Edudu.pl - Człowiek ze Stratfordu

Ściąga eksperta
Człowiek ze Stratfordu - William Szekspir
Williama Szekspira możemy zaliczyć do najwybitniejszych światowych dramaturgów; najprawdopodobniej urodził się on w 1564
roku w mieście Stratford; został ochrzczony 26 kwietnia 1564 roku; uczęszczał do lokalnej szkoły w Stratford i uczył się tam
retoryki, literatury antycznej, historii oraz języka łacińskiego; musiał przerwać naukę z powodu problemów finansowych ojca i już
nie powrócił do szkoły; pracował jako guwerner i sekretarz w kilku rezydencjach magnackich; od młodzieńczych lat zafascynowany
był teatrem; na życie zarabiał również właśnie dzięki grze w dworskich przedstawieniach; ożenił się z Anne Hathaway w 1582 roku, a
zatem gdy ukończył 18 lat; to jej prawdopodobnie poświęcił słynny sonet 145 Z warg, które miłość wyrzeźbiła; Szekspir jest
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/13
Ściąga eksperta
też autorem interesującej kolekcji 154 sonetów; wybranka Szekspira była starsza o 8 lat; najprawdopodobniej małżeństwo to
zostało wymuszone przez rodzinę Hathaway; Szekspir był ojcem trójki dzieci
stracone lata - aż przez 7 lat nie mamy żadnych wiadomości o jego życiu; najprawdopodobniej dołączył on do grupy teatralnej, która
działała w Londynie; w 1592 roku ukazała się broszura z jego nazwiskiem jako artystą przynależącym do Trupy Lorda
Szambelana; Szekspir najpierw był aktorem, ale później zaczął pisać własne dramaty, które bardzo szybko przyniosły mu sławę; kupił
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/13
Ściąga eksperta
dom w Londynie, posiadłość w Stratford
w 1598 roku współfinansował budowę teatru The Globe, czyli Pod kulą ziemską, którego stał się współwłaścicielem; tutaj wystawiał
najsłynniejsze dzieła; został również objęty mecenatem Elżbiety I, a potem Jakuba I Stuarta; Szekspir powrócił do Stratford w 1613
roku i tam zmarł 23 kwietnia 1616 roku; na nagrobku znajduje się epitafium w języku łacińskim, które tłumaczone jest
następująco: Pylos w osądach, Sokrates w geniuszu, Maro w sztuce. Ziemia go grzebie, ludzie opłakują, do Olimpu należy (król
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/13
Ściąga eksperta
Nestor - władca Pylos; filozof Sokrates, Wergiliusza - jego cognomen brzmiał Maro)
TWÓRCZOŚĆ SZEKSPIRA - badacze dzielą twórczość angielskiego dramaturga na trzy okresy: a) okres wczesny obejmujący lata
ok. 1590-1595, najsłynniejszym dziełem jest Sen nocy letniej; b) okres pośredni, kiedy powstały najbardziej znane sztuki, czyli
lata 1595-1609; wtedy ukazały się takie sztuki jak: Romeo i Julia, Otello, Makbet, Hamlet i Król Lear; c) okres późny od 1610 do
1612 roku, gdy powstała Burza oraz Opowieść zimowa
TEATR ELŻBIETAŃSKI - działalność Szekspira objęła swym mecenatem królowa Elżbieta I i to właśnie od nazwy okresu jej
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/13
Ściąga eksperta
panowania pochodzi określenie teatr elżbietański; dramaty z czasów teatru elżbietańskiego odznaczały się dużym nowatorstwem,
a ich wyznaczniki poznamy poprzez porównanie dramatów szekspirowskich z tragediami antycznymi i sztukami
średniowiecznymi; dramat antyczny respektował zasadę trzech jedności: miejsca, czasu oraz akcji; Szekspir z tymi zasadami
zerwał; akcja rozgrywa się w różnych miejscach, czas przekracza 24 godziny, a dramaty są wielowątkowe, a zatem występuje
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 5/13
Ściąga eksperta
wątek główny i poboczne; angielski dramaturg wprowadził do teatru większą liczbę aktorów; teatr antyczny dopuszczał jedynie 3
aktorów na scenie i musiał występować w nim chór; w dramatach Szekspira jest nie tylko dowolna ilość aktorów, ale i sceny
zbiorowe, natomiast chór nie występuje; wraz z chórem zniknęły i jego pieśni, a zatem dramat składał się tylko z aktów; Szekspir
sprzeciwił się również antycznemu patosowi; język jest różny, partie mówione mogą być zarówno wierszowane, jak i
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 6/13
Ściąga eksperta
prozatorskie, a postacie pochodzą z różnych grup społecznych; zmienia się również kontekst sztuk; znajdujemy w nich odwołania
