Cukromierz instrukcja

Areometr
jest najważniejszym urządzeniem pomocniczym używanym przy fermentacji w domu. Areometr zwany także
hydrometrem i Oechslemetrem to szklane urządzenie do pomiaru zawartości cukru w roztworach wodnych. Składa
się z długiej szklanej rurki z podziałka oraz ciężarka na dole, który umożliwia pionowe utrzymanie się w cieczy. Skala
zaczyna się od 15 zmniejsza się do zera i dalej w dół zwiększa się do 120. Górna krótka skala (czarna) to wartości
ujemne, długa skala poniżej to wartości dodatnie (biała). Za pomocą hydrometru można łatwo i wygodnie
skontrolować czy nastaw skończył fermentować, czy jeszcze pracuje.
Funkcja:
Podaje on gęstość roztworu w jednostkach Oechsle (Oe). Dla wody w temp. 20°C jest ona 0,00 Oe, a gęstość w g/ml
wg. wzoru Oe/1000 + 1 = 1,00g/ml. Gęstość alkoholu = 0,79g/ml. Cukier zwiększa gęstość wody, a alkohol zmniejsza.
Kiedy nastaw fermentuje zmniejsza się ilość cukru, który jest przetwarzany na alkohol (cukier jest cięższy od wody a
alkohol lżejszy), wiec obniża się gęstość roztworu i wartość Oechsle zmniejsza się, czyli areometr zagłębia się mocniej
w cieczy. Najczęściej przy starcie fermentacji np. wina stołowego pokazuje on odczyt ok. 75 poniżej zera, czyli dużo
cukru (ok. 4,5kg/23l). W czasie fermentacji cukier się zużywa i hydrometr zagłębia się bardziej.
Jak fermentacja jest zakończona areometr pokaże wartość poniżej zera (krótka, czarna skala), ok. -5 do -10.
Jeśli odczyt jest większy (biała skala) tzn., że wino dalej fermentuje albo fermentacja stanęła.
Jeśli wskazania początkowe były 75, a końcowe -5, to patrzymy w tabeli na 80, co daje 10,6% alkoholu.
Pomiary wykonuje się najłatwiej bezpośrednio w pojemniku fermentacyjnym albo w menzurce 250ml, ewentualnie
100ml (obie do kupienia w sklepie alembik). Hydrometr musi unosić się luźno bez przylegania do ścianek naczynia.
Sposób odczytu pokazany jest na rysunku, odczytuje się górny menisk. Przed odczytem trzeba energicznie
wprowadzić hydrometr w rotacje, żeby pozbyć się bąbelków gazu wydzielającego się w czasie fermentacji, którego
pełno jest w moszczu i który czepia się zanurzonej części hydrometru i go podnosi.
Kontrola hydrometru: w temp. 20°C ma pokazać w wodzie 0.
Żeby być pewnym, że nastaw skończył fermentować, kolejne 2 pomiary w przeciągu 2 dni powinny być takie same.
Tabela
Kolumny 1 - gęstość, 2 - Oechsle, 3 - ilość cukru w roztworze, 4 - potencjalna ilość alkoholu.
Ta ostatnia jest to procentowa zawartość alkoholu uzyskana w wyniku fermentacji przy założeniu, że nastaw
przefermentował do zera. Jeśli przefermentował np. do – 10 (czarna skala) to dodaje się do początkowego odczytu
10 Oe, do -5 dodaje się 5 Oe, a jeśli fermentacja zakończyła się np. na +15 (biała skala) to trzeba odjąć od
początkowej wartości 15.
Żeby można było ustalić ilość otrzymanego alkoholu niezbędny jest dokładny początkowy odczyt Oe. Potencjalna
ilość alkoholu w kolumnie 4 w tabeli bierze pod uwagę, że przy produkcji wina, czy piwa gęstość jest zawyżona przez
między innymi niefermentujące wyższe cukry. Nastaw z czystego cukru (sacharozy) da w rezultacie trochę więcej
alkoholu; 17g cukru w 1 litrze roztworu daje 1% alkoholu.
Wino
Orientacyjne końcowe odczyty dla win stołowych:
białe 0 do +5,
czerwone -8 do 0,
mocne wina są słodkie, więc od +15 do +35.
300g cukru na 23l wina podnosi wartość Oe o +5.
Wino fermentuje się do końca, a potem dosładza do smaku, posługując się tymi danymi albo własnymi notatkami.
Uzyskany alkohol w winie można jeszcze obliczyć w następujący sposób:
Wartość początkowa minus wartość końcowa i podzielić przez 7,5. Np. 80 minus -5= 85; 85/7,5 =11,3% obj.
Rozpowszechniony w Polsce cukromierz Ballinga podaje % stężenie cukru w roztworze (moszczu). Oechsle ma
przewagę nad Ballingiem, ponieważ łatwiej przeliczyć je na ilość wyprodukowanego alkoholu. Przybliżona zależność
Ballinga i Oechsle jest następująca °Blg x 4 = °Oe.
www.alembik.eu
Kraków, ul. Topolowa 46