Jak ożywić energetykę jądrową

Jak ożywić energetykę jądrową?
Ludwik Pieńkowski, Krzysztof Żmijewski
Draft v12, 14.01.2014
Obietnica rozważenia możliwości wdrożenia w Polsce energetyki jądrowej
funkcjonuje w przestrzeni publicznej od kilku lat i warto zastanowić się między innymi nad
tym, jak zmieniały się w tym okresie globalne idee mające ożywić światową energetykę
jądrową.
Z perspektywy czasu można postawić tezę, że w skali globalnej szczyt renesansu
energetyki jądrowej, który rozpoczął się około roku 2000 przypadł na lata 2007 i 2008.
Ożywienie można było zauważyć na wszystkich kontynentach. W wymiarze industrialnym
wzrost aktywności odnotowano przede wszystkim w Azji, głównie w Chinach gdzie i dziś
energetyka jądrowa szybko się rozwija. Ożywienie widać też było w Europie gdzie między
innymi w 2005 roku rozpoczęto budowę elektrowni w Finlandii i w 2007 we Francji. W
obszarze badawczym wzrost zainteresowania energetyką jądrową był powszechny, ale w Azji
i USA intensywniejszy niż w Europie. Na naszym kontynencie uruchamiano właśnie wielki
program fuzji termojądrowej ITER. Budowę reaktora ITER rozpoczęto w końcu 2006 roku i
w obszarze naukowo – badawczym projekt ten dominował nad klasyczną energetyką jądrową
nawet w szczycie jej renesansu. Należy podkreślić, że fuzja termojądrowa z całą pewnością
nie zostanie wdrożona w przemyśle przed rokiem 2050, a możliwe że i rok 2100 jest dla tej
technologii wielkim wyzwaniem.
Na początku XXI wieku w rozwoju reaktorów IV generacji upatrywano siłę napędową
dla odradzającej się energetyki jądrowej. Była to kalka idei z przed kilkudziesięciu lat. Wtedy
podobna strategia zaowocowała spektakularnym sukcesem energetyki jądrowej. Wymagała
ona wielkich nakładów ze źródeł publicznych, ale kraje które ją zrealizowały uzyskały wielką
przewagę naukową i technologiczną, która utrzymuje się do dziś. Utworzone wówczas
wielkie narodowe ośrodki badań jądrowych w USA, Europie i Azji do dziś pełnią wiodącą
rolą w światowej nauce również w obszarach bardzo dalekich od energetyki jądrowej. Za
rozwojem reaktorów IV generacji nigdy nie stanął jednak żaden wielki narodowy ośrodek
badawczy. Francuski program budowy demonstracyjnego reaktora prędkiego chłodzonego
sodem jest osamotniony, trudno dopatrzyć się w nim wielkiej dynamiki, ani też istotnej
rewolucji technologicznej. Bardzo podobne reaktory były już budowane kilkadziesiąt lat
temu, a w Rosji elektrownia z takim reaktorem (BN-300) jest właśnie uruchamiana 1 .
Poprawianie technologii przy ograniczonych funduszach, to nie rewolucja technologiczna
napędzająca rozwój całego sektora energetyki jądrowej. Jednak w roku 2006 wydawało się,
że wielkie publiczne fundusze na rozwój reaktorów IV generacji, w tym na reaktory
powielające paliwo, dające możliwość zdecydowanego ograniczenia ilości i toksyczności
wypalonego paliwa są na wyciągnięcie ręki, że istnieje globalna zgoda na uruchomienie prac
nad tymi reaktorami mimo, że ich wdrożenie możliwe będzie dopiero po roku 2040.
1
Beloyarsk 4 criticality soon, 30 December 2013
http://www.world-nuclear-news.org/NN-Beloyarsk-4-criticality-soon-3012131.html
1
W 2007 roku zawiązano europejska platforma rozwoju zrównoważonej energetyki
jądrowej, SNEPT, której filarami zostały najsilniejsze firmy i ośrodki naukowe działające w
obszarze energetyki jądrowej2. Partnerami SNETP zostały też ośrodki naukowe z Polski, a
nieco później dołączył w skromnym wymiarze nasz przemysł z firmą PROCHEM S.A..
