XLIII Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Wielkiego w

XLIII Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Wielkiego
w Warszawie
Tematy na egzamin wewnętrzny w roku szkolnym 2009/2010
I. Literatura
1.
Opis obyczajów szlacheckich w literaturze XVII i XVIII w. Jaki obraz Sarmaty wyłania się z tego
opisu? Odwołaj się do wybranych przykładów.
2.
Monolog wewnętrzny jako sposób kreacji bohatera. Na wybranych przykładach
oceny tego sposobu charakterystyki postaci powieści.
literackich dokonaj
3.
Eksperymenty z formą poetycką w twórczości polskich poetów współczesnych. Przedstaw sposoby
tworzenia współczesnego wiersza.
4.
Dziecko jako obserwator i komentator świata dorosłych w literaturze XIX i XX w. Na wybranych
przykładach dokonaj analizy sposobów takiego kreowania świata przedstawionego w dziele
literackim.
5.
Literatura wobec ważnych wydarzeń historycznych. Na podstawie wybranych powieści historycznych
XIX i XX w. (np. „Trylogia”, „Popioły”, „Srebrne orły” i in.) przedstaw spory historyków i pisarzy o
wartość faktograficzną dzieł literackich.
6.
Dialog współczesnych pisarzy polskich z historią. Na wybranych przykładach poezji i prozy określ
sposoby i cele odwołań twórców literatury do historii.
7.
Walka karnawału z postem. O postawach hedonistycznych i ascetycznych w literaturze światowej.
Dokonaj prezentacji i oceny tych postaw na wybranych przykładach.
8.
Katalog zasad moralnych w twórczości Z. Herberta i Cz. Miłosza. Dokonaj interpretacji wybranych
wierszy biorąc za podstawę problematykę etyczną.
9.
Literatura z pogranicza epok. Wskaż współobecność elementów różnych stylów i konwencji w
wybranych dziełach literackich i wyjaśnij ich znaczenie.
10. Polskie klęski. Porażki militarne Polaków jako temat literacki i sposób dyskusji o historii. Omów
zagadnienie na wybranych przykładach literatury beletrystycznej i wspomnieniowej.
11. Polskie zwycięstwa. Sukcesy militarne Polaków jako temat literacki i sposób dyskusji o historii. Omów
zagadnienie na wybranych przykładach literatury beletrystycznej i wspomnieniowej.
12. Na postawie literatury wspomnieniowej przedstaw znaczenie kultywowania tradycji rodzinnych.
13. Na wybranych przykładach zaprezentuj bohaterów literackich stojących wobec wyboru drogi życiowej.
Dokonaj etycznej oceny tych wyborów.
14. Mistyfikacja literacka jako sposób twórczej prowokacji. Omów zagadnienie na wybranych przykładach
literatury polskiej i światowej.
15. Brązownicy i kontestatorzy. Na podstawie wybranych utworów scharakteryzuj postawy twórców wobec
mitów i ideałów narodowych, moralnych i społecznych.
16. Zaprezentuj głośne spory i polemiki literackie w utworach XIX i XX wieku.
-2-
17.
Symbol i alegoria jako metoda twórcza w dziele literackim. Omów cele, sposoby realizacji i funkcje
artystyczne.
18. Problem z translacją. Porównując różne przekłady na język polski tych samych utworów poetyckich,
wskaż, na czym polegają trudności z tłumaczeniem wiersza.
19. Przedstaw cele i sposoby animizacji przyrody w literaturze polskiego romantyzmu. Odwołaj się do
wybranych przykładów.
20. „Wesele” jako źródło inspiracji dla pisarzy XX wieku. Przedstaw cele i dokonaj oceny artystycznych
powrotów do dramatu S. Wyspiańskiego.
21. „Dziady” jako źródło inspiracji pisarzy polskich. Przedstaw cele i dokonaj oceny artystycznych
powrotów do arcydzieła A. Mickiewicza.
22. Na wybranych przykładach dokonaj prezentacji różnych koncepcji czasu i przestrzeni w twórczości
pisarzy XX wieku.
23. Analizując wybrane przykłady literackie oceń zasadność preferowania określonych gatunków
literackich w określonych epokach.
24. Przedstaw i oceń różne sposoby wykorzystania paraboli w literaturze dydaktycznej i wychowawczej.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
25. Przedstaw losy Polaków na „nieludzkiej ziemi” po deportacjach w głąb ZSRR w świetle literatury
wspomnieniowej i pamiętnikarskiej. Określ, jaki kodeks etyczny ułatwił tym ludziom ocalenie i
przetrwanie.
26. Jan Kochanowski i jego twórczość jako źródło inspiracji pisarzy późniejszych epok. Dokonaj oceny
artystycznych powrotów do poezji Jana z Czarnolasu. Odwołaj się do wybranych przykładów.
27. Bohater czytający. Wpływ literatury na świadomość i losy bohaterów literackich. Omów na
wybranych przykładach.
28. Starość jako motyw literacki. Na wybranych przykładach przedstaw postawy bohaterów literackich u
zmierzchu życia. Dokonaj oceny tych postaw.
29. Kłamstwo i jego wpływ na losy bohatera literackiego. Omów zagadnienie na wybranych utworach.
30. Pisarze polscy w poszukiwaniu straconego czasu. Literatura wspomnieniowa oraz autobiograficzna – jej
wpływ na rozumienie autora i jego twórczości. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów
pisarzy współczesnych.