do starych legend, a nie mitologii czy twórczości Homera; sztuki antyczne i średniowieczne zdecydowanie oddzielały płaszczyznę
ludzką i boską, natomiast dramaty szekspirowskie charakteryzują się przeplataniem wątków realistycznych i fantastycznych; sceny
śmierci przedstawia Szekspir widzowi na scenie; w antycznych dramatach morderstwa odbywały się natomiast poza sceną, a
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 7/13
Ściąga eksperta
relacjonował je widzom jeden z aktorów; teatr elżbietański wyróżnia się scenografią, samą budową i faktem, że aktorzy zrzucili maski; to
właśnie Szekspir jest twórcą, który zrewolucjonizował teatr i z jego pomysłów reżyserzy czerpią do dzisiaj
THEATRUM MUNDI - nieustanna popularność dzieł Szekspira jest związana przede wszystkim z ich aktualnością; angielski
dramatopisarz zawarł w swych sztukach bogatą refleksją nad człowiekiem i jego życiem; miłość, nienawiść, śmierć, zdrada,
władza, zbrodnia; bardzo mocne przekonanie o kondycji człowieka w świecie i jego roli; Szekspir odwołuje się do antycznej
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 8/13
Ściąga eksperta
koncepcji theatrum mundi, którą odnajdziemy chociażby w następujących słowach: Świat jest teatrem, aktorami ludzie; koncepcja ta
zakłada, że ludzie są aktorami na scenie świata, czyli grają określone role i zakładają niezliczone maski; role te narzucane są
najczęściej przez inne istoty; w antyku byli nimi bogowie, w Makbecie Szekspira są to wiedźmy; angielski dramatopisarz bardzo
często wskazuje jednak, że dominującą rolę odgrywa my sami; to od nas zależy nasze działanie, pozostawiony jest nam
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 9/13
Ściąga eksperta
wybór; najczęściej jednak ujawnia się zła strona człowieka, który nie potrafi zapanować nad swymi pożądaniami; tak wiele postaci
Szekspira opętanych jest chęcią władzy i aby ją zdobyć, nie cofną się przed niczym; mistrz ze Stratfordu ukazuje nam również, iż
człowiek bardzo często uzależniony jest od innych i ich decyzji; tak jest np. w dramacie Romeo i Julia; uniwersalizm sztuk
Szekspira przejawia się właśnie w bardzo dogłębnej charakterystyce człowieka; każdy dramat możemy czytać na nowo i
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 10/13
Ściąga eksperta
odnajdywać w nim wciąż ten sam świat, te same typy ludzkie, które występują obecnie; ogromną siłą dramatów szekspirowskich
jest zawarta w nich analiza ludzkich poczyna; Lady Makbet jest jednym z najlepszych przykładów wpływu zbrodni na ludzką psychikę w
literaturze
SZEKSPIR DZISIAJ - przykładami dzieł filmowych korzystających z szekspirowskiego oryginału są np. filmy: Ran, Tron we krwi oraz Zły
śpi spokojnie w reżyserii Japończyka Akiry Kurosawy; z kolei Andrzej Wajda zrealizował film pt. Powiatowa Lady Makbet www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 11/13
Ściąga eksperta
oparty na rosyjskim tekście nawiązującym do Makbeta; ekranizacji sztuk angielskiego dramatopisarza jest ogromnie wiele; są one
bardziej tradycyjne lub nowoczesne; do grupy pierwszej zaliczyć możemy np. Hamleta Franco Zeffirelliego, a do drugiej – Romeo i Julię
Baza Luhrmann
wykreowani przez Szekspira bohaterowie sami potem stawali się bohaterami literackimi innych twórców, ich dylematy inspirowały i
prowokowały kolejne pytania; wiersz Szymborskiej pt. Reszta; zainteresowanie współczesnej poetki skupia się na postaci Ofelii – córki
Poloniusza, bohaterki Hamleta, nieszczęśliwie zakochanej w młodzieńcu; w wierszu Szymborskiej Ofelia jest nie tylko bohaterka
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 12/13
Ściąga eksperta
dramatu, ale i aktorką, która przedstawia nieudolnie swoja rolę; wiersz Reszta, podobnie jak wiele innych utworów Szymborskiej,
podejmuje próbę odpowiedzi na odwieczne pytanie o naturę człowieka, o to, co jest wartością nadrzędną: rozum czy uczucie; utwór
kończy ironiczna konkluzja nawiązująca do Horacego: Non omnis moria z miłości!
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 13/13