Powstała również polska platforma energetyki jądrowej, ale nigdy nie podjęła realnych
działań. Jednak w 2007 roku wydawało się, że rekomendacje SNETP spowodują
uruchomienie przez EURATOM znacznych środków na badania w obszarze energetyki
jądrowej. Tak się jednak nie stało.
We wrześniu 2007 roku w Wiedniu w siedzibie Międzynarodowej Agencji Energii
Atomowej, IAEA, została zawiązana międzynarodowa organizacja Global Nuclear Energy
Partnership, GNEP3 i jej siłą napędową były USA obiecujące ponad 400 milionowy roczny
budżet dla swojej części GNEP4. Członkiem założycielem GNEP była między innymi Polska.
Jednak planów GNEP nigdy nie zrealizowano. USA na swoją część GNEP w roku fiskalnym
2008 przeznaczyło jedynie 120 mln USD i była to połowa kwoty, o którą występował USDepartament Energii (DOE). Już w październiku 2007 roku powstała w USA opozycja wobec
GNEP żądająca całkowitego zaprzestania finansowania GNEP 5 . Administracja prezydenta
Busha uruchomiła GNEP w 2006 roku i podjęła decyzję o zaprzestaniu finansowania GNEP
w ostatnich dniach urzędowania prezydenta Busha, w grudniu 2008 roku6. Upadek GNEP w
USA spowodował, że w 2010 przestała istnieć międzynarodowa organizacja GNEP. Zamiast
zamknąć GNEP zmieniono status i nazwę organizacji na International Framework for Nuclear
Energy Coooperation, IFNEC7. Misją GNEP było zrealizowanie konkretnego programu i za
tym programem miały stać znaczne środki przede wszystkim w USA. Natomiast celem
2
Sustainable Nuclear Energy Technology Platform, http://www.snetp.eu
Członkami SNETP są między innymi: E.ON, EDF, VATTENFALL, RWE, FORTUM, AREVA, CEA, CNRS,
AMEC NNC, CEZ, KTH, AGH, NCBJ
3
Global Nuclear Energy Partnership, GNEP, http://www.iaea.org/newscenter/news/2007/gnep.html
4
“Department of Energy Requests $24.3 Billion for FY 2008 Budget”
The Office of Nuclear Energy ($875 million) includes $395 million for the Advanced Fuel Cycle Initiative and
other activities to support the Global Nuclear Energy Partnership (GNEP). (In addition, $10 million is provided
to GNEP from the National Nuclear Security Administration to promote GNEP's non-proliferation goals, for a
total of $405 million for GNEP.)
http://energy.gov/articles/department-energy-requests-243-billion-fy-2008-budget
oraz
FY 2009 FEDERAL RESEARCH AND DEVELOPMENT BUDGET, February 4, 2008
http://www.whitehouse.gov/files/documents/ostp/Budget09/Fy2009R_DFinal.pdf
5
List przedstawicieli “The Union of Concerned Scientists” do senatorów
We write to oppose the Department of Energy's (DOE) Global Nuclear Energy Partnership (GNEP) plan for
reprocessing spent nuclear fuel because it undermines U.S. nonproliferation policy, would cost taxpayers $100
billion or more, and, as many in the nuclear industry point out, does not solve the nuclear waste problem. The
Senate Appropriations Committee Fiscal Year 2008 Energy and Water Appropriations bill provides $243 million
for GNEP, while the House approved $120 million in its version of the bill. We urge you to eliminate funding for
the program
http://www.ucsusa.org/assets/documents/nwgs/community-letter-gnep-congress_final.pdf
6
ENERGY AND WATER DEVELOPMENT APPROPRIATIONS BILL, 2009, 10 December 2008
http://beta.congress.gov/ i tam posłużyć się wyszukiwarką dokumentów
The report accompanying the fiscal year 2008 appropriations bill also directed the Office of Nuclear Energy to
compete 50 percent of the research funds provided for the Global Nuclear Energy Partnership (GNEP). The
Department did not agree with this direction and so it continued to obligate funds in a non-competitive manner,
until it became impossible to comply with the Congressional direction. The Committee has eliminated all funding
for the Administration’s GNEP initiative for fiscal year 2009 and redirected a smaller
amount to the Advanced Fuel Cycle Initiative. (…) Committee’s recommendation to provide no funds for the
Global Nuclear Energy Partnership (GNEP) program and instead fund the Advanced Fuel Cycle Initiative at
$90,000,000, $211,500,000 below the budget request for GNEP
7
Framework for Nuclear Energy Cooperation, IFNEC, http://www.ifnec.org/
2
IFNEC jest jedynie coś co można nazwać troską, aby było dobrze. IFNEC nie dysponuje
istotnymi funduszami, ani też rekomendacje IFNEC nie powodują wyzwolenia znacznych
środków finansowych dla rozwoju energetyki jądrowej. Innymi słowy i w pewnej przesadzie
potężny GNEP z konkretną wizją i środkami został zamieniony na klub dyskusyjny
troszczący się o ogólne dobro energetyki jądrowej8.
