02. Załącznik nr 1 - Gmina Łęki Szlacheckie

Transkrypt

Załącznik do Uchwały Nr
Rady Gminy Łęki Szlacheckie
z dnia
Strategia
Rozwiązywania Problemów Społecznych
Gminy Łęki Szlacheckie
na lata 2016-2021
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Łęki Szlacheckie na lata 2016-2021
SPIS TREŚCI
I. CZĘŚĆ WPROWADZAJĄCA ............................................................................................ 4
1. STRUKTURA STRATEGII ................................................................................................... 4
2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE TWORZENIA STRATEGII ................................. 6
II. CZĘŚĆ ANALITYCZNO-DIAGNOSTYCZNA ............................................................ 23
1. CHARAKTERYSTYKA GMINY ŁĘKI SZLACHECKIE ................................................. 23
2. DEMOGRAFIA .................................................................................................................... 24
3. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ................................................................................ 26
4. KOMUNIKACJA I TRANSPORT ....................................................................................... 27
5. GOSPODARKA ................................................................................................................... 27
6. ZASOBY I WARUNKI MIESZKANIOWE ........................................................................ 29
7. EDUKACJA I KULTURA ................................................................................................... 31
8. OCHRONA ZDROWIA ....................................................................................................... 33
9. SPORT, REKREACJA I TURYSTYKA .............................................................................. 34
10. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE .................................................................................. 37
11. POMOC SPOŁECZNA ...................................................................................................... 39
12. SEKTOR POZARZĄDOWY ............................................................................................. 50
13. PROBLEMY SPOŁECZNE W OPINII ŚRODOWISKA LOKALNEGO ......................... 52
14. BEZROBOCIE ................................................................................................................... 55
15. BEZDOMNOŚĆ ................................................................................................................. 59
16. PROBLEMY UZALEŻNIEŃ I PRZEMOCY W RODZINIE ............................................ 60
17. PROBLEMY RÓWNOŚCI PŁCI ....................................................................................... 64
18. SYTUACJA DZIECKA...................................................................................................... 69
19. SYTUACJA OSÓB STARSZYCH .................................................................................... 74
20. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ............................................................... 77
21. ANALIZA SWOT .............................................................................................................. 81
22. PODSUMOWANIE ........................................................................................................... 88
III. CZĘŚĆ PROGRAMOWA .............................................................................................. 90
1. MISJA, CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE, KIERUNKI DZIAŁAŃ .................... 90
2. WDROŻENIE STRATEGII, MONITOROWANIE JEJ REALIZACJI............................. 104
3. PROGNOZA ZMIAN ......................................................................................................... 105
4. RAMY FINANSOWE ........................................................................................................ 106
5. PROGRAMY I PROJEKTY ............................................................................................... 107
IV. UWAGI KOŃCOWE .................................................................................................... 110
2
WSTĘP
Strategia rozwiązywania problemów społecznych pozwala na racjonalizację lokalnej
polityki społecznej. Dokument, w którym sformułowano społeczną misję samorządu,
wyznacza cele i działania, których realizacja powinna w znaczny sposób przyczynić się do
złagodzenia bądź rozwiązania problemów zidentyfikowanych w trakcie procesu tworzenia
strategii. Realizacja założeń strategicznych ma szansę przyczynić się do poprawy warunków
życia mieszkańców gminy, w szczególności zaś tych, którzy są zagrożeni marginalizacją
i wykluczeniem społecznym. Ma również doprowadzić do integracji społecznej.
Dokument został przygotowany na lata 2016-2021. Jest zgodny z założeniami
odnoszących się do polityki społecznej dokumentów strategicznych przygotowanych na
poziomie europejskim, ogólnopolskim i samorządowym i umożliwia ubieganie się o środki
zewnętrzne, m.in. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.
Strategia stanowi materiał wyjściowy do opracowania szczegółowych programów
i projektów w obszarze szeroko rozumianej pomocy społecznej. Skuteczność wyznaczonych
w niej działań pomocowych będzie jednak zależała od posiadanych i pozyskanych przez
gminę środków finansowych, jak i szerokiej, aktywnej i skoordynowanej współpracy
przedstawicieli administracji samorządowej i partnerów społecznych, w tym organizacji
pozarządowych.
Strategia jest dokumentem uspołecznionym. W pracach nad nim uczestniczyli
przedstawiciele samorządu lokalnego, środowisk pomocy społecznej, rynku pracy, oświaty,
kultury, ochrony zdrowia, Policji i sądownictwa, przedstawiciele organizacji pozarządowych,
kościoła, mieszkańcy gminy oraz eksperci. Na potrzeby opracowania niniejszego dokumentu
przeprowadzono również badania ankietowe wśród mieszkańców.
W ankiecie „Problemy społeczne w opinii środowiska lokalnego”, mającej na celu
zbadanie opinii mieszkańców na temat wybranych zagadnień dotyczących sytuacji społecznej
w gminie, wzięło udział 28 respondentów. Z kolei w ankiecie „Równość szans kobiet
i mężczyzn”, badającej problem dyskryminacji ze względu na płeć, udział wzięło 26
respondentów.
Osobna ankieta, która pomogła w dokonaniu pogłębionej analizy sytuacji dziecka
w środowisku szkolnym i rodzinnym, została rozesłana do placówek oświatowych. Analizę tę
przeprowadzono na podstawie 3 ankiet wypełnionych przez dyrektorów i pedagogów
z placówek oświatowych funkcjonujących na terenie gminy.
3
I. CZĘŚĆ WPROWADZAJĄCA
1. STRUKTURA STRATEGII
Dokument
Strategii
Rozwiązywania
Problemów
Społecznych
Gminy
Łęki
Szlacheckie składa się z trzech części: wprowadzającej, analityczno-diagnostycznej
i programowej.
Część wprowadzająca zawiera informacje na temat organizacji dokumentu oraz
uwarunkowań zewnętrznych (prawnych i strategiczno-programowych) tworzenia strategii.
Część analityczno-diagnostyczna zawiera informacje ogólne dotyczące gminy oraz
diagnozę sytuacji społeczno-gospodarczej w gminie, opartej na badaniu źródeł zastanych
(danych pozyskanych z instytucji i organizacji działających w gminie bądź obejmujących
zasięgiem działania jej mieszkańców), analizie mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń
lokalnego systemu polityki społecznej (SWOT), a także analizie ankiet skierowanych do
przedstawicieli funkcjonujących w gminie placówek oświatowych oraz reprezentantów
środowiska lokalnego.
Część programowa zawiera założenia polityki społecznej gminy na najbliższe lata
ujęte w formie misji, celów strategicznych, celów operacyjnych i kierunków działań. Zostały
tu wskazane podmioty realizujące strategię i współdziałające w jej realizacji, źródła
finansowania oraz określony został czas realizacji wyznaczonych działań. Ponadto
przedstawione zostały wskaźniki monitoringowe, ramy finansowe strategii, prognoza zmian
oraz informacja na temat sposobu wdrożenia dokumentu i prowadzenia monitoringu jego
realizacji.
Diagnoza została przeprowadzona w następujących obszarach:
•
Demografia;
•
Sektor pozarządowy;
•
Infrastruktura techniczna;
•
Bezrobocie;
•
Komunikacja i transport;
•
Bezdomność;
•
Gospodarka;
•
Problemy uzależnień i przemocy
•
Zasoby i warunki mieszkaniowe;
•
Edukacja i kultura;
•
Problemy równości płci,
•
Ochrona zdrowia;
•
Sytuacja dziecka;
•
Sport, rekreacja i turystyka;
•
Sytuacja osób starszych;
•
Bezpieczeństwo publiczne;
•
Sytuacja osób niepełnosprawnych.
•
Pomoc społeczna;
w rodzinie;
4
Poniższy diagram prezentuje strukturę Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych Gminy Łęki Szlacheckie.
Diagram 1. Struktura dokumentu strategii
CZĘŚĆ WPROWADZAJĄCA
Informacja na temat organizacji strategii.
Uwarunkowania zewnętrzne
(prawne i programowe) tworzenia dokumentu.
CZĘŚĆ ANALITYCZNO-DIAGNOSTYCZNA
Analiza źródeł zastanych – danych pozyskanych z instytucji i organizacji
działających w gminie bądź obejmujących zasięgiem działania
jej mieszkańców.
Analiza źródeł wywołanych – ankiet, skierowanych do przedstawicieli
funkcjonujących w gminie placówek oświatowych
oraz reprezentantów środowiska lokalnego (liderzy lokalni, mieszkańcy).
Identyfikacja mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń lokalnego
systemu polityki społecznej (analiza SWOT)
CZĘŚĆ PROGRAMOWA
Misja.
Cele strategiczne, operacyjne, kierunki działań.
Wdrożenie strategii, monitorowanie jej realizacji.
Prognoza zmian, ramy finansowe.
Programy i projekty.
2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE TWORZENIA STRATEGII
2.1. PODSTAWY PRAWNE
Strategia rozwiązywania problemów społecznych, podobnie jak inne dokumenty
strategiczne przygotowywane na różnych szczeblach administracji publicznej, jest
dokumentem uwarunkowanym prawnie. Obowiązek jej opracowania wynika wprost z art. 17
ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz.
930), który w ramach zadań własnych gminy przewiduje „opracowanie i realizację gminnej
strategii
rozwiązywania
problemów
społecznych
ze
szczególnym
uwzględnieniem
programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych
i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka”.
Na treść i realizację gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych mają
również wpływ inne akty prawne. Należą do nich:
• ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz.
446),
• ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 487),
• ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
(t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 575),
• ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2015 r.,
poz. 114 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów
(t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 169),
• ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz. U.
z 2015 r., poz. 1390),
• ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2016 r.,
poz. 224),
• ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 149 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (t.j. Dz. U. z 2011 r.
Nr 43, poz. 225 z późn. zm.),
6
• ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721
z późn. zm.),
• ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (t.j. Dz. U.
z 2013 r., poz. 966 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 239),
• ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz. U.
z 2016 r., poz. 157),
• ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz. U.
z 2011 r. Nr 231, poz. 1375),
• ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2012 r.,
poz. 1059 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustalaniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów
(Dz. U. z 2016 r., poz. 162),
• ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci
(Dz. U. z 2016 r., poz. 195).
Podczas realizacji strategii zajdzie również potrzeba odwołania się do innych aktów
prawnych, m.in. z zakresu edukacji, kultury, ochrony zdrowia i budownictwa socjalnego.
2.2. PODSTAWY STRATEGICZNO-PROGRAMOWE
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Łęki Szlacheckie jest
dokumentem zgodnym z dokumentami strategicznymi i programowymi, które funkcjonują na
poziomie europejskim, ogólnopolskim, wojewódzkim, powiatowym i miejskim. Dokumenty
te tworzą warunki do podejmowania działań opartych na zasadzie pomocniczości państwa
przy wykorzystaniu zasobów tkwiących w środowiskach lokalnych i aktywności środowisk
zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym.
2.2.1. DOKUMENTY EUROPEJSKIE I KRAJOWE
Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju
sprzyjającego włączeniu społecznemu
Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju
sprzyjającego włączeniu społecznemu jest dokumentem, którego głównym celem jest wyjście
7
z kryzysu, w jakim w ostatnich latach znalazła się gospodarka europejska, powrót na ścieżkę
rozwoju, a następnie na niej pozostanie. Strategia, której założeniem jest stworzenie większej
liczby miejsc pracy i podniesienie standardu życia, obejmuje trzy wzajemnie ze sobą
powiązane priorytety:
1. Rozwój inteligentny – rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji;
2. Rozwój zrównoważony – wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów,
bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej;
3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu – wspieranie gospodarki o wysokim
poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną.
Dokument zawiera również kilka nadrzędnych celów Unii Europejskiej do 2020 roku:
•
ograniczenie liczby osób przedwcześnie kończących naukę szkolną do 10% z obecnych
15% oraz zwiększenie odsetka osób w wieku 30-34 lata posiadających wyższe
wykształcenie z 31% do co najmniej 40%,
•
ograniczenie liczby Europejczyków żyjących poniżej krajowej granicy ubóstwa o 25%
poprzez wydobycie z ubóstwa 20 mln osób.
W ramach trzech priorytetów tematycznych w omawianym dokumencie przygotowano
siedem projektów przewodnich. Projekt „Unia innowacji” ma na celu poprawę warunków
ramowych i dostępu do finansowania badań i innowacji, co powinno wzmocnić rolę łańcucha
innowacji i zwiększyć poziom inwestycji w całej Unii. Z kolei projekt „Młodzież w drodze”
służy poprawie wyników systemów kształcenia oraz podniesieniu atrakcyjności europejskiego
szkolnictwa wyższego na arenie międzynarodowej, a projekt „Europejska agenda cyfrowa”
zakłada upowszechnienie szybkiego Internetu oraz umożliwienie gospodarstwom domowym
i przedsiębiorstwom czerpanie korzyści z jednolitego rynku cyfrowego.
Projekt „Europa efektywnie korzystająca z zasobów” ma na celu uniezależnienie
wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów poprzez zmniejszenie udziału emisji
węgla w europejskiej gospodarce, większe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,
modernizację transportu i propagowanie efektywności energetycznej, natomiast projekt
„Polityka przemysłowa w erze globalizacji” służy poprawie otoczenia biznesu, szczególnie
w odniesieniu do Małych i Średnich Przedsiębiorstw (MŚP), oraz wspieraniu rozwoju silnej
i zrównoważonej bazy przemysłowej, przygotowanej do konkurowania na rynkach
światowych.
Celem projektu „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia” jest
modernizacja rynków pracy poprzez zwiększanie mobilności siły roboczej oraz rozwijanie
kwalifikacji przez całe życie, co powinno podnieść współczynnik aktywności zawodowej
8
i lepiej dopasować do siebie popyt i podaż na rynku pracy, a projekt „Europejski program
walki z ubóstwem” zakłada zapewnienie spójności społecznej i terytorialnej, tak aby
korzyści płynące ze wzrostu gospodarczego i zatrudnienia były szeroko dostępne, a osoby
ubogie i wykluczone społecznie mogły żyć godnie i aktywnie uczestniczyć w życiu
społecznym.
Wieloletnie Ramy Finansowe na lata 2014-2020
Wieloletnie Ramy Finansowe (WRF) na lata 2014-2020 określają priorytety Unii
Europejskiej na najbliższe lata, stanowiąc ramy zarówno polityczne, jak i budżetowe
(odpowiadając na pytanie, „w jakich obszarach UE powinna inwestować mniej lub więcej
w przyszłości”).
Na wniosek Komisji Europejskiej objęto Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego,
Europejski Fundusz Społeczny oraz Fundusz Spójności wspólnymi ramami strategicznymi,
które obejmują również Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
oraz Europejski Fundusz Morski i Rybacki. Na podstawie przyjętych założeń w okresie
programowania 2014-2020 Europejski Fundusz Społeczny zapewni finansowanie działań
strukturalnych na rzecz spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w ramach czterech
głównych obszarów inwestycji: zatrudnienia, edukacji, włączenia społecznego i usprawniania
administracji publicznej. Natomiast Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji
posłuży do finansowania pomocy na rzecz pracowników zwolnionych w następstwie
poważnej zmiany strukturalnej oraz łagodzenia skutków, jakie dla rolników pociągają nowe
umowy handlowe.
W dziedzinie wzrostu zatrudnienia i spójności wprowadzono nowy instrument, jakim
jest zarządzany centralnie program „Łącząc Europę”, który ma na celu finansowanie
priorytetowych przedsięwzięć infrastrukturalnych w dziedzinie energii, transportu oraz
technologii informacyjno-komunikacyjnych, których realizacja leży w interesie całej Unii
Europejskiej.
Nowy program „Zdrowie na rzecz wzrostu” będzie ukierunkowany na działania
o wyraźnej unijnej wartości dodanej, zgodnie z celami Strategii „Europa 2020”. Głównym
celem programu jest współpraca z państwami członkowskimi UE w celu ochrony obywateli
przed transgranicznymi zagrożeniami zdrowotnymi, osiągnięcia większej stabilności usług
opieki zdrowotnej oraz poprawy stanu zdrowia społeczeństwa, przy jednoczesnym zachęcaniu
do innowacji w dziedzinie ochrony zdrowia.
9
Narodowa Strategia Integracji Społecznej
Narodowa Strategia Integracji Społecznej (NSIS) jest dokumentem, którego celem jest
pomoc w procesie włączania się Polski w realizację drugiego z celów Strategii Lizbońskiej
stawiającego na modernizację europejskiego modelu socjalnego, inwestowanie w ludzi oraz
zwalczanie wykluczenia społecznego. Działania w tym zakresie mają przyczynić się do:
•
dostosowania edukacji i szkolenia do wymogów życia i pracy w społeczeństwie
opartym na wiedzy,
•
rozwijania aktywnej polityki zatrudnienia przyczyniającej się do tworzenia większej
liczby lepszych miejsc pracy,
•
modernizacji systemu ochrony socjalnej, w tym systemów emerytalnych i ochrony
zdrowia, m.in. w celu zapewnienia ich finansowej stabilności oraz odpowiedniej
koordynacji z celami polityki edukacyjnej i polityki zatrudnienia,
•
wspierania integracji społecznej, aby uniknąć pojawienia się trwale zmarginalizowanej
klasy ludzi niezdolnych do funkcjonowania w społeczeństwie opartym na wiedzy.
W ramach kilkunastu obszarów życia społecznego wyznaczonych w Narodowej Strategii
Integracji Społecznej sformułowano następujące priorytety:
•
wzrost uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym,
•
poprawa jakości kształcenia na poziomie gimnazjalnym i średnim,
•
upowszechnienie kształcenia wyższego i jego lepsze dostosowanie do potrzeb rynku
pracy,
•
rekompensowanie deficytów rozwoju intelektualnego i sprawnościowego dzieci,
•
radykalne ograniczenie ubóstwa skrajnego,
•
ograniczenie tendencji do wzrostu różnic dochodowych,
•
ograniczenie bezrobocia długookresowego,
•
zmniejszenie bezrobocia młodzieży,
•
zwiększenie poziomu zatrudnienia wśród osób niepełnosprawnych,
•
zwiększenie liczby uczestników w aktywnej polityce rynku pracy – ALMP,
•
upowszechnienie kształcenia ustawicznego,
•
wydłużenie przeciętnego dalszego trwania życia w sprawności,
•
powszechne ubezpieczenie zdrowotne,
•
kobiety i dzieci objęte programami zdrowia publicznego,
•
wzrost dostępu do lokali (mieszkań) dla grup najbardziej zagrożonych bezdomnością,
•
dostęp do pracowników socjalnych,
10
•
rozwój pomocy środowiskowej – zwiększenie liczby osób objętych usługami pomocy
środowiskowej,
•
zaangażowanie obywateli w działalność społeczną,
•
realizacja NSIS przez samorządy terytorialne,
•
dostęp do informacji obywatelskiej i poradnictwa.
Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 (PO WER)
W nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Europejski Fundusz Społeczny będzie
współfinansował krajowy Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014-2020
(PO WER), który został przyjęty uchwałą Rady Ministrów RP w dniu 8 stycznia 2014 roku.
Program powstał w odpowiedzi na potrzeby reform w obszarach zatrudnienia,
włączenia społecznego, edukacji, szkolnictwa wyższego, zdrowia i dobrego rządzenia. PO
WER będzie również wspierać innowacje społeczne oraz współpracę ponadnarodową
w wyżej wymienionych obszarach, a także wdrażanie w naszym kraju „Inicjatywy na rzecz
zatrudnienia osób młodych”. Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój jest
ukierunkowany na następujące obszary:
•
realizację działań skierowanych do młodych, bezrobotnych osób w wieku od 15. do
24. roku życia i poprawę ich sytuacji na rynku pracy w ramach „Inicjatywy na rzecz
zatrudnienia osób młodych” i „Gwarancji dla młodzieży”,
•
wdrożenie reform systemów i struktur w wybranych obszarach polityk publicznych,
kluczowych z punktu widzenia Strategii „Europa 2020” i krajowych programów
reform,
•
wspieranie jakości, skuteczności i otwartości szkolnictwa wyższego jako instrumentu
budowy gospodarki opartej o wiedzę,
•
poszukiwanie nietypowych, innowacyjnych, stosowanych w innych krajach metod
rozwiązywania problemów społecznych,
•
realizację programów w zakresie mobilności ponadnarodowej.
2.2.2. DOKUMENTY REGIONALNE I LOKALNE
Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020
Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 jest dokumentem, który określa
cele polityki rozwoju prowadzonej w regionie, w tym polityki społecznej. W jej ramach
sformułowano cele strategiczne:
11
•
region wykorzystujący potencjał endogeniczny do rozwoju inteligentnej gospodarki,
oparty na kreatywności i przedsiębiorczości mieszkańców,
•
aktywne społeczeństwo obywatelskie, z dobrym dostępem do usług publicznych,
sprzyjające włączeniu społecznemu osób wykluczonych,
•
zrównoważony rozwój przestrzenny regionu z silnie powiązanym systemem
osadniczym, z nowoczesną infrastrukturą i racjonalnie wykorzystywanymi zasobami
środowiska naturalnego.
Wyznaczono przyporządkowane celom strategicznym cele operacyjne i strategiczne
kierunki działań. Założenia polityki społecznej ujęto w ramach następujących celów
operacyjnych i przyporządkowanych im strategicznych kierunków działań:
Cel operacyjny 2.
Nowoczesny kapitał ludzki i rynek pracy
Strategiczny kierunek działań 2.1.
Kształtowanie i rozwój kadr dla gospodarki innowacyjnej
• 2.1.1. rozwój potencjału akademickiego i wzmacnianie kierunków kształcenia na rzecz
inteligentnej gospodarki regionu,
• 2.1.2. rozwój szkolnictwa zawodowego,
• 2.1.3. kształtowanie proinnowacyjnych postaw przedsiębiorców.
Kształtowanie aktywnych postaw na rynku pracy
• 2.2.1. aktywizacja zawodowa ludności,
• 2.2.2. upowszechnianie modelu „silver economy”.
Cel operacyjny 4.
Wysoki poziom kapitału społecznego i silne społeczeństwo obywatelskie
Rozwój społeczności lokalnych
• 4.1.1. kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego,
• 4.1.2. rozwój sektora organizacji pozarządowych.
Wzmacnianie tożsamości regionalnej
• 4.2.1. kształtowanie świadomości regionalnej i lokalnej opartej na historycznej
i kulturowej różnorodności,
• 4.2.2. wzmacnianie rozwoju funkcji symbolicznych,
12
• 4.2.3. promocja marki „Łódzkie”.
Cel operacyjny 5.
Wysoki standard i dostęp do usług publicznych
Rozwój usług i poprawa dostępu do sektora edukacji
• 5.1.1. rozwój bazy żłobków i przedszkoli,
• 5.1.2. podniesienie standardu placówek edukacyjnych na wszystkich etapach
kształcenia,
• 5.1.3. rozwój kompetencji i technik cyfrowych w procesie edukacji na wszystkich
etapach kształcenia.
Rozwój usług i poprawa dostępu do sektora ochrony zdrowia, pomocy społecznej oraz pieczy
zastępczej
• 5.2.1. rozwój i racjonalizacja bazy ochrony zdrowia, pomocy społecznej oraz pieczy
zastępczej,
• 5.2.2. rozwój usług i programów profilaktyki zdrowotnej oraz innych z zakresu
pomocy społecznej i pieczy zastępczej.
Rozwój usług i poprawa dostępu do sektora kultury, sportu, turystyki i rekreacji
• 5.3.1. rozwój bazy kultury, sportu, turystyki i rekreacji,
• 5.3.2. rozwój usług kultury, sportu, turystyki i rekreacji.
Rozwój cyfryzacji i usług cyfrowych w sektorze publicznym
• 5.4.1. rozwój e-administracji i upowszechnienie elektronicznej obsługi ludności,
• 5.4.2. interaktywne narzędzia komunikacji samorządów z mieszkańcami,
• 5.4.3. tworzenie baz danych.
Cel operacyjny 6.
Reintegracja społeczna grup wykluczonych społecznie lub zagrożonych wykluczeniem
społecznym
Przeciwdziałanie ubóstwu ekonomicznemu
• 6.1.1. przeciwdziałanie wyuczonej bezradności,
• 6.1.2. wspieranie dzieci i młodzieży z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji
ekonomicznej.
13
Reintegracja zawodowa oraz przeciwdziałanie dyskryminacji i wykluczeniom społecznym
• 6.2.1. rozwój i upowszechnianie ekonomii społecznej,
• 6.2.2. aktywizacja grup zagrożonych wykluczeniem społecznym,
• 6.2.3. zapobieganie i przeciwdziałanie zjawiskom wykluczenia społecznego.
Strategia Wojewódzka w Zakresie Polityki Społecznej na lata 2007-2020
Strategia Wojewódzka w Zakresie Polityki Społecznej na lata 2007-2020 jest
dokumentem, który określa główne działania samorządu województwa łódzkiego zgodnie
z przypisanymi mu zadaniami z zakresu pomocy społecznej. Zawiera diagnozę społeczną
województwa (ocenę stanu pomocy społecznej i istniejącej infrastruktury socjalnej),
priorytety oraz misję polityki społecznej, za którą uznano „podnoszenie jakości życia wśród
mieszkańców regionu, szczególnie tych, którzy ze względu na trudną sytuację życiową nie są
w stanie samodzielnie zaspokoić podstawowych potrzeb bytowych, a przez to nie mogą
uczestniczyć lub mają ograniczony udział w życiu rodzinnym, zawodowym i społecznym”.
Na podstawie wyznaczonych priorytetów polityki społecznej oraz sformułowanej
misji określono następujące cele strategiczne i operacyjne:
1. Wdrażanie aktywnej polityki społecznej
•
Zwiększenie wiedzy dotyczącej problemów społecznych
•
Stymulowanie i wspomaganie lokalnych inicjatyw
•
Wprowadzanie i wspieranie innowacyjnych rozwiązań
•
Zwiększenie dostępności kształcenia i szkoleń dla służb
•
Rozwój sektora pozarządowego
2. Systemowa pomoc osobom i rodzinom
•
Rozwój usług socjalnych
•
Wzmacnianie rozwiązań służących harmonijnemu funkcjonowaniu rodzin
•
Wyrównywanie szans dzieci i młodzieży
•
Rozwój usług socjalnych dla osób niepełnosprawnych i starszych
•
Rozwój infrastruktury pomocy społecznej
3. Tworzenie warunków sprzyjających uczestnictwu w życiu społecznym osób wykluczonych
lub zagrożonych wykluczeniem społecznym
•
Wsparcie osób bezrobotnych i poszukujących pracy
•
Rozwój wolontariatu i społecznej inicjatywności
14
•
Propagowanie aktywnych metod wychodzenia z wykluczenia
•
Zapobieganie sytuacjom kryzysowym związanym z wykluczeniem
4. Zapobieganie i przeciwdziałanie problemom uzależnień
•
Zwiększenie poziomu świadomości społeczeństwa na temat zagrożeń społecznych
związanych z używaniem substancji psychoaktywnych
•
Zwiększenie dostępności świadczeń w zakresie leczenia, rehabilitacji i ograniczenia
szkód zdrowotnych osób uzależnionych
•
Rozwój systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie
•
Monitorowanie stanu problemów uzależnień w województwie
5. Zwiększenie samodzielnego funkcjonowania osób niepełnosprawnych
•
Zwiększenie dostępności edukacji
•
Zwiększenie dostępności rehabilitacji leczniczej, społecznej
•
Wyrównywanie szans w zatrudnieniu
•
Uczestnictwo w życiu kulturalnym i promowanie aktywnego stylu życia
6. Propagowanie aktywnego trybu życia i wsparcie osób w wieku poprodukcyjnym
•
Zwiększenie oddziaływania instytucji zajmujących się osobami starszymi
•
Promocja aktywnych form spędzania czasu przez osoby starsze
•
Zmniejszenie poczucia izolacji
•
Upowszechnianie działań instytucji zajmujących się osobami starszymi
Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2014-2020
W trakcie prac nad Powiatową Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych na
lata 2014-2020 określono misję (podnoszenie jakości życia mieszkańców powiatu
piotrkowskiego poprzez stworzenie sprawnego systemu wspierającego w przezwyciężaniu
trudności życiowych, zabezpieczającego przed wykluczeniem społecznym i prowadzącego do
pełnej integracji ze społeczeństwem) oraz wytyczono następujące cele strategiczne,
operacyjne i kierunki działań w czterech obszarach:
Cel strategiczny 1:
Rozwój i doskonalenie systemu opieki nad dzieckiem i rodziną.
Cele operacyjne:
1. Zorganizowanie kompleksowego systemu rodzinnej i instytucjonalnej pieczy
zastępczej.
15
2. Zorganizowanie systemu kwalifikowania kandydatów do prowadzenia rodzinnych
form pieczy zastępczej.
3. Zapewnienie profesjonalnego wsparcia rodzinom i rodzinnym formom pieczy
zastępczej, aby mogły pełnić właściwie funkcje opiekuńczo-wychowawcze.
4. Promocja i rozwój rodzinnej pieczy zastępczej.
Kierunki działań:
1. Zwiększenie liczby koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej.
2. Rozwój poradnictwa specjalistycznego.
3. Doskonalenie zawodowe kadry pieczy zastępczej.
4. Ustalanie corocznego limitu rodzin zastępczych zawodowych.
5. Zapewnianie
pomocy finansowej rodzinom zastępczym i usamodzielnianym
wychowankom.
6. Zmiana
sposobu organizacji instytucjonalnej pieczy zastępczej w powiecie
piotrkowskim w kierunku małych kameralnych placówek do 14 dzieci lub placówek
rodzinnych.
7. Rozwój współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz dziecka
i rodziny.
8. Rozwój systemu wsparcia rodzin zastępczych.
9. Rozwój wolontariatu dla sprawujących rodzinne formy pieczy.
10. Rozwój współpracy międzyinstytucjonalnej w zakresie wsparcia dziecka i rodziny.
11. Przeprowadzanie akcji promujących rodzinne formy pieczy zastępczej.
Cel strategiczny II:
Ograniczenie występowania zjawiska przemocy w rodzinie wśród mieszkańców powiatu
piotrkowskiego.
Cele operacyjne:
1. Zapobieganie występowaniu przemocy w rodzinie poprzez podnoszenie świadomości
społecznej.
