Program merytoryczny Konkursu Polonistycznego dla uczniów szkół

Program merytoryczny Konkursu Polonistycznego
dla uczniów szkół podstawowych
rok szkolny 2010/2011
I. Celem Konkursu Polonistycznego jest:
1) Wyłanianie talentów i wspieranie uczniów zdolnych w rozwijaniu i
poszerzaniu zainteresowań i kompetencji przedmiotowych
2) Wspomaganie uczniów w praktycznym wykorzystaniu zdobytej wiedzy.
3) Motywowanie szkół do podejmowania różnorodnych działań w
zakresie pracy
z uczniem zdolnym.
4) Promowanie osiągnięć uczniów i ich nauczycieli.
5) Kształtowanie umiejętności samodzielnego zdobywania i rozszerzania
wiedzy polonistycznej.
6) Stwarzanie uczniom możliwości współzawodnictwa i osiągnięcia
sukcesu.
7) Stymulowanie potrzeby dalszego kształcenia się i samodoskonalenia
uczniów.
Tematem przewodnim konkursu będą słowa Jana Pawła II:
„Wszyscy ze wszystkimi, a nie wszyscy przeciw wszystkim”
II. Program merytoryczny i wymagania konkursowe
Konkurs ma charakter interdyscyplinarny i uwzględnienia współcześnie
rozumianą edukację polonistyczna i artystyczną. Zakres treści wyznacza
podstawa programowa języka polskiego, sztuki oraz ścieżek edukacyjnych
dla szkoły podstawowej.
1. Zakres wymaganej wiedzy i umiejętności uczestników:
1) Uczestników przystępujących do konkursu powinny charakteryzować
wysokie kompetencje czytelnicze i językowe. Ponadto uczniowie winni
wykazywać się umiejętnością dokonywania wnikliwej interpretacji utworów,
także na poziomie metaforycznym
i symbolicznym.
Wymagana jest także umiejętność samodzielnego formułowania wniosków
i skuteczne operowanie różnymi formami wypowiedzi pisemnej
z
uwzględnieniem poprawności merytorycznej, logicznej i językowej.
2) Uczniowie zakwalifikowani do etapu rejonowego i wojewódzkiego konkursu
powinni wykazać się dojrzałością i krytycyzmem w formułowaniu sądów i
opinii w oparciu o teksty kultury, a także umiejętnością przywoływania
kontekstów właściwych dla prezentowanych utworów.
3) Uczestnicy konkursu polonistycznego powinni znać teksty literackie
wskazane w spisie lektur, korzystać z wiedzy o języku zgodnie z podstawą
programową, znać bieżące informacje kulturalne, dokonywać ich oceny,
posiadać wiedzę i umiejętności w zakresie gramatyki i ortografii języka
polskiego.
CZYTANIE I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY:
1. Uczestnik powinien wykazać się:
1) Umiejętnością analizowania i interpretowania utworów,
2) Sprawnością posługiwania się pojęciami:
teoretycznoliterackimi: ironia, metafora, symbol, epitet, porównanie,
przenośnia i jej rodzaje, onomatopeja, instrumentacja zgłoskowa,
wykrzyknienie, pytanie retoryczne, gatunki i rodzaje literackie,
językowymi: zdanie, równoważnik zdania, osobowe i bezosobowe
formy czasownika, mowa zależna, niezależna i pozornie zależna,
leksykalnymi i frazeologicznymi: polisemia, synonimy, antonimy,
frazeologizmy;
3) znajomością podstawowych terminów związanych z teatrem, filmem,
książką, prasą, malarstwem.
REDAGOWANIE TEKSTÓW
1. Uczestnik powinien zaprezentować następujące umiejętności:
1)
2)
3)
4)
prezentowanie stanowiska (opinia, teza, hipoteza)
argumentowanie (argumenty i kontrargumenty),
wnioskowanie,
redagowanie tekstu poprawnego pod względem językowostylistycznym:
a) o charakterze użytkowym: zaproszenie, ogłoszenie,
zawiadomienie, reklama, różne formy notatek, regulamin,
przepis, instrukcja, kodeks, toast, dedykacja , definicje
encyklopedyczne i słownikowe
b) dłuższe formy wypowiedzi: opowiadanie, opis sytuacji i
przeżyć, charakterystyka, dziennik, list, pamiętnik, recenzja,
esej.
