Promujemy wielkopolskie smaki

BOJANOWO JUTROSIN MIEJSKA GÓRKA PAKOSŁAW RAWICZ
ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY
POWIATU RAWICKIEGO
Promujemy wielkopolskie smaki
Gotowanie, kuchnia regionalna, przepisy kulinarne połączone ze zdrową rywalizacją. To
wszystko działo się 13 września
br. na rawickim rynku. Każdy, kto
lubi i potrafi gotować, a w dodatku chciał to pokazać, mógł wystartować w Festiwalu Kuchni Wielkopolskiej - „Obiad Wielkopolski.
Tradycja i Smak” pod patronatem
Starosty Rawickiego.
Aromatyczne zupy, sycące,
ciepłe potrawy, smakowite oraz
pyszne desery cieszyły oczy nie
tylko jurorów, ale także osób
oglądających i kibicujących drużynom podczas zmagań kulinarnych. Informacje o tym, jakie
zespoły stanęły w szranki i kto
wygrał tę bitwę, znajdą Państwo
na stronie trzeciej.
Dwumiesięcznik X 2014 nr 5 (42) ISSN 1898-7397 Egzemplarz bezpłatny
2
ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
W Powiecie Rawickim
inicjatywy upamiętniające
początek najtragiczniejszego
w dziejach Europy konfliktu zbrojnego miały charakter zarówno symboliczny,
jak i edukacyjny. Delegacje
władz samorządowych, służb
mundurowych, szkół i stowarzyszeń złożyły wiązanki
kwiatów w miejscach pamięci
narodowej, m.in. przy Pomniku Żołnierza Polskiego w Rawiczu oraz na cmentarzu parafialnym w Sarnowie, gdzie
znajduje się grób trzech żołnierzy Wojska Polskiego, którzy polegli 2 września 1939
r., podczas walk o Rawicz.
Warto przypomnieć, że podczas obrony Rawicza Polacy
nie tylko wyparli hitlerowskie
oddziały z miasta, ale także
sami przekroczyli ówczesną
granicę polsko-niemiecką,
zadając straty przeciwnikowi. To wydarzenie w historii kampanii wrześniowej
1939 r., upamiętnia głaz
ustawiony przy drodze z Rawicza do Załęcza z napisem:
„2 września 1939 r. oddział
wydzielony III rawickiego
batalionu 55. Pułku Piechoty podczas obrony Rawicza
przed hitlerowską nawałą
przekroczył granicę i zdobył
Załęcze, rozsławiając bohaterskie tradycje oręża polskiego”.
Właśnie ten lokalny epizod wojenny stał się tematem
przewodnim tegorocznego
Rawickiego Jarmarku Historycznego. Tym razem na
rynku w Rawiczu 13 września pojawili się uzbrojeni
członkowie grup rekonstrukcyjnych w polskich i niemieckich mundurach z okresu II
wojny światowej. Licznie
zgromadzonej publiczności
przybliżono zarówno społeczny kontekst sytuacji Polaków
POWIAT
WRZESIEŃ 1939.
Pamiętamy!
„Naród, który nie wierzy w wielkość i nie chce ludzi wielkich, kończy się” - te słowa kardynała Stefana
Wyszyńskiego zostały przywołane w Rawiczu podczas
wrześniowej uroczystości odsłonięcia tablicy dedykowanej pułkownikowi Łukaszowi Cieplińskiemu. Mogłyby
jednocześnie posłużyć jako motto całych tegorocznych
obchodów 75. rocznicy wybuchu II wojny światowej.
w przeddzień wybuchu wojny, jak również sam przebieg
walk obronnych w okolicy
Rawicza, aż do momentu ponownego wkroczenia hitle-
rowców do opustoszałego
miasta w dniu 5 września
1939 r. Uczestnicy jarmarku
mogli także obejrzeć otwartą
w Muzeum Ziemi Rawickiej
X 2014 nr 5 (42)
niecodzienną wystawę historyczną, na której zostały
zaprezentowane eksponaty
z lat 1939 - 1945: dokumenty
osobiste mieszkańców, listy
z obozów koncentracyjnych,
egzemplarze przedwojennej
prasy, m.in. „Orędownika
Powiatowego”, niemieckie
plany miasta, a także elementy
uzbrojenia.
W ramach obchodów
rocznicy ataku Związku
Radzieckiego na Polskę,
17 września br. odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia tablicy upamiętniającej
postać pułkownika Łukasza
Cieplińskiego, absolwenta
rawickiego Korpusu Kadetów. W okresie II wojny
światowej był on uczestnikiem bitwy nad Bzurą, obrony Warszawy, a następnie
jednym z przywódców organizacji konspiracyjnych
na Podkarpaciu, włączonych
w struktury Armii Krajowej.
Później jego nazwisko znalazło się na liście ofiar terroru stalinowskiego. W 1947
r. został aresztowany przez
służby komunistyczne, osadzony w więzieniu mokotowskim i skazany na karę
śmierci, którą wykonano
w 1951 r. Dedykowana mu
tablica została umieszczona
na frontowej ścianie budynku Szpitala Powiatowego
w Rawiczu. W uroczystości
uczestniczyli przedstawiciele powiatowych i gminnych
władz samorządowych, duchowieństwa, Światowego
Związku Żołnierzy AK Okręgu Wielkopolska, Instytutu
Pamięci Narodowej, regionalnych stowarzyszeń kombatanckich, a także uczniowie
szkół powiatowych. Wartę
honorową pełnili żołnierze
I Leszczyńskiego Dywizjonu
Przeciwlotniczego.