2. Podwyższenie jakości i skuteczności pomocy dla osób doświadczających przemocy.
3. Zmiana zachowań i postaw sprawców przemocy w rodzinie.
4. Monitorowanie zjawiska występowania przemocy w rodzinie.
Kierunki działań:
1. Konieczność kontynuacji działań z zakresu profilaktyki, edukacji i podnoszenia
świadomości społeczności lokalnej na temat zjawiska przemocy, jego konsekwencji
oraz uwarunkowań.
16
2. Podjęcie starań w kierunku utworzenia Całodobowego Ośrodka Wsparcia jako
instytucji koordynującej działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w powiecie
piotrkowskim.
3. Podnoszenie poziomu i zakresu profesjonalnej pomocy dla osób doświadczających
przemocy.
4. Zwiększenie skuteczności oddziaływań w odniesieniu do osób, co do których istnieje
podejrzenie, że stosują przemoc.
5. Zacieśnianie współpracy między instytucjami i organizacjami zobligowanymi do
podejmowania działań w obszarze przeciwdziałania przemocy w celu podnoszenia
skuteczności oddziaływań.
6. Monitorowanie zjawiska przemocy na terenie powiatu piotrkowskiego w celu
efektywnego planowania dalszych działań w obszarze przeciwdziałania przemocy.
Cel strategiczny III:
Doskonalenie warunków do rozwoju integracji społecznej osób niepełnosprawnych
i starszych oraz ograniczania zjawiska ich wykluczenia społecznego.
Cele operacyjne:
1. Tworzenie warunków do poprawy funkcjonowania i przeciwdziałania marginalizacji
społecznej osób niepełnosprawnych i starszych ze środowiskiem.
2. Poprawa jakości usług i pomocy instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej na rzecz
rozwiązywania problemów społecznych osób starszych i niepełnosprawnych.
3. Zwiększenie udziału osób starszych i niepełnosprawnych w życiu społecznym
i dostępie do rehabilitacji.
4. Rozwijanie świadomości społecznej na temat niepełnosprawności i budowanie
pozytywnego wizerunku osoby starszej i niepełnosprawnej.
Kierunki działań:
1. Opracowanie i realizacja programów i projektów aktywizujących osoby starsze
i niepełnosprawne.
2. Organizacja imprez kulturalnych, oświatowych, sportowych i rekreacyjnych w sposób
uwzględniający dostępność dla osób niepełnosprawnych i starszych.
3. Wspieranie organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych
i niepełnosprawnych.
4. Podejmowanie działań na rzecz mieszkańców powiatu w zakresie likwidacji barier
funkcjonalnych, w tym: architektonicznych, transportowych, komunikacyjnych itp.
17
5. Inicjowanie i wspieranie wprowadzania nowatorskich form pomocy i poprawa jakości
usług świadczonych na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych.
6. Prowadzenie
poradnictwa
specjalistycznego
wspierającego
osoby
starsze
i niepełnosprawne oraz ich opiekunów.
7. Rozwój wolontariatu wśród osób dorosłych i młodzieży na rzecz osób starszych
8. Współpraca z instytucjami i organizacjami pozarządowymi w zakresie działań
podejmowanych na rzecz poprawy sytuacji osób starszych i niepełnosprawnych,
w tym zlecanie zadań z zakresu rehabilitacji i pomocy społecznej.
9. Utworzenie bazy organizacji pozarządowych działających na terenie powiatu na rzecz
osób starszych i niepełnosprawnych.
10. Finansowanie kosztów uczestnictwa osób niepełnosprawnych w warsztatach terapii
zajęciowej oraz innych formach wspomagających rehabilitację społeczną i zawodową.
11. Wspieranie działań na rzecz tworzenia i utrzymania systemu pomocy środowiskowej,
w tym działalności dziennych i całodobowych placówek świadczących usługi
opiekuńcze dla osób starszych i niepełnosprawnych.
12. Wspieranie osób starszych i niepełnosprawnych poprzez dofinansowanie likwidacji
barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową, m.in. poprzez likwidację
barier transportowych, w poruszaniu się, architektonicznych, technicznych oraz
w komunikowaniu się, barier w dostępie do uczestnictwa w społeczeństwie
informacyjnym, pomoc w zapewnieniu opieki nad osobami zależnymi, pomoc
w zdobyciu wykształcenia, kwalifikacji zawodowych i uprawnień umożliwiających
aktywność zawodową.
13. Dofinansowanie
organizacji
imprez
sportowych,
kulturalnych,
turystycznych
i rekreacyjnych wspierających aktywność osób starszych i niepełnosprawnych.
14. Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i starszych w turnusach
rehabilitacyjnych, zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny oraz wyroby medyczne, to
jest przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze.
15. Podnoszenie świadomości społeczności lokalnej w zakresie potrzeb i praw osób
niepełnosprawnych i starszych poprzez opracowanie informatorów, ulotek, plakatów,
artykułów prasowych i spotów radiowych oraz ich popularyzacja w środowisku.
16. Wspieranie
działań
na
rzecz
budowania
pozytywnego
wizerunku
osoby
niepełnosprawnej i osoby starszej poprzez popularyzację dobrych wzorców takich
18
osób w lokalnych mediach i na stronach internetowych instytucji i organizacji
pozarządowych wspierających działania tych osób.
17. Ułatwianie dostępu osobom starszym i niepełnosprawnym do informacji o możliwych
formach pomocy poprzez publikację informatorów o prawach i uprawnieniach tych
grup społecznych w prasie, mediach oraz na stronach internetowych i tablicach
informacyjnych lokalnych instytucji i organizacji pozarządowych.
Cel strategiczny IV:
Ograniczanie zjawisk bezrobocia i ubóstwa na terenie powiatu piotrkowskiego.
Cele operacyjne:
1. Skuteczna aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych i poszukujących pracy.
2. Wzrost aktywności osób starszych i niepełnosprawnych na rynku pracy.
3. Promocja przedsiębiorczości i wspieranie jej rozwoju środkami publicznymi.
4. Rozwijanie współpracy z samorządami lokalnymi na rzecz aktywizacji zawodowej
mieszkańców powiatu piotrkowskiego.
Kierunki działań:
1. Udzielanie pomocy bezrobotnym i poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego
zatrudnienia oraz pracodawcom w pozyskaniu pracowników poprzez pośrednictwo
pracy, poradnictwo zawodowe, informację zawodową oraz wsparcie w aktywnym
poszukiwaniu pracy.
2. Opracowanie i realizacja programów i projektów mających na celu promocję
zatrudnienia w powiecie piotrkowskim.
3. Aktywizacja bezrobotnych poprzez organizację różnorodnych form wsparcia, takich
jak: staże, prace interwencyjne, roboty publiczne, szkolenia, refundację kosztów
utworzenia stanowisk pracy, dotacje na uruchamianie działalności gospodarczej lub
wkład do spółdzielni socjalnej.
4. Inicjowanie i organizowanie kontaktów osób bezrobotnych z pracodawcami.
5. Upowszechnianie informacji o usługach i instrumentach rynku pracy oferowanych
przez powiatowy urząd pracy.
6. Realizacja zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych
finansowanych ze środków PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych), tj. finansowanie usług i instrumentów rynku pracy na rzecz osób
niepełnosprawnych, bezrobotnych i poszukujących pracy niepozostających w
zatrudnieniu.
19
7. Wsparcie finansowe pracodawców tworzących miejsca pracy dla osób starszych
8. Tworzenie i realizacja projektów i programów na rzecz osób niepełnosprawnych
nieaktywnych zawodowo, finansowanych ze środków krajowych i europejskich
w zakresie aktywizacji zawodowej i nabywania kwalifikacji zawodowych.
9. Propagowanie przedsiębiorczości wśród osób bezrobotnych i poszukujących pracy
poprzez udzielanie wsparcia finansowego na rozpoczęcie działalności gospodarczej.
10. Prowadzenie doradztwa i szkoleń w zakresie możliwości ubiegania się o środki
publiczne na rozpoczęcie działalności gospodarczej.
11. Udzielanie wsparcia finansowego ze środków publicznych
przedsiębiorcom
tworzącym nowe miejsca pracy.
12. Prowadzenie monitoringu sytuacji osób bezrobotnych i umacnianie współpracy
z samorządami gminnymi i powiatowym w zakresie realizacji działań na rzecz
rozwijania aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych.
13. Opiniowanie kierunków kształcenia w szkołach na terenie powiatu w zakresie
ich dopasowania do potrzeb lokalnego rynku pracy.
Strategia Rozwoju Gminy Łęki Szlacheckie na lata 2015-2023
Strategia rozwoju gminy jest najbardziej istotnym dokumentem samorządu gminnego
– ogólnym programem działań podejmowanych w gminie, przy wykorzystaniu posiadanych
zasobów zmierzających do osiągnięcia założonych celów. „Strategia Rozwoju Gminy Łęki
Szlacheckie na lata 2015-2023” bezpośrednio wpisuje się w cele „Strategii Rozwoju
Województwa Łódzkiego 2020” oraz „Strategii rozwoju powiatu piotrkowskiego na lata
2014-2020”. Strategia przedstawia cele i działania w trzech komplementarnych obszarach:
gospodarczym, społecznym i przestrzennym.
„Strategia Rozwoju Gminy Łęki Szlacheckie na lata 2015-2023” pełni następujące
funkcje:
•
kierunkową dla władz gminnych, środowisk naukowych i biznesowych, organizacji
pozarządowych oraz innych instytucji, jak również dla wszystkich mieszkańców
gminy;
•
koordynacyjną dla innych dokumentów programowych i planistycznych na poziomie
gminnym;
•
informacyjną dla mieszkańców, inwestorów, partnerów itp.;
20
•
promocyjną
w
kontekście
lokalnym,
regionalnym,
krajowym
oraz
ponadnarodowym.
Strategia wyraża długoterminowe cele Gminy, które odpowiadają generalnym
kierunkom działania, oraz obejmuje:
•
diagnozę obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej,
•
identyfikację strategicznych obszarów rozwoju wraz z realizacją analizy SWOT dla
każdego z nich,
•
wskazanie spójności Strategii z dokumentami z poziomu regionalnego, krajowego
oraz unijnego,
•
wskazanie głównych kierunków rozwoju, celów oraz kierunków interwencji
niezbędnych do podjęcia,
•
wskazanie sposobu monitorowania i oceny stopnia osiągania celu głównego i celów
szczegółowych,
•
plan finansowy, w tym: źródła finansowania zaplanowanych inwestycji, działań,
szacunkową kwotę środków przeznaczonych na realizację wyznaczonych celów,
podstawowe założenia systemu realizacji.
W trakcie prac nad Strategią określono wizję (Gmina Łęki Szlacheckie atrakcyjna
turystycznie i gościnna, ekologiczna, rozwijająca się dzięki: bogatemu dziedzictwu
kulturowemu, zmodernizowanej infrastrukturze technicznej, turystyce, wykształconym
i przedsiębiorczym mieszkańcom – przyjazna dla mieszkańców, inwestorów i gości) i misję
(Zapewnienie
odpowiednich
warunków
do
życia,
pracy
i wypoczynku
poprzez
zrównoważony rozwój w sferze społecznej, gospodarczej, przyrodniczej, z silną koncentracją
w obszarze turystyki i rekreacji).
Na podstawie przeprowadzonej diagnozy społeczno-gospodarczej, analizy badań
ankietowych, podsumowania spotkań i wywiadów z władzami gminy zostały zdefiniowane
cztery główne wyzwania:
I. Infrastruktura techniczna w gminie.
II. Dynamiczna lokalna przedsiębiorczość.
III. Konkurencyjna oferta turystyczna i rekreacyjna gminy.
IV. Satysfakcjonująca mieszkańców jakość życia.
W ramach IV obszaru zdefiniowano następujące cele:
Cel
4.1.
Promocja
i
przechodzenie
na
gospodarkę
niskoemisyjną
–
termomodernizacja w budynkach użyteczności publicznych oraz w prywatnych;
21
głęboka
Cel 4.2. Łatwa dostępność do podstawowej opieki zdrowotnej, ochrony zdrowia i życia
w gminie;
Cel 4.3. Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa w gminie – wyposażenie w sprzęt ochotniczej
straży pożarnej;
Cel 4.4. Stworzenie atrakcyjnej oferty kulturalnej – utworzenie gminnego ośrodka kultury;
Cel 4.5 Zwiększenie aktywności mieszkańców gminy – wsparcie rozwoju organizacji
pozarządowych poprzez wzmacnianie współpracy między samorządem a trzecim
sektorem;
Cel 4.6 Promocja poczucia lokalnego patriotyzmu i dbania o tożsamość lokalną – wsparcie
dla rozwoju lokalnego rękodzieła, promocja kultury ludowej;
Cel 4.7 Zwiększenie aktywności mieszkańców w życiu społecznym i gospodarczym gminy;
Cel 4.8 Zachęcanie do podnoszenia kwalifikacji poprzez udział w kursach, szkoleniach,
zwłaszcza przez osoby wykluczone społecznie;
Cel 4.9 Podnoszenie świadomości mieszkańców gminy w obszarze ekologii, dbania
o środowisko naturalne;
Cel 4.10 Promocja kompetencji cyfrowych wśród mieszkańców gminy.
22
II. CZĘŚĆ ANALITYCZNO-DIAGNOSTYCZNA
1. CHARAKTERYSTYKA GMINY ŁĘKI SZLACHECKIE
Gmina Łęki Szlacheckie jest gminą wiejską położoną w środkowej Polsce,
w południowej części województwa łódzkiego, w południowo-wschodniej części powiatu
piotrkowskiego – w odległości ok. 26 km od Piotrkowa Trybunalskiego. Zajmuje
powierzchnię 108,85 km2. Od północy obszar gminy graniczy z gminą Rozprza, od wschodu
– z gminą Ręczno, od południa – z gminą Masłowice, a od zachodu – z gminą Gorzkowice.
Jest jedną z jedenastu jednostek samorządu terytorialnego wchodzącego w skład powiatu
piotrkowskiego. Gmina obejmuje dziewiętnaście sołectw: Łęki Szlacheckie (siedziba władz
gminy), Adamów, Bęczkowice, Cieśle, Dobreniczki, Dobrenice, Dorszyn, Felicja, Górale,
Huta, Lesiopole, Ogrodzona, Piwaki, Podstoli, Teklin, Tomawa, Trzepnica I, Trzepnica II
i Żerechowa.
Gmina Łęki Szlacheckie położona jest w obrębie mezoregionu Równiny
Piotrkowskiej, która charakteryzuje się niemal poziomą powierzchnią morfologiczną
z zaznaczoną rzeźbą polodowcową, płaskimi wysoczyznami morenowymi. Obszar gminy
Łęki Szlacheckie zaliczany jest zatem do obszarów nizinnych. Gmina położona z daleka od
dużych ośrodków przemysłowych i aglomeracji miejskich, stanowi miejsce odpoczynku dla
turystów. Przez obszar gminy przepływa rzeka Luciąża o całkowitej długości 18 km, rzeka ta
stanowi lewostronny dopływ Pilicy. Na terenie gminy znajduje się zbiornik retencyjny
„Cieszanowice” – ok. 70% jego linii brzegowej leży na terenie gminy Łęki Szlacheckie,
pozostała część należy do gmin: Gorzkowice i Rozprza. Niewielka, wschodnia część gminy
Łęki Szlacheckie leży w granicach otuliny Sulejowskiego Parku Krajobrazowego.
W przeprowadzonym na potrzeby niniejszego opracowania badaniu ankietowym
zadano mieszkańcom gminy Łęki Szlacheckie pytania pozwalające uzyskać opinie na temat
walorów gminy oraz czynników, które ograniczają jej możliwości rozwojowe.
Na wstępie poproszono o wskazanie największych atutów gminy. Ankietowani
najczęściej wymieniali korzystne położenie geograficzne, w centrum kraju, w pobliżu
Piotrkowa Trybunalskiego. Atuty gminy to również walory przyrodniczo-krajobrazowe, takie
jak udostępniony do celów rekreacyjnych Zalew Cieszanowicki, który w połączeniu
z malowniczymi terenami zielonymi, brakiem uciążliwego przemysłu i zabytkami może
stanowić o dużej atrakcyjności turystycznej tego terenu. Zdaniem ankietowanych okoliczne
23
lasy, czyste powietrze, spokój i bezpieczeństwo są dobrą bazą do rozwoju agroturystyki na
obszarze gminy.
Respondenci docenili wysoki poziom zwodociągowania gminy, dobry stan drogi
powiatowej Gorzkowice – Ręczno oraz budowę szkoły w Trzepnicy. Mieszkańcy wspominali
także o funkcjonującym w gminie ośrodku zdrowia, bibliotece gminnej i placu zabaw przy
Szkole Podstawowej w Łękach Szlacheckich.
Odpowiadając na następne pytanie, ankietowani identyfikowali słabe strony gminy.
Najczęściej wśród wypowiedzi na ten temat pojawiał się brak przemysłu oraz lokalnych firm
i wynikający stąd niedostatek miejsc pracy, zwłaszcza dla ludzi młodych. Zdaniem
większości respondentów jest to najpoważniejszy problem tego regionu. Jego efektem jest
zauważalne ubożenie mieszkańców, ograniczające w dużym stopniu możliwości rozwoju
poszczególnych dotkniętych brakiem zatrudnienia rodzin, a co za tym idzie – całej
społeczności. W tym kontekście wskazywano na zbyt małą aktywność lokalnego samorządu
w pozyskiwaniu inwestorów i brak w zasobach gminy atrakcyjnych terenów inwestycyjnych.
Wspomniano także o słabej promocji walorów przyrodniczych i turystycznych gminy oraz
braku koncepcji rozwoju.
Według ankietowanych poważnymi bolączkami gminy są również niedostatki
w zakresie infrastruktury i placówek użyteczności publicznej, wśród których najczęściej
wymieniano: brak kanalizacji, zły stan dróg gminnych, słabą komunikację z większymi
ośrodkami, brak obiektów sportowo-rekreacyjnych i placówek kulturalno-oświatowych,
niewielką liczbę placów zabaw, niewystarczający dostęp do Internetu oraz brak świetlic
środowiskowych.
2. DEMOGRAFIA
Na koniec 2014 roku gmina Łęki Szlacheckie miała 3.630 mieszkańców, w tym 1.787
kobiet, które stanowiły 49,23% ogółu ludności. Gęstość zaludnienia w gminie wynosiła 33
osoby na km2. W latach 2012-2014 z roku na rok systematycznie zmniejszała się liczba dzieci
i młodzieży, natomiast wahaniom ulegała zarówno liczba osób w wieku produkcyjnym, jak
i liczba osób starszych. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 1. Struktura wiekowa ludności gminy w latach 2012-2014
liczba osób w wieku przedprodukcyjnym
liczba osób w wieku produkcyjnym
24
2012
2013
2014
779
766
747
2.245
2.253
2.144
liczba osób w wieku poprodukcyjnym
ogółem
708
704
739
3.732
3.723
3.630
Dane Urzędu Gminy w Łękach Szlacheckich.
Sytuacja demograficzna kształtowana jest przez takie wskaźniki, jak będący różnicą
między liczbą urodzeń żywych i zgonów przyrost naturalny oraz saldo migracji, która odbywa
się zarówno w ruchu wewnętrznym, jak i zagranicznym. Dane w tym zakresie odnoszące się
do gminy Łęki Szlacheckie przedstawiają poniższe tabele.
Tabela 2. Ruch naturalny ludności gminy w latach 2012-2014
2012
2013
2014
liczba urodzeń
48
31
31
liczba zgonów
51
53
57
przyrost naturalny
-3
-22
-26
W analizowanym okresie liczba urodzeń żywych w gminie Łęki Szlacheckie spadała
(od 48 w 2012 r., do 31 w 2013 i 2014 r.), a jednocześnie systematycznie wzrastała liczba
zgonów (od 51 w 2012 r., poprzez 53 w 2013 r., do 57 w 2014 r.). Określany na podstawie
przytoczonych danych przyrost naturalny był ujemny i zwiększał się z roku na rok (-3 w 2012
r., -22 w 2013 r. i -26 w 2014 r.).
Tabela 3. Ruch migracyjny ludności gminy w latach 2012-2014
zameldowania spoza gminy
w tym
z zagranicy
wymeldowania poza gminę
w tym
za granicę
saldo migracji ogółem
2012
2013
2014
39
62
71
0
0
0
102
63
63
0
0
1
-63
-1
8
Na liczbę mieszkańców w gminie wpływał również ruch migracyjny, przy czym
migracje odbywały się głównie w ruchu wewnętrznym (migracje zagraniczne odnotowano
jedynie w 2014 r.). Saldo migracji zmieniało się, przy czym w latach 2012-2013 było ujemne
(-63 i -1), natomiast w roku 2014 bilans migracji był korzystny i wynosił 8.
Dane statystyczne odnoszące się do procesów demograficznych zachodzących
w gminie Łęki Szlacheckie każą zwrócić uwagę na uwidocznione istotne kwestie: malejącego
udziału w populacji gminy przedprodukcyjnej grupy wiekowej, jak i zwiększającej się liczby
osób w wieku poprodukcyjnym. Należy mieć na względzie, że tej coraz liczniejszej grupie
25
mieszkańców trzeba będzie udzielać stosownej pomocy materialnej i rzeczowej, ułatwić im
korzystanie z usług medycznych, opiekuńczych i rehabilitacyjnych oraz różnorodnych form
aktywnego spędzania czasu wolnego.
3. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Poziom rozwoju infrastruktury technicznej w gminie Łęki Szlacheckie jest
zróżnicowany. Dobrze rozwinięta jest sieć drogowa, jak również wodociągowa, zaopatrująca
w wodę wszystkich mieszkańców gminy. Na koniec 2014 roku długość sieci wodociągowej
na terenie gminy wynosiła 83,8 km. W ramach sieci istnieją 824 przyłącza domowe oraz 7
studni głębinowych. Funkcjonuje 7 ujęć: 3 w Łękach Szlacheckich, 2 w Trzepnicy Kolonii
oraz 2 w Tomawie. Na terenie gminy są trzy stacje uzdatniania wody: Hydrofornia Łęki
Szlacheckie, Hydrofornia Trzepnica Kolonia i Hydrofornia Tomawa. Na obszarze gminy
znajduje się 160 przydomowych oczyszczalni ścieków. Gmina nie posiada sieci
kanalizacyjnej i gazowej.
Dane liczbowe na temat sieci wodociągowej i drogowej oraz gospodarki odpadami
w gminie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 4. Infrastruktura techniczna w gminie w 2014 roku
sieć wodociągowa
długość czynnej sieci wodociągowej (w km)
83,8
liczba ludności korzystającej z sieci wodociągowej
3.660
sieć kanalizacyjna
długość czynnej sieci kanalizacyjnej (w km)
–
liczba ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej
–
oczyszczalnie ścieków
liczba oczyszczalni ścieków (przydomowych)
160
liczba ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków (przydomowych)
brak danych
sieć gazowa
długość czynnej sieci gazowej (w km)
–
liczba ludności korzystającej z sieci gazowej
–
sieć drogowa
długość dróg publicznych w gminie (w km)
91,646
w tym długość dróg gminnych (w km)
49,077
26
W uzupełnieniu danych dotyczących infrastruktury technicznej warto przedstawić
informacje na temat najważniejszych inwestycji, jakie zrealizowano w gminie w ostatnich
latach. Inwestycje te, poza sferą techniczną, obejmowały obszar edukacji, sportu i rekreacji.
Najważniejsze inwestycje zrealizowane w latach 2012-2014:
• budowa przyłącza wodociągowego w Trzepnicy,
• odnowa centrum miejscowości Tomawa i Tomawa-Kolonia,
• budowa szkoły podstawowej w Kolonii Trzepnica,
• budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy,
• dobudowa oświetleń ulicznych – Dobreniczki, Piwaki, Bęczkowice, Żerechowa,
• modernizacja dróg dojazdowych do gruntów ornych – Piwaki,
• budowa parkingu przy cmentarzu w Bęczkowicach,
• budowa placu zabaw w Łękach Szlacheckich i w Trzepnicy,
• modernizacja oddziałów przedszkolnych w Łękach Szlacheckich i w Trzepnicy,
• modernizacja dróg: Dobreniczki, Cieśle, Podstole oraz dróg wewnętrznych.
4. KOMUNIKACJA I TRANSPORT
Przez teren gminy nie przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie. Lokalne połączenia
są zapewnione przez sieć dróg powiatowych i gminnych. Długość dróg publicznych w gminie
wynosi ogółem 91,65 km (w tym 49,08 km dróg gminnych). Przez obszar gminy nie
przebiega linia kolejowa. Podmioty świadczące usługi komunikacyjne w gminie, to: PKS
Piotrków Trybunalski, PKS Bełchatów oraz prywatne firmy przewozowe.
Dobre połączenia komunikacyjne w gminie mają mieszkańcy miejscowości: Łęki
Szlacheckie i Trzepnica. Z trudnościami komunikacyjnymi zmagają się natomiast mieszkańcy
miejscowości: Dąbrowa, Dorszyn, Felicja, Górale, Huta, Jelica, Kuźnica Żerechowska,
Lesiopole, Niwy, Olszyny, Piwaki, Reducz, Wydryniwa i Wykno.
5. GOSPODARKA
Sytuacja gospodarcza regionu w istotny sposób wpływa na poziom życia jego
mieszkańców. Gmina Łęki Szlacheckie ma charakter rolniczy. Użytki rolne zajmują ok. 67
km2, tj. ponad 61% powierzchni gminy (z tego grunty orne obejmują ok. 56 km2, tj. 52%
powierzchni gminy). Poniższa tabela przedstawia strukturę gruntów w gminie.
27
Tabela 5. Użytki rolne, lasy i grunty leśne
powierzchnia gminy ogółem (w ha)
10.885
powierzchnia użytków rolnych ogółem (w ha)
6.668
grunty orne (w ha)
w tym:
5.617
sady (w ha)
63
łąki i pastwiska (w ha)
988
powierzchnia lasów i gruntów leśnych (w ha)
3.405
powierzchnia pozostałych gruntów i nieużytków
812
Podstawową dziedziną gospodarki gminy jest rolnictwo – głównie małoobszarowe
gospodarstwa indywidualne o produkcji roślinno-zwierzęcej. Do podstawowych gałęzi
produkcji rolnej należy uprawa zbóż oraz roślin okopowych i pastewnych. W produkcji
zwierzęcej dominuje chów trzody chlewnej i bydła.
Lasy stanowią ponad 31% terenu gminy. W ostatnich latach można zaobserwować
zjawisko wyłączania z produkcji rolnej gruntów o słabych klasach, które wracają do natury
poprzez zalesianie. W ten sposób powstają zaciszne ustronia, cieszące się dużym
zainteresowaniem mieszkańców z dużych aglomeracji, spragnionych wypoczynku w ciszy
i spokoju.
Dane na temat podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy w latach
2012-2014 przedstawia poniższa tabela.
Tabela 6. Podmioty gospodarki narodowej w gminie wg rejestru REGON w latach 2012-2014
liczba podmiotów gospodarczych w ewidencji gminnej
2012
2013
2014
95
95
100
W latach 2012-2013 liczba podmiotów gospodarczych funkcjonujących w gminie
pozostawała na tym samym poziomie (po 95), natomiast w 2014 r. wzrosła do 100.
Przeważająca liczba podmiotów gospodarczych funkcjonowała w sektorze prywatnym,
głównie były to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (najczęściej w handlu
i usługach). W analizowanym okresie na terenie gminy powstawały głównie nowe
jednoosobowe firmy.
Brak wielkiego przemysłu na terenie gminy Łęki Szlacheckie podnosi jej walory
turystyczno-wypoczynkowe. Na jej terenie dobrze funkcjonuje przetwórstwo rolnospożywcze, powiązane z możliwościami, jakie dają tereny rolnicze. Jedną z prężniej
28
działających firm tego typu jest zakład PRPH „Kandy”, który z powodzeniem eksportuje
owoce na całą Europę, również do Rosji i Turcji.
6. ZASOBY I WARUNKI MIESZKANIOWE
Zasoby i warunki mieszkaniowe ludności determinują w znacznym stopniu jakość jej
bytowania. Niejednokrotnie zakreślają również granice możliwości realizowania własnych
aspiracji życiowych. Poniższa tabela przedstawia szczegółowe dane na temat mieszkań
w gminie Łęki Szlacheckie, liczby izb mieszkalnych i powierzchni użytkowej mieszkań
w latach 2012-2014. W tabeli wyodrębniono też dane na temat mieszkań komunalnych
i socjalnych.
Tabela 7. Zasoby mieszkaniowe w gminie w latach 2012-2014
liczba mieszkań w gminie ogółem
2012
1.297
2013
1.305
2014
1.311
liczba izb mieszkalnych
4.890
4.931
4.964
łączna powierzchnia użytkowa mieszkań (w m2)
101.896 102.744 103.489
2
przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania (w m )
78,6
78,7
78,9
przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę (w m2)
27,9
28,3
28,7
27
27
27
61
61
61
1.134
1.134
1.134
przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania komunalnego (w m )
42
42
42
łączna liczba osób mieszkających w mieszkaniach komunalnych
78
78
78
przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania komunalnego na 1 osobę
(w m2)
14,5
14,5
14,5
liczba mieszkań socjalnych
liczba izb w mieszkaniach socjalnych
łączna powierzchnia użytkowa mieszkań socjalnych (w m2)
przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania socjalnego (w m2)
łączna liczba osób mieszkających w mieszkaniach socjalnych
1
1
30
30
–
1
1
30
30
–
1
1
30
30
–
1
0
5
237
–
3.329
liczba mieszkań komunalnych
liczba izb w mieszkaniach komunalnych
2
łączna powierzchnia użytkowa mieszkań komunalnych (w m )
2
liczba nowych budynków niemieszkalnych oddanych do użytkowania
łączna powierzchnia użytkowa nowych budynków niemieszkalnych
oddanych do użytkowania (w m2)
Dane Głównego Urzędu Statystycznego i Urzędu Gminy w Łękach Szlacheckich.
W latach 2012-2014 ogólna liczba mieszkań w gminie systematycznie wzrastała
(1.297 w 2012 r., 1.305 w 2013 r., 1.311 w 2014 r.). Zwiększała się tym samym liczba izb
mieszkalnych (4.890 w 2012 r., 4.931 w 2013 r., 4.964 w 2014 r.) i łączna powierzchnia
29
użytkowa mieszkań (101.896 m2 w 2012 r., 102.744 m2 w 2013 r., 103.489 m2 w 2014 r.).
