Ochrona Światowego Dziedzictwa w czasie wojny

-World Heritage and a culture of peace-
Ochrona Światowego Dziedzictwa w czasie
wojny
Temat: Zniszczenie kilku najważniejszych ekosystemów na ziemi w czasie trwania
wojen ukazały jak ciężko jest chronić Światowe Dziedzictwo w takich
okolicznościach( np. przejazd pojazdów wojskowych, migracje dużej liczby ludzi
z terenów objętych konfliktem zbrojnym).
Przykład Kahuzi-Biega w byłym Zairze, a obecnie Demokratycznej Republice
Kongo w bardzo dobry sposób odzwierciedla nakreślony wyżej problem. Jako
konsekwencja ostatniej wojny w Ruandzie, na granicy z parkiem narodowym zostały
usytuowane obozy dla ok. 50 tys. uchodźców. Park Kahuzi-Biega to miejsce życia
goryli górskich, które są na granicy wymarcia. Dzięki działaniom UNESCO,
Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców(UNHCR),
władz narodowych oraz pomocy finansowej z Funduszu Światowego dziedzictwa,
obóz dla uchodźców został przeniesiony w bardziej odpowiednie miejsce.
Przykłady zniszczeń miejsc stanowiących wspólne dziedzictwo ludzkości
ukazują jak ważne relacje zachodzą pomiędzy pokojowym współistnieniem a ochroną
wartości kulturalnych i naturalnych zasobów ziemi.
Cele:
• Rozbudzenie poczucia odpowiedzialności za ochronę Światowego Dziedzictwa.
• Rozwinięcie formy uczenia się międzykulturowego, poprzez propagowanie takich
wartości jak prawa człowieka, poszanowanie innych kultur i ich dorobku.
• Zwrócenie uwagi na problem konfliktów zbrojnych w dzisiejszym świecie i ich
skutków dla społeczeństw oraz negatywne oddziaływanie na Światowe Dziedzictwo.
• Zapoznanie się z pojęciami i dokumentami jak: prawa człowieka, Konwencja Haska z
1956 r. dotycząca ochrony Dziedzictwa Kulturowego w czasie trwania konfliktu
zbrojnego( Convention for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed
Conflict), Fundusz Światowego Dziedzictwa (World Heritage Fund), pomnik pokoju
(peace memorial).
Czas: 90 min.
Grupa docelowa: uczniowie liceum
Metody aktywizujące:
• dyskusja,
• praca w grupach,
• praca z tekstem,
• burza mózgów,
1
•
mapa mentalna.
Materiały pomocnicze: mapa z zaznaczonymi Miejscami Światowego Dziedzictwa,
publikacja UNESCO dołączona na KIT-u zawierająca krótkie opisy miejsc wpisanych na
Listę Światowego Dziedzictwa, wybór artykułów z Konwencji Haskiej z 1956 r., fotografie
miejsc z Listy Światowego Dziedzictwa, które zostały zniszczone w czasie toczącego się
konfliktu zbrojnego.
Przebieg zajęć:
1. Aby wprowadzić uczniów w temat lekcji dotyczący ochrony Światowego
Dziedzictwa, należy zadać im wpierw kilka pytań dotyczących tej tematyki. Będzie się
to odbywać przy wykorzystaniu metody aktywizującej burza mózgów, w celu
ustalenia co uczniowie wiedzą o Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Pomysły
uczniów powinny zostać spisane na tablicy, aby później można było się do nich
odwoływać.
Przykładowe pytania:
a) Z czym kojarzy się wam Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO?
b) Dlaczego powstała?
c) Jakiego typu obiekty są na nią wpisane?
d) Jaki cel ma objecie ochrony przez UNESCO nad danym miejscem?
e) Czy znasz jakieś obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO
na świecie/w Twoim kraju/regionie/mieście?
2. Wykorzystując materiał pomocniczy- mapę z zaznaczonymi obiektami wpisanymi na
Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO przedstaw kilka miejsc, które w ostatnim
czasie zostały zniszczone z powodu trwania konfliktu zbrojnego. Następnie podziel
uczniów na 4-5 zespołów (w zależności od liczebności klasy/grupy) i rozdaj
przygotowany wcześniej materiał pomocniczy- wybór artykułów z Konwencji Haskiej
z 1956 r. oraz artykuł prasowy opisujący zniszczenie miejsca z Listy Światowego
Dziedzictwa np. Dubrovnika( Chorwacja) w czasie trwania wojny w b. Jugosławii.
