Wybrane problemy żywienia seniorów

Wybrane problemy żywienia
seniorów
Wojciech Roszkowski,
Katedra Żywienia Człowieka SGGW
Warszawa, 2013 r.
Ludność Polski w 2010 roku
Ludność ogółem - 38,5 milionów
Osoby w wieku 50 i więcej lat – 34,8%
Przewidywane dalsze trwanie życia (w latach)
w wieku 0, 45, 60 i 75 lat wg płci w Polsce w 2012 roku
Płeć
Mężczyźni
Kobiety
0
72
81
wg wieku
45
60
75
78
82
84
75
85
87
Czynniki warunkujące zdrowie (%)
(wg Marca Lalonde’a,1974)
środowisko
20%
genetyka
20%
zdrowie
styl życia
50-60%
W tym m. innymi:
• aktywność fizyczna
• palenie tytoniu
opieka
medyczna
10-15%
• sposób żywienia
4
Struktura zgonów (%) w Polsce wg wieku i przyczyn
w 2009 roku
Przyczyna
Choroby układu krążenia
Nowotwory złośliwe
Cukrzyca
Zapalenie płuc
Zewnętrzne przyczyny zgonu
Pozostałe przyczyny
ogółem
50+
46,2
24,2
1,8
2,5
6,3
19,0
44,7
22,8
1,7
2,3
3,5
25,0
Zasada „6 x U”
U – urozmaicenie: spożywajmy jak najwięcej różnych produktów,
dzięki temu dieta dostarczy wszystkich niezbędnych składników
odżywczych!
U - umiarkowanie: nie przejadajmy się, dbajmy aby nie doprowadzić
do nadwagi lub otyłości, zapobiegniemy dzięki temu
przedwczesnemu pojawieniu się wielu chorób!
U - uregulowanie: jedzmy posiłki o stałych porach!
U - unikanie (lub ograniczanie) niektórych produktów: soli, cukru,
alkoholu, używek, wyrobów o dużej kaloryczności i jednocześnie o
małej wartości odżywczej!
U - uprawianie ćwiczeń fizycznych: umiarkowany wysiłek fizyczny (30
min. dziennie), dostosowany do naszych możliwości, poprawi stan
zdrowia i samopoczucia!
U - uśmiech na co dzień: depresja i smutek rujnują zdrowie i kontakty
z ludźmi, uśmiech i życzliwość zjednują nam wielu przyjaciół!
Potrawy i produkty tłuste, słone, słodkie lub pikantne
• Są wysokokaloryczne = nadwaga lub otyłość
• Zawierają nadmiar tłuszczu – NKT – cholesterolu = miażdżyca,
otyłość
• Nadmiar słodkich produktów – „puste” kalorie = nadwaga lub
otyłość
• Zawierają znaczne ilości soli (limit do 6g/dzień) = nadciśnienie
• Nadmiar przypraw = podrażnienia przewodu pokarmowego
Radzimy:
• Ograniczać spożywanie tych produktów.
• Typową sól (NaCl) można zastąpić solą potasową (KCl)
dostępną w aptekach
Owoce i warzywa
•
•
•
•
•
Dostarczają niezbędnych witamin i składników mineralnych
Korzystnie wpływają na ciśnienie tętnicze krwi
Usprawniają pracę przewodu pokarmowego
Opóźniają niektóre procesy starzenia
Poprawiają odporność organizmu
Radzimy:
• Spożywać codziennie 400-500 g świeżych owoców i
warzyw, soków owocowych lub warzywnych
Napoje
• Niedobór płynów w organizmie = odwodnienie = złe samopoczucie,
bóle i zawroty głowy, osłabienie, złe funkcjonowanie nerek, w czasie
upałów powoduje przegrzanie
• W starszym wieku występują problemy z odczuwaniem pragnienia
Radzimy:
• Wypijać codziennie ok. 8 szklanek napojów – wodę
niegazowaną, soki owocowe niesłodzone, soki warzywne
• Kawa i herbata nie powinny być jedynymi rodzajami napojów
• Należy ograniczać spożywanie napojów gazowanych,
słodzonych cukrem lub słodzikami
Produkty wzbogacane
• Zawierają zgodny z prawem dodatek składników mineralnych
i/lub witamin
• Alternatywa dla suplementów diety
Radzimy:
• Włączać do diety produkty wzbogacane, przynajmniej od
czasu do czasu
• Czytać informacje na etykietach produktów spożywczych
Suplementy witaminowe i/lub mineralne
• Szkodzą zarówno niedobory jak i nadmiary tych składników
odżywczych
• Powinny być stosowane tylko w uzasadnionych sytuacjach
• Stosowanie bez konsultacji dietetycznej lub lekarskiej grozi
przedawkowaniem lub niewłaściwym używaniem
• Nie są odpowiednie do wszystkich dolegliwości
Radzimy:
Urozmaicona dieta dostarcza wszystkie niezbędne składniki
odżywcze, dlatego suplementację stosować tylko po konsultacji
z lekarzem lub dietetykiem
Aktywność fizyczna
•
•
•
•
Daje ogólne wzmocnienie, usprawnienie organizmu
Ogranicza ryzyko chorób degeneracyjnych
Łagodzi stres i napięcia psychiczne, poprawia nastrój
Może łagodzić samotność, ułatwia nawiązywanie kontaktów
towarzyskich
Radzimy:
Uprawiać różne formy aktywności fizycznej o umiarkowanej
intensywności przez około 150 minut tygodniowo, podzielonej
na 3-4 dni
Cechy osób długowiecznych
•
•
•
•
Stosują dietę prostą, ale urozmaiconą
Nie przejadają się, zachowują stałą masę ciała
Piją dużo płynów (niegazowanych)
Prowadzą aktywny fizycznie tryb życia – spacerują,
pracują na działce, samodzielnie wykonują prace
domowe, zakupy itp.
• Są aktywni umysłowo – czytają, grają w brydża, szachy,
rozwiązują krzyżówki, unikają biernego siedzenia
przed telewizorem.
Tytuł pracy:
„Nowe strategie
żywieniowe uwzględniające szczególne potrzeby
osób starszych dla pomyślnego starzenia się w Europie”
oryginalny:
“New dietary strategies addressing the specific needs of the elderly population for an
health ageing in Europe”, Akronim – NU-AGE
Akronim: NU-AGE – wymawiany często zamiast „nu age” jako „new age”
DIETA SENIORA