Załącznik do programu rozwoju elektroenergetyki z
Transkrypt
Załącznik do programu rozwoju elektroenergetyki z
Załączniki do Programu rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Gdańsk, 2010 r. Spis załączników: Załącznik 1 Zestawienie Głównych Punktów Zasilających na obszarze województwa pomorskiego ........................................................................................................... 2 Załącznik 2 Ograniczenia dotyczące lokalizacji elektrowni wiatrowych .................................. 4 Załącznik 3 Obiekty małej energetyki wodnej w województwie pomorskim. .......................... 6 Załącznik 4 Ocena potencjalnych zasobów biopaliw stałych- Potencjał teoretyczny ............... 8 Załącznik 5 Ocena potencjalnych zasobów biopaliw stałych- Potencjał techniczny............... 19 Załącznik 6 Podstawowe dane biogazowni zlokalizowanych w województwie pomorskim .. 29 Załącznik 7 Potencjał produkcji biogazu w województwie pomorskim.................................. 30 Załącznik 8 Liczba duŜych gospodarstw hodowlanych w poszczególnych powiatach województwa pomorskiego. ................................................................................. 33 Załącznik 9 Stan techniczny sieci dystrybucyjnych w województwie pomorskim ................. 34 Załącznik 10 Obszar „NATURA 2000” w rejonie dolnej Wisły ............................................. 38 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Załącznik 1 Zestawienie Głównych Punktów Zasilających na obszarze województwa Oddział L.p. Oddział w Gdańsku pomorskiego 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 Nazwa stacji Basen Górniczy Chełm Czerwony Most Gdańsk II Kokoszki Kowale Leśniewo Oliwa Ostrów Piecki Pleniewo Pomorska Przymorze Wysoka Zaspa Tczew Subkowy Miłobądz Pruszcz Starogard Majewo Czarna Woda Cedry Kiełpino Rutki Skarszewy BoŜepole Chylonia Gdynia Pd Gdynia Port Grabówek Kontenery Kościerzyna Oksywie Opalino Reda Redłowo Rumia Sierakowice Sopot Wejherowo Wielki Kack Władysławowo Motława Moc transf. MVA Układ rozdz. 110 kV 2 x 16 2 x 25 2 x 16 2 x 31,5 1 x 10, 1 x 16 1 x 10 2 x 16 1 x 16, 1 x 25 2 x 40 2 x 16 2 x 10 2 x 16 1 x 16, 1 x 25 1 x 16 2 x 25 2 x 25 2 x 10 1 x 16, 1 x 25 2 x 16 3 x 25 2 x 16 2 x 16 1 x 10; 1 x 6,3 2 x 16 1 x 16 2 x 10 1 x 10; 1 x 16 1 x 25; 1 x 16 1 x 16, 1 x 25 2 x 16 1 x 25; 1 x 16 2 x 16 2 x 25 2 x 16 2 x 10 2 x 25 2 x 25 2 x 16 2 x 10 2 x 25 1 x 25; 1 x 16 1 x 25; 1 x 16 2 x 16 2 x 16 H-4 H-5 H-4 Syst. 2xblok blok Syst. H-4 H-5 H-4 H-4 H-4 H-4 blok H-3L szynowa H-3T H-4 H-4 Syst. H-3T blok H-4 H-4 blok H-4 H-4 2 syst. H-4 H-2T 2 syst. H-4 2 sekc. H-4 H-4 2 sekc. H-4 H-4 H-2 H-4 H-4 H-4 H-4 H-2T 2 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki ENEA Oddział w Słupsku Oddział w Elblągu Oddział L.p. 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 Nazwa stacji Polmo Straszyn Górny* Straszyn Dolny* Czarna Woda* Ligniowy* Port Północny* Górki Zach.* Rafineria Tlenownia* Stocznia GE-O* GnieŜdŜewo Zdrada* Łebcz GnieŜdŜewo* Kwidzyn Celuloza Kwidzyn Polnoc Mikołajki Pomorskie Rakowiec Południe Nowy Dwór Gdański Kąty Rybackie Słupsk Poznańska Słupsk Grunwaldzka Słupsk Hubalczyków Słupsk Szczecińska Ustka Sławno Dębnica Kaszubska Pieńkowo Człuchów Czarne Gwieździn Lębork Krzywoustego Lębork Nowy Świat DarŜyno Wicko Bytów Miastko Ostrowite ObłęŜe Gałąźnia Mała śydowo Chojnice Kościerska Chojnice Przemysłowa Brusy Czersk Moc transf. MVA Układ rozdz. 110 kV 2 x 10 1 x 6,3 2 x 16 2 x 10 2 x 25 2 x 25 2 x 16 2 x 31,5; 2 x 20 2 x 16 2 x 31,5 1 x 25 1 x 18 2 x 16 2 x 16 2 x 16 2 x 16 2 x 16 1 x 10, 1x 16 16 2 x 16 2 x 25 2 x 16 2 x 31,5 1 x 10; 1 x 16 1 x 10 2 x 16 1 x 16, 1 x 25 2 x 40 2 x 16 2 x 10 2 x 16 1 x 16, 1 x 25 1 x 16 2 x 25 2 x 25 2 x 10 1 x 16, 1 x 25 2 x 16 3 x 25 2 x 16 2 x 16 2 x 16 2 x 10 1 x 16 H-3L H-3L H-3L H-4 H-5 H-5 H-4 2 syst. H-5 blok blok blok H-4 H-4 H-4 H-4 H-4 H-5 blok szynowy sekc. H-4 H-4 H-4 H-4 H-4 H-4 H-4 H-4 blok szynowy sekc. H-4 H-4 H-5 H-4 H-4 blok blok blok blok Źródło: Materiały udostępnione przez ENERGA S.A. *- stacje abonenckie 3 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Załącznik 2 Ograniczenia dotyczące lokalizacji elektrowni wiatrowych Ograniczenia dotyczące lokalizacji elektrowni wiatrowych moŜna podzielić na: a) Ograniczenia przyrodnicze: Według Ustawy o ochronie przyrody (Dz.U. nr.92, poz.880 Art.15.1 z dnia 16 kwietnia 2004 roku): Obowiązuje zakaz realizacji inwestycji z zakresu energetyki wiatrowej na terenach parków narodowych i rezerwatów przyrody, Istotne ograniczenia w lokalizacji elektrowni wiatrowych mogą występować na terenach parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu, Obszary NATURA 2000 – elektrownie wiatrowe mogą być realizowane tylko wyjątkowo w przypadku, gdy w wyniku przeprowadzonej oceny oddziaływania na środowisko stwierdzony zostanie brak negatywnego wpływu na siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt, dla których został wyznaczony obszar NATURA 2000, Określone ograniczenia w lokalizacji elektrowni wiatrowych mogą występować na terenach, na których ustanowiono formy ochrony przyrody w postaci pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych, uŜytków ekologicznych lub zespołów przyrodniczo-krajobrazowych. Ograniczenia związane z lokalizacją farm wiatrowych występują równieŜ na terenach charakteryzujących się niekorzystnymi warunkami geotechnicznymi, takimi jak: torfowiska pojezierne, doliny rzeczne, tereny podmokłe ze zbiorowiskami roślinności torfowiskowej i łąkowej na glebach torfowych i mułowo torfowych oraz kompleksy leśne, akweny wodne, miejsca waŜne dla ptaków tj. atrakcyjne Ŝerowiska, trasy regularnych przelotów wędrówkowych, trasy regularnych dolotów na Ŝerowiska. b) Ograniczenia krajobrazowe: Ze względu na wysokość konstrukcji elektrowni wiatrowych obszarem istotnego konfliktu funkcjonalnego są: panoramy oraz ciągi widokowe na obiekty przyrodnicze, zabytki i wartościowe zespoły zabudowy, tereny zabudowy, tereny rozwojowe przewidziane do zabudowy, tereny zagospodarowane na cele uzdrowiskowe i rekreacyjne, c) Ograniczenia wynikające z poziomu hałasu w pobliŜu obiektów energetyki wiatrowej: Obliczeniowy poziom hałasu wytworzony przez farmę wiatrową moŜe osiągnąć w zaleŜności od mocy i ilości turbin ponad 100 dB w miejscu jego wytwarzania. Polskie prawo określa dopuszczalny poziom hałasu na terenach zabudowy mieszkaniowej oraz na terenach wypoczynkowo-rekreacyjnych poza miastem na 40 dB w porze nocnej. W związku z tym tereny mieszkaniowe i rekreacyjne za strefą 500 m naleŜy uznać za wykluczone z lokalizacji elektrowni wiatrowych: d) Ograniczenia związane z występowaniem efektu stroboskopowego Praca obiektów energetyki wiatrowej związana jest równieŜ z występowaniem uciąŜliwego dla człowieka efektu odbijania promieni słonecznych od obracającego się wirnika. e) Ograniczenia związane z bliskością lokalizacji lotnisk: 4 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Ze względu na znaczne wysokości obiektów energetyki wiatrowej w celu uniknięcia zagroŜenia dla startujących i lądujących samolotów spod ich lokalizacji wyłączyć naleŜy otocznie lotnisk cywilnych, wojskowych oraz drogowych odcinków lotniskowych wraz z polami wznoszenia i podejścia do lądowania. f) Ograniczenia związane z bliską lokalizacją dróg i linii kolejowych: Ze względu na niebezpieczeństwo, jakie powoduje upadek wiatraka, przyjmuje się, Ŝe nie powinny być one lokalizowanie bliŜej niŜ 200m od dróg i kolei. 