Kształtowanie zrównoważonego systemu transportu drogowego

PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ
z. 97
Transport
2013
Agnieszka Merkisz-Guranowska, Katarzyna Stako
Politechnika Poznaska, Wydzia Maszyn Roboczych i Transportu
KSZTATOWANIE ZRÓWNOWAONEGO
SYSTEMU TRANSPORTU DROGOWEGO
Rkopis dostarczono, kwiecie 2013
Streszczenie: Unijna polityka transportowa wymaga tworzenia zrównowaonych systemów
transportowych. Celem takiego systemu jest zapewnienie dostpnoci usug transportowych
i mobilnoci wszystkich mieszkaców, w sposób bezpieczny i przyjazny rodowisku, przyczyniajc si
do rozwoju gospodarczego i wzrostu dobrobytu spoeczestwa. Mimo, e zrównowaony system
transportowy powinien integrowa róne gazie transportu, z uwagi na dominujcy udzia transportu
drogowego w przewozach osób i adunków, naley podj dziaania ograniczajce negatywne
oddziaywania rodowiskowe transportu drogowego, przy jednoczesnej poprawie jego funkcji
spoecznych i gospodarczych. W artykule zostay przedstawione dotychczasowe kryteria ksztatowania
systemów transportowych, zaoenia zrównowaonego systemu transportowego oraz schemat
postpowania przy projektowaniu zrównowaonego systemu transportu drogowego.
Sowa kluczowe: system transportowy, zrównowaony transport, transport drogowy
1. WPROWADZENIE
Waciwie rozwinita infrastruktura transportowa ma kluczowe znaczenie dla rozwoju
gospodarki oraz dla poziomu ycia spoeczestwa. Z drugiej strony ewolucja sieci
transportowej jest cile zwizana z ogólnym poziomem gospodarczym. Rozwój
gospodarczy przekada si na rosncy popyt na usugi transportowe a rozwinita
infrastruktura transportowa sprzyja lokalizacji inwestycji i prowadzeniu dziaalnoci
gospodarczej, zarówno przemysowej jak i usugowej. Sieci transportowe umoliwiaj
przepyw ludzi i dóbr przez co wpywaj na wymian handlow i mobilno ludnoci.
Wspóczenie, rozwinita sie transportowa jest niezbdnym warunkiem midzynarodowej
integracji regionów i uczestnictwa w procesach globalizacji.
Pozytywne oddziaywanie systemów transportowych uzalenione jest od ich sprawnoci
i efektywnoci. Sprawno ograniczana jest gównie poprzez zjawisko kongestii, które jest
konsekwencj wzrostu liczby pojazdów i natenia ruchu. Ponadto cakowita efektywno
systemu transportowego obniana jest przez inne negatywne zjawiska towarzyszce
380
Agnieszka Merkisz-Guranowska, Katarzyna Stako
rozwojowi transportu takie jak haas czy emisja szkodliwych substancji do otoczenia.
Sektor transportowy odpowiada za zuycie blisko jednej trzeciej energii w krajach
czonkowskich UE i za jedn pit emisji gazów cieplarnianych [7]. Ponadto ma duy
udzia w generowaniu zanieczyszczenia powietrza oraz haasu.
Transport
Tramwaje&metro powietrzny
1%
9%
Kolej
6%
Transportmorski
1%
Autobusy
8%
Samochody
osobowe
73%
Jednolady
2%
Dla transportu powietrznego i morskiego – wy?cznie krajowy i wewntrzny w ramach pastw UE-27
Rys. 1. Struktura przewozów w transporcie pasaerów w UE (% pkm) [12]
Powietrzny
0,1%
Morski
37,3%
Drogowy
45,6%
ródldowy
Rurocigowy
3,3%
3,2%
Kolejowy
10,5%
Dla transport drogowego – krajowy i midzynarodowy realizowany pojazdami zarejestrowanymi w
pastwach UE-27; Dla transportu powietrznego i morskiego – wy?cznie krajowy I wewntrzny w
ramach pastw UE-27
Rys. 2. Struktura przewozów w transporcie adunków w UE (% tkm) [12]
Ksztatowanie zrównowaonego systemu transportu drogowego
381
Dominujc gazi transportu pozostaje transport drogowy, za porednictwem którego
realizowanych jest ponad 80% przewozów pasaerów (rys.1) oraz blisko poowa
przewozów adunków (rys. 2). Std kluczowe znaczenie przypisuje si rozwojowi tej
wanie gazi transportu na jako ycia spoeczno-gospodarczego i w dalszej czci
artykuu tej gazi transportu zostanie powicona szczególna uwaga.
