Przedmiotowy system oceniania z fizyki
Transkrypt
Przedmiotowy system oceniania z fizyki
Publiczne Gimnazjum w Nowem Przedmiotowy system oceniania Fizyka Rok szkolny 2012/2013 Program nauczania fizyki w gimnazjum „Świat fizyki”. Wymagania na poszczególne oceny stanowią załącznik do PSO 1 1.Wstęp Program nauczania fizyki realizowany jest w klasach 1-3 gimnazjum. Ocenie podlegają umiejętności i wiadomości określone programem nauczania. Wykaz wiadomości i umiejętności podawany jest do wiadomości uczniów i rodziców na początku każdego roku szkolnego. 2. Cele oceniania - Zapoznanie uczniów z ich osiągnięciami edukacyjnymi i postępami w nauce. - Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju. - Motywowanie ucznia do dalszej pracy. - Dostarczanie rodzicom, opiekunom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach, i specjalnych uzdolnieniach ucznia. 3.Formy sprawdzania wiadomości i umiejętności - sprawdziany, - kartkówki , - wypowiedzi ucznia(odpowiedzi, aktywność) - prace domowe (ustne, pisemne) , - prace długoterminowe (referaty, pomoce dydaktyczne) , - konkursy, 4.Kryteria, wg których oceniane są poszczególne obszary aktywności 1. Sprawdziany i kartkówki: Sprawdziany po każdym dziale (prace klasowe trwające 45min ) - zawierają punktację za poszczególne zadania oraz kryteria punktowe na poszczególne stopnie. Są one oceniane zgodnie z następującymi kryteriami procentowymi: 0% - 30% 31% - 49% 50% - 66% 67% -85% 86% - 96% 97% -100% niedostateczny dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry celujący Kartkówki - (10 - 15 minutowe) sprawdziany z trzech ostatnich lekcji. Przy ustalaniu ocen za kartkówki, wypowiedzi ustne, prace domowe stosuje się kryteria analogiczne do kryteriów oceniania prac pisemnych. 2. Wypowiedzi ustne: - Uczeń jest oceniany z trzech ostatnich tematów - Kryteria oceny ustnej są następujące: a) bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca - ocena bardzo dobra b) bezbłędna, samodzielna, niepełna - ocena dobra c) z błędami, samodzielna, niepełna - ocena dostateczna d) z błędami, z pomocą nauczyciela, niepełna - ocena dopuszczająca e) nie udzielenie prawidłowej odpowiedzi - ocena niedostateczna Nie każda odpowiedź musi być oceniana. 2 3. Prace domowe: - prace domowe mogą być: indywidualne krótkoterminowe z lekcji na lekcję (wykonywanie samodzielnie zadań i ćwiczeń) lub długoterminowe (np. referat, opracowanie zagadnienia, wykonanie pomocy dydaktycznej, projektu). 4. Aktywność ucznia to aktywność na lekcji w postaci: - zaangażowania w pracę na lekcji (lub jego brak) - udziału w dyskusji - wypowiedzi w trakcie rozwiązywania nowych problemów - eksperymentowania w toku lekcji - pomysłu, inicjatywy Szczególną formą aktywności są referaty lub prace doświadczalne. Referaty niesamodzielne oraz bez podania źródeł nie będą sprawdzane, a w przypadku skopiowania cudzej pracy uczeń może otrzymać ocenę niedostateczną. 5. Konkursy - oceniane jest miejsce, które osiągnął uczeń oraz jego praca włożona w przygotowanie się do udziału w konkursie. 5.Zasady oceniania 1.Sprawdziany są obowiązkowe. Jeżeli uczeń opuścił sprawdzian powinien go napisać w ciągu dwóch tygodni od powrotu do szkoły. 2. Sprawdziany są zapowiadane co najmniej tydzień wcześniej. 3. Stopień ze sprawdzianu uczeń może poprawić. Poprawa odbywa się w ciągu dwóch tygodni od oddania prac i tylko jeden raz. 4. Ocenę pozytywną za sprawdzian wystawia się tylko za pracę samodzielną (bez tzw. ściągania) 5 . Kartkówki z trzech ostatnich lekcji nie są zapowiadane. 6. Uczniowie nieobecni na kartkówce mogą pisać ją w za zgodą nauczyciela w najbliższym terminie. 7. Oceny z prac pisemnych mają decydujące znaczenie przy wystawianiu oceny śródrocznej lub rocznej. 8. W przypadku 5-dniowej i dłuższej absencji chorobowej ucznia nauczyciel ma obowiązek umożliwić uczniowi uzupełnienie wiadomości i umiejętności w ciągu tygodnia i wstrzymać się od oceniania ucznia w tym okresie. 9. Udział z powodzeniem w olimpiadach i konkursach to podstawa do oceny celującej 10. Uczeń ma obowiązek prowadzenia zeszytu. Zeszyt powinien być prowadzony systematycznie. Uczeń w przypadku nieobecności w szkole powinien zeszyt uzupełnić. 11. Śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne wystawiane są z ocen cząstkowych. Oceny te nie muszą być średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. 12. Ocena roczna jest oceną podsumowującą osiągnięcia edukacyjne w danym roku szkolnym. 13.Uczeń, który otrzymał śródroczną ocenę niedostateczną, powinien zaliczyć wskazany przez nauczyciela materiał w ustalonym terminie. 14.Zakres wymagań na zaliczenie I semestru obejmuje wiadomości i umiejętności tylko na ocenę dopuszczającą. 