Finanse Publiczne - Urząd Miasta Kielce

Finanse Publiczne
Polska
Miasto Kielce
Raport kredytowy
Ratingi
Najważniejsze czynniki ratingu
Międzynarodowy w walucie zagranicznej
Długoterminowy
BBBMiędzynarodowy w walucie krajowej
Długoterminowy
BBB-
Poprawa wyników operacyjnych: W marcu 2013r. Fitch Ratings potwierdził ratingi Kielc.
Odzwierciedlają one stopniową poprawę wyników operacyjnych Miasta, wynikającą
z prowadzonej przez Władze Kielc racjonalizacji wydatków oraz stałego monitorowania ich
poziomu, co zapewnia bezpieczne wskaźniki zadłużenia. Ratingi biorą również pod uwagę
niższe zapotrzebowanie na dług, w związku z kończeniem obecnie realizowanych inwestycji
oraz umiarkowany poziom zobowiązań pośrednich Miasta.
Krajowy
Długoterminowy
A-(pol)
Perspektywa ratingów
Długoterminowego ratingu w
walucie zagranicznej
Długoterminowego ratingu w
walucie krajowej
Długoterminowego ratingu
krajowego
Stabilna
Stabilna
Stabilna
Wybrane dane
Miasto Kielce
Dochody operacyjne
(mln zł)
Zadłużenie (mln zł)
Nadwyżka
operacyjna/ Dochody
operacyjne (%)
Obsługa długu/
Dochody bieżące (%)
Zadłużenie/
Nadwyżka bieżąca
(lata)
Nadwyżka
operacyjna/ Odsetki
zapłacone (razy)
Wydatki majątkowe/
Wydatki ogółem (%)
Nadwyżka (Deficyt)
przed obsługą
zadłużenia/ Dochody
ogółem (bez nowego
zadłużenia) (%)
Nadwyżka bieżąca /
Wydatki majątkowe
(%)
31.12
2012
862,4
31.12
2011
833,0
520,0
5,39
386,3
5,05
4,56
11,82
18,4
12,8
2,46
3,40
23,26
26,85
-11,46
-9,69
10,92
9,28
Related Research
Raporty
specjalne IPF
Otoczenie prawne
Institutional
Framework
samorządów
for Polishw Polsce
Subnationals
(październik 2010)
(October 2010)
Interpreting
Interpretacjathe
wskaźników
Financial Ratios
finansowych
in
w
International
analizach kredytowych
Public Finance
samorządów
Reports (lipiec
2010)
(July 2010)
Analysts
Analitycy
Maurycy Michalski
+48 22 330 67 01
[email protected]
Renata Dobrzyńska
Dobrzynska
+48 22 338 62 82
[email protected]
www.fitchratings.com
Stabilna perspektywa ratingów odzwierciedla oczekiwania Fitch, że wyniki operacyjne Miasta
pozostaną dobre, w rezultacie czego wskaźniki obsługi długu pozostaną bezpieczne w średnim
okresie, pomimo spodziewanego wolniejszego tempa wzrostu gospodarki Polski w 2013r.
Zadawalające marże operacyjne: Fitch oczekuje, że nadwyżka operacyjna Kielc w latach
2013-2015 wyniesie ok. 6% dochodów operacyjnych (ok. 50 – 55 mln zł rocznie) i będzie
średnio 1,3 razy wyższa od obsługi zadłużenia. Powyższa prognoza oparta jest na założeniu,
że Władze Miasta będą w dalszym ciągu skutecznie utrzymywać wzrost wydatków
operacyjnych poniżej wzrostu dochodów operacyjnych.
Kontynuacja programów racjonalizacji wydatków: W celu ograniczenia wydatków
w najbardziej kosztownych obszarach działalności, Władze Miasta wdrażają działania
oszczędnościowe, które koncentrują się na zatrudnieniu, optymalizacji sieci szkół
i modernizacji budynków publicznych. Niektóre z działań racjonalizujących wydatki przyniosły
już pozytywne efekty, gdyż w 2012r. wydatki operacyjne Kielc wzrosły do 3,2% w 2012r.
tj. poniżej wzrostu dochodów (3,5%). Fitch oczekuje, że takie podejście będzie kontynuowane
przez Władze Miasta.
Ograniczona presja na wzrost zadłużenia: Fitch prognozuje, że zadłużenie Kielc w latach
2013-2015 pozostanie umiarkowane, wynosząc ok. 60% dochodów bieżących. Agencja
oczekuje, że wydatki majątkowe Miasta spadną z 259 mln zł w 2012r. do ok. 115 mln zł
w 2015r., w związku z zakończeniem obecnie realizowanych inwestycji współfinansowanych ze
środków unijnych w ramach perspektywy finansowej 2007-2013. Dzięki temu presja na wzrost
zadłużenia będzie ograniczona. Jednak, zakończone inwestycje mogą spowodować
dodatkową presję na budżet Miasta w średnim okresie z powodu wzrostu wydatków na
utrzymanie nowo wybudowanej infrastruktury.
Umiarkowane ryzyko pośrednie: Ryzyko pośrednie Miasta dotyczy głównie zadłużenia
spółek miejskich, które było niskie i wynosiło 59,3 mln zł na koniec 2012r. (40,5 mln zł
w 2011r.). i nie stanowi dużego ryzyka dla budżetu Miasta, ponieważ spółki te samodzielnie
obsługują zadłużenie. Zadłużenie spółek komunalnych może wzrosnąć w średnim okresie, ale
powinno pozostać umiarkowane. Największe ryzyko pośrednie dla Miasta generuje spółka
Korona S.A. (klub sportowy), która jest finansowo słaba, ponosi straty i wymaga podnoszenia
kapitału zakładowego (łącznie ok. 34 mln zł od 2008r.).
