ISO 01.indd - Eko

ISO 14001
badanie i ocena polskich organizacji
w zakresie efektywnoci zarzdzania rodowiskowego
SFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW
NARODOWEGO FUNDUSZU
OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ
NA ZLECENIE
MINISTRA ŚRODOWISKA
OPRACOWANIE:
NARODOWA FUNDACJA OCHRONY ŚRODOWISKA
POD KIEROWNICTWEM
MICHAŁA SZYDŁOWSKIEGO
BOGUSŁAWA GULCZYŃSKA
KLUB POLSKIE FORUM ISO   INEM POLSKA
HANNA SZTRANTOWICZ
KLUB POLSKIE FORUM ISO   INEM POLSKA
REDAKCJA
MICHAŁ SZYDŁOWSKI
OPRACOWANIE GRAFICZNE
ALEKSANDER BARNAŚ
ZDJĘCIA NA OKŁADCE: MICHAŁ SZYDŁOWSKI, ALEKSANDER BARNAŚ
© Copyright by
Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska
ul. Erazma Ciołka 13, 01-445 Warszawa
www.nfos.org.pl
tel./fax. +48 22 877 23 59-61
Warszawa, listopad 2004
ISBN 83-85908-85-4
Spis treści
1. Wprowadzenie ........................................................... 3
1.1. Działania Stowarzyszenia Polskie Forum
ISO 14000 .............................................................................3
ANKIETA ................................................................................. 4
1.2. Historia rozwoju Systemów Zarządzania
Środowiskowego ............................................................. 6
1.3. System Zarządzania Środowiskowego
wg normy ISO 14001 ......................................................7
1.4. System EMAS wg. Rozporządzenia (WE)
Nr. 761/2001 Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczające
dobrowolny udział organizacji w systemie
ekozarządzania i audytu we Wspólnocie ...........7
2. Omówienie wyników badania
organizacji........................................................................ 8
2.1. Organizacje biorące udział
w ankietowaniu .............................................................. 8
2.2. Systemy zarządzania wdrożone
przez organizacje............................................................ 9
2.3. Cele i zadania wykazane do realizacji
przez organizacje .......................................................... 10
2.4. Wskaźniki efektów środowiskowych
uzyskanych przez organizacje................................ 11
2.4.1. Stopień realizacji wyznaczonych celów
i zadań na podstawie znaczących
aspektów środowiskowych .................................12
2.4.2. Efekty finansowe uzyskane przez
organizacje ....................................................................13
2.4.3. Konkurencyjność organizacji ............................ 14
3. Wytyczne do dalszego doskonalenia
SZŚ wynikające z przeprowadzonej
analizy i oceny efektywności
zarządzania środowiskowego
w polskich organizacjach ......................................15
Spis norm ............................................................................. 16
1. Wprowadzenie
Niniejsze opracowanie wykonano w celu podsumowania dotychczasowych działań polskich organizacji w zakresie wdrażania i stosowania systemów zarządzania
środowiskowego ISO 14001. System ten jest integralną
częścią Rozporządzenia (WE) Nr. 761/2001 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczającego dobrowolny udział organizacji w systemie
ekozarządzania i audytu we wspólnocie (EMAS), którego warunki funkcjonowania w Polsce reguluje od 1
maja 2004 ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o krajowym
systemie ekozarządzania i audytu (EMAS).
Aktualnie ponad 700 organizacji w Polsce posiada i stosuje System Zarządzania Środowiskowego
(SZS) zgodny z normą PN-EN ISO 14001:1998. Część
z tych organizacji, szczególnie te, które współpracują
z krajami Wspólnoty Europejskiej będą chciały wdrożyć w przyszłości System EMAS.
1.1 Działania Stowarzyszenia „Klub Polskie
Forum ISO 14000”
Klub Polskie Forum ISO 14000 – INEM Polska
(www.pfiso14000.org.pl) powstał w 1996 roku jako
niezależne stowarzyszenie grupy osób zajmujacych
sie systemami zarzadzania. Od początku swojego istnienia, Klub ściśle współpracuje z Polskim Centrum
Badań i Certyfikacji S.A. w Warszawie.
Stowarzyszenie PF ISO 14000 prowadzi działania
w zakresie:
• rozwoju nowoczesnych i skutecznych metod zarządzania środowiskowego w polskich organizacjach;
• popularyzowania problematyki zarządzania
ochroną środowiska;
• wspierania polskich organizacji w zakresie spełniania międzynarodowych standardów środowiskowych.
Stowarzyszenie skupia osoby, firmy i instytucje
zajmujące się międzynarodowymi standardami zarządzania ochroną środowiska.
Nadrzędnym celem działań Stowarzyszenia jest
ograniczenie zanieczyszczeń wprowadzanych do
środowiska i poprawa jego stanu poprzez stosowanie systemów zarządzania środowiskowego, które
prowadzi do:
• zapobiegania szkodliwym oddziaływaniom organizacji na środowisko;
• ograniczenia ryzyka wystąpienia poważnych zagrożeń ekologicznych;
• prowadzenia działalności organizacji z uwzględnieniem opinii społeczeństwa;
• poprawy wizerunku firmy w ocenie władz, klientów i najbliższego otoczenia;
• ograniczenia kosztów związanych z ochroną środowiska, zużyciem surowców i energii;
• doskonalenia działalności środowiskowej w organizacjach.
Klub działa w oparciu o członków wspierających
(firmy i instytucje) oraz członków rzeczywistych
(osoby fizyczne).
Członkowie Klubu inicjują i realizują projekty, których celem jest rozwój zarządzania środowiskowego,
uczestniczą w seminariach i konferencjach. Jednym
z przejawów tej działalności w ostatnich latach był
aktywny udział członków Klubu w seminariach organizowanych na terenie Sejmu i Senatu RP. W spotkaniach tych, poza reprezentantami Parlamentu brali
udział także przedstawiciele czołowych organizacji
polskich zainteresowanych zagadnieniami zarządzania środowiskowego.
W związku z prowadzonymi działaniami, Polskie
Forum ISO 14000 podjęło inicjatywę przeprowadzenia badania aktualnego stanu efektywności zarządzania środowiskowego w organizacjach posiadających certyfikaty SZŚ ze względu na brak aktualnych
danych w w/w zakresie.
