaprezentowane w pracy, prowadzone byy przez zespó badawczy
specjalizujcych si w cile okrelonych obszarach. Zespó tworzyy osoby
zwizane z Wydziaem Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu
Warszawskiego. Autorzy mieli sposobno wspópracowa ju wczeniej przy
innych projektach kierowanych przez dr. ukasza Zamckiego, których efektem
byy prace: Relacje Unia Europejska – Chiska Republika Ludowa. Uwarunkowania
wewntrzne imidzynarodowe, autorstwa ukasza Zamckiego iPawa Janusza
Borkowskiego, oraz The Dragon and the (evening) Stars. Essays on the Determinants
of EU – China Relations, wydana wkoedycji zMidzynarodowym Centrum Bada
Eurazjatyckich przy Kirgiskim Uniwersytecie Pastwowym im. I. Arabaeva,
autorstwa ukasza Zamckiego, Pawa Janusza Borkowskiego iAnny Wróbel.
Rozdzia I, autorstwa ukasza Zamckiego, wyznacza ramy narracji. Skupia
si na gównych ródach czynników warunkujcych dziaania ChRL w rodowisku midzynarodowym wynikajcych ze sfery kulturowej, struktury politycznej pastwa oraz przemian ekonomicznych.
Wrozdziale II pracy Pawe Janusz Borkowski, znany jako badacz nie tylko
zagadnie dotyczcych integracji europejskiej, ale równie aktywnoci midzynarodowej podmiotów politycznych, dokona interesujcej analizy chiskiej
soft power. Przekonuje on, e nie naley jej przecenia. Chiny – jak pisze –
nadal kojarz si „ze wstajc zkolan potg, budzcym niejasne przeraenie
13
«przyczajonym tygrysem» ni ze stylem ycia, pracy, rozrywki, który chcielibymy naladowa”.
Anna Wróbel, zajmujca si na co dzie badaniami w zakresu midzynarodowych stosunków gospodarczych, przeanalizowaa – w rozdziale III –
zagadnienie ekonomicznych podstaw pozycji midzynarodowej ChRL.
Tworzenie pracy zbiorowej ma zarówno wady, jak izalety. Jedn ze saboci jest zpewnoci mniejsza spójno koncepcyjna anieli monograi, nawet
przy cile wyznaczonych ramach projektu badawczego i wielogodzinnych
dysputach czonków zespou. Mocnymi stronami tekstów zamieszczonych
wpracach zbiorowych – wydaje si, e take iwtej – jest jednak spojrzenie
na przydzielone tematy zperspektywy bliskiej autorom tekstów. Podnosi to
jako prowadzonych bada.
Kierownik projektu oraz wszyscy jego uczestnicy chcieliby wyrazi najserdeczniejsze podzikowania recenzentowi tomu, prof. dr. hab. Edwardowi Haliakowi,
za cenne wskazówki oraz dr. hab. prof. UW Wojciechowi Jakubowskiemu,
za wsparcie w realizacji projektu i wydaniu pracy. Autorzy dzikuj najbliszym za zrozumienie ich codziennych wysików badawczych.
Kierownik projektu ze swej strony chciaby podzikowa wspópartycypujcym za wyrozumiao wsytuacjach, gdy terminy zakoczenia kolejnych
etapów pracy staway si bardzo bliskie, aemocje – silniejsze ni zazwyczaj.
14
The Internal Determinants
of the International Activity
of the People’s Republic of China
and Its Relations with the European Union
ukasz Zamcki, Pawe Janusz Borkowski, Anna Wróbel
Summary*
The book that you are holding in your hands is the product of the research
project entitled Domestic Determinants of the International Activity of the People’s
Republic of China and Its Relations with the European Union, headed by ukasz
Zamcki, PhD. The manager of this project is convinced that the forms of
the PRC’s participation in the international environment are rooted in this
country’s internal specicity on the cultural, political and economic plane.
This is why the research undertaken in this project focused on the analysis
of the internal determinants of China’s activity within these three spheres,
which, at the same time, constitute the main pillars of the classic understanding of international relations.