3
nr 5 (42) X 2014 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
PROMUJEMY WIELKOPOLSKIE SMAKI
Zupa ziemniaczana „po
poznańsku”, rogale świętomarcińskie, budyń piwny,
czy kaczka w sosie porzeczkowym - to tylko niektóre dania serwowane przez
uczestników tegorocznego
Festiwalu Kuchni Wielkopolskiej - „Obiad Wielkopolski.
Tradycja i Smak”, który odbył
się pod patronatem Starosty
Rawickiego 13 września na
rynku w Rawiczu.
W kulinarnej rywalizacji tym razem wzięło udział
dziewięć dwuosobowych drużyn reprezentujących: Zespół
Szkół Zawodowych w Rawiczu, Zespół Szkół Przyrodniczo-Technicznych CKU
w Bojanowie, Urząd Miasta
i Gminy w Jutrosinie, Dom
Kultury i Zakład Usług Komunalnych w Rawiczu, a tak-
że Koła Gospodyń Wiejskich
z Sobiałkowa oraz Pomocna.
Zadanie każdej z ekip polegało na przygotowaniu trzech
dań: zupy, dania głównego
oraz deseru lub przystawki,
przy czym przepisy na poszczególne potrawy musiały
być związane z tradycyjną
kuchnią regionalną. Walory
smakowe, a także estetyczne
potraw oceniało kilkunasto-
osobowe jury. Ostatecznie
„bitwę kulinarną” stoczoną
w scenerii Rawickiego Jarmarku Historycznego wygrała drużyna Zespołu Szkół
Przyrodniczo-Technicznych
CKU w Bojanowie. Laureatki - Marlena Murawska i Jagoda Kleiber - podobnie jak
wszyscy pozostali uczestnicy,
otrzymały dyplomy oraz czeki
na zakup sprzętu AGD.
BĄDŹ WIDOCZNY Z MISIEM
Około 200 kolorowych miśków odblaskowych rozdano
pierwszoklasistom z Powiatu Rawickiego podczas tegorocznej akcji „Bądź widoczny z misiem”. Pracownicy Starostwa
Powiatowego w Rawiczu, które jest inicjatorem kampanii,
wspólnie z policjantami, odwiedzili tym razem szkoły podstawowe w Gminie Miejska Górka. Spotkania stanowiły okazję
do przekazania najmłodszym uczniom wiedzy na temat zasad
bezpiecznego zachowania na drodze. Dla maluchów ze szkół
w Konarach, Sobiałkowie, Dłoni i Miejskiej Górce przygotowano również kilka dodatkowych atrakcji, m.in. pokaz filmu
edukacyjnego pt. „Bezpieczna droga z radami Spongeboba”.
Pamiętajmy! W sierpniu br. weszły w życie nowe przepisy rozszerzające obowiązek noszenia elementów odblaskowych. Każdy pieszy, zarówno dziecko, jak i dorosły
poruszający się po zmroku na drodze poza obszarem zabudowanym, ma obowiązek używania odblasków (taki zapis
zawiera znowelizowana ustawa Prawo o ruchu drogowym).
Osobom niestosującym się do tego przepisu grozi mandat.
Piesi wyposażeni w elementy odblaskowe, poruszający
się po drogach, są widoczni dla kierowców z odległości
nawet 200-300 metrów, bez odblasków widoczność spada,
do ok. 30 metrów, w zależności od panujących warunków
atmosferycznych.
POWIAT
4
ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
CZYTAJMY ARCYDZIEŁA
Dwa lata temu „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza, w ubiegłym roku dramaty Aleksandra Fredry, a teraz tomy „Trylogii”
Henryka Sienkiewicza zostały zdjęte z bibliotecznych półek
przez uczestników ogólnopolskiej akcji „Narodowe Czytanie”.
Jej inicjatorem i patronem jest Prezydent RP Bronisław Ko-
X 2014 nr 5 (42)
morowski. W tegorocznej edycji przedsięwzięcia promującego
czytelnictwo oraz polski kanon literatury pięknej wzięli udział
mieszkańcy ponad 1500 miejscowości w całym kraju, a także
znani aktorzy, politycy, samorządowcy i artyści. Bohaterowie
„Ogniem i mieczem”, „Potopu” oraz „Pana Wołodyjowskiego” zagościli także w Powiecie Rawickim. Słoneczna pogoda
w dniu 6 września umożliwiła zorganizowanie czytelniczych
spotkań w plenerze - w Parku im. S. Bojanowskiego w Bojanowie, na rawickim rynku oraz na dziedzińcu Zespołu Szkół
nr 3 w Rawiczu. Placówka była gospodarzem „Powiatowego
Czytania” dzieł Sienkiewicza. W role narratorów powieściowych scen batalistycznych wcielili się: Starosta Zygmunt
Wolny, Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy Kazimierz Maciaszek oraz Kierownik Biura Promocji i Rozwoju Starostwa
Powiatowego Aneta Mazur. Z kolei dialogi Basi i Krysi - zakochanych w rycerzach bohaterek „Pana Wołodyjowskiego”,
przeczytała Dyrektor ZS nr 3 Żaneta Gocek. Do publicznej
lektury zaproszono także uczniów i nauczycieli pozostałych
rawickich szkół ponadgimnazjalnych. Za rok sięgniemy po
„Lalkę” Bolesława Prusa.
TURYSTYKA ŁĄCZY POKOLENIA
Tegoroczny, XII Powiatowy
Zlot Krajoznawczy miał wyjątkowy charakter. Jego organizatorzy
z rawickiego Oddziału PTTK oraz
uczestnicy przyłączyli się bowiem
do ogólnopolskiej akcji - „Międzynarodowej Sztafety Pokoleniowej”.
W całym kraju 20 września na piesze, rowerowe, konne, kajakowe
szlaki wyruszyły setki miłośników
aktywnego wypoczynku. Gospodarzem zlotu w Powiecie Rawickim
POWIAT
była tym razem Gmina Bojanowo.