Czynniki zmiany ratingu
Brak kontroli nad wydatkami operacyjnymi: Ratingi mogą zostać obniżone, jeśli wyniki
operacyjne oraz wskaźnik spłaty długu Kielc ulegną pogorszeniu w porównaniu z rokiem 2012,
w wyniku wzrostu wydatków operacyjnych powyżej wzrostu dochodów operacyjnych
lub/i spadku dochodów podatkowych na skutek niekorzystnych zmian w gospodarce.
Znaczna poprawa wyników operacyjnych: Podniesienie ratingów może nastąpić, jeżeli
w średnim okresie nadwyżka operacyjna Miasta ustabilizuje się na poziomie powyżej 10%
dochodów operacyjnych, a wskaźniki obsługi zadłużenia pozostaną bezpieczne.
Kwiecień 2013
Finanse Publiczne
Główne czynniki ratingu
Historia ratingu
Międzynarodowy
długoterminowy
Data
W walucie
zagranicznej
W walucie
krajowej
10.01.07
BBB-
BBB-
Krajowy długoterminowy
03.07.04
A- (pol)
Władze lokalne
Organem stanowiącym Kielc jest składająca się z 25 radnych Rada Miasta, wybrana na
czteroletnią kadencję w listopadzie 2010r. Ugrupowanie lokalne popierające Prezydenta Miasta
ma siedem mandatów w Radzie Miasta. W tych samych wyborach obecny Prezydent Miasta Pan Wojciech Lubawski - został wybrany na trzecią kadencję. Prezydent nie posiada
większości w Radzie Miasta, jak również nie utworzył formalnej koalicji.
Priorytetem korzystne warunki dla rozwoju przedsiębiorczości
Władze Kielc koncentrują się na tworzeniu korzystnych warunków dla rozwoju
przedsiębiorczości w Mieście i pozyskiwaniu nowych inwestorów oraz na poprawie
infrastruktury lokalnej, szczególnie drogowej. Nacisk jest położony na przygotowywanie
nieruchomości pod inwestycje komercyjne i mieszkaniowe na terenie Miasta, głównie poprzez
opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego oraz uzbrajanie terenów
inwestycyjnych.
Racjonalizacja wydatków i oszczędności
Władze Miasta koncentrują się na racjonalizacji wydatków i kontroli kosztów. Najbardziej
sztywne wydatki w sektorach oświaty, pomocy społecznej, administracji publicznej oraz
w gospodarce mieszkaniowej są na bieżąco analizowane i monitorowane. Miasto rozważa
także dalsze działania racjonalizujące wydatki operacyjne poprzez organizowanie zbiorowych
przetargów na zakup mediów. Niektóre z tych działań przyniosły już pozytywne efekty,
m.in. w postaci ograniczenia wzrostu wydatków operacyjnych poniżej wzrostu dochodów
operacyjnych w 2012r. Fitch oczekuje, że takie podejście będzie kontynuowane przez władze
Miasta. Jednakże, naszym zdaniem bez bardziej stanowczych działań ograniczających wzrost
wydatków operacyjnych, szczególnie w najbardziej kosztownych dla Miasta działach
(tj. oświaty, pomocy społecznej i administracji publicznej), znacząca poprawa wyników
operacyjnych Kielc może być trudna do osiągnięcia.
Począwszy od 2013r. Kielce, podobnie jak inne samorządy w Polsce, musiały ująć w swoim
budżecie finansowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Środki na realizację
tego zadania będą pochodzić z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi wnoszonych
przez mieszkańców bezpośrednio do budżetu Miasta. Tym samym, zmiana ta powinna mieć
neutralny wpływ na budżet Kielc w długim okresie. Sposób naliczania opłaty został już
uchwalony przez Radę Miasta i będzie oparty na liczbie osób zamieszkujących daną
nieruchomość. Władze Miasta szacują, że wydatki na realizację tego zadania wyniosą
ok. 26 mln zł rocznie, ale ponieważ większość tej kwoty (25 mln zł) powinny sfinansować opłaty
pobierane od mieszkańców za wywóz i utylizację odpadów, presja na budżet Kielc powinna być
ograniczona.
Gospodarka
Kielce, stolica województwa świętokrzyskiego, są ważnym ośrodkiem administracyjnym, kultury
i edukacji w regionie. W Mieście na wyższych uczelniach studiuje ponad 40.000 osób.
Województwo świętokrzyskie, które stanowi około 3,7% terytorium Polski, i jest zamieszkane
przez 3,3% ludności kraju, jest jednym z pięciu najsłabiej rozwiniętych województw w Polsce,
gdyż generuje tylko 2,5% PKB kraju. Z tego względu województwo to kwalifikuje się do
otrzymywania dodatkowych środków unijnych przeznaczonych na rozwój regionalny w ramach
Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej.
Metodyki
Tax-Supported Rating Criteria (Sierpień 2012)
International Local and Regional Governments
Rating Criteria — Outside the United States
(Kwiecień 2013)
Miasto Kielce
Kwiecień 2013
W 2010r. (ostatnie dostępne dane) PKB na mieszkańca podregionu kieleckiego, który obejmuje
Kielce oraz okoliczne miasta i gminy stanowił 81,5% średniej krajowej. Jednak wskaźniki dla
samego Miasta powinny być wyższe, gdyż jest to najsilniejszy ośrodek gospodarczy
w podregionie. W Kielcach działa 38% wszystkich podmiotów zarejestrowanych w podregionie,
nakłady inwestycyjne w Mieście stanowią ponad 40% łącznych nakładów inwestycyjnych
podregionu, natomiast stopa bezrobocia w Kielcach (10,7% na koniec 2012r.) była znacznie
2
Finanse Publiczne
niższa od stopy bezrobocia dla całego podregionu (17,5%) oraz niższa od średniej krajowej
(13,4%).
