Program profilaktyczny OREW 2015-18

PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy
w Perkach Karpiach
PROGRAM PROFILAKTYCZNY
NA LATA 2015-2018
„...wychowanie wymaga atmosfery moralnej, atmosfery wyzwalającej pozytywne reakcje
wychowanka, który wie, czuje, w jakim kierunku ma działać dla osiągnięcia pewnego stopnia
rozwoju psychicznego, dla wewnętrznej budowy samego siebie...”
Maria Grzegorzewska
WSTĘP
Profilaktyka jest działaniem, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się i rozwojowi
danego zjawiska w konkretnej społeczności, jak też promowanie alternatywnych zjawisk w
stosunku do tych, które próbuje się wyeliminować.
Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Perkach Karpiach przyjął sobie za
cel optymalne wspomaganie terapeutyczne, dydaktyczne i wychowawcze rozwoju wszystkich
wychowanków i cel ten pozostaje aktualny także w działalności profilaktycznej. Przyjmujemy
model profilaktyki integralnej, realizowanej w każdym obszarze pracy terapeutycznej, którego
głównym celem jest kształtowanie dojrzałej postawy wobec życia w miarę własnych możliwości
psychofizycznych .
Program ukierunkowany jest na rozwijanie umiejętności radzenia sobie w trudnych
sytuacjach życiowych, umacnianie poczucia własnej wartości, uczenie się radzenia ze złością,
agresją, kształtowaniu postawy wolnej od nałogów oraz wdrażanie do współpracy w grupie.
Czynnikami wpływającymi na powstanie tego programu są pojawiające się
problemy
emocjonalne wychowanków. Dotyczą one przede wszystkim, nieumiejętnego radzenia sobie w
sytuacjach trudnych, konfliktów w rodzinach, wynikających z zaburzonej komunikacji i
negatywnych emocji.
SPS
1
PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
Niektórzy wychowankowie mają niskie poczucie własnej wartości oraz mają problemy
z odpowiedzialnością za podejmowane decyzje, jak również z precyzowaniem celów życiowych.
Zajęcia profilaktyczne mają na celu uświadomić uczniom wartość zachowań właściwych dla
zdrowia i życia człowieka oraz ukształtować postawę odpowiedzialności za postępowanie i
zdrowie swoje i innych w miarę własnych możliwości.
I. ZALECENIA DO PROGRAMU
1. Objęcie programem profilaktyki wychowanków i rodziców.
2. Zrealizować zapotrzebowanie zespołu Terapeutycznego na wiedzę i umiejętności
w zakresie zapobiegania zachowaniom niepożądanym, uzależnieniom oraz wdrażania
wychowanków do stosowania zasad zdrowego stylu życia.
3. Włączyć do programu rodziców.
4. Zindywidualizować poziom działań profilaktycznych do potrzeb i poziomu danej grupy
wychowawczej.
Program profilaktyki odwołuje się do następujących strategii profilaktycznych:
STRATEGIA EDUKACYJNA – jej celem jest pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności
psychologicznych i społecznych (umiejętności nawiązywania kontaktów z ludźmi,
radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów).
STRATEGIA ALTERNATYW – jej celem jest pomoc w zaspokajaniu ważnych potrzeb takich jak
potrzeba sukcesu, przynależności oraz osiągania satysfakcji życiowej poprzez
stwarzanie możliwości zaangażowania się w działalność artystyczną, społeczną,
sportową oraz promowanie zdrowego stylu życia.
STRATEGIA INFOMACYJNA – jej celem jest dostarczanie adekwatnych informacji na temat skutków
zachowań ryzykownych, a przez to umożliwianie dokonywania racjonalnych wyborów.
SPS
2
PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
STRATEGIA INTERWENCYJNA – jej celem jest indywidualna pomoc wychowankom w konkretnej
sytuacji kryzysowej.
PODSTAWA PRAWNA:
 Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (t. j. Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz.
2572 z późn. zm.);
 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w
poszczególnych typach szkół (z późn. zm)
 Ustawa
z
dnia
19
sierpnia
1994
roku
o
ochronie
zdrowia
psychicznego
(Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.);
 Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230 z późn. zm.);
 Ustawa z dnia 9 listopada 1995 roku o ochronie zdrowia przed następstwami używania
tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r., Nr 10, poz. 55 z późn. zm.);
 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485
z późn. zm.);
 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 roku
w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i
młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. Nr. 26, poz. 226).
