załącznik plik PDF

Płk pil. nawig. prof. zw. dr hab. Paweł TYRAŁA
Urodzony 27 czerwca 1940 r. w Orzechu pow. Tarnowskie Góry. W 1950 roku pierwsze kroki
lotnicze w wieku 10 lat, jako członek Ligi Lotniczej – Modelarni 310 w Bytomiu należącej do
Aeroklubu Śląskiego. W 1956 roku obóz lotniczy GK ZHP w Lubieniu Kujawskim – kurs
instruktorów modelarstwa lotniczego. Drużynowy 9 Drużyny Lotniczej Harcerzy przy Technikum
Mechaniczno Elektrycznym w Bytomiu. W 1960 szkolenie na szybowcach w Szkole Szybowcowej w
Ligocie Dolnej – III klasa pilota szybowcowego. W 1960 LPW II stopnia w Ligocie Dolnej szkolenie
na samolotach CSS 13 - licencja pilota samolotowego III klasy.
Ligota Dolna LPW 2, 10 sierpień 1960r. Paweł Tyrała przed samodzielnym lotem.
Samolot CSS - 13, znaki AZE.
Od października 1960 do marca 1963 podchorąży OSL w Dęblinie – loty na samolotach Ts – 8
Bies i Ut Mig – 15, Lim - 1 i Lim - 2.
Przasnysz lato 1961r. st. szer. pchor. Paweł Tyrała przed lotem na samolocie Ts - 8 „Bies”.
Promowany do stopnia podporucznika i uzyskał III klasę pilota wojskowego. Była to pierwsza
promocja w historii „Szkoły Orląt” w której 16 absolwentów uzyskało III klasę pilota samolotów Lim
2. W okresie 1963 – 64 w 21 pułku rozpoznania taktycznego w Sochaczewie (samoloty Lim -2, Jak 11).
Od 1964 w 56 pułku śmigłowców w Inowrocławiu (Sm1, Sm2, Mi2, Mi8). Tam kończy w
1981 roku służbę w personelu latającym jako szef rozpoznania i poprawiania ognia artylerii w stopniu
ppłka z pierwszą klasą lotniczą i nalotem 3,5 tys. godzin. Uprawnienia Dyżurnego Kierownika Lotów
(DKL). W trakcie służby w powietrzu kontynuował wyższe studia ekonomiczne. Poświęcał wolny
czas pracy naukowej i uzyskuje jeszcze w pułku lotniczym stopień naukowy doktora nauk
ekonomicznych w 1981 roku (promotorem jest płk pil. prof. dr hab. Tadeusz Kamiński). W wyniku
tego oddelegowany z MON do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na stanowisko adiunkta w
WSP Kraków.
Mjr pil. nawig. dr Paweł Tyrała w kabinie śmigłowca Mi 2. Lotnisko Inowrocław 1981r.
W 1988 roku uzyskuje stopień naukowy doktora habilitowanego w zakresie wychowania
(kolokwium habilitacyjne 30. 11. 1988r. WAP Warszawa). W tym samym roku awansowany do
stopnia pułkownika. Po habilitacji na stanowisku docenta w Samodzielnym Zakładzie Wychowania
Obronnego na Wydziale Humanistycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Kierownik
Samodzielnego Zakładu Wychowania Obronnego w okresie 1988 – 1991.
Płk pil. nawig. prof. zw. dr hab. Paweł Tyrała.
Przewodniczący Zespołu kierunkowego Pedagogiki z Wychowaniem Obronnym przy
Centralnym Ośrodku Metodycznym Studiów Nauczycielskich w Krakowie w okresie 1988 –
1991.Członek Rady Wydziału Humanistycznego WSP w Krakowie w okresie 1988 – 1991. Kierownik
zespołu badawczego Centralnego Programu Badań Podstawowych 08. 18. 05. Świadomość narodowa
jako składnik potencjału obronnego, w Instytucie Badań Problemów Młodzieży przy Radzie
Ministrów w Warszawie 1990 r. Raport z badań 3 tomy, łącznie 600 stron. W okresie 1992 – 1995
założyciel i prezes firmy biznesowej KOPTRANS.