W tym celu opracowano niżej zamieszczoną
ANKIETĘ i rozesłano ją do 450 organizacji.
3
A N K I E TA
EFEKTYWNOŚĆ ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W POLSKICH ORGANIZACJACH
1 Nazwa organizacji ...........................................................................................................................................................................................
2 Adres .................................................................................. tel./fax ................................. e-mail................... ............................................
3 Rodzaj prowadzonej działalności .............................................................................................................................................................
4 Data wdrożenia systemu SZŚ .....................................................................................................................................................................
5 Inne wdrożone systemy...............................................................................................................
.........................................................
jakie
termin
6 Planowane do wdrożenia systemy ........................................................................................
.........................................................
jakie
termin
7 Planowane wdrożenie systemu EMAS tak 6
nie 6
tak 6
nie 6
negatywny 6
pozytywny z uwagami 6
8 Audyt kontrolny przeprowadzony
9 Wynik audytu
pozytywny 6
0 Udział w programie Czystszej Produkcji
tak 6
planowany tak 6 .............................
termin
nie 6
tak 6
q Program Czystszej Produkcji pomógł we wdrażaniu systemu SZŚ
nie 6
w Cele do realizacji przy wdrażaniu SZŚ ...................................................................................................................................................
wypisać
e Cele już zrealizowane......................................................................................................................................................................................
wypisać
r Cele trudne do zrealizowania ....................................................................................................................................................................
przyczyna
wypisać
t Zadania do realizacji przy wdrażaniu SZŚ ...........................................................................................................................................
wypisać
y Zadania trudne do zrealizowania.............................................................................................................................................................
przyczyna
wypisać
u Efekty ekologiczne planowane przy realizacji zadań .....................................................................................................................
1
na jednostkę produkcji
wypisać
i Efekty ekologiczne uzyskane przy realizacji zadań .........................................................................................................................
1
na jednostkę produkcji
4
wypisać
po jakim czasie uzyskane
A N K I E TA
EFEKTYWNOŚĆ ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W POLSKICH ORGANIZACJACH
o Efekty finansowe uzyskane przy realizacji zadań
opłaty środowiskowe mniejsze
opłaty eksploatacyjne mniejsze
kary są płacone
tak 6
tak 6
tak 6
p Obciążenia finansowe związane z wdrażaniem systemu wzrosły
tak 6 o ile(<) ......................... nie 6
a Wystąpiono o zewnętrzne dofinansowanie wdrażania SZŚ tak 6
planowane jest wystąpienie
nie 6
nie 6
o ile2 ................................
o ile2 ................................
nie 6
tak 6 ............................................ nie 6
nie 6
termin
s Otrzymano dofinansowanie tak 6
nie 6
d Źródło dofinansowania .................................................................................................................................................................................
wymienić jednostkę
f Rodzaj dofinansowania
dotacja 6
kredyt 6
g Wysokość dofinansowania ................................................................................. termin otrzymania ............................................
h Zadania przewidziane do realizacji przy udziale zewnętrznego finansowania................................................................
j Wzrost konkurencyjności organizacji po wprowadzeniu SZŚ :
wzrost sprzedaży
tak 6
wzrost zysku
tak 6
wzrost udziału w rynku
tak 6
udział w przetargach
tak 6
udział w programach/projektach
doradztwo
tak 6
nie 6
nie 6
nie 6
nie 6
tak 6
nie 6
(o ile)3 .........................................
(o ile)3 .........................................
(o ile)3.........................................
(o ile)3 .........................................
nie 6
(o ile)3 .....................................
3
(o ile) .........................................
k Czy w Waszej organizacji są rejestrowane koszty eksploatacji urządzeń ochrony środowiska, pomiarów
i analiz oraz inne wyniki
tak 6 ................................................................................................................................. nie 6
wymień jakie
..................................................................................................
nazwisko kierownika jednostki
..................................................................................................
nazwisko osoby wypełniającej ankietę, tel./fax, e-mail
1
2
3
Dane podać w % na jednostkę czasu.
Dane podać na jednostkę czasu.
Dane podać w % na jednostkę czasu.
5
1.2. Historia rozwoju Systemów Zarządzania Środowiskowego
Rozwój Systemów Zarządzania Środowiskowego
nastąpił w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku.
Początkowo, działania skupione były na działaniach
techniczno – technologicznych związanych z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń do środowiska na końcu procesów, czyli rozwiązaniami „końca rury”.
Wspomniane powyżej rozwiązania okazały się
kosztowne, mało efektywne i nie rozwiązywały
w pelni istniejących problemów związanych z ograniczeniem zanieczyszczeń środowiskowych.
W latach osiemdziesiątych podjęto więc nowe
działania, które skupiły się, między innymi na kontroli
i zapobieganiu emisji na początku i wewnątrz procesów technologicznych, doborze surowców i jakości
materiałów stosowanych w produkcji. Powstały zatem
koncepcje „Czystszych Produkcji”, które wprowadziły
ograniczenie zanieczyszczeń „u źródła”.
Dostrzeżono również znaczenie działań poza-technologicznych, w tym edukacji ekologicznej i zarządzania środowiskowego w organizacjach. Zaczęto
tworzyć krajowe i międzynarodowa standardy zarządzania środowiskowego. W latach 1992–1996 weszły
w życie pierwsze standardy zarządzania środowiskowego:
• normy z serii ISO 9000 systemów zapewnienia
jakości, na bazie których oparto opracowywanie
norm środowiskowych;
• standard brytyjski BS 7750 oraz inne standardy
państwowe (Kanada, Irlandia, Francja);
• Rozporządzenia Unii Europejskiej EMAS (ang.
Eco-Management and Audit Scheme);
• normy z serii ISO 14000, w tym norma międzynarodowa ISO 14001.
