DORADZTWO REGULACYJNE:

DORADZTWO REGULACYJNE:
jak firmy i rynkowi gracze mogą wpływać na kształt
rozwiązań regulacyjnych
Marcin Matczak
Piotr Pawłowski
Domański Zakrzewski Palinka
7 grudnia 2007, Warszawa
Najczęściej stosowane przez przedsiębiorców metody
przeciwdziałania niekorzystnym zmianom
legislacyjnym – argumentacja ideologiczna
Przykłady niektórych wypowiedzi przedsiębiorców, które mają
przekonać rząd do odstąpienia od zamysłu niekorzystnych zmian w
regulacjach dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej:
”Analizowanemu przepisowi moŜna zarzucić brak ochrony waŜnego
interesu publicznego, który wymagałby odejścia od jednej z
podstawowych zasad ustrojowych państwa, ochrony własności.”
„Proponowane rozwiązania będą niszczyć rynek, stworzą nowe
obszary zagroŜeń korupcyjnych i doprowadza wprost do bardzo
istotnych szkód, w tym do zdecydowanego podwyŜszenia cen leków
dla pacjentów i ograniczenia dostępności leków.”
Najczęściej stosowane przez przedsiębiorców metody
przeciwdziałania niekorzystnym zmianom
legislacyjnym – argumentacja ekonomiczna
Przykłady argumentacji ekonomicznej mające nakłonić rząd do
odstąpienia od zmian legislacyjnych:
„W ostatnim czasie obserwujemy takŜe problemy ze znalezieniem i
zatrudnieniem kadry z odpowiednim przygotowaniem zawodowym”
„(…) apteki borykają się z problemami ekonomicznymi. Są rejony
kraju, gdzie kończą one swą działalność bądź są przejmowane
przez większe podmioty gospodarcze”
„Jest to «skok na publiczna kasę» dokonywany przez duŜe firmy
producenckie i dystrybucyjne”
Wnioski
Wskazane powyŜej dwie metody argumentacji odwołują się do ogólników
(argumentacja ideologiczna) lub przedstawiają przedsiębiorców jako
osoby pokrzywdzone (argumentacja ekonomiczna)
Argumentacja stosowana przez przedsiębiorców odwołuje się głownie do
emocji, a nie do informacji merytorycznych, przez co moŜe być dla rządu
lub parlamentu mało przekonująca.
Środek zaradczy - doradztwo regulacyjne
Aby przedsiębiorcy byli bardziej przekonujący, trzeba wypracować
twarde, oparte na dogłębnej analizie prawnej i ekonomicznej argumenty
merytoryczne.
Instrumentem słuŜącym stworzeniu takiej argumentacji jest doradztwo
regulacyjne.
Czym jest doradztwo regulacyjne ?
Doradztwo regulacyjne polega na udzielaniu pomocy prawnej w zakresie:
analizy obowiązujących juŜ unormowań prawnych;
oceny aktualnie projektowanych nowych regulacji.
Kryteria oceny obowiązujących lub przyszłych regulacji prawnych:
racjonalności istniejącego lub przyszłego prawa (relacja korzyści
społecznych i gospodarczych do kosztów osiągnięcia tych korzyści);
wywarzenia interesów przedsiębiorców i interesów państwa i rządu,
zgodności istniejącego lub przyszłego prawa z Konstytucją;
zgodności istniejącego lub przyszłego prawa z unormowaniami Unii
europejskiej;
właściwego przeprowadzenia Oceny Skutków Regulacji na etapie
przygotowania prawa;
prawidłowego przeprowadzenia konsultacji społecznych przy
projektowaniu unormowań prawnych.
Czym jeszcze jest doradztwo regulacyjne ?
Doradztwo regulacyjne polega równieŜ na przygotowywaniu przez
doświadczonych prawników, specjalistów z róŜnych dziedzin prawa:
projektów nowych ustaw lub
nowelizacji istniejących unormowań.
Projekty ustaw oraz nowelizacje są tak przygotowywane, aby :
zapewnić przedsiębiorcom maksymalną ochronę ich uzasadnionych
interesów;
urzeczywistnić zasady wolności gospodarczej, swobody umów, swobody
przepływu towarów i usług;
uwzględnić waŜny interes publiczny
dać moŜliwość wypowiedzenia się róŜnym organizacjom
przedsiębiorców i przedstawicielom grup społecznym co do
przygotowywanych zmian.
Czym przede wszystkim jest doradztwo
regulacyjne?
Doradztwo regulacyjne polega jednak przede wszystkim na:
Komunikowaniu opracowanych analiz, ocen, oraz projektów ustaw:
przedstawicielom rządu,
członkom władzy ustawodawczej,
przedstawicielom róŜnych grup społecznych i organizacjom
pozarządowym,
stowarzyszeniom biznesowym oraz izbom gospodarczym;
Negocjowaniu koniecznych zmian ustawodawczych w dziedzinie
działalności gospodarczych.
Jakie moŜliwości daje doradztwo regulacyjne ?