Bratysława zamek – siedziba prezydenta Republiki Słowackiej 22. 02. 2000r. nominacja profesorska.
Od lewej: prof. Paweł Tyrała, prezydent Republiki Słowackiej dr Rudolf Schuster, płk dr Rudolf
Novak.
Przewód profesorski odbył się w Akademii Obrony Republiki Słowackiej zgodnie z konwencją
światową o porównywalności wykształcenia oraz stopni i tytułów naukowych. Profesor tytularny od
22.02.2000, Teoria kształcenia wojskowo specjalistycznego, nominacja od Prezydenta Republiki
Słowackiej dra Rudolfa Schuster – Zamek w Bratysławie. Członek Akademii Nauk Szkolnictwa
Wyższego Ukrainy od 2002. Członek Międzynarodowej Akademii Nauk Pedagogicznych
i Społecznych w Moskwie od 2002. Od 2001 - 2003 Szkoła Zarządzania Uniwersytet Śląski – drugi
etat. Okres pracy w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie od 1. 07. 1993, do 2001 Uniwersytet
Rzeszowski. Profesor, członek Rady Naukowej i członek Senatu WSOSP w Dęblinie od 21.01.1992 r.
do 1998 r. Promotor pracy doktorskiej mgra Rudolfa Klecuna w Akademii Obrony Narodowej
Słowacji w Liptowskim Mikulaszu. Temat: Pedagogicke aspekty vyuzivania simulacnych sytemov v
profesjonalnej priprave leteckych specjalistov (Pedagogiczne aspekty symulacji lotniczej). Obrona
pracy doktorskiej 30. 04. 2001.Członek Sekcji Nawigacji Komitetu Geodezji PAN od 1998. Członek
Rady Naukowej Wojskowej Lotniczej Akademii (VLA) w Koszycach (Słowacja) od 1993 - 2003.
Członek International Summer Academy przy Uniwersytecie Humbolta w Berlinie (Niemcy) oraz
Uniwersytecie Nyiregyhaza (Węgry). Członek Rady Redakcyjnej "Toruńskich Studiów
Dydaktycznych". Współzałożyciel kierunku studiów Pedagogika resocjalizacyjna z wychowaniem
obronnym w Wyższej Szkole Pedagogiki Wczesnoszkolnej w Mysłowicach w roku akademickim
1998/ 1999. Od 2000r członek Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego przy UMK w Toruniu.
Zajęcia dydaktyczne jako profesor w różnych wyższych uczelniach: WSP Kraków, Uniwersytet
Rzeszowski, WSOSP Dęblin, Akademia Marynarki Wojennej Gdynia, Krakowska Szkoła Wyższa im.
A.F. Modrzewskiego w Krakowie, Puławska Szkoła Wyższa, Uniwersytet Śląski, Politechnika Śląska,
Wyższa Szkoła Społeczno Gospodarcza w Tyczynie koło Rzeszowa, Małopolska Szkoła Wyższa w
Brzesku, Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach, Wyższa
Szkoła Ekonomii, Turystyki i Nauk Społecznych w Kielcach, Vysoka Skola Bezpecnostneho
Manazerstva w Koszycach (Słowacja). Promotor kilkuset prac dyplomowych i magisterskich, w tym
wyedukował wielu lotników. Członek wielu komisji doktorskich, habilitacyjnych oraz przewodów
profesorskich w tym za granicą. Można powiedzieć, że jest ekonomistą, prakseologiem i pedagogiem.
W kręgu jego zainteresowań znajdują się zagadnienia związane z edukacją lotniczą, edukacją
prakseologiczno – ekonomiczną, zarządzanie bezpieczeństwem a także problemy składające się na
system kształcenia i wychowania oraz teorię i metodykę wychowania. Należy do inicjatorów
wyodrębnienia nowej dyscypliny naukowej – sekuritologii, która ma się przyczynić do poprawy
bezpieczeństwa powszechnego w skali globalnej. Autor kilkuset recenzji, prac popularnych i
naukowych, w tym 35 książek.