5 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Załącznik 3 Obiekty małej energetyki wodnej w województwie pomorskim. Powiat bytowski chojnicki Nazwa obiektu EW Gałąźnia Mała EW Kozin EW Kozin EW Ciemino Młyn EW Podkomorki EW Kamieńczyn Lutomski Nowy Młyn Młyn Wodny w Młynku Młyn Wodny w Wojtalu Młyn wodny w Rolbiku EW w Kaszubie Młyn Wodny z Czernicy Młyn Wodny w Zawadzie gdański kartuski kościerski kwidzyński lęborski malborski pucki starogardzki EW Pruszcz II EW Kuźnice EW Juszkowo EW Prędzieszyn EW śukczyn EW Łapino EW Straszyn EW Rutki MEW śukowo MEW Lniski EW Zamek Kiszewski EW Ruda Młyn EW Nowa Kiszewa EW Grzybowski Młyn EW Wieprznica EW Skrzydłówko Elektrownia Miłosna EW Młynisko EW Nowy Młyn Elektrownia Piekarniak EW Szadowo MEW w Białkach EW Borowy Młyn EW Łebień I EW Łebień II EW EW EW Czarnocińskie Piece Lokalizacja Lutomski Nowy Młyn Młynek Wojtal Rolbik Kaszub Czernica Zawada Mylof Mylof Straszyn Pruszcz Kuźnice Juszkowo Prędzieszyn śukczyn Łapino Straszyn Lniski Zamek Kiszewski Ruda Młyn Nowa Kiszewa Grzybowski Młyn Wieprznica Skrzydłówko Kwidzyn Młynisko Nowy Młyn Kamionka Szadowo Białki Borowy Młyn Rakowiec Brzyno Smolno Czarnocin Rzeka Słupia i Bytowa Bukowina Łupawa Kamienica kanał Łupawy Kamienica Czerska Struga Parzenica Wda Zbrzyca Zbrzyca Rów Czernicki Niechwaszcz Brda Brda Radunia Radunia Radunia Radunia Kłodawa Radunia Radunia Radunia Radunia Wierzyca Wierzyca Wierzyca Trzebiocha Raknica Wietcisa Liwa Liwa Liwa Liwa Liwa Liwa Struga Postolińska Łupawa Łupawa Nogat Bychowska Struga Gizdepka Wierzyca 6 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Moc kW 4 160 55 22 8 45 236 20 18 b.d. 25 25 15 23 b.d. 800 100 250 760 200 800 45 2 294 2 450 440 8 60 70 20 18 15 6,2 32 75 55 45 63 55 80 45 50 45 560 15 6 156 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Powiat sztumski słupski wejherowski Słupsk Nazwa obiektu Elektrownia Wodna Kolincz Elektrownia Wodna Owidz MEW EW EW EW EW Skarszewy EW EW Myślice EW Gronajny EW Stanówko EW Dzierzgoń EW Koniecwałd EW Smołdzino EW Biesowice I EW Biesowice II EW Ciecholub EW DrzeŜewo EW Jawory EW Kępice EW Krzynia EW Łupawa EW Poganice EW Skarszów Dolny EW Struga EW Strzegomino EW śelkowo MEW w Osowie Lęborskim MEW Tłuczewo MEW Paraszyno-Dworek MEW Łówcz MEW MEW MEW MEW MEW Luzino MEW Cementowianka MEW MEW Muzeum Pomorza Środkowego Wyspa Słupska Lokalizacja Jabłowo Jabłowo Wdecki Młyn Starograd Gdański Nowa Wieś Rzeczna Skarszewy Skarszewy Młyńsk Stary Dzierzgoń Sztum Dzierzgoń Dzierzgoń Sztum Tłuczewo Parszyno BoŜepole Wielkie Łęczyce Wielistowo Kisewo Luzino Wejherowo Wejherowo Wejherowo Słupsk Słupsk Moc kW Wierzyca 407 Wierzyca 186 Wda b.d. Wierzyca 400 Piesienica 75 Wietcisa 35 Wietcisa 60 Struga Młyńska 2,2 Dzierzgoń 20 Kanał Juranda 66 Dzierzgoń 60 Dzierzgoń 36 Kanał Kaniewski 21,5 Łupawa 200 Wieprza 432 Wieprza 41 Studnica doplyw Wieprzy 60 Łupawa 110 Skotawa 10 Wieprza 504 Słupia 900 Łupawa 50 Łupawa 50 Skotawa 188 Słupia 250 Słupia 2 400 Łupawa 382 Okalica 20 Łeba 25 Łeba 14 Łeba 60 b.d. Łeba b.d. Łeba b.d. Łeba b.d. Kisewska Struga b.d. Bolszewka Reda 130 Cedron b.d. Bolszewka b.d. Słupia 16 Słupia 170 Suma 21 651 Rzeka Źródło: Materiały udostępnione przez ENERGA OPERTOR S.A., Infoeko, portal internetowy Towarzystwa Elektrowni Wodnych. 7 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Załącznik 4 Ocena potencjalnych zasobów biopaliw stałych - potencjał teoretyczny Drewno Drewno na cele energetyczne pozyskiwane jest przede wszystkim z: − lasów w postaci drewna opałowego średniowymiarowego S4, małowymiarowego: M1 i M2 oraz odpadu pozrębowego, − pielęgnacji sadów i zieleni miejskiej, − zakładów przetwórstwa drewna. Potencjał teoretyczny zasobów drewna obliczono, jako ilość energii moŜliwa do wykorzystania przy załoŜeniu, Ŝe zasoby energii są wykorzystywane w urządzeniach o 100 % sprawności oraz, Ŝe cały dostępny potencjał wykorzystywany jest na cele energetyczne. Potencjał teoretyczny energii drewna średnio i małowymiarowego został wyznaczony dla załoŜonej wartości opałowej drewna świeŜego wynoszącej 10 MJ/kg oraz średniej gęstości drewna 650 kg/m3. W niniejszym opracowaniu dostępne zasoby drewna z lasów województwa pomorskiego zostały obliczone w dwojaki sposób: − na podstawie wysłanych do RDPL (Gdańsk, Szczecinek, Toruń i Olsztyn) ankiet dotyczących m.in. ilości sprzedanego drewna opałowego w nadleśnictwach poszczególnych Regionalnych Dyrekcjach Lasów Państwowych, które obejmują swoim zasięgiem województwo pomorskie − według metody Europejskiego Centrum Energii Odnawialnej w Warszawie Tabela 4-1 Potencjał teoretyczny drewna w województwie pomorskim na podstawie danych o sprzedaŜy drewna opałowego uzyskanych z Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych. Zasoby drewna Drewno Drewno średniowymiarowe małowymiarowe S4 M1 i M2 Energetyczne Opałowe/energetyczne m3 ton m3 ton Nadleśnictwo RDLP w GDAŃSKU Nadleśnictwo Cewice Nadleśnictwo Choczewo Nadleśnictwo Elbląg Nadleśnictwo Gdańsk Nadleśnictwo Kaliska Nadleśnictwo Kartuzy Nadleśnictwo Kolbudy Nadleśnictwo Kościerzyna Nadleśnictwo Kwidzyn Nadleśnictwo Lębork Nadleśnictwo Lipusz Nadleśnictwo Lubichowo 139 000 4 000 6 000 4 000 8 000 6 000 17 000 14 000 5 000 6 000 11 000 8 000 6 000 90 350 2 600 3 900 2 600 5 200 3 900 11 050 9 100 3 250 3 900 7 150 5 200 3 900 70 000 3 000 5 000 2 000 13 000 7 000 4 000 2 000 2 000 8 000 3 000 3 000 4 000 45 500 1 950 3 250 1 300 8 450 4 550 2 600 1 300 1 300 5 200 1 950 1 950 2 600 Potencjał teoretyczny Suma m3 ton GJ 209 000 7 000 11 000 6 000 21 000 13 000 21 000 16 000 7 000 14 000 14 000 11 000 10 000 135 850 4 550 7 150 3 900 13 650 8 450 13 650 10 400 4 550 9 100 9 100 7 150 6 500 1 358 500 45 500 71 500 39 000 136 500 84 500 136 500 104 000 45 500 91 000 91 000 71 500 65 000 8 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Zasoby drewna Drewno Drewno średniowymiarowe małowymiarowe S4 M1 i M2 Energetyczne Opałowe/energetyczne m3 ton m3 ton Nadleśnictwo Potencjał teoretyczny Suma m3 ton 10 000 7 000 18 000 9 000 6 500 4 550 11 700 5 850 6 000 3 000 5 000 - 3 900 1 950 3 250 - 16 000 10 000 23 000 9 000 10 400 6 500 14 950 5 850 GJ 104 000 65 000 149 500 58 500 RDLP w TORUNIU Nadleśnictwo Czersk Nadleśnictwo Lutówko Nadleśnictwo Przymuszewo Nadleśnictwo Rytel Nadleśnictwo Woziwoda Nadleśnictwo Jamy Nadleśnictwo Tuchola 10 306 1 895 135 3 362 4 285 552 40 37 6 699 1 232 88 2 185 2 785 359 26 24 14 214 3 997 178 4 111 5 402 462 23 41 9 239 2 598 115 2 672 3 511 300 15 27 24 519 5 892 313 7 473 9 686 1 014 63 78 15 937 3 830 203 4 857 6 296 659 41 51 159 374 38 298 2 033 48 575 62 962 6 591 409 506 RDLP w SZCZECINKU Nadleśnictwo Bytów Nadleśnictwo Czarne Nadleśnictwo Człuchów Nadleśnictwo Damnica Nadleśnictwo Dretyń Nadleśnictwo Leśny Dwór Nadleśnictwo Łupawa Nadleśnictwo Miastko Nadleśnictwo Niedźwiady Nadleśnictwo Osusznica Nadleśnictwo Trzebielino Nadleśnictwo Ustka Nadleśnictwo Warcino Nadleśnictwo Sławno Nadleśnictwo Polanów Nadleśnictwo Szczecinek 26 277 4 300 195 4 400 4 100 1 000 3 000 2 000 2 610 2 184 2 100 300 89 0 b.d b.d b.d 17 080 2 795 127 2 860 2 665 650 1 950 1 300 1 696 1 419 1 365 195 58 0 b.d b.d b.d 90 634 10 200 8 691 13 800 5 800 2 500 11 700 3 600 1 839 5 459 6 600 6 300 4 713 9 431 b.d b.d b.d 58 912 6 630 5 649 8 970 3 770 1 625 7 605 2 340 1 195 3 548 4 290 4 095 3 064 6 130 b.d b.d b.d 116 911 14 500 8 887 18 200 9 900 3 500 14 700 5 600 4 448 7 642 8 700 6 600 4 802 9 431 b.d b.d b.d 75 992 9 425 5 776 11 830 6 435 2 275 9 555 3 640 2 891 4 968 5 655 4 290 3 122 6 130 b.d b.d b.d 759 924 94 250 57 764 118 300 64 350 22 750 95 550 36 400 28 914 49 676 56 550 42 900 31 216 61 305 b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d 175 584 114 129 174 847 113 649 350 429 227 779 2 277 799 Nadleśnictwo Starogard Nadleśnictwo Strzebielino Nadleśnictwo Wejherowo Lasy prywatne RDLP w OLSZTYNIE Nadleśnictwo Dobrocin Nadleśnictwo Susz SUMA Źródło: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku, Szczecinku, Toruniu i Olsztynie. Obliczenia własne. Całkowity potencjał teoretyczny drewna mało i średnio wymiarowego w nadleśnictwach województwa pomorskiego wynosi 2 277 798 GJ/rok. Największy potencjał występuje w nadleśnictwach RDLP w Gdańsku. 