2. ODDZIAYWANIE POJAZDÓW NA RODOWISKO
Rozwój sieci transportowej a tym samym wzrost przewozów w kadej gazi transportu
generuje negatywne oddziaywania na rodowisko, w tym na zdrowie ludzkie.
Unia Europejska posiada jedn z najgstszych na wiecie sieci transportowych, co
wynika z gstoci zaludnienia i bardzo wysokiego popytu na usugi transportowe. Zgodnie
z szacunkami Europejskiej Agencji rodowiska okoo 25% ludnoci krajów UE
(z wyjtkiem Rumunii i Bugarii) mieszka w odlegoci nie wikszej ni 500m od dróg o
nateniu ruchu ponad 3 milionów pojazdów rocznie [6].
Transport drogowy zuywa najwicej energii odpowiadajc za zuycie 26% energii
finalnej w Unii Europejskiej [12]. Ponadto jest gazi, która ma najwikszy udzia w
emisji gazów cieplarnianych, tj. 93% cakowitej emisji generowanej przez transport1 [12].
Rozwój infrastruktury transportu drogowego ma wpyw na krajobraz i zagospodarowanie
przestrzeni, gdy sie drogowa dzieli naturalne tereny na mae obszary ograniczajc
rozwój fauny i flory. Wany problem stanowi równie haas zwizany z transportem.
wiatowa Organizacja Zdrowia szacuje, e rocznie w Europie haas generowany wycznie
przez rodki transportu drogowego odbiera co najmniej milion zdrowych lat ycia ludnoci
[8].
Kolejnym negatywnym zjawiskiem jest bezporednie zagroenie ycia czowieka.
Mimo znacznego postpu, który poczyniono w dziedzinie bezpieczestwa drogowego,
roczna liczba zabitych wynosi w UE blisko 43 tysice, co stanowi 97% zabitych w
wypadkach wszystkich rodków transportu [12].
W ostatnim czasie poczyniono znaczny postp w ograniczaniu negatywnego
oddziaywania pojazdów na rodowisko. Postp ten dotyczy gównie zmniejszania emisji
zwizków szkodliwych poprzez rozwój ukadów napdowych i zastosowanie paliw
alternatywnych, ograniczania poboru surowców naturalnych i zmniejszania iloci odpadów
dziki recyklingowi wycofanych z uytku pojazdów czy zmniejszenia emisji haasu.
Zgodnie z danymi Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów ACEA
haas generowany przez samochody osobowe zosta ograniczony o 90% porównujc z
1970 rokiem [5]. Obecnie 85% masy pojazdów wykorzystywane jest w postaci czci
zamiennych, surowców wtórnych lub jako ródo energii a od 2015 roku zaledwie 5%
masy wycofanego z uytku pojazdu bdzie skadowane. Bardzo duy postp zanotowano
w obszarze zmniejszenia emisji zanieczyszcze, który w transporcie drogowym jest
wyra
nie wikszy ni w pozostaych gaziach transportu. Jeden pojazd wyprodukowany
1
w cakowitej emisji nie brano pod uwag transportu lotniczego i morskiego na poczeniach poza unijnych
oraz zuycia trakcji elektrycznej kolei
382
Agnieszka Merkisz-Guranowska, Katarzyna Stako
w latach 70-tych ubiegego wieku emitowa do atmosfery tyle zanieczyszcze co 100
wspóczesnych samochodów [5]. Dopuszczalne limity emisji zwizków gazowych
i czstek staych okrelone w europejskiej normie Euro 6 s wielokrotnie mniejsze od
dotychczasowych. Obecnie filtry czstek staych s w stanie ograniczy emisj z silników
diesla o 99%. W 1995 roku 80% nowych samochodów emitowao ponad 161 g/km CO2
a zaledwie 3% nie wicej ni 140 g/km. W 2008 ju 42% nowych pojazdów emitowao nie
wicej ni 140g/km of CO2, a tylko 31% wicej ni 161 g/km (rys.3). Z uwagi na
rygorystyczne normy, usuwane z pojazdów spaliny s czsto czystsze ni otaczajce
pojazd powietrze, zwaszcza w miastach [5]. Mimo tego, planuje si dalsze dziaania
majce na celu zwikszenie czystoci spalin oraz obnienie iloci emitowanych gazów
cieplarnianych.
