Rynki finansowe a wzrost gospodarczy w wybranych nowych

Transkrypt

S³awomir I. Bukowski*
S³awomir I. Bukowski
Rynki finansowe a wzrost gospodarczy w wybranych
nowych krajach cz³onkowskich Unii Europejskiej
Rynki finansowe a wzrost gospodarczy...
Wstêp
Celem artyku³u jest wykazanie, ¿e istnieje statystycznie istotny zwi¹zek miêdzy rozwojem rynków finansowych w wybranych nowych krajach cz³onkowskich Unii Europejskiej (Czechy, Polska, S³owacja, S³owenia i Wêgry) a wzrostem gospodarczym w tych krajach. W tym celu
zastosowano modele panelowe estymowane za pomoc¹ uogólnionej metody najmniejszych kwadratów z efektami losowymi. Badania tego typu
by³y ju¿ przeprowadzone dla du¿ych prób obejmuj¹cych od 60 do 100
krajów, m.in. przez Levine, King [1999], Levine i inni [2000], Levine
[2003], Caporale i inni [2005]. W przypadku Polski podobne badania
przeprowadzili i opublikowali ich wyniki Bukowski [2011] i Dêbski i inni
[2010].
Artyku³ powsta³ w ramach projektu finansowanego ze œrodków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer
DEC2011/01/B/HS4/02307.
1. Teoretyczne aspekty zwi¹zku miêdzy rozwojem rynków
finansowych a wzrostem gospodarczym
Schumpeter wskazywa³ na szczególne funkcje poœrednictwa finansowego i rynków finansowych, istotne dla wzrostu i rozwoju gospodarczego, polegaj¹ce na mobilizowaniu oszczêdnoœci, alokacji kapita³u, zarz¹dzaniu ryzykiem, u³atwianiu transakcji, monitorowaniu firm [Schumpeter, 1960, s. 72-85, 155-202; Fiedor, 1979, s. 21-30]. Bior¹c pod uwagê
schumpeterowsk¹ teoriê przedsiêbiorcy i innowacji, mo¿na postawiæ
tezê, ¿e równie¿ w przypadku instytucji finansowych i poœrednictwa finansowego zachodzi proces kreatywnej destrukcji, którego wynikiem jest
rozwój finansowy, stanowi¹cy sk³adow¹ rozwoju ekonomicznego.
Robinson twierdzi³a, ¿e finanse pod¹¿aj¹ za rozwojem przedsiêbiorstw
(„where enterprise leads, finance follows”) [Robinson, 1952, s. 80]. Lucas
*
Prof. dr hab., Katedra Biznesu i Finansów Miêdzynarodowych, Wydzia³ Ekonomiczny,
Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. K. Pu³askiego w Radomiu, [email protected], ul. Chrobrego 31, 26-600 Radom
32
równie¿ podawa³ w w¹tpliwoœæ zwi¹zek miêdzy rozwojem finansowym
a wzrostem gospodarczym, twierdz¹c, ¿e jeœli zwi¹zek taki istnieje, to zapewne rola finansów we wzroœcie gospodarczym jest przesadzona [Lucas, 1988, s. 3-42].
Greenwood i Jovanowic wskazywali na równoleg³oœæ i wspó³zale¿noœæ rozwoju rynków finansowych i wzrostu gospodarczego. Wed³ug
nich wzrost gospodarczy dostarcza œrodków, dziêki którym rozwijaj¹ siê
rynki finansowe i poœrednictwo finansowe. Z kolei proces ten przyspiesza
wzrost gospodarczy przez wspomaganie alokacji kapita³u [Greenwood,
Jovanovic, 1989, s. 25].