Wzrastała również minimalnie przeciętna powierzchnia użytkowa jednego mieszkania
(78,6 m2 w 2012 r., 78,7 m2 w 2013 r., 78,9 m2 w 2014 r.) oraz przeciętna powierzchnia
użytkowa mieszkania przypadająca na jedną osobę (27,9 m2 w 2012 r., 28,3 m2 w 2013 r.
i 28,7 w 2014 r.).
W całym analizowanym okresie w zasobach mieszkaniowych gminy była taka sama
liczba mieszkań komunalnych (po 27 w każdym roku), podobnie liczba izb mieszkalnych (po
61), a także łączna powierzchnia użytkowa mieszkań komunalnych (po 1.134 m2) i przeciętna
powierzchnia użytkowa 1 mieszkania komunalnego (po 42 m2). Zamieszkiwało w nich
rokrocznie po 78 osób, więc przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania komunalnego
przypadająca na jedną osobę wynosiła 14,5 m2.
W latach 2012-2014 liczba mieszkań socjalnych w gminie pozostawała na tym samym
poziomie (po 1 w każdym roku), tym samym nie zmieniała się ich łączna powierzchnia
(30 m2) oraz liczba izb w tych mieszkaniach (po 1). Mieszkania socjalne w omawianym
okresie nie były zamieszkiwane.
W latach 2012-2014 oddano w gminie do użytkowania w sumie 6 nowych budynków
niemieszkalnych (1 w 2012 r. i 5 w 2014 r.) o łącznej powierzchni użytkowej (odpowiednio:
237 m2 i 3.329 m2). W 2013 roku nie został oddany do użytkowania ani jeden budynek
niemieszkalny.
Gospodarstwom domowym, które ze względu na swoją trudną sytuację ekonomiczną
nie są w stanie pokrywać całości kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, wypłacane
są dodatki mieszkaniowe. W Łękach Szlacheckich tej formy pomocy udziela Gminny
Ośrodek Pomocy Społecznej. Dane w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 8. Dodatki mieszkaniowe przyznane w gminie w latach 2012-2014
liczba rodzin, którym decyzją przyznano dodatek mieszkaniowy
liczba przyznanych dodatków mieszkaniowych
wartość przyznanych dodatków mieszkaniowych (w zł)
2012
6
2013
7
2014
5
67
71
52
10.568
10.192,53 6.984,68
W latach 2012-2014 liczba rodzin w gminie, którym decyzją administracyjną
przyznano dodatek mieszkaniowy, ulegała wahaniom (6 w 2012 r., 7 w 2013 r., 5 w 2014 r.).
Wahała się także liczba przyznanych dodatków (67 w 2012 r., 71 w 2013 r., 52 w 2014 r.),
natomiast wysokość kwot przeznaczonych na ten cel ulegała zmniejszeniu (10.568 zł
w 2012 r., 10.192,53 zł w 2013 r., 6.984,68 zł w 2014 r.).
30
7. EDUKACJA I KULTURA
W roku szkolnym 2014/2015 w gminie Łęki Szlacheckie funkcjonowało 6 placówek
wychowania przedszkolnego i oświatowych:
•
Punkt Przedszkolny przy Publicznej Szkole Podstawowej w Łękach Szlacheckich,
•
Odział Przedszkolny przy Publicznej Szkole Podstawowej w Trzepnicy,
•
Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Łękach Szlacheckich,
•
Publiczna Szkoła Podstawowa im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego w Trzepnicy,
•
Publiczne Gimnazjum im. gen. Stefana „Grota” Roweckiego w Tomawie.
Szczegółowe dane na temat liczby dzieci i uczniów uczęszczających do ww. placówek
oraz nauczycieli w nich pracujących przedstawia poniższa tabela.
Tabela 9. Placówki przedszkolne i oświatowe w gminie w roku szkolnym 2014/2015
typ placówki
placówki wychowania przedszkolnego
liczba
placówek
3
liczba dzieci,
uczniów
62
liczba
nauczycieli
4
w tym
przedszkola
1
25
2
w tym
oddziały przedszkolne w szkołach
2
37
2
szkoły podstawowe
2
252
32
szkoły gimnazjalne
1
118
20
Szkolnictwo na poziomie ponadgimnazjalnym jest realizowane w pobliskich miastach
poza terenem gminy Łęki Szlachecki, tj. Przedborzu, Piotrkowie Trybunalskim i Sulejowie.
Ważną jednostką w zakresie upowszechniania kultury na terenie gminy jest Gminna
Biblioteka w Łękach Szlacheckich oraz jej filia w Trzepnicy. Księgozbiór obu bibliotek liczy
14,1 tys. woluminów, a korzysta z nich 430 mieszkańców (stan na 2014 rok).
Zaangażowane w rozwój lokalnej społeczności oraz upowszechnianie kultury są
również działające na terenie gminy organizacje pozarządowe: Stowarzyszenie „Tomawa,
Żerechowa i Okolice – Nasza Mała Ojczyzna”, Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Wsi
Trzepnica oraz Okolic, Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Łęki Szlacheckie.
Wśród stałych imprez organizowanych na terenie gminy wymienić można m.in.:
festiwal targów technicznych, spektakle Teatru Art-Re z Krakowa, „Konkurs Piosenki
Patriotycznej” popularyzujący piosenki o Ojczyźnie, pieśni patriotyczne, legionowe
i żołnierskie (z okazji Dni Wyzwolenia Ziemi Piotrkowskiej), Jasełka w kościele Św. Alberta
Chmielowskiego i w Punkcie Przedszkolnym, Konkurs Plastyczny „Zapobiegajmy pożarom”,
koncerty muzyczne i plastyczne, spotkania z udziałem babć i dziadków z okazji ich święta itp.
31
zadano mieszkańcom gminy Łęki Szlacheckie także pytania pozwalające uzyskać opinie na
temat dostępu do placówek wychowania przedszkolnego i oświatowych oraz do placówek
kultury w gminie.
Poniższy wykres ilustruje rozkład odpowiedzi na pytanie o dostęp do placówek
przedszkolnych i oświatowych.
Wykres 1. Jaki jest dostęp do placówek przedszkolnych i oświatowych w gminie?
dobry
7,1%
21,4%
wystarczający
niewystarczający
46,4%
25,0%
nie mam zdania
Dane z badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.
Dostęp do placówek przedszkolnych i oświatowych w gminie został oceniony
pozytywnie przez łącznie 46,4% respondentów, za dobry uznało go 21,4%, a za
wystarczający 25% badanych. Jednocześnie tyle samo ankietowanych (46,4%) stwierdziło, że
jest on niewystarczający. Zdania w tej sprawie nie miało 7,1% pytanych. Nikt z mieszkańców
nie ocenił dostępu do tych placówek bardzo dobrze. Z kolei w odpowiedzi na pytanie
o placówki,
których
w gminie
brakuje,
uczestnicy
badania
wskazywali
świetlice
środowiskowe i szkołę języków obcych.
Tylko 3,6% ankietowanych uznało, że dostęp do placówek kultury w gminie jest
wystarczający. Zdecydowana większość oceniła go negatywnie, aż 85,7% respondentów
stwierdziło, że jest on niewystarczający. Zdania w tej sprawie nie miało 10,7% respondentów.
Co może budzić niepokój, nikt z uczestników badania nie uznał dostępu do placówek kultury
za bardzo dobry lub dobry. Poniższy wykres ilustruje rozkład odpowiedzi na ten temat.
32
Wykres 2. Jaki jest dostęp do placówek kultury w gminie?
10,7%
3,6%
wystarczający
niewystarczający
85,7%
nie mam zdania
Wskazując placówki kulturalne, których w gminie brakuje, bądź do których dostęp
jest ograniczony, ankietowani wymieniali: dom kultury, świetlice wiejskie, kino, małą salę
teatralną, kluby.
8. OCHRONA ZDROWIA
Mieszkańcy gminy Łęki Szlacheckie mają zapewnioną opiekę zdrowotną w Gminnym
Ośrodku Zdrowia w Trzepnicy. Ośrodek świadczy usługi z zakresie podstawowej opieki
zdrowotnej (gabinet internistyczny), stomatologii oraz pediatrii. Prowadzony jest przez NZOZ
SUL-MED. W budynku ośrodka mieszczą się: 2 gabinety lekarskie, 1 gabinet
stomatologiczny, gabinet zabiegowy, punkt szczepień oraz punkt apteczny. Na wyposażeniu
Gminnego Ośrodka Zdrowia są: sterylizatory, sprzęt stomatologiczny, aparat EGG, aparat do
pomiaru poziomu cukru we krwi. Dane na temat opieki zdrowotnej w gminie przedstawia
poniższa tabela.
Tabela 10. Zakłady opieki zdrowotnej, prywatne praktyki lekarskie i apteki w gminie w 2014 r.
liczba
placówek
1
typ placówki
liczba zakładów opieki zdrowotnej ogółem
w tym
liczba niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej
1
liczba prywatnych praktyk lekarskich
1
liczba aptek i punktów aptecznych – łącznie
1
33
Specjalistyczne usługi medyczne dla mieszkańców gminy Łęki Szlacheckie świadczy
Szpital Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim.
W badaniu ankietowym zadano mieszkańcom gminy Łęki Szlacheckie dwa pytania
pozwalające uzyskać opinie na temat dostępu do służby zdrowia w gminie oraz deficytów
w tym zakresie. Poniższy wykres ilustruje rozkład odpowiedzi na pytanie o dostęp do
placówek służby zdrowia w gminie.
Wykres 3. Jaki jest dostęp do placówek służby zdrowia w gminie?
3,6%
dobry
28,6%
wystarczający
39,3%
niewystarczający
28,6%
nie mam zdania
Dostępność placówek służby zdrowia w gminie została oceniona jako dobra przez
28,6% badanych, tyle samo respondentów stwierdziło, że jest wystarczająca. Jednak 39,3%
ankietowanych uznało ją za niewystarczającą. Opinii w tej sprawie nie miało 3,6% pytanych.
Z kolei w odpowiedzi na pytanie: „Jakich lekarzy specjalistów brakuje w gminie?”,
ankietowani wymieniali najczęściej: ginekologa, kardiologa, neurologa, okulistę, urologa,
diabetologa, ortopedę, onkologa i stomatologa. Wskazywano także zapotrzebowanie na
rehabilitantów i dietetyków.
9. SPORT, REKREACJA I TURYSTYKA
Sport propagowany jest wśród młodzieży poprzez Szkolny Związek Sportowy
działający na terenie placówek oświatowych. W gminie organizowane są imprezy sportoworekreacyjne oraz turnieje, m.in.: Turniej Piłki Siatkowej Mężczyzn o Puchar Wójta Gminy
Łęki
Szlacheckie,
turniej
szkół podstawowych
w unihokeja,
Spartakiada Władz
Samorządowych Powiatu Piotrkowskiego, Mistrzostwa Sołectw Gminy Łęki Szlacheckie.
Obszary, w których realizowane są działania obejmujące kulturę fizyczną, to
wychowanie fizyczne, rekreacja i turystyka, rehabilitacja ruchowa oraz sport. W gminie
34
brakuje obiektów sportowych, typu sale, hale, boiska czy zewnętrzne siłownie. Zaplecze
sportowo-rekreacyjne gminy tworzą szkolne sale gimnastyczne i boiska sportowe.
Gmina posiada na swoim terenie interesującą bazę turystyczną w postaci zabytków
archeologicznych, zabytkowej architektury oraz chronionych krajobrazów naturalnych oraz
antropogenicznych. Przez teren gminy płynie rzeka Luciąża, na której powstał w 1998 r.
zbiornik retencyjny Cieszanowice o powierzchni 217 ha lustra wody. Nieregularna linia
brzegowa i liczne ostoje są rajem dla wędkarzy, którzy korzystają z rybnych zasobów przez
cały rok. To doskonałe miejsce na rozwój rekreacji wodnej oraz agroturystyki. Nad zalewem
istnieje wypożyczalnia sprzętu pływającego: łódki, kajaki oraz rowery wodne. Również sama
rzeka Luciąża zapewni atrakcje miłośnikom kajaków – organizowane są spływy kajakowe,
a trasa należy do bardzo malowniczych.
Nad zalewem Cieszanowice znajduje się kilka obiektów agroturystycznych, jak np.
domki letniskowe i bar Jawor, jednak sam zbiornik, rzeka oraz okoliczne tereny zielone
stwarzają możliwości do rozwijania bazy turystycznej, powstawania nowych obiektów oraz
popularyzowania regionu.
Wzdłuż rzeki usytuowane są dwa duże kompleksy stawów ryb hodowlanych –
Trzepnica i Bartodzieje. W dolinie rzeki znajdują się obszary bagienne zaliczone do programu
Natura 2000 „Łąka w Bęczkowicach” o powierzchni 191,18 ha, gdzie można znaleźć rzadkie
gatunki storczyka. Na ciekach wodnych zadomowiły się licznie bobry, które są atrakcją dla
turystów, ale utrapieniem dla rolników. Ważnym atutem gminy, który wzmacnia jej potencjał
turystyczny, zwłaszcza możliwość rozwoju agroturystyki, są lasy, które zajmują powierzchnię
ok. 31% terenu gminy. Odwiedzają je mieszkańcy z dużych aglomeracji, spragnieni
wypoczynku w ciszy i spokoju.
W wykazie zabytków ujętych w Gminnej Ewidencji Zabytków w poszczególnych
miejscowościach odnajdziemy:
•
Adamów – dom z XIX w.;
•
Antonielów – dom z XIX w.;
•
Bęczkowice – układ przestrzenny z XV w., cmentarz rzymskokatolicki (1 poł.
XIX w.), kościół pw. św. Ducha z początku XX w., kapliczkę z figurą Pana Jezusa;
•
Cieśle – obelisk z 1904 r., kapliczkę Matki Bożej z krzyżem z pocz. XX w.;
•
Dobrenice – park dworski z XIX w.;
•
Dorszyn – kapliczkę o nieustalonej dacie powstania, dom z XIX w.;
•
Felicja – dwa domy z XIX w.;
•
Janów – dom z XIX w.;
35
•
Lesiopole-Las – cementarz ewangelicki z 1 poł. XX w.;
•
Łęki Szlacheckie – zespół dworski (XVIII-XIX w.) wraz dworem i parkiem, kuźnię
i dom z XIX w.;
•
Ogrodzona – dom z XIX w.;
•
Pocieszna Góra – kaplica pw. Matki Bożej Pocieszenia z XIX w.;
•
Podstole – dom i dwa budynki mieszkalno-gospodarcze z XIX w.;
•
Tomawa – dom z XIX w.;
•
Trzepnica – zespół dworski (XIX w.) wraz dworem (1822-1855) i parkiem, dom
z XIX w.;
•
Żerechowa – trzy domy z XIX w.
Ponadto na obszarze gminy zarejestrowanych jest 127 stanowisk archeologicznych. Są
to głównie osady lub ślady osad z kultury łużyckiej i przeworskiej. W rejonie miejscowości
Nowa Huta znaleziono pozostałości po hucie szkła z czasów nowożytnych.
poproszono mieszkańców gminy Łęki Szlacheckie o ocenę dostępu do obiektów sportoworekreacyjnych w gminie. Rozkład uzyskanych odpowiedzi ilustruje poniższy wykres.
Wykres 4. Jaki jest dostęp do obiektów sportowo-rekreacyjnych w gminie?
3,6% 3,6% 3,6%
bardzo dobry
10,7%
dobry
wystarczający
niewystarczający
78,6%
nie mam zdania
Łącznie niewiele ponad 7% respondentów oceniło dostęp do obiektów sportoworekreacyjnych w gminie jako bardzo dobry (3,6%) lub dobry (3,6%), a kolejne 10,7%
przyznało, że jest on wystarczający. Jednak zdecydowana większość ankietowanych – aż
(78,6%) – uznała go za niewystarczający, a zdania na ten temat nie miało 3,6% badanych.
Wśród deficytów infrastruktury sportowo-rekreacyjnej badani najczęściej wymieniali brak
takich obiektów, jak: boiska sportowe Orlik, sale gimnastyczne, siłownie plenerowe, basen,
36
place zabaw, lodowisko w sezonie zimowym, ścieżki rowerowe i szlaki turystyczne.
Postulowano także stworzenie ośrodka sportu i rekreacji oraz klubów sportowych.
10. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE
Jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania zorganizowanej
zbiorowości ludzkiej jest przestrzeganie reguł i zapewnienie bezpieczeństwa publicznego.
Czynnikiem naruszającym przyjęte normy i obowiązujący porządek oraz zagrażającym
bezpieczeństwu danej społeczności jest przestępczość, która, choć stanowi margines życia
społecznego, poprzez swą intensywność może mieć wpływ na formowanie się postaw
i zachowań ludności oraz odciskać dotkliwe piętno na jej funkcjonowaniu.
Według danych Komisariatu Policji w Gorzkowicach na terenie gminy Łęki
Szlacheckie w okresie od 1.01.2014 r. do 31.12.2014 r. prowadzone były następujące
czynności prewencyjne i dochodzeniowe:
•
sporządzono 5 wniosków o ukaranie do Sądu w sprawach o wykroczenie drogowe
oraz 2 wnioski w innych sprawach – kradzież, bezpodstawne wezwanie policji;
•
nałożono 507 mandatów karnych za popełnione wykroczenia (ogółem KP);
•
załatwiono 138 interwencji;
•
przeprowadzono 84 interwencje w miejscach publicznych i innych;
•
przeprowadzono 54 interwencje domowe;
•
zatrzymano do wytrzeźwienia 5 osób;
•
zatrzymano na gorącym uczynku 4 sprawców;
•
zatrzymano 3 nietrzeźwych użytkowników dróg;
•
odbyto 3 spotkania z dziećmi w szkołach;
•
rozpoczęto 3 sprawy w ramach procedury „niebieska karta”;
•
wszczęto
29
postępowań
przygotowawczych
dotyczących
stwierdzonych
przestępstw (wśród nich najwięcej było kradzieży – 5 czynów).
Tabela 11. Przestępstwa popełnione w gminie w 2014 roku
odnotowane przestępstwa
liczba przestępstw
popełnionych w 2014 r.
kradzież
5
kradzież z włamaniem
2
rozbój
1
uszkodzenie ciała
1
37
uszkodzenie mienia
2
nietrzeźwi kierujący
3
inne (znęcanie się nad rodziną, alimenty, groźby itp.)
15
Dane Komisariatu Policji w Gorzkowicach.
W 2014 r. Komisariat Policji w Gorzkowicach nie prowadził postępowań
przygotowawczych oraz nie kierował materiałów do Sądu Rodzinnego i Nieletnich z terenu
Gminy Łęki Szlacheckie w sprawach, gdzie sprawcami były osoby nieletnie.
Według informacji II Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej Wykonującego
Orzeczenia w Sprawach Karnych Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim, na koniec
2014 roku prowadzonych było łącznie 15 spraw wobec 15 osób z terenu gminy Łęki
Szlacheckie objętych dozorem kuratorskim, w tym:
•
14
spraw
wykonawczych,
dotyczących
warunkowego
zawieszenia
kary
pozbawienia wolności,
•
1 sprawa dotycząca warunkowego przedterminowego zwolnienia.
W badaniu ankietowym przeprowadzonym na potrzeby niniejszego opracowania
zadano mieszkańcom gminy Łęki Szlacheckie pytanie na temat poczucia bezpieczeństwa
w miejscu zamieszkania. Rozkład odpowiedzi ilustruje poniższy wykres.
Wykres 5. Czy czuje się Pani / Pan bezpiecznie w miejscu zamieszkania?
10,7%
25,0%
tak
raczej tak
64,3%
trudno powiedzieć
Zdecydowana większość ankietowanych (w sumie 89,3%) stwierdziła, że w miejscu
zamieszkania czuje się bezpiecznie lub raczej bezpiecznie. Nikt spośród respondentów nie
stwierdził, że w miejscu zamieszkania nie czuje się bezpiecznie, przy czym 10,7% badanych
nie wyraziło opinii w tej sprawie. W odpowiedzi na pytanie, jakie działania należałoby podjąć
w gminie w celu poprawy stanu bezpieczeństwa, ankietowani postulowali zwiększenie liczby
patroli Policji, częstszą obecność dzielnicowego w środowisku i zwiększenie zasobów
38
ludzkich w komisariacie, jak również rozwiązanie problemu osób spożywających alkohol
w miejscach publicznych, kontrolowanie sklepów pod kątem sprzedaży alkoholu nieletnim,
zainstalowanie oświetlenia w miejscach niebezpiecznych, poprawę oznakowania, częstsze
kontrole trzeźwości kierowców oraz doposażenie jednostek OSP.
11. POMOC SPOŁECZNA
W zakres pomocy społecznej wchodzą zadania określone w ustawie o pomocy
społecznej – realizowane przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Łękach Szlacheckich.
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, pomoc społeczna jest instytucją polityki
społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężania
trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne
uprawnienia, zasoby i możliwości. Instytucja ta wspiera osoby i rodziny w wysiłkach
zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach
odpowiadających godności człowieka.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Łękach Szlacheckich wykonuje ponadto
zadania wynikające również z innych aktów prawnych, tj.: ustawy o świadczeniach
zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustawy o powszechnym ubezpieczeniu
społecznym, ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, ustawy karta dużej rodziny, ustawy
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ustawy o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie oraz ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.
Z końcem 2014 roku kadrę GOPS-u stanowiło 6 osób. Dane szczegółowe na temat
stanu zatrudnienia w ośrodku, potrzeb w tym zakresie oraz poziomu wykształcenia
pracujących w nim osób przedstawiają poniższe tabele.
Tabela 12. Stan zatrudnienia w GOPS-ie oraz potrzeby w tym zakresie na koniec 2014 roku
rodzaj stanowiska
liczba etatów
kadra kierownicza
1
o ile etatów
powinno być
więcej?
–
pracownicy socjalni
3
–
pracownicy wykonujący usługi opiekuńcze
1
1
pracownicy wykonujący specjalistyczne usługi opiekuńcze
–
–
pozostali pracownicy
1
1
Dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łękach Szlacheckich.
Ustawa o pomocy społecznej nakłada na Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
obowiązek zatrudnienia 1 pracownika socjalnego na 2 tysiące mieszkańców, nie mniej jednak
39
niż 3 pracowników. W 2014 roku w gminie Łęki Szlacheckie wskaźnik ten był spełniony,
bowiem na 1 pracownika socjalnego przypadało 1.210 mieszkańców. Wśród propozycji
w zakresie rozwoju zasobów kadrowych GOPS-u figuruje m.in. potrzeba zwiększenia
o 1 osobę liczby pracowników wykonujących usługi opiekuńcze oraz o 1 osobę liczby
pozostałych pracowników.
Tabela 13. Wykształcenie kadry GOPS-u oraz potrzeby w tym zakresie na koniec 2014 roku
rodzaj wykształcenia, dodatkowe kwalifikacje i zainteresowanie
w tym zakresie
kadra
kierownicza
–
pracownicy
socjalni
2
wyższe niekierunkowe
–
–
średnie kierunkowe
1
1
średnie niekierunkowe
–
–
zawodowe i niższe
–
–
wyższe kierunkowe
wykształcenie
dodatkowe
kwalifikacje
liczba osób
specjalizacja z zakresu
organizacji pomocy
społecznej
ukończona
1
1
w trakcie realizacji
–
–
specjalizacja I stopnia
w zawodzie pracownika
socjalnego
posiadany
–
–
–
–
specjalizacja II stopnia
w zawodzie pracownika
socjalnego
posiadany
–
–
–
–
osoby zainteresowane podjęciem specjalizacji z zakresu organizacji
pomocy społecznej
osoby zainteresowane podjęciem specjalizacji I stopnia w zawodzie
pracownik socjalny
osoby zainteresowane podjęciem specjalizacji II stopnia
w zawodzie pracownik socjalny
–
–
–
Z końcem 2014 roku wykształcenie wyższe kierunkowe posiadało dwóch
pracowników socjalnych, a kierownik i jeden pracownik socjalny legitymowali się
wykształceniem średnim kierunkowym. Dodatkowo jedna osoba z kadry kierowniczej i jeden
pracownik socjalny mieli ukończoną specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej.
Prawo do wsparcia udzielanego przez GOPS mają osoby i rodziny, które spełniają
określone warunki przedstawione w poszczególnych aktach prawnych. I tak np. w odniesieniu
do świadczeń z pomocy społecznej jednym z nich jest kryterium dochodowe, które
w analizowanym okresie było początkowo ustalone na poziomie 477 zł miesięcznie
w przypadku osoby samotnie gospodarującej i 351 zł na osobę w rodzinie. Kryterium
40
dochodowe stosowane jest również przy przyznawaniu zasiłków rodzinnych, które
przysługiwały, jeśli dochód rodziny na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekraczał
504 zł, a gdy członkiem rodziny było
dziecko legitymujące się orzeczeniem
o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu
niepełnosprawności, jeśli dochód ten nie przekraczał 583 zł.
Od października 2012 roku zmieniło się kryterium dochodowe uprawniające do
świadczeń z pomocy społecznej, które zostało ustalone na poziomie 542 zł miesięcznie
w przypadku osoby samotnie gospodarującej i 456 zł na osobę w rodzinie (od X 2015 r.
kryterium to wynosi odpowiednio: 634 zł i 514 zł). Podwyższone zostało również kryterium
dochodowe stosowane przy przyznawaniu zasiłków rodzinnych, które przysługują, jeśli
dochód rodziny na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza 539 zł, a gdy
członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub
orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeśli dochód ten
nie przekracza 623 zł (od XI 2015 r. kryterium to wynosi odpowiednio: 674 zł i 764 zł).
W wykonywaniu zadań GOPS współdziała z różnymi podmiotami, m.in. z organami
wykonawczymi i innymi jednostkami organizacyjnymi gminy, służbą zdrowia, Policją,
kuratorami sądowymi oraz instytucjami i organizacjami pozarządowymi zajmującymi się
pomocą społeczną. Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące kwot wydatkowanych przez
gminę na pomoc mieszkańcom w latach 2012-2014.
Tabela 14. Środki finansowe wydatkowane przez gminę na pomoc mieszkańcom gminy w latach
2012-2014
wielkość wydatków (w zł)
ogółem
w tym
na świadczenia pomocy społecznej
w tym
na świadczenia rodzinne
na zadania własne gminy
na zadania zlecone gminie (świadczenia rodz.)
2012
1.438.261,50
210.684
1.227.577,50
210.684
1.227.577,50
2013
1.479.237,70
265.417
1.213.820,70
265.417
1.213.820,70
2014
1.441.124,87
250.711
1.190.413,87
250.711
1.190.413,87
W latach 2012-2014 wysokość środków finansowych przeznaczonych przez gminę na
pomoc mieszkańcom gminy zmieniała się (1.438.261,50 zł w 2012 r., 1.479.237,70 zł
w 2013 r., 1.441.124,87 zł w 2014 r.). Dominującą pozycję wśród nich stanowiły kwoty
wydatkowane na realizację świadczeń rodzinnych (1.227.577,50 zł w 2012 r., 1.213.820,70 zł
w 2013 r., 1.190.413,87 zł w 2014 r.).
W ramach wykonywania zadań własnych gminy największe kwoty przeznaczono na
udzielanie świadczeń pomocy społecznej, głównie w formie zasiłków stałych, zasiłków
41
celowych i w naturze oraz zasiłków okresowych. Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące
liczby mieszkańców gminy objętych przez GOPS wsparciem z zakresu pomocy społecznej
w latach 2012-2014.
Tabela 15. Beneficjenci pomocy społecznej w gminie w latach 2012-2014
liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie
liczba rodzin
liczba osób w rodzinach
udział liczby osób w rodzinach objętych pomocą
społeczną w ogóle ludności gminy
2012
194
2013
202
2014
198
116
352
133
392
167
471
9,43%
10,53%
12,98%
Liczba osób objętych pomocą społeczną w gminie w latach 2012-2014 zwiększała się
systematycznie z roku na rok. Analogicznie wyglądała sytuacja, jeśli chodzi o udział
beneficjentów systemu w ogóle ludności gminy – najwyższy wskaźnik odnotowano w 2014
roku (12,98%). Uzupełnienie powyższych danych stanowią przedstawione w kolejnych
tabelach informacje na temat struktury wiekowej oraz aktywności zawodowej odbiorców
pomocy społecznej w gminie w 2014 roku.
Tabela 16. Struktura wiekowa beneficjentów pomocy społecznej w gminie w 2014 roku
wiek odbiorców
0-16 lat
102
17-21 lat
5
22-30 lat
16
31-40 lat
28
41-50 lat
34
51-60 lat
21
61-70 lat
15
71 lat i więcej
–
Tabela 17. Aktywność zawodowa beneficjentów pomocy społecznej w gminie w 2014 roku
liczba osób powyżej 18 lat według
decyzji administracyjnych
15
rodzaj aktywności zawodowej
pracuje
pracuje dorywczo
brak danych
zarejestrowany w Urzędzie Pracy
130
studiuje
brak danych
uczy się – od 0 do 18. roku życia
151
na rencie
brak danych
na emeryturze
brak danych
42
na zasiłku dla bezrobotnych
brak danych
bezrobotny bez prawa do zasiłku
25
Analiza struktury wiekowej mieszkańców gminy objętych przez GOPS pomocą
społeczną w 2014 roku wykazała, że największe grupy stanowiły dzieci i młodzież do 16 lat
(102 osoby) i osoby w wieku 41-50 lat (34 osoby). Nieco mniej było beneficjentów z innych
grup wiekowych, wśród których najliczniej występowały osoby w wieku 31-40 lat (28 osób),
51-60 lat (20 osób) i 22-30 lat (16 osób). Jeśli chodzi o podział beneficjentów pomocy
społecznej w gminie według aktywności zawodowej, najliczniejszą grupę w 2014 roku
stanowiły osoby uczące się (do 18. roku życia) – 151 osób, natomiast drugą pod względem
liczebności grupą beneficjentów były osoby niepracujące, zarejestrowane w Urzędzie Pracy
(130 osób).
Powyższe dane uprawniają do stwierdzenia, iż najliczniejszą grupę wśród
mieszkańców gminy korzystających ze wsparcia GOPS-u w 2014 roku stanowiły rodziny
ubogie, często zmagające się z bezrobociem. Pochodzące z nich dzieci, z racji niedoborów
materialnych w domu, korzystały ze wsparcia w formie dożywiania w szkołach. Diagnozę tę
potwierdzają dane dotyczące powodów przyznawania pomocy społecznej w gminie, które za
lata 2012-2014 przedstawia poniższa tabela.