Sektor usług w Kielcach rozwija się i w 2010r. wytworzył ok. 65% Wartości Dodanej Brutto
(WDB) oraz zatrudniał 69% pracujących (Polska: odpowiednio 64% i 51%). Jednak przemysł
w dalszym ciągu odgrywa ważną rolę w gospodarce Miasta. Sektor ten razem z budownictwem
wytworzył ponad 31% WDB Miasta i zatrudniał 30% pracujących (dane dla Polski odpowiednio:
33% i 28%). Przemysł jest reprezentowany przez firmy z branży budowlanej, poligraficznej,
farmaceutycznej, metalurgicznej i maszynowej.
Liczba firm zarejestrowanych w Kielcach była stabilna w ostatnich latach i wynosiła ponad
28.000 podmiotów. Wskaźnik firm na 1.000 mieszkańców w Kielcach (138 w 2011r.) jest
wyższy niż średnia krajowa (100), i jest jednym z najwyższych spośród miast z grupy
porównawczej. Około 10,5% spółek handlowych zarejestrowanych w Mieście (tj. 259
podmiotów) stanowią spółki z udziałem kapitału zagranicznego.
Spółka Targi Kielce (TK), w której Miasto posiada prawie 100% udziałów, jest jednym z dwóch
największych organizatorów targów w Polsce. TK organizują ponad 70 targów, wystaw
i konferencji każdego roku dla różnych branż m.in. dla budownictwa, rolnictwa i infrastruktury,
przemysłu energetycznego oraz obronnego. TK, które w ostatnich latach rozwijały się
dynamicznie, zamierzają ciągle poszerzać swoją ofertę wystawienniczą.
Perspektywy
Tablica 1
Dochody operacyjne
2012 2013a
(mln zł)
2011
PIT
CIT
Podatek od
nieruchomości
Pozostałe
podatki i
opłaty lokalne
Transfery
bieżące
Pozostałe
dochody
operacyjne
Razem
190,9 196,9 211,7
13,8 12,4 15,0
84,6 91,0 90,6
a
41,4
40,3
51,3
371,4 392,4 372,8
130,9 129,4 130,0
833,0 862,4 871,4
Budżet
Źródło: obliczenia Fitch na podstawie
budżetów Kielc
Fitch prognozuje, że wzrost PKB Polski wyniesie średnio 2,2% w latach 2013-2014. Oznacza
to, że tempo wzrostu PKB będzie wolniejsze niż to w latach 2010-2012 (ok. 3,5% rocznie).
Pomimo tego, gospodarka krajowa powinna nadal wspierać rozwój gospodarki Kielc. Ponadto,
modernizacja lokalnej infrastruktury zwiększa atrakcyjność inwestycyjną Miasta, co sprzyjać
będzie dalszemu rozwojowi gospodarki lokalnej i może przyczynić się do wzrostu dochodów
Miasta z tytułu podatków.
Wyniki budżetowe i perspektywy
Dochody operacyjne
Fitch spodziewa się, że dochody operacyjne Kielc będą rosnąć o 3% rocznie w latach 20132015. Na wzrost dochodów operacyjnych będą miały wpływ: rosnąca, chociaż wolniej
gospodarka krajowa, rozwój bazy podatkowej, polityka Miasta w zakresie podnoszenia stawek
najmu, waloryzacji stawek niektórych podatków i opłat lokalnych oraz wprowadzenie od drugiej
połowy 2013r. opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W 2012r. dochody
operacyjne Kielc wzrosły o 3,5% i wyniosły 862 mln zł. Było to spowodowane głównie
wzrostem transferów bieżących i dochodów z podatku od nieruchomości oraz w pewnym
zakresie dochodów z podatku dochodowego od osób fizycznych.
Wzrost transferów bieżących napędzany subwencją oświatową
Transfery bieżące pozostaną największym źródłem dochodów operacyjnych Miasta
(45%, 392 mln zł w 2012r.). Fitch spodziewa się, że transfery otrzymywane przez Miasto
z budżetu państwa będą rosnąć, głównie w wyniku rosnącej subwencji oświatowej, która
stanowi największy ich składnik (240 mln zł w roku 2012).
Chociaż wpływy z transferów bieżących są wyższe każdego roku, nie zapewniają Miastu zbyt
dużej elastyczności. Na transfery bieżące oprócz subwencji oświatowej (61% transferów
bieżących w 2012r.), składają się również dotacje celowe (ok. 28%) przeznaczone na zadania
zlecone z zakresu administracji rządowej (świadczenia rodzinne, zasiłki społeczne) lub na
współfinansowanie niektórych zadań własnych Miasta, głównie w dziale pomocy społecznej.
Niższa dynamika wzrostu dochodów z podatków dochodowych
Fitch prognozuje, że w związku z wolniejszym tempem wzrostu gospodarki krajowej, dochody
Kielc z podatków dochodowych od osób fizycznych i od osób prawnych (PIT i CIT) będą rosły
Miasto Kielce
Kwiecień 2013
3
Finanse Publiczne
wolniej niż w latach 2011-2012 (ok. 5%). Jednak ich wzrost powinien wynieść ok. 3%-4%
rocznie w latach 2013-2015 Podatki dochodowe pozostaną drugim największym źródłem
dochodów operacyjnych Miasta i będą stanowić 26% dochodów operacyjnych ogółem (jeden
z niższych udziałów wśród miast z grupy porównawczej).
Podatek od nieruchomości pozostanie stabilnym źródłem dochodów
Tablica 2
Wydatki operacyjne wg
działów w 2012
Oświata
Pomoc
społeczna
Transport
Administracja
publiczna
Gospodarka
mieszkaniowa
Kultura
Bezpieczeństwo
publiczne
Pozostałe
Razem
(mln zł)
327,2
198,3
Udział
(%)
40,1
24,3
94,0
50,8
11,5
6,2
32,6
4,0
23,2
23,0
2,8
2,8
66,8
815,9
8,2
100,0
Źródło: obliczenia Fitch na podstawie
budżetów Kielc
Fitch uważa, że dochody z podatku od nieruchomości w latach 2013-2015 będą rosły o ok. 2%3%, w wyniku rozwoju bazy podatkowej Miasta (np. oddanie do użytku Centrum Handlowego
Korona). Polityka Miasta zakłada, że stawki podatku od nieruchomości będą podnoszone,
aczkolwiek nie co roku i nie do maksymalnych limitów (ustalanych co roku przez Ministerstwo
Finansów). Utrzymywanie stawek podatku od nieruchomości poniżej limitów maksymalnych
spowodowało, że w 2012r. Miasto nie zrealizowało dochodów w wysokości ok. 8,4 mln zł.
