Diagnostyka Fotodynamiczna w praktyce szpitalnej

Diagnostyka Fotodynamiczna w praktyce szpitalnej

$IAGNOSTYKAFOTODYNAMICZNAWPRAKTYCESZPITALNEJ
0HOTODYNAMICDIAGNOSTICSINHOSPITALPRACTICE
$RNMED*AKUB!DAMCZYK
+ATEDRAI:AKŒAD"IOFIZYKI7YDZIAŒ&ARMACEUTYCZNYZ/DDZIAŒEM-EDYCYNY,ABORATORYJNEJW3OSNOWCU
gL’SKI5NIWERSYTET-EDYCZNYW+ATOWICACH
+IEROWNIK+ATEDRY
DRHABNFIZ"ARBARA0ILAWAPROFNADZW35-
Streszczenie:
Jedną z najważniejszych cech metod biopsji optycznej jest jej nieinwazyjny charakter, wysoka czułość
i rozdzielczość w porównaniu do tradycyjnych metod
diagnostycznych. Optyczne metody diagnostyczne
w przeciwieństwie do badań histopatologicznych i analizy biochemicznej nie wymagają pobierania wycinków
tkanki do analizy, a ilość analizowanego materiału jest
praktycznie nieograniczona. W pracy przedstawiono zastosowanie diagnostyki fotodynamicznej.
Słowa kluczowe: analiza spektralna, diagnostyka fotodynamiczna, biopsja optyczna
Wiek XX to okres dynamicznego rozwoju techniki. Wiek
XXI będzie należał do odkryć interdyscyplinarnych, których przykładem jest metoda fotodynamiczna wspierająca
nowoczesne metody wykrywania wczesnych zmian nowotworowych w obrębie układu pokarmowego i drzewa oddechowego [6,7].
Początek badań nad zjawiskiem fotodynamicznym sięga
przełomu XIX i XXw. Odkryto wtedy, że naświetlanie pantofelków (Paramaecium Caudatum) w obecności niskiego
stężenia akrydyny powoduje efekt letalny [15,17]. Dla porównania takie samo stężenie barwnika w podobnym środowisku, jednak bez dostępu światła nie wywoływało tego
efektu.
Po raz pierwszy metodę fotodynamiczną zastosowano
w 1903 roku do diagnostyki i leczenia nowotworów skóry przy użyciu eozyny jako fotouczulacza [33]. Kolejnym
fotouczulaczem była hematoporfiryna zastosowana po raz
pierwszy w 1911 roku przez Hausmana [17]. W 1924 roku
zaobserwowano działanie endogennych porfiryn jako fluorescencje guzów nowotworowych u myszy. Przełomem
okazały się obserwacje Aulera, który w 1924 roku wykazał znacznie większe gromadzenie się egzogennej hematoporfiryny w komórkach nowotworowych niż w komórkach prawidłowych [15]. Pierwszy fotouczulacz powstał na
początku lat 60 – tych kiedy to Lipson opracował syntezę
mieszaniny różnych pochodnych porfirynowych pod nazwa
HpD (Hematoporphyrin Derivative) [15]. Prowadzono więc
badania nad wyjaśnieniem mechanizmów działania i kumuCOPYRIGHT‚'RUPADR!2+WIECIÊSKIEGO
)33.†
Abstract:
Most important features of non-invasive optical biopsy
are high sensitivity and high resolution comparing to
well-established diagnostic methods. Optical diagnostic
methods do not require tissue sample excision, what is
necessary in pathological and biochemical examinations, and the amount of material is almost unlimited.
In this work applicatious of photodynamic diagnostic
technique are presented.
Key words: spectral analysis, photodynamic-based diagnostic technique, optical biopsy
lacji różnych fotouczulaczy w tkankach nowotworowych.
Badano rolę światła w efekcie fotodynamicznego diagnozowania i leczenia nowotworów [9,10,16,20,21]. Wykazano,
że pochodne hematoporfizyny doskonale nadają się do diagnostyki i terapii nowotworów. Od początku lat 80 – tych
na całym świecie prowadzone są intensywne badania nad
udoskonaleniem tej metody.
Fluorescencyjne metody diagnostyki medycznej opierają się na optycznych różnicach własności tkanek zdrowych
i tkanek zmienionych w procesie nowotworzenia [18,24].
Ryc. 1.