Ocenie będą podlegały wiadomości i umiejętności opisane w standardach
wymagań będących podstawą sprawdzianu przeprowadzanego po VI klasie
szkoły podstawowej dotyczących:
• czytania;
• pisania;
• rozumowania;
• korzystania z informacji;
• wykorzystania wiedzy w praktyce.
WYKAZ LEKTUR
Uczestników konkursu obowiązuje znajomość zagadnień ujętych w podstawie
programowej szkoły podstawowej oraz zapoznanie się z wymienionymi
lekturami i tekstami kultury:
A. ETAP SZKOLNY
Lektura:
1) Carlo Collodi – Pinokio
2) Irena Jurgielewiczowa - Ten Obcy
3) Rudyard Kipling - Księga Dżungli
4) Zbigniew Nienacki - Pan Samochodzik i Templariusze
5) Edmund Niziurski - Sposób na Alcybiadesa
6) Kornel Makuszyński - Szatan z siódmej klasy
7) Henryk Sienkiewicz - W pustyni i w puszczy
8) Walery Przyborowski - Szwedzi w Warszawie
9) Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera
10)Robert Louis Stevenson – Wyspa Skarbów
11)Mity, Baśnie i Legendy
12)Wybrane utwory poetyckie twórców XIX i XX wieku związane z
tematem przewodnim konkursu.
13)Inne teksty kultury związane z mottem:
Film :
Steven Spielberg, Szeregowiec Ryan
Malarstwo:
Piotr Michałowski - Samosierra
Juliusz Kossak - Powstańcy 1863
B. ETAP REJONOWY I WOJEWÓDZKI:
Obowiązuje znajomość tekstów kultury wymienionych w etapie szkolnym i
ponadto:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Antoine de Saint-Exupéry, tłum. Jan Szwykowski, Mały Książę
Ewa Nowacka, Słońce w kałuży,
Krystyna Siesicka, Falbanki (cykl: Opowieści rodzinne)
Edmund Niziurski, Klub włóczykijów
Gustaw Herling- Gruziński, Inny świat (wybrane fragmenty)
Inne teksty kultury związane z mottem konkursu:
Film:
Roman Polański, Pianista
Wouwerman Philips – Droga przez wydmy
Wright Joseph – Eksperyment z pompą próżniową
Malarstwo:
Publicystyka:
Narodowy pop: patriotyzm w modzie, Czubaj Mariusz, w: Polityka. –
2005 nr 16
s. 76-78
Literatura pomocnicza:
1. P. Bartol – Jarosińska, S. Dubisz, J. Podracki, J. Porayski – Pomsta, E.
Sękowska, Nauka o języku /dostępne wydania/
2. K. Głowińska, Popularny słownik frazeologiczny, Warszawa 2001 lub
S. Skorupka, Słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa 1977
i wznowienia
3. M. Jaworski , Podręczna gramatyka języka polskiego, W-wa 1986 i
nowsze wydania
4. W. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury /dostępne wydania/
5. A. Markowski, Nowy słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa 2002
6. J. Malczewski, Szkolny słownik nauki o języku, W-wa 1991
7. J. Podracki (red.), Polszczyzna płata nam figle. Poradnik językowy
dla każdego, W-wa 1993
8. E. Polański (red.), Nowy słownik ortograficzny, W-wa 1999
9. M. Szymczak (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1979 / i
późniejsze wydania/
10. Encyklopedia szkolna, Język polski - szkoła podstawowa,
Wydawnictwo Greg, Kraków 2006
11. podręczniki do języka polskiego dopuszczone do użytku przez MEN.