Tabela 18. Powody przyznania pomocy społecznej w gminie w latach 2012-2014
powód przyznania pomocy
ubóstwo
sieroctwo
bezdomność
potrzeba ochrony macierzyństwa
bezrobocie
niepełnosprawność
długotrwała lub ciężka choroba
bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia
gospodarstwa domowego
w tym
rodziny niepełne
w tym
rodziny wielodzietne
przemoc w rodzinie
alkoholizm
trudności w przystosowaniu do życia
po opuszczeniu zakładu karnego
zdarzenie losowe
2012
21
2
2
22
28
56
35
liczba rodzin
2013
22
3
3
20
44
56
42
2012
2013
2014
73
75
67
6
12
10
2
3
3
128
127
98
104
147
110
142
141
135
91
115
92
2014
20
3
3
16
32
57
33
36
42
44
102
125
141
9
0
1
5
7
2
0
4
11
3
2
5
38
0
2
9
34
14
0
9
37
22
6
16
0
2
2
0
3
2
1
2
3
3
3
5
43
W latach 2012-2014 najczęstszą przyczyną przyznawania pomocy społecznej
w gminie była niepełnosprawność. Liczba rodzin korzystających ze wsparcia GOPS-u z tego
powodu nieznacznie wzrastała (po 56 rodzin w 2012 r. i w 2013 r., 57 w 2014 r.). Drugą
bardzo częstą przyczyną udzielania pomocy była bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. Liczba rodzin objętych wsparciem
GOPS-u z tego powodu rosła (36 w 2012 r., 42 w 2013 r., 44 w 2014 r.). Bardzo istotnymi
powodami świadczenia pomocy społecznej w gminie były: długotrwała lub ciężka choroba
(35 w 2012 r., 42 w 2013 r., 33 w 2014 r.), bezrobocie (28 w 2012 r., 44 w 2013 r.,
32 w 2014 r.) oraz ubóstwo (21 w 2012 r., 22 w 2013 r., 20 w 2014 r.).
Stosunkowo częstym powodem przyznawania pomocy była także potrzeba ochrony
macierzyństwa (22 w 2012 r., 20 w 2013 r., 16 w 2014 r.). Znacznie rzadziej GOPS udzielał
pomocy z takich powodów jak: alkoholizm (5 w 2012 r., 4 w 2013 r., 5 w 2014 r.), sieroctwo
(2 w 2012 r., 3 w 2013 r., 3 w 2014 r.), bezdomność (2 w 2012 r., 3 w 2013 r., 3 w 2014 r.),
zdarzenie losowe (1 w 2012 r., 2 w 2013 r., 3 w 2014 r.) oraz przemoc w rodzinie (1 w 2012
i 2 w 2014 r.).
Powody przyznania pomocy społecznej w gminie przez GOPS wpływały na formę
udzielanego wsparcia. Dane w tym zakresie za lata 2012-2014 przedstawia poniższa tabela.
Tabela 19. Formy wsparcia udzielanego w gminie przez GOPS w latach 2012-2014
formy pomocy
pieniężna
rzeczowa
praca socjalna
schronienie
usługi opiekuńcze
odpłatność za
pobyt w domu
pomocy społecznej
pomoc materialna
w formie darów
zebranych przez
dzieci i młodzież
z terenu gminy
liczba osób, którym
przyznano decyzją
administracyjną
świadczenie
2012
2013
2014
98
113
107
98
91
94
X
X
X
2
3
3
2
2
2
liczba rodzin
2012
92
44
62
2
2
2013
111
40
37
3
2
2014
167
63
45
3
2
2012
239
216
93
2
2
2013
292
199
106
3
2
2014
271
204
118
3
2
7
9
7
X
X
X
X
X
X
X
X
X
17
16
19
64
60
66
W latach 2012-2014 najważniejszą formą wsparcia udzielaną mieszkańcom gminy była
pomoc finansowa, głównie w postaci zasiłków stałych, zasiłków celowych oraz zasiłków
44
okresowych, którą objęto 239 osób w rodzinach w 2012 r., 292 w 2013 r. i 271 w 2014 r.
Bardzo ważną formę wsparcia udzielonego mieszkańcom gminy stanowiła pomoc rzeczowa,
udzielana przede wszystkim w postaci posiłku (216 osób w rodzinach w 2012 r., 199
w 2013 r., 204 w 2014 r.).
Ważną formą wsparcia beneficjentów była również praca socjalna. Polegała ona m.in.
na udzielaniu informacji, wskazówek i pomocy przy rozwiązywaniu trudnych spraw
życiowych, świadczeniu poradnictwa oraz współpracy z innymi podmiotami pomocy
społecznej. Objęto nią 93 osoby w rodzinach w 2012 r., 106 w 2013 r. i 118 w 2014 r.
GOPS w Łękach Szlacheckich udzielał także wsparcia w postaci schronienia.
W rozpatrywanym okresie skorzystały z niego 2 osoby w 2012 r., 3 w 2013 r. i 3 w 2014 r.
Wśród form pomocy świadczonej przez Ośrodek w latach 2012-2014 znalazły się również
usługi opiekuńcze, którymi w każdym roku objęto po 2 osoby, a także pomoc materialna
w formie darów zebranych przez dzieci i młodzież z terenu gminy.
Osoby niemogące samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, którym nie można
było zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych i które tym samym wymagały
całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, były kierowane przez
GOPS do domów pomocy społecznej. W latach 2012-2014 do DPS-u skierowano
odpowiednio: 3, 1 i 1 osobę z gminy. W analizowanym okresie gmina pokrywała koszt
pobytu w DPS-ie dla odpowiednio: 7, 8 i 7 osób. Dane na temat liczby skierowań do DPS-ów
oraz liczby osób w nich przebywających przedstawia kolejna tabela.
Tabela 20. Skierowania i pobyt w domach pomocy społecznej w latach 2012-2014
2012
3
7
liczba osób z gminy skierowanych do DPS-ów
liczba osób z gminy przebywających w DPS-ach
2013
1
8
2014
1
7
Do realizowanych form wsparcia zaliczały się kontrakty socjalne, których
w analizowanym okresie podpisano 12 (tylko w 2012 roku). W latach 2012-2014 nie
zatrudniano asystentów rodziny.
W 2014 r. w ramach Programu Wspierania Rodziny GOPS zapewniał pomoc w formie
dożywiania w szkole dla 99 dzieci na ogólną kwotę 29.883 zł. Gmina udzieliła pomocy na
zaopatrzenie 40 dzieci z 37 rodzin w podręczniki i przybory szkolne na ogólną kwotę
12.761,37 zł. Przyznano też stypendia szkolne dla 215 dzieci ze 134 rodzin na kwotę
110.164,50 zł. Pracownicy socjalni Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej realizowali
systematyczną pracę socjalną, w tym także z rodzinami, w których występują problemy
45
opiekuńczo-wychowawcze. Działający w gminie Punkt Konsultacyjny służył wsparciem
terapeuty oraz psychologa wszystkim, którzy zgłosili potrzebę pomocy. W ramach
realizowanego
programu
profilaktyki
i
rozwiązywania
problemów
alkoholowych
dofinansowano półkolonie dla 50 dzieci (koszt 5.000 zł) oraz sfinansowano kolonie nad
morzem dla 6 dzieci (koszt 5.100 zł).
W ramach szeroko rozumianej pomocy społecznej Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Łękach Szlacheckich przyznawał ponadto mieszkańcom gminy świadczenia
rodzinne, do których należą: zasiłek rodzinny i dodatki do tego zasiłku, świadczenia opiekuńcze
w postaci zasiłku pielęgnacyjnego i świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku
pielęgnacyjnego oraz jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka. Dane szczegółowe
w tym zakresie przedstawiają poniższe tabele.
Tabela 21. Wartość świadczeń rodzinnych przyznanych w gminie w latach 2012-2014
2012
wartość przyznanych świadczeń rodzinnych
2013
2014
1.227.577,50 zł 1.213.820,70 zł 1.190.413,87 zł
Tabela 22. Świadczenia rodzinne przyznane w gminie w 2012 r.
liczba osób,
którym
przyznano
decyzją
świadczenie
liczba
przyznanych
świadczeń
wartość
przyznanych
świadczeń
(zł)
zasiłek rodzinny
682
6.393
570.205
dodatek do zasiłku z tytułu urodzenia dziecka
28
28
28.000
14
131
50.880,50
21
199
34.870
–
–
–
33
303
23.780
417
417
41.700
135
1.167
63.380
110
1.063
85.040
zasiłek pielęgnacyjny
79
898
137.394
świadczenie pielęgnacyjne
29
284
146.328
jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka
46
46
46.000
1.594
10.929
1.227.577,50
rodzaj świadczenia
dodatek do zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem
w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
dodatek do zasiłku z tytułu samotnego wychowywania
dziecka
dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych
dodatek do zasiłku z tytułu kształcenia i rehabilitacji
dziecka niepełnosprawnego
dodatek do zasiłku z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
dodatek do zasiłku z tytułu podjęcia przez dziecko nauki
w szkole poza miejscem zamieszkania
dodatek do zasiłku z tytułu wychowywania dziecka
w rodzinie wielodzietnej
razem
46
liczba osób,
którym
przyznano
decyzją
świadczenie
liczba
przyznanych
świadczeń
wartość
przyznanych
świadczeń
(zł)
zasiłek rodzinny
561
5.840
585.941
17
17
17.000
19
187
73.773,50
17
191
33.430
–
–
–
30
310
24.060
377
377
37.700
111
1.008
55.840
89
925
74.000
84
920
140.760
31
250
136.465,50
specjalny zasiłek opiekuńczy
1
6
3.050,70
dodatek do świadczenia pielęgnacyjnego
13
78
7.800
24
24
24.000
1.374
10.133
1.213.820,70
rodzaj świadczenia
dziecka
razem
liczba osób,
którym
przyznano
decyzją
świadczenie
liczba
przyznanych
świadczeń
wartość
przyznanych
świadczeń
(zł)
zasiłek rodzinny
616
5.273
529.945
17
17
17.000
13
124
47.093,70
17
180
31.560
–
–
–
30
333
25,680
342
342
34.200
148
902
50.100
rodzaj świadczenia
dziecka
47
95
867
69.360
84
939
143.667
14
149
109.653,40
specjalny zasiłek opiekuńczy
2
10
5.200
zasiłek dla opiekuna
12
185
99.654,77
27
27
27.000
1.417
9.348
1.119.413,87
razem
W latach 2012-2014 wielkość wydatków przeznaczonych na realizację świadczeń
rodzinnych zmniejszała się z roku na rok (1.227.577,50 zł w 2012 r., 1.213.820,70 zł
w 2013 r., 1.190.413,87 zł w 2014 r.).
Najczęstszą formą wsparcia w tym zakresie był zasiłek rodzinny, który służy
częściowemu pokryciu wydatków na utrzymanie dziecka. Warto zauważyć, iż z roku na rok
spadała liczba przyznanych tego typu świadczeń. Istotne formy wsparcia stanowiły również:
zasiłek pielęgnacyjny, świadczenia pielęgnacyjne oraz dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu
podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania, z tytułu wychowywania
dziecka w rodzinie wielodzietnej oraz z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego.
Za osoby pobierające świadczenia pielęgnacyjne GOPS opłacił w latach 2012-2014
następującą liczbę składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe: w 2012 r. 92 (na kwotę
12.899 zł), w 2013 r. 185 (27.200 zł) i w 2014 r. 185 (27.200 zł) oraz składki na
ubezpieczenie zdrowotne – w 2012 r. 78 (na kwotę 3.650 zł), w 2013 r. 74 (3.715 zł)
i w 2014 r. 74 (3.715 zł).
Świadczenia alimentacyjne stanowiły kolejną formę wparcia udzielaną w latach 20122014 mieszkańcom gminy przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Łękach
Szlacheckich. Ta pomoc finansowa, świadczona zgodnie z ustawą o pomocy osobom
uprawnionym do alimentów, była przyznawana dziecku wychowywanemu w rodzinie
niepełnej, w przypadku bezskuteczności egzekucji zasądzonych świadczeń alimentacyjnych,
oraz dzieciom wychowywanym przez osoby pozostające w związkach małżeńskich,
przeprowadzających separację lub rozwód. Dane w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 25. Świadczenia alimentacyjne przyznane w gminie w latach 2012-2014
liczba osób, którym decyzją przyznano świadczenie
liczba przyznanych świadczeń
wielkość wydatków na świadczenia (zł)
2012
32
361
100.007,10
2013
32
369
103.229,68
48
2014
29
342
100.466,67
Wartość wydatków na realizację świadczeń alimentacyjnych, które w latach 20122014 GOPS wypłacał mieszkańcom gminy, ulegała wahaniom (100.007,10 zł w 2012 r.,
103.229,68 zł w 2013 r., 100.466,67 zł w 2014 r.).
Pomoc społeczna polega m.in. na prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury
socjalnej. Składają się na nią zarówno jednostki środowiskowe, jak i instytucjonalne. Poza
Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w gminie Łęki Szlacheckie nie funkcjonują inne
jednostki. Mieszkańcy gminy mogą jednak korzystać z oferty jednostek wsparcia
funkcjonujących poza gminą oraz organizacji pozarządowych. Należą do nich m.in.:
Powiatowe
Centrum
Pomocy
Rodzinie
i
Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna
w Piotrkowie Trybunalskim. Poniższa tabela przedstawia dane o działalności PCPR-u
w Piotrkowie Trybunalskim w odniesieniu do ludności gminy w zakresie pieczy zastępczej.
Tabela 26. Działalność PCPR-u w odniesieniu do ludności gminy w latach 2012-2014
liczba dzieci z gminy zgłoszonych do adopcji
2012
1
2013
0
2014
0
liczba dzieci z gminy adoptowanych
brak
danych
brak
danych
brak
danych
0
0
0
0
0
0
liczba dzieci z gminy przebywających w rodzinach zastępczych
2
2
2
liczba dzieci z gminy przebywających w placówkach opiekuńczowychowawczych
0
0
0
liczba rodzin zastępczych, które objęły opieką dzieci z gminy
2
2
2
liczba usamodzielnianych dzieci z gminy
1
0
0
liczba dzieci z gminy umieszczonych w rodzinach zastępczych
liczba dzieci z gminy umieszczonych w placówkach opiekuńczowychowawczych
Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Piotrkowie Trybunalskim.
W latach 2012-2014 tylko jedno dziecko z gminy zostało zgłoszone do adopcji
– w 2012 r., natomiast ani jedno dziecko nie zostało umieszczone w rodzinach zastępczych
lub placówkach opiekuńczo-wychowawczych. W analizowanym okresie każdego roku
w rodzinach zastępczych przebywało po 2 dzieci z gminy. W latach 2012-2014 liczba rodzin
zastępczych, które obejmowały opieką dzieci z gminy, utrzymywała się na tym samym
poziomie – odpowiednio: 2, 2 i 2.
Jeśli chodzi o pobyt w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, to w analizowanym
okresie nie przebywało tam ani jedno dziecko z gminy. Warto dodać, iż w roku 2012
usamodzielniono jednego pochodzącego z gminy wychowanka rodziny zastępczej.
49
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Piotrkowie Trybunalskim w roku szkolnym
2013/2014 udzieliła dzieciom i młodzieży z terenu gminy Łęki Szlacheckie niżej
wymienionych form pomocy:
•
orzeczenia – indywidualne nauczanie – 11 osób,
•
opinia – odroczenie obowiązku szkolnego, osiągnięcie dojrzałości szkolnej, ryzyko
dysleksji, specyficzne trudności w nauce – 24 osoby,
•
konsultacje psychologiczne – 3 osoby,
•
terapia psychologiczna – 1 osoba.
W 2014 roku mieszkańcy gminy Łęki Szlacheckie korzystali również z oferty
jednostek wsparcia działających poza gminą. Wykaz tych jednostek przedstawia kolejna
tabela.
Tabela 27. Jednostki wsparcia spoza gminy, z oferty których korzystali mieszkańcy gminy
kategoria klienta oraz liczba osób z gminy
objętych wsparciem w 2014 r.
nazwa i adres instytucji
PCPR,
Al. 3 Maja 33, 97-300 Piotrków Trybunalski
Stowarzyszenie Centrum Pomocy „Panaceum” –
prowadzące noclegownię,
ul. Wronia 55/59, 97-300 Piotrków Trybunalski
Zakład Leczenia Uzależnień,
ul. Sieradzka 3, 98-290 Warta
klienci pomocy społecznej – 6 osób
bezdomni – 2 osoby
uzależnieni – 3 osoby
12. SEKTOR POZARZĄDOWY
Organizacje pozarządowe są przejawem społeczeństwa obywatelskiego, jedną z form
aktywności społecznej. Odgrywają ważną rolę nie tylko w konsolidacji lokalnej społeczności,
organizacyjnym wzmacnianiu władz lokalnych, lecz również zwiększają szanse rozwoju.
Dobrze zorganizowane środowisko może sprzyjać aktywizowaniu nie tylko pojedynczych
osób i marginalizowanych grup społecznych, ale także ich lokalnego otoczenia, sprzyja
budowaniu
samowystarczalności
społeczności
lokalnych
poprzez
uruchomienie
i wykorzystanie ich zasobów.
W 2014 roku na terenie gminy Łęki Szlacheckie funkcjonowało 11 organizacji
pozarządowych. Samorząd gminy, w oparciu o akt prawa miejscowego (Program współpracy
gminy Łęki Szlacheckie z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami, o których
mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie),
podejmował z nimi współpracę, która przybierała formę dofinansowywania działalności
50
statutowej oraz wsparcia lokalowego organizacji. Poniższa tabela przedstawia dane na temat
sektora pozarządowego funkcjonującego w gminie.
Tabela 28. Organizacje pozarządowe w gminie w 2014 roku
lp. nazwa organizacji
Stowarzyszenie „Tomawa, Żerechowa
1.
i Okolice – Nasza Mała Ojczyzna”
Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Wsi
2.
Trzepnica oraz Okolic
Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Łęki
3.
Szlacheckie
Ochotnicza Straż Pożarna w Łękach
4.
Szlacheckich
adres
Tomawa 12, 97-352 Łęki Szlacheckie
Trzepnica 1A, 97-352 Łęki Szlacheckie
Łęki Szlacheckie 15A, 97-352 Łęki Szlacheckie
Łęki Szlacheckie 64A, 97-352 Łęki Szlacheckie
5.
Ochotnicza Straż Pożarna w Trzepnicy
Trzepnica, 97-352 Łęki Szlacheckie
6.
Ochotnicza Straż Pożarna w Tomawie
Tomawa, 97-352 Łęki Szlacheckie
7.
Ochotnicza Straż Pożarna
w Bęczkowicach
Bęczkowice, 97-352 Łęki Szlacheckie
8.
Ochotnicza Straż Pożarna w Podstolach
Podstole, 97-352 Łęki Szlacheckie
9.
Ochotnicza Straż Pożarna
w Dobrenicach
Dobrenice, 97-352 Łęki Szlacheckie
10. Ochotnicza Straż Pożarna w Adamowie
Adamów, 97-352 Łęki Szlacheckie
11. Ochotnicza Straż Pożarna w Hucie
Huta, 97-352 Łęki Szlacheckie
W 2014 roku w gminie funkcjonowały 2 parafie Kościoła rzymskokatolickiego. Dane
na ich temat zawiera poniższa tabela.
Tabela 29. Parafie Kościoła rzymskokatolickiego w gminie w 2014 roku
lp. nazwa – działania na rzecz rodzin
adres
1.
Parafia p.w. Św. Alberta Chmielowskiego w Łękach
Szlacheckich,
(w parafii prowadzone są nauki przedmałżeńskie)
Łęki Szlacheckie 24 a,
97-352 Łęki Szlacheckie
2.
Parafia p.w. Zesłania Ducha Świętego w Bęczkowicach,
(w parafii prowadzone są nauki przedmałżeńskie)
Bęczkowice,
97-352 Łęki Szlacheckie
51
13. PROBLEMY SPOŁECZNE W OPINII ŚRODOWISKA LOKALNEGO
Ważnym elementem każdego postępowania diagnostycznego są badania, których
celem jest poznanie opinii środowiska lokalnego na temat przedmiotu diagnozy. W ramach
diagnozy problemów społecznych gminy Łęki Szlacheckie badania takie zostały
przeprowadzone przy zastosowaniu ankiety rozesłanej do osób mających wpływ na kształt
lokalnej polityki społecznej (m.in. radnych, pracowników Urzędu Gminy, członków komisji
rozwiązywania
problemów
alkoholowych,
przedstawicieli
placówek
oświatowych,
kulturalnych, pomocy społecznej, służby zdrowia, Policji, organizacji pozarządowych,
kościoła) oraz mieszkańców gminy. Do analizy przedłożono w sumie 28 wypełnionych
anonimowo ankiet, w których badani odnieśli się do wybranych zagadnień.
Uczestników badania poproszono o wskazanie problemów, które najbardziej
uwidaczniają się w gminie. Rozkład odpowiedzi ilustruje poniższy wykres.
Wykres 6. Jakie problemy najbardziej uwidaczniają się w gminie?
alkoholizm
niezaspokojenie potrzeb w zakresie
spędzania czasu wolnego
bezrobocie
4,4%
4,4% 2,2% 3,3%
21,1%
problemy związane ze starzeniem się
5,6%
6,7%
edukacji
11,1%
21,1%
20,0%
ochrony zdrowia
ubóstwo
nierówności społeczne
budownictwa mieszkaniowego
inne problemy
Wśród problemów, które najbardziej uwidaczniają się w gminie, respondenci
najczęściej wskazywali alkoholizm i niezaspokojenie potrzeb w zakresie spędzania czasu
52
wolnego (po 21,1%) oraz bezrobocie (20%). Często zwracano uwagę na problemy związane
ze starzeniem się (11,1%), niezaspokojenie potrzeb w zakresie edukacji (6,7%) i ochrony
zdrowia (5,6%), a także ubóstwo i nierówności społeczne (po 4,4%).
Odpowiadając na następne pytanie, ankietowani podali kategorie osób i grup, które są
najbardziej zagrożone marginalizacją i wykluczeniem społecznym. Rozkład odpowiedzi
ilustruje kolejny wykres.
Wykres 7. Jakie osoby, rodziny, grupy mieszkańców gminy są najbardziej zagrożone
marginalizacją i wykluczeniem społecznym?
osoby i rodziny dotknięte ubóstwem
osoby i rodziny dotknięte problemami
uzależnień i przemocy w rodzinie
osoby i rodziny dotknięte bezrobociem
7,2% 4,8%
3,6% 2,4%1,2%
21,7%
osoby starsze
10,8%
dzieci z rodzin ubogich
osoby niepełnosprawne i ich rodziny
13,3%
15,7%
19,3%
osoby i rodziny zmagające się z problemami
opiekuńczo-wychowawczymi
osoby i rodziny dotknięte skutkami klęsk
żywiołowych
samotne kobiety w ciąży i matki w trudnej
sytuacji życiowej
byli więźniowie powracający z zakładów
karnych
Najczęściej (21,7%) stwierdzano, że grupą najbardziej zagrożoną marginalizacją
i wykluczeniem społecznym są osoby i rodziny dotknięte ubóstwem. Liczne wskazania
dotyczyły osób i rodzin dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie (19,3%),
osób i rodzin dotkniętych bezrobociem (15,7%) oraz osób starszych (13,3%).
Do często wskazywanych kategorii osób i grup zagrożonych marginalizacją
i wykluczeniem społecznym należały również dzieci z rodzin ubogich (10,8%) oraz osoby
niepełnosprawne i ich rodziny (7,2%). Rzadziej wskazywano osoby i rodziny zmagające się
z problemami opiekuńczo-wychowawczymi, dotknięte skutkami klęsk żywiołowych, samotne
53
kobiety w ciąży i matki w trudnej sytuacji życiowej oraz byłych więźniów powracających
z zakładów karnych.
W kolejnym pytaniu poproszono badanych o wskazanie obszarów, w których oferta
pomocy świadczonej osobom i rodzinom dotkniętym problemami społecznymi w gminie jest
najbardziej niezadowalająca. Rozkład odpowiedzi ilustruje poniższy wykres.
Wykres 8. W jakim obszarze oferta pomocy świadczonej w gminie jest najbardziej
niezadowalająca?
bezroocie
starość
zdrowie
4,3%
2,9%
22,9%
5,7%
pomoc rodzinie i dziecku
8,6%
edukacja
8,6%
wielodzietność
10,0%
10,0%
15,7%
11,4%
uzależnienia
ubóstwo
pomoc ofiarom klęsk żywiołowych i
zdarzeń losowych
niepełnosprawność
W opinii ankietowanych oferta pomocy świadczonej osobom i rodzinom dotkniętym
problemami społecznymi w gminie jest najmniej zadowalająca przede wszystkim w takich
obszarach, jak: bezrobocie (22,9%), starość (15,7%), zdrowie (11,4%), pomoc rodzinie
i dziecku oraz edukacja (po 10%), wielodzietność i uzależnienia (po 8,6%), a także ubóstwo
(5,7%), pomoc ofiarom klęsk żywiołowych i zdarzeń losowych (4,3%) i niepełnosprawność
(2,9%).
54
Co zrobić, by poprawić sytuację osób i rodzin w gminie?
W ankiecie znalazło się również pytanie pozwalające badanym wskazać działania,
jakie należałoby podjąć w gminie w celu poprawy sytuacji osób i rodzin dotkniętych
problemami społecznymi. Odpowiadając na nie, ankietowani szczególny nacisk położyli na
zwiększenie liczby miejsc pracy w gminie oraz aktywizację osób bezrobotnych m.in. poprzez
organizowanie prac interwencyjnych. Za istotne uznali także kontynuowanie prowadzonej
w gminie działalności profilaktycznej w obszarze uzależnień, udzielanie pomocy w postaci
poradnictwa specjalistycznego (zwłaszcza psychologicznego, psychiatrycznego i prawnego)
oraz tworzenie grup wsparcia. Do ważnych kwestii zaliczyli również podjęcie kroków w celu
zwiększenia dostępu mieszkańców gminy do lekarzy specjalistów, rehabilitantów
i bezpłatnych badań profilaktycznych.
Ankietowani zwrócili także uwagę na zwiększenie pomocy socjalnej, zastrzegli
jednak, że świadczoną pomoc należałoby poddać kontroli, co do zasadności jej przyznawania
i efektywności jej wykorzystania. Szczególny nacisk respondenci położyli również na
stworzenie warunków do kształcenia i wszechstronnego rozwoju dzieci i młodzieży poprzez
ułatwienie dostępu do placówek oświatowych i kulturalnych oraz zagospodarowanie czasu
wolnego.
Podmioty mogące przyczynić się do zniwelowania problemów społecznych w gminie
Podczas badań ankietowych respondenci identyfikowali także instytucje i organizacje
działające w gminie bądź obejmujące zasięgiem działania jej mieszkańców, które mogą
w największym stopniu przyczynić się do zniwelowania lokalnych problemów społecznych.
W pierwszej kolejności zaliczono do nich: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, placówki
oświatowe, organizacje pozarządowe i stowarzyszenia lokalne (np. Trzepnica, Tomawa),
Urząd Gminy, kościół, Policję, Ochotniczą Straż Pożarną, Gminną Komisję Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych,
Powiatowe
Centrum
Pomocy
Rodzinie,
Poradnię
Psychologiczno-Pedagogiczną, lokalne zakłady pracy, sołtysów, kuratorów sądowych,
samorząd gminy.
14. BEZROBOCIE
Problemy na rynku pracy, objawiające się niedostateczną liczbą miejsc pracy,
prowadzą do obniżenia standardu życia ludności. Długotrwałe pozostawanie bez zatrudnienia
55
ogranicza szanse na podjęcie pracy, przyczynia się do ubożenia ludności, a nawet prowadzi
do wykluczenia społecznego.
Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Piotrkowie Trybunalskim, w latach
2012-2014 liczba osób bezrobotnych w gminie spadała: od 174 osób na koniec 2012 roku
poprzez 169 osób na koniec roku następnego do 135 osób na koniec roku 2014. Jednocześnie
zmniejszał się udział bezrobotnych w liczbie ludności gminy w wieku produkcyjnym. Wśród
pozostających bez pracy większość w roku 2014 stanowiły kobiety, których liczba na koniec
tego roku wyniosła 71. W 2012 r. i w 2013 r. więcej było bezrobotnych mężczyzn niż kobiet –
odpowiednio: 88 w stosunku do 86 i 98 w stosunku do 71. Dane w tym zakresie przedstawia
kolejna tabela.
Tabela 30. Bezrobotni w gminie i ich udział w liczbie ludności gminy w wieku produkcyjnym
w latach 2012-2014
2012
2013
2014
174
169
135
7,75%
7,50%
6,30%
liczba bezrobotnych kobiet w gminie
86
71
71
udział kobiet w liczbie bezrobotnych
49,43%
42,01%
52,59%
liczba bezrobotnych w gminie
udział bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym
Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Piotrkowie Trybunalskim.
Uzupełnienie powyższych danych stanowią przedstawione w kolejnej tabeli
informacje na temat stopy bezrobocia, jaką odnotowano w latach 2012-2014 w powiecie
piotrkowskim, województwie łódzkim i w kraju.
Tabela 31. Stopa bezrobocia w powiecie, województwie i w kraju w latach 2012-2014
2012
2013
2014
stopa bezrobocia w powiecie piotrkowskim
13,6%
13,6%
11,1%
stopa bezrobocia w województwie łódzkim
14,0%
14,1%
11,9%
stopa bezrobocia w kraju
13,4%
13,4%
11,5%
Dane Głównego Urzędu Statystycznego.
W latach 2012-2013 powiat piotrkowski charakteryzował się niższą w stosunku do
województwa łódzkiego i minimalnie wyższą niż w kraju, stopą bezrobocia, zaś w roku 2014
stopa bezrobocia w powiecie była najniższa. Zarówno w powiecie, województwie, jak
i w kraju w 2014 roku odnotowano jej spadek w porównaniu z rokiem poprzednim.
Dla scharakteryzowania problemu bezrobocia w gminie ważna jest analiza danych
dotyczących podziału bezrobotnych według wieku, czasu pozostawania bez pracy, stażu
56
pracy i wykształcenia. Dane szczegółowe w tym zakresie na koniec 2014 roku przedstawia
poniższa tabela.