Pomimo tego, e nowe pojazdy emituj znacznie mniej CO2, transport drogowy
(obejmujcy równie osobowe pojazdy) pozostaje jednym z niewielu sektorów przemysu,
dla których cakowita emisja wzrasta. Wynika to z rosncych przewozów adunków,
rosncego parku samochodów osobowych i zwikszajcych si przebiegów [5].
W zwizku z powyszym obecnie najwikszy postp mona uzyska poprzez odpowiednie
ksztatowanie systemów transportowych tym bardziej, e wikszo eksploatowanych
pojazdów s to pojazdy kilku albo kilkunastoletnie o klasycznych ukadach napdowych.
EmisjaCO2 znowychpojazdów (g/km)
161+
80%
141160
121140
31%
120
27%
26%
16%
17%
3%
1995
2008
Rys.3. Zmiany w emisji CO2 [5]
3. ZRÓWNOWAONY SYSTEM TRANSPORTOWY
Systemem transportowym nazywa si system, którego gównym celem funkcjonowania
jest przemieszczenie ludzi lub adunków, który posiada okrelone wasnoci takie jak [11]:
punkty powstawania, przetwarzania oraz zanikania potoku ruchu,
charakterystyki techniczne oraz ekonomiczne,
potok ruchu,
organizacj wic potok ruchu z systemem.
Celem zrównowaonego systemu transportowego jest zapewnienie dostpnoci usug
transportowych i mobilnoci wszystkich mieszkaców obszaru, który obejmuje, w sposób
Ksztatowanie zrównowaonego systemu transportu drogowego
383
bezpieczny i przyjazny rodowisku, przyczyniajc si do rozwoju gospodarczego i wzrostu
dobrobytu spoeczestwa.
Zrównowaony system transportowy posiada wszystkie cechy systemu transportowego,
jednake przy projektowaniu takiego systemu bierze si jednoczenie pod uwag aspekty
[2]:
Ekonomiczne – aby system transportowy by jak najbardziej wydajny przy
okrelonych kosztach lub dan efektywno mona byo uzyska przy moliwie
najmniejszych kosztach (wymiernych i niewymiernych). Wzrost efektywnoci
mona otrzyma miedzy innymi poprzez odpowiednie zarzdzanie ruchem (np.
sygnalizacja wietlna, moliwo zmiany kierunku wybranych pasów ruchu w
zalenoci od potrzeb), wykorzystanie inteligentnych systemów transportowych (np.
technologie umoliwiajce kierowcom biecy wybór tras, tak aby stymulowa
równomierny rozkad ruchu i minimalizacj korków).
Ekologiczne – aby funkcjonujcy system transportowy powodowa jak najmniejsze
negatywne obcienie dla rodowiska (emisja spalin, poziom haasu). Zmniejszenie
emisji moe zosta osignite poprzez zwikszanie pynnoci ruchu oraz
ograniczenie ruchu pojazdów silnikowych w centrach miast, integracj transportu
drogowego z innymi gaziami transportu w ramach systemów Park&Ride,
Park&Go, podnoszenie jakoci i dostpnoci transportu publicznego.
Spoeczne – aby system transportowy by jak najbardziej uyteczny dla
spoeczestwa odpowiadajc na zgaszane zapotrzebowanie na przewozy oraz
gwarantujc dostpno celów podróy. Funkcja spoeczna moe by realizowana
poprzez rozbudowan sie transportu publicznego czy odpowiednio rozbudowan
infrastruktur drogow.
Kady system transportowy w celu sprawnego realizowania przemieszczenia osób i/lub
adunków skada si z podsystemów [1]:
technicznych (np. infrastruktura),
organizacyjnych (np. organizacja przewozów),
prawnych (np. regulacje prawne),
ekonomicznych (np. taryfy).