Podsumowując tę część, w latach 2009 – 2010 zakończyła się globalna wizja
zdynamizowania rozwoju światowej energetyki jądrowej poprzez zaangażowanie znacznych
środków publicznych w rozwój reaktorów IV generacji i realizację programu GNEP.
W okresie ostatnich dziesięciu lat znacznie wzrosły szacowane koszty budowy
elektrowni jądrowych. Obecnie dla europejskich inwestycji szacunkowy koszt budowy
elektrowni z reaktorem EPR wynosi około 5 mln EUR za 1 MW mocy elektrycznej9 i jest on
około dwa razy większy od szacunków z lat 2003 – 2006 . Dzisiejsze analizy bazują jednak na
wiedzy o realnie prowadzonych inwestycjach w Finlandii i Francji oraz na przygotowywanej
inwestycji w Wielkiej Brytanii. Należy pamiętać, że szacunki z lat 2003 – 2006 nie miały
takiego oparcia, co zapewne jest jedną z istotnych przyczyn ich zaniżenia. Powszechnie
uznaje się, że coraz bardziej rygorystyczne wymagania w obszarze z bezpieczeństwa,
szczególnie po katastrofie w Fukushimie, spowodowały znaczy wzrost kosztów inwestycji.
Podkreśla się, że wzrost kosztów inwestycyjnych dotyczy wszystkich technologii
energetycznych, co wynika głównie ze wzrostu cen surowców oraz kosztu zarządzania
ryzykiem. Ten ostatni czynnik szczególnie mocno dotyka europejskich inwestycji między
innymi ze względu na prowadzoną politykę energetyczno–klimatyczną i obowiązujące
regulacje. Koszt zarządzania ryzykiem szczególnie też mocno dotyczy energetyki jądrowej.
Wynika to z jej specyficznych cech, takich jak duży udział nakładów inwestycyjnych w
koszcie wytwarzanej energii, wrażliwość na decyzje polityczne, możliwość narzucenia w
przyszłości obowiązku spełnienia dodatkowych, kosztownych wymagań w obszarze
bezpieczeństwa, możliwość wstrzymania pozwolenia na działalność z jakiegoś arbitralnego
powodu, co miało miejsce niemal na całym świecie po katastrofie w Fukushimie.
Należy też pamiętać, że obecnie na rynku dostępne są jedynie reaktory o dużej mocy
co powoduje, że najmniejsza możliwa inwestycja w energetyce jądrowej jest niezwykle
kosztowna. W USA w raporcie DOE do Kongresu opublikowanym w kwietniu 2010 roku
8
Należy porównać dwa krótkie dokumenty programowe: „Global Nuclear Energy Partnership Statement of
Principle” (http://energy.gov/sites/prod/files/edg/news/archives/documents/GNEP_Signed_SOP.pdf) oraz
„Statement of Mission IFNEC” (http://www.ifnec.org/Portals/0/Docs/IFNEC/IFNEC_StatementofMission.pdf)
9
Francja, elektrownia Flamanville 3 z reaktorem EPR firmy AREVA:
The overnight capital cost or construction cost was expected to be €3.3 billion in 2005 Euros (€3.55 billion in
2008 Euros) and power from it EUR 4.6 c/kWh – about the same as from new combined cycle gas turbine at
2005 gas prices and with no carbon emission charge. Series production costs were projected at about 20% less.