9 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Tabela 4-2 Potencjał teoretyczny drewna pochodzącego z lasów w województwie pomorskim według powiatów. Powiat p. słupski (z+m) p. bytowski p. człuchowski p. chojnicki p. kościerski p. lęborski p. kartuski p. wejherowski p. pucki p. nowodworski p. malborski p. sztumski p. kwidzyński p. gdański (ziemski – Pruszcz Gdański) p. tczewski p. starogardzki m. Gdańsk m. Gdynia m. Sopot SUMA Powierzchnia lasów ha 82 301,8 113 875,7 70 132,4 76 556,5 51 597,4 27 865,1 33 552,3 55 624,5 17 531,6 5 357,6 1 052,7 12 332,5 18 827,7 14 226,3 10 112,3 56 647,6 4 563,4 5 946,5 897,6 659 001,6 33 579,1 46 461,3 28 614,0 31 235,1 21 051,8 11 368,9 13 689,4 22 694,8 7 152,9 2 185,9 429,5 5 031,7 7 681,7 5 804,3 4 125,8 23 112,2 1 861,9 2 426,2 366,2 Potencjał teoretyczny GJ/rok 335 791 464 613 286 140 312 351 210 518 113 689 136 894 226 948 71 529 21 859 4 295 50 317 76 817 58 043 41 258 231 122 18 619 24 262 3 662 268 872,6 2 688 726 Uzysk drewna t/rok Źródło: GUS Bank Danych Regionalnych, obliczenia własne. Odpady pozrębowe Potencjał teoretyczny odpadów pozrębowych (Tabela 4-3) powstałych w przemyśle drzewnym został oszacowany przy następujących załoŜeniach, Ŝe ze 100 m3 pozyskiwanego drewna otrzymuje się po przeróbce do 60 % odpadów, w tym: − 10 m3 kory, − 15 m3 drobnicy gałęziowej, − 20 m3 odpadów kawałkowych (ścinki, obrzyny), − 19 m3 trocin i zrębków, Oraz: − 36 m3 tarcicy − 20 – 25 szt. produktów finalnych z grubizny1. Przyjęto, Ŝe na cele energetyczne moŜna zagospodarować całość dostępnych odpadów pozrębowych, co jest moŜliwe przez zastosowanie prostych urządzeń do ich rozdrobnienia i środków transportu. ZałoŜona wartość opałowa odpadów pozrębowych to 10 MJ/kg. 1 www.ekologika.pl 10 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Tabela 4-3 Potencjał teoretyczny odpadów pozrębowych wg. nadleśnictw w obrębie woj. pomorskiego Pozyskanie drewna Nadleśnictwo m3 RDLP w GDAŃSKU Nadleśnictwo Cewice Nadleśnictwo Choczewo Nadleśnictwo Elbląg Nadleśnictwo Gdańsk Nadleśnictwo Kaliska Nadleśnictwo Kartuzy Nadleśnictwo Kolbudy Nadleśnictwo Kościerzyna Nadleśnictwo Kwidzyn Nadleśnictwo Lębork Nadleśnictwo Lipusz Nadleśnictwo Lubichowo Nadleśnictwo Starogard Nadleśnictwo Strzebielino Nadleśnictwo Wejherowo Lasy prywatne RDLP w TORUNIU Nadleśnictwo Czersk Nadleśnictwo Lutówko Nadleśnictwo Przymuszewo Nadleśnictwo Rytel Nadleśnictwo Woziwoda Nadleśnictwo Jamy Nadleśnictwo Tuchola RDLP w SZCZECINKU Nadleśnictwo Bytów Nadleśnictwo Czarne Nadleśnictwo Człuchów Nadleśnictwo Damnica Nadleśnictwo Dretyń Nadleśnictwo Leśny Dwór Nadleśnictwo Łupawa Nadleśnictwo Miastko Nadleśnictwo Niedźwiady Nadleśnictwo Osusznica Nadleśnictwo Trzebielino Nadleśnictwo Ustka Nadleśnictwo Warcino ton Pozyskanie odpadów m3 ton Potencjał teoretyczny GJ 2 069 000 83 000 106 000 108 000 154 000 161 000 138 000 137 000 128 000 175 000 114 000 131 000 154 000 174 000 108 000 137 000 61 000 1 344 850 53 950 68 900 70 200 100 100 104 650 89 700 89 050 83 200 113 750 74 100 85 150 100 100 113 100 70 200 89 050 39 650 1 241 400 49 800 63 600 64 800 92 400 96 600 82 800 82 200 76 800 105 000 68 400 78 600 92 400 104 400 64 800 82 200 36 600 806 910 32 370 41 340 42 120 60 060 62 790 53 820 53 430 49 920 68 250 44 460 51 090 60 060 67 860 42 120 53 430 23 790 8 069 100 323 700 413 400 421 200 600 600 627 900 538 200 534 300 499 200 682 500 444 600 510 900 600 600 678 600 421 200 534 300 237 900 211 876 66 319 4 318 66 364 62 617 11 359 261 639 137 720 43 107 2 807 43 137 40 701 7 383 170 415 127 126 39 791 2 591 39 818 37 570 6 815 156 383 82 632 25 864 1 684 25 882 24 421 4 430 102 249 826 318 258 643 16 840 258 820 244 208 44 299 1 017 2 491 1 663 280 211 800 164 319 163 500 112 200 87 500 170 200 89 300 61 560 154 860 114 900 108 700 90 086 134 356 1 081 132 137 670 106 807 106 275 72 930 56 875 110 630 58 045 40 014 100 659 74 685 70 655 58 556 87 331 997 968 127 080 98 591 98 100 67 320 52 500 102 120 53 580 36 936 92 916 68 940 65 220 54 051 80 613 648 679 82 602 64 084 63 765 43 758 34 125 66 378 34 827 24 008 60 395 44 811 42 393 35 133 52 399 6 486 791 826 020 640 844 637 650 437 580 341 250 663 780 348 270 240 084 603 953 448 110 423 930 351 334 523 987 11 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Pozyskanie drewna Nadleśnictwo m3 Nadleśnictwo Sławno Nadleśnictwo Polanów Nadleśnictwo Szczecinek RDLP w OLSZTYNIE Nadleśnictwo Dobrocin Nadleśnictwo Susz SUMA Potencjał teoretyczny Pozyskanie odpadów m3 ton ton GJ b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d 3 944 156 b.d b.d b.d 2 563 702 b.d b.d b.d 2 366 494 b.d b.d b.d 1 538 221 b.d b.d b.d 15 382 209 Źródło: Obliczenia własne. Szacowany potencjał teoretyczny odpadów pozrębowych powstałych w przemyśle drzewnym przy przeróbce drewna pochodzącego z w nadleśnictw jest bardzo wysoki i wynosi 15,4 mln. GJ/rok. Odpady drzewne z utrzymania gminnych terenów zielonych, utrzymania dróg i pielęgnacji sadów Potencjał teoretyczny (Tabela 4-4) zasobów odpadów drzewnych pochodzących z utrzymania terenów zielonych i pielęgnacji sadów został oszacowany przy następujących załoŜeniach: − ilość moŜliwej do pozyskania biomasy drzewnej z corocznych cięć w sadach przyjęto na poziomie 0,35 m3/rok/ha, − ilość moŜliwej do pozyskania biomasy drzewnej z utrzymania gminnych terenów zielonych (parki, zieleńce, cmentarze itp.) oszacowano na podstawie średniej rocznej ilości drewna pozyskiwanego z tych terenów na obszarze m. Słupsk, która wynosi około 150 m3/rok (wg. Miejskiego przedsiębiorstwa Zieleni w Słupsku), − przyjęto, Ŝe tylko połowa długości dróg jest zadrzewiona, ilość drewna odpadowego wynosi 2 t/km drogi, − wartość opałową odpadów drzewnych przyjęto na poziomie 8 MJ/kg. 12 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Tabela 4-4 Potencjał teoretyczny odpadów z utrzymania gminnych terenów zielonych i pielęgnacji sadów Powierzchnia ha Powiat Sady p. słupski (z+m) p. bytowski p. człuchowski p. chojnicki p. kościerski p. lęborski p. kartuski p. wejherowski p. pucki p. nowodworski p. malborski p. sztumski p. kwidzyński p. gdański (ziemski – Pruszcz Gdański) p. tczewski p. starogardzki m. Gdańsk m. Gdynia m. Sopot SUMA 282 110 350 141 137 73 191 245 93 60 71 151 272 311 892 331 83 5 0 3 798 Ilość odpadów t/rok Gminne tereny zielone Sady 892,1 254,2 737 391,1 136,3 256,8 125,6 349,2 220,6 96 244,8 97,5 426,5 213,4 433,8 176,7 1493,5 517,8 216,6 7279,5 Potencjał teoretyczny GJ/rok Gminne tereny zielone 64,2 25,0 159,3 32,1 31,2 16,6 43,5 55,7 21,2 13,7 16,2 34,4 123,8 141,5 405,9 75,3 18,9 1,1 0,0 1 279,2 308,5 87,9 254,9 135,2 47,1 88,8 43,4 120,8 76,3 33,2 84,7 33,7 147,5 73,8 150,0 61,1 516,5 179,1 74,9 2517,3 Sady Gminne tereny zielone Suma 513 200 1 274 257 249 133 348 446 169 109 129 275 990 1 132 3 247 602 151 9 0 10 234 2 468 703 2 039 1 082 377 710 347 966 610 266 677 270 1 180 590 1 200 489 4 132 1 432 599 20 138,1 2 981 903 3 313 1 339 626 843 695 1 412 780 375 806 545 2 170 1 722 4 447 1 091 4 283 1 442 599 30 372 Źródło: GUS Bank Danych Regionalnych, obliczenia własne. Potencjał teoretyczny odpadów drzewnych z utrzymania dróg publicznych w województwie pomorskim został oszacowany dla dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych, według danych GUS dotyczących długości w/w dróg w województwie pomorskim, stan na rok 2007. Tabela 4-5 Potencjał teoretyczny odpadów drzewnych z utrzymania dróg publicznych w województwie pomorskim Długość całkowita km Drogi publiczne drogi krajowe drogi wojewódzkie drogi gminne drogi powiatowe SUMA 837 1 825 3 682 5 404 11 748 Uzysk drewna odpadowego ton Potencjał teoretyczny GJ 837 1 825 3 682 5 404 11 748 6 697 14 600 29 456 43 232 93 985 Źródło: GUS Bank Danych Regionalnych, obliczenia własne. 13 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Słoma Potencjał teoretyczny zasobów słomy zbóŜ obliczono przy załoŜeniu, Ŝe zasoby energii zgromadzonej w słomie są wykorzystywane w urządzeniach o 100 % sprawności oraz, Ŝe do celów energetycznych zostanie zuŜyta słoma z całej powierzchni zasiewów zbóŜ w poszczególnych powiatach (pszenica, Ŝyto, jęczmień, owies, pszenŜyto, mieszanki zboŜowe, gryka, proso, rośliny strączkowe, rzepak, rzepik, kukurydza na ziarno). Przy obliczaniu potencjału zasobów słomy naleŜy równieŜ zwrócić uwagę na następujące zagadnienia: − na produkcję słomy wpływa wiele czynników m.in. powierzchnia upraw, plony, gatunek rośliny, nawoŜenie. − poziom zbioru słomy podlega wahaniom, głównie za sprawą zmiennych warunków atmosferycznych. − podaŜ słomy moŜe podlegać wahaniom o ±30 % w stosunku do wartości przeciętnej. Do obliczenia potencjału teoretycznego przyjęto średni jednostkowy uzysk słomy 2,5 tony z 1 hektara. Wartość opałową słomy przyjęto na poziomie2 15 MJ/kg. Tabela 4-6 Potencjał teoretyczny słomy w województwie pomorskim (w poszczególnych powiatach) Powiat p. słupski (z+m) p. bytowski p. człuchowski p. chojnicki p. kościerski p. lęborski p. kartuski p. wejherowski p. pucki p. nowodworski p. malborski p. sztumski p. kwidzyński p. gdański (ziemski – Pruszcz Gdański) p. tczewski p. starogardzki m. Gdańsk m. Gdynia m. Sopot SUMA Powierzchnia zasiewów zbóŜ ha 45 593 30 515 40 878 26 964 23 239 10 221 33 674 24 411 12 044 20 063 28 961 35 339 28 453 21 238 33 160 38 572 5 801 2 815 138 462 079 Potencjał teoretyczny Ilość słomy Energia t/rok GJ/rok 113 983 1 709 744 76 286 1 144 295 102 195 1 532 931 67 410 1 011 147 58 098 871 467 25 552 383 282 84 184 1 262 757 61 028 915 418 30 111 451 661 50 159 752 379 72 403 1 086 043 88 347 1 325 208 71 131 1 066 970 53 095 796 427 82 900 1 243 501 96 430 1 446 449 14 503 217 543 7 038 105 571 344 5 165 1 155 197 17 327 958 Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002, obliczenia własne. 