Detekcja tych różnic wykorzystuje następujące następująca zjawiska fizyczne: transmisja i absorpcja, odbicie, rozproszenie Ramana, rozproszenie elastyczne, fluorescencja
czy fosforescencja [13,37]. Przykładowe widma pasm absorpcji i emisji przedstawiono na ryc. 2 [27] Ryc. 2. Pasma
maksimum absorpcji i emisji dla różnych substancji [27].
Metoda fotodynamiczna wyróżnia stosunkowo mała inwazyjnością samego zabiegu a przy tym, wysoką czułością
i rozdzielczością w porównaniu do tradycyjnych metod diagnostycznych takich jak: magnetyczny rezonans jądrowy,
tomografia komputerowa, ultrasonografia [4,33] .
Metoda autofluorescencyjna została najlepiej przebadana
na tkance płucnej [31]. Jednak wyniki otrzymane dla jednego rodzaju narządu nie mogą być przenoszone na inne narządy stąd ciągłe poszukiwania charakterystycznych obszarów spektralnych. Tkanka nowotworowa z zakumulowaną
&ARMACEUTYCZNY
0RZEGL’D.AUKOWY
–ŸœkUŸžŸ¤°°U
Niezbędnym
składnikiem diagnostyki i terapii
fotodynamicznej
nowotworów jest obecność w
komórkach fotosensybilizatorów, czyli związków,
które pod wpływem światła
o odpowiedniej długości
fali łatwo ulegają aktywacji
[15,23,32].
Na świecie istnieją systemy do diagnostyki nowotworów metodą fotodynamiczną [30]. Są to wysoko
wyspecjalizowane urządzenia wyposażone w źródło
światła, monitory oraz systemy archiwizacji [13,14].
Jako źródła światła wykorzystywane są lasery niebieskie. Stwarza to problemy
natury nie tylko finansowej
ale również eksploatacyjnej
gdyż technika budowy laserów niebieskich dużej mocy
jest ciągle jeszcze udosko¬A‡ŸŸ'lJu|ŸRul˜¬oyRŸ˜p}–¬Ÿ®J–|ªRoŸ7R®Ÿ\| |¥A®¥q-A®-Ÿ„p|q|–Ÿ®lRq|y¬…Ÿ|–-®ŸªlJu|ŸRul˜¬oyRŸ nalana. Alternatywą dla la˜p}–¬ŸAi|–RoŸ®Ÿ‚|J-y¬uŸ\| |¥A®¥q-A®RuŸ„p|q|–ŸA®R–ª|y¬…Ÿ<=‡
serowych i żarowych źródeł
światła jest zastosowanie
elementów półprzewodniprotoporfiryną, po doprowadzeniu światła wzbudzającego
kowych.
Dioda
elektroluminescencyjna
jest prostym źrów zakresie ultrafioletu i fioletu emituje światło o czerwonej
dłem
światła.
Niski
strumień
świetlny
i
mała
różnorodność
fluorescencji [1,6].
barw
ograniczały
jednak
możliwości
ich
stosowania.
OgraCzynnikiem determinującym głębokość wnikania wiązki
niczeniami
stosowania
diod
są:
stosunkowo
długi
czas
odpromieniowania świetlnego jest długość fali [11]. Maksipowiedzi
oraz
duża
szerokość
linii
widmowej
emitowanego
mum transmitancji tkanek przypada na długości fal 8001200 nm. Przy długościach fal 400-500 nm (stosowanych światła. Zaletą jest liniowa zdolność mocy modulowanego
najczęściej w diagnostyce fotodynamicznej) głębokość światła diody od jej prądu. Linia światła diody elektrolupenetracji promieniowania wynosi 0,5-2 mm. Natomiast minescencyjnej jest jednak wystarczająco wąska aby prow przypadku fal o długości 600-800 nm (stosowanych mieniowanie odbierane było przez oko ludzkie jako światło
w laserach do terapii fotodynamicznej) głębokość penetracji jednobarwne [1].
W ostatnich latach konstrukcja i technologia tych elewynosi do 8 mm [3].
mentów
półprzewodnikowych została tak udoskonalona, że
Aby precyzyjnie dobrać daną długość fali stosuje się
można
już
mówić o nowym rodzaju źródeł światła, których
światło generowane przez lasery, dzięki czemu wiązka proskuteczność
świetlna jest wyższa niż w lampach żarowych
mieniowania ma ściśle określone parametry fizyczne [8].
[8].