31. Problemy z literaturą faktu. Na wybranych przykładach dokonaj próby klasyfikacji rodzajowej i
gatunkowej tego typu utworów XX wieku.
32. Cnota jako przedmiot dociekań filozofów i poetów. Interpretując celowo wybrane przykłady tekstów
literackich oraz odwołując się do kontekstów filozoficznych, zaprezentuj ewolucję pojęcia.
33. Lord Paradoks i Lady Paradoks – przedstaw aforystykę Oscara Wilde’a i Wisławy Szymborskiej jako
sposób komentowania rzeczywistości.
34. Stefan Żeromski wobec przeszłości narodowej. Przedstaw stosunek pisarza do mitów i faktów z historii
Polski. Odwołaj się do wybranych przykładów.
35. Na podstawie utworów literatury XX wieku rozważ, czy prawdziwa jest sugestia, że wydarzenia
historyczne mogą służyć interpretacji i ocenie zjawisk życia współczesnego.
-3-
36. Na postawie utworów Juliana Tuwima przedstaw stanowisko poety wobec wydarzeń politycznych i
społecznych w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce.
37. Wielkie dzieła literatury w homiliach papieża Jana Pawła II – określ kontekst i cele odwołań papieża
do tych dzieł.
38. Poeta jako bohater literacki. Na podstawie wybranych przykładów literatury polskiej i obcej omów cele
takiego zabiegu artystycznego.
39. Egotycy i egocentrycy jako bohaterowie literaccy. Dokonaj oceny i przedstaw konsekwencje takich
postaw wobec życia i świata.
40. Bóg, świat, człowiek w twórczości poetów barokowych. Przedstaw zagadnienie na wybranych tekstach
literackich.
41. My wszyscy z niego (Zygmunt Krasiński o Adamie Mickiewiczu). Zaprezentuj wybrane utwory pisarzy,
którzy nawiązywali do twórczości A. Mickiewicza. Wskaż cele tych nawiązań.
42. Różne sposoby nawiązania do myśli horacjańskiej w twórczości pisarzy polskich. Omów zagadnienie
na wybranych przykładach.
43.
Polska literatura profetyczna. Określ jej znaczenie i środki artystycznego wyrazu. Odwołaj się do
wybranych przykładów.
44.
Wojna i miłość jako temat literacki. Na wybranych przykładach literatury polskiej i obcej przedstaw
zagadnienie w kontekście wartości humanistycznych.
45. Literatura polska wobec faktu odzyskania niepodległości w 1918 r. Nadzieje i rozczarowania. Omów
zagadnienie, biorąc pod uwagę wybrane utwory literackie lat 1918 – 1926.
46. Inspiracje literackie w poezjach Skamandrytów. Wskaż obecność wielkich twórców literatury i wielkie
dzieła w wierszach Skamandrytów. Określ, czemu służą te odwołania, aluzje, naśladownictwa?
47. Na przykładzie poezji romantycznej określ, jak znajomość biografii poety pomaga w rozumieniu
utworów literackich.
48. Przeprowadź ankietę na temat: co w twoim środowisku czytają i dlaczego? Dokonaj analizy
socjologicznej i określ, jakie wartości literackie decydują o popularności dzieła.
49. Dokonaj charakterystyki wybranych tekstów literackich burzących mit wielkich twórców literatury i
wskaż cele tej demitologizacji.
50. Motyw grobu w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, wskazując jego znaczenie w życiu narodu i
jednostki.
51. Cierpienie i ofiara jako motyw polskiej literatury XIX wieku. Omów zagadnienie, wskazując jego
patriotyczne, religijne i etyczne źródła. Odwołaj się do wybranych przykładów.
52. Na podstawie twórczości dramaturgicznej i poetyckiej Karola Wojtyły wskaż, jakie problemy etyczne i
humanistyczne stanowią istotę tej twórczości.
53. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Rozważ problem na przykładzie życia F.
Dostojewskiego i/lub F. Kafki.
54. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Rozważ problem na przykładzie życia Brunona
Schulza i/lub Ernesta Hemingway’a.
-4-
55. Motywy zwierzęce w literaturze. Przedstawiając problem, określ, w jaki sposób zwierzęta wpływają na
konstrukcję fabuły jako tworzywa literackiego.
56. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Rozważ problem na przykładzie życia Marcela
Prousta.
57. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Rozważ problem na przykładzie życia Josepha
Conrada.
58. Określ rodzaje odwzorowywania świata na podstawie „Chłopów” W.S. Reymonta, „Granicy” Z.
Nałkowskiej i „Zdążyć przed Panem Bogiem” H. Krall.
59. Funkcje obrazowania pejzażu w literaturze XIX i XX w. Omów zagadnienie na przykładach.
60. Funkcje aluzji literackich i ich przykłady. Omów zagadnienie, sięgając do wybranych utworów.
61. Dialog z koncepcją miłości romantycznej w literaturze następnych epok. Omów zagadnienie posługując
się przykładami literatury XIX i XX w.
62. Szekspiryzm polskiego romantyzmu. Zbadaj wpływ dzieł angielskiego dramaturga na oblicze polskiej
literatury romantycznej.