Przy bojanowskim amfiteatrze spotkali się seniorzy, rodziny z małymi
dziećmi, młodzież z całego powiatu
i sąsiednich gmin. Dużą i bardzo aktywną grupę uczestników stanowili
uczniowie rawickich szkół ponadgimnazjalnych: I Liceum Ogólnokształcącego, Zespołu Szkół nr 3
i Zespołu Szkół Zawodowych (gdzie
działa Szkolne Koło Turystyczne
„Szprycha”), którzy do Bojanowa
przyjechali rowerami. Rowerzyści
pokonali 23-kilometrową trasę rajdu, poprowadzoną przez Bojanowo,
Gołaszyn, Pakówkę i Trzebosz. Natomiast pozostali turyści wyruszyli
na spacer po Bojanowie, połączony
z grą terenową. Dla wszystkich
uczestników zlotu przygotowano
poczęstunek, certyfikaty i plakietki
promocyjne. W przyszłym roku impreza odbędzie się na terenie Gminy
Miejska Górka.
(WS, AL., red.)
5
nr 5 (42) X 2014 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
JUBILEUSZ SŁUŻB SANITARNYCH
W bieżącym roku przypada 95. rocznica powstania polskich
Służb Sanitarnych oraz 60-lecie działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Ich geneza jest związana z budowaniem po
odzyskaniu niepodległości struktur administracji państwowej
odpowiedzialnych za bezpieczeństwo zdrowotne ludności,
a także ze złą sytuacją epidemiologiczną kraju po zakończeniu I wojny światowej. W styczniu 1919 r. zostało utworzone
Ministerstwo Zdrowia Publicznego, do którego zadań należało m.in. przeciwdziałanie i zwalczanie chorób zakaźnych.
Natomiast w dniu 19 lipca 1919 r. Sejm RP uchwalił tzw.
Zasadniczą Ustawę Sanitarną - dokument stanowiący podstawę
organizacji całej Służby Zdrowia, zarówno profilaktycznej,
sanitarnej, jak i naprawczej. Realizację zadań Ministerstwa
Zdrowia Publicznego wspierał Państwowy Centralny Zakład
Epidemiologiczny, przekształcony następnie w Państwowy
Zakład Higieny. Obecnie instytucja ta funkcjonuje jako Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład
Higieny. Przełomem w zakresie nadzoru sanitarnego było
utworzenie w 1952 r. wojewódzkich i powiatowych stacji
sanitarno-epidemiologicznych. Dwa lata później powstała
Państwowa Inspekcja Sanitarna. Obecnie działania Inspekcji
to nie tylko zapobieganie chorobom zakaźnym, ale również
nadzór nad wszystkimi obszarami zdrowia publicznego, w tym
monitoring jakości wody i warunków higieny środowiska,
pracy, żywności itp.; realizacja programów edukacyjnych oraz
kampanii społecznych.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Rawiczu
rozpoczęła swoją działalność z dniem 20 października 1945 r.
Jej pierwszym dyrektorem został lekarz Hieronim Kurczewski.
Następnie funkcję tę pełnił lekarz Stanisław Dzieciuchowicz
(w latach 1946 - 1965). W okresie od 1966 do 1975 r. dyrekto-
rem Stacji i jednocześnie Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym była lek. med. Zofia Łowiecka-Kasprzak.
Stacja obejmowała nadzorem gminy: Rawicz, Miejska Górka,
Bojanowo, Jutrosin, Kobylin, aż do momentu jej zamknięcia,
po wprowadzeniu nowego podziału administracyjnego kraju
i likwidacji powiatów.
Po raz drugi Stacja została uruchomiona w 2000 r. Jej dyrektorem została Maria Brzozowska, która wcześniej pełniła
obowiązki Państwowego Terenowego Inspektora Sanitarnego
w Górze. Obecnie siedziba instytucji mieści się w budynku
Starostwa Powiatowego w Rawiczu, przy Wałach Jarosława
Dąbrowskiego 2. Stacja obejmuje nadzorem pięć gmin Powiatu Rawickiego. Zatrudnia 21 pracowników, posiadających
wysokie kwalifikacje zawodowe do prowadzenia działań
nadzorczych i statutowych. Funkcję dyrektora i zarazem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego pełni Grażyna
Marczyńska, powołana na to stanowisko w 2007 r.
(GM, red.)
RAWICKI DZIEŃ ROLNICTWA
Nowością w powiatowym kalendarzu imprez promocyjnych był Rawicki Dzień Rolnictwa, zorganizowany 2 października br., pod honorowym patronatem Starosty Rawickiego
oraz Burmistrza Gminy Rawicz. Do udziału w przedsięwzięciu zaproszono samorządowców, rolników, przedsiębiorców
reprezentujących branże rolno-hodowlane, a także ekspertów
w dziedzinie ekonomii i funduszy europejskich. W trakcie
seminarium omawiano przede wszystkim zasady i źródła
pozyskiwania dotacji na rozwój inwestycji w rolnictwie, ze
szczególnym uwzględnieniem Programu Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2014-2020. Prelekcjom towarzyszył pokaz
nowoczesnych maszyn i sprzętu rolniczego oraz prezentacje
ofert przedsiębiorstw wspierających branżę rolniczą.
POWIAT
6
ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
INFORMACJE
Z SESJI
Jednym z głównych tematów omawianych podczas
sierpniowej, nadzwyczajnej Sesji Rady Powiatu Rawickiego były zmiany w Regulaminie Organizacyjnym Starostwa Powiatowego. Wynikają one z nowelizacji ustaw
określających zakres zadań poszczególnych komórek
urzędu. W rezultacie z Wydziału Organizacyjno-Prawnego zostało wyodrębnione Biuro Prawne, które będzie
podlegać bezpośrednio Staroście, a także utworzono
Referat Informatyki. Radni dokonali również zmiany
w uchwale budżetowej na 2014 r., m.in. w związku ze
zwiększeniem środków z rezerwy subwencji oświatowej,
które zostały przeznaczone na dofinansowanie zakupu
pomocy dydaktycznych dla Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Rawiczu.