2 dr inŜ. L. Janowicz, „Wykorzystanie słomy do celów grzewczych” Europejskie Centrum Energii Odnawialnej. 14 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Szacowany potencjał teoretyczny słomy w województwie pomorskim wynosi około 1 155 200 ton/rok co daje ponad 17,3 mln GJ/rok energii. Powiatem o najwyŜszym potencjale teoretycznym słomy jest powiat słupski, w którym potencjał teoretyczny wynosi około 1,71 mln. GJ/rok. Dodatkowo na uwagę zasługują powiaty: człuchowski, starogardzki, sztumski oraz kartuski i tczewski. Uprawy energetyczne – wierzba energetyczna, Ŝyto, rzepak. Potencjał teoretyczny zasobów energii pochodzącej z upraw roślin energetycznych w województwie pomorskim został obliczony według następujących załoŜeń: − 75 % powierzchni nieuŜytków rolnych (wg. GUS grunty orne odłogi i ugory) zostanie przeznaczonych pod uprawę roślin energetycznych, z czego 58 % pod uprawę wierzby, − pod uprawę Ŝyta „energetycznego” przeznaczone zostanie 40 % powierzchni gruntów przeznaczonych pod uprawy energetyczne, − rzepak na cele energetyczne będzie uprawiany na 2 % powierzchni gruntów dedykowanych uprawom energetycznym, − plony z upraw zostaną zamienione na energię w urządzeniach o 100 % sprawności przetwarzania. Jako dane wyjściowe do obliczeń przyjęto powierzchnię odłogów i ugorów w powiatach województwa wg. statystyk GUS – PSR 2002 (Tabela 4-7). Tabela 4-7 Powierzchnia gruntów ornych odłogowych i ugorów w poszczególnych powiatach województwa pomorskiego Grunty orne odłogi ha p. słupski (z+m) 48 757,8 p. bytowski 15 650,2 p. człuchowski 5 289,7 p. chojnicki 3 660,1 p. kościerski 5 150,4 p. lęborski 4 196,4 p. kartuski 8 469,4 p. wejherowski 6 929,7 p. pucki 3 483,6 p. nowodworski 1 574,5 p. malborski 1 328,4 p. sztumski 1 218,2 p. kwidzyński 3 110,0 p. gdański (ziemski – Pruszcz Gdański) 7 274,9 p. tczewski 1 657,0 p. starogardzki 5 584,4 m. Gdańsk 1 923,0 m. Gdynia 424,4 m. Sopot 3,0 SUMA 125 685,2 Powiat Grunty orne ugory ha 3 101,6 3 994,9 2 668,5 1 241,6 1 893,9 878,7 1 435,7 1 732,7 1 065,0 356,1 419,6 502,6 615,2 1 617,7 555,9 1 602,8 322,0 63,1 3,8 24 071,3 Ogółem ha 51 859,4 19 645,1 7 958,2 4 901,7 7 044,3 5 075,0 9 905,1 8 662,4 4 548,6 1 930,6 1 748,1 1 720,9 3 725,2 8 892,5 2 212,9 7 187,2 2 245,0 487,6 6,8 149 756,5 Źródło: GUS, Powszechny Spis Rolny 2002, obliczenia własne. 15 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Wierzba energetyczna Obliczenia zostały wykonane dla wierzby energetycznej rodzaju Salix viminalis var. gigantea, jako najbardziej popularnej w Polsce rośliny energetycznej. Wydajność plonu suchej masy (s.m.) wierzby energetycznej z 1 ha powierzchni oraz wartość energetyczna plonu ściśle zaleŜy od cyklu produkcyjnego plantacji tzn. częstotliwości zbioru. Zazwyczaj plantacje wierzby prowadzone są w cyklach corocznych, co dwa lub co trzy lata. W Tabeli 4-8 została przedstawiona zaleŜność wielkości plonu i wartości energetycznej plonu od częstotliwości zbioru. Tabela 4-8 Plon suchej masy i wartość opałowa wierzby energetycznej Salix viminalis var. Gigantea Częstotliwość zbioru Coroczny Co 2 lata Co 3 lata Plon suchej masy t/ha/rok Wartość energetyczna plonu MJ/kg s.m 14,8 16,1 21,5 18,56 19,25 19,56 Źródło: Majtkowski W. „Wieloletnie rośliny energetyczne (wierzba, miskantus, ślazowiec pensylwański), agrotechnika i zagroŜenia upraw, produktywność” Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Ogród Botaniczny w Bydgoszczy. Potencjał teoretyczny energii z upraw wierzby energetycznej w poszczególnych powiatach województwa pomorskiego został przedstawiony w Tabeli 4-9 16 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Tabela 4-9 Potencjał teoretyczny upraw wierzby energetycznej w województwie pomorskim Powiat Grunty orne odłogowe i ugory Potencjał teoretyczny Plon suchej masy przy częstotliwości zbioru Plon suchej masy przy częstotliwości zbioru t/rok GJ/rok ha p. słupski (z+m) p. bytowski p. człuchowski p. chojnicki p. kościerski p. lęborski p. kartuski p. wejherowski p. pucki p. nowodworski p. malborski p. sztumski p. kwidzyński p. gdański p. tczewski p. starogardzki m. Gdańsk m. Gdynia m. Sopot SUMA 22 558,8 8 545,6 3 461,8 2 132,2 3 064,3 2 207,6 4 308,7 3 768,1 1 978,6 839,8 760,4 748,6 1 620,5 3 868,2 962,6 3 126,4 976,6 212,1 3,0 65 144,1 co roku 333 871 126 475 51 235 31 557 45 351 32 673 63 769 55 768 29 284 12 429 11 254 11 079 23 983 57 250 14 247 46 271 14 453 3 139 44 964 132 co 2 lata 363 197 137 584 55 735 34 329 49 335 35 543 69 370 60 667 31 856 13 521 12 242 12 052 26 089 62 279 15 498 50 335 15 723 3 415 48 1 048 820 co 3 lata 485 015 183 731 74 429 45 843 65 882 47 464 92 637 81 015 42 541 18 056 16 349 16 095 34 840 83 167 20 697 67 218 20 996 4 560 64 1 400 598 co roku 6 196 645 2 347 378 950 922 585 701 841 722 606 413 1 183 548 1 035 059 543 508 230 682 208 873 205 627 445 119 1 062 560 264 423 858 792 268 251 58 257 817 17 894 296 co 2 lata 6 991 551 2 648 499 1 072 906 660 834 949 698 684 204 1 335 374 1 167 837 613 229 260 274 235 668 232 005 502 219 1 198 865 298 343 968 958 302 662 65 730 922 20 189 778 co 3 lata 9 486 898 3 593 773 1 455 836 896 692 1 288 654 928 402 1 811 981 1 584 648 832 096 353 169 319 779 314 809 681 465 1 626 750 404 824 1 314 788 410 685 89 190 1 251 27 395 690 Źródło: GUS Bank Danych Regionalnych, obliczenia własne. Z przeprowadzonych obliczeń wynika, Ŝe potencjał teoretyczny upraw energetycznych w województwie jest bardzo wysoki i wynosi prawie 27,4 mln GJ energii rocznie (ponad 1,4 mln ton), przy częstotliwości zbioru co 3 lata. Powiatem o najwyŜszym potencjale, ze względu na największą powierzchnię nieuŜytków, jest powiat słupski (z+m), w którym potencjał teoretyczny wynosi prawie 9,5 mln GJ/rok. śyto i rzepak. Potencjał teoretyczny energii z energetycznych upraw rzepaku i Ŝyta został wyznaczony przy następujących załoŜeniach: a) śyto: − ze 100 kg Ŝyta moŜna otrzymać 38 litrów czystego bioetanolu, − średni plon Ŝyta wynosi 2,5 t/ha, − wartość opałowa bioetanolu o zawartości H2O od 0,4 % – 6,5 % (masowo) wynosi 25,3 MJ/kg, natomiast gęstość 808 kg/m3, b) Rzepak: − średni plon rzepaku wynosi 2,8 t/ha, − z 2,5 ton rzepaku moŜna wyprodukować 850 litrów diestru, 17 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki − wartość opałowa bioestru metylowego wynosi 37,7 MJ/kg, przy gęstości 880 kg/m3. Tabela 4-10 Potencjał teoretyczny upraw rzepaku i Ŝyta na cele energetyczne Potencjał teoretyczny Powiat Powierzchnia Powierzchnia upraw upraw Ŝyta na rzepaku na cele cele energetyczne energetyczne Ziarno Ŝyta Bioester metylowy (rzepak) Bioetanol (Ŝyto) ha 777,9 294,7 119,4 73,5 105,7 76,1 148,6 129,9 68,2 29,0 26,2 25,8 55,9 133,4 33,2 107,8 33,7 7,3 0,1 ha 15 557,8 5 893,5 2 387,5 1 470,5 2 113,3 1 522,5 2 971,5 2 598,7 1 364,6 579,2 524,4 516,3 1 117,6 2 667,8 663,9 2 156,2 673,5 146,3 2,1 ton 2 178 825 334 206 296 213 416 364 191 81 73 72 156 373 93 302 94 20 0 ton 38 895 14 734 5 969 3 676 5 283 3 806 7 429 6 497 3 411 1 448 1 311 1 291 2 794 6 669 1 660 5 390 1 684 366 5 m3 740,6 280,5 113,6 70,0 100,6 72,5 141,4 123,7 65,0 27,6 25,0 24,6 53,2 127,0 31,6 102,6 32,1 7,0 0,1 GJ 24 568,6 9 306,9 3 770,2 2 322,2 3 337,3 2 404,3 4 692,6 4 103,8 2 154,9 914,6 828,1 815,3 1 764,8 4 212,9 1 048,4 3 405,0 1 063,6 231,0 3,2 m3 14 779,9 5 598,9 2 268,1 1 397,0 2 007,6 1 446,4 2 822,9 2 468,8 1 296,3 550,2 498,2 490,5 1 061,7 2 534,4 630,7 2 048,3 639,8 139,0 1,9 GJ 302 101,9 114 440,5 46 359,8 28 554,4 41 036,0 29 564,1 57 700,9 50 461,7 26 497,4 11 246,3 10 183,1 10 024,8 21 700,7 51 802,4 12 891,3 41 868,3 13 077,9 2 840,2 39,8 2 246,3 44 927,0 6 290 112 317 2 138,5 70 947,6 42 680,6 872 391,5 p. słupski (z+m) p. bytowski p. człuchowski p. chojnicki p. kościerski p. lęborski p. kartuski p. wejherowski p. pucki p. nowodworski p. malborski p. sztumski p. kwidzyński p. gdański p. tczewski p. starogardzki m. Gdańsk m. Gdynia m. Sopot SUMA Ziarno rzepaku Źródło: Obliczenia własne. Z załoŜonej powierzchni upraw rzepaku i Ŝyta przeznaczonych na cele energetyczne moŜna uzyskać około 2,1 tys. m3 bioestru metylowego (około 71 tys. GJ) oraz 42,7 tys. m3 bioetanolu. Sumarycznie z upraw rzepaku i Ŝyta energetycznego na załoŜonym areale moŜliwe jest uzyskanie 945 tys. GJ energii w ciągu roku. Dodatkowo z w/w upraw energetycznych upraw rzepaku i Ŝyta moŜna uzyskać 168 335 ton słomy. 