Istnieją
już
także możliwości produkcji diod o dowolnej
Najczęściej do wzbudzenia stosuje się wiązkę laserową w
barwie
promieniowania.
Sprawia to, że diody świecące LED
zakresie fal niebieskich [34]. W związku z dużymi kosztami
z
powodzeniem
zaczynają
wkraczać na obszar szeroko roaparatury laserowej ostatnie lata przyniosły próby zastosozumianych
zastosowań
oświetleniowych.
wania prostszych, a zarazem tańszych źródeł promieniowaNajszybciej obrazowanie autofluorescencyjne znalazło
nia. Zastosowanie takich promienników jak żarówka ksenoswoje
miejsce jako uznana metoda diagnostyki drzewa
nowa lub rtęciowa wymaga stosowanie filtrów bądź innych
oskrzelowego
[31]. Wykorzystano tutaj fakt, że współczynprzyrządów spektralnych. Filtry te nie dają jednak światła
niki
absorpcji
i rozproszenia światła przez tkankę płucną
jednobarwnego lecz światło o szerokości pasma od 20 do
są
wielokrotnie
mniejsze niż dla typowych tkanek stałych.
80 nm [8]. Warunkiem krytycznym w tym przypadku jest to
Zmiany
dysplastyczne
i wczesne zmiany nowotworowe są
aby szerokość pasma przypadała na jedną barwę światła, a
bardzo
trudne
do
wykrycia
przy użyciu tradycyjnych metod
także aby nie nachodziła na pik absorpcji hemoglobiny, czyendoskopowych
(wg
Woolnera
do 30%) ponieważ obejmują
li 415 nm [33]. Pozwala to z jednej strony na zwiększenie
obszar
kilku
milimetrów
i
zbudowane
są z kilku warstw koenergii fali elektromagnetycznej (im szerszy filtr tym więkmórek.
W
pierwszych
pracach
użyto
egzogennych
fotouczusza energia), a także daje możliwość uchwycenia maksilaczy.
W
diagnostyce
drzewa
oskrzelowego
wykorzystywamów absorpcji kilku fotosensybilizatorów, co ma znaczenie
ny jest system LIFE. Lam i wsp. przeprowadzili badania
podczas badania autofluorescencyjnego [8,36].
&ARMACEUTYCZNY
0RZEGL’D.AUKOWY
COPYRIGHT‚'RUPADR!2+WIECIÊSKIEGO
)33.†
–ŸœkUŸžŸ¤°°U
¬A‡Ÿ¤Ÿ-˜u-Ÿ-7˜|–‚AolŸlŸRul˜olŸJq-Ÿ–}¸y¬AiŸ˜¥7˜ -yAolŸ<¤œ=‡
u ponad 200 pacjentów zagrożonych wystąpieniem choroby
nowotworowej [19]. Wykazali oni, że badanie autofluorescencyjne zwiększyło wykrywalność zmian dysplastycznych i wczesnonowotworowych z 40% (w bronchoskopii
w świetle białym) do 91%. Diagnostyka LIFE jest obecnie
badaniem z wyboru przy poszukiwaniu wczesnych zmian
nowotworowych drzewa oskrzelowego nie wykrywalnych
dotychczas znanymi metodami diagnostycznymi.
Kolejnym zastosowaniem metod fluorescencyjnych we
wczesnym wykrywaniu zmian nowotworowych i określaniu
ich rozległości są choroby nowotworowe pęcherza moczowego [25,36]. Brodawkowy nowotwór pęcherza moczowego jest na dobrze widoczny w tradycyjnym badaniu cystoskopowym [35]. Inaczej jest przy diagnostyce nowotworów
COPYRIGHT‚'RUPADR!2+WIECIÊSKIEGO
)33.†
śródnabłonkowych i dysplazjach, które ze względu na
swój rozsiany charakter są
często niezauważane w badaniu tradycyjnym. Badanie
fotodynamiczne przeprowadza się zwykle u pacjentów
z pozytywnym wynikiem
testów
cytologicznych
w kierunku choroby nowotworowej. Najczęściej stosowanym fotouczulaczem
do instilacji pęcherza moczowego stosuje się roztwór
kwasu 5 delta aminolewulinowego [35].
Zastosowanie
metody
LIF w diagnostyce raków
skóry uwarunkowane jest
dużym stężeniem formy
redoks nukleotydu nikotynamidoadeninowego [5].
