Streszczenie Państwowa Straż Pożarna jest profesjonalną służbą w

Streszczenie
Państwowa Straż Pożarna jest profesjonalną służbą w sprawach rozpoznawania
zagrożeń pożarowych oraz wynikających z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw
przyrody, a także w sprawach organizacji i prowadzenia akcji ratowniczych podczas pożarów,
powodzi i innych katastrof naturalnych, w tym ratownictwa technicznego, chemicznego
i medycznego. Ratownictwo wodne w zakresie podstawowym realizują wszystkie jednostki
ratowniczo-gaśnicze PSP, a docelowo zdolność do podjęcia działań ratownictwa wodnego
w zakresie podstawowym powinny posiadać wszystkie jednostki krajowego systemu
ratowniczo-gaśniczego.
W PSP wprowadzono do podstawowych kryteriów doboru kandydatów do służby
pożarniczej sprawdzian z umiejętności pływania, w którym zastosowane mierniki budzą
kontrowersje. Nie wszyscy funkcjonariusze są przygotowani do działania w zakresie
ratownictwa wodnego. Specjalistyczne Grupy Ratownictwa Wodno-Nurkowego nie
są w pełni przygotowane do działania w zakresie ratownictwa wodnego. Z uwagi
na różnorodność zdarzeń istnieje konieczność profesjonalnego przygotowania ratowników –
strażaków, do prowadzenia podstawowych i specjalistycznych czynności ratowniczych
na obszarach wodnych.
Przedmiotem badań niniejszej rozprawy są zasoby osobowe, środki, organizacja –
zasady i procedury – działań ratowniczych na obszarach wodnych oraz udoskonalenie modelu
funkcjonowania PSP, obejmującego dobór sił, określenie zakresu wiedzy i umiejętności
oraz system szkolenia i doskonalenia zawodowego, a także wyposażenie do działania
w zakresie ratownictwa wodnego.
Rozprawa składa się z czterech rozdziałów, w których została podjęta próba
zbadania problemów w niej zarysowanych. W rozdziale o Państwowej Straży Pożarnej
w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego Rzeczypospolitej Polskiej zostały przedstawione
najistotniejsze sprawy z tego zakresu. Scharakteryzowano system bezpieczeństwa
wewnętrznego Rzeczypospolitej Polskiej, podstawy prawne funkcjonowania, organizację
i zadania a także rolę PSP w systemie reagowania i zarządzania kryzysowego. W ramach
Ratownictwa wodnego w PSP został opisany rozwój oraz aktualna organizacja ratownictwa
wodnego. Przeanalizowano również wybrane akcje PSP na obszarach wodnych w latach
2002-2013. W ramach zasobów PSP przeznaczonych do ratownictwa wodnego został
przedstawiony dobór, kwalifikacje i umiejętności strażaków z zakresu ratownictwa wodnego
oraz zawarte informacje o systemie szkolenia i doskonalenia zawodowego strażaków
w zakresie ratownictwa wodnego. W modelu przygotowania sił i środków ratownictwa
wodnego PSP zostały zamieszczone wyniki badań ankietowych z charakterystyką badanej
populacji oraz ich analizą i wnioskami. Określono kierunki zmian w podstawach formalnoprawnych realizacji zadań PSP w zakresie ratownictwa wodnego. Ponadto przedstawiono
efektywny przebieg doboru i szkolenia strażaków – ratowników wodnych oraz
zaproponowano standardy wyposażenia PSP w sprzęt ratownictwa wodnego.
Na podstawie analizy wybranych działań i akcji ratowniczych na obszarach wodnych
zostało stwierdzone, że nie wszyscy strażacy PSP są właściwie przygotowani do ratownictwa
wodnego. Działania na obszarach wodnych nie powinny być ograniczone do działań
nurkowych. Strażacy powinni posiadać wiedzę i umiejętności do prowadzenia działań
na różnych zbiornikach wodnych, w warunkach szczególnych, w czasie powodzi, na wodach
szybkopłynących lub pokrytych lodem.
System organizacji szkoleń z zakresu ratownictwa wodnego w PSP w zasadzie został
ograniczony do szkoleń nurkowych niezbędnych do podjęcia działań ratowniczych
w zakresie specjalistycznym. Programy szkoleń nurkowych PSP objęły wąski zakres.