Prof. zw. dr hab. Paweł Tyrała 2009 rok
Po skończeniu zawodowej służby wojskowej aktywny działacz stowarzyszeń lotniczych. Nie
utracił łączności z lotnictwem wojskowym, w latach 1992 – 2003 był etatowym profesorem w WSOSP
w Dęblinie, Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni oraz członkiem Rady Naukowej Wojskowej
Akademii Lotniczej Słowacji w Koszycach,. W tym czasie opublikował wiele prac z tematyki
lotniczej, w tym książkę pt. Kształcenie lotnicze w 1995 roku. Od połowy 1994 roku płk pil. Paweł
Tyrała został kierownikiem krakowskiego środowiska seniorów lotnictwa wojskowego. W pierwszym
okresie był mężem zaufania, a od 15 listopada 1994 roku został przewodniczącym Zarządu
Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP. Funkcję tę sprawował
do 10 czerwca 1996 roku. Ze względu na pełną aktywność w pracy dydaktyczno – naukowej pełnienie
tej funkcji w dłuższym okresie było niemożliwe. W swej pracy przejawiał wielką aktywność.
Nawiązał kontakty z seniorami lotnictwa polskiego w Wielkiej Brytanii. W sierpniu 1995 roku wraz
z trzema kolegami z Krakowa uczestniczył w 35 Światowym Zjeździe Lotników Polskich w Londynie.
Tam został przyjęty w poczet członków Stowarzyszenia Lotników Polskich w Londynie i otrzymał
złotą odznakę honorową tego Stowarzyszenia. Nawiązał bardzo koleżeńską współpracę z lotnikami
polskimi z Londynu, Derby i Nottingham. Posiada także dobre kontakty z polskimi lotnikami w
Stanach Zjednoczonych, których odwiedził w Nowym Yorku w 2000 roku. Spełnił życiowe
postanowienie możliwości modlenia się przed cudownym obrazem Matki Boskiej na Jasnej Górze w
Częstochowie wielkiego lotnika amerykańskiego polskiego pochodzenia płk. pil. Francisa S.
Gabreskiego. Odbyło się to 22 maja 2001 roku. W kwietniu 1996 roku zorganizował przy wielkim
wsparciu kolegów seniorów na lotnisku w Balicach sympozjum naukowe „ Ludzie SSLW RP oraz ich
wkład dla lotnictwa polskiego”. Na to wspaniałe sympozjum zjechali się seniorzy lotnictwa z całej
Polski. W dniach 3 – 5 czerwca 1996 w Kiekrzu odbył się VIII Zlot SSLW RP, na którym płk pil.
Paweł Tyrała został członkiem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego
Rzeczypospolitej Polskiej w Poznaniu. Od 1999 roku jest także członkiem Klubu Seniorów Lotnictwa
przy Aeroklubie Krakowskim i od 2001 do 2006 roku był członkiem Zarządu tego Klubu. Za duży
wkład w budowaniu przyjaźni pomiędzy polskimi i słowackimi lotnikami wyróżniony w 2003 roku
pamiątkowym listem Związku Lotniczego Słowacji. Jeden z inicjatorów porozumienia o lotniczej
współpracy pomiędzy organizacjami lotniczymi Polski, Słowacji, Czech i Węgier podpisanego w
2005r. 27. Sierpnia 2012 roku podczas VI Światowego Zjazdu Lotników w Polsce został w Pałacu
Prezydenckim odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Pasjonuje się aktywnym wypoczynkiem wśród przyrody oraz fotografią plenerową. Z dużymi
sukcesami wędkuje na rzekach, jeziorach i morzu. Uprawia turystykę krajową oraz zagraniczną.
Odwiedził wiele krajów w tym Chiny, Tajlandię i USA. Uprawia ogródek kwiatowy, w którym odbyło
się wiele koleżeńskich spotkań lotniczych, w tym międzynarodowych.
Opublikowane książki
P. Tyrała, Uwarunkowania ekonomiczne systemu obronnego, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków
1988, s.s. 115.
J. Ostojski, P. Tyrała, Harcerskie tradycje lotnicze, Samodzielny Zakład Wychowania Obronnego,
Kraków 1990, s.s. 210.
P. Tyrała (red.), Problemy dydaktyczno – wychowawcze młodzieżowych obozów przysposobienia
obronnego, Kuratorium Oświaty i Wychowania, Kraków Katowice 1990, s.s. 331.