W 2013r. skutki obniżenia górnych stawek podatkowych względem stawek maksymalnych
Fitch szacuje na ok. 10 mln zł (ok. 11% dochodów z podatku od nieruchomości ogółem).
Wydatki operacyjne
Presja na wzrost wydatków operacyjnych będzie się utrzymywać
Podobnie do wielu samorządów w Polsce, budżet Kielc jest pod silną presją wydatków
operacyjnych. Władzom Miasta udało się jednak utrzymać wzrost wydatków operacyjnych
poniżej wzrostu dochodów operacyjnych, co Fitch ocenia pozytywnie. Dzięki działaniom Władz
Miasta na rzecz racjonalizacji wydatków, podjętym w poprzednich latach, Kielcom udało się
ograniczyć tempo wzrostu wydatków operacyjnych. Chociaż budżet Miasta na 2013r. zakłada,
że wydatki operacyjne będą niższe od wykonanych w 2012r., Fitch uważa, że będzie to trudne
do osiągnięcia i spodziewa się, że wydatki operacyjne Kielc w 2013r. mogą wzrosnąć
o ok. 1,6% do 830 mln zł z 816 mln zł w 2012r.
Działania racjonalizujące wydatki powinny być kontynuowane
Fitch uważa, że prowadzona przez Władze Kielc polityka racjonalizacji wydatków operacyjnych
powinna umożliwić Miastu utrzymanie zadawalających wyników na poziomie operacyjnym.
Władze Miasta wdrażają działania oszczędnościowe, aby ograniczyć udział środków własnych
w finansowaniu najbardziej kosztownych obszarów działalności. Polegają one głównie na
zmianie struktury zatrudnienia, racjonalizacji sieci placówek oświaty oraz modernizacji
budynków. Powyższe działania powinny przynosić dalsze pozytywne rezultaty w średnim
okresie. Dodatkowa presja na wzrost wydatków operacyjnych pochodzić może z konieczności
utrzymywania nowo wybudowanej infrastruktury. Jednakże, w przypadku trudnej sytuacji
finansowej, Kielce posiadają również możliwość ograniczania wydatków o jednorazowym
charakterze, takich jak na promocję Miasta czy remonty. Fitch uważa, że kontynuacja ścisłej
kontroli wydatków jest kluczowa, aby Kielce utrzymały rating na obecnym poziomie.
Oświata – najbardziej kosztowne zadanie Miasta
Wydatki na oświatę, podobnie jak w innych polskich miastach, będą największym elementem
wydatków operacyjnych Kielc w średnim okresie. Ich udział w wydatkach operacyjnych ogółem
będzie wynosić ok. 40%, i będzie zbliżony do udziału w miastach z grupy porównawczej (38%42%). Subwencja oświatowa oraz pozostałe dochody operacyjne generowane w sektorze
oświaty nie pokrywają wszystkich wydatków operacyjnych tego sektora. Pozostałą część
(2012r.: ok. 26%; jeden z najniższych wyników w grupie miast porównawczych) Kielce muszą
finansować ze środków własnych, co powoduje presję na budżet Miasta. Największą presję na
wzrost wydatków operacyjnych powodują coroczne podwyżki płac nauczycieli powyżej stopy
inflacji, które są negocjowane pomiędzy związkami zawodowymi i rządem (ostatnia o 3,8% od
września 2012r.) oraz rosnące zapotrzebowanie na edukację przedszkolną, która nie jest
finansowana z budżetu państwa.
Dochody i wydatki majątkowe
Kluczowe inwestycje w trakcie realizacji
Fitch spodziewa się, że w średnim okresie wydatki majątkowe Kielc powinny obniżyć się
Miasto Kielce
Kwiecień 2013
4
Finanse Publiczne
z 259 mln zł w 2012r. do ok. 220 mln zł w 2013r., a następnie do 115 mln zł w 2015r.
w związku z kończeniem obecnie realizowanych inwestycji współfinansowanych ze środków
unijnych w ramach perspektywy finansowej 2007-2013. Na chwilę obecną Miasto nie planuje
rozpoczynania dużych projektów inwestycyjnych, co ograniczy potrzeby pożyczkowe Miasta.
Zgodnie z prognozami Fitch, w latach 2013-2015 ponad 60% wydatków majątkowych będzie
finansowana z dochodów majątkowych oraz z nadwyżki bieżącej, dzięki czemu presja na
wzrost długu będzie ograniczona. Ponadto, Kielce posiadają pewną elastyczność w zakresie
kształtowania wydatków majątkowych. W przypadku trudnej sytuacji finansowej, Miasto może
opóźnić realizację mniejszych projektów, szczególnie tych bez dofinansowania z budżetu UE
(ok. 20-30 mln zł rocznie).
W latach 2013-2015 największe projekty inwestycyjne dotyczyć będą infrastruktury drogowej
(85%), transportu publicznego (7%), oświaty (6%) oraz gospodarki mieszkaniowej (3%). Kielce
uzyskały znaczne finansowanie z UE w okresie programowania 2007-2013. Łączna kwota
dotacji z UE na inwestycje może wynieść ok. 620 mln zł, co stanowi ok. 65% łącznych
wydatków na projekty inwestycyjne współfinansowane ze środków UE.