EDF then submitted a construction license application. The Flamanville 3 unit is to be 4500 MWt, 1750 MWe
gross (at sea temperature 14.7°C) and 1630 MWe net. (…) At the end of 2008 the overnight cost estimate
(without financing costs) was updated by 21% to €4 billion in 2008 Euros (€2434/kW), and electricity cost to be
5.4 cents/kWh (compared with 6.8 c/kWh for CCGT and 7.0 c/kWh for coal, "with lowest assumptions" for CO2
cost). These costs were confirmed in mid 2009, when EdF had spent nearly EUR 2 billion. In July 2010 EdF
revised the overnight cost to about EUR 5 billion and the grid connection to early 2014 - two years behind
schedule. In July 2011 EdF again revised the completion time to 2016 due to re-evaluation of civil engineering
works and to take into account interruptions during the first half of the year. There had been problems
coordinating the nine main subcontractors, and EdF hoped the new schedule would progress "the construction
of the Flamanville EPR ...... under optimized conditions." The cost was now put at EUR 6 billion. In December
2012 EdF raised the cost estimate to EUR 8.5 billion including financing, and said that completion was still
expected in 2016.
http://www.world-nuclear.org/info/Country-Profiles/Countries-A-F/France/
3
stwierdzono, że jedną z podstawowych barier rozwoju energetyki jądrowej jest duży koszt
całkowity inwestycji 10 . W 2011 roku wytyczono w USA strategię prac nad wdrożeniem
reaktorów modułowych małej mocy (Small Modular Reactor, SMR) jako pomysł na
ożywienie energetyki jądrowej i podjęto działania zogniskowane na technologiach
sprawdzonych, których przemysłowe wdrożenie możliwe jest w perspektywie dziesięciu lat.
Strategia SMR wsparta niewielkimi środkami publicznymi w skali budżetu DOE 11 to z
perspektywy USA rodzaj treningu celem utrzymania kompetencji przemysłowych
niezbędnych do budowy reaktorów jądrowych, w tym reaktorów napędowych dla łodzi
podwodnych. W strategii tej jest jedynie pomysł na biznes, na zbudowanie w przyszłości
szerokiego rynku nabywców reaktorów SMR, a sama budowa nawet kilku SMR-ów w żaden
sposób nie wpłynie na mix energetyczny w USA. Program ten na razie nie może być nawet
dostrzegany przez amerykański sektor energetyczny w którym działa ponad 100 reaktorów
jądrowych dużej mocy.
Przy tak określonych warunkach strategii SMR najbardziej odpowiednie są projekty
wykorzystujące technologie reaktorów lekkowodnych typu PWR. Wiodącym programem w
tym obszarze w USA jest mPower firmy B&W o mocy 180 MW elektrycznych. Celem
programu mPower jest uruchomienie instalacji w roku 2021. W listopadzie 2012 roku
program mPower uzyskał deklarację wsparcie przez DOE12 i w 2013 roku otrzymał dotację w
wysokości niemal 100 milionów dolarów13. Forbes przytacza szacunki B&W według których
koszt budowy mPower ma wynieść 5 mln USD za 1 MW mocy elektrycznej 14. W grudniu
10
“Nuclear Energy Research and Development Roadmap”, Report to Congress, April 2010
Capital Cost – The current fleet of nuclear power plants produces electricity at a very low cost (approximately
2–3 cents/kilowatt-hour) because these plants have already repaid the initial construction investments. However,
the capital cost of a large new plant is high and can challenge the ability of electric utilities to deploy new
nuclear reactors. Thus, it is important to reduce the capital cost by innovative designs. The introduction of
smaller reactors might reduce capital costs by taking advantage of series fabrication in centralized plants and
may reduce financial risk by requiring a smaller up-front investment.
http://energy.gov/sites/prod/files/NuclearEnergy_Roadmap_Final.pdf
11
Small modular nuclear reactors
The mission of the SMR Licensing Technical Support program is to promote the accelerated deployment of
SMRs by supporting certification and licensing requirements for U.S.-based SMR projects through cooperative
agreements with industry partners, and by supporting the resolution of generic SMR issues. DOE anticipates
continuing efforts toward a 6-year $452 M program.