Do koncepcji Schumpetera nawi¹za³ Levine. Wed³ug niego: „Rozwój
finansowy pojawia siê wówczas, gdy instrumenty finansowe i poœrednicy
finansowi polepszaj¹ efekty informacji, zwiêkszaj¹ dyscyplinê uczestników rynku finansowego i zmniejszaj¹ koszty transakcyjne oraz w ten
sposób powoduj¹, ¿e lepiej jest realizowanych piêæ funkcji:
– dostarczania informacji ex ante o mo¿liwych inwestycjach i alokacjach
kapita³u,
– monitorowania inwestycji i wzmacniania ³adu korporacyjnego (corporate governance),
– u³atwiania handlu instrumentami finansowymi, dywersyfikacji ryzyka i zarz¹dzania ryzykiem,
– mobilizacji i gromadzenia oszczêdnoœci,
– u³atwiania wymiany towarów i us³ug.
Ka¿da z tych funkcji mo¿e wp³ywaæ na decyzje o oszczêdzaniu i inwestycjach, a st¹d na wzrost gospodarczy” [Levine, 2004, s. 5-7].
Jak wynika z powy¿szego fragmentu, rozwój finansowy to przede
wszystkim zmiany o charakterze jakoœciowym. Funkcje te s¹ realizowane
przez rynki finansowe i poœredników finansowych. W d³ugim okresie realizacja owych funkcji prowadzi do wzrostu akumulacji kapita³u. Ponadto, poprzez tworzenie mo¿liwoœci dywersyfikacji ryzyka i kreowanie
Ÿróde³ finansowania stymuluj¹ wzrost innowacji technologicznych. Razem pobudza to wzrost gospodarczy. Wed³ug Levine’a wp³yw rozwoju
finansowego na wzrost gospodarczy odbywa siê wed³ug schematu
przedstawionego na rysunku 1.
Warto podkreœliæ, ¿e zale¿noœæ miêdzy rozwojem finansowym, a w szczególnoœci rozwojem rynków finansowych a wzrostem gospodarczym nie
jest jednoznaczna, zarówno z punktu widzenia teoretycznego, jak rów-
33
nie¿ z punktu widzenia wyników badañ empirycznych opartych na ró¿nych metodach ekonometrycznych i ró¿nych szeregach czasowych.
Rysunek 1. Teoretyczny zwi¹zek miêdzy finansami a wzrostem gospodarczym
ród³o: [Levine, 1997, s. 691].
2. Dane statystyczne
Badaniami objêto piêæ nowych krajów cz³onkowskich Unii Europejskiej: Czechy, Polskê, S³owacjê, S³oweniê i Wêgry. W badaniach wykorzystano dane roczne, w tym roczne wskaŸniki rozwoju rynków finansowych z okresu 1995–2010 zawarte w bazie danych Financial Structure
Dataset [November 2012], opracowanej przez Beck, Mosheni-Cheraghlou
wed³ug metodologii opisanej w A New Database on Financial Development
and Structure przez Beck’a i innych [Beck i inni, 1999]. Nale¿¹ do nich
stosunek kapitalizacji gie³dowej do PKB w cenach sta³ych (STOCK), stosunek kredytu bankowego i innych instytucji finansowych dla sektora
prywatnego do PKB w cenach sta³ych (KREDYT).
34
Dane dotycz¹ce kszta³towania siê œredniego realnego PKB per capita
oraz realnego kapita³u fizycznego i realnych inwestycji netto per capita dla
badanych krajów pochodz¹ z bazy danych AMECO.
Wielkoœci realnego PKB per capita, realnego kapita³u fizycznego netto
per capita oraz realnych inwestycji netto per capita (NFCF) dla wybranych
nowych krajów cz³onkowski Unii Europejskiej zosta³y oszacowane w cenach sta³ych z 2000 r. Produktywnoœæ TFP (total factor productivity) zosta³a
oszacowana wed³ug metody zastosowanej przez Kinga i Levine’a [King,
Levine, 1993].