Powinno się opracować programy szkolenia ratownictwa wodnego w zakresie podstawowym,
z pomocami dydaktycznymi, materiałami w formie podręczników lub skryptów, z których
strażacy PSP mogliby korzystać także podczas doskonalenia zawodowego. W pracy
zaproponowano rozwiązania systemowe szkolenia oraz doskonalenia zawodowego strażaków
PSP – ratowników wodnych.
W związku z różnorodnością obszarów chronionych przez jednostki ratowniczogaśnicze PSP, wyposażenie w sprzęt ratownictwa wodnego powinno być adekwatne
do specyfiki obszaru chronionego, a także do realizacji zadań przewidzianych w ramach
odwodów operacyjnych. W pracy zostały wskazane propozycje rozwiązań w zakresie
podstawowego wyposażenia PSP w sprzęt ratownictwa wodnego. Zmianie należy poddać
proces przygotowywania zasobów osobowych PSP do działania w zakresie ratownictwa
wodnego. Każdy strażak PSP powinien zgodnie z oczekiwaniami społecznymi być
ratownikiem wszechstronnym o najwyższych kwalifikacjach, w tym przygotowanym
do podejmowania akcji ratowniczych na obszarach wodnych w każdych warunkach.
Celem badań było udoskonalenie modelu organizacji PSP do działań w ramach
ratownictwa wodnego. Zakładany cel badań został osiągnięty. W pracy został zaproponowany
model organizacji PSP do działań w ramach ratownictwa wodnego, obejmujący dobór sił,
określenie zakresu wiedzy i umiejętności oraz system szkolenia i doskonalenia zawodowego,
a także wyposażenie do działania w zakresie ratownictwa wodnego. Określono rolę PSP
w obszarze zadań związanych z ratownictwem wodnym. Oceniono stopień przygotowania
PSP do działań w obszarze zadań związanych z ratownictwem wodnym, a także
zaproponowano niezbędne zmiany w przygotowaniu i organizacji sił i środków PSP
do działań w obszarze zadań związanych z ratownictwem wodnym.
Wskazano jak zwiększyć efektywność organizacji PSP do działań w ramach
ratownictwa wodnego, co stanowiło główny problem badawczy niniejszej pracy. Problemy
szczegółowe ukierunkowały badania na zadania jakie realizuje PSP w obszarze związanym
z ratownictwem wodnym. Należy dokonać zmian w formach i metodach przygotowania
do działań w zakresie ratownictwa wodnego w celu podniesienia efektywności operacyjnego
wykorzystania sił i środków PSP. Z przeprowadzonych badań wynika, że można i należy
poprawić organizację działań PSP w ramach ratownictwa wodnego.
W pracy przedstawiono hipotezę roboczą: można zwiększyć efektywność organizacji
działań PSP w ramach ratownictwa wodnego. Hipoteza robocza została zweryfikowana
pozytywnie. Hipotezy cząstkowe postawione na podstawie hipotezy roboczej zostały
częściowo potwierdzone. Nie w pełni potwierdziła się hipoteza, że PSP realizuje zadania
w zakresie ratownictwa wodnego nie mając precyzyjnie określonych zadań i przepisów
szczegółowych. Zadania PSP w tym zakresie są określone, natomiast przepisy wymagają
aktualizacji i uszczegółowienia. W pełni potwierdzona została hipoteza mówiąca o tym,
że obecnie funkcjonująca organizacja przygotowania sił i środków PSP do działań w ramach
ratownictwa wodnego nie gwarantuje skuteczności ich prowadzenia, a także hipoteza
dotycząca
konieczności
wprowadzenia
zmian
formalno-prawnych,
organizacyjnych
i logistycznych w celu poprawy skuteczności wykorzystania sił i środków PSP do działań
w ramach ratownictwa wodnego.
Efekt końcowy niniejszej rozprawy stanowi model składający się z dwóch części:
przygotowania sił ratownictwa wodnego PSP, przygotowania środków ratownictwa wodnego
PSP. Po zdefiniowaniu zadań zostały zaproponowane zmiany w zasadach naboru do służby
oraz w systemie szkolenia i doskonalenia zawodowego do działań ratowniczych na obszarach
wodnych oraz wskazane wyposażenie strażaków PSP do działań ratowniczych na obszarach
wodnych i akcji przeciwpowodziowych.