Wyniki budżetowe
Marża operacyjna wymaga dalszej poprawy
Fitch spodziewa się, że w latach 2013-2015 Miasto utrzyma nadwyżkę operacyjną na poziomie
ok. 6% dochodów operacyjnych w latach 2013-2015 (tj. średnio 50-55 mln zł). Wyniki
operacyjne na takim poziomie umożliwiłby Kielcom swobodną obsługę zadłużenia. Prognoza ta
opiera się na założeniu, że władze Miasta utrzymywać będą wzrost wydatków operacyjnych na
poziomie nie wyższym niż wzrost dochodów operacyjnych. W 2012r. marża operacyjna
wyniosła 5,4%, co było zbliżone do wyników odnotowanych w latach 2010-2011.
Tablica 3
Wyniki operacyjne
Nadwyżka operacyjna (lewa oś)
(mln zł)
120
Marża operacyjna (prawa oś)
(%)
16
100
14
80
12
60
10
40
8
20
6
0
4
2008
2009
2010
2011
2012
2013f
2014f
2015f
Źródło: Budżety Miasta i prognozy Fitch (f)
Zadłużenie, płynność i zobowiązania pośrednie
Fitch prognozuje, że w związku z niższym zapotrzebowaniem na dług, niż to w miastach
z grupy porównawczej, zadłużenie Kielc w latach 2013-2015 ustabilizuje się na umiarkowanym
poziomie według standardów międzynarodowych, wynoszącym ok. 60% dochodów bieżących.
W ujęciu nominalnym zadłużenie Miasta powinno utrzymać się poniżej 580 mln zł.
Tablica 4
Struktura zadłużenia
bezpośredniego
Na koniec 2012r.
Kredyty bankowe
Obligacje
Pożyczki
preferencyjne
Razem
(mln zł)
431,4
86,1
2,5
(%)
83,0
16,6
0,5
520,0
100,0
Źródło: obliczenia Fitch na podstawie
budżetów Kielc
Zdaniem Fitch w latach 2013-2015 wskaźniki obsługi i spłaty zadłużenia pozostaną
zadawalające. Obsługa zadłużenia (po wyłączeniu przedterminowych spłat długu) może
wynieść 40 mln zł, ale prognozowana nadwyżka operacyjna będzie o 1,3 raz wyższa.
Wskaźnik zadłużenia do nadwyżki bieżącej powinien ulec poprawie z ok. 18 lat na koniec
2012r. do ok. 14 lat w 2015r. i znacząco nie będzie odbiegał do średniej zapadalności długu
Miasta szacowanej na 12-13 lat, o ile nadwyżka operacyjna Kielc nie spadnie poniżej 6%
dochodów operacyjnych.
Na koniec 2012r. prawie całe zadłużenie bezpośrednie Kielc było oprocentowane według
zmiennych stóp procentowych, co naraża Miasto na ryzyko stopy procentowej. Ryzyko to jest
Miasto Kielce
Kwiecień 2013
5
Finanse Publiczne
jednak ograniczane ostrożną polityką budżetową Kielc, która charakteryzuje się planowaniem
wydatków na obsługę zadłużenia na wyższym poziomie niż faktycznie jest wykonywany, w celu
zabezpieczenia odpowiednich środków na wypadek nieprzewidzianych zmian stóp
procentowych. Miasto nie jest narażone na ryzyko walutowe, ponieważ całe zadłużenie Kielc
jest w walucie krajowej.
Tablica 5
Zadłużenie i wskaźnik spłaty długu
Zadłużenie (lewa oś)
(mln zł)
600
Wskaźnik spłaty długu (prawa oś)
(lata)
20
500
16
400
12
300
8
200
4
100
0
0
2008
2009
2010
2011
2012
2013f
2014f
2015f
Źródło: Budżety Miasta i prognozy Fitch (f)
Na koniec 2012r. zadłużenie Kielc wyniosło 520 mln zł, tj. ok. 60% dochodów bieżących.
W czwartym kwartale 2012r. Miasto zaciągnęło ok. 60 mln zł nowego zadłużenia, którego nie
wykorzystano na wydatki majątkowe. W styczniu 2013r. ok. 25 mln zł z tej kwoty,
przeznaczono na spłatę przed terminem wszystkich rat kredytowych zapadających w 2013r.
Natomiast w kwietniu 2013r. 30 mln zł zostało wykorzystane na wcześniejszą spłatę wysoko
oprocentowanych kredytów zapadających w latach 2014-2016. Fitch pozytywnie ocenia te
działania, ponieważ zmniejszają one koszty zadłużenia począwszy od 2014r. oraz wydłużają
profil zapadalności długu, co ogranicza presję na budżet Miasta.
Płynność
Od lat dobre zarządzanie płynnością
W latach 2011-2012 płynność Kielc była dobra. Stany na rachunkach Kielc na koniec
poszczególnych miesięcy wynosiły średnio 20 mln zł. W przypadku przejściowych problemów
z płynnością Miasto ma do dyspozycji kredyt w rachunku bieżącym w wysokości 30 mln zł
(dostępny do końca 2015r.). Zgodnie z przyjętą przez Miasto polityką, która zakłada
finansowanie wydatków majątkowych w pierwszej kolejności kredytem w rachunku bieżącym,
z uwagi na jego bardzo korzystne oprocentowanie, a dopiero później droższymi kredytami
inwestycyjnymi, Kielce korzystały regularnie z tego instrumentu. Ponadto, Miasto posiada
skonsolidowany rachunek bankowy, co zapewnia lepszą płynność oraz niższe koszty obsługi
bankowej.
Zobowiązania pośrednie i poręczenia
Umiarkowane ryzyko pośrednie
Zobowiązania pośrednie Miasta są niskie i Fitch spodziewa się, że pozostaną one takie
w średnim okresie. Składa się na nie głównie zadłużenie spółek komunalnych (59 mln zł na
koniec 2012r.), z czego większość dotyczy zadłużenia Kieleckiego Towarzystwa Budownictwa
Społecznego (KTBS) oraz spółek świadczących usługi komunalne (RPZ, PGO i PUK). Ryzyko
dla budżetu Kielc wynikające z długu ww. spółek jest ograniczone, ponieważ są to spółki
samowystarczalne finansowo. Zadłużenie spłacają z czynszów płaconych przez lokatorów
w ramach budownictwa społecznego lub z opłat otrzymywanych od użytkowników końcowych.