Tabela 32. Bezrobotni w gminie na koniec 2014 roku według wieku, czasu pozostawania
bez pracy, stażu pracy i wykształcenia
liczba bezrobotnych
ogółem
kobiet
udział kobiet
(w %)
18-24 lata
38
24
63,16
25-34 lata
42
26
61,90
35-44 lata
22
11
50,00
45-54 lata
18
7
38,89
55-59 lat
12
3
25,00
60 lat i więcej
3
–
–
wiek
liczba bezrobotnych
ogółem
kobiet
udział kobiet
(w %)
do 1 miesiąca
21
10
47,62
1-3 miesiące
28
17
60,71
3-6 miesięcy
23
11
47,83
6-12 miesięcy
20
8
40,00
12-24 miesiące
21
13
61,90
powyżej 24 miesięcy
22
12
54,55
czas pozostawania bez pracy
liczba bezrobotnych
ogółem
kobiet
udział kobiet
(w %)
bez stażu
25
16
64,00
do 1 roku
26
10
38,46
1-5 lat
48
34
70,83
5-10 lat
12
4
33,33
10-20 lat
15
4
26,67
20-30 lat
6
2
33,33
30 lat i więcej
3
1
33,33
staż pracy
liczba bezrobotnych
ogółem
kobiet
udział kobiet
(w %)
wyższe
14
12
85,71
policealne i średnie zawodowe
19
12
63,16
średnie ogólnokształcące
21
15
71,43
zasadnicze zawodowe
33
15
45,45
gimnazjalne i niższe
48
17
35,42
wykształcenie
Na koniec 2014 roku wśród bezrobotnych w gminie największe grupy stanowiły
osoby młode w wieku 25-34 lata (42 osoby) oraz 18-24 lata (38 osób), osoby pozostające bez
57
zatrudnienia od 1 do 3 miesięcy (28 osób) i od 3 do 6 miesięcy (23 osoby), osoby ze stażem
pracy od 1 roku do 5 lat (48 osób) i ze stażem do 1 roku (26 osób), a także osoby
z wykształceniem gimnazjalnym i niższym (48 osób) lub zasadniczym zawodowym (33
osoby).
Liczne grupy wśród będących bez zatrudnienia stanowiły również osoby w wieku 3544 lata (22 osoby) i 45-54 lata (18 osób), osoby pozostające bez pracy długotrwale, powyżej
24 miesięcy (22 osoby) i od 12 do 24 miesięcy oraz do 1 miesiąca (po 21 osób), osoby bez
żadnego stażu pracy (25 osób) i ze stażem pracy od 10 do 20 lat (15 osób) oraz osoby
z wykształceniem średnim ogólnokształcącym (21 osób) i policealnym i średnim zawodowym
(19 osób).
Największy udział kobiet w ogóle bezrobotnych odnotowano wśród osób w wieku 1824 lata (63,16%) i 25-34 lata (61,90%), osób pozostających bez pracy od 12 do 24 miesięcy
(61,90%) oraz osób pozostających bez pracy od 1 do 3 miesięcy (60,71%), osób ze stażem
pracy od jednego roku do 5 lat (70,83%) i bez stażu pracy (64,00%) oraz osób
z wykształceniem wyższym (85,71%) lub średnim ogólnokształcącym (71,43%).
Tabela 33. Bezrobotni w gminie na koniec 2014 roku według wybranych rodzajów działalności
ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy
liczba
bezrobotnych
6
liczba ofert
pracy
0
przetwórstwo przemysłowe
18
0
dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz
działalność związana z rekultywacją
2
0
budownictwo
19
0
17
0
1
0
transport i gospodarka magazynowa
7
0
działalność finansowa i ubezpieczeniowa
1
0
działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
2
0
7
0
4
0
edukacja
3
0
opieka zdrowotna i pomoc społeczna
3
0
działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją
1
0
pozostała działalność usługowa
2
0
rodzaj działalności ostatniego miejsca pracy
rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo
handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych,
włączając motocykle
działalność związana z zakwaterowaniem i usługami
gastronomicznymi
działalność w zakresie usług administrowania i działalność
wspierająca
administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe
zabezpieczenia społeczne
58
Na koniec 2014 roku wśród bezrobotnych w gminie dominowały osoby, dla których
ostatnimi miejscami pracy były podmioty gospodarcze prowadzące działalność w takich
działach, jak: budownictwo (19 osób), przetwórstwo przemysłowe (18 osób) oraz handel
hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych (17 osób). Na koniec 2014 roku nie
było żadnych dostępnych ofert pracy dla bezrobotnych z gminy.
Z powyższych danych wynika, że programami aktywizującymi osoby bezrobotne
z gminy należy objąć przede wszystkim osoby z krótkim stażem pracy lub bez stażu pracy,
którym powinno się zapewnić możliwość poszerzenia doświadczenia zawodowego lub
podjęcia pierwszej pracy. Nie należy również zapominać o osobach mających za sobą
kilkanaście lat pracy, którym powinno się zapewnić możliwość przekwalifikowania, aby
wzmocnić ich konkurencyjność na rynku pracy. W szczególności dotyczy to tych, którzy
przed zwolnieniem z pracy byli zatrudnieni w takich gałęziach, jak budownictwo,
przetwórstwo przemysłowe, oraz handel hurtowy i detaliczny.
Ze względu na to, że problem bezrobocia w gminie w największym stopniu dosięgał
osoby z wykształceniem gimnazjalnym i niższym oraz zasadniczym zawodowym, warto nadal
zachęcać młodzież do zdobywania wykształcenia, natomiast w przypadku osób pozostających
na rynku pracy bez zatrudnienia, szczególny nacisk należy położyć na dokształcanie oraz
podniesienie lub zmianę kwalifikacji zawodowych.
Brak zatrudnienia jest jednym z najpoważniejszych problemów społecznych. Nie
należy przy tym zapominać, że pozostawanie bez pracy prowadzi do powstawania kolejnych
problemów, wśród których bardzo dotkliwie odczuwanym przez doświadczone nim osoby
i rodziny jest radykalne obniżenie statusu materialnego. Może to być powodem rozlicznych
dysfunkcji, ograniczania udziału w życiu społecznym, utraty możliwości realizowania planów
życiowych i rozwoju.
Sytuacja ta wymaga szczególnej uwagi ze strony instytucji pomocowych i służb
społecznych, przed którymi stoi niezwykle trudne zadanie w zakresie niwelowania skutków
bezrobocia.
15. BEZDOMNOŚĆ
Bezdomność jest problemem społecznym charakteryzującym się brakiem stałego
miejsca zamieszkania. Wiąże się ze zmianami demograficznymi i ruchliwością społeczną,
z recesją gospodarczą, bezrobociem, ubóstwem, kryzysem polityki mieszkaniowej i wzrostem
cen mieszkań oraz dysfunkcjonalnością instytucji opiekuńczo-resocjalizacyjnych i karnych
59
zaniedbujących obowiązek opieki następczej. Osobami bezdomnymi, obok tych, które są nimi
z wyboru, najczęściej stają się ludzie w starszym wieku, matki z nieletnimi dziećmi, rodziny
pełne nieposiadające środków finansowych na opłacenie mieszkania oraz osoby, które
opuściły zakłady karne.
Bezdomność w gminie Łęki Szlacheckie jest jedynie zjawiskiem, nie urasta do rangi
problemu społecznego. Pomoc osobom bezdomnym i zagrożonym bezdomnością z terenu
gminy świadczy Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Łękach Szlacheckich. Przybiera ona
głównie formę wsparcia rzeczowego (odzież, posiłek) oraz schronienia.
Tabela 34. Pomoc społeczna przyznana w gminie z powodu bezdomności w latach 2012-2014
2012
2013
2014
liczba rodzin
2
3
3
2
3
3
W latach 2012-2014 liczba rodzin i przebywających w nich osób objętych wsparciem
z powodu bezdomności była niewielka i utrzymywała się na zbliżonym poziomie (2
w 2012 r., 3 w 2013 r., 3 w 2014 r.).
16. PROBLEMY UZALEŻNIEŃ I PRZEMOCY W RODZINIE
Alkoholizm, narkomania i przemoc w rodzinie należą do najpoważniejszych
problemów społecznych. Zjawiska te powodują szkody we wszystkich sferach życia
człowieka, mając istotny wpływ zarówno na poczucie bezpieczeństwa społecznego, jak
również na ogólny stan zdrowia, zdolność do konkurencji na coraz bardziej wymagającym
rynku pracy oraz relacje rodzinne i międzyludzkie.
Do przyczyn popadania w alkoholizm można zaliczyć uwarunkowania społeczne,
nieprawidłowe wzorce rodzinne, brak celów życiowych, utratę zatrudnienia, natomiast
narkomanii sprzyjają powszechność i dostępność środków odurzających, panująca moda na
ich zażywanie oraz fakt, że narkotyki często są traktowane jako ucieczka od codzienności,
środek obronny przed trudnościami, sposób na rozładowanie stresu i konfliktów oraz
poszukiwanie nowych wrażeń i doznań.
Przemoc w rodzinie jest z kolei patologią mającą w wielu przypadkach swoje źródło
w ubóstwie i uzależnieniach. Jej ofiarami są osoby słabe fizycznie, psychicznie, o niskim
poczuciu własnej wartości, zależne w jakiś sposób od sprawcy. Na ogół należą do nich
kobiety i dzieci, rzadziej osoby niepełnosprawne, starsze i chore.
60
Liczba osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków oraz dotkniętych, z powodu ich
nadużywania, problemem przemocy w rodzinie jest trudna do ustalenia. Dane szacunkowe
przedstawione w tym zakresie przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych zawiera kolejna tabela.
Tabela 35. Populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych
osoby uzależnione
od alkoholu
dorośli żyjący w otoczeniu
alkoholika
(współmałżonkowie, rodzice)
dzieci wychowujące się
w rodzinach alkoholików
osoby pijące szkodliwie
ofiary przemocy domowej
w rodzinach z problemem
alkoholowym
ok. 2%
populacji
ok. 4%
populacji
ok. 4%
populacji
5-7%
populacji
2/3
dorosłych
oraz
2/3 z tych
rodzin
szacunkowa liczba osób
w Polsce
w mieście
100-tys.
ok. 800 tys. ok. 2.000
w mieście
25-tys.
ok. 500
w gminie
10-tys.
ok. 200
ok. 1,5 mln
ok. 4.000
ok. 1.000
ok. 400
ok. 1,5 mln
ok. 4.000
ok. 1.000
ok. 400
2-2,5 mln
5.000-7.000 1.250-1.750 ok. 500-700
ok. 2 mln
dorosłych
i dzieci
ok. 5.300
dorosłych
i dzieci
ok. 1.330
dorosłych
i dzieci
ok. 530
dorosłych
i dzieci
Dane szacunkowe Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Skuteczne przeciwdziałanie problemom uzależnień i przemocy w rodzinie oraz
eliminacja ich niekorzystnego wpływu na społeczeństwo wymaga prowadzenia działań
związanych z profilaktyką wspomnianych problemów i ich rozwiązywaniem oraz integracji
społecznej osób nimi dotkniętych. Na szczeblu gminy działania te wyznaczane są w ramach
gminnych
programów
profilaktyki
i
rozwiązywania
problemów
alkoholowych,
przeciwdziałania narkomanii, a także przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony
ofiar przemocy w rodzinie, a ich inicjowanie należy do Gminnej Komisji Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych oraz Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy
w Rodzinie.
Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące środków finansowych przeznaczonych na
profilaktykę i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy w rodzinie w gminie Łęki
Szlacheckie w latach 2012-2014.
Tabela 36. Środki finansowe przeznaczone w gminie w latach 2012-2014 na profilaktykę
i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy w rodzinie
wielkość wydatków
na profilaktykę i rozwiązywanie problemów
alkoholowych
61
2012
2013
2014
41.231
41.372
46.600
na przeciwdziałanie narkomanii
na przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
razem
–
–
41.231
–
–
41.372
–
–
46.600
Dane Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Łękach Szlacheckich.
W latach 2012-2014 wysokość kwot przeznaczanych na walkę z alkoholizmem z roku
na rok zwiększała się. W budżecie nie uwzględniono osobnych środków mających służyć
przeciwdziałaniu narkomanii oraz ograniczaniu przemocy w rodzinie.
Jak wspomniano powyżej, ważną rolę w procesie przeciwdziałania uzależnieniom
i przemocy w rodzinie odgrywa Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Wybrane dane dotyczące działalności GKRPA w Łękach Szlacheckich oraz lokalnego rynku
napojów alkoholowych przedstawia poniższa tabela.
Tabela 37. Lokalny rynek napojów alkoholowych oraz działalność GKRPA w latach 2012-2014
w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień w gminie
liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych w gminie
liczba przeprowadzonych kontroli punktów sprzedaży napojów
alkoholowych
liczba wydanych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych
liczba decyzji podjętych w sprawie cofnięcia zezwolenia
na sprzedaż napojów alkoholowych
liczba pozytywnych opinii GKRPA w sprawie wydania zezwolenia
liczba negatywnych opinii GKRPA w sprawie wydania zezwolenia
liczba osób, z którymi GKRPA przeprowadziła rozmowy
interwencyjno-motywujące w związku z nadużywaniem alkoholu
liczba osób uzależnionych od alkoholu, wobec których GKRPA
wystąpiła do sądu z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia
odwykowego
liczba osób dotkniętych przemocą w rodzinie, z którymi kontaktowali
się członkowie GKRPA
liczba sprawców przemocy w rodzinie, których GKRPA skierowała
na terapię
liczba sprawców przemocy w rodzinie, przeciwko którym GKRPA
złożyła zawiadomienie do prokuratury o popełnieniu przestępstwa
2012
25
2013
23
2014
26
0
0
0
58
53
71
0
0
0
58
53
71
0
0
0
1
0
0
3
3
2
3
7
10
0
0
0
0
0
0
Dane Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Łękach Szlacheckich.
W latach 2012-2014 liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych w gminie
ulegała niewielkim wahaniom (od 25 w 2012 r. poprzez 23 w 2013 r. do 26 w 2014 r.). Liczba
wydawanych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych także się wahała (z 58 w 2012 r.
poprzez 53 w 2013 r. do 71 w 2014 r.). Taka sama była liczba pozytywnych opinii GKRPA
62
w sprawie wydania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Negatywnych opinii
w tej sprawie nie wydawano i nie podejmowano decyzji w sprawie cofnięcia zezwolenia.
W analizowanym
okresie
nie
prowadzono
kontroli
punktów
sprzedaży
napojów
alkoholowych.
W ramach podejmowanych działań tylko w 2012 r. GKRPA przeprowadziła z jedną
osobą rozmowę interwencyjno-motywującą w związku z nadużywaniem alkoholu. Liczba
osób uzależnionych od alkoholu, wobec których GKRPA wystąpiła do sądu z wnioskiem
o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego w kolejnych latach wynosiła: 3, 3 i 2.
Jeśli chodzi o działalność w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w latach
2012-2014 GKRPA kontaktowała się z odpowiednio: 3, 7 i 10 osobami dotkniętymi tym
problemem. W analizowanym okresie nie kierowano na terapię sprawców przemocy
w rodzinie, nie złożono też w stosunku do żadnego z nich zawiadomienia do prokuratury
o popełnieniu przestępstwa.
Obok Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych istotną funkcję
w profilaktyce i rozwiązywaniu problemów uzależnień oraz przemocy w rodzinie w gminie
pełnią Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Punkt
Konsultacyjny, który służy wsparciem wszystkim, którzy zgłaszają potrzebę pomocy.
Udzielana pomoc to: konsultacje terapeuty uzależnień oraz psychologa, motywowanie do
podjęcia leczenia odwykowego, praca nad nawrotami picia, psychoedukacja, udzielanie
wsparcia, indywidualne rozmowy, porady, informacje.
W ramach realizowanego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych prowadzone są działania profilaktyczne wśród dzieci i młodzieży, m.in. zajęcia
edukacyjno-profilaktyczne realizowane w świetlicach szkolnych – 2 godz. tygodniowo
w Szkole Podstawowej w Trzepnicy, Łękach Szlacheckich i w Gimnazjum w Tomawie,
Organizowane są też realizowane w szkołach konkursy i imprezy masowe z włączeniem
programów profilaktycznych, w tym działania z zakresu Kampanii „Zachowaj Trzeźwy
Umysł”. Dofinansowywany jest również wypoczynek na koloniach profilaktycznych. W 2014
roku dofinansowano półkolonie dla 50 dzieci (koszt 5.000 zł) oraz sfinansowano kolonie nad
morzem dla 6 dzieci (koszt 5.100 zł).
Pomoc osobom dotkniętym problemami uzależnień i przemocy w rodzinie w gminie
świadczy również Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. W latach 2012-2014 była ona
udzielana rodzinom i osobom w rodzinach, które zmagały się z alkoholizmem i przemocą
domową. Pomoc beneficjentom korzystającym ze wsparcia GOPS-u w związku z przemocą
w rodzinie była udzielana w roku 2012 i 2014 (odpowiednio liczba rodzin: 1 i 2, liczba osób
63
w rodzinach: 2 i 6), natomiast pomocy z powodu alkoholizmu udzielano w latach 2012-2014
(odpowiednio liczba rodzin: 5, 4 i 5, liczba osób w rodzinach: 9, 9 i 16).
Warto dodać, że w 2014 r. 3 osoby uzależnione z gminy skorzystały też z pomocy
placówki funkcjonującej poza gminą – Zakładu Leczenia Uzależnień mieszczącego się
w Warcie.
17. PROBLEMY RÓWNOŚCI PŁCI
Polityka równości szans płci jest celowym, systematycznym i świadomym ocenianiem
prowadzonych działań z perspektywy wpływu na warunki życia kobiet i mężczyzn, które ma
na celu przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na płeć i osiągnięcie równości kobiet
i mężczyzn.
Problemy oraz doświadczenia kobiet i mężczyzn powinny być integralnym elementem
planowania, wdrażania i monitorowania realizowanych programów i projektów, aby
nierówność się nie utrwalała, a kobiety i mężczyźni odnosili równe korzyści. Dzięki
wdrażaniu zasady równości szans płci w realizowanych przedsięwzięciach, odpowiadają one
lepiej na specyficzne potrzeby zarówno kobiet, jak i mężczyzn.
Według Komisji Europejskiej barierami równości płci są:
•
segregacja pionowa i pozioma rynku pracy,
•
różnice w płacach kobiet i mężczyzn,
•
mała dostępność elastycznych form czasu pracy,
•
niski udział mężczyzn w wypełnianiu obowiązków rodzinnych,
•
niski udział kobiet w podejmowaniu decyzji,
•
przemoc ze względu na płeć,
•
niewidoczność kwestii płci w ochronie zdrowia,
•
niewystarczający system opieki przedszkolnej,
•
stereotypy płci we wszystkich obszarach,
•
dyskryminacja wielokrotna, szczególnie w odniesieniu do kobiet starszych, imigrujących,
niepełnosprawnych, należących do mniejszości etnicznych.
Wprowadzenie w życie zasad polityki równości płci wymaga przeprowadzenia analizy
sytuacji kobiet i mężczyzn, która opiera się na przedstawieniu danych ilościowych
i jakościowych w podziale na płeć i odniesieniu się do występujących barier równości płci.
W rozpatrywanym okresie struktura ludności gminy pod względem płci nie ulegała
zasadniczym zmianom. W latach 2012-2014 wśród ludności gminy stale mniej niż połowę
64
stanowiły kobiety. Odsetek kobiet w ogólnej liczbie ludności gminy ulegał nieznacznemu
wzrostowi – od 49,15% w 2012 r. poprzez 49,23% w 2013 r. do 49,33% w 2014 r. Dane
w tym zakresie przedstawia kolejna tabela.
Tabela 38. Udział kobiet w liczbie ludności gminy w latach 2012-2014
2012 r.
3.646
2.144
1.792
2013 r.
3.630
2.144
1.787
2014 r.
3.602
2.134
1.777
937
932
931
udział kobiet w liczbie ludności gminy ogółem
49,15%
49,23%
49,33%
udział kobiet w wieku produkcyjnym w liczbie
ludności gminy w wieku produkcyjnym
43,70%
43,47%
43,63%
liczba ludności gminy ogółem
liczba ludności gminy w wieku produkcyjnym
liczba kobiet w gminie
w tym
w wieku produkcyjnym
Dane Głównego Urzędu Statystycznego.
Kobiety stanowiły ponad połowę ogólnej liczby osób bezrobotnych w gminie w 2014
roku, w latach 2012-2013 ich udział w liczbie osób bezrobotnych nie przekraczał 50%. Dane
w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 39. Udział kobiet w liczbie osób bezrobotnych w gminie w latach 2012-2014
liczba osób bezrobotnych w gminie ogółem
liczba bezrobotnych kobiet
udział kobiet bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych
2012
174
86
49,43%
2013
169
71
42,01%
2014
135
71
52,59%
W 2012 r. i 2014 r. udział kobiet bezrobotnych w liczbie osób bezrobotnych (49,43%
w 2012 r., 52,59% w 2014 r.) był stale wyższy niż udział kobiet w wieku produkcyjnym
w ogóle ludności gminy w wieku produkcyjnym (43,70% w 2012 r., 43,63% w 2014 r.),
z czego wynika, iż skala bezrobocia była w tym okresie wyższa wśród kobiet niż wśród
mężczyzn.
Analiza struktury bezrobocia w gminie pod względem płci wykazała, że kobiety
stanowiły większość wśród osób bezrobotnych z wykształceniem wyższym – 85,71%,
średnim ogólnokształcącym – 71,43% oraz z wykształceniem policealnym i średnim
zawodowym – 63,16% i jednocześnie większość wśród osób bezrobotnych ze stażem pracy
od 1 do 5 lat – 70,83%, bez stażu pracy – 64,00%, wśród osób pozostających bez pracy od 12
do 24 miesięcy – 61,90%, od 1 do 3 miesięcy – 60,71% i powyżej 24 miesięcy – 54,55%, jak
również wśród osób bezrobotnych w wieku 18-24 lata – 63,16% oraz 25-34 lata – 61,90%.
65
Ten niepokojący stan rzeczy wskazuje na istnienie nierówności szans kobiet i mężczyzn na
lokalnym rynku pracy.
Problemy dotyczące równości szans płci nie ograniczają się jedynie do zagadnień
związanych z zatrudnieniem. O ile analiza struktury bezrobocia pod względem płci jest oparta
na dostępnych danych liczbowych, to w wielu innych obszarach życia społecznego tego typu
statystyki nie są prowadzone, a występowanie problemów nierówności i dyskryminacji
można szacować na podstawie subiektywnych opinii przedstawicieli danej społeczności.
Dlatego w ramach diagnozy sytuacji w zakresie równości płci w gminie przeprowadzono
badanie przy zastosowaniu anonimowej ankiety, w której pytano o wybrane zagadnienia
dotyczące równości szans kobiet i mężczyzn oraz dyskryminacji ze względu na płeć.
Do analizy przedłożono 26 ankiet wypełnionych przez wybranych losowo
mieszkańców
gminy
oraz
pracowników
Gminnego
Ośrodka
Pomocy
Społecznej.
W pierwszym pytaniu poproszono uczestników badania o odpowiedź na pytanie, czy istnienie
nierówności szans kobiet i mężczyzn jest problemem społecznym. Rozkład odpowiedzi
ilustruje poniższy wykres.
Wykres 9. Czy postrzega Pani/Pan istnienie nierówności szans kobiet i mężczyzn jako problem
społeczny?
tak
7,7%
19,2%
23,1%
raczej tak
nie
26,9%
raczej nie
23,1%
trudno powiedzieć
Dane z badania ankietowego.
Łącznie 46,1% ankietowanych odpowiedziało, że tak lub raczej tak, jednak 46,2%
badanych odpowiedziało, że nie jest lub raczej nie jest to problem społeczny. Nie potrafiło
określić swojego stanowiska w tej kwestii 7,7% respondentów. Nikt jednak z uczestników
badania nie stwierdził, że w ogóle nie dostrzega tego problemu.
Zasada równości szans płci nie jest zasadą dotyczącą tylko kobiet, tworzoną przez
kobiety i dyskryminującą mężczyzn, ani też nie ma na celu doprowadzenia do tego, aby
kobiety i mężczyźni stali się tacy sami. Ma ona ograniczać dyskryminację zarówno kobiet, jak
66
i mężczyzn, przypisując taką samą wartość społeczną, równe prawa oraz równy dostęp do
zasobów (środki finansowe, szanse rozwoju) kobietom i mężczyznom. Z tego względu
w następnym pytaniu zapytano respondentów, kto ich zdaniem jest bardziej zagrożony
problemem nierówności szans kobiet i mężczyzn. W odpowiedzi ponad 46% badanych
stwierdziło, że zagrożone problemem nierówności są kobiety. Jednocześnie 26,9%
respondentów zupełnie nie dostrzegało problemu i tyle samo ankietowanych nie potrafiło
odpowiedzieć na to pytanie. Należy zauważyć, że nikt z uczestników badania nie
odpowiedział, że ten problem dotyczy mężczyzn.
Odpowiadając na następne pytanie ankiety, respondenci wskazywali grupy osób
najbardziej zagrożone w gminie dyskryminacją ze względu na płeć. Rozkład odpowiedzi
ilustruje kolejny wykres.
Wykres 10. Kto jest najbardziej zagrożony dyskryminacją ze względu na płeć w gminie?
osoby bezrobotne lub poszukujące pracy
osoby młode wkraczające na rynek pracy
osoby samotnie wychowujące dzieci
15,9%
18,2%
osoby samotne
6,8%
6,8%
6,8%
2,3%
4,5%
osoby o niskich kwalifikacjach
osoby pracujące
11,4%
2,3%
osoby uzyskujące niskie dochody
25,0%
osoby niepełnosprawne
osoby starsze
nie ma takich osób
Najczęściej wskazywano odpowiedź, że są to osoby o niskich kwalifikacjach (25%),
osoby bezrobotne lub poszukujące pracy (15,9%) oraz osoby samotnie wychowujące dzieci
(11,4%). Wymieniono również m.in. osoby młode, wkraczające na rynek pracy, osoby
niepełnosprawne oraz osoby starsze (po 6,8%), a także osoby pracujące (4,5%). Duży odsetek
respondentów (18,2%) stwierdził jednak, że nie ma takich osób.
Kolejne pytanie dotyczyło opinii na temat ograniczenia przez płeć możliwości kariery
zawodowej. Według 32% respondentów płeć ogranicza możliwości kariery zawodowej,
natomiast 68% badanych jest przekonane, że płeć nie ogranicza możliwości w tym zakresie.
67
W następnym pytaniu zapytano ankietowanych, czy znają w gminie przypadki
dyskryminacji ze względu na płeć. Ponad 46% badanych stwierdziło, że nie zna takich
przypadków, z kolei 30,8% ankietowanych o nich nie słyszało. Przeciwnego zdania było
łącznie 23% respondentów. Rozkład odpowiedzi ilustruje kolejny wykres.
Wykres 11. Czy zna Pani/Pan przypadki dyskryminacji ze względu na płeć w gminie?
znam takie przypadki
3,8%
30,8%
19,2%
słyszałem(-am) o takich
przypadkach
nie znam takich przypadków
nie słyszałem o takich przypadkach
46,2%
Ankietowani odpowiadali również na pytanie, czy ich osobiście lub członków ich
rodzin dotknęła dyskryminacja ze względu na płeć. Zdecydowana większość (92%)
odpowiedziała przecząco, natomiast 8% respondentów zetknęło się z dyskryminacją wśród
najbliższych.
Kolejne pytanie dotyczyło skali występującej w gminie dyskryminacji ze względu na
płeć. Rozkład odpowiedzi ilustruje poniższy wykres.
Wykres 12. Jeśli dyskryminacja ze względu na płeć jest problemem w gminie, jaka jest jego
skala?
3,8%
wysoka
7,7%
7,7%
średnia
42,3%
niska
trudno powiedzieć
38,5%
68
nie dostrzegam problemu
Ponad 42% badanych w ogóle nie dostrzega problemu, a odpowiedzi na to pytanie nie
było w stanie udzielić 38,5% ankietowanych. Problem dostrzega, a jego skalę uważa za
średnią 7,7% badanych i tyle samo respondentów uważa ją za niską, zaś jako wysoką tylko
3,8% pytanych.
Ankietowani udzielali również odpowiedzi na pytania dotyczące prowadzonych
w gminie działań na rzecz równości szans kobiet i mężczyzn lub w celu przeciwdziałania
dyskryminacji ze względu na płeć. Z udzielonych odpowiedzi wynika, że takie działania są
trudne do określenia przez mieszkańców gminy, dlatego większość respondentów (52%) nie
jest w stanie ich ocenić, zaś 40% uważa, że takie działania w ogóle nie są w gminie
prowadzone. Tylko 8% zapytanych potwierdziło prowadzenie takich działań.
Z przeprowadzonego badania wynika, że problemy dotyczące równości płci w gminie
koncentrują się głównie w obszarze zatrudnienia i dotyczą kobiet, których udział
w analizowanym okresie w liczbie osób bezrobotnych był wyższy niż udział kobiet w wieku
produkcyjnym w ogóle ludności gminy w wieku produkcyjnym. Nadto kobiety stanowiły
większość wśród osób bezrobotnych z wykształceniem wyższym, średnim ogólnokształcącym
oraz z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym. Jednocześnie kobiety stanowiły
większość wśród osób bezrobotnych ze stażem pracy od 1 do 5 lat i bez stażu pracy. To
uprawnia do sformułowania wniosku, iż należy podejmować działania zmierzające do
poprawy sytuacji w zakresie równości płci, położyć nacisk na przyczynianie się do osłabienia
istniejących nierówności w obszarze rynku pracy, a także uwzględnić zagadnienie równości
płci w działaniach ukierunkowanych na wspieranie rodzin i wspomaganie rozwoju dzieci
i młodzieży.
Warto przy tym mieć na względzie, by uczytelniać takie działania, gdyż – jak
pokazała analiza ankiet – większość respondentów nie była w stanie ich ocenić.
18. SYTUACJA DZIECKA
Dziecko wymaga szczególnej opieki i troski. Działalność na jego rzecz powinna
polegać przede wszystkim na ochronie jego praw, wyrównywaniu szans życiowych poprzez
ułatwianie dostępu do oświaty, służby zdrowia i wypoczynku oraz na asekurowaniu go
w obliczu zagrożeń.