Model Systemu Zarządzania Środowiskowego (SZŚ) wg normy ISO 14001
Polityka
Środowiskowa
Przegląd
wykonywany
przez kierownictwo
Planowanie
Aspekty środowiskowe,
Wymagania prawne i inne,
Cele i zadania
Program SZŚ
CIĄGŁE DOSKONALENIE
Wdrożenie i funkcjonowanie
Struktura i odpowiedzialność
Szkolenie, świadomość i kompetencje
Komunikowanie się
Dokumentacja SZŚ
Nadzór nad dokumentacją
Sterowanie operacyjne
Gotowość na wypadek awarii i reagowanie na
awarie
SPRAWDZANIE i działania korygujące
Monitorowanie i pomiary
Niezgodności oraz działania
korygujące i zapobiegawcze
Zapisy
Audyt SZŚ
Przegląd wstępny
Zobowiązanie Kierownictwa
6
1.3. System Zarządzania Środowiskowego
wg normy ISO 14001
Norma ISO 14001 dotycząca zarządzania środowiskowego wskazuje zasady, które organizacja powinna zastosować, aby zminimalizować negatywny
wpływ swoich działań, wyrobów i usług na środowisko. Umożliwia organizacjom dobrowolne wdrożenie
SZŚ poprzez realizację celów środowiskowych i ekonomicznych. Jej przyjęcie do stosowania jest samodzielną decyzją kierownictwa organizacji, która jest
równoznaczna ze zobowiązaniem do przestrzegania
wymagań określonych w normie.
Norma opisuje SZŚ, który jest narzędziem organizacyjnym umożliwiającym ustalenie i utrzymanie
przyjętych zasad ochrony środowiska, zgodnych z wymaganiami prawnymi. Przy wdrażaniu SZŚ należy
w pierwszej kolejności opracować:
• politykę środowiskową, która odnosi się do rodzajów
i zakresu działalności organizacji, jej produktów lub
usług i jest to własne zobowiązanie organizacji do:
— przestrzegania przepisów prawnych i innych
wymagań, do których organizacja jest zobowiązana,
— do ciągłego doskonalenia działalności pro-środowiskowej,
— zapobiegania zanieczyszczeniom środowiska;
• aspekty środowiskowe wynikające z przeszłej,
obecnej i przyszłej działalności organizacji, jej produktów lub usług;
• cele i zadania środowiskowe, które powinny być
aktualizowane;
• dokumentację systemową (procedury, księgę, instrukcje, zapisy);
• struktury organizacyjne określające zakres odpowiedzialności i kompetencji pracowników.
Ponadto przy wdrażaniu SZŚ należy:
• szkolić pracowników w celu podnoszenia ich wiedzy, świadomości i kompetencji;
• zapewnić system komunikowania się wewnątrz
i na zewnątrz organizacji;
• nadzorować funkcjonowanie urządzeń technicznych i pomiarowych;
• dokumentować prowadzone działania, w tym korygujące i zapobiegawcze;
•
wykonywać okresowo audyty wewnętrzne przez
audytorów wewnętrznych i przeglądy systemu
przez kierownictwo organizacji.
1.4. System EMAS wg. Rozporządzenia (WE)
Nr. 761/2001 Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczające dobrowolny udział organizacji
w systemie ekozarządzania i audytu we
Wspólnocie
EMAS jest prawnie usankcjonowanym Systemem
Wspólnoty Europejskiej, propagującym ideę dobrowolnego podejmowania zobowiązań w dziedzinie
ochrony środowiska przez organizacje. Mogą to być
zarówno przedsiębiorstwa produkcyjne, usługowe,
jak i inne instytucje, placówki naukowe, szkoły, urzędy
administracji publicznej i inne, które wdrożyły i utrzymują SZŚ zgodnie z normą ISO 14001, będący integralną częścią systemu EMAS. Organizacje te identyfikują
aspekty środowiskowe i ich wpływ na środowisko oraz
opracowują i realizują cele, programy i zadania środowiskowe pozwalające na ograniczenie emitowanych
zanieczyszczeń do środowiska i poprawę relacji ze
społeczeństwem. Udział organizacji w systemie EMAS
polega głównie na:
• wdrożeniu w organizacji systemu zarządzania
środowiskowego zgodnego z wymaganiami Rozporządzenia, podlegającego rejestracji i poddawanego okresowemu sprawdzaniu przez akredytowanych weryfikatorów (Aneks I Rozporządzenia),
system nie musi być certyfikowany;
• publikowaniu okresowo deklaracji środowiskowej (Aneks III Rozporządzenia).
Rozporządzenie EMAS określa, że organizacje zarejestrowane w tym systemie, mają obowiązek cyklicznie
(raz w roku) opracowywać i udostępniać społeczeństwu i zainteresowanym stronom, weryfikatorom
i organom rejestrującym – deklarację środowiskową.
Rozporządzenie wyraźnie określa minimalny zakres
informacji zawartych w deklaracji. Są to:
1. „jasny i niedwuznaczny opis organizacji rejestrowanej w EMAS i podsumowanie jej działań, produktów i usług, oraz jeśli trzeba związków z jakąkolwiek macierzystą organizacją”;
7
2. „polityka środowiskowa i zwięzły opis systemu
zarządzana środowiskowego w organizacji”;
3. „opis wszystkich pośrednich i bezpośrednich
aspektów środowiskowych, powodujących istotny wpływ organizacji na środowisko i wyjaśnienie rodzaju wpływu związanego z tymi aspektami (Aneks VI);
4. „opis celów i zadań środowiskowych związanych
z istotnymi aspektami i ich wpływami na środowisko”;
5. „podsumowanie dostępnych danych na temat
działalności organizacji wobec jej celów i zadań środowiskowych, z uwzględnieniem istotnych wpływów na środowisko. Podsumowanie
może zawierać dane o emisji zanieczyszczeń,
odpadów, zużyciu surowych materiałów, energii i wody, hałasie jak też innych aspektach
wskazanych w aneksie VI. Dane te powinny
pozwolić na coroczne porównanie oceny poprawy efektów działalności środowiskowej organizacji”;
6. „inne czynniki dotyczące efektów działalności
środowiskowej, w tym efekty działania w stosunku do przepisów prawnych, przy uwzględnieniu
istotnych wpływów na środowisko”;
7. „nazwisko (nazwa) i numer akredytacyjny weryfikatora oraz data potwierdzenia”;
Zawarte w deklaracji środowiskowej informacje,
uwierzytelnione przez weryfikatora, są podstawą do
złożenia wniosku o rejestrację w Systemie EMAS.
2. Omówienie wyników badania
organizacji
2.1. Organizacje biorące udział
w ankietowaniu
Ankietę wysłano do 450 organizacji, które mają
wdrożony system zarządzania środowiskowego i posiadają certyfikaty SZŚ.