Miasto zapewnia wsparcie finansowe niektórym spółkom komunalnym w formie dopłat do ich
kapitału (około 14,2 mln zł planowane w 2013r. lub ok. 6,5% wydatków majątkowych ogółem).
Na koniec 2012r. Miasto nie wykazywało żadnych zobowiązań z tytułu udzielonych poręczeń
i nie planuje udzielać poręczeń w najbliższym czasie.
Największe ryzyko pośrednie dla Miasta generuje spółka Korona S.A. (klub sportowy).
Miasto Kielce
Kwiecień 2013
6
Finanse Publiczne
W 2008r. Miasto przejęło spółkę i od tamtego czasu podniosło jej kapitał zakładowy o łączną
kwotę ok. 34 mln zł. W budżecie na 2013r. zaplanowano kolejne 4,8 mln zł. Miasto zamierza
sprzedać 70% udziałów w tej spółce. Ponieważ spółka jest w słabej kondycji finansowej
i ponosi straty, zdaniem Fitch Miasto będzie nadal zapewniać spółce wsparcie finansowe do
czasu, kiedy znajdzie dla niej inwestora.
Spółka Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami będzie realizować do 2015r. duży projekt
inwestycyjny, którego koszt wyniesie 258 mln zł. Projekt ten będzie współfinansowany ze
środków unijnych w wysokości ok. 57% wydatków inwestycyjnych. Pozostała część
finansowana będzie ze środków własnych spółki oraz z pożyczki preferencyjnej z Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Tablica 6
Spółki z udziałem Miasta
(mln zł)
Spółka
Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.
Kieleckie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o.
Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o.
Port Lotniczy Kielce S.A.
Rejonowe Przedsiębiorstwo Zieleni Sp. z o.o.
Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami Sp. z o.o.
Korona S.A.
Targi Kielce S.A.
Razem
Udział Miasta
(%)
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
99,9
2012dw
Kapitał
podstawowy
59,5
28,1
27,2
1,6
13,3
15,7
-0,5
87,7
Zysk/ Strata
netto
Aktywa
ogółem
85,8
60,4
44,5
1,6
24,4
73,6
4,5
173,2
2012
1,3
0,3
0,0
-0,8
0,3
1,9
-8,0
10,2
Zadłużenie
długoterminowe
2011
0,1
22,4
15,6
0,0
0,0
0,1
2,2
0,0
40,5
2012dw
0,7
21,6
14,1
0,0
9,0
12,7
1,2
0,0
59,3
dw - dane wstępne
Źródło: Miasto Kielce
Miasto Kielce
Kwiecień 2013
7
Finanse Publiczne
Załącznik A
Tablica 7
Miasto Kielce
(mln zł)
Podatki
Transfery otrzymane (dotacje i subwencje)
Opłaty i pozostałe dochody operacyjne
Dochody operacyjne
2008
312,3
308,2
84,4
704,9
2009
295,6
337,4
114,4
747,4
2010
294,0
352,1
149,1
795,2
2011
307,6
371,4
154,0
833,0
2012
317,6
392,4
152,4
862,4
-613,1
-709,4
-751,5
-790,9
-815,9
Nadwyżka operacyjna
91,8
38,0
43,7
42,1
46,5
Dochody finansowe
Odsetki zapłacone
1,8
-8,1
0,5
-4,7
0,5
-8,7
0,6
-12,4
0,7
-18,9
Nadwyżka bieżąca
85,5
33,8
35,5
30,3
28,3
Dochody majątkowe
Wydatki majątkowe
39,0
-120,1
59,0
-174,8
122,5
-222,7
196,3
-326,4
118,4
-259,2
Bilans majątkowy
-81,1
-115,8
-100,2
-130,1
-140,8
4,4
-82,0
-64,7
-99,8
-112,5
13,3
-23,0
125,9
-27,3
110,1
-50,2
222,6
-86,1
154,5
-20,5
Zmiana zadłużenia netto
-9,7
98,6
59,9
136,5
134,0
Wynik budżetu ogółem
-5,3
16,6
-4,8
36,7
21,5
0,0
92,9
92,9
0,0
92,9
12,9
80,0
11,8
32,8
0,0
191,6
191,6
0,0
191,6
29,4
162,2
0,0
43,3
0,0
250,6
250,6
0,0
250,6
24,6
226,0
0,0
42,4
0,0
386,3
386,3
0,0
386,3
62,9
323,4
4,7
40,5
0,0
520,0
520,0
0,0
520,0
82,0
438,0
0,0
59,3
124,6
205,5
268,4
368,6
497,3
0,0
0,0
6,9
0,0
0,0
3,0
0,0
0,0
1,8
0,0
22,3
0,5
0,0
16,6
0,5
Wydatki operacyjne
Nadwyżka (Deficyt) przed obsługą zadłużenia
Nowe zadłużenie
Spłata zadłużenia
Zadłużenie
Krótkoterminowe
Długoterminowe
Zadłużenie bezpośrednie
+ Inne zobowiązania dłużne
Zadłużenie ogółem
- Wolne środki
Zadłużeniem ogółem netto
+ Udzielone poręczenia
+ Zadłużenie spółek komunalnych oraz SPZOZ-ów
(bez poręczeń)
Ogółem zadłużenie i zobowiązania pośrednie netto
Memo
udział zadłużenia w walutach obcych (%)
udział emisji w zadłużeniu ogółem (%)
udział zadłużenia o oprocentowaniu stałym (%)
Źródło: obliczenia Fitch na podstawie budżetów Miasta
Miasto Kielce
Kwiecień 2013
8
Finanse Publiczne
Załącznik B
Tablica 8
Miasto Kielce
2008
2009
2010
2011
2012
Wskaźniki budżetowe
Nadwyżka operacyjna/ Dochody operacyjne (%)
Nadwyżka bieżąca/ Dochody bieżące a (%)
Nadwyżka (deficyt) przed obsługą zadłużenia/ Dochody ogółem b (%)
Wynik budżetu ogółem/ Dochody ogółem (%)
Wzrost dochodów operacyjnych (% zmiana w ciągu roku)
Wzrost wydatków operacyjnych (% zmiana w ciągu roku)
Wzrost nadwyżki bieżącej (% zmiana w ciągu roku)
13,02
12,10
0,59
-0,71
n.a.
n.a.
n.a.