http://energy.gov/ne/nuclear-reactor-technologies/small-modular-nuclear-reactors
12
“Energy Department Announces New Investment in U.S. Small Modular Reactor Design and
Commercialization”, November 2012
http://energy.gov/articles/energy-department-announces-new-investment-us-small-modular-reactor-design-and
oraz:
“Invitation to the mPower party”
B&W has so far invested more than $360 million in the mPower program, and Ferland expressed his
appreciation of the funding the project has received through the DoE's Small Modular Reactor Licensing
Technical Support Program. Earlier this year the program received the first $79 million of a DoE funding
package worth a total of some $150 million over five years.
http://www.world-nuclear-news.org/C_BW-invitation-to-the-mPower-party-1411131.html
http://www.generationmpower.com/
13
“B&W mPower Gets Additional Funds”
Babcock & Wilcox Co. (BWC) announced the sanction of additional $20.5 million to its subsidiary, Babcock &
Wilcox mPower, Inc. (B&W mPower), by the U.S. Department of Energy (:DOE). The unit got the sanction
under the cooperative agreement signed by the parties in Apr 2013. Per the agreement, the funds will be
available through DOE’s Small Modular Reactor (:SMR) Licensing Technical Support Program for the
development and licensing of B&W’s mPower technology. Upon signing the agreement, B&W’s mPower had
received $79 million.
http://finance.yahoo.com/news/b-w-mpower-gets-additional-202002886.html
14
“U.S. Sustains Support For Small Modular Nuclear Reactors”
B&W claims that the overnight cost for an mPower reactor is about $5,000/kW.
4
2013 w drugim konkursie na dofinansowanie wdrożenia reaktory małej mocy DOE
zaakceptował do realizacji projekt NuScale o mocy 45 MW elektrycznych15.
Realizacja takiej strategii SMR jest możliwa również wykorzystując reaktory
wysokotemperaturowe typu HTR. W USA program NGNP w latach 2006 – 2010 uzyskał
wsparcie DOE w wysokości około pół miliarda dolarów i osiągnął poziom umożliwiający
podjęcie inwestycji, ale decyzja o rozpoczęciu inwestycji nie została podjęta 16. Natomiast w
Chinach w grudniu 2012 roku program reaktorów wysokotemperaturowych HTR-PM
wznowił budowę przemysłowej instalacji po zawieszeniu jej w 2011 roku w wyniku
katastrofy w Fukushimie. Oczekuje się uruchomienia HTR-PM (układ dwóch reaktorów
dających łącznie moc 210 MW elektrycznych) w 2017 roku, a koszt inwestycji Chińczycy
szacują na 2,5 mln USD za 1 MW mocy elektrycznej17.
Należy podkreślić, że podstawą rozwoju energetyki jądrowej w Chinach jest budowa
floty kilkudziesięciu lekkowodnych reaktorów dużej mocy 18 . W Chinach działa też blok
energetyczny z reaktorem lekkwodnym o małej mocy 300 MW elektrycznych, jak również
prowadzone są pace nad lekkwodnymi SMR-ami w ramach projektu ACP10019. Niewątpliwie
Chiny są obecnie światowym liderem rozwoju energetyki jądrowej i możliwe, że niedługo
będą dominowały w energetyce jądrowej. Chińczycy nie poszukują metody ożywiania
energetyki jądrowej, gdyż u nich jest to bardzo ożywiony sektor. W kontaktach
międzynarodowych Chiny nadal bardziej zabiegają o przyciąganie z innych krajów
technologii, firm i ekspertów niż o ekspansję swoich produktów i rozwiązań, ale to zapewne
niedługo się zmieni.
Ignorowanie opcji chińskiej w energetyce jest szczególnie nierozsądne, jeżeli pisze się
te słowa na laptopie chińskiej produkcji a czyta na laptopie z chińskimi, niewątpliwie,
podzespołami. Zamiast bezwarunkowo skreślać tę opcję powinniśmy określić przy spełnieniu
jakich warunków opcja ta stanie się dla nas interesującą. Nie chodzi tu oczywiście o koszt i
termin – w tych kategoriach Chiny już są liderem. Obawa przed „chińszczyzną” dotyczy
jakości a przede wszystkim niezawodności mechanizmów bezpieczeństwa. Należy tu zwrócić
uwagę na rozwijającą się współpracę chińsko-niemiecką 20 - chiński hard-hardware
wspomagany siemensowskim soft-hardware i software może stać się ofertą nie do przebicia.