Doradztwo regulacyjne daje moŜliwości:
kontrolowania przebiegu prac nad nowymi regulacjami prawnymi;
wpływania prawnie dozwolonymi środkami na kształt
przygotowywanych regulacji prawnych;
doprowadzenie do uchylenia tych obowiązujących regulacji
prawnych, które: są nieracjonalne, nadmiernie ingerują w swobodę
działalności gospodarczej, są niekonstytucyjne lub sprzeczne z
prawem unii Europejskiej
przystosowanie działalności przedsiębiorstw do nowego otoczenia
prawnego
Dlaczego doradztwo regulacyjne jest potrzebne?
Doradztwo regulacyjne jest potrzebne, poniewaŜ w polskich warunkach:
prawo ulega ciągłym zmianom, np. Ustawa o rehabilitacji osób
niepełnosprawnych od 1997 r., została zmieniona 49 razy;
nowe prawo tworzone jest pod wpływem impulsów politycznych, a
nie w wyniku rzeczywistej potrzeby społecznej i ekonomicznej;
brak jest sprawnie działającego systemu oceny skutków
projektowanych unormowań – nie sporządza się kompleksowych
oraz wyczerpujących Ocen Skutków Regulacji
rząd często nie poddaje projektów ustaw wystarczającym
konsultacjom społecznym (swoje zdanie najczęściej wyraŜają
związki zawodowe, rzadko organizacje branŜowe, biznesowe).
przedsiębiorcy często stosują wyłącznie klasyczny lobbing jako
formę wpływania na prace legislacyjne. Rzadziej stosowane są inne
metody (np. akcje informacyjne w środkach masowego przekazu,
wnioski do Trybunału Konstytucyjnego).
Konkretne działania w ramach doradztwa
regulacyjnego
W ramach doradztwa regulacyjnego moŜliwe są następujące działania:
przygotowanie i podanie do publicznej wiadomości raportu
regulacyjnego;
opracowanie i udostępnianie opinii prawnych
opracowywanie projektów ustaw i komunikowanie ich rządowi oraz
społeczeństwu. Korzystanie z instytucji obywatelskiej inicjatywy
ustawodawczej;
uczestnictwo w opracowywaniu uzasadnień projektów ustaw oraz
Oceny Skutków Regulacji;
kampanie medialne;
klasyczna działalność lobbingowa;
przygotowywanie wniosków do Trybunału Konstytucyjnego o
stwierdzenie niezgodności z Konstytucją określonej regulacji prawnej.
Raport regulacyjny
W ramach doradztwa regulacyjnego moŜliwe jest przygotowanie raportu
regulacyjnego – dokumentu zawierającego całokształt argumentacji
prawnej oraz ekonomicznej wykazującej wady danego unormowania
prawnego lub projektu ustawy.
Przygotowany raport regulacyjny powinien następnie być udostępniony
przedstawicielom Rządu, osobom pracującym nad projektami ustaw,
parlamentarzystom, przedstawicielom grup społecznych.
Raport regulacyjny – nasze przykłady
Doradztwo dla branŜy farmaceutycznej w ramach tzw. sporu marŜowocenowego, w szczególności przygotowywanie argumentacji
konstytucyjnej wykazującej niedopuszczalność nałoŜenia na firmy
sankcji z ustawy o cenach ze względu na niekonstytucyjność
rozporządzenia wykonawczego do tej ustawy; doradztwo zakończone
przyznaniem przez stronę rządową, Ŝe nałoŜenie sankcji jest niemoŜliwe
Opinie prawne
MoŜliwe jest przygotowanie opinii prawnych, które w sposób
szczegółowy analizować będą niezgodność projektu ustawy lub
obowiązującego obecnie prawa z Konstytucją lub prawem Unii
Europejskiej.
Opinia prawna mogłaby być komunikowana administracji rządowej jako
oficjalne stanowisko prawne określonej branŜy w przedmiocie obecnej
lub przyszłej regulacji prawnej
Opinie prawne – nasze przykłady
Doradztwo dla branŜy paszowej, w tym dla Izby Gospodarczej
Handlowców, Przetwórców ZbóŜ i Producentów Pasz w zakresie oceny
zgodności z prawem zamiaru wprowadzenia zakazu importu do Polski
śruty sojowej genetycznie modyfikowanej, wprowadzenia nowych
obowiązków w zakresie etykietowania pasz i in.
Projekty ustaw
Kolejnym istotnym działaniem, jakie moŜe być podjęte przez środowiska
biznesowe, stowarzyszenia i izby gospodarcze jest opracowywanie
projektów ustaw słuŜących lepszej ochronie interesów przedsiębiorców
oraz urzeczywistnianiu wolności gospodarczej
Projekty takie:
mogą być przekazane podmiotom posiadającym inicjatywę
ustawodawczą (Rządowi, grupie co najmniej 15 posłów, równieŜ
Prezydentowi) lub
mogą stać się przedmiotem tzw. obywatelskiej inicjatywy
ustawodawczej (z inicjatywa ustawodawczą moŜe wystąpić grupa
co najmniej 100 000 obywateli)
Projekty ustaw – nasze przykłady
Uczestnictwo w przygotowywaniu ustawy o wyrównywaniu szans osób
niepełnosprawnych – inicjatywa spotkała się ze znacznym
zainteresowaniem rządu.