3 Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny FIZYKA KLASA I Dział: Wykonujemy pomiary Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) Uczeń: wie, że długość i odległość mierzymy w mm,cm,m lub km, potrafi zmierzyć długość i odległość, potrafi obliczyć pole kwadratu, prostokąta i trójkąta, potrafi zmierzyć temp za pomocą termometru, potrafi wymienić kilka rodzajów termometrów, zna najważniejsze jednostki czasu, potrafi wymienić przyrządy służące do mierzenia czasu, potrafi wykonać pomiar czasu, z codziennego życia potrafi podać przykłady czynności wykonywanych z różną szybkością, wie, że szybkość pojazdów wyraża się w m/s i km/h, wie, że do pomiaru szybkości pojazdów służą szybkościomierze, potrafi odczytać szybkość na szybkościomierzu, wie, że do pomiaru masy służą wagi, potrafi wykonać ważenie i odczytać na skali masę ciała, wie, że masę wyrażamy w gramach, kilogramach i tonach, wie, że Ziemia przyciąga wszystkie ciała, wie, że do opisu tego przyciągania posługujemy się pojęciem siły ciężkości, wie, że wartość siły wyrażamy w niutonach, potrafi zmierzyć siłę siłomierzem, potrafi zmierzyć ciśnienie za pomocą ciśnieniomierza lub barometru, wie, że ciśnienie wyrażamy w paskalach, Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: potrafi wyznaczyć objętość ciała o nieregularnym kształcie za pomocą menzurki, wie, że 0 w skali Celsjusza odpowiada temp topnienia lodu, a 100 temp wrzenia wody, wie, że naukowcy posługują się skalą Kelvina, wie, że w skali Kelvina 0 K odpowiada 273C , wie, że 1C 1K , potrafi przeliczać stopnie Celsjusza na kelwiny i odwrotnie, potrafi wyznaczyć odstęp (przedział) czasu t , czyli czas trwania jakiegoś zdarzenia, potrafi przeliczać sekundy na minuty i godziny i odwrotnie, wie, co to znaczy, że stoper jest wyzerowany, potrafi wyjaśnić, co to znaczy, że jeden samochód jedzie szybciej, a drugi wolniej, wie, że szybkość oznaczamy symbolem , potrafi na najprostszych przykładach wyznaczyć w pamięci szybkość na podstawie pomiaru odległości i czasu, wie, że mierząc masę, dokonujemy pomiaru ilości substancji, wie, że masę oznaczamy symbolem m , potrafi wyjaśnić, dlaczego waga przed użyciem musi być wyzerowana, 4 wie, że siłę oznaczamy symbolem F , potrafi wymienić kilka innych sił występujących w przyrodzie , potrafi obliczyć wartość siły ciężkości za pomocą wzoru Fc mg , wie, że współczynnik g 10 N kg , wie, że ciśnienie oblicza się, dzieląc wartość siły nacisku (parcia) przez pole powierzchni, zna wymiar paskala, wie, że ciśnienie atmosferyczne wynosi około 1000 hPa. Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: wie, że jednostką podstawową długości w SI jest metr, potrafi przeliczać jednostki długości, wie, w jakim celu wykonuje się kilka pomiarów długości i oblicza średnią arytmetyczną, wie, że dokładność pomiaru jest równa najmniejszej działce skali przyrządu pomiarowego, potrafi określić dokładność pomiaru wykonanego wskazanym termometrem, potrafi wyjaśnić, co to znaczy, że wszystkie zdarzenia zachodzą w jakimś odstępie (przedziale) czasu, wie, że jednostką podstawową czasu w SI jest sekunda, potrafi podać dokładność zegara, potrafi podać zakres i dokładność szybkościomierza, potrafi przeliczać jednostki masy, wie, że podstawową jednostką masy w SI jest kilogram, potrafi podać zakres i dokładność wagi, potrafi wyjaśnić, co to znaczy, że siła jest wielkością wektorową, potrafi wykonać doświadczenie wskazujące, że wartość siły przyciągania rośnie tyle samo razy, ile razy rośnie masa ciała, potrafi podać dokładność i zakres ciśnieniomierza, zna jednostki będące wielokrotnościami paskala. Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: potrafi uzasadnić, dlaczego po obliczeniu średniej arytmetycznej wynik zaokrąglamy do rzędu wielkości najmniejszej działki, potrafi przeliczać jednostki powierzchni i objętości, potrafi wykazać, że t T , potrafi odszukać informacje o różnych skalach i rodzajach termometrów, potrafi poprawnie posługiwać się wagą laboratoryjną, potrafi sporządzić wykres zależności Fc (m) , potrafi obliczyć każdą z wielkości występujących we wzorze Fc mg , jeśli zna dwie pozostałe, potrafi objaśnić sens fizyczny pojęcia ciśnienia, potrafi obliczyć każdą z wielkości występujących we wzorze p F , jeśli zna dwie pozostałe. S Dział: Niektóre właściwości substancji Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) Uczeń: potrafi wskazać przykłady ciał w stanie ciekłym, stałym i gazowym, 5 umie poprawnie nazwać i rozróżnić następujące zjawiska: topnienie, krzepnięcie, parowanie i skraplanie, potrafi podać przykłady wymienionych zjawisk, wie, jakie zmiany objętości zachodzą przy zmianach temperatury, wie, różne substancje rozszerzają się niejednakowo. Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: zna podstawowe właściwości ciał różnych stanach kupienia, potrafi podać przykłady wykorzystania właściwości substancji w codziennym życiu, potrafi wyjaśnić, co nazywamy temperaturą topnienia substancji, potrafi wskazać przykłady zjawiska rozszerzalności temperaturowej ciał w różnych stanach skupienia, wie, że w działaniu termometru cieczowego wykorzystuje się zjawisko rozszerzalności temperaturowej cieczy. Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: potrafi zaproponować doświadczenia pokazujące różne właściwości substancji w różnych stanach skupienia, wie, że podczas topnienia i krzepnięcia zmienia się objętość ciała, wie, na czym polega sublimacja i resublimacja, wie, że szybkość parowania cieczy zależy od temperatury, wie, że temperatura wrzenia zależy od ciśnienia, potrafi wyjaśnić zachowanie taśmy bimetalicznej, zna jej zastosowania, na podstawie diagramów potrafi porównywać rozszerzalność różnych substancji. Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: potrafi wyjaśnić wyniki doświadczeń, w których demonstruje się właściwości ciał stałych, cieczy i gazów, potrafi opisać zjawisko wrzenia, potrafi objaśnić anomalną rozszerzalność wody, potrafi objaśnić znaczenie przebiegu zjawiska rozszerzalności wody w przyrodzie. Dział: Cząsteczkowa budowa ciał Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) Uczeń: wie, że materia zbudowana jest z cząsteczek, które nieustannie poruszają się, wie, że fakt, że ciała stałe i ciecze nie „rozlatują się” wynika z działania sił międzycząsteczkowych ma świadomość rozmiarów cząsteczek w porównaniu z rozmiarami przedmiotów makroskopowych wie, że cząsteczki składają się z atomów, wie, że substancje różnią się gęstością , potrafi odczytać gęstość substancji z tabeli, porównując ciężary klocków o jednakowej objętości, potrafi wskazać, który z tych klocków ma większą gęstość, 6 na podstawie tabel gęstości potrafi wskazać, które ciała zatoną w której cieczy. Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: wie, na czym polega dyfuzja, wie, że szybkość dyfuzji zależy od temperatury, wie co to są siły spójności i przylegania, wie, co to jest pierwiastek, wie, co to jest związek chemiczny, potrafi opisać różnice w budowie ciał stałych, cieczy i gazów, wie, że gaz w zbiorniku na skutek uderzeń cząsteczek o ścianki wywiera parcie, potrafi wykonać pomiary objętości ciał o coraz większej masie i zapisać je w tabeli, wie, że m V , wie, że gęstość wyrażamy w g cm 3 i kg m 3 , wie, że gęstość wody wynosi 1g cm 3 lub 1000 kg m3 , wie, że gęstość informuje nas o tym, jaka jest masa 1cm3 lub 1m 3 danej substancji. Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: potrafi podać przykłady występowania zjawiska dyfuzji w przyrodzie, z życia codziennego potrafi podać przykłady zjawisk wynikających z istnienia sił międzycząsteczkowych, potrafi wymienić kilka pierwiastków i związków chemicznych, potrafi objaśnić, co to znaczy, że ciało stałe ma budowę krystaliczną, wie, od czego zależy ciśnienie gazu w zbiorniku, potrafi dobrać odpowiednie jednostki w układzie współrzędnych, na podstawie danych z tabeli potrafi sporządzić wykres zależności m(V ) , potrafi przeliczać jednostki gęstości, potrafi wyjaśnić, dlaczego w różnych stanach skupienia ta sama substancja ma różną gęstość, potrafi objaśnić, dlaczego okręt pływa. Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: potrafi wyjaśnić dlaczego dyfuzja w cieczach zachodzi wolniej niż w gazach, potrafi wyjaśnić, dlaczego ciśnienie gazu w zbiorniku zależy od ilości gazu, objętości i temperatury, potrafi objaśnić, co to znaczy, że ze wzoru m V m const , V potrafi obliczyć każdą wielkość, jeśli zna dwie pozostałe, znając gęstość substancji, potrafi sporządzić wykres zależności dla tej substancji. Dział: Jak opisujemy ruch ? Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) 7 Uczeń: wie, że położenie ciała i zmianę tego położenia można opisać tylko względem innego ciała, potrafi odczytać współrzędne położenia ciała w układzie jedno- i dwuwymiarowym, odróżnia ciało spoczywające od ciała poruszającego się we wskazanym układzie odniesienia, rozróżnia pojęcia „tor” i „droga”, odróżnia ruch prosto- od krzywoliniowego, na podstawie znajomości współrzędnych x1 i x2 potrafi obliczyć x , wie, że jeśli ciało w jednakowych odstępach czasu przebywa jednakowe drogi, to porusza się ono ruchem jednostajnym, na podstawie znajomości drogi przebytej np. w jednej minucie potrafi podać drogę przebytą w dowolnym czasie w ruchu jednostajnym, wie, że szybkość wyrażamy w m/s i km/h, znając szybkość potrafi podać drogę przebytą w jednostce czasu, potrafi podać cechy wektora prędkości, potrafi w konkretnym przykładzie opisać cechy wektora prędkości, który wcześniej został narysowany, w prostych przykładach potrafi obliczyć szybkość średnią, rozróżnia szybkość chwilową i szybkość średnią, potrafi rozpoznać na przykładach ruchy przyspieszone i opóźnione (przyspieszający samochód, hamujący pociąg) , wie, że jeżeli wartość prędkości wzrasta, to ciało porusza się ruchem przyspieszonym, gdy wartość prędkości maleje, to ciało porusza się ruchem opóźnionym , z wykresu (t ) potrafi odczytać szybkość ciała w danej chwili, z wykresu potrafi odczytać przyrost szybkości we wskazanym przedziale czasu, na podstawie wykresu (t ) potrafi wykazać, że jest jednakowe w jednakowych przedziałach czasu, wie, że w ruchu przyspieszonym, w jednakowych przedziałach czasu ciało przebywa coraz większe drogi, wie, że w ruchu opóźnionym, w kolejnych jednakowych odstępach czasu, ciało przebywa coraz krótsze drogi. Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: potrafi podać przykłady układów odniesienia, wie, że z układem odniesienia można związać dowolną liczbę układów współrzędnych, potrafi podać przykłady z życia codziennego świadczące o względności ruchu, potrafi użyć symbolu delty do zapisu przedziału czasu t i zmiany współrzędnej x , potrafi wykonać doświadczenie polegające na pomiarze dróg przebytych przez ciało w jednakowych odstępach czasu, na podstawie danych w tabeli potrafi zaznaczyć w układzie współrzędnych punkty o współrzędnych x i t, potrafi naszkicować wykres zależności drogi od czasu s(t ) w ruchu jednostajnym, s t wie, że w ruchu jednostajnym , wie, że drogę przebytą przez ciało obliczamy jak pole powierzchni prostokąta pod wykresem (t ) , potrafi obliczyć tę drogę, potrafi w konkretnym przypadku narysować wektor o poprawnym kierunku, zwrocie, wartości i punkcie zaczepienia, wie, że w ruchu jednostajnym prostoliniowym prędkość jest stała, 8 wie, co to jest szybkość chwilowa, wie, że szybkość chwilową odczytujemy na szybkościomierzu, wie, co to jest prędkość chwilowa, wie, że w ruchu jednostajnie przyspieszonym w każdej jednostce czasu szybkość wzrasta jednakowo, potrafi narysować wykres zależności (t ) dla ruchu jednostajnie przyspieszonego, potrafi podać jednostki przyspieszenia, wie, że w ruchu jednostajnie przyspieszonym a const , potrafi objaśnić, co to znaczy, że wartość przyspieszenia wynosi np. 2 m s 2 , wie, w jakim przypadku wolno korzystać ze wzoru a , t wie, że ciała spadają na Ziemię ruchem jednostajnie przyspieszonym z przyspieszeniem o wartości około 10 m s 2 , wie, że drogę w ruchu jednostajnie przyspieszonym obliczamy jak pole powierzchni pod wykresem (t ) , potrafi obliczyć tę drogę, wie, że w ruchu jednostajnie opóźnionym wartość prędkości w równych odstępach czasu maleje jednakowo, wie, że drogę w ruchu jednostajnie opóźnionym aż do zatrzymania się, oblicza się jak pole powierzchni pod wykresem (t ) , potrafi obliczyć tę drogę, wie, co to znaczy, że ruch jest niejednostajnie zmienny. Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: potrafi dobrać najbardziej korzystny układ współrzędnych we wskazanym układzie odniesienia, potrafi objaśnić, co to znaczy, że ruch i spoczynek są względne, sprawnie przelicza jednostki drogi, potrafi wyjaśnić, do czego i w jaki sposób używamy symbolu , na podstawie wyników doświadczenia potrafi stwierdzić, że badany ruch jest ruchem jednostajnym, na przykładzie wyników doświadczenia potrafi objaśnić, co to znaczy, że droga jest wprost proporcjonalna do czasu, potrafi uzasadnić wymiar jednostki szybkości, potrafi sporządzić wykres zależności (t ) , znając szybkość potrafi sporządzić wykres zależności drogi od czasu, potrafi uzasadnić konieczność wprowadzenia prędkości jako wielkości wektorowej, wie, że słowo „prędkość” oznacza w fizyce prędkość chwilową, a szybkość – to wartość prędkości potrafi opisać doświadczenie, na podstawie którego sporządza się wykres zależności (t ) w ruchu jednostajnie przyspieszonym, potrafi objaśnić wzór na wartość przyspieszenia, wie, że przyspieszenie jest wektorem, potrafi przeliczać jednostki przyspieszenia, potrafi obliczyć każdą z wielkości występujących we wzorze a t , jeśli zna dwie pozostałe, potrafi objaśnić, co to znaczy, że w ruchu jednostajnie przyspieszonym (0 0) uzyskana szybkość jest wprost proporcjonalna do czasu trwania ruchu, 1 2 wie, że drogę w ruchu jednostajnie przyspieszonym (0 0) można obliczyć ze wzoru a at 2 , umie sporządzić wykres (t ) dla ruchu prostoliniowego jednostajnie opóźnionego, 9 1 2 potrafi obliczyć każdą wielkość ze wzoru s 0 t , jeśli zna dwie pozostałe. Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: potrafi samodzielnie dobrać układ odniesienia, związać z nim układ współrzędnych i opisać w tym układzie położenie i zmianę położenia dowolnego ciała, potrafi wypowiedzieć definicję ruchu, jako zmiany położenia w przyjętym układzie odniesienia, potrafi objaśnić, co to znaczy, że dwie wielkości są do siebie wprost proporcjonalne, na podstawie wyników doświadczenia potrafi przygotować układ współrzędnych i poprawnie go opisać, potrafi objaśnić, dlaczego w ruchu jednostajnym iloraz s const , t potrafi przekształcać jednostki szybkości, s t potrafi obliczyć każdą z wielkości występującą we wzorze , znając dwie pozostałe, potrafi podać przykład wektorów przeciwnych, wie, że do opisu ruchów krzywoliniowych wprowadza się wielkość fizyczną zwaną przemieszczeniem, w konkretnej sytuacji potrafi narysować odcinek stanowiący wartość przemieszczenia, wie, że w ruchach krzywoliniowych prędkość jest styczna do toru w każdym punkcie, porównując kilka wykresów zależności (t ) potrafi wskazać ruch ciała, którego szybkość wzrasta najszybciej, potrafi oszacować wartość przyspieszenia samochodu, w którym jedzie, korzystając ze wskazań szybkościomierza, znając wartość przyspieszenia, potrafi sporządzić wykres (t ) , wie, że w ruchu przyspieszonym prostoliniowym kierunek i zwrot przyspieszenia jest zgodny z kierunkiem i zwrotem prędkości, 1 2 potrafi obliczyć każdą z wielkości występujących we wzorze a at 2 , jeśli zna dwie pozostałe, wie, że drogi przebyte w kolejnych sekundach mają się do siebie jak kolejne liczby nieparzyste i potrafi skorzystać z tej informacji przy rozwiązywaniu zadań, potrafi rozwiązywać zad obliczeniowe i graficzne z wykorzystaniem poznanych zależności, potrafi uzasadnić, dlaczego do opisu ruchu opóźnionego wprowadza się wielkość zwaną opóźnieniem. FIZYKA KLASA II Dział: Siły w przyrodzie Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) Uczeń: potrafi wymienić różne rodzaje oddziaływań na prostym przykładzie potrafi wykazać wzajemność oddziaływań do opisu oddziaływań potrafi użyć pojęcia siły potrafi zmierzyć siły wynikające z wzajemnego oddziaływania ciał i stwierdzić, że mają jednakowe wartości w doświadczeniu potrafi odczytać wartości sił składowych i wartość siły wypadkowej wie, że dwie siły działające na ciało równoważą się, gdy mają taki sam kierunek, taką samą wartość i przeciwne zwroty 10 w prostych przykładach, dla ciała spoczywającego potrafi wskazać siły działające na to ciało i równoważące się wie, że ciało porusza się ruchem jednostajnym, gdy siły działające na nie równoważą się potrafi naszkicować siłę ciężkości działającą na ciało potrafi zastosować pierwszą zasadę dynamiki do obciążnika zawieszonego na sprężynie i do ciała spoczywającego na podłożu wie, że na ciała poruszające się w powietrzu działa siła oporu powietrza wie, że jedną z przyczyn występowania tarcia jest chropowatość stykających się powierzchni Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: na przykładach rozpoznaje oddziaływania bezpośrednie i na odległość na przykładach rozpoznaje statyczne i dynamiczne skutki