Wyższa Szkoła Studiów Międzynarodowych w Łodzi

Wyższa Szkoła Studiów Międzynarodowych w Łodzi
Wydział Studiów Międzynarodowych i Dyplomacji
Rok akademicki 2009/2010
SYLABUS PRZEDMIOTU: Literatura japońska, sem. 2
Imię i nazwisko prowadzącego
MikołajMelanowicz…
prof. dr hab. ………………………………………............................
Stopień/tytuł naukowy
.........................
Nazwa przedmiotu:
Kod przedmiotu (wypełnia Dziekanat):
Literatura japońska
Kierunek: filologia japońska
Specjalność:
Tryb studiów(stacjonarny/niestacjonarny):
Liczba godzin
Rok studiów/semestr: 1 sem.2
Liczba punktów ECTS (wypełnia
Dziekanat):
Rodzaj zajęć (wykład, ćwiczenia,
Typ przedmiotu( podstawowy, kierunkowy,
konwersatorium, seminarium):
specjalnościowy)wypełnia Dziekanat:
Wykład
Metody nauczania:
Sposób zaliczenia: egz. Pisemny
Wykład ilustrowany wideo
Cele przedmiotu:
Jest zapoznanie słuchaczy z rozwojem piśmiennictwa i innych nurtów kultury w
średniowieczu (XII do XVI w.), gdy wpływ arystokracji na politykę ustępuje miejsca klasie
samurajskiej, ale formy i estetyka minionej epoki nie obumierają. Pozostają takie formy, jak
tanka, dzienniki, silwy, opowieści historyczne. Powstają też nowe formy literackie
(opowieści wojenne, poezja renga, teatr nō), jak również nowe szkoły religijne i filozoficzne.
Zdarzenia i nastroje nowych burzliwych czasów najlepiej wyrażają opowieści wojenne
(gunki monogatari). Celem zajęć jest również zapoznanie studentów z dramatem nō (XIVXV w.) jako najważniejszym osiągnięciem tych czasów, zespołem Kan’amiego i jego syna
Zeamiego – twórcy wyrafinowanych dramatów, jak i ponad dwudziestu traktatów na temat
teatru nō.
Zakładane efekty kształcenia (jakie kompetencje i umiejętności nabędzie uczestnik
wykładów/ćwiczeń?): Studenci poznają warunki kształtowania się literatury średniowiecznej
Japonii, spisanej w nowym stylu języka nasyconego słownictwem chińskim i buddyjskim. n
TREŚCI PROGRAMOWE
Nr
1.
Temat zajęć
Zakres prezentowanych treści
Charakterystyka epoki i
Formy literackie. Naśladowanie
kształtowania się
arystokracji dworskiej. Prądy religijne:
średniowiecznej kultury
amidyzm (Hōnen, Shinran), nichirenizm
samurajskiej (rycerskiej)
(Nichiren), zen (Eisai, Dōgen), sintoizm,
tendencje synkretyczne
2.
Opowieści o wojnach
Heike monogatari (Opowieść o Heike,
między Tairami i
ok.1221), Taiheiki (Kronika wielkiego
Minamotami oraz między pokoju, ok.1371), Soga monogatari
wojskami dynastii
(Opowieść o Soga, XIIIw.), Gikeiki
„południa” i siogunatu
(Kronika Yoshitsune, XV w. )
Ashikagi („pólnoc”)
3.
Dzienniki i silwy,
Izayoi nikki (Dziennik szesnastej nocy,
literatura wędrowców i
ok.1282) mniszki Abutsu, Towazugatari
eremitów
(Mówię niepytana, ok.1306-1313) damy
Nijō no Tsubone), Hōjōki (Zapiski z
szałasu, 1212) Kamo no Chōmeia,
Tsurezuregusa (Szkice z wolnych chwil,
1330) Yoshidy Kenkō
4.
Opowiadania
Ujishūi monogatari (Pokłosie z Uji, 1218-
anegdotyczne i baśnie,
1221), Kokon chomonjū ( Zbiór
opisy podróży, bajki
zasłyszanych opowiadań dawnych i
Liczba godzin
otogizōshi
dzisiejszych, 1254), Jikkinshō (Wybór
dziesięciu pouczeń, 1252), Shasekishū
(Zbiór piasku i kamieni, 1249-1256,
Kaidōki (Kronika drogi nadmorskiej,
1223-1233), Tōkan kikō (Zapiski z
podróży na wschód od bariery, 1242)
5.
