Standardy wymagań – klasa I (fizjologia cz. I) Wymagania

Standardy wymagań – klasa I (fizjologia cz. I) Wymagania

Standardy wymaga – klasa I (fizjologia cz. I)
Wymagania podstawowe
Ucze potrafi:
definiowa poj cia: tkanka, narz d, układ narz dów;
Komórki,
tkanki narz dy -wymienia charakterystyczne cechy budowy podstawowych tkanek
i układy
wyst puj cych w organizmie człowieka oraz ich funkcje;
narz dów
-rozpoznawa na preparatach mikroskopowych poszczególne typy tkanek;
-wyja nia rol mi nia sercowego, rol mi ni gładkich i rol mi ni
szkieletowych w funkcjonowaniu organizmu człowieka;
-wylicza funkcje poszczególnych narz dów i układów narz dów oraz
okre la ich lokalizacj w organizmie;
-wyja ni poj cie metabolizmu, poda przykłady procesów anabolicznych i
katabolicznych,
-wymieni cz ci składowe typowego enzymu,
-wyja ni znaczenie enzymu (uwzgl dniaj c poj cie energii aktywacji),
-wyja ni rol ATP jako no nika energii,
-definiowa poj cie homeostazy;
-wylicza składniki homeostazy i ich rol ;
-wymienia układy narz dów uczestnicz ce w utrzymaniu homeostazy;
-wymienia składniki pokarmowe, ich rol oraz wyst powanie w
Od ywianie
produktach spo ywczych;
i układ
-identyfikowa budow chemiczn białek, w glowodanów i tłuszczy;
pokarmowy
-wskazywa zasadnicze przystosowania organizmu człowieka do trawienia
pokarmu, wchłaniania i rozprowadzania substancji od ywczych;
-wymienia etapy trawienia i wchłaniania w glowodanów, białek i
tłuszczy;
-wymienia funkcje w troby,
formułowa zasady zdrowego ywienia i podawa norm dziennego
zapotrzebowania na energi , wła ciw dla danego wieku i płci;
-definiowa poj cie: dieta i rozpoznawa rodzaje diet;
-wymienia skutki niedoboru witamin i wybranych pierwiastków w
organizmie człowieka;
-rozpoznawa otyło , bulimi i anoreksj , podaj c mo liwo
zapobiegania im oraz leczenia;
-rozró nia składniki pokarmu pod k tem zawarto ci substancji
od ywczych i ze wzgl du na ich warto kaloryczn ;
-odró nia diet pełno- i niepełnowarto ciow oraz wyja nia
konsekwencje tej ostatniej;
-wyja nia , na czym polega proces wchłaniania i rozprowadzania
substancji od ywczych po organizmie;
Wymagania ponadpodstawowe
Ucze potrafi:
interpretowa i przetwarza informacje zapisane w postaci tekstów,
rysunków, schematów, wykresów, tabel, itp;
-rysowa obraz tkanki ogl danej w mikroskopie;
-porównywa obraz mikroskopowy tkanki z fotografiami i rysunkami;
-wykazywa zale no mi dzy budow i funkcj podstawowych tkanek
wyst puj cych w organizmie człowieka;
-wykazywa zale no mi dzy budow i funkcj podstawowych narz dów
i układów;
-analizowa role poszczególnych narz dów i układów w utrzymaniu
homeostazy,
-wykazywa zwi zek budowy układu pokarmowego z procesami trawienia
i wchłaniania;
-okre la ró nice w dobowym zapotrzebowaniu na białka, w glowodany i
tłuszcze w ró nych grupach wiekowych;
-uzasadnia skutki niedoboru witamin, makro- i mikroelementów w
metabolizmie;
-wskazywa czynniki zakłócaj ce prac w troby;
- wyja nia , dlaczego proteazy wydzielane s do układu pokarmowego w
postaci nieaktywnej;
-omawia hormonaln i nerwow regulacj procesu od ywiania i trawienia
pokarmu,
-wyja nia , czym ró ni si tłuszcze wyst puj ce w pokarmach
zwierz cych od tłuszczów pochodzenia ro linnego;
-wymienia elementy układu kr enia i wskazywa ich funkcje;
Układ kr enia -wskazywa funkcje du ego i małego obiegu krwi oraz funkcje krwi;
-podawa normy ci nienia krwi oraz bada laboratoryjnych krwi;
- rozpoznawa na schemacie lub modelu elementy budowy serca;
-wymienia składniki krwi i limfy oraz ich rol ;
-wymienia czynniki powoduj ce powstawanie chorób układu kr enia;
-podawa sposoby zapobiegania chorobom układu kr enia;
-definiowa poj cia: odporno , antygen, przeciwciało, szczepionka,
surowica;
-wylicza główne elementy układu odporno ciowego i okre la ich rol ;
-wymienia typy odporno ci i wskazywa ich funkcje;
-identyfikowa drogi wnikania wirusów i bakterii do organizmu oraz skutki
zaka e ;
-przedstawia sposoby profilaktyki wybranych chorób układu kr enia;
