Natura 2000

Transkrypt

Natura 2000

Natura 2000
Powiązania ekologiczne
a funkcjonowanie
zbiornika
Robert Gwiazda
Instytut Ochrony Przyrody PAN
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Funkcje zbiornika
•
•
•
•
•
•
zaopatrzenie w wodę
ochrona przeciwpowodziowa
zwiększenie przepływów w okresie suszy
gospodarka rybacka
rekreacja
ochrona przyrody
Konferencja – Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi
Katowice, 12 lutego 2014
2
Zbiornik Goczałkowicki
Zbiornik Goczałkowicki
Rok powstania – 1955
Powierzchnia - 3200 ha
Objętość – 165,6 mln m3
Średnia głębokość – 5,2 m
Powierzchnia zajęta przez roślinność szuwarową
(dane ZiZoZap).
3
Obszar Natura 2000 „Zbiornik Goczałkowicki
– Ujście Wisły i Bajerki” (PLH 240039)
• Obszar ostoi stanowi miejsce występowania gatunków zwierząt
związanych ze środowiskiem wodnym i wodno-błotnym wymienionych w
Zał. II Dyrektywy Siedliskowej. Stwierdzono tu piskorza, różankę, kumaka
nizinnego, traszkę grzebieniastą, wydrę i bobra.
• Do cennych walorów przyrodniczych tego terenu zaliczyć należy rzadko
występujące w Polsce fitocenozy z udziałem salwinii pływającej i
żabiścieku pływającego.
4
Stanowiska gatunków zwierząt na Zb. Goczałkowickim
z Zał. II DS
Waloryzacja (2006)
•
•
•
•
•
•
Piskorz
Różanka
Traszka grzebieniasta
Kumak nizinny
Bóbr
Wydra
+
+
0
4
+
?
ZiZoZap (2010-11)
1
1
1
6
11
5
5
Obszar Natura 2000 „Dolina Górnej Wisły”
(PLB 240001)
• W obszarze występuje cn. 29 gatunków ptaków z Zał. I Dyrektywy Ptasiej, 8
gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt.
• W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej
następujących gatunków ptaków: bączek, bąk, dzierzba czarnoczelna,
mewa czarnogłowa, rybitwa białowąsa, rybitwa rzeczna, rybitwa czarna,
szablodziób, ślepowron, cyranka, czernica, kokoszka, krakwa,
krwawodziób, perkoz dwuczuby, płaskonos, sieweczka rzeczna, śmieszka,
zausznik.
6
Liczebność lęgowych gatunków wodno-błotnych
na Zb. Goczałkowickim z Zał. I DP
Gatunki związane z zaroślami szuwarowymi:
Waloryzacja (2006)
•
•
•
•
•
•
Bączek
Bąk
Czapla purpurowa
Błotniak stawowy
Kropiatka
Zielonka
0-3 (?)
0-4
0-5
1-6
0-10
0-6
ZiZoZap (2011-12)
0
0
0
0
0
0
7
Liczebność lęgowych gatunków wodno-błotnych
na Zb. Goczałkowickim z Zał. I DP
Gatunki związane z roślinami o liściach pływających:
Waloryzacja (2006)
ZiZoZap (2011-12)
• Rybitwa białowąsa
• Rybitwa czarna
0-400
0-170
Gatunki związane z innymi środowiskami:
Waloryzacja (2006)
• Mewa czarnogłowa
0-4
• Rybitwa rzeczna
0-360
• Szablodziób
0-2
• Zimorodek
0-7
0
0
ZiZoZap (2011-12)
0-2
220-320
0
0
8
Liczebność ptaków a poziom piętrzenia zbiornika
255
254,8
pp (m)
254,6
254,4
2011
254,2
2012
254
XI
X
IX
VIII
VII
VI
V
IV
III
II
I
253,8
Liczebność (os.)
15000
10000
2011
5000
2012
0
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Miesiące
9
Struktura gatunkowa i liczebność zgrupowań
ptaków wodnych
16000
14000
12000
INNE
MEWY
N (os.)
10000
KRZYŻÓWKA
8000
GĘSI
PERKOZ DWUCZUBY
KORMORAN
6000
2011
4000
2000
14.12
20.11
10.11
27.10
13.10
05.10
25.09
10.09
24.08
12.08
05.08
28.06
30.05
07.05
22.04
06.04
26.03
09.03
27.02
16.01
0
Terminy
18000
16000
14000
INNE
N (os)
12000
MEWY
10000
KRZYŻÓWKA
8000
GĘSI
6000
PERKOZ DWUCZUBY
2012
KORMORAN
4000
2000
10.11
30.10
18.10
10.10
25.09
14.09
03.09
16.08
7.08
18.07
28.06
15.06
17.05
28.04
18.04
10.04
30.03
19.03
10.03
25.02
25.01
07.01
0
Terminy
10
Liczebność wybranych gatunków ptaków wodnych
Czernica
Cyraneczka
1000
2500
800
2000
600
2011
400
2012
200
1500
I
II
III
IV
V
VI VII VIII IX
X
0
XI XII
I
Czajka
II
III IV V VI VII VIII IX X XI XII
Batalion
350
120
300
100
250
150
2012
500
0
200
2011
1000
80
2011
2012
100
60
40
50
20
0
0
2011
2012
11
Udział ptaków wodnych w poszczególnych częściach
zbiornika
2011
100%
Cofka
60%
Brzeg S
40%
Brzeg N
14.12
20.11
10.11
27.10
13.10
05.10
25.09
10.09
24.08
12.08
05.08
28.06
30.05
07.05
22.04
06.04
26.03
Terminy
09.03
0%
27.02
20%
16.01
Udział
80%
Ploso
2012
100%
Cofka
60%
Brzeg S
40%
Brzeg N
5.12
25.11
10.11
30.10
18.10
10.10
28.09
18.09
10.09
29.08
12.08
2.08
18.07
28.06
15.06
17.05
28.04
18.04
10.04
30.03
19.03
10.03
Terminy
25.02
0%
25.01
20%
07.01
Udział
80%
Ploso
12
Szacunkowe straty w lęgach ptaków wodnych
w wyniku zalania gniazd w 2012 r.
•
•
•
•
Perkoz dwuczuby
Krzyżówka
Śmieszka
Rybitwa rzeczna
<1%
ok. 10%
cn. 25%
cn. 20%
255
pp (m)
254,9
254,8
254,7
2011
254,6
2012
254,5
254,4
5
IV
20
5
V
20
5
20
VI
13
Ptaki a rekreacja na zbiorniku
•
•
Uprawianie żeglarstwa i kitesurfingu w miejscach rozrodu ptaków w okresie
IV-VIII jest niewskazane.
Wędkarstwo powinno być prowadzone w sposób mający jak najmniejszy
wpływ na ptaki w okresie lęgowym (IV-VIII).
X
X
14
Oddziaływanie ptaków wodnych na ekosystem
Pokarm
Odchody
15
Ptaki a ryby