II. CELE PROGRAMU
Cele główne:
1. Wdrażanie do przestrzegania zdrowego i higienicznego stylu życia.
2. Tworzenie bezpiecznego środowiska w Ośrodku i poza nim.
3. Uczenie właściwych zachowań w sytuacji zagrożenia, oraz wyrabianie zdolności radzenia
sobie z sytuacjami trudnymi.
4. Wdrażanie do przestrzegania norm i zasad społecznych.
SPS
3
PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
Cele szczegółowe:
1. Promowanie zdrowego i higienicznego stylu życia.
2. Wyposażenie
wychowanków
w
podstawową
wiedzę
w
zakresie
zagrożenia
uzależnieniami.
3. Promowanie alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego.
4. Zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa w Ośrodku i poza nim.
5. Wdrażanie do prawidłowego reagowania wobec zagrożeń otaczającego środowiska.
6. Stosowania akceptowanych norm zachowania się w otaczającym środowisku.
7. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów w sposób ogólnie akceptowany,
unikanie agresji i przemocy.
8. Kształcenie umiejętności oceny postaw i dokonywania właściwych wyborów.
9. Budowanie poczucia własnej wartości i wiary we własne siły.
10. Kształcenie właściwych relacji w grupie.
11. Kształcenie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami.
III.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
1.
Działania profilaktyczne należy adresować do trzech grup odbiorców:
wychowanków, pracowników i rodziców.
2.
Należy podjąć wielopoziomowe działania w zakresie:
 edukacji,
 informacji,
 działań interwencyjnych,
IV.
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
1.
Spotkania dla rodziców informacyjno – edukacyjne.
2.
Spotkania Zespołów Terapeutycznych
3.
Zajęcia alternatywne z uczniami.
SPS
4
PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
4.
Zajęcia integracyjne z uczniami.
5.
Zajęcia warsztatowe dla wychowanków z elementami socjoterapii
6.
Spotkania z policją, strażą pożarną, pielęgniarką,
Zajęcia warsztatowe – przebiegać będą w grupach w oparciu o metody
socjoterapeutyczne.
Obejmą one następujące treści:
1.
budowanie zaufania w grupie,
2.
podwyższenie samooceny,
3.
poczucie własnej tożsamości,
4.
radzenie sobie ze złością i agresją,
5.
pokonywanie barier komunikacyjnych,
6.
trening asertywności,
7.
techniki odmawiania,
8.
umiejętność
rozwiązywania
sytuacji
konfliktowych
drogą
negocjacji
i kompromisu,
9.
poznanie sposobów zamiany zachowań agresywnych na społecznie
akceptowane,
10.
umiejętność podejmowania decyzji.
Zajęcia alternatywne – prowadzone będą w ramach zajęć edukacyjnych z plastyki
i muzyki, wychowania fizycznego. Obejmą działania z twórczego myślenia, relaksację,
twórczość plastyczną, gry i zabawy. Mają one na celu pokazanie konstruktywnych
możliwości rozładowania negatywnych napięć emocjonalnych.
Zajęcia integracyjne – w grupach dydaktycznych. Ich celem będzie zintegrowanie grupy,
lepsze poznanie siebie, stworzenie klimatu w grupie, przełamanie lodów, budowania
zaufania.
Spotkania z rodzicami – będą miały na celu uświadomienie skutków niewłaściwych
zachowań oraz przyczyn agresji u dziecka. Działania te zmierzają do wypracowania
SPS
5
PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
wspólnie z rodzicami sposobów radzenia sobie z dzieckiem o zachowaniach trudnych
i zmniejszenie lub eliminację tych zachowań. Omawiane będą również sposoby wdrażania
uczniów do zachowania higieny osobistej oraz prowadzenia zdrowego stylu życia.
Formy zajęć:
1. praca w zbiorowa,
2. praca w grupach,
3. praca indywidualna.
Metody stosowane podczas zajęć to:
 metoda socjoterapeutyczna (praca w kręgu, rundki, informacje zwrotne)
 metody aktywne (drama, scenki, „burza mózgów”)
 konkursy,
 zajęcia dydaktyczne,
 Inscenizacje,
 Pogadanki,
 gazetki ścienne,
 rozmowy indywidualne,
 zajęcia pozalekcyjne,
 uroczystości Ośrodkowe,
 prace plastyczne,
 spotkania z przedstawicielami służby zdrowia, policjantem itp.,
 gry i zabawy.