Podczas XLII Sesji Rady Powiatu, w dniu 25 września br. Złotą Odznaką Polskiego Związku Emerytów,
Rencistów i Inwalidów za zasługi na rzecz osób niepełnosprawnych została uhonorowana Ewa Szczepaniak
- Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie
w Rawiczu. Następnie najzdolniejszym uczniom szkół
ponadgimnazjalnych prowadzonych przez Powiat Rawicki wręczono listy gratulacyjne z tytułu uzyskania przez
nich Stypendium Starosty Rawickiego za wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe. W tym roku stypendystami
zostali: Emilia Wojtyczka, Dorota Stachowska i Marika
Kaczmarek z Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu,
Patrycja Nowak, Michał Chudy z I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, Marta Lorek z Zespołu Szkół nr 3
w Rawiczu oraz Marcin Dawid Wolny z Zespołu Szkół
Przyrodniczo-Technicznych CKU w Bojanowie.
POWIAT
X 2014 nr 5 (42)
CENTRUM REHABILITACYJNE
Otrzymanie dofinansowania z Mechanizmu Finansowego
EOG na lata 2009-2014 umożliwi zrealizowanie kolejnego
projektu modernizacji Szpitala Powiatowego w Rawiczu.
W ramach programu PL07 „Poprawa i lepsze dostosowanie
ochrony zdrowia do trendów demograficzno-epidemiologicznych” spółka opracowała projekt pn. „Utworzenie Rehabilitacyjnego Centrum dla osób starszych i przewlekle chorych
wraz z zapleczem dydaktyczno-szkoleniowym”. Działalność
ośrodka znacznie wzbogaci ofertę usług świadczonych przez
szpital, a w szczególności przez Zakład Opiekuńczo-Leczniczy, przy którym zaplanowano jego powstanie. W przyszłości
będą w nim realizowane świadczenia rehabilitacyjne w różnych zakresach fizjoterapii, z wykorzystaniem najnowocześniejszych technik kinezyterapii, masażu, elektrolecznictwa,
światłolecznictwa, ciepłolecznictwa, hydroterapii oraz
krioterapii. Realizacja projektu rozpocznie się w listopadzie
2014 r. i potrwa do lutego 2016 r. Łączna kwota inwestycji
ma wynieść 3 654 469,41 zł, z czego dofinansowanie stanowić
będzie 63,7% wartości całego projektu, tj. 2 327 897,01 zł,
natomiast pozostałą część pokryje spółka z własnych środków.
AKTYWIZACJA NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Od września br. Stowarzyszenie Dzieci i Osób Niepełnosprawnych w Miejskiej Górce realizuje projekt pn. „Wsparcie
rodziny w aktywizacji osób z niepełnosprawnościami”, współfinansowany ze środków PFRON, będących w dyspozycji
Samorządu Województwa Wielkopolskiego. Mogą w nim
uczestniczyć mieszkańcy trzech powiatów: rawickiego,
leszczyńskiego i gostyńskiego. W ramach projektu odbywają
się bezpłatne spotkania z doradcami, konsultacje z psychologami, pedagogami, specjalistami w dziedzinie prawa pracy,
ekonomii, księgowości, adresowane do otoczenia osób niepełnosprawnych, w szczególności członków ich rodzin lub
opiekunów. Kolejną propozycję stanowią szkolenia dla kadr
związanych z rehabilitacją osób niepełnosprawnych - wolontariuszy, terapeutów, animatorów, liderów organizacji pozarządowych, prowadzone w formie warsztatów (m.in. florystyka,
dekupaż, tworzenie witraży), kulinarnych i komputerowych.
Udział w zajęciach jest bezpłatny. Szczegółowe informacje
można uzyskać pod numerem telefonu: 65 547 48 61.
7
nr 5 (42) X 2014 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
MIJA KOLEJNA KADENCJA
CZAS NA PODSUMOWANIE
Kończy się IV kadencja Zarządu oraz Rady Powiatu Rawickiego. Lata 2010 - 2014 to okres licznych, niejednokrotnie trudnych
wyzwań stojących przed radnymi i urzędnikami, wielu zrealizowanych z sukcesem projektów, działań zmierzających do poprawy
warunków życia wszystkich mieszkańców powiatu, a także otwarcia nowych perspektyw rozwoju regionu. Przedstawiamy najważniejsze przedsięwzięcia z zakresu administracji, oświaty, dróg, bezpieczeństwa publicznego, opieki zdrowotnej, pomocy
społecznej, rynku pracy, kultury i rekreacji.