Zbieranie danych do wykonania niniejszego opracowania zakończono w dniu 15.07.04 r.
Analizę wyników efektywności zarządzania środowiskowego w polskich organizacjach przeprowadzo-
8
Tabela I. Wykaz organizacji podlegających ocenie.
Nr.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
Organizacja
Algader Hofman Spółka z o.o. Warszawa
Bombardier Transportation Polska sp. z o.o. Wrocław
Bytomskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp.z o.o. Bytom
CBPM CUPRUM Sp.z o.o. Wrocław
„Control Process” Sp.z o.o. Tarnów
DAEWOO – FSO MOTOR S.A. Warszawa
EKOS Poznań
Elektrownia Bełchatów S.A. Bełchatów
Elektrownia „Opole” S.A. Opole
Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A. Opole
Zespół Elekrtociepłowni Bytom Spółka Akcyjna Bytom
EP PUE „ENERGOBUD LESZNO” Lipno
Fabryka Maszyn i Urządzeń „FAMAK” Kluczbork
Fabryka Pieczywa Cukierniczego „Kaliszanka” sp. z o.o. Kalisz
„Fabryka Wyrobów Runowych „BIRUNA” S.A. Białystok
FIAT-GM POWERTRAIN POLSKA Sp. z o.o. Bielsko–Biała
Firma Techniczno Handlowa ANKOL Mielec
„Gazomontaż” S.A. Wołomin
GCB Centrostal Bydgoszcz S.A. Bydgoszcz
Hortex Holding, Odział – Zakład Przetwórstwa Owocowo – Warzywnego
Skrzyńsko
Huta Stali Częstochowa
Huta Ferrum S.A. Katowice
Kongsberg Automotive Sp. z o.o. Pruszków
Odlewnia Żeliwa „Śrem” S.A. Śrem
Orzeł Biały S.A. Bytom
Ośrodek Kwalifikacji Jakości i Wyrobów – SIMPTEST Poznań
Petro Mechanika Sp. z o.o. Płock
Philips Lighting Farel Mazury Sp. z o.o. Kętrzyn
PKE S.A. – Zespół Elektrociepłowni Bielsko – Biała
PLIVA Kraków, Zakłady Farmaceutyczne S.A. Kraków
PKE Południowy Koncern Energetyczny Jaworzno
POLMO ŁOMIANKI S.A
Pratt and Whitney Kalisz
Przedsiębiorstwo Usługowo – Asenizacyjne ASTWA Białystok
Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe OSOWAPLAST J i S Kobierscy
Sp. jawna Kosakowo k. Gdyni
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Kalisz
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Olsztyn
Radkom Przedsiębiorstwo Produkcyjno -Usługowo-Handlowe Radom
Sanockie Zakłady Przemysłu Gumowego „Stomil Sanok S.A.” Sanok
SEWIK Sp. z o.o. Zakopane
Siarkopol Gdańsk S.A. Gdańsk
SITA Częstochowa
SKANSKA S.A. Warszawa
Spółdzielnia Inwalidów „Przyjaźń” Słupca
Spółdzielcza Mleczarnia SPOMLEK Radzymin Podlaski
Stena Złomet Sp. z o.o. Swarzędz
Tele – Fonika Kable S.A. Myślenice
THOMSON MULTIMEDIA Polska Spółka z o.o. Odział Żyrardów
Urząd Miasta Racibórz
Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. Polkowice
„WOJTPOL” Spółka z o.o. Korfantów
WFOŚ i GW Katowice
Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego Sp. z o.o.Poznań
Zakłady Chemiczne Rudniki S.A. Rudniki k. Częstochowy
Zakłady Chemiczne ALWERNIA S.A. Alwernia
Zakłady Mechaniczne Bumar Łabędy S.A. Gliwice
Zakłady Mechaniki Przemysłowej ZAMEP Sp. z o.o. Gliwice
Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz S.A. Bydgoszcz
Wykres 1. Rok wdrożenia SZŚ przez organizacje.
20
Ilość organizacji
15
10
5
0
1996
1997
1998
1999
no na podstawie 58 otrzymanych ankiet, co stanowi
12,8  (> 10 ) i daje podstawę do oceny efektywności
SZŚ w Polsce.
Wykaz organizacji, które wypełniły ankietę zawiera
Tabela I. Organizacje, które wypełniły ankietę zakwalifikowano, zgodnie z prowadzoną działalnością gospodarczą, do ośmiu kategorii branż, które przedstawiono w Tabeli II. Organizacje reprezentujące pojedyncze
branże zgrupowano w kategorii „rożne”.
Wśród uczestniczących w ankiecie organizacji najliczniej reprezentowane były dwie branże: przemysł
maszynowy i usługi.
2.2. Systemy zarządzania wdrożone przez
organizacje
Udział organizacji, w systemie Czystszych Produkcji ułatwił wprowadzenie systemów zarządzania środowiskowego, zgodnie z PN-EN ISO 14001:1998.
Z przeprowadzonych badań wynika, że 25,9 
organizacji stosowało system Czystszych Produkcji
Tabela II. Podział organizacji na branże.
Nr.
Branża
udział ( )
1.
usługi
17,4
2.
przemysł maszynowy
20,6
3.
energetyka
10,3
4.
przemysł ciężki
6,9
5.
produkcyjno/ handlowa
6,9
6.
chemiczna
5,2
7.
spożywcza
5,2
8.
różne
12,0
2000
2001
2002
2003
2004
przed wprowadzeniem SZŚ. Organizacje wymienione
w punkcie 2.1 wdrożyły system zarządzania środowiskowego w latach 1996–2004, w tym najwięcej organizacji wdrożyło SZŚ w latach 2001–2003, co stanowi
70,6 . Wyniki wdrożeń pokazano na Wykresie 1.
Przyjęto, że organizacje, które wdrożyły SZŚ w latach, druga połowa 2003/2004 nie dysponowały dostateczną ilością danych liczbowych pozwalających na
wypełnienie niektórych punktów ankiety.
Większość organizacji poza SZŚ zgodnie z normą
PN-EN ISO 14001:1998, ma wdrożone inne systemy,
głównie ISO 9001 (84 ), natomiast nieliczne organizacje stosują system zintegrowany 3,5 . Do organizacji tych należą: Zakłady Chemiczne „Rudniki” S.A.
i THOMSON MULTIMEDIA Polska Sp. z o.o. Odział
Żyrardów. Wykaz systemów wdrożonych w organizacjach przedstawiono w Tabeli III.
