informacje o działalności towarzystwa dla natury i

INFORMACJE O DZIAŁALNOŚCI
TOWARZYSTWA DLA NATURY I CZŁOWIEKA
W ROKU 2012
DZIEDZICTWO KULTUROWE
PROGRAM ”CMENTARZE POGRANICZA”
Działania na terenie powiatu krasnostawskiego
W przeciągu kwietnia i maja trwały z udziałem zespołu Towarzystwa oraz grupy
wolontariuszy prace remontowe na kilku cmentarzach wyznaniowych w okolicach
Krasnegostawu. Na cmentarzu rzymskokatolickim w Siennicy Królewskiej Małej
pracom remontowym o wysokim stopniu komplikacji poddano 6 nagrobków z XIX i I
po. XX wieku. Na posesji przy kościele w Krupem (dawnej cerkwi) wieloetapowemu
oczyszczeniu i zabezpieczeniu poddane zostały trzy nagrobki z cmentarza
przycerkiewnego (XIX/XX w) Na cmentarzach prawosławnych w Bończy i Wólce
Kraśniczyńskiej wykonano wzmocnienie i częściową rekonstrukcję elementów 6 krzyży
drewnianych. Na tych samych obiektach prowadzono także porządkowanie
fragmentów terenu pokrytych zakrzaczeniami i zaśmieconych. Na cmentarzu
rzymskokatolickim w Żółkiewce wykonano remont grupy trzech niekompletnych
nagrobków piaskowcowych z przełomu XIX i XX oraz oczyszczenie piaskowcowych
elementów monumentalnego granitowego nagrobka A. Preszla. Wykonano także
skomplikowaną pionizację tego nagrobka i nową wylewkę płyty grobowej. Te ostatnie
prace o charakterze budowlanym wykonała na zlecenie TdNiCz lokalna firma
budowlana. Wykonano także oczyszczenia jednego z XIX – wiecznych. nagrobków na
cmentarzu w Płonce (gm. Rudnik). Oprócz prac na cmentarzach wykonano także
uporządkowania kilkuhetarowego terenu zabytkowej alei kasztanowej w miejscowości
Zagroda (gm. Siennica Różana) – usunięcia zakrzaczeń i kilku ton śmieci. To ostatnie
działanie możliwe było dzięki dużemu zaangażowaniu grupy mieszkańców oraz
Urzędu Gminy Siennica Różana
Prace prowadzone były we współpracy z Lokalną
współprowadzonego przez nią projektu współpracy.
Grupą
Działania
„Krasnystaw
Plus” w
ramach
Działania na Polesiu – remont kapliczek
W kwietniu ekipa Towarzystwa uporządkowała teren cmentarza wojennego w
Krasnem (gm Uścimów) – z hektarowego obiektu usunięto zakrzaczenia i samosiewne
drzewa.
W maju i czerwcu prowadzone były prace remontowe w kapliczkach w Łuszczowie
Kolonii (lata 30 XX w) oraz Jawidzu (wg różnych źródeł XVIII lub XIX w)
W przypadku kapliczki w Łuszczowie prace obejmowały usunięcie zarośli
samosiewnych, usunięcie luźnych tynków z elewacji zewnętrznej (ok 2/3 powierzchni)
otynkowanie, rekonstrukcja zniszczonych zdobień elewacji, malowanie, wykonanie
nowej posadzki, rekonstrukcja zniszczonych fragmentów i wymiana tynków wewnątrz
a także kompletna renowacja drewnianego ołtarzyka (odgrzybienie, impregnacja,
uzupełnienia, odnowienie warstwy malarskiej)
W przypadku kapliczki w Jawidzu prace dotyczyły renowacji wnętrza (odgrzybianie,
częściowa wymiana tynków, uzupełnienia, posadzka, malowanie) oraz kompletnej
renowacji drewnianej figury św. Jana Nepomucena
Prace prowadzone były we współpracy z Lokalną
współprowadzonego przez nią projektu współpracy.
