prof. dr hab. Wojciech Gorczyca

Imię i nazwisko: Wojciech Gorczyca
Tytuł/stopień naukowy: prof. dr hab.
Obszar/dziedzina nauk: nauki humanistyczne
Dyscyplina: literaturoznawstwo
Stanowisko pracy na Wydziale Humanistyczno-Społecznym ATH: profesor nadzwyczajny ATH w
Katedrze Studiów Środkowoeuropejskich
kontakt/e-mail: [email protected]
Tytuł magistra filologii polskiej (Uniwersytet Wrocławski, 1977)
Praca magisterska: Aleksander Puszkin w ocenie i twórczości Jerzego Tynianowa [praca
nieopublikowana]
Stopień doktora nauk humanistycznych (Uniwersytet Wrocławski, 1983)
Rozprawa doktorska: Dramatopisarstwo Konstantego Trieniowa [rozprawa opublikowana]
Stopień naukowy doktora habilitowanego (Uniwersytet Łódzki, 2003)
Rozprawa habilitacyjna: Znaczenie i rozumienie w procesie recepcji i tworzenia tekstu
obcojęzycznego [rozprawa opublikowana]
Tytuł naukowy profesora (Uniwersytet Łódzki, 2016)
Główne zainteresowania badawcze (w formie opisu, w punktach):
1. Moje zainteresowania w zakresie literaturoznawstwa koncentrują się na badaniach
kulturowych, co oznacza, iż preferuję podejście intertekstualne i interdyscyplinarne
profilowane semiologicznie (semiotyka spod znaku Ch.S. Peirce’a) oraz związane z
założeniami poetyki kognitywnej. W tym sensie daleki jestem od wszelakich „fenomenolog
izmów”.
2. Problematykę moich badań naukowych determinują zjawiska, które rozpatruję z
uwzględnieniem kilku komparatystycznie zorganizowanych kontekstów: feminizm, gender,
historyzm, postkolonializm. Istotnym pozostaje kontekst etyczno-polityczny.
3. W ostatnich latach (2011/2015) moje badania zdominowała problematyka utopii i antyutopii
w literaturze rosyjskiej i literaturach słowiańskich w ogóle. Szczególnie dotyczyło to
identyfikacji składnika destrukcyjno-krytycznego w literaturze rosyjskiej. Składnik ów
decyduje o tym, iż literatura ta nie jest w sensie kulturowym i cywilizacyjnym literaturą
słowiańską.
4. Istotną częścią moich badań pozostają badania w zakresie glottodydaktyki. Utrzymują się one
w nurcie Langackerowskim, co oznacza, iż odrzucam koncepcje glottodydaktyki
autonomicznej, która nawiązuje do założeń gramatyki generatywno-transformacyjnej Noama
Chomsky’ego i dychotomicznie rozumianego podejścia komunikacyjnego (kompetencja
lingwistyczna – kompetencja komunikacyjna). Próby adaptacji teorii konstruktywistycznej
uczenia się na grunt glottodydaktyki neguję.
Najważniejsze książki/monografie naukowe (autorskie i pod redakcją):
AUTORSKIE KSIĄŻKI NAUKOWE
Dramatopisarstwo Konstantego Trieniowa, Wrocław 1990, s. 125.
Znaczenie i rozumienie w procesie recepcji i tworzenia tekstu obcojęzycznego, Warszawa
2000, ss. 153.
Mariny Cwietajewej myśli o Innym, Bielsko-Biała 2004, ss. 102.
Briusow * Iwanow * Gumilow. Prawdy o micie, symbolu i historii, Bielsko-Biała 2008, ss.
195.
Iwan IV Groźny. Portret kulturowy władcy, Bielsko-Biała 2012, ss. 249.
Utopizmy Lwa Tołstoja (1852-1869), Bielsko-Biała 2015, ss. 139.
PUBLIKACJE ZBIOROWE POD REDAKCJĄ
Historia w historii Rosji. Literatura i dokument, red. W. Gorczyca, Bielsko-Biała 2007, s. 87.
Pamięć lingwistyczna i pamięć kulturowa w przekładzie, red. W. Gorczyca i E. Michalska,
Bielsko-Biała 2008, ss. 102.
Topos władcy w kulturze Rosji, red. W. Gorczyca, Bielsko-Biała 2009, s. 105.
Tekst literacki i tekst kultury w glottodydaktyce, red. W. Gorczyca, Bielsko-Biała 2010, s.
155.
Problemy utopii i antyutopii w literaturach słowiańskich i historii Słowian. Red. naukowa W.
Gorczyca i I. Pospišil, Bielsko-Biała 2014, s. 217.
Lista najważniejszych recenzowanych artykułów naukowych odzwierciedlających główne
zainteresowania badawcze:
ARTYKUŁY W CZASOPISMACH I ROZDZIAŁY W PRACACH ZBIOROWYCH
Funkcja przestrzeni w dramatach Konstantego Trieniowa „Пyгaчeвщинa” i „Любoвь
Яpoвaя”, „Slavica Wratislaviensia , XXII 1982, s. 53-66.
Inspiracje filmowe w twórczości prozatorskiej Jurija Tynianowa lat dwudziestych, „Slavica
Wratislaviensia”, XXIII 1982, s. 43-58.
Czternasty grudnia. Zapomniany dramat Jurija Tynianowa, „Slavica Wratislaviensia, XXXI
1984, s. 67-77.
Postaci w Intermedium 1905 roku Konstantego Trieniowa, „Slavica Wratislaviensia”, XXIX
1984, s.31-40.