oddziaływań wie, że siły wzajemnego oddziaływania ciał mają jednakowe wartości, przeciwne zwroty i różne punkty przyłożenia zna nazwę „zasada akcji i reakcji” potrafi znaleźć graficznie wypadkową dwóch sił o tym samym kierunku i jednakowym lub przeciwnym zwrocie potrafi znaleźć graficznie siłę równoważącą inną siłę wie, że słowo „bezwładność” ma dwa znaczenia: jest to zjawisko i jest to cecha ciała wie, na czym polega zjawisko bezwładności rozumie treść pierwszej zasady dynamiki potrafi podać przykłady ciał, między którymi działają siły tarcia potrafi podać przykłady pożytecznego i szkodliwego działania siły tarcia zna prawo Pascala Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: potrafi wymienić rodzaje oddziaływań na odległość i bezpośrednich potrafi w dowolnym przykładzie wskazać siły działające na ciało, narysować wektory tych sił, oraz podać ich cechy potrafi wskazać i nazwać źródła sił działających na ciało potrafi wypowiedzieć trzecią zasadę dynamiki potrafi znaleźć siłę wypadkową kilku sił działających wzdłuż jednej prostej potrafi narysować siłę równoważącą kilka sił działających wzdłuż jednej prostej Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: potrafi wektorowo zapisać trzecią zasadę dynamiki wie, że równowagę sił działających wzdłuż dwóch prostych prostopadłych należy rozpatrywać oddzielnie dla każdej prostej wie, że siły równoważące się mogą być różnej natury potrafi wskazać naturę danej siły potrafi stosować zasady dynamiki do rozwiązywania problemów, w których występują siły ciężkości i sprężystości umie wyjaśnić zjawisko tarcia na podstawie oddziaływań międzycząsteczkowych potrafi rozwiązywać jakościowe problemy dotyczące siły tarcia 11 Dział: Praca. Moc. Energia mechaniczna Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) Uczeń: wie, ze w sensie fizycznym praca wykonywana jest wówczas gdy działaniu siły towarzyszy przemieszczenie lub odkształcenie ciała rozpoznaje przykłady wykonywania pracy mechanicznej wie, że jednostką pracy jest 1 J wie, że różne urządzenia mogą tę samą pracę wykonać z różną szybkością, tzn. mogą pracować z różną mocą potrafi na prostych przykładach z życia codziennego rozróżniać urządzenia o większej i mniejszej mocy wie, że jednostką mocy jest 1 W wie, że praca wykonywana nad ciałem może być „zmagazynowana” w formie energii rozumie, że ciało posiada energię gdy zdolne jest do wykonania pracy wie, że jednostką energii jest 1J rozróżnia ciała posiadające energię potencjalną ciężkości i potencjalną sprężystości wie, że jeśli zmienia się odległość ciała od Ziemi, to zmienia się jego energia potencjalna ciężkości wie, że energię kinetyczna posiadają ciała będące w ruchu wie, że energia kinetyczna zależy od masy ciała i jego szybkości potrafi wskazać przykłady ciał posiadających energię kinetyczną wie, że energia kinetyczna ciała może zamieniać się w energię potencjalną i odwrotnie Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: umie obliczać pracę ze wzoru W F s , gdy kierunek i zwrot stałej siły jest zgodny z kierunkiem i zwrotem przemieszczenia zna definicję 1J potrafi wyrazić 1J przez jednostki podstawowe układu SI potrafi obliczać moc korzystając z definicji wie, że o mocy decyduje praca wykonywana w jednostce czasu potrafi wyjaśnić co to znaczy, że moc urządzenia wynosi np. 20 W zna jednostki pochodne 1 kW, 1 MW potrafi na przykładach rozpoznać ciała zdolne do wykonania pracy rozumie sens tzw. poziomu zerowego energii umie obliczać energię kinetyczną ciała: Ek m 2 2 zna zasadę zachowania energii mechanicznej, potrafi ją poprawnie sformułować zna warunek równowagi dźwigni dwustronnej wie, że tyle razy „zyskujemy na sile” ile razy ramię siły działania jest większe od ramienia siły oporu Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: znając wartość pracy potrafi obliczyć wartość F lub s wie, ze gdy siła jest prostopadła do przemieszczenia to praca wynosi zero 12 zna i umie przeliczać jednostki pochodne potrafi obliczać W lub t korzystając z definicji mocy potrafi dokonywać przeliczeń jednostek rozumie pojęcie układu ciał wie, jakie siły nazywamy wewnętrznymi a jakie zewnętrznymi potrafi na przykładach wskazać źródła tych sił potrafi obliczyć każdą z wielkości z równania E p mgh Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: potrafi sporządzić wykres F(s) dla F const potrafi z wykresu F(s) obliczać pracę wykonaną na dowolnej drodze odróżnia pracę wykonywaną przez siłę równoważącą daną siłę (np. siłę grawitacji, sprężystości) od pracy tej siły potrafi rozwiązywać zadania korzystając z poznanych wzorów potrafi zapisać równaniem zmianę energii mechanicznej układu, np. przyrost energii Em Wz potrafi obliczyć energię potencjalną grawitacji względem dowolnie wybranego poziomu zerowego potrafi sporządzać wykres E p (h) dla m const potrafi rozwiązywać problemy wykorzystując zasadę zachowania energii Dział: Przemiany energii w zjawiskach cieplnych Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) Uczeń: potrafi wykazać na przykładach, że jeżeli na skutek wykonania pracy nie wzrosła energia mechaniczna ciała, to wzrosła jego energia wewnętrzna wie, że zmiana temperatury ciała świadczy o zmianie jego energii wewnętrznej wie, że energię wewnętrzną wyrażamy w dżulach wie, że po zetknięciu ciał następuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej temperaturze do ciała o niższej temperaturze wie, że proces wymiany ciepła trwa do chwili wyrównania się temperatur potrafi