Grupą
Działania
„Krasnystaw
Plus” w
ramach
Cmentarze w Obszy
W czerwcu i lipcu zespół Towarzystwa prowadził prace remontowe na bardzo
zdewastowanym cmentarzu prawosławnym w Obszy oraz zachowanym w stanie
szczątkowym cmentarzu greckokatolickim w tej samej miejscowości. Na tych dwóch
obiektach odkopano ok 80 elementów kamiennych, z których udało się „złożyć” 15
wapiennych nagrobków, w dużej części niekompletnych. Pozostałe elementy utworzyły
prowizoryczne lapidarium. Oczyszczono także i zabezpieczono przed zagrzybieniem ok
4-metrowy pomnik Józefa Piłsudskiego w Obszy pochodzący z okresu
międzywojennego
Prace finansowane ze środków Gminy Obsza
Tajne góry pamięci – zabytki i turystyka w Tajkurach (Ukraina)
Od marca do września trwała realizacja projektu w miejscowości Tajkury koło
Równego na Wołyniu. Głównym jego elementem były prace remontowe i porządkowe
na
zabytkowych
nekropoliach
–
prawosławnej/greckokatolickiej
oraz
rzymskokatolickiej. Roboty te odbywały się podczas dwóch obozów wolontariackich w
których łącznie wzięło 20 osób z Polski i Ukrainy. Znaczną część terenu obydwu
nekropolii oczyszczono z zarośli. Na cmentarzu tzw. „kozackim” wydobyte z gruntu,
oczyszczone, zabezpieczone i posadowione zostało 16 skromnych, ale ciekawych
archaicznych krzyży z wapienia datowanych na okres od pocz. XVII w do XVIII w. Na
cmentarzu polskim pracom remontowym, w kilku przypadkach bardzo
skomplikowanym i wieloetapowym, podanych zostało 40 nagrobków z wapienia,
piaskowca, granitu, żeliwa i betonu.
Projekt oprócz fizycznego ratowania zabytkowych nagrobków miał na celu
wsparcie miejscowości w rozwoju turystyki opartej na bogatym dziedzictwie
kulturowym. Założeniem organizatorów było, że nikt nie zaopiekuje się lepiej
miejscowymi zabytkami niż świadoma ich wartości i chcąca na nich zarobić miejscowa
społeczność i lokalne władze. Podczas lipcowej wizyty lubelskiej grupy odbyło lokalne
seminarium na temat historycznych walorów wioski i możliwości budowania na ich
podstawie oferty turystycznej. Wzięło w nim udział ok 20 osób z miejscowej
społeczności, lokalnych władz, instytucji naukowych i muzeum w Równem. Przy
najważniejszych zabytkach miejscowości – zabytkowej cerkiew i ruin kościoła (oba
XVIII w), ruinach zamku Wiśniowieckich (XVI – XVIII w) oraz cmentarzu katolickim
stanęły efektowne tablice informacyjne po ukraińsku, polsku i angielsku. Wspólnie z
ukraińskimi partnerami opracowano i wydano ilustrowany folder o zabytkach Tajkur
oraz seria zapraszających do odwiedzenia miejscowości pocztówek. 15 września odbyło
się zaś bardzo udane wydarzenie - nietypowy festyn pt „Tajne Góry – spotkanie z
zabytkami i muzyką” Około setki uczestników, po połowie turystów i
„miejscowych”odbyło kilkugodzinną wędrówkę po tym dawnym miasteczku, zwiedzając
jego zabytki w towarzystwie muzyki. W każdym obiekcie odbyła się krótka prelekcja
na temat historii obiektu oraz koncert muzyki tradycyjnej. Wystąpili: lirnik Andrij
Laszuk, grupa Horyna oraz kapela Silska Muzyka. Ta ostatnia zagrała też koncert
połączony z zabawą taneczną w wiejskim klubie.
Zrealizowano ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności w ramach programu RITA prowadzonego przez
Fundację Edukacja dla Demokracji oraz ze środków własnych Towarzystwa w tym wpływów z 1% podatku
MUZYKA - PROGRAM SCENA/STUDIO IN CRUDO
Koncerty muzyki tradycyjnej
„Tajne góry” (Tajkury, Ukraina 15.09)
Wystąpili: Horyna, Silska Muzyka, Andrij Laszuk Opis koncertu powyżej
Pieśni Bagien 2012 (Warsztaty Kultury w Lublinie 14.11.)
Ósma edycja cyklu prezentującego autentyczne tradycje muzyczne białoruskiego,
ukraińskiego i polskiego Polesia. W tym roku wystąpiły śpiewaczki z wioski Kozły (pdwsch Białoruś) oraz m.in harmonistka Palina Łapatik.