SŁUŻBA ZDROWIA
Organizacja profesjonalnej i nowoczesnej opieki medycznej to jedno z priorytetowych zadań samorządu powiatowego, który od 2008
r. jest właścicielem spółki Szpital Powiatowy w Rawiczu. W tym obszarze najważniejszą inwestycją była modernizacja działającego przy
szpitalu Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego, zakończona we wrześniu
2013 r. Budynek, w którym obecnie funkcjonuje Zakład, został gruntownie wyremontowany i wyposażony w wysokiej klasy sprzęt zabiegowo-rehabilitacyjny
o wartości ponad 1 miliona złotych. Liczbę miejsc zwiększono z 35 do 100, przy
czym nowa baza lokalowa umożliwia rozwój usług zarówno w ramach kontraktu
z NFZ, jak i komercyjnych oraz terapeutycznych. Całkowity koszt inwestycji wyniósł około 5,9 mln złotych, został sfinansowany ze środków własnych szpitala,
dotacji Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz
kredytu komercyjnego. Kolejnym krokiem będzie utworzenie nowoczesnego
centrum rehabilitacji. Na ten cel Szpital Powiatowy uzyskał w bieżącym roku
dofinansowanie z Mechanizmu Finansowego EOG na lata 2009 - 2014 w ramach programu PL07 „Poprawa i lepsze dostosowanie ochrony zdrowia do
trendów demograficzno-epidemiologicznych” (nazwa projektu: „Utworzenie
Rehabilitacyjnego Centrum dla osób starszych i przewlekle chorych wraz
z zapleczem dydaktyczno-szkoleniowym”). Łączna kwota inwestycji wyniesie
ponad 3,6 mln zł, przy czym 2,3 mln zł to wysokość dofinansowania, co stanowi
63,7% wartości całego projektu, natomiast pozostała część pokryta zostanie
ze środków własnych szpitala.
Ponadto kontynuowane są działania podjęte na początku 2013 r., dotyczące projektu pn. „Kampus w Rawiczu”, złożonego w odpowiedzi na ogłoszony
przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego nabór projektów PPP w sektorze
ochrony zdrowia. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż pomimo nieotrzymania
wsparcia ze strony ministerstwa, projekt rawickiego szpitala znalazł się w gro-
nie czterech najwyżej ocenionych i jako jedyny został rekomendowany do
wsparcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego przez firmę doradczą
Collect Consulting S.A.
Do poprawy standardów funkcjonowania szpitala przyczyniło się wiele
istotnych prac remontowo-budowlanych, które zrealizowano w latach 2010
- 2014, m.in. modernizacja Izby Przyjęć, remont Oddziału Dziecięcego,
Wewnętrznego, Chirurgicznego, Ginekologiczno- Położniczego, Centralnej
Sterylizatorni, przebudowa budynku administracyjnego, czy pomieszczeń parteru dawnego internatu na potrzeby apteki szpitalnej. Łączny koszt inwestycji
i wykonanych remontów zamknął się kwotą około 3 mln zł. W analizowanym
okresie szpital zakupił także z własnych środków finansowych nowoczesny
sprzęt medyczny, m.in. ultrasonograf, zestaw artroskopowy, wideobronchoskop, wideoduodenoskop, aparat RTG z ramieniem C, myjnię automatyczną,
litotryptor mechaniczny, aparat do pomiaru rzutu serca, defibrylatory, aparat
RTG przyłóżkowy, zestaw do cięcia i koagulacji. Łączna wartość zakupionego
sprzętu przekroczyła 3 mln zł.
PODSUMOWANIE
8
ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
X 2014 nr 5 (42)
BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE
ADMINISTRACJA SAMORZĄDOWA
powiatowy realizuje poprzez ścisłą współpracę z Komendą Powiatową
a także podniesieniu jakości usług świadczonych przez Starostwo Powiatowe
Policji oraz Komendą Powiatową Państwowej Straży Pożarnej w Rawiczu.
i jednostki organizacyjne powiatu. Ich celem było stworzenie pozytywnego
Środki z budżetu Powiatu Rawickiego w latach 2010 - 2014 pozwoliły na
wizerunku urzędu jako miejsca bardziej dostępnego oraz przyjaznego dla
Zadania z zakresu bezpieczeństwa i porządku publicznego samorząd
Przez całą kadencję podejmowano działania służące usprawnieniu pracy,
mieszkańców, jednocześnie spełniającego najwyższe standardy administracyjne. W 2012 r. Starostwo Powiatowe po raz kolejny otrzymało Certyfikat
Systemu Zarządzania Jakością ISO 9001:2009. Rekomendację do nadania
certyfikatu poprzedził audit recertyfikacyjny, który potwierdził, że zarówno
obowiązujące procedury, jak i system zarządzania funkcjonują prawidłowo.
Sukcesywnie postępuje informatyzacja urzędu. W Wydziale Komunikacji
i Dróg od lutego br. funkcjonuje elektroniczny system wspomagający załatwianie spraw urzędowych. Dotychczas skorzystało z niego już kilka tysięcy
osób. Dzięki specjalnym aplikacjom dostępnym za pośrednictwem strony internetowej www.powiatrawicki.pl można dokonać rezerwacji terminu rejestracji
pojazdu, sprawdzić termin wydania prawa jazdy lub dowodu rejestracyjnego.
Rozpoczęto także proces cyfryzacji zasobów geodezyjnych powiatu, którego
efektem będzie m.in. wdrożenie elektronicznego systemu ewidencji gruntów.
dofinansowanie remontów, zakupu specjalistycznego sprzętu techniki policyjnej i gaśniczej (za kwotę ok. 76 000 zł), a także samochodów. Samorząd powiatowy wspólnie z gminami ufundował dla rawickich policjantów
dwa pojazdy oznakowane (koszty zakupu zostały pokryte w 50% przez
Policję i w 50% przez samorządy, z budżetu powiatu wyasygnowano na
ten cel 20 000 zł), natomiast dla Straży - w pełni wyposażoną jednostkę
ratowniczo-gaśniczą (kwota dotacji z budżetu powiatu: 100 000 zł). Nowy
sprzęt niewątpliwie przyczynia się do poprawy warunków pracy tych służb.
Wzbogacane były formy promocji działań samorządu oraz komunikacji
władz powiatowych z mieszkańcami. Wykorzystywano w tym celu zarówno tradycyjne, jak i elektroniczne środki przekazu. W lutym br. została uruchomiona
nowa strona internetowa powiatu oraz całkowicie zmieniona szata graficzna
„Orędownika Samorządowego Powiatu Rawickiego”.