Następnie poleć każdej z grup wypisanie z tekstu obowiązków ciążących na stronach
konwencji dotyczących ochrony dziedzictwa kulturowego w czasie trwania wojny,
a także artykułów, które zostały złamane poprzez zniszczenie np. starego miasta w
Dubrovniku. Poproś również każdą z grup, aby spróbowała określić w jaki sposób
można przeciwdziałać niszczeniu światowego dorobku kulturowego i zasobów
naturalnych ziemi w czasie konfliktu zbrojnego. Wywieś na tablicy wcześniej
przygotowaną definicję pojęcia „dziedzictwo kulturowe”. Następnie rozdaj każdej
z grup arkusz papieru oraz flamastry i poleć, aby swoje zadanie przedstawili w postaci
mapy mentalnej. Postaraj się, aby to zadanie zostało wypełnione w ciągu 15-20 min.
3. Pozwól każdej z grup się wypowiedzieć. Postaraj się, jeśli to możliwe, nie ograniczać
czasu. Niech każda chętna osoba przedstawi wyniki swojej pracy z grupą, być może
doda znane sobie inne niż wskazane na zajęciach przykłady zniszczenia dóbr kultury
w czasie wojny. Efekty pracy grup zapisz w formie skrótowej na tablicy.
4. Następnie niech każda z grup spróbuje udzielić odpowiedzi na pytania: Czy w czasie
trwania wojny obiekty Światowego Dziedzictwa są niszczone w sposób celowy? Jaki
ma to związek z tożsamością danego narodu, a także jakie ma to znaczenie dla nas,
2
jako mieszkańców świata? Jak młodzi ludzie mogą się włączyć w ochronę
Światowego Dziedzictwa? Pozwól na dyskusję, jeśli to możliwe nie ograniczaj czasu.
Niech wszyscy chętni się wypowiedzą.
5. Zapoznaj uczniów z instytucją Funduszu Światowego Dziedzictwa. Następnie rozdaj
poprzednio utworzonym grupom po kilka fotografii miejsc zniszczonych w czasie
konfliktu i ich fotografii po odbudowie. Poproś uczniów aby wypisali walory
kulturowe każdego z tych miejsc. Niech wśród fotografii znajdzie się również Pomnik
Pokoju w Hiroszimie (Genbaku Dome). Następnie poproś każda z grup aby wypisała
argumenty „za” i „przeciwko” budowaniu tego typu pomników. Zapytaj także czy
ktoś z uczniów może podać gdzie jeszcze zostały pozostawione ruiny budynków jako
symbol zniszczenia i przestroga dla przyszłych pokoleń do czego prowadzi wojna
( za przykład mogą posłużyć budynki usytuowane w stolicy dzisiejszej Serbii –
w Belgradzie, które zostały zniszczone poprzez naloty NATO w 1999 r., a które
celowo nie zostały odbudowane).
Podsumowanie i omówienie:
Na zakończenie zajęć wróć do pokazanych już zdjęć obiektów zniszczonych przez
konflikty zbrojne. Poproś uczniów aby w najbliższych dniach zwrócili uwagę na
prezentowane w mediach reportaże dotyczące wpływu konfliktów zbrojnych na
społeczeństwa i Światowe Dziedzictwo. Zaproponuj uczniom zrobienie
ogólnoszkolnej wystawy na temat obiektów, które udało się ocalić w trakcie trwania
wojny, czy tez odbudować po jej zakończeniu. Komentarzem do zdjęć mogłyby być
fragmenty artykułów prasowych o tych miejscach lub sentencje dotyczące
pokojowego współżycia ludzi różnych ras i kultur na ziemi.
3
Co to jest Światowe Dziedzictwo?
Światowe Dziedzictwo
Miejsca wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa stanowią wspólne dobro ludzkości.
Wyróżnia je „najwyższa powszechna wartość” uznana w rozumieniu Konwencji UNESCO
z 1972 r. dotyczącej Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego.
Światowe Dziedzictwo ma przedstawiać różnorodność kulturalną i bogactwo natury
wszystkich regionów świata. Szczególna opieka, jaką miejscom zaliczonym w poczet
Światowego Dziedzictwa mają zapewnić Państwa - Strony Konwencji ma je chronić przez
zniszczeniem i pozwolić na zachowanie ich w możliwie niezmienionej postaci dla przyszłych
pokoleń. Konwencja jest umową międzynarodową określającą obowiązki Państw-Stron
i instrumentem współpracy międzynarodowej.
Warunkiem wpisu zabytku na Listę Światowego Dziedzictwa jest spełnienie jednego lub
kilku kryteriów stanowiących o jego wyjątkowości w skali światowej. Miejsca zaliczone w
poczet Światowego Dziedzictwa muszą odpowiadać wymogom autentyczności
i integralności, określonym w "Wytycznych operacyjnych" (Operational Guidelines) do
Konwencji UNESCO. W 2002 roku Komitet Światowego Dziedzictwa przyjął nowe reguły
tworzenia Listy.