Biomasa ryb zjedzonych przez populację kormorana i perkoza dwuczubego
na Zb. Goczałkowickim - ok. 103 t z czego ok. 45 t ze zbiornika (14 kg ha-1).

Biomasa ryb zjedzonych przez ptaki:
Jez. Łuknajno - 10 kg ha-1, Jez. Mikołajskie - 15 kg ha-1
20
18
Konsumpcja (t)
16
14
12
10
8
6
4
2
0
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Miesiące
16
Ptaki i biomanipulacja
•
W pokarmie ptaków rybożernych występuje leszcz i płoć, które powinny być
usuwane ze zbiornika.
Rybitwa rzeczna (2011-2012)
Kormoran (2000-2005)
Szczupak
1%
Okoniowate
29%
Płoć
9%
Leszcz
24%
Płoć
12%
Karpiowate
35%
Leszcz
2%
Krąp
1%
Okoniowate
22%
Karpiowate
4%
Karp
61%
17
Ptaki a jakość wody
•
Zgrupowania ptaków dostarczyły do zbiornika ok. 0,37 kg ha-1 P ogólnego (ok.
1170 kg).
Zgrupowania ptaków dostarczyły do zbiornika ok. 0,96 kg ha-1 N ogólnego (ok.
3070 kg).
250
1000
200
800
MEWY
150
KRZYŻÓWKA
GĘSI
100
KORMORAN
N tot (kg)
P tot (kg)
•
MEWY
600
KRZYŻÓWKA
GĘSI
400
KORMORAN
200
50
0
0
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Miesiące
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Miesiące
18
Ładunek fosforu i azotu dostarczany przez ptaki na
jeziorach
•
•
•
•
Jez. Grand-Lieu – 6292 ha (Francja): 0,4 kg P ha–1;1,2 kg N ha–1 (Marion i in. 1994)
Jez. Wintergreen – 16,4 ha (USA): 6 kg P ha–1;19 kg N ha–1 (Manny i in.1994)
Jez. Łuknajno – 680 ha: 30 kg P ha–1; 60 kg N ha–1 (Dobrowolski i in. 1976)
Jez. Mikołajskie – 500 ha: 20 kg P ha–1; 30 kg N ha–1 (Dobrowolski i in. 1976)
19
Udział zespołu ptaków w bilansie fosforu i azotu
•
Ładunek dopływającego P og. i N og. do Zb. Goczałkowickiego wynosił
odpowiednio (IPIŚ PAN, Projekt ZiZoZAP):
Wisła
- 97 t; 596 t
•
Ładunek wnoszony przez ptaki stanowił:
Zb. Goczałkowicki - ok. 1,2% P og. i 0,5% N og. dopływającego do zbiornika.
Jez. Grand-Lieu (Francja) - ok. 6,6% P og. i 0,4% N og. (Marion i in. 1994).
Jez. Wintergreen (USA) - ok. 70% P og. i 27% N og. (Manny i in.1994).
•
•
20
Natura 2000 a funkcje zbiornika
• Występowanie obszarów Natura 2000 na Zbiorniku Goczałkowickim
nie ma wpływu na jakość wody, ale może wywierać wpływ na
ichtiofaunę.
• Sterowanie odpływem wody i rekreacja na zbiorniku może istotnie
wpływać na przedmioty ochrony obszarów Natura 2000.
21
www.zizozap.pl
Dziękuję za uwagę
dr hab. Robert Gwiazda, prof. IOP PAN
Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków
Politechnika Krakowska
e-mail: [email protected]
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

Natura 2000

Transkrypt

Podobne dokumenty

Model ELCOM/CAEDYM

ZŁY STAN JAKOŚCI POWIETRZA! Przekroczenie średniodobowej

Park Hotel Diament Katowice - Akademia Muzyczna im. Karola

OFERTA PRACY Stanowisko Trener, instruktor Firma RONDO

Katowice, ul. Kolejowa

Serwis Leica Katowice, Naprawa Leica Katowice

oferta pracy - AWF Katowice

pobierz plik