5,08
4,52
-10,16
2,06
6,03
15,71
-60,47
5,50
4,46
-7,05
-0,52
6,40
5,93
5,03
5,05
3,63
-9,69
3,56
4,75
5,24
-14,65
5,39
3,28
-11,46
2,19
3,53
3,16
-6,60
Wskaźniki zadłużenia
Wzrost zadłużenia bezpośredniego (% zmiana w ciągu roku)
Odsetki zapłacone/ Dochody operacyjne (%)
Nadwyżka operacyjna/ Odsetki zapłacone (wielokrotność)
Obsługa zadłużenia bezpośredniego/ Dochody bieżące (%)
Obsługa zadłużenia bezpośredniego/ Nadwyżka operacyjna (%)
Zadłużenie bezpośrednie/ Dochody bieżące (%)
Zadłużenie ogółem/ Dochody bieżące (%)
Zadłużenie bezpośrednie/ Nadwyżka bieżąca (lata)
Ogółem zadłużenie i zobowiązania pośrednie netto/ Dochody bieżące (%)
Zadłużenie ogółem/ Nadwyżka bieżąca (lata)
Zadłużenie bezpośrednie/ PKB (%)
Zadłużenia bezpośrednie na mieszkańca (PLN)
n.a.
1,15
11,33
4,40
33,88
13,15
13,15
1,09
17,63
1,09
1,56
453
106,24
0,63
8,09
4,28
84,21
25,62
25,62
5,67
27,48
5,67
3,17
935
30,79
1,09
5,02
7,40
134,78
31,49
31,49
7,06
33,73
7,06
4,10
1,228
54,15
1,49
3,40
11,82
233,97
46,34
46,34
12,75
44,22
12,75
n.a.
1,894
34,61
2,19
2,46
4,56
84,73
60,25
60,25
18,37
57,62
18,37
n.a.
2,574
Wskaźniki dochodów
Dochody operacyjne/ Planowane dochody operacyjne (%)
Dochody podatkowe/ Dochody operacyjne (%)
Podatki lokalne/ Dochody podatkowe ogółem
Otrzymane transfery bieżące/ Dochody operacyjne (%)
Dochody operacyjne/ Dochody b ogółem (%)
Dochody b na mieszkańca (PLN)
116,76
44,30
35,19
43,72
94,53
3,638
103,79
39,55
34,51
45,14
92,63
3,936
108,47
36,97
35,14
44,28
86,60
4,501
105,00
36,93
33,45
44,59
80,88
5,049
100,33
36,83
34,10
45,50
87,87
4,859
Wskaźniki wydatków
Wydatki operacyjne/ Planowane wydatki operacyjne (%)
Wydatki na wynagrodzenia/ Wydatki operacyjne (%)
Transfery bieżące/ Wydatki operacyjne (%)
Wydatki majątkowe/ Planowane wydatki majątkowe (%)
Wydatki majątkowe/ Wydatki ogółem (%)
Wydatki majątkowe/ Lokalny PKB (%)
Wydatki na mieszkańca (PLN)
104,77
45,78
9,48
77,84
15,71
2,02
3,728
107,52
45,56
9,12
72,32
19,08
2,89
4,469
105,52
45,58
9,35
56,91
21,56
3,64
5,064
102,59
45,54
10,03
77,79
26,85
n.a.
5,960
100,78
47,09
10,09
55,25
23,26
n.a.
5,517
71,19
32,47
-8,08
19,34
33,75
56,41
15,94
55,01
26,90
9,28
60,14
41,82
10,92
45,68
51,70
Finansowanie wydatków majątkowych
Nadwyżka bieżąca/ Wydatki majątkowe (%)
Dochody majątkowe/ Wydatki majątkowe (%)
Zmiana zadłużenia netto/ Wydatki majątkowe (%)
a
wraz z dochodami finansowym
bez nowego zadłużenia
b.d. – brak danych
Źródło: Fitch na podstawie budżetów Miasta
b
Miasto Kielce
Kwiecień 2013
9
Finanse Publiczne
Załącznik C
Miasto Kielce
Grupa porównawcza
Nadwyżka (Deficyt)
% dochodów ogółem
Nadwyżka operacyjna
% Dochodów operacyjnych
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
10
5
0
-5
-10
5
0
0
2011
2010
______ Rating dla grupy posiadającej
rating BBB-
Zadłużenie do nadwyżki bieżacej
(w latach) 2011
Obsługa zadłużenia do nadwyżki
operacyjnej (%) 2011
Białystok (BBB-)
Kielce (BBB-)
Bydgoszcz (BBB)
Białystok (BBB-)
Kielce (BBB-)
Mediana (BBB)
Rzeszów (BBB)
Rzeszów (BBB)
Mediana (BBB)
Bydgoszcz, (BBB)
Bucharest (BBB-)
Bucharest (BBB-)
Brasov (BBB-)
Brasov (BBB-)
0
2011
10
2009
10
2010
2009
2008
15
20
2008
30
2007
20
2011
25
40
2010
30
50
2009
60
2008
Wydatki majątkowe
% wydatków ogółem
2007
Podatki
% dochodw operacyjnych
_____ Miasto Kielce
Miasto Kielce
Kwiecień 2013
2007
2011
2010
2009
2008
2007
-15
10
20
30
0
100
200
300
10
Finanse Publiczne
Powyższe ratingi zostały nadane na zlecenie emitenta, i w związku z tym Fitch otrzymał
wynagrodzenie za ich nadanie.