wskazać przykłady przewodników i izolatorów ciepła oraz ich zastosowania, np. w biologii, budownictwie wie, że do ogrzania 1 kg różnych substancji o 1C potrzeba dostarczyć różne ilości ciepła wie, że aby ciało mogło ulec stopieniu musi mieć temperaturę topnienia i musi pobierać energię wie, że aby zachodziło zjawisko krzepnięcia, ciało musi mieć temperaturę krzepnięcia i musi oddawać energię wie, że podczas parowania (wrzenia) ciało musi pobierać energię a podczas skraplania oddawać energię Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: rozumie pojęcie energii wewnętrznej umie podać przykłady zmiany energii wewnętrznej ciała na skutek wykonywania pracy wie, że temperatura ciała jest miarą średniej energii kinetycznej cząsteczek wie, że cieplny przepływ energii może odbywać się przez przewodzenie, konwekcję i promieniowanie potrafi wskazać odpowiednie przykłady 13 potrafi wskazać przykłady z życia, świadczące o słuszności pierwszej zasady termodynamiki Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: rozumie dlaczego podczas ruchu z tarciem nie jest spełniona zasada zachowania energii mechanicznej potrafi objaśnić kiedy energia wewnętrzna rośnie a kiedy maleje potrafi, korzystając z modelu budowy materii, objaśnić na czym polega przewodzenie ciepła rozumie pierwszą zasadę termodynamiki jako przykład zasady zachowania energii potrafi obliczać każdą wielkość ze wzoru Q cmt potrafi objaśnić dlaczego podczas topnienia i krzepnięcia temperatura pozostaje stała mimo zmiany energii wewnętrznej ciała potrafi objaśnić na co wykorzystywana jest energia dostarczana podczas parowania i wrzenia Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: potrafi rozwiązywać zadania problemowe związane z przemianą energii mechanicznej w energię wewnętrzną oraz odwrotnie wie, że przy odkształceniach sprężystych energia wewnętrzna nie zmienia się potrafi uzasadnić, dlaczego w cieczach i gazach cieplny przepływ energii odbywa się głównie przez konwekcję Dział: O drganiach i falach Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) Uczeń: potrafi wskazać w najbliższym otoczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający zna pojęcia: położenie równowagi, wychylenie wie kiedy drgania są gasnące, wie, że okres wahadła matematycznego zależy od jego długości wie, że fale sprężyste nie mogą rozchodzić się w próżni wie, że dobiegająca do przeszkody fala może być odbita lub pochłonięta wie, że źródłem dźwięków wydawanych przez człowieka są struny głosowe wie, że fale dźwiękowe nie mogą rozchodzić się w próżni wie, z jaką szybkością porusza się fala głosowa w powietrzu rozumie pojęcie szybkości ponaddźwiękowej wie, jak powstaje echo wie, jaką rolę pełni błona bębenkowa ucha rozumie, że zbyt głośna muzyka lub hałas mogą spowodować trwałe uszkodzenie słuchu Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: zna pojęcia służące do opisu ruchu drgającego (amplituda, okres, częstotliwość) i rozumie ich znaczenie wie, w jakich jednostkach wyrażamy te wielkości potrafi wyjaśnić co to znaczy, że częstotliwość drgań wynosi np. 15 Hz rozumie, że dla podtrzymania ruchu drgającego należy ciału dostarczać energii wie, że szybkość rozchodzenia się fali jest stała w danym ośrodku odróżnia ruch fali od ruchu drgającego cząsteczek biorących udział w ruchu falowym wie, kiedy fala jest poprzeczna a kiedy podłużna 14 wie, że źródłem dźwięków są ciała drgające (struny, drgające słupy powietrza, membrany głośników) wie, że człowiek słyszy drgania o częstotliwości 16 Hz – 20000 Hz, wie, że wysokość dźwięku wzrasta wraz z częstotliwością drgań wie, że im większa jest amplituda drgań tym głośniejszy jest dźwięk wie co to są infradźwięki i ultradźwięki Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: potrafi obliczyć okres drgań gdy znana jest częstotliwość i odwrotnie zna związek między długością wahadła i jego okresem wie, na czym polega izochronizm wahadła rozumie co należy zrobić aby wyregulować zegar wahadłowy, który się opóźnia lub spieszy potrafi objaśnić na przykładzie, dlaczego fale przenoszą energię a nie przenoszą masy poprawnie posługuje się pojęciami: długość fali, szybkość rozchodzenia się fali, grzbiet i dolina fali potrafi objaśnić i stosować wzory: , oraz t f potrafi wskazać zastosowania ultra- i infradźwięków Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: potrafi opisać zmiany szybkości ciała w ruchu drgającym wie, że fale podłużne mogą się rozchodzić w ciałach stałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne tylko w ciałach stałych stosuje poznane zależności do rozwiązywania problemów wie co jest jednostką poziomu natężenia dźwięków zna pojęcia próg słyszalności i próg bólu FIZYKA KLASA III Dział: O elektryczności statycznej Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) Uczeń: potrafi naelektryzować ciało przez tarcie wie, że są dwa rodzaje ładunków elektrycznych „+” i „–” wie, że jednostką ładunku elektrycznego jest 1 C wie, że ładunki oddziałują silniej gdy są bliżej siebie i gdy mają większą wartość wie, że atom zbudowany jest z protonów, neutronów i elektronów wie, że elektrony mają elementarny ładunek ujemny, protony dodatni a neutrony są elektrycznie obojętne potrafi podać przykłady przewodników i izolatorów potrafi korzystać z elektroskopu przy badaniu czy ciało jest naelektryzowane wie, że ciało elektrycznie obojętne ma tyle samo ładunków dodatnich co ujemnych zna zasadę działania piorunochronu zna