Uzasadnienia projektów ustaw oraz Ocena
Skutków Regulacji
Do kaŜdego przygotowywanego projektu ustawy naleŜy dołączyć
uzasadnienie oraz określenie skutków finansowych wejścia w Ŝycie
projektu.
Konieczne jest więc opracowanie:
uzasadnienia ustawy (wyjaśniałoby potrzebę wprowadzenia nowej
regulacji) oraz
Oceny Skutków Regulacji (określałaby skutki finansowe nowego
unormowania, przedstawiałaby bilans korzyści i kosztów
projektowanej regulacji).
Stałe negocjacje z rządem
Istotnym elementem doradztwa regulacyjnego jest prowadzenie stałego
dialogu z rządem, nakłanianie go do uwzględnienia argumentów
przedsiębiorców i wypracowanie wspólnego, optymalnego stanowiska.
Negocjacje z rządem – nasze przykłady
Reprezentowanie Izby ZboŜowo-Paszowej w negocjacjach z
Ministerstwem Rolnictwa w związku z planowanym w 2004 roku
wprowadzeniem opłaty sankcyjnej od nadmiernych zapasów zboŜa; z
planowej wysokości opłaty, szacowanej na kwoty rzędu milionów euro w
wyniku zaproponowanych i wprowadzonych przez nas zmian całościowa
wysokość pobranej opłaty w skali kraju wyniosła 83.000 złotych.
Kampanie medialne
MoŜliwe jest zorganizowanie przez przedsiębiorców kampanii medialnej, w
ramach której:
odbywałyby się konferencje prasowe na temat obecnych lub przyszłych
unormowań prawnych;
publikowane byłyby w prasie prawniczej i ekonomicznej artykuły
prasowe;
skróty publikacji prasowych udostępniane byłyby politykom lub
przedstawicielom rządu.
Działanie medialne – nasze przykłady
Publikacja w prasie fachowej artykułów na temat niezgodności z
konstytucją oraz prawem wspólnotowym tzw. podatku Religi.
Zorganizowanie konferencji poświęconej planom rządu wprowadzenia
„podatku Religi”. Argumentacja ta przekonała posłów Platformy
Obywatelskiej do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału
Konstytucyjnego.
Klasyczna działalność lobbingowa
W ramach klasycznej działalności lobbingowej moŜliwe jest:
organizowanie spotkań z politykami (członkami komisji parlamentarnych,
przedstawicielami rządu), w których komunikowane byłyby argumenty
prawne i ekonomiczne na temat istniejących lub projektowanych
unormowań;
uczestnictwo w posiedzeniach komisji (mogą z tego korzystać
przedstawiciele izb gospodarczych).
Klasyczna działalność lobbingowa – nasze
przykłady
Reprezentowanie jednego wiodących ubezpieczycieli w pracach nad
nowelizacją ustaw regulujących działalność ubezpieczeniową, które
zamierzały wprowadzić niekorzystny dla branŜy sposób ustalania
wysokości wypłacanych ubezpieczeń; prace zakończyły się
niewprowadzeniem do ustawy projektowanych zmian.
Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego
Jako jedno z ostatecznych działań moŜliwe jest wniesienie do Trybunału
Konstytucyjnego wniosku o stwierdzenie niezgodności z konstytucją
danego unormowania prawnego.
Wniosek taki mogą wnieść organizacje przedsiębiorców lub organizacje
zawodowe osobiście.
W przypadku izb gospodarczych potrzebne jest pośrednictwo
parlamentarzystów (grupy 50 posłów lub 30 senatorów), a w niektórych
sytuacjach równieŜ Rzecznika Praw Obywatelskich.
Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego – nasze
przykłady
Reprezentowanie jednej z organizacji pracodawców w postępowaniu
przed Trybunałem Konstytucyjnym w zakresie wniosku o stwierdzenie
niekonstytucyjności nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi; nasza praca doprowadziła do wydania
korzystnej dla przedsiębiorców interpretacji przepisów dotyczących
reklamy alkoholu.
Nasze biura
www.dzp.pl
Rondo ONZ 1
00-124 Warszawa
tel. 48 (22) 557 7600
fax 48 (22) 557 7601
ul. Paderewskiego 8
61-770 Poznań
tel. 48 (61) 642 4900
fax 48 (61) 642 4950
ul. Powstańców Śląskich 2-4
53-333 Wrocław
tel. 48 (71) 712 4700
fax 48 (71) 712 4750
Fotografie autorstwa pracowników kancelarii Domański Zakrzewski Palinka
Szosa Chełmińska 17
87-100 Toruń
tel. 48 (56) 622 00 53
fax 48 (56) 621 95 83