Pieśni Spod Niebieskiej (Warsztaty Kultury w Lublinie 14.11.)
Koncert poświęcony muzycznym tradycjom Roztocza. W koncercie wzięli udział: zespół
śpiewaczy z Łukowej I, Bronisław Bida (skrzypce) i Józef Bida (baraban), grupa
uczestniczek Studio In Crudo z repertuarem pieśni z Łukowej oraz grupa uczestników
warsztatów z roku 2011 z pieśniami Stanisława Fijałkowskiego
Zrealizowano ze środków Miasta Lublin, Ministra Kultury i Dziedzictwa oraz ze środków własnych Towarzystwa w
tym wpływów z 1% podatku
O starej muzyce po nowemu - nowoczesna edukacja muzyki tradycyjnej.
Seminarium pod takim tytułem odbyło się 14.11 w Lublinie i zgromadziło ok 50
pracowników lokalnych instytucji kultury, inicjatyw artystycznych i organizacji
pozarządowych z Lubelszczyzny i Białorusi. Wśród prelegentów znaleźli się m.in
przedstawiciele Fundacji Muzyka Kresów, Teatru Węgajty animatorzy festiwali Tabor
oraz projektów takich jak Serce Dzwonu i Ukraina Archaiczna.
Białoruska Szkoła (Re)Animacji muzyki tradycyjnej
Realizowany od sierpnia do stycznia projekt służący przekazaniu wybranych polskich
doświadczeń w „rewitalizacji” wiejskiej muzyki białoruskim animatorom oraz
pracownikom lokalnych instytucji kultury. W sierpniu grupa przedstawicieli kilku
organizacji pozarządowych wzięła udział w Taborze Suwalskim. W listopadzie ok 20
pracowników lokalnych wydziałów kultury i NGOSów zajmujących się muzyka
tradycyjną wzięło udział w seminarium „O starej muzyce po nowemu”, dwóch
koncertach muzyki tradycyjnej oraz jednodniowym warsztacie na temat
wykorzystania polskich inspiracji na swoim podwórku. Na przełomie grudnia i
stycznia grupa białoruskich animatorów i muzyków wzięła udział w warsztatach i
wyprawie kolędniczej w Lasach Janowskich odwiedzając z kolędą mieszkańców
Władysławowa, Kocudzy i Kaproni oraz tamtejszych muzyków ludowych.
Zrealizowano ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności w ramach programu RITA prowadzonego przez
Fundację Edukacja dla Demokracji
MuzykaRoztocza.pl – internetowy przewodnik po muzyce tradycyjnej
Roztoczański muzyczny serwis internetowy budowany był przez całą druga połowę
roku. Prezentuje on informacje, sylwetki, fotografie i nagrania związane z wybitnymi
wykonawcami muzyki wiejskiej z terenu szeroko pojętego Roztocza aktywnymi w
przeciągu ostatnich 100 lat. W pierwszym etapie udało się opublikować ok 80 profili
śpiewaków, instrumentalistów i kapel. Wśród kilkuset materiałów wiele jest nigdzie
dotąd nie publikowanych. Strona jest intensywnie rozwijana i stopniowo nabiera
charakteru encyklopedycznego. Dostępna jest pod adresem www.muzykaroztocza.pl
Zrealizowano ze środków Miasta Lublin, Ministra Kultury i Dziedzictwa oraz ze środków własnych Towarzystwa w
tym wpływów z 1% podatku
KUPUJ ODPOWIEDZIALNIE
Kupuj odpowiedzialnie - drewno i papier
W tym projekcie edukacyjnym wzięło udział 10 szkół z terenu całego województwa. W
każdej z nich odbyły się dwugodzinne zajęcia edukacyjne. Grupy uczniów podjęły
działania aktywizujące – akcje adresowane do społeczności lokalnych, filmy,
prezentacje, uruchomiono półki book-crossing itp. Przeprowadzony został wojewódzki
konkurs filmowy. Jego zwycięscy – grupa uczniów Specjalnego Ośrodka Szkolno –
Wychowawczego z Włodawy zajęli później pierwsze miejsce w kraju
Projekt Polskiej Zielonej Sieci
Eko Walentynki
Akcja zbiórki zużytych baterii, które wymieniane były na romantyczne lizaki odbyła
się 14 lutego w dwóch miejscach lublina - Cafe Lulu i w Tekturze.