Poezja średniowiecza:
Shinkokinshū (Nowy zbiór pieśni
klasycyzm (XI-poł. XIII
dawnych i współczesnych, 1205).
w.). Koncepcje yūgen
Najwybitniejsi poeci XII-go w.: Saigyō
(tajemna głębia), michi
(1118-1190) , Fujiwara Shunzei (1114-
(Droga)
1204), Fujiwara Teika (1162-1241),
cesarz Gotoba (pan.1184-1198). Ogura
Późny klasycyzm XIII-
hyakunin isshu (Po jednym wierszu stu
XIX: Kyōgoku
poetów z Ogury, ?1235)
Tamekane
6.
Powstanie i budowa
Nijō Yoshimoto (1320-1388), Gusai
pieśni łączonych renga i
(1284-1378) i Tsukubashū (Zbiór
haikai renga
Tsukuba, 1356), Shinkei (1406-1475) –
Sasamegoto (Szepty, 1463), Sōgi redaktor Shinsen Tsukubashū (Nowy
wybór Zbioru Tsukuba). Shōgi, Shōhaku i
Sōchō - Minase sangin hyakuin (Sto strof
trzech poetów w Minase, 1488)
7.
Teatr średniowiecza.
Obrzędy, tańce i muzyka kagura,
Powstanie i rozwój od
widowiska i maski gigaku. Tańce i
obrzędów kagura do
muzyka dworska bugaku i gagaku,
widowisk sarugaku
„rozmaite sztuki” sangaku, „małpia
muzyka” sarugaku i “polna muzyka”
dengaku, „szalone słowa” / farsy kyōgen
8.
Charakterystyka teatru nō
Przestrzeń sceniczna, aktorzy – chór –
muzycy (shite, waki, jiutai, hayashi),
Typizacja ruchów scenicznych (kata),
dramaty (yōkyoku), maski (men, kamen,
omote), rekwizyty, kostiumy
9.
Aktorzy i dramaturdzy
Kan’ami (1333-1383), Zeami (1363-1443)
10.
nō
– biografie, twórczość dramatyczna
Podział dramatów na
1. Dramaty o bogach, 2. o wojownikach,
grupy (kategorie) i opis
3. o kobietach, 4. o bohaterach z dawnych
wybranych sztuk
opowieści (a także o kobietach szalonych
i innych osobach targanych
namiętnościami), 5. o demonach i innych
istotach nadnaturalnych.
11.
Pisma teoretyczne
Fūshikaden (O przekazywaniu Stylu,
Zeamiego
Kształtu i Kwiatu, 1400), Sandō
(TrzyDrogi, 1423), Kyūi (Dziewięć stopni,
ok. 1424). Koncepcja teatralna w
Sarugakudangi (Rozmowy o sarugaku,
1430). Yūgen i monomane.
Zainteresowanie bohaterem po śmierci.
12.
13.
Wojny o zjednoczenie
Bajki otogizōshi i literatura przełomu
kraju. Broń palna z
wieków XVI i XVII. Kres tradycji
Europy. Dwa
arystokratycznej i popularyzacja gustów
symboliczne pawilony
plebejskich. Narodziny haikai. Kultura
(Kinkakuji, Ginkakuji)
Południowych Barbarzyńców
Kanony
Yūgen (tajemna głebia), wabi (poczucie
średniowiecznego piękna
niedostatku), sabi (starzenie się,
osamotnienie), yōen (zmysłowy czar),
ushin („mieć serce”, uczuciowość),
mushin („bez serca”, brak uczucia, brak
subtelności)
14.
15.
Zalecana literatura:
I. Literatura podstawowa (maksymalnie 3-4 pozycje):
1. W. Kotański, Dziesięć tysięcy liści. Antologia literatury japońskiej (1961)
2.M. Melanowicz, Formy w literaturze japońskiej (2003)
3. P. Varlery, Kultura japońska (2006)
4.
II. Literatura uzupełniająca:
1.Donald Keene, Seeds In the Heart. Japanese Literature from the Earliest Times to the Sixteenth Century
(1993).
2.
3.
4.