V.
TREŚCI PROGRAMU
SPS
6
PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
Cele szczegółowe
Kształtowanie nawyku higieny
i zdrowego odżywiania się
wychowanków.
Działania profilaktyczne
 Wyrabianie umiejętności systematycznego dbania
o swoją czystość:
-
mycie rąk z przestrzeganiem kolejnych etapów
tej czynności, zwłaszcza po wyjściu z toalety,
przed posiłkami, po powrocie do domu,
-
profilaktyka zdrowych zębów,
-
systematyczne mycie całego ciała, korzystanie
z przyborów toaletowych oraz kosmetyków
(dezodoranty, kremy),
-
pielęgnacja paznokci,
-
higiena podczas miesiączki,
-
dbanie o swój ubiór,
 Uświadamianie
znaczenia
prawidłowego
odżywiania dla zdrowia i funkcjonowania organizmu
człowieka,
 utrwalenie
zasad
higieny
przyrządzania
i spożywania posiłków,
 wyrabianie nawyków związanych z prawidłową
postawą ciała, podczas nauki, zabawy oraz
wypoczynku,
 dbanie
o
zdrowie
poprzez,
odpowiedni
do pogody dobór odzieży i obuwia.
Kształtowanie postaw wolnych od
nałogów- profilaktyka uzależnień.
 Uświadomienie skutków uzależnienia, jego wpływu
na funkcjonowanie, zdrowie i życie człowieka,
SPS
7
PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
 przekazanie
podstawowych
wiadomości
o środkach uzależniających i innych zmieniających
świadomość
oraz
ich
wpływie
odmawiania
(trening
aktywności
fizycznej
na organizm człowieka,
 trening
umiejętności
asertywności) .
Promowanie aktywnych
sposobów spędzania czasu
wolnego.
 Określenie
wpływu
na zdrowie i samopoczucie człowieka,
 przygotowanie przedstawień i inscenizacji,
 organizowanie
z
zajęć
dodatkowych
indywidualnymi
zgodnie
predyspozycjami
i zainteresowaniami uczniów (zajęcia kulinarne,
ogrodnicze, teatralne),
 prowadzenie dodatkowych zajęć sportowych,
 organizacja oraz udział w różnych wydarzeniach
kulturalnych, sportowych w celu rozbudzenia
ciekawości i aktywności własnej.
Budowanie poczucia
 pokazanie pomieszczeń w Ośrodku pod względem
bezpieczeństwa na terenie
bezpieczeństwa: sale lekcyjne, sale do zajęć
Ośrodka i poza nim.
terapeutycznych,
korytarze,
schody,
toalety,
jadalnia,
 zapewnienie opieki wychowankom podczas pobytu
w Ośrodku,
 dbanie
o
bezpieczeństwo
uczniów
podczas
wycieczek, wyjazdów, różnego rodzaju imprez.
 zapoznanie z zasadami bezpiecznego korzystanie z
urządzeń
SPS
elektrycznych
(telewizor,
komputer,
8
PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
radiomagnetofon,
video,
czajnik
i inne),
 zapoznanie z zasadami bezpiecznego posługiwanie
się
prostymi
narzędziami
(nożyczki,
młotek,
narzędzia ogrodnicze i inne),
Kształtowanie właściwych
zachowań w sytuacjach
zagrażających życiu i zdrowiu.
 Zdobywanie przez wychowanków umiejętności
bezpiecznego zachowania się na drodze,
 uświadomienie, że w czasie zabaw może grozić
dzieciom niebezpieczeństwo,
 poznanie sytuacji oraz miejsc zabaw, które mogłyby
zagrozić bezpieczeństwu dzieci,
 uczenie dzieci zachowania bezpiecznego dystansu
do
osób
przypadkowo
poznanych
niebezpieczeństwa
związanego
na ulicy,
 uświadomienie
z kontaktami z nieznajomymi zwierzętami,
 zapoznanie z numerami
alarmowymi: straż,
pogotowie, policja,
 nauka
telefonicznego
zgłaszania
informacji
o wypadku, pożarze itp.
