plik pdf

O dwunastu miesiącach (podręcznik, s. 311–317)
Scenariusz lekcji (czas realizacji: 45 minut)
Cele: odczytywanie cech baśni jako gatunku:
– czas i miejsce wydarzeń,
– postaci baśniowe (pozytywne/negatywne, prawdopodobne/fantastyczne),
– wydarzenia prawdopodobne, nieprawdopodobne,
– typowe motywy (sierota, macocha, zła siostra, 3 próby),
– typowe początek i zakończenie,
– przesłanie
postrzeganie kontrastu jako sposobu przedstawienia postaci
formułowanie przesłania baśni
Formy pracy: grupowa, jednostkowa
Metody: praca z tekstem słuchanym, czytanym
Techniki: karta pracy
Nauczyciel poleca uczniom, by w domu przeczytali cały tekst.
Przebieg lekcji:
1. Zapoznanie z baśnią O dwunastu miesiącach – słuchanie. Określanie czasu
i miejsca wydarzeń, identyfikowanie postaci prawdopodobnych i fantastycznych oraz nazywanie ich cech, identyfikowanie wydarzeń prawdopodobnych
i nieprawdopodobnych oraz elementów typowych dla baśni. Formułowanie
pouczenia moralnego (karta pracy).
Lektor czyta fragmenty tekstu, na podstawie których uczniowie będą charakteryzować baśń jako gatunek literacki. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Polecenia dla
uczniów (praca w parach):
dwa pierwsze akapity
Określcie czas i miejsce wydarzeń.
akapit: „Matka wypchnęła Maruszkę na dwór i zamknęła mocno drzwi”.
Wymieńcie postaci prawdopodobne i nazwijcie ich cechy.
akapit: „Marzec usiadł i machnął laską nad ogniem”.
Wymieńcie postaci fantastyczne i nazwijcie ich cechy.
akapit: „Matka na próżno odradzała”.
Podajcie przykłady wydarzeń prawdopodobnych i nieprawdopodobnych.
akapit: „Maruszka ugotowała obiad [. . .]”.
Uzupełnijcie typowe elementy baśniowe. Sformułujcie pouczenie moralne baśni.
Przykładowe rozwiązanie:
TYPOWY
POCZĄTEK
Nieokreślone miejsce i czas: „Była raz”.
POSTACI
prawdopodobne, ich cechy
fantastyczne, ich cechy
pozytywne (dobre) negatywne (złe)
pozytywne (dobre) negatywne (złe)
Maruszka –
piękna,
dobra,
skromna,
cierpliwa,
pracowita,
pogodna
12 miesięcy (miesiące w ludzkiej
postaci) –
współczujące,
sprawiedliwe,
mądre,
życzliwe
Macocha –
niesprawiedliwa,
złośliwa,
uszczypliwa
—
Holena –
nieładna,
leniwa,
dokuczliwa,
źle wychowana,
opryskliwa
WYDARZENIA
prawdopodobne
Dokuczanie sierocie.
Wyjście dziewczyny za mąż.
nieprawdopodobne
Rozmawianie miesięcy z Maruszką.
Kwitnięcie fiołków w styczniu.
TYPOWE MOTYWY W BAŚNIACH
dobra pasierbica
zła macocha
zła siostra
3 próby, które przechodzi bohater pozytywny
TYPOWE
ZAKOŃCZENIE
Zło zostało ukarane: macocha z córką zamarzły w górach.
Dobro zostało nagrodzone: Maruszce zostały dom, krowa
i kawałek pola. Miała też dobrego męża, z którym żyła
spokojnie i szczęśliwie.
PRZESŁANIE
Warto być dobrym, pracowitym i skromnym, ponieważ los
to nagrodzi.
2. Rozróżnianie cech postaci pozytywnych i negatywnych. Dostrzeganie kontrastu jako sposobu przedstawienia postaci. Polecenie dla ucznia: Wymień
kontrastowe cechy różniące postaci pozytywne od negatywnych.
3. Formułowanie przesłania baśni. Polecenie dla ucznia: Sformułuj pouczenie
baśni.
„O dwunastu miesiącach” (podręcznik, s. 311–317)
KARTA PRACY
1. a) W trakcie słuchania uzupełnij tabelę przykładami z baśni.
TYPOWY
POCZĄTEK
Nieokreślone miejsce i czas: „ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ”.
POSTACI
prawdopodobne, ich cechy
pozytywne (dobre)
fantastyczne, ich cechy
pozytywne (dobre)
negatywne (złe)
negatywne (złe)
—
WYDARZENIA
prawdopodobne
nieprawdopodobne
TYPOWE MOTYWY W BAŚNIACH
TYPOWE
ZAKOŃCZENIE
Zło zostało ukarane:
Dobro zostało nagrodzone:
PRZESŁANIE
b) Na podstawie tekstu uzupełnij w tabeli brakujące informacje.