63. Koniec świata arystokracji. Przedstaw problem na wybranych przekładach literackich XIX i XX w.
64. Doświadczenie wojny w dziennikach z lat 1939 - 1945. Porównaj spojrzenie różnych autorów na
rzeczywistość wojenną.
65. Malarz, kompozytor, aktor jako bohaterowie literaccy. Porównaj różne kreacje, przywołując wybrane
utwory.
66. Konflikt jednostki ze społeczeństwem jako częsty motyw utworów literatury powszechnej. Ukaż
problem na wybranych przykładach.
67. Różne sposoby ujęcia problemu władzy w literaturze. Omów zagadnienie, sięgając do wybranych dzieł.
68. Portret Sarmaty w literaturze od XVI do XX w. Sięgając do wybranych utworów, dokonaj oceny
postaw i systemu wartości szlachty sarmackiej.
69. „Czarny charakter” w dziełach literackich różnych epok. Na wybranych przykładach omów funkcje
bohatera.
70. Jednostka wobec zbiorowości w ujęciu twórców dwóch wybranych epok. Rozważ problem na
przykładach literackich.
71. Holocaust jako problem moralny w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, odwołując się do
wybranych utworów.
72. Dialog z tradycją w twórczości Z. Herberta. Rozwiń temat na podstawie utworów poetyckich pisarza.
73. Wskaż różnorodność walorów poznawczych literatury faktu. Omów na wybranych utworach.
74. Rola obrazów przemocy w literaturze XIX i XX w. Rozważ problem, odwołując się do różnych
utworów.
75. Funkcje brzydoty jako kategorii artystycznej. Przedstaw zagadnienie na przykładzie wybranych
utworów literackich.
-5-
76. Funkcje i znaczenie satyry w literaturze XVIII i XIX w. Przedstaw problem, sięgając do dzieł pisarzy
polskich.
77. Życie duszy, czyż nie jest warte badań ludzi? Zaprezentuj lirykę lat ostatnich A. Mickiewicza i J.
Słowackiego jako zapis wewnętrznych doświadczeń obu poetów.
78. Literackie konwencje miłości. Porównaj różne ujęcia w literaturze polskiej i obcej. Odwołaj się do
wybranych przykładów.
79. Realizm jako sposób prezentacji i oceny świata. Rozważ zagadnienie, odwołując się do wybranych
utworów literackich.
80. Wykaż istnienie wzajemnych związków między literaturą i historią na wybranych przykładach utworów
XIX i XX w.
81. Filozofia epoki jako źródło inspiracji literackich. Rozwiń problem odwołując się do wybranych
przykładów.
82. Motywy muzyczne w literaturze. Przedstaw je i określ, jaką pełnią funkcję. Odwołaj się do wybranych
przykładów.
83. Różne kreacje kobiety w literaturze romantycznej. Omów i zinterpretuj ujęcie motywu na wybranych
przykładach.
84. Miłość w okresie wojny i okupacji jako próba przezwyciężenia zła. Omów problem przywołując
stosowne dzieła literackie.
85. Na czym polegały prowokacje artystyczne w manifestach twórców romantycznych, młodopolskich i
współczesnych.
86. Serio i parodystycznie o motywie rycerza. Dokonaj prezentacji tego motywu na przestrzeni różnych
epok.
87. Dialog twórców literatury z filozofami. Przedstaw problem na wybranych przykładach literatury
dawnej i współczesnej.
88. Na wybranych przykładach objaśnij funkcje konwencji onirycznej w kreowaniu świata
przedstawionego.
89. Kontynuacja i odrzucenie tradycji literackiej w dwudziestoleciu międzywojennym. Omów na
wybranych przykładach.
90. Twórczość Jana Kochanowskiego w tradycji literackiej późniejszych epok. Rozwiń temat na
przykładzie różnych utworów.
91. Przedstaw obraz mieszczaństwa i sposób jego ujęcia w literaturze przełomu XIX i XX wieku,
wykorzystując wybrane utwory.
92. Od niepokoju egzystencjalnego do afirmacji życia – omów postawy pisarzy XIX i XX wieku,
wykorzystując wybrane utwory.
93. Renesansowa harmonia – niepokoje baroku. Przedstaw różne widzenie świata i człowieka na
przykładzie wybranych utworów literackich.
94. Rozmowy z Bogiem – bohatera literackiego lub samego pisarza. Omawiając temat, wskaż, jakie
problemy nurtują człowieka różnych epok historycznoliterackich, czego oczekuje od Boga i co może
Mu ofiarować.
-6-
95. Rozmowy z Bogiem – bohatera literackiego lub samego pisarza. Omawiając temat, wskaż, jakimi
środkami artystycznymi posługuje się autor dla wyrażenia mistycznego spotkania z Bogiem.
96. „Bóg, Honor, Ojczyzna” jako podstawowe wartości Polaka. Na wybranych przykładach literatury
polskiej przedstaw, jak rozumiano to hasło w wybranych przez ciebie epokach historycznoliterackich.
97. Nihilizm jako sposób na życie. Odwołując się do przykładów literatury polskiej i światowej, dokonaj
oceny wartości życia bez zasad etycznych.