W zakresie SMR-ów współpraca ta wydaje się ważniejszą niż dotychczasowa współpraca
chińsko-francuska21 jako, że francuskie zaangażowanie w SMR-y jest raczej nikłe.
Zupełnie inna niż w Chinach jest sytuacja w USA, gdzie w energetyce pracuje ponad
100 reaktorów. Jednak od kilkudziesięciu lat energetyka jądrowa w USA jest praktycznie w
stagnacji. Niedawno uruchomiona budowa dwóch bloków energetycznych na pewno niesie
http://www.forbes.com/sites/williampentland/2013/06/15/u-s-sustains-support-for-small-modular-nuclearreactors/?partner=yahootix
15
“Energy Department Announces New Investment in Innovative Small Modular Reactor”, December 12,
2013
http://energy.gov/articles/energy-department-announces-new-investment-innovative-small-modular-reactor ,
http://www.world-nuclear-news.org/NN-NuScale-SMR-wins-second-DoE-funding-round-1312137.html
http://www.nuscalepower.com/
16
Program NGNP Industry Alliance, http://www.ngnpalliance.org/
17
“China builds new nuclear plant”, January 2013
http://www.china.org.cn/business/2013-01/07/content_27606925.htm
18
Nuclear Power in China (Updated December 2013)
Mainland China has 17 nuclear power reactors in operation, 30 under construction, and more about to start
construction.
http://www.world-nuclear.org/info/Country-Profiles/Countries-A-F/China--Nuclear-Power/
19
Patrz np. http://www.world-nuclear.org/info/Country-Profiles/Countries-A-F/China--Nuclear-Power/
20
http://poznajatom.blogspot.com/2012_12_01_archive.html
21
http://www.energylivenews.com/2013/12/09/areva-signs-series-of-deals-with-chinese-nuclear-partners/
5
nadzieje na utrzymanie przez USA pozycji światowego lidera, ale nie jest to przełom.
Ameryka poszukuje metody ożywienia energetyki jądrowej poprzez realizację strategii SMR i
jest otwarta na współpracę międzynarodową co najmniej w kwestii poszukiwania
potencjalnych nabywców, użytkowników. Strategia SMR kształtuje też obszar naukowo badawczy i pozycjonuje go inaczej niż miniona epoka GNEP + Generation IV. Wtedy na
całym świecie (oprócz Chin) wiodącą rolę miały pełnić wielkie programy rządowe,
europejskie finansowane z środków publicznych i nie obiecujące żadnych wdrożeń w
energetyce przed rokiem 2040. Oczywiście wsparcie naukowo badawcze dla strategii SMR
jest niezbędne, ale przy priorytecie osiągnięcia wdrożenia przemysłowego w perspektywie
kilku, najwyżej kilkunastu lat.
Badania nad lekkowodnymi reaktorami SMR i w znacznie mniejszym stopniu nad
reaktorami HTR prowadzone są również w kilkunastu innych krajach, 22 a najbardziej
zawansowane projekty są chyba w Argentynie, Japonii, Korei i Rosji. Jednak w żadnym z
tych krajów programy te nie są traktowane tak wyraźnie jak w USA jako potencjale koło
zamachowe dla całego sektora. Sytuacja ta może jednak się zmienić23. Obecnie programy te w
wielu krajach pełnią rolę uzupełniającą, pomocniczą w stosunku do istniejącej tam energetyki
jądrowej dając przestrzeń dla rozwoju kadr i umacniając obszar naukowo badawczy. Widać
też, że część projektów poszukuje partnerów do współpracy, ale wydaje się że wówczas tak
jak w przypadku rosyjskiego projektu KLT-40S 24 najbardziej interesuje ich współpraca z
Chinami poszukując kapitału, rynku i wiedzy technologicznej. Nie należy też ignorować
możliwej współpracy rosyjsko-niemieckiej25.