Jak wida wdraanie zrównowaonego systemu transportowego wymaga realizacji
dziaa w ramach kadego z wymienionych podsystemów. Infrastruktura musi by
odpowiednio zaprojektowana, eby mona byo realizowa funkcje transportowe
wszystkich grup spoecznych, przy jak najmniejszym obcieniu rodowiska naturalnego.
Aspekt organizacyjny wyraa si chociaby w zarzdzaniu ruchem poprawiajcym jego
pynno i zwikszajcym przepustowo infrastruktury czy zapewnieniu wspópracy
rónych gazi transportu, w celu uzyskania optymalnego wykorzystania istniejcych
zasobów systemu transportowego. Z kolei regulacje prawne okrelaj wymogi dotyczce
ksztatowania i funkcjonowania systemu np. wymogi co do rodków transportu w celu
zapewnienia ich zgodnoci z normami ochrony rodowiska czy bezpieczestwa lub zakaz
wjazdu pojazdów niespeniajcych norm do centrów miast. Ekonomiczne aspekty mog
by odzwierciedlone w taryfach opat za korzystanie z okrelonych dróg czy rodków
przewozu ksztatujc w ten sposób odpowiednie zachowania uytkowników np. jako
rodek zniechcajcy do korzystania z dróg o duym nateniu czy zachty do korzystania
z komunikacji publicznej.
384
Agnieszka Merkisz-Guranowska, Katarzyna Stako
Od wielu lat Unia Europejska promuje i stara si wdroy na swoim obszarze jednolity
zrównowaony system transportowy. Zaoenia funkcjonowania sytemu transportu
unijnego ujte s w tzw. Biaej Ksidze Transportu. W dokumencie tym przedstawione s
cele, zadania oraz wizje zwizane z utworzeniem zrównowaonego systemu
transportowego w Unii Europejskiej. W najnowszym wydaniu Biaej Ksigi Transportu
przyjto nastpujce zaoenia dotyczce budowy systemów transportowych [2]:
zapewnienie wzrostu sektora transportu i wspieranie mobilnoci,
wdraanie nowych technologii, które umoliwi zmniejszenie emisji spalin o 60% w
perspektywie 2050 roku (w porównaniu do poziomu z 1990 roku),
inwestowanie w infrastruktur transportow oraz jej ujednolicenie, co pozwoli na
wzrost gospodarczy oraz utworzenie nowych miejsc pracy, a co si z tym wie –
równie wzrost dobrobytu oraz poziomu mobilnoci obywateli,
wdroenie specjalnie zaprojektowanych korytarzy transportowych, optymalnych pod
wzgldem wykorzystania energii i emisji oraz minimalizacji wpywu na rodowisko,
a take atrakcyjnych ze wzgldu na niezawodno, ograniczone zagszczenie ruchu i
niskie koszty dziaania,
wykorzystanie na szersz skal transportu zbiorowego – zarówno adunków
(konsolidacja adunków przewoonych na dalekie odlegoci) jak i pasaerów,
eliminacja wskich garde poprzez zwikszenie przepustowoci gównych szlaków
komunikacyjnych,
lepsza integracja sieci umoliwiajca wikszy wybór rodzaju transportu,
poprawa jakoci, dostpnoci oraz niezawodnoci usug transportowych pasaerskich
oraz towarowych,
rozwój i wprowadzenie nowych paliw i systemów napdowych zgodnych z zasad
zrównowaonego rozwoju,
przeniesienie 50% towarów przewoonych obecnie na odlegociach wikszych ni
300km transportem drogowym na inne rodki transportu.
Z punktu widzenia caoksztatu systemu warunkiem wdraania zrównowaonego
systemu transportu s jednoczesne dziaania zwizane z integracj rónych gazi
transportu maksymalizujc efektywno zwaszcza ekonomiczn i ekologiczn, ale
równie dziaania obejmujce poszczególne gazie transportu majce na celu popraw
jakoci wiadczonych przez nie usug (np. przewozów kolejowych, komunikacji miejskiej)
oraz jakoci infrastruktury (drogi, linie kolejowe, dworce).