Cyklicznie odbywają się konferencje prasowe Starosty Rawickiego, podczas
których omawiane są sprawy bieżące, związane z funkcjonowaniem urzędu,
realizacją budżetu itp. Podczas obecnej kadencji Starosta Zygmunt Wolny
oraz Wicestarosta Krzysztof Synoracki spotkali się z dziennikarzami lokalnych
mediów dwudziestokrotnie. Zorganizowanych zostało kilka otwartych debat
społecznych. Dotyczyły one bezpieczeństwa publicznego, pozyskiwania funduszy unijnych oraz ochrony środowiska na obszarach wiejskich.
Ważną inicjatywą były również edukacyjne kampanie społeczne. Od
2011 r. pracownicy Biura Promocji i Rozwoju wspólnie z policjantami,
w ramach kolejnych edycji wrześniowej akcji pod hasłem „Bądź widoczny
z misiem”, zorganizowali w szkołach podstawowych spotkania z uczniami,
które umożliwiły przekazanie pierwszoklasistom wiedzy na temat zasad
bezpiecznego poruszania się na drogach. Przy tej okazji wręczono najmłodszym mieszkańcom powiatu już ponad 2000 kolorowych gadżetów
odblaskowych.
PODSUMOWANIE
9
nr 5 (42) X 2014 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
INWESTYCJE I REMONTY NA DROGACH POWIATU
Jednym z kluczowych zadań
samorządu powiatowego w mijającej kadencji była poprawa jakości
budowy drogi powiatowej Golina
Wielka - Miejska Górka wraz z przebudową mostu (koszt 66 666 zł).
infrastruktury drogowej. Projekty
w tym zakresie w latach 2010 - 2014
obejmowały m.in. modernizację
nawierzchni dróg powiatowych, budowę chodników, naprawę mostów
i przepustów, stabilizację poboczy
itp. Prace prowadził Powiatowy Zarząd Dróg ze środków własnych powiatu, dotacji z budżetów gmin, subwencji ogólnej Ministra Finansów,
a także dzięki funduszom unijnym.
W 2011 r. zostały zrealizowane dwie strategiczne inwestycje:
kompleksowa przebudowa drogi
powiatowej Golina Wielka - Miejska
Górka, na odcinku w Golinie Wielkiej
(kwota środków z budżetu powiatu:
1 158 660 zł) oraz przebudowa mostu na rzece Orli wraz z dojazdami
i infrastrukturą towarzyszącą (kwota
z budżetu powiatu 2 627 431 zł).
Opracowano także projekt prze-
Ponadto wyremontowano istniejące
lub położono nowe chodniki w miejscowościach na terenie wszystkich
gmin powiatu, niejednokrotnie przy
współfinansowaniu samorządu powiatowego i poszczególnych gmin.
Na to zadanie wydatkowano łącznie
kwotę 841 315,31 zł. W gminach
Pakosław, Bojanowo, Jutrosin i Miejska Górka utrwalono nawierzchnię
dróg powiatowych masą bitumiczną
(wkład środków z budżetu powiatu: 447 529,97 zł). Oddano także
do użytku ścieżkę rowerową przy
drodze powiatowej pomiędzy Jutrosinem i Dubinem, zbudowaną
dzięki dotacjom z budżetu powiatu
oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (środki własne:
426 865, 48 zł, dofinansowanie:
714 984,66 zł).
Prace polegające na modernizacji
Wydatkowanie środków
z PFRON w latach 2010-2013
Zadanie aktywizacji osób niepełnosprawnych, zlecone przez samorząd powiatowy,
realizuje od 10 lat Stowarzyszenie Dzieci
i Osób Niepełnosprawnych w Miejskiej Górce,
nawierzchni dróg i chodników kontynuowano w latach 2012 - 2013 na
terenie wszystkich pięciu gmin (łączna kwota wydatkowana z budżetu
powiatu: 1 039 579,28 zł). Nowe
chodniki powstały w gminach Bojanowo, Miejska Górka i Rawicz. Z kolei 66 045,33 zł powiat przeznaczył
na poszerzenie drogi powiatowej
w Kawczu wraz z budową systemu
odwodnienia. Wyremontowano także most w Sikorzynie (kwota: 21 033
zł) i ulicę Grunwaldzką w Rawiczu
(kwota ze środków powiatowych:
224 991,55 zł), a w tym roku - ulicę 3. Maja (koszt naprawy drogi,
kanalizacji i chodnika: 283 336,92
zostały wykonane przy współpracy
powiatu z samorządami gminnymi,
które pokrywały połowę kosztów
realizacji następujących przedsięwzięć: przebudowa drogi w Zielonej
Wsi (koszt całkowity: 272 831,91 zł),
przebudowa kanalizacji deszczowej
w Wydawach (koszt całkowity:
248 719,46 zł), przebudowa chodnika i budowa kanalizacji deszczowej w Sowach (koszt całkowity:
260 250,69 zł), przebudowa chodnika w Chojnie (koszt całkowity:
109 303, 18 zł) i przebudowa chodnika w Bojanowie (koszt całkowity:
148 772, 92 zł).
Należy podkreślić, że realizacja
zł). Opracowano również dokumentację przebudowy drogi w Zielonej
Wsi wraz z kanalizacją deszczową
i skrzyżowaniem Zielona Wieś Łąkta (prace projektowe: 64 000 zł).
Pozostałe prace remontowo-budowlane, przeprowadzone w 2014 r.,
inwestycji drogowych znacząco
wpłynęła na poprawę bezpieczeństwa zarówno pieszych, jak i kierowców, a także wzrost dostępności do
terenów inwestycyjnych i obiektów
publicznych w powiecie.