98. Motyw pożegnania - różnorodne jego ujęcia w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
99. Omów zadania pisarzy w różnych epokach literackich, dokonując analizy wybranych tekstów.
100. Przedstaw, do jakich przemyśleń skłaniają cię wybory bohaterów, których literackie biografie można
opatrzyć mottem: „trudne zwycięstwa”.
101. Przedstaw, do jakich przemyśleń skłaniają cię wybory bohaterów, których literackie biografie można
opatrzyć mottem: „gorzkie klęski”.
102. Na wybranych przykładach omów funkcjonowanie utworów tyrtejskich w literaturze polskiej.
103. Zaprezentuj motyw lekarza w literaturze polskiej i obcej. Zawód czy misja? Omów na wybranych
przykładach.
104. List jako forma literacka i sposób komunikowania się. Dokonaj prezentacji literatury epistolarnej i
oceń, na ile ta literatura może być dokumentem epoki, w której powstała.
105. Rozważ funkcje zakończenia dzieła literackiego. Odwołaj się do wybranych utworów.
106. Wskaż, jaką rolę w kreacji postaci literackiej odgrywa efekt milieu, czyli rekwizytorium otaczające
bohatera.
107. Pisarz – mówi prawdę o rzeczywistości, czy kłamie? Na wybranych przykładach utworów literackich
wyjaśnij, czemu służy subiektywny obraz rzeczywistości w dziele literackim.
108. Homiletyka jako sztuka literacka. Na przykładzie kazań Piotra Skargi i/lub homilii Jana Pawła II
scharakteryzuj artystyczne walory tej formy wypowiedzi.
109. Reportaże z podróży. Dokonaj oceny wartości faktograficznej i literackiej w twórczości związanej z
podróżami J. Iwaszkiewicza i Ryszarda Kapuścińskiego.
110. Bohaterowie morza i ich kodeks etyczny. Odwołując się do wybranych przykładów literatury XX
wieku, przedstaw i oceń postawy ludzi wobec morskiego żywiołu.
111. Bohaterowie przestworzy w literaturze związanej z latami II wojny światowej. Odwołując się do
literatury wspomnieniowej i literatury faktu, przedstaw bohaterstwo i kodeks etyczny polskich lotników
walczących na różnych frontach wojny.
112. Świat Olgi Tokarczuk. Odwołując się do utworów literackich pisarki, przedstaw jej widzenie
rzeczywistości współczesnej i określ, jakimi środkami artystycznymi kreuje świat przedstawiony.
113. Człowieka można zabić, ale nie można pokonać. Czy zgadzasz się z opinią Ernesta Hemingway’a?
Swoją opinię uzasadnij, opierając się na przykładach z literatury polskiej i światowej XIX i XX w.
114. Przecież nie mówimy o historii. Mówimy o pamiętaniu (Hanna Krall). Odwołując się do wybranych
przykładów literackich XX wieku, wskaż różnorodność odczuć i odmienność widzenia rzeczywistości
ludzi, którzy uczestniczyli w tym samym wydarzeniu historycznym.
-7-
115. Różne kreacje tego samego bohatera w dziełach literackich. Odwołując się do wybranych przykładów,
przedstaw, jak różne są widzenia postaci historycznej w oczach różnych pisarzy.
116. Przyroda jako bohater literacki. Na podstawie wybranych utworów polskiej literatury XIX wieku
wskaż, jaką funkcję spełniały opisy natury.
117. Jak funkcjonuje horacjański motyw exegi monumentum w poezji polskiej późniejszych epok? Rozwiń
zagadnienie, biorąc pod uwagę refleksje autorów na temat roli i znaczenia poezji w życiu człowieka i
społeczeństwa.
118. Artystyczne ujęcie macierzyństwa w literaturze wybranych epok. Przedstaw, jaką funkcję pełni ten
motyw w dziele literackim.
119. Na podstawie wybranych przykładów literackich wskaż, w jaki sposób francuski nurt libertyński XVIII
w. wpłynął na literaturę polską doby oświecenia.
120. Człowiek mierzący się z dziką przyrodą. Porównaj różne realizacje tego motywu w analizowanych
tekstach literatury polskiej i obcej.
121. Dawne i współczesne reportaże. Prześledź ewolucję gatunku na wybranych przykładach.
122. Funeralia dawniej i dziś. Zaprezentuj i porównaj staropolską i współczesną lirykę żałobną.
123. Różne sposoby funkcjonowania w literaturze motywów prometejskich – dokonaj analizy wybranych
przykładów.
124. Różne sposoby funkcjonowania w literaturze obrazu sądu i procesu – dokonaj analizy wybranych
przykładów.
125. Różne sposoby funkcjonowania w literaturze toposu ogrodu – dokonaj analizy wybranych przykładów.
126. Współczesna literatura i publicystyka polska w walce ze stereotypami i uprzedzeniami. Przedstaw
problem, odwołując się do przeanalizowanych tekstów.
II. Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki
127. Wyjaśnij, dlaczego dramaty W. Szekspira inspirują twórczo reżyserów filmowych? Scharakteryzuj
zjawisko na wybranych przykładach filmowych.
128. Zaprezentuj Paryż jako miasto inspirujące artystów różnych dziedzin sztuki. Odwołaj się do
wybranych przykładów.
129. Zaprezentuj Warszawę jako miasto inspirujące artystów różnych dziedzin sztuki. Odwołaj się do
wybranych przykładów.