3. Modele
W celu zbadania zwi¹zków miêdzy rozwojem rynków finansowych
a wzrostem gospodarczym w badanych krajach skonstruowano szeœæ modeli panelowych z efektami losowymi. Modele estymowano za pomoc¹
uogólnionej metody najmniejszych kwadratów (UMNK) z zastosowaniem transformacji Nerlove’a.
Model 1 objaœnia kszta³towanie siê realnego PKB per capita w zale¿noœci od dwóch zmiennych objaœniaj¹cych: realnych inwestycji netto per
capita (zmienna opóŸniona o 1 okres), kapitalizacji gie³dowej do PKB w cenach sta³ych (zmienna opóŸniona o 1 okres).
ln PKBipc, t = a i + b ln NFCFi , t -1 + g ln STOCK i , t -1 + e i , t
(1)
Model 2 objaœnia kszta³towanie siê realnego PKB per capita w zale¿noœci od dwóch zmiennych objaœniaj¹cych: realnych inwestycji netto per
capita (zmienna opóŸniona o 1 okres) oraz stosunku kredytów prywatnych udzielonych przez banki i inne instytucje finansowe do PKB w cenach sta³ych (zmienna opóŸniona o 1 okres).
ln PKBipc, t = a i + b ln NFCFi , t -1 + g ln KREDYTi , t -1 + e i , t
(2)
Model 3 objaœnia kszta³towanie siê realnego kapita³u fizycznego per
capita w zale¿noœci od dwóch zmiennych objaœniaj¹cych: realnych inwestycji netto per capita (zmienna opóŸniona o 1 okres) oraz stosunku kapitalizacji gie³dowej na rynku akcji do PKB w cenach sta³ych (zmienna
opóŸniona o 1 okres).
ln CAPITALi , t = a i + b ln NFCFi , t -1 + g ln STOCK i , t -1 + e i , t
(3)
Model 4 objaœnia kszta³towanie siê realnego kapita³u fizycznego per
capita w zale¿noœci od dwóch zmiennych objaœniaj¹cych: realnych inwes-
35
tycji netto per capita (zmienna opóŸniona o 1 okres) oraz stosunku kredytów prywatnych udzielonych przez banki i inne instytucje finansowe
sektorowi prywatnemu do PKB w cenach sta³ych (zmienna opóŸniona
o 1 okres).
ln CAPITALi , t = a i + b ln NFCFi , t -1 + g ln KREDYTi , t -1 + e i , t
(4)
Model 5 objaœnia kszta³towanie siê produktywnoœci (jako ³¹cznego
efektu kapita³u ludzkiego i technologii) w zale¿noœci od dwóch zmiennych objaœniaj¹cych: realnych inwestycji netto per capita oraz stosunku kapitalizacji gie³dowej na rynku akcji do PKB w cenach sta³ych.
ln TFPi , t = a i + b ln NFCFi , t + g ln STOCK i , t + e i , t
(5)
Model 6 objaœnia kszta³towanie siê produktywnoœci w zale¿noœci od
dwóch zmiennych objaœniaj¹cych: realnych inwestycji netto per capita oraz
stosunku kredytów prywatnych udzielonych przez banki i inne instytucje
finansowe sektorowi prywatnemu do PKB w cenach sta³ych.
ln TFPi , t = a i + b ln NFCFi , t + g ln KREDYTi , t + e i , t
(6)
gdzie: PKBipc, t – realny produkt krajowy brutto per capita, NFCFi,t – realne inwestycje netto per capita, STOCKi,t – kapitalizacja gie³dowa do PKB,
CAPITALi,t – realny kapita³ fizyczny netto per capita, KREDYTi,t – kredyty
udzielane sektorowi prywatnemu przez banki i inne instytucje finansowe
do PKB, TFPi,t – produktywnoœæ – ³¹czny czynnik kapita³u ludzkiego
i technologii.