18 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Załącznik 5 Ocena potencjalnych zasobów biopaliw stałych- Potencjał techniczny Drewno Potencjał techniczny zasobów dostępnego drewna został oszacowany, jako część potencjału teoretycznego moŜliwego do wykorzystania zgodnie z aktualnym stanem technologii oraz z uwzględnieniem sprawności dostępnych na rynku urządzeń, potrzeb własnych instalacji itp. Potencjał techniczny (Tabela 5-1) wykorzystania drewna średnio i małowymiarowego, na podstawie danych z RDLP w Gdańsku, Szczecinku, Toruniu i Olsztynie został wyznaczony przy załoŜonej wartości opałowej drewna świeŜego wynoszącej 10 MJ/kg oraz średniej gęstości drewna 650 kg/m3. Sprawność przetwarzania energii w procesie spalania drewna przyjęto na poziomie 80%. Tabela 5-1 Potencjał techniczny drewna średnio i małowymiarowego w nadleśnictwach woj. Pomorskiego Zasoby drewna Drewno Drewno średniowymiarowe małowymiarowe S4 M1 i M2 Energetyczne Opałowe/energetyczne m3 ton m3 ton Nadleśnictwo RDLP w GDAŃSKU Nadleśnictwo Cewice Nadleśnictwo Choczewo Nadleśnictwo Elbląg Nadleśnictwo Gdańsk Nadleśnictwo Kaliska Nadleśnictwo Kartuzy Nadleśnictwo Kolbudy Nadleśnictwo Kościerzyna Nadleśnictwo Kwidzyn Nadleśnictwo Lębork Nadleśnictwo Lipusz Nadleśnictwo Lubichowo Nadleśnictwo Starogard Nadleśnictwo Strzebielino Nadleśnictwo Wejherowo Lasy prywatne RDLP w TORUNIU Nadleśnictwo Czersk Nadleśnictwo Lutówko Nadleśnictwo Przymuszewo Nadleśnictwo Rytel Nadleśnictwo Woziwoda Nadleśnictwo Jamy Potencjał techniczny Suma m3 ton GJ 139 000 4 000 6 000 4 000 8 000 6 000 17 000 14 000 5 000 6 000 11 000 8 000 6 000 10 000 7 000 18 000 9 000 90 350 2 600 3 900 2 600 5 200 3 900 11 050 9 100 3 250 3 900 7 150 5 200 3 900 6 500 4 550 11 700 5 850 70 000 3 000 5 000 2 000 13 000 7 000 4 000 2 000 2 000 8 000 3 000 3 000 4 000 6 000 3 000 5 000 - 45 500 1 950 3 250 1 300 8 450 4 550 2 600 1 300 1 300 5 200 1 950 1 950 2 600 3 900 1 950 3 250 - 209 000 7 000 11 000 6 000 21 000 13 000 21 000 16 000 7 000 14 000 14 000 11 000 10 000 16 000 10 000 23 000 9 000 135 850 4 550 7 150 3 900 13 650 8 450 13 650 10 400 4 550 9 100 9 100 7 150 6 500 10 400 6 500 14 950 5 850 1 086 800 36 400 57 200 31 200 109 200 67 600 109 200 83 200 36 400 72 800 72 800 57 200 52 000 83 200 52 000 119 600 46 800 10 306 1 895 135 3 362 4 285 552 40 6 699 1 232 88 2 185 2 785 359 26 14 214 3 997 178 4 111 5 402 462 23 9 238 2 598 115 2 672 3 511 300 15 25 593 5 892 313 8 427 9 686 1 134 63 16 636 3 830 203 5 478 6 296 737 41 127 499 30 638 1 626 38 860 50 370 5 273 327 19 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Zasoby drewna Drewno Drewno średniowymiarowe małowymiarowe S4 M1 i M2 Energetyczne Opałowe/energetyczne m3 ton m3 ton Nadleśnictwo Nadleśnictwo Tuchola RDLP w SZCZECINKU Nadleśnictwo Bytów Nadleśnictwo Czarne Nadleśnictwo Człuchów Nadleśnictwo Damnica Nadleśnictwo Dretyń Nadleśnictwo Leśny Dwór Nadleśnictwo Łupawa Nadleśnictwo Miastko Nadleśnictwo Niedźwiady Nadleśnictwo Osusznica Nadleśnictwo Trzebielino Nadleśnictwo Ustka Nadleśnictwo Warcino Nadleśnictwo Sławno Nadleśnictwo Polanów Nadleśnictwo Szczecinek RDLP w OLSZTYNIE Nadleśnictwo Dobrocin Nadleśnictwo Susz SUMA Potencjał techniczny Suma m3 ton GJ 37 24 41 27 78 51 405 26 278 4 300 195 4 400 4 100 1 000 3 000 2 000 2 610 2 184 2 100 300 89 0 b.d b.d b.d 17 080 2 795 127 2 860 2 665 650 1 950 1 300 1 696 1 419 1 365 195 58 0 b.d b.d b.d 90 633 10 200 8 691 13 800 5 800 2 500 11 700 3 600 1 839 5 459 6 600 6 300 4 713 9 431 b.d b.d b.d 58 911 6 630 5 649 8 970 3 770 1 625 7 605 2 340 1 195 3 548 4 290 4 095 3 064 6 130 b.d b.d b.d 116 910 14 500 8 887 18 200 9 900 3 500 14 700 5 600 4 448 7 642 8 700 6 600 4 802 9 431 b.d b.d b.d 75 992 9 425 5 776 11 830 6 435 2 275 9 555 3 640 2 891 4 968 5 655 4 290 3 122 6 130 b.d b.d b.d 607 940 75 400 46 211 94 640 51 480 18 200 76 440 29 120 23 131 39 741 45 240 34 320 24 973 49 044 b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d 175 584 114 129 b.d b.d b.d 174 847 b.d b.d b.d 113 649 b.d b.d b.d 350 429 b.d b.d b.d 227 779 b.d b.d b.d 1 822 239 Źródło: Obliczenia własne. Uwzględniając szacunkowy potencjał drewna w nadleśnictwach, dla których powyŜsza tabela nie określa danych, potencjał techniczny drewna mało i średnio wymiarowego w nadleśnictwach województwa wynosi około 2,9 mln GJ/rok. Potencjał techniczny drewna energetycznego moŜliwego do pozyskania w lasach w poszczególnych powiatach województwa jest równy potencjałowi teoretycznemu (metoda uwzględnia współczynnik pozyskania drewna na cele energetyczne) obliczonemu według metody Europejskiego Centrum Energii Odnawialnej w Warszawie, przy załoŜonej sprawności konwersji na poziomie 80 %. 20 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Tabela 5-2 Potencjał techniczny drewna pochodzącego z lasów w województwie pomorskim według powiatów. Powierzchnia lasów ha p. słupski (z+m) 82 301,8 p. bytowski 113 875,7 p. człuchowski 70 132,4 p. chojnicki 76 556,5 p. kościerski 51 597,4 p. lęborski 27 865,1 p. kartuski 33 552,3 p. wejherowski 55 624,5 p. pucki 17 531,6 p. nowodworski 5 357,6 p. malborski 1 052,7 p. sztumski 12 332,5 p. kwidzyński 18 827,7 p. gdański (ziemski – Pruszcz Gdański) 14 226,3 p. tczewski 10 112,3 p. starogardzki 56 647,6 m. Gdańsk 4 563,4 m. Gdynia 5 946,5 m. Sopot 897,6 SUMA 659 001,6 Powiat Uzysk drewna t/rok 33 579,1 46 461,3 28 614,0 31 235,1 21 051,8 11 368,9 13 689,4 22 694,8 7 152,9 2 185,9 429,5 5 031,7 7 681,7 5 804,3 4 125,8 23 112,2 1 861,9 2 426,2 366,2 268 872,6 Potencjał techniczny GJ/rok 268 633 371 690 228 912 249 880 168 414 90 952 109 515 181 558 57 223 17 487 3 436 40 253 61 454 46 435 33 007 184 898 14 895 19 409 2 930 2 150 981 Źródło: GUS Bank Danych Regionalnych, obliczenia własne. Odpady pozrębowe Potencjał techniczny odpadów pozrębowych (Tabela 5-3) powstałych w przemyśle drzewnym został oszacowany przy następujących załoŜeniach: − ze 100 m3 pozyskiwanego drewna otrzymuje się po przeróbce do 60 % odpadów − na cele energetyczne moŜna zagospodarować 30% całkowitej ilości pozyskanych odpadów, − 50% powyŜszej wartości jest zagospodarowywane lokalnie, − załoŜona wartość opałowa to 10 MJ/kg − sprawność konwersji energii w procesie spalania przyjęto na poziomie 80%. Tabela 5-3 Potencjał techniczny odpadów pozrębowych wg. nadleśnictw woj. pomorskiego Pozyskanie drewna Nadleśnictwo m3 RDLP w GDAŃSKU Nadleśnictwo Cewice 2 069 000 83 000 ton 1 344 850 53 950 Pozyskanie odpadów m3 ton 186 210 7 470 121 037 4 856 Potencjał techniczny GJ 968 292 38 844 21 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Pozyskanie drewna Nadleśnictwo Pozyskanie odpadów m3 ton 106 000 108 000 154 000 161 000 138 000 137 000 128 000 175 000 114 000 131 000 154 000 174 000 108 000 137 000 61 000 211 876 66 319 4 318 66 364 62 617 11 359 261 639 68 900 70 200 100 100 104 650 89 700 89 050 83 200 113 750 74 100 85 150 100 100 113 100 70 200 89 050 39 650 137 720 43 107 2 807 43 137 40 701 7 383 170 415 9 540 9 720 13 860 14 490 12 420 12 330 11 520 15 750 10 260 11 790 13 860 15 660 9 720 12 330 5 490 19 069 5 969 389 5 973 5 636 1 022 23 57 6 201 6 318 9 009 9 419 8 073 8 015 7 488 10 238 6 669 7 664 9 009 10 179 6 318 8 015 3 569 12 395 3 880 253 3 882 3 663 664 15 37 49 608 50 544 72 072 75 348 64 584 64 116 59 904 81 900 53 352 61 308 72 072 81 432 50 544 64 116 28 548 99 158 31 037 2 021 31 058 29 305 5 316 122 299 1 663 280 211 800 164 319 163 500 112 200 87 500 170 200 89 300 61 560 154 860 114 900 108 700 90 086 134 356 b.d b.d b.d 1 081 132 137 670 106 807 106 275 72 930 56 875 110 630 58 045 40 014 100 659 74 685 70 655 58 556 87 331 b.d b.d b.d 149 695 19 062 14 789 14 715 10 098 7 875 15 318 8 037 5 540 13 937 10 341 9 783 8 108 12 092 b.d b.d b.d 97 302 12 390 9 613 9 565 6 564 5 119 9 957 5 224 3 601 9 059 6 722 6 359 5 270 7 860 b.d b.d b.d 778 415 99 122 76 901 76 518 52 510 40 950 79 654 41 792 28 810 72 474 53 773 50 872 42 160 62 878 b.d b.d b.d RDLP w OLSZTYNIE Nadleśnictwo Dobrocin Nadleśnictwo Susz b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d SUMA 3 944 156 2 563 702 354 974 230 733 1 845 865 Nadleśnictwo Choczewo Nadleśnictwo Elbląg Nadleśnictwo Gdańsk Nadleśnictwo