P. Tyrała (red.), Pedagogiczno – socjologiczne aspekty autorytetu nauczyciela przysposobienia
obronnego, Kuratorium Oświaty i Wychowania, Kraków – Bielsko Biała 1990, s.s. 174.
P. Tyrała (red.), Obronność Rzeczypospolitej Polskiej w nowych uwarunkowaniach wewnętrznych i
zewnętrznych, Samodzielny Zakład Wychowania Obronnego, Kraków – Warszawa – Moskwa 1991,
s.s. 262
P. Tyrała (red.), Zarys głównych postulatów dydaktycznych w przysposobieniu obronnym (obronie
cywilnej), Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauczycielskich, Kraków 1991, s.s. 139.
P. Tyrała, Kształcenie i wychowanie obronne społeczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej, Centralny
Ośrodek Metodyczny Studiów Nauczycielskich, Kraków 1991, s.s. 255.
P. Tyrała, Kształcenie lotnicze, Wydawnictwo JERSTAN, Dęblin - Kraków 1995, s.s. 240.
P. Tyrała, Wartości oraz cele kształcenia i wychowania obronnego, Wydawnictwo Oświatowe FOSZE,
Rzeszów 1996, s.s. 181.
P. Tyrała (red.), Aspiracje a rzeczywistość edukacyjno-wychowawcza w okresie transformacji
społecznej, Wydawnictwo WSP, Rzeszów 1997,s.s. 245
P. Tyrała, I. Nowak, S. Kunka, Wychowanie komunikacyjne. Poradnik metodyczny dla nauczycieli.
Wojewódzki Ośrodek Politechniczny, Krosno 1998, s.s. 223
P. Tyrała, Wychowanie i kształcenie dla zmiany społecznej - stan i perspektywy, Wydawnictwo
Oświatowe FOSZE, Rzeszów 1998, s.s. 271 (dodruk 2000 r.)
P. Tyrała, Zarys dydaktyki ochrony cywilnej – pragmatyzm pedagogiki społecznej, Rzeszów 1998 s.s
207.
P. Tyrała, Edukacja dla ochrony cywilnej – organizacja i zarządzanie systemem, Wydawnictwo
Oświatowe FOSZE, Rzeszów 1999 s.s. 200
P. Tyrała, Z. Markocki, Zmienność w edukacji, Wydawnictwo WSP, Słupsk 1999, s.s. 232
P. Tyrała, Skuteczne kierowanie i organizowanie. Menedżerskie przywództwo, Wyd. Oświatowe
FOSZE, Rzeszów 2001, s.s. 225
P. Tyrała, Skuteczne zarządzanie. Na drodze do przedsiębiorczości, Wyd. FOSZE Rzeszów 2001, s.s.
172.
P. Tyrała, Zarządzanie bezpieczeństwem (red.), Wyd. PSB, Kraków 2000, s.s. 503.
P. Tyrała, Kierowanie – Organizowanie – Zarządzanie. Zarys prakseologii, Wyd. Adam Marszałek,
Toruń 2001, s.s. 216.
P. Tyrała, Metodyka wychowania – bliżej nauczycielskiej prakseologii, Wyd. Adam Marszałek 2001,
s.s.170.
P. Tyrała Teoria wychowania – bliżej uniwersalnych wartości i realnego życia. Wyd. Adam Marszałek
2002 (wyd. II poprawione i uzupełnione), s.s. 173
J. Kojkoł, J. Tomaszewski, P. Tyrała (red.), Regionalizm a bezpieczeństwo, Wyd. AMW, Gdynia,
2002.
P. Tyrała, Djemianczuk A. S (red.), Gumanitarna paradigma rozwitku oswitnich ta ekonomicznich
prociesiw u switli konciepciji ewropiejskoji biespieki, materiały z konferencji, Riwne 2002 Ukraina.
P. Tyrała, Zarządzanie kryzysowe, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2004, s.s. 273.
P. Tyrała, B. Stęplewski, Controlling nowoczesną formą zarządzania, Wyd. Adam Marszałek, Toruń
2004.