niebezpieczeństwa związane z występowaniem zjawisk elektrycznych w przyrodzie 15 wie, że źródłem pola elektrostatycznego są naładowane ciała wie, że ciało o większym ładunku wytwarza silniejsze pole Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: wie, że ciała naelektryzowane jednoimiennie odpychają się a naelektryzowane różnoimiennie przyciągają się wie, że przez tarcie ciała elektryzują się różnoimiennie wie, że przy elektryzowaniu ciał przez tarcie następuje przemieszczenie elektronów z jednego ciała na drugie potrafi opisać jak zbudowany jest atom wie, że ciało naelektryzowane ujemnie posiada nadmiar elektronów a naelektryzowane dodatnio posiada niedobór elektronów wie, że w przewodnikach są elektrony „swobodne” a w izolatorach „związane” zna budowę i zasadę działania elektroskopu potrafi wyjaśnić elektryzowanie ciał przez dotknięcie ciałem naelektryzowanym wie, na czym polega zjawisko indukcji elektrostatycznej wie, że w polu elektrostatycznym na ładunek działa siła elektryczna wie, że wartość tej siły jest tym większa, im silniejsze jest pole i im większy ładunek potrafi narysować linie pola punktowego ładunku dodatniego oraz ujemnego potrafi wyjaśnić po jakim torze porusza się w jednorodnym polu elektrycznym naelektryzowany pyłek wie, że jednostką napięcia jest 1 V Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: potrafi wskazać w otoczeniu zjawiska elektryzowania ciał przez tarcie potrafi narysować wektory sił oddziałujących na siebie punktowych ciał naelektryzowanych potrafi wyjaśnić zjawisko elektryzowania ciał przez tarcie na podstawie elektrycznej budowy materii wie, jak powstają jony dodatnie i ujemne potrafi uzasadnić podział ciał na przewodniki i izolatory, na podstawie ich wewnętrznej budowy wie, jak rozmieszcza się ładunek elektryczny w przewodniku a jak w izolatorze zna i umie stosować zasadę zachowania ładunku elektrycznego zna mechanizm zobojętniania ciał naelektryzowanych (metali i dielektryków) potrafi wyjaśnić mechanizm przyciągania drobnych ciał (nitek, skrawków papieru, kurzu) przez ciało naelektryzowane potrafi wytworzyć pole centralne i jednorodne potrafi graficznie przedstawić pole jednorodne potrafi opisać ruch cząstki naładowanej w polu elektrostatycznym za pomocą wielkości kinematycznych Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: potrafi doświadczalnie stwierdzić stan naelektryzowania ciała wie, jakie są nośniki ładunków w elektrolitach i zjonizowanych gazach potrafi rozwiązywać problemy dotyczące elektryzowania ciał i zasady zachowania ładunku potrafi określić znak ładunku ciała naelektryzowanego przez zbliżenie go do naelektryzowanego elektroskopu potrafi wyjaśnić mechanizm wyładowań atmosferycznych potrafi graficznie przedstawić pole dwóch ładunków punktowych 16 potrafi zastosować prawa dynamiki do ruchu naładowanej cząstki w polu elektrycznym wie, że napięcie między dwoma punktami pola zależy od odległości między tymi punktami i od tego jak silne jest pole Dział: O prądzie elektrycznym Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) Uczeń: opisuje przepływ prądu w przewodnikach, jako ruch elektronów swobodnych podaje jednostkę napięcia (1 V) wskazuje woltomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulator, prądnica podaje jednostkę natężenia prądu (1 A) podaje zależność wyrażoną przez prawo Ohma podaje jednostkę oporu 1Ω odczytuje dane z tabliczki znamionowej odbiornika odczytuje zużytą energię elektryczną na liczniku podaje jednostki pracy oraz mocy prądu i przelicza je podaje przykłady pracy wykonanej przez prąd elektryczny odczytuje moc z tablicy znamionowej czajnika podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się w tym doświadczeniu energia elektryczna Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: posługuje się intuicyjnie pojęciem napięcia elektrycznego buduje najprostszy obwód składający się z ogniwa, żarówki (lub opornika) i wyłącznika rysuje schemat najprostszego obwodu, posługując się symbolami elementów wchodzących w jego skład oblicza natężenie prądu ze wzoru I= q t buduje najprostszy obwód prądu i mierzy natężenie prądu w tym obwodzie oblicza opór przewodnika na podstawie wzoru R= U I buduje obwód elektryczny według podanego schematu mierzy natężenie prądu w różnych miejscach obwodu, w którym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle oblicza pracę prądu elektrycznego ze wzoru W = UIt oblicza moc prądu ze wzoru P = UI wyznacza opór elektryczny żarówki (lub opornika) przez pomiar napięcia i natężenia prądu wyznacza moc żarówki wykonuje pomiary masy wody, temperatury i czasu ogrzewania wody 17 Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: wymienia i opisuje skutki przepływu prądu w przewodnikach wskazuje kierunek przepływu elektronów w obwodzie i umowny kierunek prądu mierzy napięcie na żarówce (oporniku) objaśnia proporcjonalność q ~ t oblicza każdą wielkość ze wzoru I= q t oblicza wszystkie wielkości ze wzoru R= U I na podstawie doświadczenia wnioskuje o sposobie łączenia odbiorników sieci domowej oblicza każdą z wielkości występujących we wzorach W = UIt U 2R t W = I 2 Rt W= opisuje przemiany energii elektrycznej w grzałce, silniku odkurzacza, żarówce wyjaśnia rolę bezpiecznika w obwodzie elektrycznym zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do trzech cyfr znaczących Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: przelicza jednostki ładunku (1 C, 1 Ah, 1 As) wykazuje doświadczalnie proporcjonalność