Kaliska Nadleśnictwo Kartuzy Nadleśnictwo Kolbudy Nadleśnictwo Kościerzyna Nadleśnictwo Kwidzyn Nadleśnictwo Lębork Nadleśnictwo Lipusz Nadleśnictwo Lubichowo Nadleśnictwo Starogard Nadleśnictwo Strzebielino Nadleśnictwo Wejherowo Lasy prywatne RDLP w TORUNIU Nadleśnictwo Czersk Nadleśnictwo Lutówko Nadleśnictwo Przymuszewo Nadleśnictwo Rytel Nadleśnictwo Woziwoda Nadleśnictwo Jamy Nadleśnictwo Tuchola RDLP w SZCZECINKU Nadleśnictwo Bytów Nadleśnictwo Czarne Nadleśnictwo Człuchów Nadleśnictwo Damnica Nadleśnictwo Dretyń Nadleśnictwo Leśny Dwór Nadleśnictwo Łupawa Nadleśnictwo Miastko Nadleśnictwo Niedźwiady Nadleśnictwo Osusznica Nadleśnictwo Trzebielino Nadleśnictwo Ustka Nadleśnictwo Warcino Nadleśnictwo Sławno Nadleśnictwo Polanów Nadleśnictwo Szczecinek m3 Potencjał techniczny ton GJ Źródło: Obliczenia własne 22 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Szacowany potencjał techniczny odpadów pozrębowych z wyrębu lasu w nadleśnictwach województwa pomorskiego wynosi ponad 230 tys. ton, co odpowiada 1 845 TJ energii. Odpady drzewne z utrzymania gminnych terenów zielonych, utrzymania dróg i pielęgnacji sadów Potencjał techniczny odpadów pochodzących z utrzymania gminnych terenów zielonych oraz z pielęgnacji sadów (Tabela 5-4) został obliczony, jako część potencjału teoretycznego przy załoŜeniu, Ŝe na cele energetyczne moŜna przeznaczyć 65% całkowitej ilości odpadów. Pozostała ilość jest zagospodarowywana na inne cele. Sprawność konwersji energii w procesie spalania wynosi 80%. Tabela 5-4 Potencjał techniczny odpadów z utrzymania gminnych terenów zielonych i pielęgnacji sadów Powierzchnia ha Gminne Sady tereny zielone 282 892,1 110 254,2 350 737,0 141 391,1 137 136,3 73 256,8 191 125,6 245 349,2 93 220,6 60 96,0 71 244,8 151 97,5 272 426,5 311 213,4 892 433,8 331 176,7 83 1 493,5 5 517,8 0 216,6 3 798 7 279,5 Powiat p. słupski (z+m) p. bytowski p. człuchowski p. chojnicki p. kościerski p. lęborski p. kartuski p. wejherowski p. pucki p. nowodworski p. malborski p. sztumski p. kwidzyński p. gdański p. tczewski p. starogardzki m. Gdańsk m. Gdynia m. Sopot SUMA Ilość odpadów t/rok Gminne Sady tereny zielone 42 201 16 57 104 166 21 88 20 31 11 58 28 28 36 78 14 50 9 22 10 55 22 22 80 96 92 48 264 98 49 40 12 336 1 116 0 49 832 1 636 Potencjał techniczny GJ/rok Gminne Sady Suma tereny zielone 267 1 283 1 550 104 366 470 662 1 060 1 723 133 563 696 130 196 326 69 369 439 181 181 361 232 502 734 88 317 405 57 138 195 67 352 419 143 140 283 515 614 1 128 589 307 896 1 688 624 2 312 313 254 567 79 2 148 2 227 5 745 750 0 312 312 5 322 10 472 15 794 Źródło: Obliczenia własne. Potencjał techniczny odpadów drzewnych pochodzących z utrzymania dróg publicznych został oszacowany przy załoŜeniu, Ŝe na cele energetyczne moŜna będzie przeznaczyć 75 % ilości powstających odpadów, reszta zagospodarowywana jest na inne cele. Sprawność konwersji energii w procesie spalania załoŜono na poziomie 80%. 23 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Tabela 5-5 Potencjał techniczny odpadów drzewnych z utrzymania dróg Drogi publiczne wg GUS 2007 Długość całkowita km Drogi krajowe Drogi wojewódzkie Drogi gminne Drogi powiatowe 837 1 825 3 682 5 404 11 748 SUMA Zasoby drewna odpadowego ton 628 1 369 2 762 4 053 8 811 Potencjał techniczny GJ/rok 628 1 369 2 762 4 053 8 811 Źródło: GUS, Obliczenia własne. Słoma Potencjał techniczny słomy obliczono, przyjmując załoŜenie, Ŝe do celów energetycznych moŜna przeznaczyć3 30 % całkowitej ilości zebranej słomy. Pozostała część słomy wykorzystywana jest na cele własne gospodarstw, jako pasza, ściółka i nawóz. Sprawność konwersji na energie cieplną przyjęto na poziomie 80 %. Wartość opałowa słomy to 15 MJ/kg. Tabela 5-6 Potencjał techniczny słomy w województwie pomorskim Powiat p. słupski (z+m) p. bytowski p. człuchowski p. chojnicki p. kościerski p. lęborski p. kartuski p. wejherowski p. pucki p. nowodworski p. malborski p. sztumski p. kwidzyński p. gdański p. tczewski p. starogardzki m. Gdańsk m. Gdynia m. Sopot SUMA Ilość słomy moŜliwej do zagospodarowania t/rok 34 195 22 886 30 659 20 223 17 429 7 666 25 255 18 308 9 033 15 048 21 721 26 504 21 339 15 929 24 870 28 929 4 351 2 111 103 346 559 Źródło: Obliczenia własne. 3 W. Lewandowski „Proekologiczne odnawialne źródła energii”, WNT, W-wa 2006 r. 24 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Potencjał techniczny GJ/rok 410 339 274 631 367 903 242 675 209 152 91 988 303 062 219 700 108 399 180 571 260 650 318 050 256 073 191 142 298 440 347 148 52 210 25 337 1 239 4 158 710 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Szacowany potencjał techniczny słomy w województwie pomorskim jest bardzo wysoki i wynosi ponad 4,1 mln. GJ/rok. Na szczególną uwagę zasługują zasoby słomy powiatów: słupskiego(z+m), człuchowskiego, kartuskiego, sztumskiego i starogardzkiego. Uprawy roślin energetycznych Potencjał techniczny zasobów energii pochodzącej z upraw roślin energetycznych został obliczony analogicznie do potencjału teoretycznego. ZałoŜono sprawność procesu konwersji na poziomie 80 %. Wierzba energetyczna Tabela 5-7 Potencjał techniczny upraw wierzby energetycznej w województwie pomorskim. Powiat p. słupski (z+m) p. bytowski p. człuchowski p. chojnicki p. kościerski p. lęborski p. kartuski p. wejherowski p. pucki p. nowodworski p. malborski p. sztumski p. kwidzyński p. gdański p. tczewski p. starogardzki m. Gdańsk m. Gdynia m. Sopot SUMA Grunty orne odłogowe i ugory ha 22 558,8 8 545,6 3 461,8 2 132,2 3 064,3 2 207,6 4 308,7 3 768,1 1 978,6 839,8 760,4 748,6 1 620,5 3 868,2 962,6 3 126,4 976,6 212,1 3,0 65 144,1 Potencjał techniczny Plon suchej masy przy Plon suchej masy przy częstotliwości częstotliwości zbioru: zbioru: co roku co 2 lata co 3 lata co roku co 2 lata co 3 lata t/rok GJ/rok 333 871 363 197 485 015 4 957 316 5 593 241 7 589 518 126 475 137 584 183 731 1 877 902 2 118 800 2 875 018 51 235 55 735 74 429 760 738 858 325 1 164 669 31 557 34 329 45 843 468 560 528 667 717 354 45 351 49 335 65 882 673 378 759 758 1 030 923 32 673 35 543 47 464 485 130 547 363 742 722 63 769 69 370 92 637 946 839 1 068 299 1 449 585 55 768 60 667 81 015 828 047 934 269 1 267 718 29 284 31 856 42 541 434 806 490 583 665 677 12 429 13 521 18 056 184 546 208 220 282 535 11 254 12 242 16 349 167 099 188 534 255 823 11 079 12 052 16 095 164 501 185 604 251 847 23 983 26 089 34 840 356 095 401 775 545 172 57 250 62 279 83 167 850 048 959 092 1 301 400 14 247 15 498 20 697 211 538 238 674 323 859 46 271 50 335 67 218 687 034 775 166 1 051 830 14 453 15 723 20 996 214 601 242 130 328 548 3 139 3 415 4 560 46 606 52 584 71 352 44 48 64 654 738 1 001 964 132 1 048 820 1 400 598 14 315 437 16 151 823 21 916 552 Źródło: Obliczenia własne. W przeliczeniu plonu suchej masy na ilość energii przy częstotliwości zbioru co 3 lata, w skali województwa moŜna uzyskać ponad 21,9 mln. GJ/rok. Rzepak i Ŝyto Potencjał techniczny upraw rzepaku i Ŝyta na cele energetyczne został obliczony, jako część potencjału teoretycznego przy załoŜonej sprawności konwersji energii na poziomie 80 %. 25 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Tabela 5-8 Potencjał techniczny upraw rzepaku i Ŝyta na cele energetyczne wg. powiatów Potencjał techniczny Powierzchnia upraw na cele Bioester metylowy Bioetanol Ziarno Ziarno Powiat (rzepak) (Ŝyto) energetyczne rzepaku Ŝyta rzepak Ŝyto ton ton m3 GJ m3 GJ ha ha p. słupski (z+m) 777,9 15 557,8 2 178 38 895 740,6 19 655 14 779,9 241 681 p. bytowski 294,7 5 893,5 825 14 734 280,5 7 446 5 598,9 91 552 p. człuchowski 119,4 2 387,5 334 5 969 113,6 3 016 2 268,1 37 088 p. chojnicki 73,5 1 470,5 206 3 676 70,0 1 858 1 397,0 22 843 p. kościerski 105,7 2 113,3 296 5 283 100,6 2 670 2 007,6 32 829 p. lęborski 76,1 1 522,5 213 3 806 72,5 1 923 1 446,4 23 651 p. kartuski 148,6 2 971,5 416 7 429 141,4 3 754 2 822,9 46 161 p. wejherowski 129,9 2 598,7 364 6 497 123,7 3 283 2 468,8 40 369 p. pucki 68,2 1 364,6 191 3 411 65,0 1 724 1 296,3 21 198 p. nowodworski 29,0 579,2 81 1 448 27,6 732 550,2 8 997 p. malborski 26,2 524,4 73 1 311 25,0 663 498,2 8 146 p. sztumski 25,8 516,3 72 1 291 24,6 652 490,5 8 020 p. kwidzyński 55,9 1 117,6 156 2 794 53,2 1 412 1 061,7 17 361 p. gdański 133,4 2 667,8 373 6 669 127,0 3 370 2 534,4 41 442 p. tczewski 33,2 663,9 93 1 660 31,6 839 630,7 10 313 p. starogardzki 107,8 2 156,2 302 5 390 102,6 2 724 2 048,3 33 495 m. Gdańsk 33,7 673,5 94 1 684 32,1 851 639,8 10 462 m. Gdynia 7,3 146,3 20 366 7,0 185 139,0 2 272 m. Sopot 0,1 2,1 0 5 0,1 3 1,9 32 SUMA 2 246,3 44 927,0 6 290 112 317 2 138,5 56 758 42 680,6 697 913 Źródło: Obliczenia własne. Odpady komunalne W 2007 roku na obszarze województwa pomorskiego wytworzonych zostało 662 770 ton odpadów komunalnych4, z czego 50 % stanowiły odpady komunalne biodegradowalne. Część z powstałych odpadów została poddana procesom odzysku głownie poprzez recykling lub regenerację substancji organicznej, magazynowanie w celu poddania regeneracji, recyklingowi lub innym sposobom wykorzystania oraz poprzez inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, w sumie około 42 800 ton. Na składowiska odpadów trafiło 516 516 ton odpadów komunalnych5. Z energetycznego punktu widzenia „skład frakcyjny” odpadów komunalnych moŜna podzielić na: frakcję biomasy rozkładalnej, frakcję tworzyw sztucznych oraz frakcję inertną energetycznie (tj. szkło, gruz, piasek, popiół, woda i inne). Pierwsze 2 frakcje są substancjami palnymi, a więc decydującymi o moŜliwościach termicznej utylizacji odpadów komunalnych. 