-wyja nia w jaki sposób tworzy si skrzep,
-uzasadnia rol szczepionek i surowic w immunoprofilaktyce;
-ilustrowa sposoby zapobiegania chorobom zaka nym przykładami;
-wykazywa ró nice mi dzy swoist a nieswoist odporno ci organizmu;
-wylicza elementy składowe układu wydalniczego i wskazywa ich
Układ
rozmieszczenie w organizmie;
wydalniczy
-wskazywa przystosowania budowy układu wydalniczego do pełnionych
funkcji;
-wymienia substancje wydalane przez organizm i miejsca ich wydalania;
-identyfikowa miejsce powstawania mocznika i przyczyn jego
wydalania;
-opisywa budow makroskopow i mikroskopow nerki;
-wyja nia istot wydalania;
-omawia etapy powstawania moczu;
-wyja nia jak działa sztuczna nerka;
-omawia budow i funkcje skóry;
-wyja nia istot oddychania tlenowego i beztlenowego;
Układ
-wymienia elementy układu oddechowego, charakteryzowa ich budow
oddechowy
oraz wskazywa funkcje poszczególnych odcinków;
-przedstawia mechanizm wdechu i wydechu;
-opisywa budow mitochondrium w powi zaniu z jego funkcj ;
-wyja nia , na czym polega oddychanie komórkowe;
-wyja nia , na czym polega wymiana gazowa w p cherzykach płucnych;
-identyfikowa drog tlenu i dwutlenku w gla w organizmie;
-wymienia produkty utleniania glukozy przy udziale tlenu;
-podawa przykłady wydatkowania energii przez organizm;
-wskazywa przyczyny schorze układu oddechowego i sposoby
profilaktyki;
-wykazywa współdziałanie układu krwiono nego i limfatycznego;
-porównywa budow i funkcje krwi i limfy;
-scharakteryzowa automatyzm pracy serca;
-okre la zwi zek pomi dzy stylem ycia a powstawaniem chorób układu
kr enia;
-wykazywa rol barier anatomicznych i wydzielniczych w obronie przed
zaka eniami;
-charakteryzowa mechanizm odpowiedzi immunologicznej;
-porównywa działanie surowic i szczepionek;
-uzasadnia rol układu kr enia w utrzymaniu homeostazy;
-analizowa wyniki bada układu krwiono nego i krwi oraz wnioskowa o
stanie zdrowia człowieka;
-analizowa mechanizm swoistej i nieswoistej obrony organizmu;
-ocenia rol układu odporno ciowego w utrzymaniu zdrowia;
-uzasadnia , e nefron jest elementem strukturalnym i funkcjonalnym
nerki;
-charakteryzowa skład moczu ostatecznego, porównywa go ze składem
moczu pierwotnego;
-wykazywa , e sprawna filtracja krwi warunkuje sprawne funkcjonowanie
organizmu;
-analizowa funkcjonowanie nefronu;
-interpretowa przykładowe wyniki analizy moczu;
-wnioskowa o roli układu wydalniczego w utrzymaniu homeostazy;
-wykazywa zwi zek pomi dzy budow układu oddechowego a jego
prawidłowym działaniem;
-wykazywa zale no pomi dzy sprawno ci ruchow a pojemno ci
płuc;
-porównywa proces oddychania tlenowego i beztlenowego;
-analizowa kolejne etapy wymiany gazowej z wykazaniem roli krwi w
tym procesie;
-wnioskowa o zale no ci pomi dzy stylem ycia a cz stotliwo ci
wyst powania schorze układu oddechowego;
Układ
rozrodczy i
jego funkcje
-poda definicje: gonady, gamety, zaplemnienie, zapłodnienie, embrion,
płód,
-wyja ni istot rozmna ania si organizmów, ró nice mi dzy wzrostem i
rozwojem oraz mi dzy rozmna aniem płciowym i bezpłciowym,
-wymieni narz dy i omówi układu m skiego i e skiego,
-rozpoznawa narz dy rozrodcze, analizowa przystosowania narz dów do
pełnionych funkcji,
-analizowa i przedstawi graficznie przebieg gametogenezy,
-analizowa przebieg cyklu menstruacyjnego,
-wyliczy etapy rozwoju pre- i postnatalnego człowieka,
-charakteryzowa rol ło yska,
-charakteryzowa etapy rozwoju prenatalnego,
-wymieni czynniki powoduj ce niepłodno ,
-wyja ni na czym polega profilaktyka chorób przenoszonych drog
płciow ,
-uzasadni konieczno zachowania higieny układu rozrodczego i ci y,
-wyja ni istot spermato- i oogenezy,
-porówna procesy spermatogenezy i oogenezy,
-wyja ni na czym polega bruzdkowanie, gastrulacja i organogeneza,
-omówi hormonaln regulacj cyklu menstruacyjnego,
-obja ni cykl menstruacyjny i zmiany w przebiegu cyklu po zapłodnieniu,
-uzasadni rol błon płodowych w rozwoju zarodkowym,
-wyja ni , co jest przyczyn ci y mnogiej,