Tabela III. Wykaz systemów wdrożonych w organizacjach.
System
ISO 9001
ISO 9001 + PN-EN 18001
ISO 9001 + HACCP
ISO 9001 + branżowe
ZSZ’
ISO 9001+ ZSZ
ISO 9001 + PN-EN 18001 +HACCP
PN-EN 18001 + ISO 14001
PN-EN 18001
PN-EN 18001 + HACCP″
Branżowe
ISO 14001 (jako jedyny system)
Ilość organizacji
16
22
3
7
2
1
1
1
2
2
2
5
ZSZ′ Zintegrowany System Zarządzania
HACCP″ System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli
9
Tabela IV. Planowane do wdrożenia systemy zarządzania.
Rodzaj systemu
Ilość organizacji
Udział ()
PN-EN 18001
10
17,5
ISO 9001
2
3,5
ZSZ
1
1,8
HACCP
1
1,8
branżowe
9
15,8
EMAS
17
29,8
Ponad połowa organizacji nie planuje w najbliższym okresie wdrożenia nowych systemów zarządzania. Pozostałe planują wdrożenie systemu zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy, zgodnie z normą
PN-EN 18001 (17,5 ), systemy branżowe (15,8 ) oraz
EMAS (29,8 ). Planowane do wdrożenia systemy zarządzania zestawiono w Tabeli IV.
Organizacje posiadające systemy zarządzania w zakresie norm ISO 9001, 14001, PN-EN 18001 w większości nie posiadają zintegrowanego systemu zarządzania,
który jest korzystniejszy dla organizacji ze względu na
większą przejrzystość zarządzania oraz ograniczenie
ilości dokumentacji: procedury zintegrowane, wspólne dla kilku systemów, wspólna księga dla kilku systemów.
Zgodnie z wymaganiami, organizacje, które wdrożyły SZŚ zobowiązane są do zgłoszenia swojej organizacji do jednostki certyfikującej w celu przeprowadzenia audytu nadzoru systemu, w wyznaczonym przez
jednostki certyfikacyjne, terminie.
Analizując dane ankiety stwierdzono że:
• 27,6  organizacji, które wdrożyły system przed rokiem 2003, nie posiada przeprowadzonego audytu
nadzoru;
• organizacje, które wdrożyły system w drugiej połowie 2003/2004 r. (14 ) deklarowały, że będą miały
przeprowadzony audyt kontrolny w planowanych
terminach bieżącego roku;
• organizacje (17,5 ), które wdrożyły system 3–7 lat
temu nie wskazały terminu przeprowadzenia audytu nadzoru lub przedłużającego posiadanie certyfikatu.
10
W/w dane są bardzo niepokojące, ponieważ świadczą,
że organizacje nie wypełniły ciążących na nich wymagań, co może skutkować utratą certyfikatów SZŚ.
2.3. Cele i zadania wykazane do realizacji
przez organizacje.
Organizacje podały w ankiecie informacje dotyczące celów i zadań przyjętych przy wdrażaniu SZŚ.
Liczba zrealizowanych celów i zadań w wyznaczonym przez organizację czasie jest jednym ze wskaźników efektów zarządzania środowiskowego zgodnie
z normą ISO 14004.
Tabela V przedstawia cele, które zestawiono
w 18 blokach tematycznych.
Z zestawienia danych otrzymanych przez ankietowane organizacje, wynika, że:
• na 150 zaplanowanych do realizacji celów, zostało
zrealizowanych tylko 101 (w tym 14 częściowo), co
stanowi 67,3 ;
• z 49 celów niezrealizowanych, 23 zostały określone
jako trudne do realizacji;
• 15,8  wszystkich zaplanowanych do realizacji celów nie zostało zrealizowane, ze względu na brak
środków finansowych (tak deklaruje ponad połowa ankietowanych).
Do wyróżniających się w zakresie zrealizowanych celów i zadań należą organizacje: Hortex Holding Skarżysko,
Orzeł Biały Bytom, Huta Stali Częstochowa, Tele Fonika
Myślenice, Elektrownia Opole, Huta Ferrum Katowice,
Fabryka Pieczywa Cukierniczego Kaliszanka, DAEWOO
FSO Warszawa, Zakłady Mechaniczne Bumar Łabędy
Gliwice, Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego Poznań,
Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz, Pratt and Whitney
Kalisz, GCB Centrostal Bydgoszcz, „Wojtpol” Korfantów,
Urząd Miasta Racibórz, PLIVA Kraków, Volkswagen Motor Polska Polkowice, ASTWA Białystok.
Do podstawowych celów realizowanych przez organizacje należy zaliczyć:
• ograniczenie zużycia zasobów naturalnych;
• zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza;
• ograniczenie ilości odpadów.
Na podstawie wypełnionych ankiet stwierdzono:
• niską skuteczność realizowanych celów i zadań
środowiskowych, co świadczy o braku efektywne-
•
•
go i sprawnego zarządzania organizacją w zakresie
ochrony środowiska i niezrozumieniu przez najwyższe kierownictwo organizacji i pracowników
wymagań normy ISO 14001, pomimo posiadanego
certyfikatu;
mylenie celów z zadaniami, co jest niezgodne z wymaganiami normy;
brak potrzeby pozyskiwania środków przez organizacje, z zewnętrznych źródeł finansowania, na
zaplanowane do realizacji cele i zadania (FAMAK
Kluczbork, Tele-Fonika Kable Myślenice, Odlewnia
Żeliwa Śrem, Spółdzielnia Inwalidów Słupca, Elektrownia Opole, Huta Ferrum Katowice, DAEWOO
FSO Warszawa, Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego Poznań, Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz,
Urząd Miasta Racibórz, PLIVA Kraków, Zakłady
Chemiczne Alwernia).
2.4. Wskaźniki efektów środowiskowych
uzyskanych przez organizacje
Efekty działalności środowiskowej ankietowanych
organizacji oceniono na podstawie następujących
wskaźników:
• efektów zarządzania organizacji;
• efektów działalności operacyjnej organizacji.
Wskaźniki efektów zarządzania.