4 Źródło: GUS Źródło: Sprawozdanie z realizacji Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego, Gdańsk, wrzesień 2007 r. 5 26 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Potencjał energetyczny odpadów komunalnych w województwie pomorskim został wyznaczony przy załoŜeniu, Ŝe 70 % powstałych odpadów tj. około 464 tys. ton będzie termicznie utylizowana w spalarni odpadów. Wartość opałowa spalanych odpadów wynosi minimum 7,5 MJ/kg, co zapewnia moŜliwość spalania odpadów na ruszcie bez dodatkowego paliwa przy osiągnięciu wymaganej przepisami temperatury w komorze spalania na poziomie6 850 °C. Według przyjętych załoŜeń potencjał zasobów energetycznych skumulowany w odpadach komunalnych w województwie pomorskim wynosi 3 480 TJ/rok. Termicznej utylizacji powinno poddawać się tylko te odpady, które straciły własności uŜytkowe (po segregacji), a reprezentują jedynie walory energetyczne. Zastosowanie termicznej utylizacji odpadów musi być poparte odpowiednią ilością wytwarzanych odpadów w danym rejonie, z którego będzie zasilana spalarnia. Aby budowa spalarni była sensowna muszą być spełnione następujące warunki: − minimalna wydajność spalarni powinna być na poziomie 60 000 ton odpadów rocznie, gdyŜ wtedy będzie ona ekonomicznie uzasadniona, − średnia produkcja odpadów przypadająca na jednego mieszkańca powinna wynosić rocznie około 300 kg, − zakłada się odzysk surowców wtórnych na poziomie 30 %, co oznacza, Ŝe pozostała część odpadów jest całkowicie przeznaczona do spalania (70 %). Podstawową korzyścią procesu termicznej utylizacji odpadów jest istotne zmniejszenie masy i objętości odpadów. W wyniku spalania masa odpadów zmniejsza się do około 30 %, a ich objętość do 10% wartości początkowych. Ponadto uzyskuje się dodatkowe efekty w postaci: − redukcji toksycznych organicznych i nieorganicznych substancji, − neutralizacji produktów spalania, zarówno stałych jak i gazowych, − bezpiecznego składowania unieszkodliwionych stałych produktów spalania, − uzyskania energii zawartej w odpadach, a tym samym zmniejszenie zapotrzebowania na konwencjonalne nośniki energii. Jedną z podstawowych zalet spalarni odpadów komunalnych jest moŜliwość odzysku ciepła wytwarzanego w procesie spalania i wykorzystanie np. do produkcji energii elektrycznej. Spalarnie funkcjonują, jako elektrownie, ciepłownie lub elektrociepłownie. Jako jednostkę wytwórczą zazwyczaj stosuje się kotły parowe lub wodne. W kotłach parowych produkuje się parę nasyconą lub przegrzaną. W typowej instalacji temperatura pary wynosi około 400 °C, a ciśnienie 40 bar. Spalając jedną tonę odpadów moŜna uzyskać od 2,5 do 3,5 ton pary. Wartości te są uzaleŜnione od wartości opałowej odpadów oraz poŜądanych parametrów pary. Najbardziej efektywne w działaniu są instalacje pracujące w skojarzeniu, to jest produkujące energię cieplną i elektryczną. Zakład utylizacji odpadów zuŜywa część wyprodukowanej energii elektrycznej na potrzeby własne (jest to około 0,09 MWh/Mg spalonych odpadów o 6 Źródło: J. W. Wandrasz, T. Wróblewicz: „Wartość opałowa odpadów przeznaczonych do utylizacji termicznej, w funkcji rozwiązań systemowych zintegrowanej gospodarki stałymi odpadami komunalnymi.” Gospodarka Paliwami i Energia, 11.1996 r. 27 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki wartości opałowej równej 9 000 kJ/kg). NadwyŜka energii jest kierowana do krajowej sieci energetycznej. W przypadku spalarni odpadów naleŜy pamiętać, Ŝe podstawowym przeznaczeniem spalarni odpadów jest redukcja masy i objętości odpadów (efekt ekologiczny), natomiast ewentualną produkcję energii elektrycznej (efekt energetyczny) naleŜy traktować jako proces towarzyszący. W województwie pomorskim rozpatrywanych jest kilka potencjalnych lokalizacji spalarni odpadów, głównie w okolicach obszaru metropolitarnego (Rysunek 5-1) Rysunek 5-1 Potencjalne lokalizacje spalarni odpadów w woj. pomorskim 28 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Załącznik 6 Podstawowe dane biogazowni zlokalizowanych w województwie pomorskim Pawłówko Stacja przyjęć surowców, Zbiornik wstępny z stacją pomp, 2 zbiorniki fermentacyjne, Budynek techniczny z higienizatorem, Zbiornik pofermentacyjny. 06.2005r. Płaszczyca Kujanki Główne obiekty biogazowni: 2 zbiorniki wstępne Zbiornik na komponenty Zbiornik fermentacyjny Zbiornik pofermentacyjny Budynek techniczny Wiata techniczna, Zbiornik przeciwpoŜarowy. Data uruchomienia instalacji: 04.2008r. 10.2008r. Wsad poszczególnych substratów (ton/rok) Koczała 04.2009r. Gnojowica: 29 000 18 500 56 000 3 700 25 000 Kiszonka kukurydziana: 5 500 Odpady poubojowe 3 000 Odpadowa masa roślinna 1 000 Gliceryna 1 000 10 000 Odpady z przetwórstwa produktów roślinnych 500 Łączna pojemność komór fermentacyjnych (m3) 1 500 1 500 9 300 Moc zainstalowanych urządzeń do produkcji energii elektrycznej i ciepła 2 moduły prądowo-cieplne o mocy elekt. 230 kW i 495 kW Kocioł gazowy- 350 kW Moduł prądowo-cieplny o mocy elekt. 625kW i cieplnej 330 kWe 692 kW, kocioł grzewczy- 600 kW. 2 moduły prądowo-cieplne o mocy elektrycznej 2126 kW, kocioł gazowy- 1900 kW Szacowana roczna produkcja biogazowni: 3 Biogaz (m /rok) 1 500 000 2 300 000 7 800 000 5 300 000 18 000 000 5 900 000 19 500 000 Energia elektryczna (kWh/rok) 3 000 000 Energia cieplna (kWh/rok) 3 900 000 Źródło: Materiały informacyjne firmy Poldanor S.A. 29 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Załącznik 7 Potencjał produkcji biogazu w województwie pomorskim kościerski kartuski gdański człuchowski chojnicki bytowski Powiat Gmina Borzytuchom Bytów Czarna Dąbrówka Kołczygłowy Lipnica Miastko Parchowo Studzienice Trzebielino Tuchomie Brusy Chojnice Czersk Konarzyny Czarne Człuchów Debrzno Koczała Przechlewo Rzecznica Cedry Wielkie Kolbudy M. Gdańsk Pruszcz Gdański Przywidz Pszczółki Suchy Dąb Trąbki Wielkie Chmielno Kartuzy Przodkowo Sierakowice Somonino StęŜyca Sulęczyno śukowo Dziemiany Karsin Kościerzyna Liniewo Lipiusz Nowa Karczma Stara Kiszewa Ilość sztuk bydła 1 021 1 315 2 140 1 372 2 635 1 911 1 999 895 310 1 325 9 457 6 641 6 639 1 446 241 1 081 662 144 1 241 444 1 542 189 534 1 439 1 732 413 999 935 2 570 2 943 2 446 5 081 2 197 2 979 2 240 2 421 1 555 3 789 3 306 2 109 1 409 3 758 4 935 Potencjał produkcji biogazu m3/rok 382 301 492 386 801 298 513 729 986 645 715 552 748 502 335 122 116 076 496 131 3 541 063 2 486 645 2 485 896 541 438 90 240 404 768 247 878 53 919 464 678 166 251 577 384 70 769 199 950 538 817 648 527 154 643 374 064 350 100 962 306 1 101 972 915 876 1 902 521 822 641 1 115 452 838 742 906 515 582 252 1 418 747 1 237 893 789 690 527 584 1 407 139 1 847 853 Ilość sztuk Potencjał trzody produkcji biogazu m3/rok chlewnej 14 575 1 140 044 40 534 3 170 534 8 864 693 334 2 987 233 641 4 794 374 982 4 935 386 011 4 659 364 423 4 113 321 715 16 031 1 253 931 5 792 453 045 10 167 795 254 46 198 3 613 567 3 599 281 511 7 775 608 154 2 203 172 317 29 065 2 273 439 165 330 12 931 968 162 669 12 723 827 363 582 28 439 067 17 966 1 405 285 3 684 288 159 143 11 185 882 68 989 2 574 201 336 1 411 110 367 595 46 540 1 064 83 225 5 520 431 770 6 008 469 941 9 957 778 828 6 859 536 505 17 997 1 407 710 1 640 128 279 25 631 2 004 834 2 815 220 187 5 400 422 383 6 564 513 430 4 852 379 519 30 230 2 364 564 18 134 1 418 