4. KRYTERIA PROJEKTOWANIA SYSTEMÓW
TRANSPORTOWYCH
Przez odpowiednie ksztatowanie organizacji ruchu takie jak rozwizania konstrukcyjne
wzów komunikacyjnych infrastruktury drogowej czy zarzdzanie strumieniem pojazdów
obsugujcych aglomeracje miejskie mona osign bardzo istotne zmiany w poziomie
motoryzacyjnego zanieczyszczenia rodowiska. W przeciwiestwie do wielu innych
Ksztatowanie zrównowaonego systemu transportu drogowego
385
rodków, optymalna organizacja ruchu ma ogromn przewag, oddziauje bowiem nie na
wybrane, a na wszystkie pojazdy uczestniczce w ruchu.
Na odpowiednie planowanie i zarzdzanie infrastruktur transportow bdce
odpowiedzi na zmiany klimatyczne zwracaj uwag midzy innymi Zanon i Verones [14]
oraz Huang [9]. Istnieje konieczno tworzenia odpowiedniej infrastruktury gotowej
zaspokoi wysoki popyt, ale rozwój infrastruktury i ogólnie systemów transportowych
musi uwzgldnia równie czynniki rodowiskowe i spoeczne. Chen i inni [3]
podkrelaj, e obecnie nie ma zunifikowanych standardów dotyczcych zrównowaonego
rozwoju ruchu drogowego, a w projektowaniu sieci jako parametry zwizane z
zrównowaonym ksztatowaniem systemów transportowych najczciej wykorzystuje si
wska
niki zwizane z kongesti, nateniem przepywów oraz czasem oczekiwania w
korkach. Szeto i inni [13] zwracaj uwag, na to, e ekologiczne aspekty s cile
zwizane z rozwojem transportu, zwaszcza sieci drogowej i zdecydowanie trzeba
uwzgldnia emisj spalin w procesie projektowania i zarzdzania sieci drogow.
Ze zrównowaonym ksztatowaniem sieci transportowej moemy mie do czynienia
w nastpujcych przypadkach:
- budowa nowej sieci transportowej,
- przebudowa sieci transportowej, czyli dostosowanie wzów komunikacyjnych do
popytu na usugi transportowe oraz integracja z innymi gaziami transportu.
Problemy decyzyjne dotyczce modelowania sieci transportowej poruszane byy w
literaturze wielokrotnie. Naley jednak podkreli, e najczciej proponuje si
minimalizacj kosztów jako podstawowe kryterium ksztatowania systemów
transportowych. Koszt systemów transportowych obejmuje koszty ruchu pojazdów (koszty
paliwa, koszty kongestii zwizane z nadmiernym potokiem ruchu, koszty opat za
przejazdy), koszty budowy infrastruktury drogowej oraz koszty utrzymania elementów
infrastruktury.
Funkcja minimalizacji kosztów jest najczciej ujmowana jako minimalizacja nakadów
niezbdnych dla realizacji ustalonego zadania przewozowego na istniejcej sieci drogowej
(tj. koszt przejazdu pojazdów zwizany z realizacj zada) lub koszt budowy infrastruktury
zapewniajcej okrelony przepyw pojazdów. Wybór funkcji minimalizacji kosztów
prowadzi w konsekwencji do jednokryterialnego problemu optymalizacyjnego.
W literaturze mona spotka take prace proponujce wielokryterialne podejcie do
modelowania systemów transportowych [10]. Jako kryteria czstkowe przyjmuje si m.in.:
- minimalizacj kosztu transportu,
- minimalizacj czasu dostawy,
- maksymalizacj iloci dostarczanych towarów,
- maksymalizacj niezawodnoci systemu,
- maksymalizacj bezpieczestwa usugi transportowej,
- minimalizacj niezaspokojonego zapotrzebowania.
Bardzo istotnym, aczkolwiek dotychczas czsto pomijanym aspektem modelowania
systemów transportowych s koszty zewntrzne transportu, które powinny stanowi
obowizkowe kryterium zarówno przy budowie infrastruktury, przy jej modernizacji jak i
ksztatowaniu ruchu pojazdów. Narzdzia modelowania i oceny systemów transportowych
musz uwzgldnia oddziaywania takie jak emisja zanieczyszcze, haas czy
wykorzystanie terenu.