Wskaźnikami efektów zarządzania, wyszczególnionych w niniejszym opracowaniu, jest liczba zrealizowanych celów i zadań środowiskowych wyrażonych
w procentach w odniesieniu do jednostki czasu- roku.
Wskaźniki te obliczone zostały z uwzględnieniem
liczby zrealizowanych celów i zadań w stosunku do
wszystkich zaplanowanych (Tabela VI, Wykres 2).
Tabela V. Wykaz celów wyznaczonych przez organizacje.
Cele
1. Dostosowanie do przepisów prawa
2. Zabezpieczenie przed negatywnym wpływem na środowisko
nadzwyczajnymi zagrożeniami
3. Ograniczenie zużycia zasobów naturalnych
Planowano
(ilość organizacji)
Zrealizowano
(ilość organizacji)
Nie zrealizowano
(ilość organizacji)
5
4
1
14
9 (1Cz)
5
23
Cz
7
16 (3 )
Cz
4. Zmniejszenie emisji
22
19 (3 )
3
5. Zmniejszenie ilości odpadów
26
19 (2Cz)
7
6. Ograniczenie odpadów nie segregowanych
7
6 (2Cz)
1
7. Ograniczenie ilości ścieków
11
5 (1Cz)
6
6
2
4
9. Obniżenie poziomu hałasu
10. Wdrażanie (produkcja wyrobów przyjaznych dla środowiska /
czyste produkcje)
11. Zmniejszenie opłat za korzystanie ze środowiska
8. Ograniczenie zanieczyszczeń gleby
4
4
0
3
1
2
2
0
2
12. Podwyższenie świadomości ekologicznej pracowników
11
5
6
13. Modernizacja urządzeń
6
4 (2Cz)
2
14. Poprawa organizacji zarządzania
3
3
0
15. Opracowanie instrukcji
2
2
0
16. Zwiększenie liczby klientów
2
1
1
17. Monitoring
2
0
2
18. Wykorzystanie energii odnawialnej
SUMA
1
1
0
150
101 (14Cz)
49
(Cz) –cele częściowo zrealizowane
11
Tabela VI. Stopień realizacji celów i zadań osiągniętych
przez organizacje w ciągu roku.
1
obniżenie emisji
Planowano
()
59,0
2
obniżenie zużycia energii
16,0
Cele i zadania
Uzyskano
()
95,7
30,8
3
obniżenie zużycia wody
19,6
42,9
4
obniżenie zużycia ciepła
20,0
66,7
5
zmniejszenie ilości ścieków
27,3
24,7
6
zmniejszenie ilości odpadów
41,5
36,5
7
zmniejszenie ilości odpadów
niebezpiecznych
54,2
44,7
8
zmniejszenie poziomu hałasu
100,0
100,0
Wskaźniki efektów działalności operacyjnej
– obliczono na podstawie danych umieszczonych
w ANKIECIE (p.19, 27). Dla obliczenia tych wskaźników
wzięto pod uwagę:
• efekty finansowe: opłaty środowiskowe, opłaty
eksploatacyjne, kary za zanieczyszczanie środowiska – wskaźnik obliczony został jako ilość lub  organizacji, w których nastąpiły zmiany (Tabela VII);
• konkurencyjność organizacji: wzrost sprzedaży,
wzrost zysku, wzrost udziału w rynku, udział w programach/projektach realizowanych przez organizację, doradztwie świadczonym przez organizację.
Wskaźnik obliczony został jako ilość lub  organizacji, w których nastąpiły zmiany (Tabela VIII,
Wykres 3).
2.4.1. Stopień realizacji wyznaczonych celów
i zadań na podstawie znaczących
aspektów środowiskowych
Wskaźnikiem osiągniętych efektów środowiskowych w organizacjach jest stopień realizacji wyznaczonych celów i zadań w ciągu roku.
Efekty środowiskowe przedstawiono w ośmiu
grupach tematycznych umieszczonych w Tabeli VI
i na Wykresie 2.
W grupie 5 i 6 – zmniejszenie ilości odpadów
i ścieków uzyskano najniższe efekty w stosunku do
planowanych.
Dobre efekty w stosunku do planowanych osiągnęły: CBPM CUPRUM Wrocław, Spółdzielnia Inwalidów Słupca, Elektrownia Opole, EKOS Poznań, Energetyka Cieplna Opole, Sanockie Zakłady Przemysłu
Gumowego, THOMSON MULTIMEDIA Oddział Żyrardów, Huta Ferrum Katowice, Fabryka Pieczywa
Cukierniczego Kaliszanka, DAEWOO FSO Warszawa,
Wytwórnia Sprzętu Telekomunikacyjnego Poznań,
Pratt and Whitney Kalisz, „WOJTPOL” Korfantów,
Bombardier Transportation Polska Wrocław, Elektrownia Bełchatów, Zakłady Mechaniki Przemysłowej ZAMEP Gliwice.
Ankietowane organizacje osiągnęły 100  efekty
w zakresie obniżenia emisji hałasu, poprzez realizację
zaplanowanych inwestycji w tym zakresie.
Wykres 2. Realizacja ( ) celów i zadań przez organizacje
Planowane
Uzyskane
1 – obniżenie emisji
100
2 – obniżenie zużycia energii
80
3 – obniżenie zużycia wody
60
4 – obniżenie zużycia ciepła
5 – zmniejszenie ilości ścieków
40
6 – zmniejszenie ilości odpadów
20
7 – zmniejszenie ilości odpadów
niebezpiecznych
0
1
12
2
3
4
5
6
7
8
8 – zmniejszenie poziomu hałasu
Tabela VII. Efekty finansowe uzyskane przez organizacje.
OPŁATY ŚRODOWISKOWE
opłaty
mniejsze
bez zmian
większe
brak danych
ilość organizacji
19 (33,3 )
26 (45,7 )
1 (1,7 )
13 (22,4 )
PLN
1600 – 120 mln.*
—
—
—
OPŁATY EKSPLOATACYJNE
opłaty
mniejsze
bez zmian
większe
brak danych
ilość organizacji
18 (31,6 )
28 (49,1 )
—
13 (22,4 )
PLN
5 500 – 3 mln. **
—
—
—
KARY
opłaty
płacone
nie
brak danych
ilość organizacji
4 (7,0 )
46 (80,7 )
9 (15,5 )
* wielkość opłat zależy od ilości zanieczyszczeń emitowanych do środowiska
** wielkość opłat zależy od wielkości produkcji i sprawności urządzeń
Brak możliwości uzyskania założonych efektów
środowiskowych przez organizacje związany jest głównie z brakiem środków finansowych na ich realizację.