Rehabilitacja społeczna
Wydatkowana
kwota
Liczba
uczestników
Turnus rehabilitacyjny
809 713,00 zł
1008
Środki ortopedyczne i sprzęt rehabilitacyjny
888 503,00 zł
742
Likwidacja barier funkcjonalnych
431 741,00 zł
106
Sport, kultura, rekreacja, turystyka
72 941,00 zł
16
które prowadzi Warsztaty Terapii Zajęciowej.
Działalność Warsztatów finansowana jest ze
środków PFRON, będących w dyspozycji Powiatu Rawickiego i dotacji z budżetu powiatu.
W latach 2010 - 2014 dotacje wynosiły łącznie:
z PFRON - 3 107 160 zł, z budżetu powiatu
- 362 040 zł. W 2011 r. liczbę miejsc dla uczestników Warsztatów zwiększono z 50 do 55.
Rehabilitacja zawodowa
Liczba osób
Wydatkowana
kwota
Zwrot kosztów wyposażenia stanowisk pracy dla osób
niepełnosprawnych
23
540 240,00 zł
Jednorazowe dofinansowanie rozpoczęcia działalności
gospodarczej dla osób niepełnosprawnych
18
288 430,00 zł
Wydatki na instrumenty i usługi rynku pracy dla
osób niepełnosprawnych poszukujących pracy i
niepozostających w zatrudnieniu
31
106 002,00 zł
PODSUMOWANIE
10
ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
X 2014 nr 5 (42)
RYNEK PRACY
Samorząd powiatowy wspierał osoby bezrobotne i niepełnosprawne poprzez działania aktywizacyjne Powiatowego Urzędu Pracy w Rawiczu. W latach
2010 - 2014 przeznaczono fundusze na staże, programy przygotowania zawodowego, prace społeczne, zasiłki, składki zdrowotne, studia podyplomowe,
refundację wyposażenia stanowisk pracy itp. Opracowano i zrealizowano projekty dotowane ze środków Funduszu Pracy, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, rezerwy Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego. Kilkaset osób
otrzymało bezzwrotną pomoc finansową na uruchomienie działalności gospodarczej.
2500
PRACE
INTERWENCYJNE
Wydatkowanie środków z Funduszu Pracy
w latach 2010 - 2013 (w tys. zł)
ROBOTY PUBLICZNE
SZKOLENIA
2000
STAŻE
DZIAŁALNOŚĆ
GOSPODARCZA
1500
Wyposażenie
stanowiska
Prace społecznie
użyteczne
1000
Stypendia, studia i
pozostałe
DODATKI
AKTYWIZACYJNE
500
2010
2011
2012
Wydatkowanie środków z Europejskiego Funduszu Społecznego
w latach 2010-2013 (w tys. zł)
364,6
1285
726,70
2010
PODSUMOWANIE
SZKOLENIA
534,30
2011
STAŻE
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
105
,1
77
259
2013
136,5
0
538
397,8
2012
684,2
1072
2013
nr 5 (42) X 2014 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
11
INWESTYCJE I PROJEKTY OŚWIATOWE
Lata 2010 - 2014 to także czas
aktywnej pracy samorządu na rzecz
lokalnej oświaty. Największą inwestycją Powiatu Rawickiego w mijającej
kadencji była modernizacja budynku
byłych koszar na cele oświatowe projekt pn. „Rewitalizacja budynku
i terenu powojskowego na cele
oświatowe”, współfinansowany przez
Unię Europejską z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego
na lata 2007 - 2013. Całkowity koszt
inwestycji wyniósł 6 316 811,31 zł,
a wkład własny z budżetu powiatu
1 839 249,19 zł. Gruntowny remont
obiektu umożliwił stworzenie nowoczesnej, odpowiadającej najwyższym
standardom bezpieczeństwa oraz
przystosowanej do potrzeb osób
niepełnosprawnych siedziby Zespołu
Szkół nr 3 w Rawiczu wraz z kilkoma
pracowniami Zespołu Szkół im. Jana
Pawła II oraz Salą Informacji Zawodowej i Klubem Pracy Powiatowego
Urzędu Pracy. Jednocześnie trwała
modernizacja zaplecza sportowego
przy I Liceum Ogólnokształcącym
w Rawiczu. W 2011 r. została oddana
do użytku nowa sala sportowa, której
budowę rozpoczęto w listopadzie
2009 r. Koszt inwestycji, pokryty
w całości ze środków własnych
samorządu, wyniósł 4 580 493,33
zł. Sala jest jednym z najnowocześniejszych obiektów sportowych na
terenie Powiatu Rawickiego. Obecnie
korzystają z niej uczniowie kilku szkół,
słuchacze Rawickiego Uniwersytetu
Trzeciego Wieku, a także osoby prywatne. Kolejnym etapem prac w tym
zakresie była wymiana pokrycia
dachowego małej sali gimnastycznej
przy I Liceum Ogólnokształcącym
(kwota z budżetu powiatu: 83 896,80
zł), a następnie kapitalny remont
obiektu (ogólny koszt inwestycji wyniósł 118 193,00 zł, z tego 70 000,00
zł dofinansowała Gmina Rawicz). Ponadto w budynkach I Liceum Ogólnokształcącego został unowocześniony
system sygnalizacji pożarowej, na co
przeznaczono sumę 91 781,28 zł.