Analiza sytuacji dziecka w gminie Łęki Szlacheckie została dokonana na podstawie
badań ankietowych przeprowadzonych w funkcjonujących na jej terenie placówkach
oświatowych. Badania te pozwoliły zdiagnozować środowisko przedszkolne, szkolne
i rodzinne uczniów pod kątem występowania zachowań o cechach patologii społecznej oraz
69
uzyskać informację na temat prowadzonych w szkołach działań opiekuńczo-wychowawczych,
profilaktycznych i leczniczych.
Do analizy przedłożono ankiety – wypełnione przez pedagogów szkolnych lub
dyrektorów – z następujących placówek oświatowych:
•
Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Łękach Szlacheckich (liczba
uczniów: 157 – szkoła podstawowa (107), oddziały przedszkolne (25), punkt
przedszkolny (25), liczba nauczycieli: 18);
•
Publiczna Szkoła Podstawowa im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego w Trzepnicy –
oddział przedszkolny, szkoła podstawowa (liczba uczniów: 165, liczba nauczycieli: 18);
•
Publiczne Gimnazjum im. gen. Stefana „Grota” Roweckiego w Tomawie – (liczba
uczniów: 118, liczba nauczycieli: 20).
Zasoby i oferta szkolna
Z analizy ankiet wynika, że wszystkie placówki zatrudniają pedagoga. Logopedę
zatrudnia tylko 1 szkoła (brak wskazania w PSP w Trzepnicy i Gimnazjum w Tomawie).
Żadna z placówek nie zatrudnia pielęgniarki, psychologa i doradcy zawodowego.
Wszystkie placówki prowadzą dożywianie uczniów (potrzebujące dzieci – łącznie 82
– są objęte tą formą pomocy), dwie placówki zgłosiły potrzebę zwiększenia o 55 liczby dzieci
i młodzieży objętych tym rodzajem wsparcia.
Wszystkie placówki zapewniają uczniom dostęp do Internetu oraz dają możliwość
korzystania z sali gimnastycznej. Ani jedna z placówek nie posiada klas lub oddziałów
integracyjnych. Przedstawiciele Publicznej Szkoły Podstawowej w Łękach Szlacheckich
zauważyli trudności z dojazdem uczniów na zajęcia spowodowane tym, iż rodzice uważają,
że dowóz do szkoły zaczyna się zbyt wcześnie (kursy ranne dla dzieci z Piwaków,
Ogrodzonej i Huty rozpoczynają się od godziny 6.30 – są nimi objęte dzieci 5- i 6-letnie).
Wszystkie placówki oferują dzieciom i młodzieży zajęcia dodatkowe. Najczęściej
przyjmują one postać różnorodnych tematycznie kół zainteresowań (m.in. koła przedmiotowe,
koła zainteresowań, zajęcia ruchowe i sportowe, gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna,
a także SKS). Jednocześnie we wszystkich placówkach prowadzone są zajęcia dla uczniów
ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wśród nich najczęściej organizowane są: zajęcia
wyrównawcze (3 placówki), korekcyjno-kompensacyjne (1), logopedyczne (1) oraz terapia
pedagogiczna (2).
70
Problemy dosięgające uczniów i ich rodziny
Ankietowani identyfikowali problemy, które w najpoważniejszym stopniu dosięgają
uczniów i ich rodziny, w dwojaki sposób, tj. odpowiadając na pytanie o charakterze otwartym
oraz wypełniając zamknięty katalog cech patologicznych, obejmujący 14 zmiennych.
Określając problemy w odpowiedzi na pytanie otwarte, badani wskazywali głównie na
brak zagospodarowania wolnego czasu dla dzieci, jak również brak oferty edukacyjnej w dni
wolne od zajęć szkolnych. Według niektórych pytanych problemem jest również deficyt
miejsc do spotkań, przez co dzieci spędzają czas w domu przy telewizorze lub komputerze.
Ankietowani zwracali także uwagę na problem ubóstwa w rodzinach oraz dysfunkcje
występujące w domu, odnoszące się głównie do nadużywania alkoholu przez rodziców i – co
się często z tym wiąże – przemocy.
Wypełniając zamknięty katalog cech patologicznych, ankietowani stwierdzali ich
obecność, podając jednocześnie liczbę ujawnionych przypadków. Szczegółowe informacje na
temat zdiagnozowanych w środowisku szkolnym i w domu rodzinnym uczniów problemów
społecznych zawierają poniższe tabele.
Tabela 40. Nieakceptowalne zachowania i zjawiska patologiczne występujące w środowisku
dzieci i młodzieży z gminy uczęszczających do szkół podstawowych i gimnazjalnych
obecność poszczególnych cech
cechy patologii społecznej
palenie papierosów
sięganie po alkohol
sięganie po narkotyki
niszczenie mienia szkolnego
kradzieże
dyskryminacja
udział w grupach negatywnych
agresja i przemoc w grupie rówieśniczej
autoagresja
ucieczki z domu
przestępczość ujawniona
przypadki wymagające nadzoru kuratora
sądowego
zaniedbanie przez dom
przemoc w rodzinie
wykorzystywanie seksualne
liczba placówek,
w których
stwierdzono
1
1
–
2
–
–
–
2
–
–
–
liczba
liczba placówek,
ujawnionych
w których
przypadków nie stwierdzono
4
2
3
2
–
3
2
1
–
3
–
3
–
3
2
1
–
3
–
3
–
3
1
2
2
1
1
–
ok. 20
2
–
2
2
3
Dane z badań ankietowanych przeprowadzonych w placówkach oświatowych gminy.
71
Do problemów najczęściej uwidaczniających się w szkole i w domu rodzinnym dzieci
i młodzieży należy zaliczyć: zaniedbanie przez dom, w mniejszym stopniu sięganie przez
uczniów po papierosy i alkohol, stosowanie agresji i przemocy w grupie rówieśniczej,
niszczenie mienia szkolnego, problemy wymagające nadzoru kuratora sądowego, a także
przemoc w rodzinie.
Obszary, w jakich należałoby przeprowadzić badania wśród dzieci, młodzieży i rodziców
Ankietowani identyfikowali również obszary, w jakich należałoby przeprowadzić
badania wśród dzieci, młodzieży i rodziców. Najczęściej podkreślali potrzebę diagnozy
problemów związanych z wychowaniem dzieci, jak również komunikacji pomiędzy szkołą
a rodzicami. Zwracali również uwagę, iż należy dokładnie zdiagnozować pozalekcyjną
działalność szkoły. W opinii ankietowanych ważne jest też rozpoznanie potrzeb edukacyjnych,
które byłyby realizowane poza szkołą.
Działania profilaktyczne podejmowane w szkołach
W placówkach oświatowych podejmowane są różnorodne działania wychowawcze
i profilaktyczne. Wśród nich realizowane są programy i kampanie profilaktyczne związane
z bezpieczeństwem,
profilaktyką
uzależnień,
profilaktyką
przemocy,
eliminowaniem
zachowań agresywnych oraz promowaniem zdrowego stylu życia (m.in. „Nie pal przy mnie,
proszę”, „Znajdź właściwe rozwiązanie”, „Postaw na rodzinę”, „Klub Bezpiecznego
Puchatka”, „Między nami kobietkami”, „Klub Panda”). Organizowane są zajęcia
profilaktyczno-edukacyjne, a także spotkania i pogadanki ze strażakami, policjantami
i kuratorem sądowym. Powołano koordynatora do spraw bezpieczeństwa. Prowadzona jest też
pedagogizacja rodziców.
Badania i działania profilaktyczne i naprawcze konieczne do przeprowadzenia
Według większości ankietowanych podejmowane w placówkach oświatowych
różnorodne działania wychowawcze i profilaktyczne są wystarczające, prowadzone
systematycznie i nie występuje potrzeba prowadzenia nowych działań.
Współpraca szkół z rodzicami uczniów
Przedstawiciele wszystkich ankietowanych placówek uznali współpracę z rodzicami
uczniów za zadowalającą. W jej ramach odbywają się zebrania ogólne z dyrektorem oraz
z wychowawcami, rozmowy z pedagogiem, jak również konsultacje indywidualne według
72
ustalonego harmonogramu. Mają też miejsce kontakty telefoniczne. Szkoła udziela pomocy
w rozwiązywaniu problemów wychowawczych. We współpracy z Poradnią PsychologicznoPedagogiczną prowadzona jest głęboka diagnostyka dzieci z trudnościami w nauce oraz
z problemami z zachowaniem.
Współpraca szkół z instytucjami i organizacjami wspierającymi dzieci, młodzież
i rodziny
Podobnie jak w przypadku oceny współpracy szkół z rodzicami, przedstawiciele
wszystkich badanych placówek stwierdzili, że współpraca z instytucjami i organizacjami
wspierającymi dzieci, młodzież i rodziny jest zadowalająca. Do podmiotów tych zaliczyli:
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną, Urząd
Gminy, Gminną Bibliotekę, Kuratorium Oświaty, Policję, Straż Pożarną, parafie, jak również
kuratorów sądowych.
Współpraca polega m.in. na organizowaniu spotkań, szkoleń i warsztatów dla
nauczycieli, uczniów i rodziców, przygotowywaniu przedstawień dla dzieci, jak również
prowadzeniu konsultacji indywidualnych. Rodzice uczestniczą też w prelekcjach.
Potrzeby dzieci i młodzieży
Wskazując najpilniejsze potrzeby dzieci i młodzieży, pedagodzy zwrócili uwagę na
konieczność zagospodarowania wolnego czasu dzieci po wyjściu ze szkoły, stworzenia
aktywnych form zajęć pozalekcyjnych, zaangażowania uczniów w spotkania zespołowe na
świeżym powietrzu, a także zapewnienia miejsc do organizacji spotkań dla dzieci
i młodzieży. Ankietowani wskazali również na potrzebę wspierania dzieci pochodzących
z rodzin ubogich poprzez dożywianie i dofinansowanie wyprawek szkolnych. Respondenci
podkreślili także konieczność zapewnienia pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Zwrócono
też uwagę na potrzebę poszerzenia bazy edukacyjnej szkoły i zwiększenia nakładów
finansowych na nowe technologie.
Możliwości przyczynienia się szkół do poprawy sytuacji dzieci i młodzieży
Zastanawiając się nad tym, w jaki sposób szkoła może się przyczynić do poprawy
sytuacji dzieci i młodzieży w gminie, pedagodzy wskazywali przede wszystkim na
konieczność zagospodarowania czasu wolnego uczniów poprzez poszerzenie oferty zajęć
pozalekcyjnych rozwijających zainteresowania, kół przedmiotowych dla dzieci uzdolnionych,
zajęć profilaktycznych,
imprez okolicznościowych i uroczystości
środowiskowych.
Respondenci zwracali także uwagę na potrzebę zachęcania i przygotowywania uczniów do
73
udziału w konkursach wewnętrznych, międzyszkolnych, powiatowych itp. Ankietowani
wspominali również o konieczności wspierania uczniów w rozwoju emocjonalnym. Wśród
propozycji znalazła się też potrzeba większego wsparcia materialnego dla szkoły ze strony
organu prowadzącego (gminy).
Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży w gminie w opinii społeczności lokalnej
O wyrażenie swoich opinii na temat obecnej organizacji czasu wolnego dzieci
i młodzieży w gminie poproszono przedstawicieli społeczności lokalnej, wśród których
znaleźli się losowo wybrani mieszkańcy gminy oraz przedstawiciele samorządu i instytucji
gminnych. Rozkład uzyskanych odpowiedzi ilustruje poniższy wykres.
Wykres 13. Jaka jest organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży w gminie?
3,6% 3,6%
dobra
wystarczająca
niewystarczająca
92,9%
Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży w gminie została oceniona negatywnie.
Tylko 3,6% respondentów uznało ją za dobrą i tyle samo za wystarczającą. Natomiast jako
niewystarczającą, co budzi szczególny niepokój, oceniło ją aż 92,9% ankietowanych. Nikt
z badanych nie stwierdził, że organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży jest bardzo dobra.
19. SYTUACJA OSÓB STARSZYCH
Jednym z głównych problemów demograficznych w Polsce jest zjawisko starzenia się
społeczeństwa. Według przewidywań GUS-u liczba osób w wieku emerytalnym wzrośnie
74
z niemal 6,5 miliona w 2010 roku do co najmniej 9,6 miliona w 2035 roku, co stanowić
będzie 26,7% całej populacji kraju.
Struktura wiekowa ludności gminy Łęki Szlacheckie jest w pewnym sensie
potwierdzeniem tej tendencji. W ostatnich latach ma tutaj miejsce wzrost liczby osób w wieku
poprodukcyjnym przy jednoczesnym kurczeniu się populacji młodszych grup wiekowych.
Dane szczegółowe zawiera poniższa tabela.
Tabela 41. Osoby w wieku poprodukcyjnym w strukturze ludności gminy w latach 2012-2014
2012
2013
2014
3.732
3.723
3.630
708
704
739
18,97%
18,91%
20,36%
liczba mieszkańców gminy ogółem
liczba osób w wieku poprodukcyjnym
udział osób w wieku poprodukcyjnym w ludności gminy
Z analizy danych statystycznych dotyczących sytuacji demograficznej gminy wynika,
że udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności w latach 2012-2013
nieznacznie się wahał, zaś w 2014 r. uległ wzrostowi; wynosił on odpowiednio: 18,97%,
18,91 i 20,36%.
Należy także mieć na uwadze malejącą dzietność rodzin, a z drugiej strony
wydłużający się średni okres życia. Stanowi to dobitne potwierdzenie procesu starzenia się
społeczeństwa i jest bardzo niekorzystną przesłanką, a zarazem wyzwaniem dla służb
i instytucji realizujących założenia polityki społecznej. Sytuacja ta wymaga ukierunkowania
działań pomocowych w większym stopniu na potrzeby ludzi starszych, aby udzielać
odpowiedniego do potrzeb wsparcia – materialnego bądź rzeczowego, ale także zapewnić
dostęp do usług medycznych, opiekuńczych i rehabilitacyjnych oraz zorganizować
różnorodne formy aktywizacji ruchowej, towarzyskiej i kulturalnej.
Biorąc pod uwagę prognozy demograficzne, należy oczekiwać, że problemy związane
z wiekiem będą w kolejnych latach ulegać nasileniu. Osoby starsze są z reguły bardziej
narażone na choroby. Wiąże się z tym problem występowania niepełnosprawności
i uzależnienia od pomocy innych. Należy zauważyć, że wśród beneficjentów pomocy
społecznej, udzielanej przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Łękach Szlacheckich,
w 2014 roku było 15 osób w wieku 61-70 lat.
zapytano mieszkańców gminy Łęki Szlacheckie o problemy, z jakimi borykają się osoby
starsze w gminie. W odpowiedzi najczęściej wskazywano samotność, utrudniony dostęp do
placówek
służby
zdrowia,
lekarzy
specjalistów
75
i
rehabilitantów,
brak
opieki
i niewystarczające wsparcie w formie usług opiekuńczych, a także ubóstwo oraz brak oferty
spędzania czasu wolnego.
Natomiast wśród działań, jakie należałoby podjąć w celu poprawy sytuacji osób
starszych w gminie, ankietowani wskazywali: utworzenie domu opieki społecznej, klubu
seniora, zwiększenie dostępu do usług medycznych, lekarzy specjalistów i rehabilitantów oraz
działania mające na celu integrację osób starszych i zapobieganie ich wykluczeniu
społecznemu poprzez spotkania seniorów, wycieczki, zajęcia edukacyjne, kulturalne
i sportowe.
W kolejnym pytaniu uczestnicy badania ankietowego zostali poproszeni o ocenę
realizowanych w gminie działań adresowanych do osób starszych. Rozkład uzyskanych
odpowiedzi ilustruje poniższy wykres.
Wykres 14. Jak Pani/Pan ocenia realizowane w gminie działania adresowane do osób starszych?
10,7%
14,3%
3,6%
dobrze
wystarczajaco
niewystarczająco
71,4%
nie mam zdania
Oceniając realizowane w gminie działania adresowane do osób starszych, nikt
z uczestników badania nie wskazał oceny bardzo dobrej. Dobrze oceniło działania
adresowane do osób starszych 10,7% ankietowanych, a kolejne 3,6% uznało je za
wystarczające. Co niepokojące, największa grupa ankietowanych – ponad 71% – była zdania,
że działania te są niewystarczające. Jednocześnie 14,3% ankietowanych nie miało zdania na
ten temat.
76
20. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról
społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu,
w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Schorzeniami, które najczęściej
przyczyniają się do niepełnosprawności, są choroby układu krążenia oraz dysfunkcje narządu
ruchu. Z uwagi na to, że, jedynym pełnym badaniem, którego wyniki pozwalają ustalić liczbę
osób niepełnosprawnych oraz umożliwiają ich charakterystykę, są narodowe spisy
powszechne, w analizie sytuacji tej grupy ludności gminy wykorzystano dane z ostatniego
opublikowanego spisu, który został przeprowadzony w 2002 roku.
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, iż w 2002 roku w gminie Łęki
Szlacheckie mieszkały ogółem 492 osoby niepełnosprawne. Było wśród nich 250 kobiet i 242
mężczyzn. W ramach ogólnej liczby osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w gminie
odnotowano 346 osób niepełnosprawnych prawnie i 146 osób niepełnosprawnych tylko
biologicznie. Udział osób dotkniętych niepełnosprawnością w ogóle ludności gminy wynosił
12,8%.
Informacje, które w pewnym stopniu umożliwiają obserwację zachodzących
w kolejnych latach zmian liczebności osób niepełnosprawnych w gminie oraz wskazanie
trendu tych zmian, zawierają dane dotyczące liczby rodzin w gminie, korzystających
z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności. Z danych Gminnego Ośrodka Pomocy
Społecznej w Łękach Szlacheckich wynika, że w latach 2012-2014 niepełnosprawność była
pierwszym, pod względem liczby beneficjentów, powodem przyznawania pomocy społecznej
w gminie. Poniższa tabela przedstawia dane na temat liczby rodzin oraz liczby osób w tych
rodzinach, które korzystały z pomocy społecznej świadczonej przez GOPS w latach 20122014.
Tabela 42. Rodziny w gminie korzystające z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności
w latach 2012-2014
2012
2013
2014
liczba rodzin
56
56
57
liczba osób łącznie w rodzinach
142
141
135
W 2012 roku z pomocy społecznej udzielonej przez Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Łękach Szlacheckich z powodu niepełnosprawności skorzystało 56 rodzin
liczących 142 osoby. Ponadto w 2012 roku wypłacono 303 świadczenia (na łączną kwotę
77
23.780 zł) w postaci dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka
niepełnosprawnego.
W 2013 roku z pomocy GOPS-u z powodu niepełnosprawności skorzystało 56 rodzin
liczących 141 osób. W tym samym roku wypłacono 310 świadczeń (na łączną kwotę 24.060
zł) w postaci dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka
niepełnosprawnego.
W 2014 roku z pomocy GOPS-u z powodu niepełnosprawności skorzystało 57 rodzin
liczących 135 osób. W tym samym roku wypłacono 333 dodatki do zasiłku rodzinnego
z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego (na łączną kwotę 24.060 zł).
Warto w tym miejscu przytoczyć informacje Powiatowego Zespołu ds. Orzekania
o Niepełnosprawności w Piotrkowie Trybunalskim, dotyczące orzeczeń o niepełnosprawności
lub
o
stopniu
niepełnosprawności
(z
uwzględnieniem
orzeczonego
stopnia
niepełnosprawności) wydanych mieszkańcom gminy Łęki Szlacheckie w latach 2012-2014.
Z danych tych wynika, że malała liczba orzeczeń wydanych dzieciom z gminy,
wahaniom ulegała natomiast liczba orzeczeń wydanych osobom dorosłym. Liczba decyzji
o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności zmniejszała się, wahaniom zaś
ulegała liczba orzeczeń o lekkim stopniu niepełnosprawności. Dane w tym zakresie zawiera
poniższa tabela.
Tabela 43. Orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności wydane
mieszkańcom gminy w latach 2012-2014
liczba orzeczeń o niepełnosprawności wydanych dzieciom
z gminy do lat 16
liczba orzeczeń o stopniu niepełnosprawności wydanych
mieszkańcom gminy powyżej 16. roku życia
w tym
o znacznym stopniu niepełnosprawności
2012
2013
2014.
14
10
8
59
38
44
27
10
10
w tym
o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności
25
24
23
w tym
o lekkim stopniu niepełnosprawności
7
4
11
Dane Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Trybunalskim.
Osoby niepełnosprawne zamieszkałe w gminie Łęki Szlacheckie mogą korzystać
ze wsparcia finansowego udzielanego przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Piotrkowie Trybunalskim, które dysponuje środkami na dofinansowanie uczestnictwa, wraz
z opiekunami, w turnusach rehabilitacyjnych, zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny,
przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, likwidacji barier architektonicznych,
technicznych lub w komunikowaniu się. Poniższa tabela przedstawia dane na temat liczby
osób niepełnosprawnym z gminy, które w latach 2012-2014 skorzystały z tego wsparcia.
78
Tabela 44. Wsparcie udzielone przez PCPR niepełnosprawnym mieszkańcom gminy w latach
2012-2014
2012
2013
2014
5
1
1
10
8
8
1
0
1
liczba osób niepełnosprawnych z gminy, którym dofinansowano
uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych
liczba osób niepełnosprawnych z gminy, którym dofinansowano zakup
sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych, środków
pomocniczych
liczba osób niepełnosprawnych z gminy, którym dofinansowano
likwidację barier architektonicznych, technicznych, w komunikowaniu się
Dane Powiatowego Centrum Pomocy w Piotrkowie Trybunalskim.
W badaniu ankietowym przeprowadzonym na potrzeby niniejszego opracowania
zadano mieszkańcom gminy Łęki Szlacheckie dwa pytania, pozwalające uzyskać opinie na
temat wsparcia udzielanego mieszkańcom gminy borykającym się z problemami
niepełnosprawności.
Zaledwie 10,7% ankietowanych dobrze oceniło realizowane w gminie działania na
rzecz osób niepełnosprawnych. Z kolei 14,3% uznało te działania za wystarczające. Ponad
57% badanych stwierdziło jednak, że są one niewystarczające. Jednocześnie zdania w tej
sprawie nie miało 17,9% respondentów. Nieco lepiej ankietowani mieszkańcy gminy ocenili
dostęp do wsparcia i rehabilitacji dla rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi w gminie. Jako
dobry określiło go 11,1% respondentów, a jako wystarczający ponad 22%. Natomiast 40,7%
uznało, że jest niewystarczający. Należy przy tym zauważyć, że 25,9% pytanych nie miało
żadnego zdania na ten temat. Trzeba przy tym zaznaczyć, że udzielając odpowiedzi na
powyższe pytania ankiety, w obydwu przypadkach nikt z uczestników badania nie wskazał
oceny bardzo dobrej. Rozkład uzyskanych odpowiedzi ilustrują poniższe wykresy.
Wykres 15. Jak Pani/Pan ocenia realizowane w gminie działania na rzecz niepełnosprawnych?
dobrze
10,7%
17,9%
14,3%
wystarczająco
niewystarczająco
nie mam zdania
57,1%
79
Wykres 16. Jaki jest dostęp do wsparcia i rehabilitacji dla rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi
w gminie?
dobry
11,1%
25,9%
22,2%
wystarczający
niewystarczający
nie mam zdania
40,7%
Analizując wyniki badania, nie można pominąć faktu, że na obydwa pytania część
respondentów odpowiedziało „nie mam zdania”. Można przypuszczać, że taka część
populacji gminy nie ma żadnej orientacji w sytuacji osób niepełnosprawnych, ponieważ nie
ma takich osób w ich najbliższym otoczeniu. Jednocześnie zdecydowana większość,
przynajmniej w pewnym stopniu, orientuje się w sytuacji osób niepełnosprawnych w gminie.
Należy więc odnotować, iż problemy osób niepełnosprawnych i ich rodzin są w gminie na
tyle istotne, że zauważa je większość mieszkańców. Jednocześnie tylko 7,2% uczestników
badania zaliczyło osoby niepełnosprawne i ich rodziny do grup szczególnie zagrożonych
marginalizacją i wykluczeniem społecznym, a nikt z respondentów nie wskazał problemów
wynikających z niepełnosprawności wśród najbardziej uwidaczniających się problemów
w gminie. Wypływa stąd wniosek, że osoby niepełnosprawne w gminie nie są izolowane.
Mogą liczyć na zrozumienie lokalnej społeczności i wsparcie instytucji pomocowych, choć
w powszechnym odczuciu oferowane im wsparcie i podejmowane na ich rzecz działania nie
są w pełni dostosowane do potrzeb.
Biorąc pod uwagę wszystkie dane dotyczące sytuacji osób niepełnosprawnych
zgromadzone na potrzeby tego opracowania diagnostycznego, trzeba zaliczyć tę kwestię do
istotnych problemów społecznych, z jakimi muszą się zmierzyć instytucje pomocowe
działające na terenie gminy.
80
21. ANALIZA SWOT
Analiza SWOT (jej nazwa to akronim angielskich słów: Strengths – mocne strony,
Weaknesses – słabe strony, Opportunities – szanse i Threats – zagrożenia) opiera się na
wspólnym
usystematyzowaniu
posiadanych
informacji
z danego
obszaru,
poprzez
przyporządkowanie ich do jednej z czterech grup (mocne strony, słabe strony, szanse
i zagrożenia). Dzięki takiemu postępowaniu z całego posiadanego zasobu informacji zostają
wyodrębnione i zidentyfikowane te, które są istotne strategicznie. W przypadku Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych analiza SWOT stanowi efektywną metodę
identyfikacji mocnych i słabych stron lokalnego systemu pomocy społecznej oraz szans
i zagrożeń, jakie przed nim stoją. Pozwala oszacować potencjał, jakim się dysponuje, oraz
określić stopień, w jakim posiadane zasoby odpowiadają potrzebom i oczekiwaniom
społeczności lokalnej.
Przedstawiona poniżej analiza – przeprowadzona z udziałem przedstawicieli
samorządu gminy, który jest podmiotem analizy – obejmuje następujące obszary:
•
bezrobocie, ubóstwo, bezdomność;
•
rodzina, dziecko i młodzież;
•
zdrowie, uzależnienia, przemoc w rodzinie;
•
starość;
•
niepełnosprawność;
•
kapitał społeczny i ludzki.
Obszar BEZROBOCIE, UBÓSTWO, BEZDOMNOŚĆ
•
•
•
•
•
•
•
•
mocne strony
prowadzenie działań mających na celu
ograniczenie zjawiska bezrobocia w gminie,
w tym wśród kobiet
podejmowanie działań służących ograniczeniu
zjawiska dziedziczenia bezrobocia
prowadzenie przez pracowników socjalnych
działań służących aktywizacji osób
bezrobotnych
upowszechnianie ofert pracy oraz informacji
o wolnych miejscach pracy
rozpowszechnianie informacji o usługach
poradnictwa zawodowego oraz szkoleniach
podejmowanie działań służących
przeciwdziałaniu ubóstwu
diagnozowanie problemu bezdomności
prowadzenie działań zapobiegających
•
•
•
•
•
•
81
słabe strony
brak działań służących aktywizacji osób
bezrobotnych w wieku 45 lat i więcej
nierozpowszechnianie ofert pracy z zagranicy
niepozyskiwanie środków finansowych
z funduszy zewnętrznych na przeciwdziałanie
bezrobociu, w tym funduszy strukturalnych
Unii Europejskiej
ograniczone działania mające na celu
zachęcanie inwestorów do tworzenia nowych
miejsc pracy
brak działań wpływających
na dostosowywanie kierunków kształcenia
do potrzeb rynku pracy
brak możliwości skorzystania z oferty
organizacji pozarządowych działających na
rzecz osób bezrobotnych
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
bezdomności
informowanie bezdomnych oraz osób
zagrożonych bezdomnością o przysługujących
im prawach oraz dostępnych formach pomocy
możliwość zapewnienia osobom bezdomnym
schronienia na terenie gminy
udzielanie wsparcia osobom bezdomnym
przybywającym z innych gmin
zapewnianie wsparcia osobom wychodzącym
z bezdomności
prowadzenie działań uwrażliwiających
mieszkańców na problemy osób bezdomnych
możliwość skorzystania przez osoby
bezdomne i zagrożone bezdomnością z oferty
ich rzecz – organizacje spoza terenu gminy
corocznie podpisywane porozumienie
z Noclegownią w Piotrkowie Trybunalskim
o współpracy dotyczącej opieki nad osobami
bezdomnymi z terenu gminy
szanse
malejący poziom bezrobocia
spadek poziomu bezrobocia wśród kobiet
zmniejszająca się skala zjawiska dziedziczenia
bezrobocia
wystarczająca wiedza osób bezrobotnych
o dostępnych ofertach pracy i wolnych
miejscach pracy
korzystanie przez osoby bezrobotne z dostępu
do europejskich rynków pracy
ograniczanie bezrobocia dzięki środkom
finansowym z funduszy zewnętrznych
(m.in. z funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej)
odpowiednie rozpoznanie zjawiska
bezdomności
niezwiększająca się liczba osób zagrożonych
bezdomnością
spełniające standardy usługi świadczone
osobom bezdomnym
posiadanie przez bezdomnych lub osoby
zagrożone bezdomnością wiedzy
o przysługujących im prawach i dostępnych
formach wsparcia
wystarczające możliwości zapewnienia
schronienia osobom bezdomnym na terenie
gminy
brak osób bezdomnych przybywających
z innych gmin
wystarczające wsparcie udzielane osobom
wychodzącym z bezdomności
brak zjawiska dyskryminacji osób
bezdomnych
• brak działań służących ograniczeniu zjawiska
nielegalnego zatrudnienia
• zatrudnianie do prac dorywczych na tzw.