Jednocześnie z przeprowadzonych badań wynika, że:
• tylko 29,8  organizacji wystąpiło o środki finansowe do instytucji zewnętrznych;
• w tym otrzymało je 19 organizacji, co stanowiło
88,2 ;
• były to głównie dotacje;
• kredyty stanowiły jedynie 7,1 .
Skuteczność zdobywania środków zewnętrznych na
realizację zadań środowiskowych jest więc bardzo
wysoka.
W związku z powyższym istnieje prawdopodobieństwo, że realizacja pozostałych zadań też byłaby
możliwa, gdyby organizacje wykazały większą aktywność w tym zakresie.
Organizacje skorzystały z pięciu źródeł finansowania:
• Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (7 organizacji);
• Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (2 organizacje);
• Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej (3 organizacje);
• Komitetu Badań Naukowych (1 organizacja);
• Funduszu Europejskiego – ISPA (2 organizacje).
Wysokość dotacji przyznana organizacjom przez
w/w Instytucje była zróżnicowana zgodnie z potrze-
bami wnioskodawców. Minimalna dotacja wynosiła
5 600 PLN a maksymalna 394 000 PLN.
Z otrzymanych dotacji zrealizowano szesnaście
zadań. Trzynaście zadań dotyczyło wdrażania SZŚ, co
stanowiło 81,2 . Dotacje dla trzech zadań były przeznaczone na inwestycje ekologiczne.
2.4.2 Efekty finansowe uzyskane przez
organizacje
Wskaźnikami efektywności zarządzania są efekty
finansowe uzyskane przez organizacje, które zostały
zestawione w Tabeli VII. Wzięto pod uwagę: zmniejszenie opłat środowiskowych, eksploatacyjnych oraz
płacone kary.
Z powyższych danych wynika, że:
• co trzecia organizacja obciążona jest niższymi
opłatami środowiskowymi i eksploatacyjnymi – są
to koszty niższe nawet o 120 mln. PLN;
• 7  organizacji płaci kary.
Wysoko niepokojący jest fakt, że ponad 20  organizacji nie podało w/w danych, pomimo, że odpowiadając na inne pytanie ankiety deklarują, że rejestrują
koszty eksploatacji takie jak:
• zużycie wody, gazu, energii elektrycznej;
• wywóz odpadów;
• eksploatacja urządzeń;
• monitoring.
13
Tabela VIII. Wskaźniki konkurencyjności organizacji.
nr
Parametr
wzrost sprzedaży ilość organizacji
 wzrostu
wzrost zysku ilość organizacji
 wzrostu
wzrost udziału w rynku ilość organizacji
 wzrostu
udział w przetargach ilość organizacji
 wzrostu
udział w programach/projektach ilość organizacji
 wzrostu
doradztwo świadczone przez organizacje ilość organizacji
 wzrostu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
2.4.3 Konkurencyjność organizacji
Badanym współczynnikiem efektywności zarządzania SZŚ, jest wzrost konkurencyjności organizacji. Wyniki badań zestawiono w Tabeli VIII na podstawie sześciu, niżej przedstawionych wskaźników.
Wdrożenie SZŚ przyczyniło się do wzrostu sprzedaży produktów i usług oraz uzyskanego zysku w niżej wymienionych organizacjach: Orzeł Biały Bytom,
„Control Process” Tarnów, Spółdzielnia Inwalidów
Słupca, EKOS Poznań, Sanockie Zakłady Przemysłu
Gumowego, ASTWA Białystok, „OSOWAPLAST”
J i S Kobierscy Kostkowo k/ Gdyni, ZAMPET Gliwice,
„BIRUNA” Białystok, EP PUE ENERGOBUD Leszno.
Połowa badanych organizacji nie osiągnęła żadnych efektów, a część nie podała danych liczbowych,
deklarując tylko korzystne zmiany.
wzrost
11
1,5 – 46,0
8
2,5 – 90,0
12
2,0 – 21,0
11
2,0 – 20,0
11
2,0 – 30,0
9
10,0 – 20,0
bez zmian
brak danych
33
14
35
15
33
13
31
16
30
17
33
16
Niepokojący jest fakt, że prawie 20  ankietowanych organizacji nie dysponuje (lub nie udostępnia)
w/w danych.
58,6  organizacji deklaruje, że wdrożenie systemu
zarządzania środowiskowego zwiększyło obciążenie
finansowe organizacji w zakresie od 0,05  do 25 ,
średnio o 80 tysięcy PLN/ rok. Jako przyczynę wzrostu
kosztów, większość organizacji podaje koszty utrzymania i funkcjonowania systemu zarządzania środowiskowego, (głównie realizacji wyznaczonych zadań)
oraz opłaty za audyty nadzoru.
Zwiększenie obciążenia finansowego organizacji
oraz w wielu przypadkach brak efektów środowiskowych i finansowych, po wprowadzeniu systemu
zarządzania środowiskowego w organizacji, wymaga
podjęcia pilnych działań przez organizację w celu poprawienia osiąganych wyników.
Wykres. 3. Struktura zmian wskaźników konkurencyjności (ilość organizacji przedstawiająca wskaźniki wyrażona w ).
70
sprzedaż
zysk
udział w rynku
60
50
40
30
20
1. wzrost
2. bez zmian
3. brak danych
10
0
14
1
2
3
1
2
3
1
2
3
3. Wytyczne do dalszego doskonalenia SZŚ wynikające z przeprowadzonej analizy i oceny efektywności
zarządzania środowiskowego w polskich organizacjach.
Niżej wymienione wytyczne powinny przyczynić
się do dalszego doskonalenia stosowanych i audytowanych systemów zarządzania środowiskowego przez
organizacje oraz jednostki certyfikujące:
1. Polskie organizacje, zgodnie z wymaganiami
normy ISO 14001 powinny prowadzić systematyczne
szkolenia pracowników w celu podnoszenia ich wiedzy
w zakresie zarządzania środowiskowego, przepisów
prawnych i innych. Pozwoli to na ciągłe doskonalenie
stosowanych systemów – wzrostu efektywności zarządzania, które będzie w przyszłości podstawą wdrażania systemu ekozarządzania i audytu EMAS zgodnie
z Rozporządzeniem (WE) Nr 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczających dobrowolny udział organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we wspólnocie (EMAS), którego
system zarządzania środowiskowego jest integralną
częścią.