130. Zaprezentuj Rzym jako miasto inspirujące artystów różnych dziedzin sztuki. Odwołaj się do
wybranych przykładów.
131. Zaprezentuj Kraków jako miasto inspirujące poetów i autorów piosenek. Odwołaj się do wybranych
przykładów.
132. Nowy Jork – miasto fascynujące i niepokojące. Przedstaw oblicza miasta w różnych tekstach kultury.
-8-
133. Jan Paweł II – przedstaw jego portret, przywołując i interpretując różne teksty kultury.
134. Jan Paweł II we wspomnieniach artystów – pisarzy, filmowców, malarzy itd. Jaki obraz postaci
papieża wyłania się z tych wspomnień?
135. Mali żołnierze powstania warszawskiego jako bohaterowie literatury, filmu i piosenki. Określ etos
powstańczy młodzieży na wybranych przykładach.
136. Fascynacja kulturą średniowieczną we współczesnej literaturze i w filmie. Omów zjawisko na
wybranych przykładach.
137. Pejzaż górski w literaturze i sztuce XIX w. Przedstaw różne sposoby jego prezentacji. Odwołaj się do
wybranych przykładów.
138. Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie (np. H. Sienkiewicza i J. Matejki). Dokonaj
analizy porównawczej dzieł.
139. Poezja śpiewana – popularyzuje czy deformuje literaturę? Omawiając zagadnienie wskaż, dlaczego
twórcy piosenki popularnej sięgają po teksty poetyckie należące do arcydzieł liryki polskiej i
światowej.
140. „Boska komedia” Dantego jako źródło inspiracji dla pisarzy i malarzy późniejszych epok. Przedstaw
wybrane wizje zaświatów i dokonaj ich analizy i interpretacji.
141. Na wybranych przykładach literatury współczesnej i filmu dokonaj analizy przyczyn kryzysu wartości
w rodzinie.
142. Spór o formę i treść w teatrze europejskim. Przedstaw i scharakteryzuj głośne eksperymenty w sztuce
dramaturgicznej w XX w.
143. Z dziejów inscenizacji „Dziadów” A. Mickiewicza. Określ kierunki interpretacyjne i realizację
sceniczną głośnych spektakli teatralnych stanowiących historię teatru polskiego.
144. Omów, jaką funkcję pełni pejzaż romantyczny w literaturze i malarstwie. Odwołaj się do wybranych
przykładów.
145. Wyjaśnij modernistyczną fascynację śmiercią i niebytem na wybranych tekstach kultury.
146. Pieśń jako tekst kultury kształtujący patriotyczne uczucia Polaków. Wskaż artystyczne środki wyrazu,
odwołując się do wybranych przykładów.
147. Poszukiwanie celu życia przez bohaterów dzieł literackich i filmu XX wieku. Omów na wybranych
przykładach.
148. Bunt młodego pokolenia przeciwko tradycji w literaturze i filmie – przedstaw przyczyny i skutki.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
149. Witaj smutku – w piosence, filmie i literaturze. Określ przyczyny nastrojów pesymistycznych wśród
młodego pokolenia XX i XXI wieku. Odwołaj się do wybranych przykładów.
150. Baśń – ale jaka? Analiza formuły współczesnej baśni dla dzieci. Badania i własna analiza ucznia.
151. Autoportret w sztukach plastycznych i w literaturze. Omów sposoby kreacji własnego „ja” w dziełach
różnych epok.
152. Wojna na wesoło. Rozwiń temat, wskazując, że o tragedii wojny można mówić na wesoło i
groteskowo. Powołaj się na przykłady literackie i filmowe.
-9-
153. Wojna trojańska w literaturze i sztukach plastycznych. Porównaj różne realizacje tego motywu na
wybranych przykładach.
154. Teksty literackie jako źródło inspiracji dla satyryków i karykaturzystów współczesnych – przedstaw
zagadnienie na wybranych przykładach.
155. Sport jako temat sztuki. Wskaż, jaki kodeks etyczny obowiązuje w świecie sportu i jak można ten
kodeks złamać. Odwołaj się do utworów literackich, sprawozdań prasowych, filmu i wywiadów
sportowców.
156. Sportowiec jako bohater literatury i filmu. Prezentując wybrane postaci, dokonaj oceny ich postawy
jako sportowca i człowieka.
157. Powieści Bolesława Prusa na ekranie filmowym. Dokonaj analizy adaptacji dzieł pisarza, wskazując
różnice interpretacyjne i określając cele dokonanych zmian treści utworów.
158. Powieści Henryka Sienkiewicza na ekranie filmowym. Wskaż sposoby i określ cele zmian dokonanych
w treści utworów w adaptacjach filmowych.
159. Dzieła Adama Mickiewicza na ekranie filmowym („Lawa”, „Pan Tadeusz”). Wskaż, na czym polegają
różnice treści i sposobów artystycznego wyrazu między dziełem literackim a filmowym.
160. Utwory Jarosława Iwaszkiewicza na ekranie filmowym (np. „Panny z Wilka”, „Brzezina”,
„Kochankowie z Marony”, „Matka Joanna od Aniołów”). Na wybranych przykładach określ, w jaki
sposób sztuka filmowa zastępuje narrację dzieła literackiego.