Szereg zmian chorobowych
jak melanoma, raki, znamiona, brodawki lojotokowe i łuszczyca odznaczają
się podobną fluorescencją
[18]. Tylko melanoma odznacza się znacznie słabszą
fluorescencją w stosunku
do skóry zdrowej. Zmiany
takie są bardzo dobrze widoczne w mikroskopii fluorescencyjnej. Lokalizacja
raka skóry zwłaszcza podstawno i kolczystokomórkowego jest znacznie ułatwiona przy miejscowym
stosowaniu fotouczulacza.
Również w przypadku diagnostyki raków skóry jak i
pęcherza moczowego przewagę posiada 5-ALA nad
Photofrinem [1].
Pierwsze prace nad zastosowaniem LIF w ginekologii wykonał Alfano,
w których wykazał różnicę w widmie fluorescencji pomiędzy tkanką zdrową i tkanką zmienioną nowotworowo jajników, macicy, szyjki macicy [2]. Dotychczasowe badania
wykazują dużą czułość i specyficzność metody w diagnostyce zmian nowotworowych narządu rodnego u kobiet.
Od kilku lat w niewielu ośrodkach na świecie wykonuje
się próby zastosowania w praktyce klinicznej zjawiska fluorescencji tkanek w diagnostyce zmian chorobowych w obrębie przewodu pokarmowego [12,22,28]. Większość prac
poświęcona jest zastosowaniu badania spektralnego zmian
chorobowych (głównie nowotworowych) przełyku, żołądka
i jelita grubego, a także badania fotodynamiczne gdzie najczęściej używanymi fotouczulaczami są Photofrin II i kwas
&ARMACEUTYCZNY
0RZEGL’D.AUKOWY
–ŸœkUŸžŸ¤°°U
5-delta aminolewulinowy [29]. Badania spektrum fluorescencji nowotworowej śluzówki przewodu pokarmowego są
obiektem badań zarówno in vivo w tym przede wszystkim
obrazowanie fotodynamiczne i autofluorescencyjne jak i ex
vivo po usunięciu zmiany nowotworowej [26]. Są to jednak
ciągle badania będące w fazie prób klinicznych z niewielką
ilością publikacji temu poświęconych.
Techniki fluorescencyjne nie wyprą w najbliższym czasie
konieczności pobrania wycinków. Badania histopatologiczne będą nadal miały podstawowe znaczenie w procesie decyzyjnym, jednak miejsca do pobrania wycinków do analizy
mogą być wstępnie ustalane metodami nieinwazyjnymi. Nie
bez znaczenia pozostaje fakt, że użycie metod spektroskopowych pozwoli na bardzo szybką analizę pobranego, np.
w czasie kolonoskopii materiału. Wykonujący badanie lekarz będzie, w krótkim czasie poinformowany czy pobrany
przez niego materiał wykazuje spektralne cechy komórek
zmienionych czy powinien zostać pobrany ponownie z innego miejsca. Zwiększa się zatem komfort i bezpieczeństwo pracy lekarza a pacjent narażony jest na zdecydowanie
mniejsze obciążenie samym zabiegiem.
Piśmiennictwo
Adamczyk J., Kawczyk-Krupka A., Birkner B., Ledwoń
A., Sieroń A., Spectral analysis of skin Basal Cell Carcinoma. W: Symposium on Photonics Technologies for
Framework Programme 7, Wrocław 12-14.10.2006,
p.221.
Alfano RR, Tata DB, Tomashefsky P: Laser induced fluorescence, spectroscopy from native cancerous and normal
tissue. IEEE Ouantum Electron 1984; 20: 1507-1511
Anav A., Rafanelli C., Di Menno I., Di Menno M.: An algorithm to evaluate solar irradiance and effective dose
rates using spectral UV irradiance at four selected wavelengths. Radiat. Prot. Dosimetry, 2004, 111, 239-250.
Andersson P.S., Kjellen E., Montan S., Svanberg K., Svanberg S.: Autofluorescence of various rodent tissues and
human skin tumors samples. Lasers Med. Sci., 1987, 2,
41-49.
Andersson-Engels S., Canti G., Cubeddu R., Eker C., af
Klinteberg C., Pifferi A., Svanberg K., Svanberg S.,
Taroni P., Valentini G., Wang I.: Preliminary evaluation
of two fluorescence imaging methods for the detection
and the delineation of basal cell carcinomas of the skin.
Lasers Surg Med., 2000, 26, 76-82.