I ~ U i definiuje opór elektryczny przewodnika wykazuje, że w łączeniu szeregowym natężenie prądu jest takie samo w każdym punkcie obwodu, a w łączeniu równoległym natężenia prądu w poszczególnych gałęziach sumują się wykazuje, że w łączeniu równoległym napięcia na każdym odbiorniku są takie same, a w łączeniu szeregowym sumują się opisuje doświadczalne wyznaczanie oporu elektrycznego żarówki oraz jej mocy objaśnia sposób dochodzenia do wzoru cw = Pt mDT wykonuje obliczenia Dział: O zjawiskach magnetycznych Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) Uczeń: podaje nazwy biegunów magnetycznych i opisuje oddziaływania między nimi opisuje zachowanie igły magnetycznej w pobliżu magnesu opisuje budowę elektromagnesu nazywa rodzaje fal elektromagnetycznych (radiowe, promieniowanie podczerwone, światło widzialne, promieniowanie nadfioletowe, rentgenowskie) Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: opisuje sposób posługiwania się kompasem 18 demonstruje działanie prądu w przewodniku na igłę magnetyczną umieszczoną w pobliżu, w tym: zmiany kierunku wychylenia igły przy zmianie kierunku prądu oraz zależność wychylenia igły od pierwotnego jej ułożenia względem przewodnika opisuje działanie elektromagnesu na znajdujące się w pobliżu przedmioty żelazne i magnesy na podstawie oddziaływania elektromagnesu z magnesem wyjaśnia zasadę działania silnika na prąd stały podaje przykłady zastosowania fal elektromagnetycznych Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: opisuje oddziaływanie magnesu na żelazo i podaje przykłady wykorzystania tego oddziaływania opisuje rolę rdzenia w elektromagnesie opisuje fale elektromagnetyczne jako przenikanie się wzajemne pola magnetycznego i elektrycznego Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: do opisu oddziaływania używa pojęcia pola magnetycznego wyjaśnia zasadę działania kompasu wyjaśnia zachowanie igły magnetycznej, używając pojęcia pola magnetycznego wytworzonego przez prąd elektryczny (prąd ® pole magnetyczne) doświadczalnie demonstruje, że zmieniające się pole magnetyczne jest źródłem prądu elektrycznego w zamkniętym obwodzie (pole magnetyczne ® prąd) wskazuje bieguny N i S elektromagnesu buduje model i demonstruje działanie silnika na prąd stały podaje niektóre ich właściwości (rozchodzenie się w próżni, szybkość c = 3×108 m s , różne długości fal) Dział: Optyka Wymagania konieczne ( na ocenę dopuszczającą) Uczeń: podaje przykłady źródeł światła wskazuje kąt padania i odbicia od powierzchni gładkiej opisuje zjawisko rozproszenia światła na powierzchniach chropowatych szkicuje zwierciadło kuliste wklęsłe i wypukłe opisuje oś optyczną główną, ognisko, ogniskową i promień krzywizny zwierciadła szkicuje przejście światła przez granicę dwóch ośrodków i oznacza kąt padania i kąt załamania opisuje światło białe, jako mieszaninę barw rozpoznaje tęczę jako efekt rozszczepienia światła słonecznego wyjaśnia, na czym polegają wady wzroku: krótkowzroczności i dalekowzroczności podaje rodzaje soczewek (skupiająca, rozpraszająca) do korygowania wad wzroku Wymagania podstawowe ( na ocenę dostateczną) Uczeń: wymienia cechy wspólne i różnice w rozchodzeniu się fal mechanicznych i elektromagnetycznych wymienia sposoby przekazywania informacji i wskazuje rolę fal elektromagnetycznych opisuje sposób wykazania, że światło rozchodzi się po liniach prostych 19 podaje cechy obrazu powstającego w zwierciadle płaskim wykreśla bieg wiązki promieni równoległych do osi optycznej po odbiciu od zwierciadła wymienia cechy obrazów otrzymywanych w zwierciadle kulistym wskazuje praktyczne zastosowania zwierciadeł doświadczalnie bada zjawisko załamania światła i opisuje doświadczenie wyjaśnia rozszczepienie światła w pryzmacie posługując się pojęciem „światło białe” opisuje bieg promieni równoległych do osi optycznej, przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą posługuje się pojęciem ogniska, ogniskowej i osi głównej optycznej wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie rysuje konstrukcje obrazów wytworzonych przez soczewki skupiające i rozpraszające rozróżnia obrazy rzeczywiste, pozorne, proste, odwrócone, powiększone, pomniejszone Wymagania rozszerzające ( na ocenę dobrą) Uczeń: wykorzystuje do obliczeń związek λ=v/f wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się światła w ośrodku jednorodnym rysuje konstrukcyjnie obraz punktu lub figury w zwierciadle płaskim rysuje konstrukcyjnie obrazy w zwierciadle wklęsłym wyjaśnia pojęcie gęstości optycznej (im większa szybkość rozchodzenia się światła w ośrodku tym rzadszy ośrodek) oblicza zdolność skupiającą soczewki ze wzoru z = 1 f i wyraża ją w dioptriach podaje znak zdolności skupiającej soczewek korygujących krótkowzroczność i dalekowzroczność Wymagania dopełniające ( na ocenę bardzo dobrą) Uczeń: wyjaśnia transport energii przez fale elektromagnetyczne objaśnia i rysuje konstrukcyjnie ognisko pozorne zwierciadła wypukłego opisuje zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia wyjaśnia budowę światłowodów opisuje ich wykorzystanie w medycynie i do przesyłania informacji wyjaśnia pojęcie światła jednobarwnego (monochromatycznego) i prezentuje je za pomocą wskaźnika laserowego wyjaśnia, na czym polega widzenie barwne doświadczalnie znajduje ognisko i mierzy ogniskową soczewki skupiającej opisuje zasadę działania prostych przyrządów optycznych opisuje rolę soczewek w korygowaniu wad wzroku Opracowała Ewa Sałek 20