161. Motyw lotu w literaturze i sztuce. Omów jego funkcje odwołując się do wybranych tekstów kultury.
162. Kultura wsi zapisana w obrzędach. Omów problem, odwołując się do różnych tekstów kultury.
163. Słynne dzieła literackie dwudziestolecia międzywojennego (np. „Przedwiośnie”, „Granica”,
„Cudzoziemka”, „Zazdrość i medycyna”, „Znachor”, „Kariera Nikodema Dyzmy”, „Zakazane rewiry”,
„Wspólny pokój” i in.) w adaptacjach filmowych. Wskaż, na czym polegają różnice interpretacyjne i
określ cele zmian dokonanych w treści przez autorów scenariuszy i reżyserów.
164. Określ rolę i znaczenie dzieł sztuki plastycznej (malarstwo, rzeźba, rysunek) wykorzystywanych jako
motyw lub temat literacki w wybranych utworach pisarzy polskich.
165. Powstanie warszawskie. Przedstaw oceny, rozrachunki i polemiki dotyczące tego wydarzenia
historycznego utrwalone w literaturze i różnych tekstach kultury.
166. Melodramat w powieści i na ekranie. Dokonaj prezentacji głośnych utworów literackich i filmowych o
treściach melodramatycznych oraz przeprowadź analizę struktury akcji tych utworów.
167. Literatura jako źródło inspiracji dla artystów sztuki plastycznej. Na wybranych przykładach oceń
wartości poznawcze i artystyczne obrazów i rzeźb stanowiących ilustrację dzieła literackiego.
168. Na podstawie wybranych utworów literackich i filmów przedstaw, co decyduje, że jakieś dzieło
otrzymuje miano kiczu.
169. Symbolika zwierząt w literaturze i sztukach plastycznych. Określ, jaką funkcję pełnią zwierzęta w
wybranych przez ciebie dziełach.
170. Kostium jako znak patriotyzmu – od „Powrotu posła” do czasów drugiej wojny światowej i okupacji.
Na podstawie wybranych przykładów literatury i sztuki przedstaw rolę stroju w kształtowaniu
stereotypu Polaka – patrioty.
-10-
171. Określ rolę i funkcję aluzji malarskich i literackich w sztuce filmowej Andrzeja Wajdy. Odwołaj się do
wybranych przykładów.
172. Śmierć w kulturze polskiej. Omów zjawisko na przykładzie literatury i sztuk plastycznych (malarstwo,
rzeźba, rysunek).
173. Omów, w jaki sposób funkcjonuje w kulturze motyw zaślubin i wesela. Odwołaj się do wybranych
tekstów kultury.
174. Prowokacje artystyczne jako sposób burzenia mitów, stereotypów myślenia i przyzwyczajeń
estetycznych. Omów zagadnienie na podstawie manifestów artystycznych, utworów literackich i
wystaw sztuki plastycznej.
175. Teksty literackie jako tematy librett operowych. Dokonaj oceny adaptacji dzieła literackiego dla
potrzeb sztuki operowej.
176. Na wybranych przykładach przedstaw sposoby i cele kreowania świata zmarłych w literaturze i
sztukach plastycznych.
177. Wyjaśnij rolę komizmu w kształtowaniu wizerunku świata w literaturze i sztuce. Odwołaj się do
wybranych przykładów.
178. Literackie wycieczki w głąb sztuki – na podstawie wybranych przykładów wskaż, czy i jak dzieło
literackie może być sposobem interpretacji dzieł plastycznych.
179. Fale odpływu i przypływu. Na podstawie wybranych tekstów kultury (literatura, film, piosenka itp.)
przedstaw źródła i skutki buntu młodych ludzi przeciw tradycji i ustalonym normom etycznym oraz
powroty do tych wartości. Oprzyj się na tekstach drugiej połowy XX w. i współczesnych.
180. Józef Piłsudski w literaturze i sztuce – mityzacja i kontestacja postaci. Omów zagadnienie na
podstawie wybranych przykładów.
181. Adam Mickiewicz w literaturze i sztuce – mityzacja i kontestacja postaci. Omów zagadnienie na
wybranych przykładach.
182. Juliusz Słowacki w literaturze i sztuce – mityzacja i kontestacja postaci. Omów zagadnienie na
wybranych przykładach.
183. Stanisław Wyspiański w literaturze i sztuce – mityzacja i kontestacja postaci. Omów zagadnienie na
wybranych przykładach.
184. Podróż w czasie w literaturze i filmie. Porównaj literackie i filmowe ujęcie tego motywu.
185. Na wybranych przykładach literatury i filmu przedstaw wizerunek nauczyciela i określ, czy jest on
autorytetem dla współczesnej młodzieży.
186. Przedstaw wzajemne relacje między Adamem Mickiewiczem i Juliuszem Słowackim na podstawie
różnych tekstów kultury.
187. Piosenka harcerska jako metoda kształtowania systemu wartości człowieka. Omów zagadnienie na
podstawie tekstów piosenek harcerskich przedwojennych, wojennych i powojennych.
188. Hagiografia współczesna – obecność świętych Pańskich w literaturze i sztuce XX i XXI w. Wskaż cele
i sposoby artystycznej kreacji świętych w kulturze.