Należy w tym kontekście podkreślić, że w Polsce od jesieni 2012 realizowany jest
niewielki, ale strategiczny projekt HTRPL koordynowany przez AGH26. Projekt ten działa w
ramach szerszego strategicznego programu Narodowe Centrum Badań i Rozwoju27, którego
zadaniem jest wspieranie rozwoju energetyki jądrowej w Polsce. Realizację projektu HTRPL
zaplanowano na 30 miesięcy, a budżet HTRPL wynosi 6,4 mln zł. Jednym z celów głównych
projektu jest zbadanie możliwości wdrożenia w Polsce reaktorów HTR. Wśród partnerów
konsorcjum realizujących ten program jest między innymi KGHM Polska Miedź S.A. oraz
TAURON Polska Energia S.A., czyli duże polskie firmy z których jedna wykorzystujące
znaczne ilości energii, a druga wytwarza ją na dużą skalę. Niedawno uruchomiono też
program europejski NC2I-R, które koordynowany jest przez NCBJ Świerk i którego celem
jest harmonizowanie niewielkich europejskich wysiłków nad wdrożeniem jądrowych
elektrociepłowni (jądrowa kogeneracja, nuclear cogeneration), wykorzystujących reaktory
HTR.
22
“STATUS OF SMALL AND MEDIUM SIZED REACTOR DESIGNS”, IAEA, September 2012
http://www.iaea.org/NuclearPower/Downloadable/SMR/files/smr-status-sep-2012.pdf
oraz
Small Nuclear Power Reactors
http://www.world-nuclear.org/info/Nuclear-Fuel-Cycle/Power-Reactors/Small-Nuclear-Power-Reactors/
23
Patrz na przykład: "SMR Installed Capacity Could Be 40 GW By 2030, Says Russia",
05.12.2013_No48 / World Nuclear Review
http://www.nucnet.org/all-the-news/2013/12/05/smr-installed-capacity-could-be-40-gw-by-2030-says-russia
24
Russia, China work on advanced nuclear, 08 December 2011
Russia went on to expand its leadership in this area with the adaptation of the KLT-40S small reactor for
installation in pairs on a barge. (...)Chinese interest in this kind of power source has grown steadily in recent
years and has now reached the level of formal cooperation.
http://www.world-nuclear-news.org/NP_Russia_China_work_on_advanced_nuclear_0812111.html
25
http://www.china.org.cn/environment/2011-04/15/content_22370155.htm
26
http://htrpl.agh.edu.pl/; strona internetowa w przygotowaniu
27
http://www.ncbr.gov.pl/ i tam zakładka "programy strategiczne"
6
Jesienią 2013 roku z inicjatywy Społecznej Rady do spraw Rozwoju Gospodarki
Niskoemisyjnej28 odbyła się w Warszawie debata o reaktorach małej mocy, na której były
prezentowane projekty mPower z USA i HTR-PM z Chin. Zaprezentowano stanowisko USDepartment of Energy, Ministerstwa Gospodarki oraz PGE S.A.. Przedstawiono również stan
prac naukowo-badawczych prowadzonych w Polsce i Europie w obszarze reaktorów małej
mocy typu HTR29.
Podsumowując, w okresie ostatnich lat globalne idee mające zapewnić rozwój
energetyki jądrowej uległy istotnym zmianom. Porzucono idee oparcia rozwoju całego
sektora o rządowe, europejskie programy o wielkiej wartości, ale deklarujące że wdrożenia
przemysłowe nastąpią dopiero po roku 2040. W Chinach trwa spektakularny rozwój
energetyki jądrowej, a w USA wykuwa się idea ożywienia całego sektora poprzez wdrożenia
w możliwie krótkim czasie, do roku 2025 reaktorów małej mocy. Strategię SMR można
zrealizować wykorzystujących dobrze sprawdzone technologie, czyli przede wszystkim
technologie reaktorów lekkowodnych typu PWR, ale i reaktorów wysokotemperaturowych
typu HTR. Wydaje się, że realizując w Polsce program wdrożenia energetyki jądrowej warto
być otwartym na te nowe trendy.
Podziękowania
Opracowanie zostało przygotowane przy częściowym wsparciu strategicznego projektu
badawczego SP/J/1/166183/12 „Rozwój wysokotemperaturowych reaktorów do zastosowań
przemysłowych”, który jest finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
28
Społeczna Rada do spraw Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej
http://www.rada-npre.pl/
29
„Rozproszona energetyka jądrowe” – materiały z debaty dostępne są pod adresem:
http://www.proinwestycje.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=412%3Arozproszonaenergetyka-jdrowa&catid=1&lang=pl
7