Akcja odbyła się 27 maja 2012 r. na Parkingu Ratuszowym przy ulicy Bajkowskiego w
Lublinie.
Zamień odpady na kulturalne wypady
Akcja odbyła się 27 maja na parkingu pod lubelskim Ratuszem i trwała 5 godzin. Jej
uczestnicy (łącznie ok 800 osób) przynieśli na miejsce zbiórki 1,5 t zużytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego oraz baterii, 400 kg szkła, 200 kg makulatury oraz
kilkadziesiąt kilogramów puszek aluminiowych, które zostały przekazane do recyklingu. W
zamian uczestnikom przekazano 800 biletów do kina, teatru, muzeum i galerii.
Projekt Fundacji Ekorozwoju
LUBLIN ROWEREM
Porozumienie Rowerowe to nieformalne ciało skupiające grupę osób działających na
rzecz poprawy warunków transportu rowerowego w Lublinie. TdNiCz współtworzy
Porozumienie. Podstawową metodą działania PR jest monitoring inwestycji
transportowych i remontowanych dróg pod kątem ich dostępności dla rowerzystów
oraz podejmowanie interwencji i działań lobbingowych. Działania te, powiązane z
licznymi spotkaniami z radnymi i pracownikami Urzędu Miasta oraz Zarządu Dróg i
Mostów pozwoliły na liczne pozytywne dla rowerzystów zmiany takie jak tworzenie
pierwszych pasów rowerowych czy stosowanie asfaltu zamiast kostki brukowej przy
budowie dróg dla rowerów.
Rowerowa Szkoła
Cykl 20 warsztatów edukacyjnych dla uczniów lubelskich szkól podstawowych i
gimnazjów.
LUBLINROWEREM.PL:
Prowadzony przez Towarzystwo i członków Porozumienia lubelski serwis dla
rowerzystów.
INFORMACJA EKOLOGICZNA
Ośrodek Informacji Ekologicznej
Udzielił ok 160 konsultacji osobistych, telefonicznych, e-mailowych dla dziennikarzy,
organizacji, instytucji, urzędów, studentów, szkół itp. Dotyczyły one spraw
interwencyjnych, poszukiwania informacji, wydawnictw, wsparcia technicznego,
poszukiwania partnerów, i wielu innych tematów.
Lubelski Serwis Ekologiczny EkoLublin.pl
Stale aktualizowany serwis regionalny. Umieszczono w nim ponad ok 270 artykułów
Do łącznie ponad 600 adresów e-mail rozesłano ok 40 edycji biuletynów "Newsletter
ekolublin" i "Aktualności TdNiCz"
Lubelska Nagroda Ekologiczna „Suseł”
W lutym i marcu zorganizowana została VIII edycja nagrody (Suseł 2011) Wpłynęło 7
nominacji. Kapituła złożona z przedstawicieli 6 spośród działających w regionie
organizacji
ekologicznych
przyznała
statuetkę
dla
grupy
wolontariuszy
współpracujących z Zamojskim Towarzystwem Przyrodniczym.
Ponadto prowadzone i aktualizowane były serwisy internetowe lublinrowerem.pl
(rowery.ekolublin.pl)
natura2000.ekolublin.pl,
wieprz.ekolublin.pl
i
cmentarzepogranicza.ekolublin.pl Funkcjonowała także administrowana przez
Towarzystwo internetowa lista dyskusyjno-informacyjna lubelskich organizacji
ekologicznych „poe_lubelskie” z 24 uczestnikami. Kanałem dystrybucji informacji są
także profile na serwisie Face Book.
Stanowiska, opinie wystąpienia, interwencje, kominkaty
Zmiany planu zagospodarowania Górek Czechowskich w Lublinie (uwagi i wnioski)
W sprawie lokalizacji zakładu utylizacji odpadów w Poznaniu (udział w postępowaniu)
Niszczenie gniazd jaskółek
Prowadzenie wycinek w okresie lęgowym ptaków (Trzeszczany)
zagrożenie dla płazów w ok ul Janowkskiej
Analiza nieprawidłowości w konkursach Urzędu Miasta Lublin na edukacje
ekologiczną 2005-2011