Obecnie na Liście Światowego Dziedzictwa znajduje się 878 miejsc w 145 krajach: 679
obiektów kulturalnych, 174 naturalne i 25 o charakterze mieszanym kulturalnoprzyrodniczym. Na Listę Dziedzictwa Zagrożonego wpisanych jest obecnie 30 miejsc.
Źródło: http://www.unesco.pl/edukacja
źródło: http://www.vilp.de/Plpdf/p017.pdf
Proponowane teksty dotyczące zniszczenia starego miasta Dubrovnika w j.
angielskim(oczywiście na potrzebę zajęć zostałyby przetłumaczone na j. polski).
The International Criminal Tribunal for the
former Yugoslavia sentences a former
Yugoslav General, among other things, for
the destruction of and damage to the World
Heritage site of the Old Town of Dubrovnik
Tuesday, February 1, 2005
On 31 January 2005, the Trial Chamber of the International Criminal Tribunal for the former
Yugoslavia sentenced retired General Pavle Strugar of the Yugoslav Peoples’ Army to eight
years in prison for war crimes perpetrated in 1991. He has been found guilty of war crimes
against the civilian population and, under Article 3(d) of the Tribunal’s Statute, of the
destruction of and wilful damage to a number of historical and cultural sites located in the Old
Town of Dubrovnik, in Croatia, a site inscribed on the List of World Heritage since 1979.
This Judgement illustrates clearly how destruction of, and damage to, world heritage sites
under the 1972 UNESCO Convention can be sanctioned under international humanitarian
law.
Damaged by the armed conflict of the 1990s, the Old City of Dubrovnik became the focus of
a major restoration programme co-ordinated by UNESCO. In 1991, the city was immediately
included on the List of World Heritage in Danger in order to draw international attention to
the situation and carry out the necessary emergency protection measures. With UNESCO
providing technical advice and financial assistance, the Croatian Government restored the
facades of the Franciscan and Dominican cloisters, repaired roofs and rebuilt palaces. As a
result, in December 1998, it became possible to remove the city from the List of World
Heritage in Danger.
Today, the World Heritage Centre continues to provide international assistance to the site,
most recently by financing two meetings of the Consultative Council of Experts for the
Restoration of Dubrovnik.
The judgements and Press Releases of the International Criminal Tribunal for the former
Yugoslavia can be consulted at the following address: www.un.org/icty
źródło: http://whc.unesco.org/en/news/106
1
Dubrovnik Saved from Wildfires
Tuesday, August 7, 2007
The UNESCO World Heritage Centre is relieved that the wildfires around the city of
Dubrovnik (Croatia) are now under control and would like to pay tribute to the firefighters
who fought the blaze. Reports from Dubrovnik indicate that the Old City, designated a World
Heritage site in 1979 and then extended in 1994, was untouched by the fire.
The situation was particularly dangerous during the night of 5 August when the fire
threatened Ploče in the eastern part of Dubrovnik, some thousand meters away from the
historic centre of the city and its buffer zone. UNESCO remains in close contact with the
authorities and the Ministry for Culture of Croatia for further information.
Situated on the Dalmatian coast and known as the 'Pearl of the Adriatic', the Old City of
Dubrovnik is the site of beautiful Gothic, Renaissance and Baroque churches, monasteries,
palaces and fountains. The site was damaged in the 1990s by armed conflict, and was the
focus of a major restoration programme co-ordinated by UNESCO.
źródło: http://whc.unesco.org/en/news/370
World Heritage Committee Removes Old
City of Dubrovnik and Wieliczka Salt Mine
from its List of Endangered Sites
Tuesday, December 1, 1998
Kyoto, (Japan) - UNESCO's World Heritage Committee today announced it removed
the Old City of Dubrovnik (Croatia) and the Wieliczka Salt Mines (Poland) from its List
of World Heritage in Danger due to the success of measures undertaken for their
restoration and preservation.
Dubrovnik, the Dalmatian Coast city dubbed "the pearl of the Adriatic" and dotted with
beautiful Gothic, Renaissance and Baroque buildings, was among the first sites to be included
in the World Heritage List in 1979. In 1991, after armed conflict threatened to destroy
monuments that had withstood the passing of centuries as well as several earthquakes, it was
included in the List of World Heritage in Danger. Since then, the Croatian government has
restored the facades of Franciscan and Dominican cloisters, repaired roofs and rebuilt palaces
there with, notably, a contribution of US$300,000 from UNESCO.
(…)
źródło: http://whc.unesco.org/en/news/147
2