WSZYSTKIE RATINGI FITCH PODLEGAJĄ PEWNYM OGRANICZENIOM ORAZ WYŁĄCZENIOM
ODPOWIEDZIALNOŚCI. PROSIMY O ZAPOZNANIE SIĘ Z TYMI OGRANICZENIAMI I WYŁĄCZENIAMI
ODPOWIEDZIALNOŚCI
NA
STRONIE
FITCH:
HTTP://FITCHRATINGS.COM/UNDERSTANDINGCREDITRATINGS. PONADTO, NA STRONIE AGENCJI
„WWW.FITCHRATINGS.COM” ZNAJDUJĄ SIĘ PUBLICZNIE DOSTĘPNE DEFINICJE RATINGÓW
ORAZ ZASADY ICH STOSOWANIA. OPUBLIKOWANE TAM RATINGI, KRYTERIA ORAZ METODYKI SĄ
W KAŻDEJ CHWILI DOSTĘPNE. NA STRONIE AGENCJI W SEKCJI „CODE OF CONDUCT” ZNAJDUJĄ
SIĘ DOKUMENTY: CODE OF CONDUCT, CONFIDENTIALITY, CONFLICTS OF INTEREST, AFFILIATE
FIREWALL, COMPLIANCE, A TAKŻE INNE ODPOWIEDNIE DOKUMENTY DOTYCZĄCE POLITYK I
PROCEDUR STOSOWANYCH PRZEZ FITCH. FITCH MÓGŁ RÓWNIEŻ ZREALIZOWAĆ INNĄ,
DOZWOLONĄ POD OBECNYMI REGULACJAMI, USŁUGĘ TEMU OCENIANEMU EMITENTOWI LUB
POWIĄZANYM Z NIM PODMIOTOM TRZECIM. DALSZE INFORMACJE DOTYCZĄCE TEJ USŁUGI
RATINGOWEJ, DLA KTÓREJ ANALITYK WIODĄCY JEST UMIEJSCOWIONY W PODMIOCIE
ZAREJESTROWANYM W UE, MOŻNA ZNALEŹĆ NA STRONIE EMITENTA NA STRONIE
INTERNETOWEJ FITCH.
Copyright © 2013 Fitch, Inc., Fitch Ratings Ltd. i jego podmioty zależne. One State Street Plaza, NY, NY 10004. Telefon: 1-800-753-4824,
(212) 908-0500. Fax: (212) 480-4435. Kopiowanie lub wykorzystywanie w całości lub w części bez zgody jest zabronione. Wszelkie prawa
zastrzeżone. Wszystkie informacje zamieszczone w tym raporcie opierają się na informacjach od emitentów, innych dłużników i
organizatorów, lub innych źródłach, które Fitch uważa za wiarygodne. Fitch nie przeprowadza audytu ani nie weryfikuje prawdziwości i
dokładności tych informacji. W związku z tym informacje zawarte w tym raporcie są prezentowane w oryginalnej postaci, bez żadnych
gwarancji. Rating nadany przez Fitch jest opinią o wiarygodności kredytowej papieru wartościowego. Rating nie odzwierciedla ryzyka
poniesienia strat na skutek innych ryzyk niż ryzyko kredytowe chyba, że ryzyka takie zostały dokładnie przedstawione. Fitch nie jest
zaangażowany w oferowanie lub sprzedaż jakichkolwiek papierów wartościowych. Raport prezentujący rating nadany przez Fitch nie jest
prospektem ani nie zastępuje informacji zebranych, sprawdzonych i przedstawianych inwestorom przez emitenta i jego agenta w związku ze
sprzedażą papierów dłużnych. Ratingi mogą być zmienione, zawieszone lub wycofane w każdej chwili z różnych powodów i jest to suwerenna
decyzja Fitch’a. Fitch nie oferuje żadnego doradztwa inwestycyjnego. Ratingi nie stanowią rekomendacji kupna, sprzedaży lub trzymania
jakichkolwiek papierów wartościowych. Ratingi nie komentują poprawności cen rynkowych, przydatności jakiegokolwiek papieru
wartościowego dla danego inwestora, charakterystyki zwolnień podatkowych lub zobowiązań podatkowych związanych z płatnościami z
danym papierem wartościowym. Fitch otrzymuje wynagrodzenie od emitentów, ubezpieczycieli, gwarantów, innych instytucji oraz
organizatorów za usługi ratingowe. Opłaty te zazwyczaj zamykają się w przedziale od 1.000 USD do 750.000 USD (lub równowartości tej
kwoty w innych walutach) za emisję. W niektórych wypadkach Fitch ocenia wszystkie lub dużą część emisji danego emitenta, lub
ubezpieczonych lub gwarantowanych przez danego ubezpieczyciela lub gwaranta, w ramach jednej opłaty rocznej. Taka opłata kształtuje się
w przedziale od 10.000 USD do 1.500.000 USD (lub równowartość tej kwoty w innych walutach). Nadanie, publikacja i dystrybucja ratingu
przez Fitch nie stanowi zgody Fitch’a do używania jego nazwy w roli eksperta w związku z jakąkolwiek rejestracją w ramach przepisów o
publicznym obrocie papierów wartościowych w USA, ustawy „Financial Services and Markets Act” z 2000 roku w Wielkiej Brytanii lub
podobnych praw i regulacji w każdym innym państwie. Z powodu relatywnej efektywności elektronicznej publikacji i dystrybucji, analizy Fitch
mogą być dostępne dla prenumeratorów tych wersji do 3 dni wcześniej niż dla prenumeratorów wersji drukowanej.
Miasto Kielce
Kwiecień 2013
11