Rozwijanie osobowości
wychowanka i doskonalenie jego
umiejętności interpersonalnych.
 Uświadomienie wychowankowi jego mocnych stron
i możliwości,
 doskonalenie komunikacji,
 rozwijanie
indywidualnych
zainteresowań
zdolności, twórczości,
 rozwijanie
umiejętności
rozpoznawania
i ujawniania swoich uczuć i emocji,
SPS
9
PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
 określanie
różnic
pomiędzy dobrym
i złym
samopoczuciem,
 rozpoznawanie i nazywanie uczuć przeżywanych
w
różnych
sytuacjach,
akceptowanie
uczuć
przeżywanych przez inne osoby,
 nauka radzenia sobie z trudnymi uczuciami, takimi
jak smutek, złość, gniew, wstyd, zazdrość;
 kształtowanie umiejętności współpracy w grupie
klasowej oraz umiejętności, porozumiewania się
z innymi.
Zapobieganie zachowaniom
agresywnym.
 Stosowanie i doskonalenie wypracowanych metod
pracy
z dzieckiem
przejawiającym
agresję
i
autoagresję (systemy motywacyjne itp.),
 opracowywane
procedur
radzenia
sobie
z zachowaniami niepożądanymi,
 poznanie
sposobów
rozwiązywania
sytuacji
konfliktowych bez używania agresji i przemocy.
Kształtowanie pożądanych
społecznie postaw.
 Nauka przestrzegania norm, reguł i zasad we
wzajemnych kontaktach,
 zapoznawanie
uczniów
z
zachowaniami
akceptowanymi w szkole na lekcji, przerwie,
uroczystościach
szkolnych,
w
domu,
w miejscach publicznych, w miejscach kultury,
 organizowanie wycieczek do miejsc użyteczności
publicznej,
 organizowanie
imprez
okolicznościowych
i uroczystości.
SPS
10
PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
Zapewnienie opieki
 monitorowanie
zdolności
wychowawczych
wychowankom
i sytuacji życiowej rodzin wychowanków poprzez
w trudnej sytuacji materialnej
wywiady środowiskowe, superwizje, rozmowy
i bytowej.
indywidualne z uczniami i rodzicami;
 organizowanie
wsparcia
psychologicznego
oraz materialnego.
Podejmowanie działań mających
na celu zmniejszenie zachowań
natury seksualnej
 Zajęcia mające na celu kształtowanie zachowań
powszechnie przyjętych za właściwe dla danej płci;
 dostarczenie
wiedzy
dotyczącej
płciowości
człowieka;
 uświadamianie
zmian
psychicznych
i fizycznych zachodzących w okresie dojrzewania;
 kształtowanie
umiejętności
obrony
własnej
intymności i nietykalności seksualnej.
UWAGI O REALIZACJI
Realizacja programu wymaga od nauczycieli w szczególności:
 gruntownej znajomości dziecka i jego problemów;
 świadczenia profesjonalnej pomocy dziecku i jego rodzinie;
 zintegrowanego, świadomego oddziaływania i współpracy ze specjalistami;
 wyczulenia na werbalne i niewerbalne komunikaty dziecka mogące świadczyć o grożącym
mu niebezpieczeństwie.
Realizatorami i osobami odpowiedzialnymi za dostosowanie treści zawartych
w programie do potrzeb i możliwości uczniów oraz wdrażanie działań programu są: wychowawcy
grup wychowawczych, nauczyciele - terapeuci, pracownicy medyczni i inni pracownicy Ośrodka.
Do realizacji działań włączani będą specjaliści z instytucji wspomagających.
SPS
11
PROGRAM PROFILAKTYCZNY OREW 2015-18
EWALUACJA PROGRAMU
Po rocznej realizacji Programu profilaktycznego analizie będzie podlegała jego użyteczność
oraz skuteczność. Diagnozowane będą problemy w Ośrodku w celu dostosowania działań.
Przewiduje się ewaluację Programu po zakończeniu jego realizacji. Do tego celu posłużą: ankiety
i wyniki analiz sytuacji wychowawczej, dokumenty placówki.
Program Profilaktyczny został przedstawiony rodzicom wychowanków OREW oraz
zatwierdzony przez Radę Programową OREW.
SPS
12