Monolog i dialog w dramatach Konstantego Trieniowa, „Studia Rossica Posnaniensia”, XX
1988, s.117-132.
Koncepcja teatru wewnętrznego Aleksandra Wampiłowa, „Slavica Wratislaviensia”, L 1989,
s. 77-86.
O czasoprzestrzennym centrum w twórczości Michała Bułhakowa, „Slavica Wratislaviensia”,
LXXIV 1992.
O uczeniu się kategorii u Mariny Cwietajewej, „Języki Obce w Szkole”, nr 5 2002, s. 11-17.
Профиль белого и черного в поэзии Марины Цветаевой, «Русский язык за рубежом»,
№2/2003, стр. 84-90.
Mit scytyjski Walerego Briusowa, w: Pocta Evĕ Mrhačowẻ, Ostrawa 2006, s. 273-284.
Dwaj królowie Walerego Briusowa, w: Historia w historii Rosji. Literatura i dokument, pod
red. W. Gorczycy, Bielsko-Biała 2007, s. 9-17.
Biegacze Prometeusza, „Studia Slavica” XI, Ostrava 2007, s. 53-70.
Metafora w polskich przekładach „Kindżału” Michała Lermontowa, [w:] Pamięć kulturowa i
pamięć lingwistyczna w przekładzie, pod red. W. Gorczycy i E. Michalskiej, Wyd. Naukowe
ATH, Bielsko-Biała 2008, s. 7-14.
Iwan Groźny – fenomen władcy złego, [w:] Topos władcy w kulturze Rosji, pod red. W.
Gorczycy, Bielsko-Biała 2009, s. 7-14.
Historyczno-mityczny i retoryczny Iwan Groźny, „Studia Slavica” XIII, Ostrava 2009, s. 121132.
Две «Шинели» в плане семиотического понимания, „Litteraria Humanitas” XV. (N.V.
Gogol: Bytí díla v prostoru a čase (Studie o živém dĕdictví), Brno 2010, s. 119-130.
Ikoniczny Iwan Groźny, „Studia Slavica” XIV, Opole 2010, s. 187-197.
O ingerencji Iwana Groźnego w los podwładnych. „Proudy”. Středoevropskỳ časopis pro
vĕdu a literaturu, 3/ 4 2010 (www.phil.muni.cz/journal/proudy).
Hermeneutyczne determinanty gatunku dramatu Aleksandra Puszkina „Borys Godunow”, w:
Pavera, Libor a kol. Žanr a „já”/ Gatunek i „ja”. Praha: Verbum, 2011, s. 117-140.
Groteska i parodia w portretowaniu władcy u Mikołaja Gogola i Michała Bułhakowa,„Studia
Slavica” XV, Ostrava 2011, s. 41-51.
Идейные и художественные ценности «Никоновского лицевого свода» и миф, история
и трехмерность пространства в ренессансе, w: Revitalizace hodnot: Umění a literatura,
ed. J. Dohnal, Brno 2013, s. 109‒120.
Pułapki utopizmu w Wojnie i pokoju Lwa Tołstoja, „Studia Slavica” XVIII/1, Ostrava 2014, s.
7‒23.
Utopia chłopska w Wojnie i pokoju Lwa Tołstoja, „Studia Litteraria” 16, 2013, 1‒2, Brno, s.
3‒22.
Wschodni utopizm Włodzimierza Sołowiowa i symbolistów rosyjskich, s. 167-182; Podwójna
antyutopia Michała Bułhakowa w gotyckim i okultystycznym przebraniu, s. 183‒196. Jedyne
co realne w socjalizmie to utopia, op. cit., s. 197‒209, w: Problemy utopii i antyutopii w
literaturach słowiańskich i historii Słowian. Red. naukowa W. Gorczyca i I. Pospišil, BielskoBiała 2014.
Aleksy Konstantynowicz Tołstoj. „Książę Srebrny”. Dyskurs jako funkcja władzy, „Świat
Słowian”, t. III, red. K. Feruga, L. Pavera, Bielsko-Biała 2014, s. 105-126.
„Prawdy” Lwa Tołstoja – historiozofa, w: Revitalizace hodnot: umění a literatura II, ed. J.
Dohnal, Brno 2015, s. 369-378.
Triada: piękno-dobro-prawda w spekulatywno-konstrukcyjnym myśleniu Lwa Tołstoja (18531869), w: Žánry na okraji (Gatunki na marginesie), ed. Libor Pavera a kolektiv, Praha 2015,
s. 129-152.
Ukraina i “peryferyjny” kontekst Środkowoeuropejskiej Polski, w: Středni Evropa včera a
dnes: promĕny koncepcí. Kolektivni monografie. Ivo Pospišil (editor), Brno 2015, s. 383-394.
Udział w krajowych i zagranicznych projektach naukowo-badawczych:
Problemy utopii i antyutopii w literaturach słowiańskich i historii Słowian (kierownik projektu
wspólnie z prof. Ivo Pospišilem)
Członkostwo w zespołach redakcyjnych, radach wydawniczych i innych instytucjach
naukowych:
Lista wypromowanych doktorantów lub doktoratów w trakcie powstawania (z podaniem
tematyki dysertacji doktorskich):
Katarzyna Buława, Topos władcy staroruskiego w perspektywie badań kulturowych (988-1584) –
praca doktorska obroniona na Wydz. Filologicznym UŁ w kwietniu 2012 r.
Katarzyna Rutka, Metafora w glottodydaktyce – praca doktorska obroniona na Wydz. Filologicznym
UŁ w kwietniu 2012 r.
Znajomość języków obcych:


język rosyjski – biegle
język niemiecki – biernie