426 753 58 899 15 570 1 217 872 10 860 849 460 30 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki starogardzki słupski pucki nowodworski malborski lęborski kwidzyński Powiat Gardeja Kwidzyn Prabuty Ryjewo Sadlinki Cewice Lębork Łeba Nowa Wieś Lęborska Wicko Lichnowy Malbork Miłoradz Nowy Staw Stare Pole Krynica Morska 1 463 2 060 2 961 2 853 1 896 1 016 127 18 5 299 1 203 772 1 522 2 815 1 699 1 711 103 Potencjał produkcji biogazu m3/rok 547 803 771 343 1 108 712 1 068 272 709 935 380 429 47 554 6 740 1 984 148 450 449 289 066 569 895 1 054 044 636 171 640 664 38 567 Nowy Dwór Gdański Ostaszewo Stegna Sztutowo Kosakowo Krokowa M. Gdynia Puck Władysławowo Damnica Dębnica Kaszubska Główczyce Kępice Kobylnica M. Słupsk Potęgowo Słupsk Smołdzino Ustka Bobowo Czarna Woda Kaliska Lubichowo Osieczna Osiek Skarszewy Skórcz Smętowo Graniczne 5 832 667 2 085 835 396 3 706 294 4 616 86 794 639 4 088 424 1 160 31 2 662 707 823 1 143 976 200 643 2 102 1 362 571 1 897 1 403 1 520 2 183 724 249 750 780 704 312 656 148 278 1 387 668 110 085 1 728 407 32 202 297 304 239 266 1 530 704 158 762 434 348 11 608 996 755 264 728 308 163 427 983 365 452 74 888 240 764 787 069 509 985 213 804 710 309 525 337 569 146 Gmina Ilość sztuk bydła Ilość sztuk Potencjał trzody produkcji biogazu m3/rok chlewnej 4 026 314 910 38 833 3 037 483 14 403 1 126 590 11 040 863 539 2 636 206 186 21 961 1 717 770 49 3 833 0 0 3 394 265 476 585 45 758 838 65 548 5 840 456 800 1 754 137 196 8 922 697 871 6 682 522 660 31 2 425 13 269 3 166 7 038 436 825 7 015 436 22 095 1 290 25 000 13 822 4 110 1 480 15 964 218 10 156 9 946 211 1 327 14 135 224 1 007 28 010 512 3 027 33 370 36 663 13 921 1 037 890 247 642 550 506 34 104 64 531 548 707 34 104 1 728 252 100 903 1 955 478 1 081 145 321 481 115 764 1 248 690 17 052 794 393 777 967 16 504 103 797 1 105 627 17 521 78 767 2 190 918 40 048 236 769 2 610 172 2 867 748 1 088 888 31 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki wejherowski tczewski sztumski Powiat Gmina Starogard Gdański Zblewo Dzierzgoń Mikołajki Pomorskie Stary Dzierzgoń Stary Targ Sztum Gniew Morzeszczyn Pelplin Subkowy Tczew Choczewo Gniewino Linia Luzino Łęczyce Reda Rumia Szemud Wejherowo Suma Ilość sztuk bydła 2 654 1 845 3 595 2 894 4 316 3 488 2 227 2 997 755 2 884 1 598 2 458 1 155 473 1 905 2 452 1 888 187 91 3 950 1 666 209 098 Potencjał produkcji biogazu m3/rok 993 759 690 839 1 346 106 1 083 624 1 616 076 1 306 041 833 874 1 122 192 282 701 1 079 880 598 352 920 369 432 476 177 109 713 305 918 123 706 939 70 020 34 074 1 479 031 623 814 78 294 295 Ilość sztuk Potencjał trzody produkcji biogazu m3/rok chlewnej 30 783 2 407 819 15 408 1 205 200 7 654 598 689 4 260 333 213 2 639 206 420 22 328 1 746 477 24 627 1 926 302 45 237 3 538 399 27 559 2 155 641 27 104 2 120 051 14 603 1 142 234 24 290 1 899 943 3 628 283 779 7 068 552 853 1 344 105 127 12 417 971 247 8 184 640 145 484 37 858 100 7 822 10 621 830 765 3 601 281 667 1 778 587 139 119 524 Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych przekazanych przez ARiMR Oddział Pomorski w Gdyni. 32 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Załącznik 8 Liczba duŜych gospodarstw hodowlanych w poszczególnych powiatach województwa pomorskiego. Powiat Bydło powyŜej 200 sztuk Trzoda chlewna powyŜej 2000 sztuk bytowski 5 6 chojnicki 3 2 człuchowski 1 14 gdański 4 0 kartuski 1 5 kościerski 2 5 kwidzyński 4 4 lęborski 4 3 malborski 10 3 nowodworski 5 3 pucki 3 0 słupski 5 7 starogardzki 1 10 sztumski 3 5 tczewski 4 7 wejherowski 2 2 Całkowita liczba gospodarstw 57 76 Źródło: Dane przekazane przez ARiMR Oddział Pomorski w Gdyni. 33 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Załącznik 9 Stan techniczny sieci dystrybucyjnych w województwie pomorskim Oddział w Elblągu Oddział w Gdańsku Nazwa Rejonu Energetycznego Przyczyna rozpoczęcia działań Element sieci Zły stan techniczny GPZ Chełm Rozdz. SN GPZ Oliwa Rozdz. 110 kV Zakład Gdynia GPZ Chylonia Rozdz. 110 kV GPZ Czarna Woda Rozdz. 110 kV Zakład Starogard GPZ Starogard Rozdz. 110 kV GPZ Rutki Rozdz. 110 kV i 15 kV Zakład Kartuzy GPZ Kościerzyna Rozdz. SN linia napowietrzna 15 kV K-n Północ Barcice odgałęzienie 72510 i 72523 linia napowietrzna 15 kV 72400 K-n Północ - Rudniki i 72500 K-n Północ - Barcice (fragmenty linii głównej) linia napowietrzna 15 kV K-n Północ Barcice odgałęzienie 72510/3 Wymiana linii napowietrznej 15 kV 78650 Rejon Kwidzyn K-n Północ – Rozpędziny i 78680 K-n Północ - K-n Celuloza na linie kablowe linia napowietrzna 15 kV 71800 K-n Celuloza – Bronisławowo i 71700 K-n Północ – Gardejan (odcinek około 5 m) Linia kablowa 15 kV 72200 K-n Północ – Ogrodowa od T-7269 do T-7945 Zakład Gdańsk Tak Tak Tak Tak Tak obwody pierwotne i wtórne obwody pierwotne i wtórne obwody pierwotne i wtórne obwody pierwotne i wtórne obwody pierwotne PrzeciąŜenie Tak obwody pierwotne i wtórne Tak obwody pierwotne i wtórne Tak obwody pierwotne i wtórne Tak obwody pierwotne i wtórne Tak Tak Tak Tak Tak Tak Linia kablowa 15 kV 72300 K-n WZPOW – Tak Wschodnia od mufy do T-7156 Fredry Malbork GPZ Kąty Rybackie GPZ Nowy Dwór Gdański Tak trzy wyłączniki SCI Tak dziewięć wyłączników IO 34 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 ZagroŜenia naturalne Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Nazwa Rejonu Energetycznego Przyczyna rozpoczęcia działań Element sieci Zły stan techniczny GPZ Malbork Południe GPZ Malbork Rakowiec Oddział w Słupsku Linia napowietrzna SN 15 kV nr 4600 RD Słupsk RD Człuchów PrzeciąŜenie ZagroŜenia naturalne Tak siedemnaście wyłączników SCI Tak dwadzieścia wyłączników SCI GPZ Nowy Dwór Gd.- Dworkowo Tak wraz z odczepami- modernizacja GPZ Nowy Dwór Gd.- Drewnica wraz z odczepami- modernizacja Linia napowietrzna SN 15 kV nr 4200 Tak Linia napowietrzna SN 15 kV nr 73900 GPZ Malbork RakowiecTak Szymanowo wraz z odczepamimodernizacja Linia napowietrzna SN 15 kV nr 74400 Tak L SN L SN L SN L SN L SN L SN L SN L SN L SN GPZ Słupsk Poznańska GPZ Słupsk Szczecińska Stacja śydowo L-208 L-210 L-216 L-217 Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak GPZ Malbork Rakowiec- Nowy Staw wraz z odczepami- modernizacja L 120- 10 km L 509- 1,1 km L 154- 0,4 km L 193- 1,0 km L 108- 1,3 km L 516- 1,1 km L 125- 4,0 km L 126- 4,0 km L 111- 15 km Cały GPZ Wymiana wyłączników 110 kV cała stacja odcinek- 72 km odcinek- 15,5 km odcinek- 46,5 km Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak L 191- 19 km L 190- 4,5 km L 111- 40 km L 170- 4 km L 102- 10 km L 101- 12 km L 167- 3 km Tak Tak Tak Tak L 109- 10 km L 125- 4 km L 126- 4 km L 600- 2 km Tak odcinek- 9,5 km 35 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Nazwa Rejonu Energetycznego RD Lębork RD Bytów Przyczyna rozpoczęcia działań Element sieci L-341 L-379 L-369 L-341 L-308 L-323 L-322 L-408-YHdAKX 70 L-423-YHAKX 120 L-458-YHAKX 120 L-464-YHAKX 70 L-473-YHAKX 120 L-473-YHAKX 70 L-406-HAKFtA 50 L-413-HAKFtA 50 L-413-3xHAKFtA 50 L-432-HAKFtA 50 L-432-HAKFtA 50 L-434-HAKFtA 50 L-434-HAKFtA 50 L-437-HAKFtA 70 L-445-HAKFtA 50 L-473-HAKFtA 50 L-404-AFL 50 L-404-AFL 35 L-404-AFL 25 L-404-AFL 50 Zły stan techniczny PrzeciąŜenie ZagroŜenia naturalne Tak odcinek- 10 km Tak odcinek- 8 km Tak odcinek- 15 km Tak odcinek- 20 km Tak odcinek- 32 km Tak odcinek- 10 km Tak odcinek- 15 km Tak Tak Tak Tak Tak Tak odcinek- 255 m odcinek- 72 m odcinek- 251 m odcinek- 278 m odcinek- 140 m odcinek- 275 m Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak odcinek- 4700 m odcinek- 2000 m odcinek- 4900 m odcinek- 300 m 36 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 odcinek- 675 m odcinek- 124 m odcinek- 820 m odcinek- 200 m odcinek- 433 m odcinek- 335 m odcinek- 472 m odcinek- 573 m odcinek- 250 m odcinek- 272 m Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Nazwa Rejonu Energetycznego Przyczyna rozpoczęcia działań Element sieci Zły stan techniczny GPZ Miastko GPZ Bytów PrzeciąŜenie ZagroŜenia naturalne Tak Wymiana wyłączników 15 kV Tak Wymiana wyłączników 15 kV Źródło: Materiały udostępnione przez ENERGA OPERATOR S.A 37 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010 Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025 Załączniki Załącznik 10 Obszar „NATURA 2000” w rejonie dolnej Wisły Źródło: Materiał przekazany przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Gdańsku 38 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2010