386
Agnieszka Merkisz-Guranowska, Katarzyna Stako
5. SCHEMAT KSZTATOWANIA ZRÓWNOWAONEGO
TRANSPORTU DROGOWEGO
W tej czci artykuu zosta opisany schemat postpowania w ksztatowaniu
zrównowaonego systemu transportu drogowego. Warto jednak pamita, e schemat ten
moe by zastosowany do ksztatowania take innych systemów transportowych, w tym
systemu integrujcego róne gazie transportu.
Ze wzgldu na uwarunkowania prawne, organizacyjne, ekonomiczne a teraz równie
rodowiskowe ksztatowanie systemów transportowych jest zoonym problemem
decyzyjnym. Zoono problemu powoduje, e naley decydentów wyposay w
odpowiednie narzdzia wspomagania decyzji, które z jednej strony umoliwi diagnoz
stanu aktualnego a z drugiej pozwol na podjcie jak najlepszej decyzji zgodnie z
wybranym kryterium oceny i przy istniejcych ograniczeniach i warunkach brzegowych.
Sekwencj czynnoci suc budowaniu systemu transportowego mona uj
nastpujco [4]:
1. Analiza istniejcego systemu transportowego,
2. Okrelenie wymaga dla nowego systemu,
3. Wybór kombinacji transportu.
Analiza istniejcego systemu stanowi punkt wyjcia dziaa sucych poprawie
obecnej sytuacji. Analiza musi obejmowa obecne przepywy w systemie transportowym,
przysze zapotrzebowanie na przewozy ludnoci i adunków oraz skutki funkcjonowania
obecnego systemu np. w postaci kongestii, poziomu emisji haasu, emisji zanieczyszcze,
liczby wypadków. W nastpnym kroku naley zdefiniowa cel, który zamierza si
osign np. okrelajc poziom dopuszczalnej emisji zanieczyszcze przy okrelonym
przepywie pojazdów.
Wybór kombinacji transportu obejmuje identyfikacj dopuszczalnych rozwiza np.
zwizanych ze zmian organizacji ruchu (nowe wzy komunikacyjne, zmiana systemu
sygnalizacji, ograniczenia w przepywie pojazdów danego typu po okrelonych drogach)
oraz ocen skutków ich wprowadzenia. W kocowym etapie procesu podejmowana jest
decyzja, które rozwizanie najlepiej spenia oczekiwania, czyli maksymalizuje funkcj
korzyci przy zaoonych ograniczeniach (np. budetowych).
Szczególnie trudne jest ksztatowanie systemów transportowych gdzie podstawowe
wymagania dla nowego systemu dotycz aspektów rodowiskowych. Uwzgldnienie
aspektów rodowiskowych zawsze wie si z ograniczeniami rozwoju systemu transportu
drogowego, który z natury rzeczy generuje negatywne oddziaywania rodowiskowe.
Priorytetem inwestorów oraz decydentów jest najczciej maksymalizacja przepustowoci
nowego systemu przy danych ograniczeniach zwizanych z nakadami na inwestycje,
ewentualnie dla okrelonej efektywnoci sieci zbudowanie infrastruktury przy minimalnym
koszcie. Ograniczanie negatywnego wpywu transportu na rodowisko albo zwiksza
nakady na budow systemu albo prowadzi do ograniczenia ruchu, a tym samym
przepustowoci systemu.
Ksztatowanie zrównowaonego systemu transportu drogowego
387
6. ZAKOCZENIE
W ostatnim czasie poczyniono znaczny postp w ograniczaniu negatywnego
oddziaywania pojazdów na rodowisko. Postp ten dotyczy gównie zmniejszania emisji
zwizków szkodliwych poprzez rozwój ukadów napdowych i zastosowanie paliw
alternatywnych, ograniczania poboru surowców naturalnych i zmniejszania iloci odpadów
dziki recyklingowi wycofanych z uytku pojazdów czy zmniejszenia emisji haasu.