Chapter I, written by ukasz Zamcki, outlines the main axes of the narrative
adopted in this publication. It focuses on the major sources of the factors that
determine the PRC’s actions in the international arena. These determinants stem
from the country’s culture, its political makeup and economic evolution.322
In Chapter II, Pawe Borkowski, known not only from his work on
European integration but also from research on the international activity of
political entities, presents an interesting analysis of China’s soft power. His
research indicates that Chinese soft power should not be overly praised. He
points out that China is still ‘associated with‘ apower rising from its knees,
a vaguely frightening ‘crouching tiger’ rather than a lifestyle and form of
entertainment that we would like to imitate’.
In Chapter III, Anna Wróbel, who in her work concentrates on international economic relations, presents an analysis of the economic foundations
of the international standing of the PRC.
* Napisa: ukasz Zamcki.
150
ѝॾӪ≁‫઼ޡ‬ഭཆӔ⍫ࣘ޵䜘ഐ㍐оѝ⅗‫ޣ‬㌫
ѫ㕆Ѽ঑༛g᡾䰘㥘สg*
᪈㾱
ᵜҖѪѼ঑༛Ь᡾䰘㥘สঊ༛ሩѝॾӪ≁‫઼ޡ‬ഭཆӔ⍫ࣘ޵䜘ഐ㍐оѝ⅗‫ޣ‬
㌫䘋㹼⹄ウⲴ亩ⴞᡀ᷌DŽᵜҖѝˈ⹄ウ㘵䇔Ѫѝഭ൘ഭ䱵⽮ՊѝⲴഭᇦ㹼Ѫо
ަഭ޵ഐ㍐ᴹᇶ࠷Ⲵ‫ޣ‬㌫üüྲ᮷ॆǃ᭯⋫઼㓿⍾ഐ㍐DŽഐ↔ˈᵜҖѫ㾱䳶ѝ
ሩѝഭ൘ԕкйњ亶ฏⲴ޵䜘ഐ㍐䘋㹼࠶᷀ˈ䘉ҏᱟ㓿ިഭ䱵‫ޣ‬㌫⹄ウⲴส⹰DŽ
൘ㅜа䜘࠶ѝˈѼ঑༛Ь᡾䰘㥘สঊ༛ሶ᧿䘠⹄ウᐕ֌สᵜṶᷦDŽᵜ䜘࠶ሶ
ѫ㾱࠶᷀ᖡ૽ѝഭ൘ഭ䱵⧟ຳѝഭᇦ㹼ѪⲴѫ㾱ഐ㍐ˈྲ᮷ॆǃഭᇦ᭯⋫փࡦ
઼㓿⍾᭩䶙DŽ
൘ᵜҖⲴㅜҼ䜘࠶ѝˈᑅ㔤Ѽg⌒ቄ、ཛᯟส֌Ѫ㪇਽⅗⍢㔏а䰞仈уᇦˈ
ҏ㠤࣋Ҿ⹄ウഭ䱵᭯⋫⍫ࣘDŽ൘ᵜҖѝԆሩѝഭ䖟ᇎ࣋‫ڊ‬Ҷ㋮ᖙⲴ࠶᷀DŽṩᦞԆ
Ⲵ⹄ウᡀ᷌ˈѝഭⲴ䖟ᇎ࣋нᓄ㻛䗷儈ՠ䇑DŽg
ᆹ၌gᕇ⍋ᤌ㙣ᱟഭ䱵㓿⍾䰞仈уᇦˈྩ൘ㅜй䜘࠶ѝѫ㾱࠶᷀Ҷѝഭ൘ഭ
䱵⽮ՊѝⲴ㓿⍾ൠսDŽg
ᐤቄᢈ㊣gީṬ᷇ᯟสᱟᵜҖ⹄ウ㘵ѝᴰᒤ䖫Ⲵаսˈѫ㾱⹄ウഭᇦߋһ䰞
仈DŽ൘ᵜҖѝԆѫ㾱࠶᷀ѝഭⲴߋһൠսDŽ
* Tumaczya: Jiaxin Li.
151