Wybór modelu zosta³ podyktowany nastêpuj¹cymi przes³ankami:
– podstawowe egzogeniczne i endogeniczne modele wzrostu wskazuj¹
na nastêpuj¹ce czynniki wzrostu gospodarczego: kapita³ fizyczny, kapita³ ludzki, praca, technologia; st¹d przyjêto zale¿noœæ miêdzy wzrostem realnego PKB per capita a wzrostem kapita³u fizycznego per capita
(lnCAPITAL) oraz wzrostem produktywnoœci (lnTFP) stanowi¹cej
³¹czny efekt wzrostu produktywnoœci pracy, kapita³u ludzkiego oraz
technologii,
– wnioski p³yn¹ce z teorii rozwoju finansowego wskazuj¹ na to, ¿e poszczególne sk³adowe rozwoju finansowego wp³ywaj¹ na wzrost gospodarczy przez tworzenie mo¿liwoœci akumulacji kapita³u (wzrost
zasobu kapita³u fizycznego) oraz innowacji technologicznych (wzrost
TFP), co w efekcie prowadzi do wzrostu gospodarczego,
36
– zwi¹zki miêdzy sfer¹ realn¹ a sfer¹ finansow¹ gospodarki, a w szczególnoœci miêdzy wskaŸnikami charakteryzuj¹cymi rozwój rynków finansowych a wzrostem gospodarczym i jego czynnikami – wzrostem
inwestycji netto per capita (lnNFCF) a wzrostem kapita³u fizycznego ln
CAPITAL, produktywnoœci lnTFP,
– stosunkowo krótki szereg czasowy ograniczaj¹cy liczbê zmiennych
objaœniaj¹cych, ze wzglêdu na wymagan¹ liczbê stopni swobody, jak
równie¿ ograniczaj¹cy mo¿liwoœæ identyfikacji stylizowanych faktów,
a ponadto ograniczenia w dostêpnoœci danych statystycznych.
4. Wyniki estymacji
Wyniki estymacji opisanych modeli zaprezentowano w tablicach 1–6.
Dla ka¿dego z modeli przeprowadzono test Hausmana. Jego wyniki
wskazuj¹ w ka¿dym przypadku na zgodnoœæ estymatora UMNK, czyli na
poprawny wybór metody estymacji modeli panelowych.
Wyniki estymacji modeli wskazuj¹ na statystycznie istotny, dodatni
wp³yw kapitalizacji gie³dowej na rynku akcji, kredytu prywatnego udzielanego przez banki i instytucje finansowe na tempo wzrostu realnego PKB
per capita, tempo wzrostu realnego kapita³u fizycznego per capita oraz tempo wzrostu produktywnoœci.
Tablica 1. Model 1 – Estymacja Losowe efekty (GLS) z wykorzystaniem 75 obserwacji; wykorzystano transformacjê Nerlove’a; w³¹czono 5 jednostek danych
przekrojowych; szereg czasowy d³ugoœci = 15; zmienna zale¿na (Y): l_PKBpc_i_t
wspó³czynnik
const
l_NFCF_i_t_1
l_STOCK_i_t_1
b³¹d stand. t-Studenta
8,64287
0,310462
27,8388
0,0636699
0,0393205
1,6193
0,137659
0,0253699
5,4261
wartoœæ p
<0,00001 ***
0,10976
<0,00001 ***
œredn. aryt. zm. zale¿nej
8,780058 odch. stand. zm. zale¿nej
0,364004
suma kwadratów reszt
6,920318 b³¹d standardowy reszt
0,307894
logarytm wiarygodnoœci
kryt. bayes. Schwarza
–17,05690 kryt. inform. Akaike’a
40,11380
47,06626 kryt. Hannana-Quinna
42,88984
*** zmienna jest statystycznie istotna przy poziomie istotnoœci 0,01
** zmienna jest statystycznie istotna przy poziomie istotnoœci 0,05
* zmienna jest statystycznie istotna przy poziomie istotnoœci 0,1
Within’ wariancji = 0,0128341
Between’ wariancji = 0,0185399
theta wykorzystuje quasi-demeaning = 0,908667
37
Test Breuscha-Pagana
hipoteza zerowa: Wariancja b³êdu w jednostce = 0
asymptotyczna statystyka testu: Chi-kwadrat(1) = 67,5188
z wartoœci¹ p = 2,0869e-016
krytyczna wart. = 3,84146
Test Hausmana
hipoteza zerowa: Estymator UMNK (GLS) jest zgodny
asymptotyczna statystyka testu: Chi-kwadrat(2) = 3,54038 z wartoœci¹ p = 0,1703
ród³o: Obliczenia w³asne przy zastosowaniu programu GRETL.