Obecnie najwikszy postp mona jednak uzyska poprzez odpowiednie ksztatowanie
systemów transportowych tym bardziej, e wikszo eksploatowanych pojazdów s to
pojazdy o klasycznych ukadach napdowych
Ksztatowanie zrównowaonego systemu transportowego jest skomplikowanym
zagadnieniem wymagajcym uwzgldnienia wielu aspektów. Zoono takiego problemu
decyzyjnego wymaga opracowania narzdzia wspomagajcego decydenta w podjciu
najlepszej decyzji odnonie konfiguracji systemu transportowego speniajcego przyjte
wymagania co do przepustowoci ruchu, ale uwzgldniajcego aspekty rodowiskowe przy
akceptowalnym poziomie nakadów.
Idealnym rozwizaniem byoby stworzenie zrównowaonego systemu transportowego
o wysokim poziomie bezpieczestwa, proekologicznego i efektywnego energetycznie
uwzgldniajcego jednoczenie róne gazie transportu. Naley jednak pamita, e
obecnie transport drogowy ma 83-procentowy udzia w przewozach pasaerów w UE oraz
46-procentowy w przewozach adunków [12]. Std w najbliszej perspektywie wymierne
efekty mona uzyska wprowadzajc zasady zrównowaonego ksztatowania systemu
w obszarze transportu drogowego.
Bibliografia
1. Ambroziak T., Pyza D.: Rola infrastruktury w aspekcie zrównowaonego systemu transportu. Prace
Naukowe Politechniki Warszawskiej, z. 86 Transport, Warszawa 2012.
2. Biaa Ksiga Transportu. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – denie do
osignicia konkurencyjnego i zasobooszczdnego systemu transportu, Bruksela 2011.
3. Chen W., Zou X., Liu Y.: Research on sustainable development evaluation method of city road-network.
Proceedings of the 2nd International Conference on Electronic and Mechanical Engineering and
Information Technology, EMEIT 2012, 2012, s. 477-481.
4. Drumheller B., Quaid A.,, Wyman M., Liljenwall J., Young A.: Sustainable Transportation Options for
protecting the climate. International Council for Local Environmental Initiatives, Berkeley 2001.
5. European Automobile Manufacturers Association: Cars, truck and the Environment. www.acea.be,
grudzie 2012.
6. European Environment Agency: Transport and Environment, On the way to a new common transport
policy. Office for Official Publications of the European Communities, Copenhagen 2007.
7. European Environment Agency. www.eea.europa.eu, grudzie 2012.
8. European Environment Agency: Laying the foundations for greener transport. Office for Official
Publications of the European Communities, Copenhagen 2011.
9. Huang Y.: Supporting and evaluation system of low carbon transport. Advanced Material Research, vol.
616-618, 2013, s. 1115-1119.
10. Jacyna M.: Modelowanie i ocena systemów transportowych. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2009.
388
Agnieszka Merkisz-Guranowska, Katarzyna Stako
11. Leszczyski J.: Modelowanie systemów i procesów transportowych. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 1999.
12. Panorama of Transport, Eurostat Statistical Books 2009 edition. European Commission, Luxembourg
2010.
13. Szeto W.Y., Jaber X., Wong S.: Road Network Equilibrium Approaches to Environmental Sustainability.
Transport Reviews, vol. 32, issue 4, 2012, s. 491-518.
14. Zanon B, Verones S.: Climate change, urban energy and planning practices: Italian experiences of
innovation in land management tools. Land Use Policy, vol.32, 2013, s.343-355.
Praca naukowa finansowana przez Narodowe Centrum Bada i Rozwoju jako projekt badawczy
Ksztatowanie proekologicznego system transportowego. Numer projektu PBS1/A6/2/2012.
SUSTAINABLE ROAD TRANSPORT SYSTEM
Summary: European transport policy imposes the implementation of sustainable transport systems. The
purpose of such a system is to ensure the availability of transport and mobility for all residents, in a safe and
environmentally friendly way, contributing to the economic growth and prosperity of society. Although the
sustainable transport system should integrate various modes of transport, due to the dominant share of road
transport in the transport of passenger and goods, appropriate measures should be taken to reduce the
negative environmental impact of road transport, while improving its social and economic benefits.
The paper identifies the current criteria used for transport systems modeling, principles of sustainable
transport system, and the procedure that should be adopted when designing of sustainable road transport
system.
Keywords: transport systems, sustainable transport, road transport