P. Tyrała, Zachowania organizacyjne w procesach zarządzania, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2004.
P. Tyrała, Kształcenie menedżerów, Wyd. MADO Toruń 2006.
P. Tyrała. Sekuritologia. Bezpieczeństwo kompleksowe. Wyd. MAX – DRUK. Rzeszów 2011.
P. Tyrała, Bezpieczeństwo wewnętrzne. Europejskie i globalne czynniki bezpieczeństwa
wewnętrznego Polski. Wyd. MAX – DRUK. Rzeszów 2011.
P. Tyrała, A. Olak, Prakseologia w edukacji dla bezpieczeństwa, Wyd. Max Druk, Rzeszów 2012.
P. Tyrała, Teoretyczne podstawy wychowania. Zarys teorii oraz metodyki wychowania, Kielce 2012.
P. Tyrała, Tradycje lotnicze Ligoty Dolnej, Moja lotnicza przygoda od modelarstwa do samolotu CSS
– 13. Wyd. Max Druk, Rzeszów 2012.
P. Tyrała, Nauki o bezpieczeństwie. Treści specjalistyczne w edukacji dla bezpieczeństwa. Wyd.
AMELIA Rzeszów 2013. ISBN 978 83 63359 96 6.
P. Tyrała, Moja przygoda lotnicza – między Dęblinem a Sochaczewem. Wyd. AMELIA Rzeszów
2013.
W przygotowaniu
P. Tyrała, Moja lotnicza przygoda na wirnikach. Między niebem a katedrą. Rzeszów 2013.
Biogramy znajdują się w następujących publikacjach
 Księga złote myśli ludzi wielkiego serca, umysłu i talentu – myśli Polaków, Wyd. Fundacja
dzieciom „Zdążyć z Pomocą” , Warszawa 2001.
 Ludzie nauki w wojsku, Centralny Ośrodek Naukowej Informacji Wojskowej, Warszawa 1997, s.
134.
 Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte, Gdynia 1999, s. 86.
 Tożsamość i partnerstwo. Studia z dziejów najbliższego sąsiedztwa. Koszalin – Kirowohrad 2000,
s. 342.
 Who is Who w Polsce, Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków,
Wydanie I, 2002 (Szwajcaria), s. 2036.
 Złota księga nauk humanistycznych, Polski Instytut Biograficzny, Wyd. Helion Gliwice 2004, s.
412.
 X lecie Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP 2003.
 Złota księga nauki polskiej, Polski Instytut Biograficzny, Wyd. Helion Gliwice 2006, s. 860.
 Złota księga nauk technicznych i wojskowych, Wyd. Helion Gliwice 2011.
 Olak A., Profesor zwyczajny doktor habilitowany Paweł Tyrała nauczyciel i uczony. W: Edukacja
a poczucie bezpieczenstwa (red. Necas P., i zespół), Wyd. AMELIA Rzeszów 2012, s. 7 – 50.
ISBN 978 83 63359 12 6.
 Wydawnictwo Miesięcznik Akademii Sił Zbrojnych Republiki Słowackiej 2011r.
Członkostwo w instytucjach
 Lotnik, ekonomista, prakseolog, pedagog, sekuritolog. Autor wielu prac w zakresie nauk o
bezpieczeństwie oraz nauk o obronności, ekonomii, zarządzania, pedagogiki, lotnictwa.
 Szef Rejonu Kierowania Ruchem Wojsk w systemie mobilizacyjnym państwa Sztab Generalny Sił
zbrojnych RP.
 Członek międzynarodowej Rady Redakcyjnej wydawnictwa naukowego: Menazerstvo
bezpiecnosti VSBM Kosice Słowacja.
 Członek Rady Naukowej VSBM Kosice Słowacja.
 Członek Akademii Nauk Szkolnictwa Wyższego Ukrainy.
 Członek Międzynarodowej Akademii Nauk Pedagogicznych i Społecznych w Moskwie.
 Członek Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego w Toruniu (UMK w Toruniu).
 Członek Honorowy Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP.
 Członek Honorowy Światowego Stowarzyszenia Lotników Polskich w Londynie.
 Członek Związku Żołnierzy Wojska Polskiego.
 Członek Sekcji Nawigacji PAN.
 W Stowarzyszeniu Autorów Polskich od 1988 roku.