„umowy śmieciowe” za bardzo niskie
wynagrodzenia (ok. 6 zł/h)
• brak standaryzacji usług świadczonych
osobom bezdomnym
• brak działań na rzecz reintegracji zawodowej
osób bezdomnych
•
•
•
•
•
•
•
82
zagrożenia
zwiększająca się liczba osób bezrobotnych
wymagających aktywizacji
niewystarczająca wiedza osób bezrobotnych
o usługach poradnictwa zawodowego
i szkoleniach
niezwiększająca się liczba inwestorów
tworzących nowe miejsca pracy
brak organizacji pozarządowych działających
na rzecz osób bezrobotnych
utrzymujący się poziom nielegalnego
zatrudnienia
występowanie zjawiska postępującego
ubóstwa wśród mieszkańców gminy
brak na terenie gminy organizacji
pozarządowych działających na rzecz osób
bezdomnych
Obszar RODZINA, DZIECKO I MŁODZIEŻ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
mocne strony
słabe strony
wdrażanie działań zapobiegających
• brak w gminie grup i ośrodków wsparcia dla
dysfunkcjom rodzin
osób samotnie wychowujących dzieci i rodzin
prowadzenie efektywnej pracy socjalnej
• niewystarczające możliwości rozwoju
w obszarze rodzin wymagających wsparcia
szkolnictwa ponadgimnazjalnego
przeprowadzanie analiz potrzeb rodzin, dzieci
i młodzieży
dostateczny dostęp do poradnictwa
specjalistycznego dla rodzin wymagających
tego rodzaju wsparcia
funkcjonowanie sieci placówek wsparcia
dziennego dla dzieci i młodzieży
koordynowanie działań instytucji
wspierających rodziny, dzieci i młodzież
monitorowanie zapotrzebowania na opiekę
przedszkolną
odpowiednia baza dydaktyczna zapewniająca
właściwy rozwój uczniów w szkołach
podstawowych i gimnazjach
oferowanie uczniom zajęć pozalekcyjnych
przez placówki oświatowe
dostosowywanie do potrzeb i oczekiwań
dzieci i młodzieży oferty spędzania czasu
wolnego
podejmowanie współpracy z organizacjami
pozarządowymi działającymi na rzecz rodzin,
dzieci i młodzieży
propagowanie wśród dzieci i młodzieży idei
wolontariatu
szanse
wystarczający zakres pracy socjalnej
prowadzonej z rodzinami wymagającymi
wsparcia
dostateczne rozpoznanie potrzeb rodzin,
odpowiednie środki finansowe na utrzymanie
i rozwój bazy dydaktycznej szkół
podstawowych i gimnazjalnych
zaspokajająca oczekiwania uczniów
i rodziców oferta zajęć pozalekcyjnych
•
•
•
•
•
•
•
•
•
83
zagrożenia
wzrost liczby rodzin wymagających wsparcia
w formie poradnictwa specjalistycznego
nieadekwatna do potrzeb oferta grup
i ośrodków wsparcia dla rodzin i osób
samotnie wychowujących dzieci
niewystarczający dostęp do placówek wsparcia
dziennego dla dzieci i młodzieży w gminie
słaby przepływ informacji między instytucjami
wspierającymi dzieci, młodzież i rodziny
niewystarczająca dostępność opieki
przedszkolnej
brak na terenie gminy szkolnictwa na
poziomie ponadgimnazjalnym
niedostosowana do potrzeb i oczekiwań dzieci
i młodzieży oferta spędzania czasu wolnego
brak świetlic środowiskowych, domu kultury,
boisk typu „orlik” – umożliwiających
dzieciom i młodzieży spędzanie czasu
wolnego
niedostosowana do potrzeb oferta organizacji
pozarządowych działających na rzecz rodzin,
dzieci i młodzieży(z powodu braku zaplecza –
boisk, świetlic)
• niewielkie zaangażowanie dzieci i młodzieży
w ideę wolontariatu
Obszar ZDROWIE, UZALEŻNIENIA, PRZEMOC W RODZINIE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
mocne strony
prowadzenie działań profilaktycznych
w obszarze zdrowia
dobra dostępność opieki medycznej
dla mieszkańców
zapewnianie dostępu do pomocy
psychospołecznej i prawnej rodzinom
dotkniętym problemami uzależnień
kierowanie osób uzależnionych
i współuzależnionych na leczenie odwykowe
prowadzenie wśród nauczycieli, rodziców
i sprzedawców napojów alkoholowych działań
edukacyjno-szkoleniowych w zakresie
uzależnień
działania grup wsparcia i instytucji wsparcia
dla osób uzależnionych i współuzależnionych
kadra przygotowana do pracy z osobami
uzależnionymi, współuzależnionymi
i dotkniętymi przemocą w rodzinie
prowadzenie przez placówki oświatowe
działań profilaktycznych, informacyjnych
i edukacyjnych w obszarze uzależnień wśród
programowanie różnorodnych działań
w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie
prowadzenie poradnictwa i interwencji
w rodzinie
funkcjonowanie w gminie zespołu
interdyscyplinarnego
zapewnianie osobom dotkniętym przemocą
w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia
szanse
możliwość korzystania ze wsparcia
psychospołecznego i prawnego przez
wszystkie potrzebujące tego rodziny
zwiększająca się świadomość rodziców,
nauczycieli i sprzedawców napojów
alkoholowych co do zagrożeń uzależnieniami
objęcie wszystkich zainteresowanych osób
pomocą grup i instytucji wsparcia dla osób
uzależnionych i współuzależnionych
wystarczająca kadra pracująca z osobami
uzależnionymi, współuzależnionymi
i dotkniętymi przemocą w rodzinie
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
84
słabe strony
brak działań mających na celu prowadzenie
w gminie działalności terapeutycznej
i rehabilitacyjnej w obszarze uzależnień
brak diagnozowania kwestii inicjacji
alkoholowej i narkotykowej wśród dzieci
i młodzieży
nieprzeprowadzanie kontroli punktów
sprzedaży napojów alkoholowych
brak badania problemu nielegalnego obrotu
alkoholem
rzecz osób uzależnionych,
współuzależnionych oraz dotkniętych
przemocą w rodzinie
brak możliwości kierowania sprawców
przemocy w rodzinie do udziału
w programach korekcyjno-edukacyjnych
z powodu nadużywania przez nich alkoholu
zagrożenia
niezadowalające efekty działań
podejmowanych w celu leczenia uzależnień
nieefektywne leczenie odwykowe z uzależnień
sięganie przez nieletnich po alkohol
i narkotyki
występujące zjawisko nielegalnej sprzedaży
napojów alkoholowych
pozarządowych zajmujących się problemami
uzależnień i przemocy w rodzinie
brak osób zaangażowanych
w przeciwdziałanie przemocy i pracę
• wzrastająca wśród dzieci i młodzieży
świadomość zagrożenia uzależnieniami
• realizowanie harmonogramu działań
• objęcie wszystkich rodzin z gminy
potrzebujących wsparcia poradnictwem
i interwencją z powodu przemocy
• niezwiększająca się liczba osób, w stosunku
do których istnieje potrzeba podjęcia działań
interdyscyplinarnych
• spadek liczby osób dotkniętych przemocą
w rodzinie wymagających umieszczenia
w ośrodkach wsparcia
• niezwiększająca się liczba osób
wymagających działań korekcyjnoedukacyjnych
• wzrost zainteresowania zdrowym trybem
życia wśród mieszkańców gminy
w zespołach interdyscyplinarnych
• niewystarczający zakres świadczeń
medycznych dostępnych w gminie
Obszar STAROŚĆ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
mocne strony
analizowanie sytuacji demograficznej gminy,
z uwzględnieniem struktury wiekowej
mieszkańców
prowadzenie działań na rzecz wzmacniania
potencjału osób starszych
informowanie osób starszych o dostępnych
formach pomocy
podejmowanie działań zmierzających
do większego zaangażowania rodzin
w sprawowanie opieki nad osobami starszymi
kierowanie osób wymagających całodobowej
opieki do domów pomocy społecznej
podejmowanie działań mających na celu
poprawienie warunków codziennego
funkcjonowania osób starszych
prowadzenie działań prozdrowotnych wśród
osób starszych
uwrażliwianie społeczności lokalnej
na problemy i potrzeby osób starszych
podejmowanie działań mających na celu
poprawę sfery technicznej ułatwiającej
osobom starszym codzienne życie
możliwości skorzystania z oferty organizacji
starszych
szanse
zasoby gminy umożliwiające wzmacnianie
potencjału osób starszych
posiadanie przez osoby starsze wiedzy
o dostępnych formach pomocy
możliwość uzyskania przez niektóre osoby
•
•
•
•
•
słabe strony
niewystarczająca liczba pracowników
świadczących usługi opiekuńcze osobom
starszym (są one świadczone osobom
niepełnosprawnym)
brak działań inicjujących powstawanie grup
wsparcia i instytucji działających na rzecz
osób starszych
niezapewnianie osobom starszym wsparcia
w ramach małych form pomocy (kluby
seniora, dom dziennego pobytu)
niepodejmowanie działań umożliwiających
osobom starszym kontynuowanie aktywności
społecznej i zawodowej
niepodejmowanie działań inicjujących
wolontariat na rzecz osób starszych
zagrożenia
• wzrost liczby osób starszych
• wzrastająca liczba seniorów wymagających
wsparcia w formie usług opiekuńczych
• brak powszechnego dostępu do oferty grup
i instytucji wsparcia dla osób starszych
85
• niedostateczny dostęp osób starszych do
małych form pomocy (kluby seniora, dom
dziennego pobytu)
• wymagające poprawy warunki codziennego
funkcjonowania osób starszych
• niezaspokajająca potrzeby osób starszych
oferta działań prozdrowotnych
• mała liczba osób starszych kontynuujących
aktywność społeczną i zawodową
• niedostosowana do potrzeb oferta organizacji
starszych
• niewystarczająca liczba wolontariuszy
wspierających osoby starsze w codziennym
życiu
starsze pomocy ze strony rodziny
• dobra dostępność domów pomocy społecznej
• dostrzeganie problemów i potrzeb osób
starszych
• odpowiednia do potrzeb osób starszych
infrastruktura techniczna
Obszar NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
mocne strony
informowanie osób niepełnosprawnych
o przysługujących im prawach
oraz dostępnych formach pomocy
odpowiednia liczba pracowników
świadczących opiekę i wsparcie osobom
niepełnosprawnym
organizowanie i świadczenie
specjalistycznych usług opiekuńczych dla
osób z zaburzeniami psychicznymi
podejmowanie współpracy z podmiotami
świadczącymi usługi rehabilitacyjne osobom
niepełnosprawnym
likwidowanie barier utrudniających codzienne
życie osobom niepełnosprawnym
upowszechnianie wśród osób
niepełnosprawnych ofert pracy
oraz informacji o wolnych miejscach pracy
uwrażliwianie społeczności lokalnej
na problemy i potrzeby osób
niepełnosprawnych
podejmowanie działań służących zwiększeniu
społecznej akceptacji osób niepełnosprawnych
szanse
niewzrastająca liczba mieszkańców gminy
posiadających orzeczenie
o niepełnosprawności lub stopniu
niepełnosprawności
posiadanie przez osoby niepełnosprawne
wiedzy o przysługujących im prawach
i dostępnych formach wsparcia
odpowiednia liczebność kadry zapewniającej
opiekę i wsparcie osobom niepełnosprawnym
wystarczający dostęp do specjalistycznych
usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami
•
•
•
•
•
•
•
•
•
86
słabe strony
brak monitorowania liczby orzeczeń
o niepełnosprawności i stopniu
niepełnosprawności wydawanych
mieszkańcom gminy
brak działań inicjujących powstawanie
w gminie grup wsparcia i instytucji
działających na rzecz osób niepełnosprawnych
brak grup i klas integracyjnych w placówkach
oświatowych
organizacji pozarządowych działających
na rzecz osób niepełnosprawnych
brak działań inicjujących wolontariat na rzecz
osób niepełnosprawnych
zagrożenia
nieodpowiednia do potrzeb osób
niepełnosprawnych oferta grup i instytucji
wsparcia
niewystarczający dostęp do usług
rehabilitacyjnych przez osoby
niepełnosprawne z gminy
pozarządowych zajmujących się problemami
osób niepełnosprawnych
niewystarczająca liczba wolontariuszy
wspierających osoby niepełnosprawne
•
•
•
•
•
psychicznymi
społeczna akceptacja dla likwidacji barier
utrudniających osobom niepełnosprawnym
codzienne życie
posiadanie przez osoby niepełnosprawne
wystarczającej wiedzy o dostępnych ofertach
pracy i wolnych miejscach pracy
niewzrastająca liczba dzieci wymagających
umieszczenia w grupach i klasach
integracyjnych
dostateczna wiedza społeczności lokalnej na
temat problemów i potrzeb osób
niepełnosprawnych
wzrost społecznej akceptacji osób
niepełnosprawnych
w codziennym życiu
Obszar KAPITAŁ SPOŁECZNY I LUDZKI
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
mocne strony
wystarczająca liczba pracowników socjalnych
podnoszenie przez pracowników pomocy
społecznej kwalifikacji zawodowych poprzez
udział w szkoleniach i różnych formach
doskonalenia zawodowego
prowadzenie działań zapobiegających
wypaleniu zawodowemu pracowników
pomocy społecznej
diagnozowanie problemów społecznych
w gminie
informowanie beneficjentów systemu pomocy
społecznej o możliwościach uzyskania
wsparcia
możliwość wyrażania opinii na temat jakości
obsługi przez beneficjentów
prowadzenie bazy danych o instytucjach
wsparcia i organizacjach pozarządowych
mogących świadczyć pomoc mieszkańcom
uświadamianie lokalnej społeczności o roli
i potrzebach sektora pomocy społecznej
podejmowanie współpracy z organizacjami
pozarządowymi
podejmowanie współpracy
z przedstawicielami kościołów i związków
wyznaniowych
planowane otwarcie Klubu Wolontariusza
przy Ośrodku Pomocy Społecznej w 2016
roku
zaangażowanie środowiska lokalnego
w pomoc indywidualną, wyczulenie sołtysów
na potrzeby i problemy mieszkańców
szanse
niezwiększająca się liczba beneficjentów
systemu pomocy społecznej przypadających
słabe strony
• brak możliwości poszerzenia sieci placówek
pomocy społecznej w gminie
• brak działań w zakresie pozyskiwania
dodatkowych środków na realizację zadań
z zakresu pomocy społecznej, m.in.
z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej
• brak wolontariatu w pomocy społecznej
zagrożenia
• brak wolontariuszy świadczących pomoc
osobom wymagającym wsparcia
87
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
na jednego pracownika socjalnego
wystarczające działania na rzecz podnoszenia
kwalifikacji przez kadrę pomocy społecznej
wystarczające działania zapobiegające
wypaleniu zawodowemu wśród pracowników
pomocy społecznej
wystarczająca wiedza na temat problemów
społecznych w gminie
posiadanie przez beneficjentów systemu
pomocy społecznej dostatecznej wiedzy
o dostępnych formach wsparcia
możliwość poprawy jakości obsługi klientów
pomocy społecznej
niewymagające poszerzenia sieci placówek
pomocy społecznej w gminie potrzeby
mieszkańców
posiadanie przez pracowników pomocy
społecznej wystarczającej wiedzy na temat
instytucji wsparcia i organizacji
pozarządowych mogących świadczyć pomoc
mieszkańcom
odpowiednie zabezpieczenie finansowe dla
realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej
świadomość społeczności lokalnej co do roli
i potrzeb sektora pomocy społecznej
włączanie się organizacji pozarządowych oraz
przedstawicieli kościołów i związków
wyznaniowych w działania pomocowe
22. PODSUMOWANIE
Diagnoza
przeprowadzona
w
ramach
Strategii
Rozwiązywania
Problemów
Społecznych Gminy Łęki Szlacheckie obejmowała kilkanaście zagadnień. Jej wyniki
posłużyły, po ich nałożeniu na kompetencje samorządu gminnego, do opracowania założeń
polityki społecznej gminy na lata 2016-2021. Zostały one przedstawione w części
programowej
strategii
i zawierają
działania,
które
powinny
przyczynić
się
do
zminimalizowania problemów społecznych tak występujących w gminie obecnie, jak
i mogących wystąpić w najbliższych latach. Działania te zostały wyznaczone w następujących
obszarach:
1. Przeciwdziałanie ubóstwu, bezrobociu i bezdomności oraz zapobieganie ich skutkom
poprzez:
•
zapewnienie ubogim bezpieczeństwa socjalnego,
88
•
wsparcie osób bezrobotnych i poszukujących pracy oraz ograniczanie dyskryminacji
ze względu na płeć w obszarze rynku pracy,
•
pomoc zagrożonym bezdomnością i bezdomnym.
2. Wspieranie rodzin i wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży, przeciwdziałanie
uzależnieniom, zaspokajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia
poprzez:
•
pomoc rodzinom będącym w kryzysie; rozwijanie systemu wsparcia,
•
wzmacnianie potencjału rodzin,
•
przyczynianie się do osłabienia istniejących nierówności płci,
•
wsparcie dzieci i młodzieży w kształceniu i wszechstronnym rozwoju.
•
zaspokajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia,
•
profilaktykę
i
rozwiązywanie
problemów
alkoholowych
i
narkomanii
oraz
przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.
3. Wspieranie osób starszych i niepełnosprawnych oraz umożliwienie im udziału
w życiu społecznym poprzez:
•
promocję i wspieranie aktywności społecznej osób starszych oraz zapewnienie im
właściwej opieki,
•
ograniczenie skutków niepełnosprawności oraz aktywizację społeczną i zawodową osób
niepełnosprawnych.
4. Zapewnienie bezpieczeństwa publicznego mieszkańcom gminy poprzez:
•
przeciwdziałanie przestępczości, w tym wśród nieletnich,
•
zwiększenie poczucia bezpieczeństwa mieszkańców.
5. Rozwój kapitału społecznego i ludzkiego poprzez:
•
wzmacnianie kadry pomocy społecznej oraz rozwijanie infrastruktury socjalnej,
•
wyzwalanie aktywności obywatelskiej,
•
rozwój współpracy z sektorem pozarządowym i podmiotami ekonomii społecznej,
wspólne diagnozowanie problemów społecznych i potrzeb mieszkańców.
89
III. CZĘŚĆ PROGRAMOWA
1. MISJA, CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE, KIERUNKI DZIAŁAŃ
Misja samorządu, sformułowana w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych
Gminy Łęki Szlacheckie na lata 2016-2021, jest następująca:
Gmina Łęki Szlacheckie stwarza mieszkańcom możliwości rozwoju
i stara się zaspokajać ich potrzeby.
Gmina podejmuje działania mające na celu zapobieganie i przeciwdziałanie
marginalizacji oraz wykluczeniu społecznemu osób i rodzin,
dążąc do integracji środowiska lokalnego.
Wypełnienie przyjętej misji jest uwarunkowane realizacją przedstawionych na
kolejnych stronach celów strategicznych i operacyjnych oraz kierunków działań.
Diagram 2. Związek misji z celami i kierunkami działań.
90
CEL STRATEGICZNY 1.:
Wykorzystanie zasobów własnych i środków zewnętrznych
w celu przeciwdziałania ubóstwu, bezrobociu i bezdomności
oraz zapobiegania ich skutkom.
Cele operacyjne:
1. Pomoc osobom i rodzinom ubogim.
2. Wspieranie i aktywizowanie zawodowe osób bezrobotnych i poszukujących pracy.
3. Pomoc osobom zagrożonym bezdomnością i bezdomnym.
Kierunki działań do celu operacyjnego 1.
Pomoc osobom i rodzinom ubogim:
1. Monitorowanie i analizowanie stanu i poziomu bezpieczeństwa socjalnego mieszkańców
gminy.
2. Udzielanie przez GOPS pomocy finansowej i rzeczowej rodzinom i osobom znajdującym
się w trudnej sytuacji materialnej.
3. Zabezpieczanie potrzeb bytowych dzieci z rodzin ubogich, m.in. poprzez dożywianie
w szkołach, organizowanie wypoczynku, wyposażanie w podręczniki i pomoce szkolne
oraz odzież.
4. Praca z rodzinami dotkniętymi ubóstwem w ramach projektów socjalnych w celu poprawy
ich sytuacji materialnej oraz wyjścia z ubóstwa.
5. Organizowanie akcji charytatywnych na rzecz osób, rodzin i dzieci z rodzin ubogich oraz
włączanie się w działania o charakterze charytatywnym na poziomie regionalnym
i krajowym.
6. Podjęcie działań w celu powiększenia liczby mieszkań socjalnych.
7. Rozwijanie współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz z Kościołem w celu
niesienia pomocy osobom ubogim.
Wspieranie i aktywizowanie zawodowe osób bezrobotnych i poszukujących pracy:
1. Współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy,
informacji o wolnych miejscach pracy, usługach poradnictwa zawodowego, szkoleniach,
przygotowaniu zawodowym dorosłych i stażach.
91
2. Podejmowanie działań mających na celu aktywizację zawodową osób bezrobotnych oraz
członków rodzin dotkniętych bezrobociem.
3. Opracowywanie i realizowanie programów edukacyjnych dla rodzin dotkniętych
bezrobociem w celu ograniczenia zjawiska „dziedziczenia bezrobocia”.
4. Zmniejszanie negatywnych skutków bezrobocia poprzez pomoc finansową udzielaną
przez GOPS.
5. Prowadzenie pracy socjalnej z osobami bezrobotnymi.
6. Opracowywanie i realizacja programów, których celem jest podnoszenie kwalifikacji osób
bezrobotnych.
7. Organizacja staży zawodowych dla osób podejmujących pierwszą pracę.
8. Podejmowanie działań na rzecz ograniczenia tzw. szarej strefy w zatrudnieniu
z wykorzystaniem instrumentów przewidzianych prawem, a dotyczących możliwości
stosowania ulg w podatkach i opłatach lokalnych.
9. Promowanie w obszarze rynku pracy zasady równości płci oraz uwzględnianie tej zasady
w podejmowanych działaniach na rzecz osób bezrobotnych.
10. Podejmowanie działań zmierzających do pozyskiwania inwestorów mogących stworzyć
nowe miejsca pracy na terenie gminy.
11. Podejmowanie działań mających na celu tworzenie lub zachęcanie do tworzenia
podmiotów ekonomii społecznej na terenie gminy.
12. Opracowywanie i realizowanie projektów służących aktywizacji osób bezrobotnych,
w tym współfinansowanych z funduszy zewnętrznych, np. z funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej.
Pomoc osobom zagrożonym bezdomnością i bezdomnym:
1. Udzielanie przez GOPS pomocy finansowej i rzeczowej osobom zagrożonym
i dotkniętym bezdomnością, zapewnienie im dostępu do poradnictwa specjalistycznego
i wsparcia medycznego, jak również schronienia.
2. Prowadzenie pracy socjalnej z osobami zagrożonymi bezdomnością.
3. Podejmowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi w celu niesienia skutecznej
pomocy osobom bezdomnym i zagrożonym bezdomnością.
Czas realizacji działań:
Działania ciągłe w latach 2016-2021.
92
Podmioty odpowiedzialne za realizację działań:
Wójt, Rada Gminy, Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.
Partnerzy w realizacji działań:
Powiatowy Urząd Pracy, lokalni przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, noclegownie
i schroniska spoza gminy, placówki oświatowe, placówki kultury, placówki opiekuńczowychowawcze, Kościół, społeczność lokalna.
Źródła finansowania działań:
Budżet samorządowy (gminny, powiatowy) i centralny, fundusze zewnętrzne, m.in. fundusze
strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, fundusze organizacji pozarządowych,
sponsorzy i inwestorzy indywidualni.
Wskaźniki monitoringowe:
•
liczba dzieci korzystających z dożywiania w szkołach,
•
liczba akcji charytatywnych zorganizowanych z myślą o pomocy rodzinom i osobom
ubogim,
•
liczba beneficjentów systemu pomocy społecznej objętych wsparciem z powodu ubóstwa
bezrobocia i bezdomności,
•
liczba osób bezrobotnych w gminie, w tym liczba osób objętych przez Powiatowy Urząd
Pracy różnymi formami wsparcia,
•
liczba opracowanych i realizowanych projektów w zakresie aktywizacji grup zagrożonych
wykluczeniem społecznym oraz liczba osób nimi objętych,
•
liczba nowych miejsc pracy, w tym utworzonych w podmiotach ekonomii społecznej
•
liczba akcji informacyjnych na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć
w obszarze rynku pracy,
•
liczba mieszkań socjalnych w gminie,
•
liczba osób bezdomnych, którym udzielono pomocy.
93
Wspieranie rodzin, dbałość o właściwy rozwój dzieci i młodzieży,
przeciwdziałanie uzależnieniom, zaspokajanie potrzeb mieszkańców
w zakresie ochrony zdrowia.
Cele operacyjne:
1. Wzmacnianie potencjału rodzin, podnoszenie poziomu ich funkcjonowania.
2. Pomoc dzieciom i młodzieży w kształceniu i wszechstronnym rozwoju.
3. Wsparcie rodzin i osób dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie.
4. Zaspakajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia i zdrowego stylu
życia.
Wzmacnianie potencjału rodzin, podnoszenie poziomu ich funkcjonowania:
1. Promowanie prawidłowego modelu rodziny oraz edukowanie rodzin w zakresie
właściwego wypełniania ról rodzicielskich, m.in. przez pracowników GOPS-u i placówek
oświatowych.
2. Udzielanie pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej z systemu
pomocy społecznej oraz świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych.
3. Prowadzenie pracy socjalnej z rodzinami dotkniętymi bezradnością opiekuńczowychowawczą.
4. Zapewnienie odpowiedniej do aktualnych potrzeb liczby asystentów pracujących
z rodzinami.
5. Podnoszenie kwalifikacji asystentów rodziny w celu zapewnienia skutecznej pomocy
rodzinom objętym ich wsparciem.
6. Realizowanie
projektów
adresowanych
do
rodzin
przeżywających
trudności
w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych.
7. Realizowanie projektów adresowanych do rodzin przeciwdziałających wyuczonej
bezradności.
8. Zwiększenie dostępności poradnictwa specjalistycznego (w tym psychologicznopedagogicznego, prawnego, terapii rodzinnej).
9. Zintegrowanie działań na rzecz rodziny i dziecka poprzez stałą współpracę placówek
oświatowych i kulturalnych, jednostek pomocy społecznej i służby zdrowia, sądu
rejonowego i kuratorów sądowych, Policji, organizacji pozarządowych oraz Kościoła.
94
Pomoc dzieciom i młodzieży w kształceniu i wszechstronnym rozwoju:
1. Podnoszenie poziomu i jakości kształcenia w placówkach oświatowych, m.in. poprzez
doskonalenie kadr nauczycielskich i pedagogów szkolnych.
2. Monitorowanie środowiska uczniów pod kątem zabezpieczenia ich potrzeb przez dom
rodzinny.
3. Zapewnienie dzieciom wymagającym wsparcia dostępu do specjalistów, takich jak
psychiatra dziecięcy czy psycholog.
4. Podejmowanie działań mających na celu wyrównywanie szans edukacyjnych, m.in.
poprzez prowadzenie zajęć wyrównawczych.
5. Wsparcie uczniów niepełnosprawnych w dostępie do edukacji, m.in. poprzez prowadzenie
klas integracyjnych i organizację nauczania indywidualnego.
6. Podjęcie działań w kierunku utworzenia świetlic na terenie gminy.
7. Zapewnienie dzieciom i młodzieży dostępu do alternatywnych form spędzania czasu
wolnego, m.in. poprzez rozszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych przy
wykorzystaniu zasobów kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych gminy.
Wsparcie rodzin i osób dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie:
1. Zapewnienie osobom uzależnionym od alkoholu i narkotyków dostępu do pomocy
terapeutycznej i rehabilitacyjnej.
2. Zapewnienie rodzinom dotkniętym problemami alkoholowymi, narkomanii i przemocy
w rodzinie dostępu do wsparcia psychologicznego i prawnego.
3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej i szkoleniowej
w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, narkomanii i przemocy w rodzinie,
w szczególności skierowanej do dzieci i młodzieży.
4. Kontynuowanie działalności Zespołu Interdyscyplinarnego.
5. Rozwijanie poradnictwa specjalistycznego dla rodzin.
6. Podnoszenie kwalifikacji specjalistów zajmujących się udzielaniem wsparcia osobom
doznającym przemocy i pracującym ze sprawcami przemocy w rodzinie.
7. Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia.
8. Zapewnienie
dostępu
do
programów
korekcyjnych
dla
sprawców
przemocy
i motywowanie sprawców przemocy do udziału w tych programach.
9. Podejmowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób
dotkniętych przemocą w rodzinie, problemami alkoholowymi i narkomanii.
95
Zaspakajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia i zdrowego stylu życia:
1. Promowanie zdrowia i prowadzenie profilaktyki zdrowotnej.
2. Zapewnienie mieszkańcom dostępu do świadczeń z zakresu podstawowej opieki
zdrowotnej oraz w miarę możliwości ułatwienie dostępu do lekarzy specjalistów.
3. Rozszerzenie katalogu usług medycznych w oparciu o posiadaną bazę lokalową.
4. Rozszerzenie zakresu usług pielęgniarstwa środowiskowego na rzecz osób starszych
Wójt, Rada Gminy, Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminna Komisja
Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych,
Zespół
Interdyscyplinarny,
placówki
przedszkolne, placówki oświatowe szczebla podstawowego i gimnazjalnego, placówki
kultury, jednostki sportowo-rekreacyjne, świetlice.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, specjaliści,
placówki służby zdrowia, Policja, Prokuratura Rejonowa, Sąd Rejonowy, kuratorzy sądowi,
organizacje pozarządowe, Kościół i społeczność lokalna.
strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, organizacje pozarządowe, sponsorzy
indywidualni.
•
liczba rodzin objętych pracą socjalną,
•
liczba asystentów rodziny,
•
liczba szkoleń i projektów adresowanych do rodzin,
•
liczba rodzin objętych wsparciem z systemu pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych
i alimentacyjnych,
96
•
liczba osób i rodzin objętych poradnictwem specjalistycznym oraz liczba porad,
•
liczba nauczycieli i pedagogów szkolnych doskonalących swoje kwalifikacje zawodowe,
•
liczba uczniów uczęszczających do klas integracyjnych,
•
liczba uczniów objętych nauczaniem indywidualnym,
•
liczba osób objętych pomocą terapeutyczną i rehabilitacyjną,
•
liczba rodzin objętych wsparciem psychologicznym oraz z systemu pomocy społecznej
z powodu alkoholizmu, narkomanii i przemocy w rodzinie,
•
liczba przedsięwzięć realizowanych w ramach działalności informacyjnej i edukacyjnej,
•
liczba interwencji przeprowadzonych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
•
liczba osób objętych oddziaływaniem zespołu interdyscyplinarnego,
•
liczba przedsięwzięć w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej.