Badizadegan K., Backman V., Boone C.W., Crum C.P.,
Dasari R.R., Georgakoudi I., Keefe K., Munger K.,
Shapshay S.M., Sheetse E.E., Feld M.S.: Spectroscopic
diagnosis and imaging of invisible pre-cancer. Faraday
Discuss, 2004, 126, 265-279.
Bigio I.J., Bown S.G.: Spectroscopic sensing of cancer and
cancer therapy: current status of translational research.
Cancer Biol. Ther., 2004, 3, 259-267.
Booth K., Hill S.: Optoelektronika. WKŁ, Warszawa 2001.
Diagaradjane P., Yaseen M.A., Yu J., Wong M.S., Anvari
B.: Autofluorescence characterization for the early diagnosis of neoplastic changes in DMBA/TPA-induced
mouse skin carcinogenesis. Lasers Surg. Med., 2005,
37, 382-395.
&ARMACEUTYCZNY
0RZEGL’D.AUKOWY
Dilkes M.G., Benjamin E., Ovaisi S., Banerjee A.S.: Treatment of primary mucosal head and neck squamous cell
carcinoma using photodynamic therapy: results after 25
treated cases. J. Laryngol. Otol., 2003, 117, 713-717.
Farkas D.L., Becker D.: Applications of spectral imaging:
detection and analysis of human melanoma and its precursors. Pigment Cell Res., 2001, 14, 2-8.
Georgakoudi I., Feld M.S.: The combined use of fluorescence, reflectance, and light-scattering spectroscopy for
evaluating dysplasia in Barrett’s esophagus. Gastrointest. Endosc. Clin., 2004, 14, 519-537.
Georgakoudi I., Sheets E.E., Muller M.G., Backman V.,
Crum C.P., Badizadegan K., Dasari R.R., Feld M.S.: Trimodal spectroscopy for the detection and characterization of cervical precancers in vivo. Am. J. Obstet. Gynecol., 2002, 186, 374-382.
Georgakoudi I., Jacobson B.C., Van Dam J., Backman V.,
Wallace M.B., Muller M.G., Zhang Q., Badizadegan K.,
Sun D., Thomas G.A., Perelman L.T., Feld M.S.: Fluorescence, reflectance, and light-scattering spectroscopy
for evaluating dysplasia in patients with Barrett‘s esophagus. Gastroenterology, 2001, 120, 1620-1629.
Graczyk A. (red.): Fotodynamiczna metoda rozpoznawania
i leczenia nowotworów. Dom Wydawniczy Bellona,
Warszawa 1999.
Gurjar R.S., Backman V., Perelman L.T., Georgakoudi I.,
Badizadegan K., Itzkan I., Dasari R.R., Feld M.S.: Imaging human epithelial properties with polarized lightscattering spectroscopy. Nat. Med., 2001, 7, 1245-1248.
Hausman W.: Die Sensibilisierende Wirkung des Hematoporhyrins. Biochem. 1911, 2, 276. 000
Kong S.G., Chen Y.R., Kim I., Kim M.S.: Analysis of hyperspectral fluorescence images for poultry skin tumor
inspection. Appl. Opt,. 2004, 43, 824-833.
Lam S, MacAulay C, Hung J, LeRiche J, Profio AE, Palcic
B. Detection of dysplasia and carcinoma in situ with a
lung imaging fluorescence endoscope device. J Thorac
Cardiovasc Surg. 1993 Jun;105(6):1035-40.
Lauridsen R.K., Everland H., Nielsen L.F., Engelsen S.B.,
Norgaard L.: Exploratory multivariate spectroscopic study
on human skin. Skin Res. Technol., 2003, 9, 137-146.
Lou P.J., Jones L., Hopper C.: Clinical outcomes of photodynamic therapy for head and neck cancer. Technol.
Cancer Res. Treat., 2003, 4, 311-317.
Lovat L, Bown S.: Elastic scattering spectroscopy for detection of dysplasia in Barrett’s esophagus. Gastrointest.
Endosc. Clin., 2004, 14, 507-517.
Lovat L.B., Jamieson N.F., Novelli M.R., Mosse C.A., Selvasekar C., Mackenzie G.D., Thorpe S.M., Bown S.G.: Photodynamic therapy with m-tetrahydroxyphenyl chlorin for highgrade dysplasia and early cancer in Barrett’s columnar lined
esophagus. Gastrointest. Endosc., 2005 , 62, 617-623.