189. Duchowni w literaturze i innych sztukach. Przedstaw, jaką rolę odgrywają w wybranych dziełach.
-11-
190. Święty Franciszek w literaturze i sztukach plastycznych oraz filmie XX wieku. Przedstaw sposoby
kreacji świętego i cel przesłania.
191. Związki literatury i rzeźby. Oceń zjawisko na podstawie pomników znanych pisarzy umieszczonych w
różnych miejscach naszego kraju.
192. Wpływ mitologii na literaturę i sztukę XX wieku. Uzasadnij przyczyny reinterpretacji mitów greckich i
rzymskich w literaturze, filmie i sztukach plastycznych.
193. Groteskowe ujęcia zjawiska totalitaryzmu w literaturze i sztuce. Wskaż cele, dla których twórcy
wykorzystują ten sposób artystycznego wyrazu.
194. Czemu służą motywy fantastyczne w realistycznych utworach literackich i dziełach plastycznych?
Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
195. Związki malarstwa Jacka Malczewskiego z literaturą. Omów zagadnienie na wybranych przykładach
obrazów malarza.
196. Zaprezentuj topos labiryntu w różnych tekstach kultury.
197. Kraków epoki Młodej Polski w literaturze i sztukach plastycznych. Przedstaw różne oblicza miasta.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
198. Obrazy subkultury miejskiej w literaturze i filmie XX wieku – omów zagadnienie, wskazując na
specyfikę etosu przedstawicieli tej subkultury. Odwołaj się do wybranych przykładów.
199. Powroty do romantycznego pejzażu w literaturze i sztuce XX wieku – przedstaw zagadnienie na
podstawie wybranych przykładów.
200. Jakie efekty dla literatury i sztuki wynikały z fascynacji światem Orientu? Omów na wybranych
tekstach kultury.
201. Kostium i maska – ich funkcje w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach.
202. Różne ekranizacje jednego dzieła literackiego (np. Romeo i Julia, Lalka, Hamlet, Pani Bovary, Dama
kameliowa i in.). Dokonaj analizy porównawczej i wskaż cele różnych zabiegów adaptacyjnych dzieła
literackiego.
203. Motyw raju w religii chrześcijańskiej, literaturze i sztuce. Oceń sposoby i cele różnych wizji tego
tematu.
204. Męka Pańska – „Jezus na śmierć skazany” – jako temat literacki i filmowy. Przedstaw różne podejścia
do tego tematu i określ cele takich zabiegów artystycznych (np. Mistrz i Małgorzata M. Bułhakowa,
Domysły na temat Barabasza Z. Herberta, Pasja w reż. Mela Gibbsona, Piłat i inni w reż. A. Wajdy i
in.)
205. Kobieta fatalna (femme fatale) w literaturze i filmie XX wieku. Przedstaw różne ujęcia tego tematu.
206. Etos rycerski w piosenkach okresu okupacji i powstania warszawskiego. Odwołaj się do wybranych
przykładów.
207. Odwołując się do literatury i innych tekstów kultury, wskaż, czy problemy honoru, zemsty i zbrodni
mają wpływ na przemianę wewnętrzną człowieka.
208. Na przykładzie wybranych dzieł epoki Młodej Polski porównaj literackie i malarskie środki kreacji
pejzażu.
-12-
209. Dokonaj porównania literackiego obrazu rzeczywistości w „Procesie” F. Kafki z wymową malarstwa E.
Muncha.
210. Świat prowincji w opowiadaniach Brunona Schulza i obrazach M. Chagalla. Dokonaj analizy
porównawczej wybranych dzieł.
211. W jaki sposób sztuka może pełnić funkcję ambasadora kultury określonego narodu? Omów
zagadnienie, posługując się wybranymi tekstami kultury, należącymi do klasyki światowej.
212. Mądrość ubrana w alegorię. Zaprezentuj malarskie i literackie przykłady alegorii, podejmując próbę
ich interpretacji.
213. Wpływ mitologii na literaturę i sztukę XVI i XVII w. Przedstaw zagadnienie na przykładach tekstów
kultury.
214. Odzwierciedlenie wydarzeń historycznych w wybranych tekstach kultury. Opis czy dialog z
przeszłością? Przedstaw swoje refleksje, odwołując się do wybranych dzieł.
215. Samotność człowieka jako motyw literacki i malarski. Rozważ zagadnienie, odwołując się do
wybranych dzieł i określ swoje stanowisko wobec prezentowanych poglądów.
216. Obraz miasta w literaturze i sztukach plastycznych. Przywołując przykłady, ukaż różne sposoby ujęcia
tego tematu i dokonaj własnej oceny prezentowanych dzieł.
217. Dialog z tradycją romantyczną w literaturze i filmie XX wieku. Omów na wybranych przykładach.
218. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie. Przedstaw jego funkcje na przykładach dzieł z
XIX wieku.
219. Różne spojrzenia na powstania narodowe w literaturze i malarstwie. Przedstaw problem, odwołując się
do wybranych dzieł.
220. Rola folkloru w twórczości artystów – omów zagadnienie, odwołując się do różnych dzieł kultury XIX
i XX w.
221. Podróż jako element doświadczenia bohatera literackiego i filmowego. Przedstaw funkcję podróży na
przykładzie wybranych dzieł.
222. Polacy w różnych tekstach XX wieku jako karykatura narodu. Przedstaw sposoby satyrycznego
portretowania narodu.