2. Z przeprowadzonego badania i oceny wynika,
że wdrożone systemy zarządzania środowiskowego
w polskich organizacjach, po przeanalizowaniu osiąganych efektów środowiskowych są mało efektywne.
Wymagają więc podjęcia pilnych działań korygujących
i zapobiegawczych w celu poprawy efektów ekologicznych, ekonomicznych i społecznych.
3. Organizacje, które posiadają kilka systemów zarządzania (PN-EN ISO 9001, PN-EN ISO 14001, PN-EN
18001, HACCP), powinny podjąć prace w celu połączenia wdrożonych systemów w Zintegrowany System
Zarządzania. Zintegrowanie Systemów pozwala na
ograniczenie dokumentacji systemowej ( ksiąg, procedur), stwarza większą przejrzystość w zakresie podziału kompetencji i odpowiedzialności oraz doskonalenia
i oceny stosowanych systemów.
4. Organizacje nie posiadające przeprowadzonego
audytu nadzoru przez jednostki certyfikujące i wznowienia certyfikatu – nie posiadają ważnego certyfika-
tu w zakresie systemu zarządzania środowiskowego
i powinny niezwłocznie podjąć działania w celu przywrócenia jego ważności, jeżeli uznają to działanie za
celowe dla organizacji.
5. Zaleca się organizacjom stosującym obecnie system Czystszych Produkcji przystąpienie do wdrażania
SZŚ a w przyszłości EMAS. System Czystszych Produkcji ułatwił organizacjom wdrożenie efektywnego
systemu zarządzania środowiskowego i otrzymanie
certyfikatu.
6. Organizacje powinny systematycznie rejestrować dane liczbowe dotyczące ponoszonych kosztów
eksploatacyjnych, ponieważ są one podstawowym
wskaźnikiem do określenia efektywności zarządzania
i doskonalenia w zakresie SZŚ, a w przyszłości spełniania wymagań deklaracji środowiskowej w systemie
EMAS.
7. Organizacje powinny skuteczniej realizować cele
i zadania środowiskowe, które są podstawą doskonalenia SZŚ. Na problem ten powinna być zwracana uwaga audytorów jednostek certyfikujących przy przeprowadzaniu audytu certyfikującego i audytów nadzoru
w organizacjach. Nieefektywna realizacja celów i zadań środowiskowych może w przyszłości doprowadzić do odebrania posiadanego certyfikatu.
8. Organizacje, które planują w przyszłości wdrożenie systemu EMAS powinny zgodnie z wymaganiami
SZŚ, szczególnie starannie opracowywać i realizować
cele i zadania oraz prowadzić zapisy dotyczące osiąganych efektów środowiskowych, ponieważ są one podstawą opracowania deklaracji środowiskowej.
9. Organizacje, posiadające certyfikaty w zakresie
SZŚ, powinny zwiększyć aktywność w celu pozyskiwania środków finansowych na realizację inwestycji
proekologicznych. Korzystną forma dofinansowania
zadań może być dotacja lub kredyt preferencyjny. Organizacje, które posiadają certyfikat SZŚ mogą uzyskać
dodatkowe punkty przy ubieganiu się o środki.
10. Organizacje certyfikujące System Zarządzania
Środowiskowego, przy przeprowadzaniu audytu certyfikującego i nadzoru powinny zwracać uwagę na
osiągane przez organizacje efekty środowiskowe oraz
prawidłowość ustalania celów i zadań.
11. Stowarzyszenie Polskie Forum ISO 14 000, biorąc pod uwagę przeprowadzoną ocenę funkcjonowa-
15
nia Systemu Zarządzania Środowiskowego wg. Normy
ISO 14001 powinno:
• utrzymywać stałą i ścisłą współpracę z Ministerstwem Środowiska w zakresie zarządzania środowiskowego, szczególnie przy wdrażaniu Systemu
EMAS;
• inicjować przeprowadzanie badania efektywności
zarządzania środowiskowego zgodnie z PN-EN ISO
14001:1998 i EMAS, przynajmniej raz na trzy lata
w celu dokonania jego oceny oraz opracowywać
wytyczne ułatwiające ciągłe doskonalenia systemów w polskich organizacjach;
• zintensyfikować działania na rzecz poprawy i rozwoju systemów zarządzania środowiskowego
w Polsce poprzez organizację platformy wymiany
doświadczeń pomiędzy organizacjami, zgodnie
ze swoją działalnością statutową; wyniki działań
•
•
publikować na swojej stronie internetowej www.
pfiso14000.org.pl, która powinna być na bieżąco
aktualizowana tak by stanowiła źródło szerokiej
informacji o SZŚ i była forum dyskusyjnym;
zwiększyć aktywność działań na rzecz popularyzacji ekozarządzania zgodnie z przyjętym planem
pracy i umieszczać jej wyniki na w/w stronie internetowej (informacje o seminariach, spotkaniach,
z bieżącej działalności Klubu);
kontynuować współpracę z Centrum Ochrony
Środowiska Politechniki Gdańskiej, które publikuje informacje z zakresu ochrony środowiska
(systemów zarządzania środowiskowego, EMAS,
jakości, bhp, przepisów ochrony środowiska, finansowania inwestycji ekologicznych, najnowszych
dostępnych technik, itp.) na stronie internetowej
www.eko-net.pl.
SPIS NORM
ISO 14001
Systemy Zarządzania Środowiskowego – Specyfikacja i Wytyczne Stosowania
ISO 14004
Systemy Zarządzania Środowiskowego – Ogólne Wytyczne dotyczące Zasad,
Systemów i Technik Pomocniczych
ISO 9001
Systemy Zarządzania Jakością – Wymagania
PN-N-18001
HACCP
(HAZARD ANALISYS
CRITICAL CONTROL
POINTS)
16
Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy System
Analiza Zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (jest to specjalny system jakości
i bezpieczeństwa dla wyrobów produkowanych przez branżę spożywczą)