Tablica 2. Model 2 – Estymacja Losowe efekty (GLS) z wykorzystaniem 75 obserwacji; wykorzystano transformacjê Nerlove’a; w³¹czono 5 jednostek danych
przekrojowych; szereg czasowy d³ugoœci = 15; zmienna zale¿na (Y): l_PKBpc_i_t
wspó³czynnik
const
wartoœæ p
7,93127
0,335216
23,6602
<0,00001 ***
l_NFCF_i_t_1
0,155875
0,0441231
3,5327
0,00072 ***
l_KREDYT_i_t__1
0,104002
0,0593043
1,7537
0,08374 *
0,364004
0,284471
–-11,12250 kryt. inform. Akaike’a
28,24501
31,02105
z wartoœci¹ p = 1,75986e-014
Test Hausmana
38
z wartoœci¹ p = 0,187681
Tablica 3. Model 3 – Estymacja Losowe efekty (GLS), z wykorzystaniem 75 obserwacji; wykorzystano transformacjê Nerlove’a; w³¹czono 5 jednostek danych
przekrojowych; szereg czasowy d³ugoœci = 15; zmienna zale¿na (Y):
l_CAPITAL_i_t
wspó³czynnik
const
l_NFCF_i_t_1
l_STOCK_i_t_1
9,87283
0,288506
34,2205
0,0375714
0,0335001
1,1215
0,169121
0,0215864
7,8346
wartoœæ p
<0,00001 ***
0,26579
<0,00001 ***
œredn.aryt.zm.zale¿nej
9,793045 odch.stand.zm.zale¿nej
0,406544
0,344895
57,13622
59,91226
z wartoœci¹ p = 1,79465e-048
Test Hausmana
39
przekrojowych; szereg czasowy d³ugoœci = 15; zmienna zale¿na (Y):
l_CAPITAL_i_t
wspó³czynnik
const
l_NFCF_i_t_1
l_KREDYT_i__1
wartoœæ p
9,44098
0,310739
30,3823
<0,00001 ***
0,0974507
0,0384091
2,5372
0,01334 **
0,244631
0,0514978
4,7503
0,00001 ***
0,406544
0,323419
47,49245
50,26849
z wartoœci¹ p = 5,36118e-039
Test Hausmana
przekrojowych; szereg czasowy d³ugoœci = 16; zmienna zale¿na (Y): l_TFP_i_t
wspó³czynnik
const
l_NFCF_i_t
l_STOCK_i_t
5,7389
0,234296
24,4942
0,0456851
0,0295114
1,5480
0,10321
0,0197923
5,2147
wartoœæ p
<0,00001 ***
0,12571
<0,00001 ***
40
0,273971
0,239353
1,882972 kryt. inform. Akaike’a
2,234056
5,099124
z wartoœci¹ p = 3,14559e-030
Test Hausmana
przekrojowych; szereg czasowy d³ugoœci = 16; zmienna zale¿na (Y): l_TFP_i_t
wspó³czynnik
const
l_NFCF_i_t
l_KREDYT_i_t
wartoœæ p
5,3346
0,221631
24,0698
<0,00001 ***
0,0996699
0,0289165
3,4468
0,00092 ***
0,116958
0,0374242
3,1252
0,00251 ***
0,273971
0,224083
7,156852 kryt. inform. Akaike’a
–8,313704
–1,167624 kryt. Hannana-Quinna
–5,448636
41
Hipoteza zerowa: Wariancja b³êdu w jednostce = 0
Asymptotyczna statystyka testu: Chi-kwadrat(1) = 124,805
z wartoœci¹ p = 5,61519e-029
Krytyczna wart. = 3,84146
Test Hausmana
Zmiana stosunku kapitalizacji gie³dowej do PKB o 1 pkt. proc. powoduje zmianê tempa wzrostu realnego PKB per capita o 0,13 pkt. proc., zaœ