223. Artysta wobec totalitaryzmu. Omów problem wykorzystując różne teksty kultury.
224. Motyw winy i kary w różnych tekstach kultury XX wieku. Zaprezentuj różne ujęcia tego problemu.
225. Porównaj funkcjonowanie etosu rycerskiego dawniej i współcześnie. Rozważ zagadnienie na
wybranych przykładach literackich, malarskich i filmowych.
226. Odwołując się do wybranych tekstów kultury scharakteryzuj mechanizmy i funkcje parodii.
227. Jak w kulturze masowej funkcjonują postaci z literatury dziecięcej? Omów i zinterpretuj zjawisko na
wybranych przykładach.
228. Analizując wybrane teksty kultury, ukaż różne funkcje historii w sztuce.
229. Motyw lustra – wiernego odbicia i krzywego zwierciadła. Omów temat, odwołując się do wybranych
tekstów kultury.
-13-
230. Katastroficzna wizja świata czasów wojny w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych
przykładach.
231. Synkretyzm gatunkowy i eklektyzm. Odwołując się do literatury i różnych tekstów kultury, wyjaśnij,
na czym polegają te zjawiska.
232. Na wybranych przykładach pokaż, jak literatura i sztuka wykorzystywane są na użytek panującej
ideologii.
233. Wszystko jest iluzją. Odwołując się do przykładów z literatury i innych wybranych dziedzin sztuki,
udowodnij, że teza ta jest podstawą estetyki barokowej.
234. Na wybranych przykładach omów funkcje antyestetyki w literaturze i sztuce XIX i XX w.
III. Język
235. O frazeologizmach w poezji. Określ funkcje i sposób wykorzystania stałych związków
frazeologicznych w twórczości wybranych poetów polskich XX wieku.
236. Dokonaj oceny środków melodycznych i eufonicznych poezji Młodej Polski. Odwołaj się do
wybranych przykładów.
237. Odpowiednie dać rzeczy słowo? Na podstawie wybranych utworów poezji polskiej przedstaw, jak
zjawisko wieloznaczności wyrazów wpływa na różnorodne możliwości interpretacji utworu.
238. Na podstawie wybranych wierszy współczesnych poetów polskich wskaż, jak neologizmy wpływają na
możliwości interpretacji utworu.
239. Omów funkcje języka ezopowego literatury czasów niewoli narodowej i dokonaj jego charakterystyki.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
240. Dokonaj charakterystyki retorycznych środków perswazji w publicznych przemówieniach, na
przykład w wystąpieniach sejmowych. Odwołaj się do wybranych przykładów.
241. Neologizmy we współczesnym języku. Omów ich zasadność i funkcje w tekstach nie tylko
literackich. Odwołaj się do wybranych przykładów.
242. Przedstaw i oceń dokonujące się zmiany leksykalne w stałych związkach frazeologicznych (typu:
rozwikłać węzeł gordyjski). Wyjaśnij zjawisko na podstawie materiału z publikacji prasowych.
243. Cele i skutki komizmu w wystąpieniach parlamentarzystów. Dokonaj analizy i interpretacji zebranego
przez siebie materiału językowego.
244. Na podstawie materiału zebranego z publikacji prasowych określ typy upowszechniających się
zapożyczeń i dokonaj ich charakterystyki.
245. Dokonaj charakterystyki błędów językowych naruszających normy dobrego stylu w sprawozdaniach
prasowych. Odwołaj się do wybranych przykładów.
246. Dokonaj charakterystyki retorycznych środków stylistycznych w homiliach papieża Jana Pawła II –
wskaż ich literackie odniesienia, aluzje, powtórzenia i parafrazy.
-14-
247. Żart w publicznych wypowiedziach papieża Jana Pawła II – przedstaw, jakimi środkami artystycznego
wyrazu posługiwał się papież, nadając swym wypowiedziom charakter żartobliwy.
248. Perswazyjne środki języka na przykładzie tekstów reklamowych. Analiza przykładów.
249. Przedstaw sposoby i funkcje manipulowania językiem. Odwołaj się do wybranych tekstów literatury
pięknej i publicystyki.
250. Moda językowa – jaka jest przyczyna tego zjawiska? Zanalizuj przykłady, sięgając do wybranych
publikacji prasowych.
251. Stylizacja językowa jako element charakterystyki bohatera literackiego. Rozważ problem, przywołując
odpowiednie przykłady.
252. Dokonując analizy języka piosenek wybranego zespołu muzycznego, wyjaśnij zasadność doboru
środków wyrazu.
253. Funkcjonowanie cytatów z dzieł literackich i filmowych w języku ogólnym jako ilustracja procesu
frazeologizacji. Omów na wybranych przykładach.
254. Manipulacja językowa w prasie młodzieżowej. Omów na wybranych przykładach.
255. Eksperymenty językowe w poezji XX w. Przedstaw na wybranych przykładach.
256. Indywidualizacja języka postaci w tekstach literackich. Przedstaw na wybranych przykładach.
257. Na podstawie wybranej encykliki Jana Pawła II dokonaj charakterystyki stylu i języka tego dokumentu
papieskiego.
258. Na podstawie wybranej encykliki papieża Benedykta XVI określ cechy teologicznego stylu
naukowego.