Wspieranie osób starszych i niepełnosprawnych, podejmowanie działań
zmierzających do utrzymania ich w środowisku zamieszkania,
zapewnienie im udziału w życiu społecznym.
Cele operacyjne:
1. Realizacja modelu „zdrowego starzenia się” poprzez organizację czasu wolnego,
usprawnianie osób starszych i zapewnienie im właściwej opieki.
2. Ograniczanie skutków niepełnosprawności fizycznej i psychicznej oraz aktywizacja
społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych.
Realizacja modelu „zdrowego starzenia się” poprzez organizację czasu wolnego,
usprawnianie osób starszych i zapewnienie im właściwej opieki:
1. Udzielanie przez GOPS pomocy finansowej i rzeczowej osobom starszym.
97
2. Zapewnienie osobom starszym dostępu do usług opiekuńczych, obejmujących pomoc
w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, jak i zapewnienie kontaktów
z otoczeniem.
3. Podejmowanie działań zmierzających do integrowania środowiska osób starszych oraz
utworzenia Klubu Seniora.
4. Udzielanie wsparcia organizacjom skupiającym seniorów.
5. Podejmowanie współpracy z Kościołem oraz organizacjami pozarządowymi działającymi
na rzecz osób starszych.
6. Podejmowanie działań mających na celu budowanie pozytywnego wizerunku osób
starszych w środowisku lokalnym.
7. Rozwijanie aktywnych form spędzania czasu wolnego przez osoby starsze, w tym poprzez
organizowanie imprez, spotkań integracyjnych, zajęć, wycieczek.
8. Pozyskiwanie wolontariuszy mogących wspierać osoby starsze, jak również zachęcanie
osób starszych do włączania się w działalność wolontarystyczną.
Ograniczanie skutków niepełnosprawności fizycznej i psychicznej oraz aktywizacja
społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych.
1. Udzielanie przez GOPS pomocy finansowej i rzeczowej osobom niepełnosprawnym.
2. Monitorowanie sytuacji osób niepełnosprawnych w gminie w oparciu o dostępne
informacje
oraz
uwagi
przekazywane
przez
organizacje
skupiające
osoby
niepełnosprawne.
3. Uwzględnianie udziału osób niepełnosprawnych w organizowanych kursach zawodowych
i szkoleniach mających na celu zdobycie kwalifikacji umożliwiających podjęcie pracy.
4. Prowadzenie
działań
zmierzających
do
likwidacji
barier
architektonicznych
i w komunikowaniu się.
5. Podejmowanie inicjatyw mających na celu zwiększenie świadomości mieszkańców na
temat potrzeby zapewnienia osobom niepełnosprawnym warunków do uczestniczenia
w życiu społecznym na równych prawach.
6. Rozwijanie aktywnych form spędzania czasu wolnego przez osoby niepełnosprawne,
w tym organizowanie imprez, spotkań integracyjnych, zajęć, wycieczek.
7. Prowadzenie działań na rzecz integracji ze środowiskiem osób niepełnosprawnych
poprzez realizację spotkań, kampanii informacyjnych.
98
8. Podejmowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób
niepełnosprawnych.
Wójt, Rada Gminy, Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, placówki kultury,
jednostki sportowo-rekreacyjne.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowy Urząd Pracy, Poradnia PsychologicznoPedagogiczna, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, ośrodki
wsparcia, placówki oświatowe, placówki służby zdrowia, podmioty ekonomii społecznej,
przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, Kościół, społeczność lokalna.
Budżet samorządowy (gminny, powiatowy) i centralny, Państwowy Fundusz Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Pracy, fundusze zewnętrzne, m.in. fundusze strukturalne
Unii Europejskiej, inne programy, organizacje pozarządowe, sponsorzy indywidualni.
•
liczba osób starszych i niepełnosprawnych objętych pracą socjalną,
•
liczba osób starszych i niepełnosprawnych objętych wsparciem z systemu pomocy
społecznej,
•
liczba przedsięwzięć mających na celu rozwijanie aktywizację osób starszych,
zaspokajanie ich potrzeb kulturalno-społecznych, rekreacyjnych
•
liczba osób objętych usługami opiekuńczymi,
•
liczba osób objętych specjalistycznymi usługami opiekuńczymi,
•
liczba nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych,
•
liczba zlikwidowanych barier architektonicznych.
99
Zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom gminy poprzez działania
o charakterze profilaktycznym i prewencyjnym, skuteczną realizację zadań służb
odpowiedzialnych za zapewnienie porządku i bezpieczeństwa, jak również
umacnianie wsparcia sąsiedzkiego.
Cele operacyjne:
1. Przeciwdziałanie przestępczości, w tym wśród nieletnich.
2. Zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom w wieku szkolnym.
3. Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa mieszkańców.
Przeciwdziałanie przestępczości, w tym wśród nieletnich:
1. Opracowywanie i realizowanie programów profilaktyczno-edukacyjnych w placówkach
oświatowych.
2. Monitorowanie zachowań o charakterze patologicznym w środowisku szkolnym oraz
podejmowanie
działań
interwencyjnych
i
zapobiegawczych
mających
na
celu
eliminowanie tego rodzaju niepożądanych zachowań wśród uczniów.
Zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom w wieku szkolnym:
1. Uwrażliwianie rodziców i opiekunów uczniów na kwestie związane z prawidłowym
i bezpiecznym zachowaniem się na terenie szkoły i w otoczeniu domowym.
2. Podejmowanie działań mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa dzieci w drodze do
i ze szkoły.
3. Budowanie na terenie szkoły pozytywnych relacji z uczniami, dbałość o właściwy klimat
umożliwiający rozwój inteligencji emocjonalnej uczniów i stworzenie przyjaznego
środowiska szkolnego.
Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa mieszkańców:
1. Podejmowanie
przez
jednostki
gminy
współpracy
ponadlokalnym na rzecz przeciwdziałania przestępczości.
100
z
instytucjami
o
zasięgu
2. Zacieśnienie współpracy międzysołeckiej w kwestii zapewnienia i podniesienia poziomu
bezpieczeństwa mieszkańców gminy.
3. Zapewnienie mieszkańcom bezpieczeństwa na drodze, m.in. poprzez remont dróg,
budowę chodników i oświetlenia.
4. Podejmowanie działań o charakterze prewencyjnym przez uprawnione służby
w odpowiedzi na postulaty zgłaszane przez mieszkańców.
5. Realizacja projektów i kampanii społecznych, których celem jest umacnianie więzi
sąsiedzkich i uwrażliwianie na potrzebę wzajemnej ochrony przed przestępczością.
Wójt, Rada Gminy, Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminna Komisja
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, placówki przedszkolne, placówki oświatowe
szczebla podstawowego i gimnazjalnego, placówki kulturalne, jednostki sportoworekreacyjne.
Policja, Straż Pożarna, Prokuratura Rejonowa, Sąd Rejonowy, kuratorzy sądowi, sołtysi,
społeczność lokalna.
Unii Europejskiej, inne programy, organizacje pozarządowe, sponsorzy indywidualni.
•
liczba popełnionych i wykrytych przestępstw na terenie gminy,
•
liczba opracowanych i realizowanych programów profilaktyczno-edukacyjnych oraz
liczba osób nimi objętych,
•
liczba działań o charakterze prewencyjnym podjętych w odpowiedzi na postulaty
zgłaszane przez mieszkańców,
•
liczba zrealizowanych inwestycji w celu poprawy bezpieczeństwa na drodze,
•
liczba projektów lub kampanii społecznych, których celem było umacnianie więzi
sąsiedzkich i uwrażliwianie na potrzebę wzajemnej ochrony przed przestępczością.
101
Rozwój kapitału społecznego i ludzkiego.
Cele operacyjne:
1. Doskonalenie kadr i służb pomocowych, podnoszenie jakości świadczonych usług
oraz rozwijanie infrastruktury socjalnej.
2. Wspieranie instytucji społeczeństwa obywatelskiego.
3. Wspieranie dialogu społecznego.
Doskonalenie kadr i służb pomocowych, podnoszenie jakości świadczonych usług
oraz rozwijanie infrastruktury socjalnej:
1. Doskonalenie kadr pomocy społecznej poprzez zwiększenie nakładu finansowego na
szkolenia i inne formy doskonalenia zawodowego.
2. Podjęcie działań mających na celu poprawę funkcjonowania służb pomocowych oraz
warunków pracy i obsługi klientów pomocy społecznej.
3. Podejmowanie działań promocyjnych mających na celu budowanie pozytywnego
wizerunku pomocy społecznej w tym działań z wykorzystaniem technologii
informatycznych.
4. Zapewnienie mieszkańcom informacji o dostępnych formach świadczeń pomocowych,
m.in. przez zamieszczanie informacji dotyczących funkcjonowania pomocy społecznej na
stronach internetowych oraz w postaci broszur i ulotek.
5. Wypracowanie platformy informacyjnej o dostępnych formach wsparcia dla osób
uzależnionych od alkoholu, narkotyków oraz ich rodzin jako elementu współpracy
różnych podmiotów.
Wspieranie instytucji społeczeństwa obywatelskiego:
1. Realizowanie zadań służących rozwiązywaniu problemów społecznych przy współpracy
z sektorem pozarządowym.
2. Inicjowanie działalności organizacji pozarządowych w obszarze szeroko rozumianej
polityki społecznej.
3. Podejmowanie inicjatyw o charakterze informacyjnym mających na celu pobudzenie
zainteresowania środowiska lokalnego przedsiębiorczością społeczną.
102
4. Opracowywanie i realizowanie przy współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz
innymi partnerami projektów służących aktywizacji społecznej i zawodowej mieszkańców
gminy, w tym współfinansowanych z funduszy zewnętrznych.
5. Promowanie działalności organizacji pozarządowych oraz udzielanie im pomocy
w pozyskiwaniu środków z innych niż budżet gminy źródeł finansowania.
Wspieranie dialogu społecznego:
1. Podejmowanie inicjatyw mających na celu budowę dialogu władz samorządowych
z mieszkańcami.
2. Poszerzenie dostępu informacyjnego dla mieszkańców do planowanych przez samorząd
gminy zamierzeń o charakterze gospodarczym i społecznym, mających wpływ na
funkcjonowanie społeczności lokalnej.
Wójt, Rada Gminy, Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej i inne jednostki
organizacyjne gminy.
•
liczba szkoleń, w których uczestniczyła kadra pomocy społecznej,
•
liczba organizacji pozarządowych funkcjonujących w gminie w obszarze szeroko
rozumianej polityki społecznej,
•
liczba wspólnych przedsięwzięć realizowanych w celu rozwiązywania problemów
społecznych,
•
liczba opracowanych i zrealizowanych projektów w ramach strategii rozwiązywania
problemów społecznych,
•
liczba wspieranych przez samorząd gminy organizacji pozarządowych,
•
liczba spotkań mieszkańców z władzami samorządowymi gminy.
103
2. WDROŻENIE STRATEGII, MONITOROWANIE JEJ REALIZACJI
Koordynatorem realizacji działań wyznaczonych w Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych Gminy Łęki Szlachecki na lata 2016-2021 będzie Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej. Działania te będą podejmowane zgodnie z harmonogramem ujętym
w opracowywanych corocznie planach działań.
Monitoring zapisów strategicznych, polegający na zbieraniu i analizowaniu informacji
dotyczących realizowanych bądź zrealizowanych już działań, będzie prowadzony przez
Zespół Oceniający strategię. Gromadzone dane pozwolą zidentyfikować i rozwiązać
problemy, które pojawią się w trakcie wdrażania dokumentu, oraz stwierdzić, czy
wyznaczone działania zmierzają w słusznym kierunku i przynoszą zakładane zmiany.
Zespół Oceniający zostanie powołany zarządzeniem Wójta, a w jego skład wejdą
m.in.: przedstawiciele podmiotów realizujących strategię i współdziałających w jej realizacji,
w tym pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Zasady działania Zespołu zostaną
określone zarządzeniem Wójta.
Zespół Oceniający strategię będzie oceniał poziom wdrożenia zapisów strategicznych
raz na rok, a następnie przygotuje raport monitoringowy. Zawartą w nim ocenę skuteczności
polityki społecznej prowadzonej w gminie przekaże Urzędowi i Radzie Gminy, sugerując
przyjęcie proponowanych rozwiązań (np. programów celowych) oraz, w przypadku
stwierdzenia istotnych zmian społecznych, podjęcie ewentualnych działań korygujących
i wszelkich prac mających na celu aktualizację obowiązującej strategii.
Do oceny stopnia wdrożenia wyznaczonych działań zostaną wykorzystane m.in.
sformułowane pod każdym celem strategicznym wskaźniki monitoringowe. W większości są
one dostępne w zbiorach statystyki publicznej oraz w zasobach informacyjnych instytucji
i organizacji realizujących strategię i współdziałających w jej realizacji. W przypadku części
danych może zaistnieć potrzeba przeprowadzenia badań ankietowych wśród mieszkańców
gminy oraz w kluczowych dla rozwiązywania lokalnych problemów społecznych podmiotach.
Przygotowany wykaz nie wyczerpuje wszystkich wskaźników, jakie mogą być
zastosowane w procesie monitorowania realizacji strategii. W miarę rozwoju systemu
monitorowania dokumentu będą mogły zostać zidentyfikowane nowe wskaźniki, które
w odpowiedni sposób będą charakteryzowały przebieg realizacji podejmowanych działań.
104
3. PROGNOZA ZMIAN
Zmianą społeczną, jak definiuje to Piotr Sztompka, autor licznych opracowań
z zakresu socjologii, skupiający swoje zainteresowania naukowe wokół zagadnień zmian
społecznych oraz koncepcji systemu społecznego, jest „(...) różnica między stanem systemu
społecznego (grupy, organizacji) w jednym momencie czasu i stanem tego samego systemu
w innym momencie czasu. Stan wcześniejszy i stan późniejszy różnić się mogą pod
rozmaitymi względami”.1 Zmiana społeczna oznacza przejście od jednego stanu systemu do
drugiego.
Realizacja działań zaplanowanych w ramach poszczególnych celów strategicznych
i operacyjnych wypracowanych w niniejszym dokumencie powinna przyczynić się m.in. do:
•
objęcia dożywianiem wszystkich dzieci z rodzin ubogich,
•
poprawy sytuacji rodzin i osób ubogich,
•
podniesienia kompetencji zawodowych osób bezrobotnych i zwiększenia ich szans na
podjęcie zatrudnienia na otwartym rynku pracy,
•
zwiększenia liczby osób zaktywizowanych zawodowo,
•
zmniejszenia skali zjawiska tzw. dziedziczenia bezrobocia,
•
zwiększenia liczby miejsc pracy,
•
zmniejszenia liczby osób bezrobotnych,
•
eliminowania zjawiska dyskryminacji ze względu na płeć na rynku pracy,
•
wzrostu liczby podmiotów gospodarczych, w tym podmiotów ekonomii społecznej,
•
zmniejszenia liczby rodzin i osób zagrożonych bezdomnością i bezdomnych,
•
zmniejszenia liczby beneficjentów pomocy społecznej.
•
spadku liczby rodzin zmagających się z problemami opiekuńczo-wychowawczymi,
•
poszerzenia wiedzy w zakresie właściwego wypełniania ról rodzicielskich,
•
zwiększenia dostępności wsparcia dla rodzin,
•
podniesienia jakości kształcenia i wsparcia w placówkach oświatowych,
•
zwiększenia szans edukacyjnych dla dzieci mających problemy w nauce,
•
zróżnicowania form spędzania czasu wolnego oraz wzrostu liczby dzieci i młodzieży
z nich korzystających,
•
poszerzenia wiedzy mieszkańców w zakresie profilaktyki uzależnień,
•
zwiększenia dostępności wsparcia dla osób uzależnionych i współuzależnionych,
•
zmniejszenia skali przemocy w rodzinie,
1
Piotr Sztompka, Stawanie się społeczeństwa: pomiędzy strukturą a zmianą, (w:) Joanna Kurczewska (red.),
Zmiana społeczna. Teoria i doświadczenia polskie, Warszawa 1999, IFiS PAN, ss. 41-42.
105
•
polepszenia
dostępu
do
podstawowych
usług
zdrowotnych,
jak
również
specjalistycznych usług medycznych,
•
poszerzenia wiedzy mieszkańców w zakresie profilaktyki zdrowotnej i zdrowego
trybu życia,
•
zwiększenia liczby mieszkańców aktywnych fizycznie i stosujących się na co dzień do
zasad zdrowego trybu życia.
•
zwiększenia udziału seniorów i osób niepełnosprawnych w życiu społecznym,
•
aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych,
•
uwrażliwienia społeczeństwa na potrzeby osób starszych i niepełnosprawnych,
•
podniesienia jakości usług świadczonych osobom starszym i niepełnosprawnym,
•
poprawy komfortu funkcjonowania osób starszych i niepełnosprawnych w środowisku
zamieszkania.
•
spadku przestępczości, w tym wśród nieletnich,
•
poszerzenia wiedzy uczniów w zakresie przestępczości i jej skutków,
•
zapobiegania patologiom wśród nieletnich,
•
umocnienia
przekonania
o
pożytkach
współpracy
sąsiedzkiej
w
walce
z przestępczością,
•
zwiększenia bezpieczeństwa na drodze.
•
podniesienia poziomu profesjonalizacji kadry pomocy społecznej,
•
zwiększenia jakości świadczonych usług,
•
zróżnicowania form i zwiększenie efektywności współpracy z organizacjami
pozarządowymi oraz podmiotami ekonomii społecznej,
•
zwiększenia aktywności mieszkańców, wzrostu liczby inicjatyw społecznych,
•
podniesienie poziomu wiedzy mieszkańców o podejmowanych przez samorząd
działaniach i zamierzeniach.
4. RAMY FINANSOWE
Ustawa o pomocy społecznej (art. 16b ust. 2 pkt 3 podpunkt c) nakłada obligatoryjny
wymóg określenia ram finansowych Strategii. Są one przedstawione w poniższej tabeli.
106
Tabela 45. Ramy finansowe Strategii w latach 2016-2021
szacunkowa wielkość wydatków (w złotych) w latach:
2016
2017
2018
2019
2020
2021
56 000
57 000
57 000
57 000
58 000
58 000
Poniżej przedstawiono wykres prezentujący skalę wydatków zaplanowanych w ramach
finansowych Strategii.
Wykres 17. Szacunkowa wielkość wydatków (w zł) w poszczególnych latach.
2021
58000
2020
58000
2019
57000
2018
57000
2017
57 000
56 000
2016
0
20 000
40 000
60 000
5. PROGRAMY I PROJEKTY
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Łęki Szlacheckie będzie
skuteczna, o ile przedstawiciele samorządu lokalnego znajdą zasoby umożliwiające
opracowanie i realizację programów i projektów zgodnych z przyjętymi w dokumencie
działaniami. Programy i projekty można realizować w okresach rocznych, dłuższych lub
krótszych, w zależności od ich charakteru. Mogą one być przyjmowane stosownymi
uchwałami przez Radę Gminy.
5.1. PROGRAMY
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Łęki Szlacheckie na lata
2016-2021 będzie realizowana w szczególności poprzez poniżej wymienione programy:
1. Gminny Program Wspierania Rodziny;
107
2. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy
w Rodzinie.
3. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych;
4. Program współpracy gminy Łęki Szlacheckie z organizacjami pozarządowymi oraz
innymi podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku
publicznego i o wolontariacie.
5. Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Mieszkańców Gminy Łęki
Szlacheckie.
5.2. PROJEKTY
Projekty stanowią „bank pomysłów”, tzn. ich realizacja jest wskazana, ale możliwa
będzie dopiero wtedy, gdy ich wnioskodawcy pozyskają niezbędne środki finansowe.
Prezentowane poniżej projekty powstały w trakcie prac nad strategią. Ich autorami są
przedstawiciele instytucji i organizacji pozarządowych działających w gminie w obszarze
polityki społecznej.
Projekt 1. Zaplanowanie i urządzenie nowoczesnej ekopracowni „Ekologiczny Świat”
w Publicznej Szkole Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Łękach Szlacheckich.
Wnioskodawca projektu:
Gmina Łęki Szlacheckie.
Cel główny projektu
Utworzenie szkolnej ekopracowni.
Cele szczegółowe projektu
Stworzenie i
wdrożenie w określonym
czasie programu
na wykorzystaniu zasobów ekopracowni.
Miejsce realizacji projektu
Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Łękach Szlacheckich.
Beneficjenci projektu
51 uczniów Szkoły Podstawowej – klasy IV-VI.
Projekt 2. Wycieczka do teatru.
108
edukacyjnego
opartego
Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Wsi Trzepnica oraz Okolic, Trzepnica 1A, 97-352 Łęki
Szlacheckie.
•
rozbudzenie zainteresowań sztuką;
•
zachęcenie do uczestnictwa w życiu kulturalnym i społecznym.
Trzepnica – Piotrków Trybunalski.
Mieszkańcy Trzepnicy i okolic.
Projekt 3. Plener malarski.
Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Wsi Trzepnica oraz Okolic, Trzepnica 1A, 97-352 Łęki
Szlacheckie.
Promocja miejscowości poprzez sztukę.
Cele szczegółowe projektu
•
integracja społeczno-kulturalna artystów ze społecznością lokalną;
•
utrwalenie w twórczości malarskiej piękna lokalnego krajobrazu.
Trzepnica – sala Stowarzyszenia.
Mieszkańcy Trzepnicy i gminy Łęki Szlacheckie.
Czas realizacji projektu
Czerwiec – lipiec.
109
IV. UWAGI KOŃCOWE
Zapisy zawarte w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Łęki
Szlacheckie na lata 2016-2021 będą realizowane w ramach przyjętych działań w zależności
od posiadanych przez samorząd gminy i pozyskanych z zewnątrz środków finansowych. Dla
osiągnięcia wyznaczonych w dokumencie celów konieczne będzie współdziałanie różnych
podmiotów funkcjonujących w obszarze polityki społecznej, w tym tych, które działają na
wyższym szczeblu administracyjnym.
Autorzy dokumentu pragną złożyć serdeczne podziękowania wszystkim tym, którzy
uczestniczyli w jego budowie, przyczyniając się do identyfikacji problemów społecznych
występujących w gminie. Jednocześnie chcą wyrazić nadzieję na dalszą współpracę
w realizacji zapisów strategii.
110
SPIS DIAGRAMÓW, TABEL I WYKRESÓW
Diagram 1. Struktura dokumentu strategii ................................................................................. 5
Diagram 2. Związek misji z celami i kierunkami działań. ....................................................... 90
Tabela 1. Struktura wiekowa ludności gminy w latach 2012-2014 ......................................... 24
Tabela 2. Ruch naturalny ludności gminy w latach 2012-2014 ............................................... 25
Tabela 3. Ruch migracyjny ludności gminy w latach 2012-2014 ............................................ 25
Tabela 4. Infrastruktura techniczna w gminie w 2014 roku ..................................................... 26
Tabela 5. Użytki rolne, lasy i grunty leśne ............................................................................... 28
Tabela 6. Podmioty gospodarki narodowej w gminie wg rejestru REGON
w latach 2012-2014 .................................................................................................................. 28
Tabela 7. Zasoby mieszkaniowe w gminie w latach 2012-2014 .............................................. 29
Tabela 8. Dodatki mieszkaniowe przyznane w gminie w latach 2012-2014 ........................... 30
Tabela 9. Placówki przedszkolne i oświatowe w gminie w roku szkolnym 2014/2015 .......... 31
Tabela 10. Zakłady opieki zdrowotnej, prywatne praktyki lekarskie i apteki
w gminie w 2014 r. ................................................................................................................... 33
Tabela 11. Przestępstwa popełnione w gminie w 2014 roku ................................................... 37
Tabela 12. Stan zatrudnienia w GOPS-ie oraz potrzeby w tym zakresie
na koniec 2014 roku ................................................................................................................. 39
Tabela 13. Wykształcenie kadry GOPS-u oraz potrzeby w tym zakresie
na koniec 2014 roku ................................................................................................................. 40
Tabela 14. Środki finansowe wydatkowane przez gminę na pomoc
mieszkańcom gminy w latach 2012-2014 ................................................................................ 41
Tabela 15. Beneficjenci pomocy społecznej w gminie w latach 2012-2014............................ 42
Tabela 16. Struktura wiekowa beneficjentów pomocy społecznej
w gminie w 2014 roku .............................................................................................................. 42
Tabela 17. Aktywność zawodowa beneficjentów pomocy społecznej
w gminie w 2014 roku .............................................................................................................. 42
Tabela 18. Powody przyznania pomocy społecznej w gminie w latach 2012-2014 ................ 43
Tabela 19. Formy wsparcia udzielanego w gminie przez GOPS w latach 2012-2014 ............ 44
Tabela 20. Skierowania i pobyt w domach pomocy społecznej w latach 2012-2014 .............. 45
Tabela 21. Wartość świadczeń rodzinnych przyznanych w gminie w latach 2012-2014 ........ 46
Tabela 22. Świadczenia rodzinne przyznane w gminie w 2012 r. ........................................... 46
Tabela 25. Świadczenia alimentacyjne przyznane w gminie w latach 2012-2014 .................. 48
Tabela 26. Działalność PCPR-u w odniesieniu do ludności gminy w latach 2012-2014 ........ 49
Tabela 27. Jednostki wsparcia spoza gminy, z oferty których korzystali
mieszkańcy gminy .................................................................................................................... 50
Tabela 28. Organizacje pozarządowe w gminie w 2014 roku .................................................. 51
Tabela 29. Parafie Kościoła rzymskokatolickiego w gminie w 2014 roku .............................. 51
Tabela 30. Bezrobotni w gminie i ich udział w liczbie ludności gminy
w wieku produkcyjnym w latach 2012-2014 ........................................................................... 56
Tabela 31. Stopa bezrobocia w powiecie, województwie i w kraju w latach 2012-2014 ........ 56
Tabela 32. Bezrobotni w gminie na koniec 2014 roku według wieku,
czasu pozostawania bez pracy, stażu pracy i wykształcenia .................................................... 57
Tabela 33. Bezrobotni w gminie na koniec 2014 roku według wybranych rodzajów
działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy .......................................................... 58
Tabela 34. Pomoc społeczna przyznana w gminie z powodu bezdomności
w latach 2012-2014 .................................................................................................................. 60
111
Tabela 35. Populacje osób, u których występują różne kategorie
problemów alkoholowych ........................................................................................................ 61
Tabela 36. Środki finansowe przeznaczone w gminie w latach 2012-2014
na profilaktykę i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy w rodzinie............... 61
Tabela 37. Lokalny rynek napojów alkoholowych oraz działalność GKRPA
w latach 2012-2014 w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów
uzależnień w gminie ................................................................................................................. 62
Tabela 38. Udział kobiet w liczbie ludności gminy w latach 2012-2014................................. 65
Tabela 39. Udział kobiet w liczbie osób bezrobotnych w gminie w latach 2012-2014 ........... 65
Tabela 40. Nieakceptowalne zachowania i zjawiska patologiczne występujące
w środowisku szkolnym dzieci i młodzieży z gminy uczęszczających
do szkół podstawowych i gimnazjalnych ................................................................................. 71
Tabela 41. Osoby w wieku poprodukcyjnym w strukturze ludności gminy
w latach 2012-2014 .................................................................................................................. 75
Tabela 42. Rodziny w gminie korzystające z pomocy społecznej z powodu
niepełnosprawności w latach 2012-2014 .................................................................................. 77
Tabela 43. Orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności
wydane mieszkańcom gminy w latach 2012-2014 ................................................................... 78
Tabela 44. Wsparcie udzielone przez PCPR niepełnosprawnym mieszkańcom
gminy w latach 2012-2014 ....................................................................................................... 79
Tabela 45. Ramy finansowe Strategii w latach 2016-2021 .................................................... 107
Wykres 1. Jaki jest dostęp do placówek przedszkolnych i oświatowych w gminie? ............... 32
Wykres 2. Jaki jest dostęp do placówek kultury w gminie? ..................................................... 33
Wykres 3. Jaki jest dostęp do placówek służby zdrowia w gminie? ........................................ 34
Wykres 4. Jaki jest dostęp do obiektów sportowo-rekreacyjnych w gminie? .......................... 36
Wykres 5. Czy czuje się Pani / Pan bezpiecznie w miejscu zamieszkania? ............................. 38
Wykres 6. Jakie problemy najbardziej uwidaczniają się w gminie? ........................................ 52
Wykres 7. Jakie osoby, rodziny, grupy mieszkańców gminy są najbardziej
zagrożone marginalizacją i wykluczeniem społecznym? ......................................................... 53
Wykres 8. W jakim obszarze oferta pomocy świadczonej w gminie jest najbardziej
niezadowalająca? ...................................................................................................................... 54
Wykres 9. Czy postrzega Pani/Pan istnienie nierówności szans kobiet i mężczyzn
jako problem społeczny? .......................................................................................................... 66
Wykres 10. Kto jest najbardziej zagrożony dyskryminacją ze względu na płeć w gminie? .... 67
Wykres 11. Czy zna Pani/Pan przypadki dyskryminacji ze względu na płeć w gminie? ........ 68
Wykres 12. Jeśli dyskryminacja ze względu na płeć jest problemem w gminie,
jaka jest jego skala? .................................................................................................................. 68
Wykres 13. Jaka jest organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży w gminie? ..................... 74
Wykres 14. Jak Pani/Pan ocenia realizowane w gminie działania adresowane
do osób starszych? .................................................................................................................... 76
Wykres 15. Jak Pani/Pan ocenia realizowane w gminie działania na rzecz
niepełnosprawnych? ................................................................................................................. 79
Wykres 16. Jaki jest dostęp do wsparcia i rehabilitacji dla rodzin z dziećmi
niepełnosprawnymi w gminie? ................................................................................................. 80
Wykres 17. Szacunkowa wielkość wydatków (w zł) w poszczególnych latach. ................... 107
112

02. Załącznik nr 1 - Gmina Łęki Szlacheckie

Transkrypt

Podobne dokumenty

Regulamin konkursu „Quiz wiadomości o Gminie Naruszewo” dla

pcstzip1103s007 - Ziemia Piotrkowska

(Plan finansowania zadań zleconych gminie)

MIŁA MIEJSCOWOŚĆ – LIGNOWY SZLACHECKIE

możliwości zwiększenia dochodów gminy z nieruchomości bs 25

UWAGA: promocja na zakup biletów miesięcznych szkolnych: PKS