tempa wzrostu realnego kapita³u fizycznego o 0,16 pkt. proc. i tempa
wzrostu produktywnoœci o 0,1 pkt. proc. W przypadku zmiany stosunku
kredytu do PKB zmiana o 1 pkt. proc. powoduje zmianê tempa wzrostu
realnego PKB o 0,1 pkt. proc., tempa wzrostu realnego kapita³u fizycznego o 0,2 pkt. proc., tempa wzrostu produktywnoœci o 0,11 pkt. proc.
Zakoñczenie
Przeprowadzona analiza zale¿noœci miêdzy wybranymi wskaŸnikami
rozwoju rynków finansowych a wzrostem gospodarczym w badanej grupie krajów (Czechy, Polska, S³owacja, S³owenia, Wêgry) w latach 1995–
–2010 wskazuje na nastêpuj¹ce stylizowane fakty:
– istnieje statystycznie istotny zwi¹zek miêdzy rozwojem rynków
finansowych a wzrostem gospodarczym w badanej grupie krajów
w analizowanym okresie,
– istnieje statystycznie istotny zwi¹zek miêdzy kapitalizacj¹ gie³dow¹
na rynku akcji a wzrostem realnego PKB per capita i wzrostem realnego
kapita³u fizycznego per capita oraz wzrostem produktywnoœci (TFP),
– zwi¹zek miêdzy kredytem bankowym a wzrostem realnego PKB per
capita jest statystycznie istotny, ale nieco s³abszy ni¿ w przypadku
zwi¹zku miêdzy kapitalizacj¹ gie³dow¹ na rynku akcji a wzrostem realnego PKB per capita,
42
– istnieje doœæ silny (silniejszy ni¿ w przypadku kapitalizacji gie³dowej)
dodatni i statystycznie istotny wp³yw kredytu na wzrost realnego kapita³u fizycznego per capita i wzrost produktywnoœci (TFP).
Reasumuj¹c, przeprowadzona w pracy analiza wykaza³a statystycznie istotny i znacz¹cy wp³yw rozwoju rynków finansowych na wzrost gospodarczy w badanej grupie krajów.
Literatura
1. Beck T., Demiurguç-Kunt A., Levine R. (1999), A New Database on Financial Development and Structure, Policy Research Working Paper, July
no. 2146, The World Bank Development Research Group Finance.
2. Beck T., Mosheni-Cheraghlou A. (2012), Financial Structure dataset,
Revised September 2012, www.econ.worldbank.org/WEBSITE/EXTERNAL/EXTDEC/EXTRESEARCH/0,,contentMDK:20696167~pagePK:
64214825~piPK:64214943~theSitePK:469382,00.html, dostêp dnia 12.02.
2013.
3. Bukowski S.I. (2011), Miêdzynarodowa integracja rynków finansowych,
Difin, Warszawa.
4. Caporale G.M., Howells P.G.A., Soliman A.M. (2005), Endogenous
Growth Models and Stock Market Development: Evidence from Four Countries, „Review of Development Economics”, vol. 9, no. 2, s. 33-50.