Maier H., Schauberger G., Brunnhofer K., Honigsmann H.:
Change of ultraviolet absorbance of sunscreens by exposure to solar-simulated radiation. J. Invest. Dermatol.,
2001, 117, 256-262.
Manyak M.J., Ogan K.: Photodynamic therapy for refractory
superficial bladder cancer. Long term clinical outcomes
of single treatment using intravesical diffusion medium.
J. Endourol., 2003, 17, 633-639.
COPYRIGHT‚'RUPADR!2+WIECIÊSKIEGO
)33.†
–ŸœkUŸžŸ¤°°U
Musumeci F., Applegate L.A., Privitera G., Scordino A., Tudisco S., Niggli H..J.: Spectral analysis of laser-induced
ultraweak delayed luminescence in cultured normal and
tumor human cells: temperature dependence. J. Photochem. Photobiol., 2005, 79, 93-99.
Mycek M.A., Pogue B.: Handbook of biomedical fluorescence. Marcel Dekker Inc., New York 2003.
Niepsuj K, Niepsuj G, Cebula W, Zieleznik W, Adamek M,
Sielanczyk A, Adamczyk J, Kurek J, Sieron A., Autofluorescence endoscopy for detection of high-grade dysplasia in short-segment Barrett’s esophagus. Gastrointest
Endosc. 2003 Nov;58(5):715-9.
Ott S.J., Ochsenkuehn T., Stepp H., Holl J., Brand S., Pauletzki J., Baumgartner R., Sackmann M.: Detection of
colonic dysplasia by laser-induced fluorescence endoscopy (LIFE) with and without 5.aminolaevulinic acid.
Gastrointest. Endosc., 2000, 51 Abs.95, 3449. 00000
Patwardhan S.V., Dai S., Dhawan A.P.: Multi-spectral image analysis and classification of melanoma using fuzzy
membership based partitions. Comput. Med. Imaging.
Graph., 2005, 29, 287-296.
Piotrowski WJ, Marczak J, Nawrocka A, Antczak A, Górski
P. Inhalations of 5-ALA in photodynamic diagnosis of
bronchial cancer. Monaldi Arch Chest Dis. 2004 AprJun;61(2):86-93.
Schaffer M., Ertl-Wagner B., Schaffer P.M., Kulka U., Hofstetter A., Duhmke E., Jori G.: Porphyrins as radiosensitizing agents for solid neoplasms. Curr. Pharm. Des.,
2003, 9, 2024-2035.
COPYRIGHT‚'RUPADR!2+WIECIÊSKIEGO
)33.†
Sieroń A., Cieślar G., Adamek M., Laitl-Kobierska A., Szyguła M., Kawczyk-Krupka A.: Zarys fotodynamicznej
diagnostyki i terapii nowotworów. α-medica press, Bielsko-Biała 1997.
Sieroń A., Pietrusa A., Szyguła M., Duda W., Wojciechowski B, Adamek M., Kawczyk-Krupka A., Cebula W.,
Zieleźnik W., Biniszkiewicz. T.. Zastosowanie metod
fotodynamicznych w urologii. Urol.Pol. 2004 T.57 z.4
s.16-20.
Sieroń A., Adamek M, Kawczyk-Krupka A., Szyguła M.,
Cebula W., Zieleźnik W, Biniszkiewicz T., Niepsuj
K, Niepsuj G, Wojciechowski B, Pietrusa A, SierońStołtny K, Adamczyk.J. Photodynamic diagnosis
and therapy (PDD and PDT). A summary of 6-year
clinical experience - hype or hope?. Acta Bio-Optica
Inform.Med. 2004 Vol.10 nr 1-2: International Symposium on New Trends in Photodynamic Therapy
and Diagnosis, Wrocław [Poland] 21-22.06.2004,
p.15[REV3].
Tunnell J.W., Desjardins A.E., Galindo L., Georgakoudi
I., McGee S.A., Mirkovic J., Mueller M.G., Nazemi J.,
Nguyen F.T., Wax A., Zhang Q., Dasari R.R., Feld M.S.:
Instrumentation for multi-modal spectroscopic diagnosis of epithelial dysplasia. Technol. Cancer Res. Treat.,
2003, 2, 505-514.
Zajdla R., Kacki E., Szczepaniak P., Kurzyński M.: Kompendium informatyki medycznej. α-medica press, Bielsko-Biała, 2003.
&ARMACEUTYCZNY
0RZEGL’D.AUKOWY