5. Dêbski W., Maciejczyk I., Wdowiñski P. (2010), Growth Effects of Financial Market Development in Poland: Simulations with an Econometric Model,
[w:] Global Challenges of the 21th Century, ed. S.I. Bukowski, Technical
University of Radom, Publishing Office, Radom.
6. Demirgüç-Kunt A., Levine R. (ed.) (2004), Financial Structure and
Economic Growth. A Cross-Country Comparison of Banks, Markets, and
Development, The MIT Press, Cambridge Massachusetts, London.
7. Fiedor B. (1979), Teoria innowacji. Krytyczna analiza wspó³czesnych koncepcji niemarksistowskich, PWN, Warszawa.
8. Greenwood J., Jovanovic B. (1989), Financial Development, Growth and
the Distribution of Income, NBER Working Papers, no. 3189, s. 1-42.
9. King R.G., Levine R. (1993), Finance and Growth. Schumpeter Might Be
Right, „The Quarterly Journal of Economics”, August, vol. 108, no. 3,
s. 717-735.
10. Levine R. (1997), Financial Development and Economic Growth: Views and
Agenda, „Journal of Economic Literature”, June, vol. XXXV, s. 668-726.
43
11. Levine R. (2003), More on Finance and Growth: More Finance, More
Growth?, „The Federal Reserve Bank of St. Louis Review”, July/August, vol. 85, no. 4, s. 31-46.
12. Levine R. (2004), Finance and Growth: Theory and Evidence, www.econ.
brown.edu/fac/Ross_levine/Publication, dostêp dnia 30.05.2013.
13. Levine R., Loyaza N., Beck T. (2000), Financial Intermediation and
Growth: Casuality and Causes, „Journal of Monetary Economics”, August, no. 46, s. 31-37.
14. Lucas R. (1988), On Mechanism of Economic Development, „Journal
of Monetary Economics”, no. 22, s. 3-42.
15. Robinson J. (1952), The Generalization of the General Theory, [in:] The Rate
of Interest and Other Essays, Macmillan, London.
16. Schumpeter J. (1960), Teoria rozwoju gospodarczego, PWN, Warszawa.
Streszczenie
Celem artyku³u jest wykazanie, ¿e istnieje statystycznie istotna zale¿noœæ
miêdzy rozwojem rynków finansowych w wybranych nowych krajach Unii
Europejskiej (Czechy, Polska, S³owacja, S³owenia i Wêgry) a wzrostem gospodarczym w tych krajach. Artyku³ zawiera czêœæ dotycz¹c¹ teoretycznych aspektów zwi¹zku miêdzy rozwojem rynków finansowych a wzrostem gospodarczym, prezentacjê wykorzystanych danych statystycznych, prezentacjê modeli
panelowych estymowanych za pomoc¹ uogólnionej metody najmniejszych
kwadratów z efektami losowymi, wyniki estymacji modeli oraz wnioski.
S³owa kluczowe
wzrost, rynki finansowe
Financial Market and Economic Growth in the Selected New Member
Countries of the European Union (Summary)
The aim of this paper is to find that exist statistically significant impact of
financial market development on the economic growth in the selected new member countries of European Union (Czech Republic, Poland, Slovakia, Slovenia,
Hungary). The paper consists of part concern theoretical aspects of connection between financial market development and economic growth, presentation of statistical data used in research, presentation of panel models estimated with used of
GLS method with random effects, results of models’ estimation, main findings.
Keywords
economic growth, financial market

Rynki finansowe a wzrost gospodarczy w wybranych nowych

Transkrypt

Podobne dokumenty

Lista 6. (Statystyka matematyczna)

ICC20 s 24-29 Chiny (Page 24

Pewien badacz jest zainteresowany modelowaniem kształtowania

cennik komputery - Serwis naprawa laptopów komputerów Gdynia

URZ2054 Zdalne sterowanie ZDS-2SAW+2pil.

Nie musisz być ogrodnikiem, by wiedzieć, jak dbać o ogród