Baza dydaktyczna w placówkach ponadgimnazjalnych została
wzbogacona dzięki uruchomieniu
nowoczesnych pracowni przedmio-
towych. W I Liceum Ogólnokształcącym w Rawiczu w 2012 r. oddano
do dyspozycji nauczycieli i uczniów
zmodernizowaną salę chemiczną
(koszt remontu pomieszczenia i zakupu wyposażenia: 39 532,50 zł),
a rok później fizyczną (koszt remontu
i wyposażenia: 22 749,42 zł). Lekcje z przedmiotów przyrodniczych
odbywają się również w nowych
pracowniach Zespołu Szkół nr 3
- biologicznej, dla której pomoce
We wszystkich szkołach prowadzonych przez Powiat Rawicki
w latach 2010 - 2014 były i są nadal
realizowane liczne projekty edukacyjne, mające na celu podniesienie jakości kształcenia, zarówno uczniów,
jak i nauczycieli. W tej dziedzinie
wiele udało się osiągnąć dzięki zaangażowaniu środków z programów
unijnych. Uczniowie wzbogacali
swoją wiedzę, uczestnicząc w zajęciach pozalekcyjnych w ramach
dydaktyczne pozyskano w ramach
realizacji unijnego projektu „Moje
Liceum na 5” i chemicznej. O nową
pracownię w 2012 r. wzbogacił się
również Zespół Szkół Przyrodniczo-Technicznych Centrum Kształcenia
projektów, m.in.: „Akademia Talentów
Przyrodniczych”, „Moje Liceum na
5”, „Jak nie zostać bezrobotnym?”,
„Wzorowy uczeń”, „Dla wszystkich
równe szanse”. Na szczególną
uwagę zasługują działania Zespołu
Ustawicznego w Bojanowie. W ramach projektu współfinansowanego
ze środków Unii Europejskiej pn. „Odnawialne źródła energii - pilotażowy
projekt przygotowujący wielkopolskie
szkoły zawodowe do poszerzenia
oferty edukacyjnej o technologie
OZE” placówkę wyposażono w nowoczesne zestawy edukacyjne do
przeprowadzania eksperymentów
z zakresu odnawialnych źródeł energii, a także sprzęt multimedialny
umożliwiający rejestrację i analizę
wyników pomiarów.
Szkół Zawodowych w Rawiczu, który
wziął udział w projekcie pn. „Polska
szkoła - europejska edukacja”. Program Leonardo da Vinci umożliwił
uczniom odbywanie praktyk zawodowych m.in. na promach morskich,
w hotelach oraz zagranicznych
firmach. Uczestnictwo w projekcie
niewątpliwie wpłynęło na poprawę
jakości, atrakcyjności i skuteczności
kształcenia i szkolenia zawodowego
oraz pozwoliło dostosować system
edukacyjny do wymogów rynku
pracy. Staże i praktyki to szansa dla
uczniów na zdobycie dodatkowych
umiejętności w kierunku, w jakim
się kształcą i z jakim wiążą swoją
przyszłą karierę.
Natomiast nauczyciele i dyrektorzy
z 27 placówek oświatowych z terenu
powiatu (co stanowi 66% wszystkich
szkół i przedszkoli z 5 gmin) podnoszą swoje kwalifikacje, uczestnicząc
w zainaugurowanym w 2013 r. projekcie pn. „Bezpośrednie wsparcie
rozwoju szkół poprzez wdrożenie
zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w Powiecie
Rawickim”. Na potrzeby projektu
zakupiono sprzęt komputerowy i wyposażenie do Biura Projektowego,
które po zakończeniu jego realizacji
zostanie przekazane I Liceum Ogólnokształcącemu w Rawiczu. Pracownicy dydaktyczni placówek objętych
wsparciem mieli możliwość wyboru
jednej z 24 ofert edukacyjnych.
Nauczyciele najczęściej wybierali
kursy aktywizacji metod nauczania
i motywowania ucznia do nauki,
natomiast dyrektorzy - szkolenia o tematyce związanej z obowiązującym
prawodawstwem w zakresie oświaty.
Łącznie w roku szkolnym 2013/2014
w projekcie uczestniczyło 506 nauczycieli i 28 dyrektorów. Zgodnie
z przyjętym harmonogramem do
końca czerwca br. (I etap) wydatkowano w ramach dotacji 307 180,20 zł.
Przeprowadzono 405 godzin szkoleń
i 324 godziny zajęć warsztatowych.
Obecnie przystąpiono do realizacji
II etapu projektu, którego tematyka
będzie zbliżona do poprzedniego.
Działania Powiatu Rawickiego
w zakresie oświaty zostały docenione
i wyróżnione Certyfikatem „Samorządowy Lider Edukacji” w ramach Konkursu i Programu Certyfikacji Gmin
i Powiatów Rzeczypospolitej Polskiej.
Tytuł przyznawany jest gminom i powiatom, które wyróżniają się na tle
innych podmiotów samorządowych
pod względem inwestycji w oświatę
i działalności na rzecz jej rozwoju, realizują wartościowe projekty
edukacyjne, posiadają szczególne
osiągnięcia oraz dbają o rozwój na
poziomie lokalnym gospodarki opartej
na wiedzy.
PODSUMOWANIE
12
ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
POMOC SPOŁECZNA
KULTURA I REKREACJA
Dzięki wsparciu finansowemu i organizacyjnemu samorządu Po-
X 2014 nr 5 (42)
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców oraz coraz liczniej
wiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu oraz lokalne organizacje
odwiedzających nasz region turystów, systematycznie wzbogacana była oferta
pozarządowe zrealizowały w minionym okresie kilkadziesiąt projektów,
wydarzeń kulturalnych w powiecie. W kalendarzu wakacyjnych imprez znalazły
których nadrzędnym celem było przeciwdziałanie wykluczeniu spo-
się „Powiatowe Dni Country”, współorganizowane od 2013 r. przez Powiat
Rawicki i Gminę Pakosław. Na plenerowej scenie wystąpiły dotychczas m.in.
gwiazdy Międzynarodowego Festiwalu „Piknik Country” w Mrągowie. Natomiast walory tradycyjnej kuchni wielkopolskiej promują uczestnicy corocznego
konkursu kulinarnego „Wielkopolski Obiad”.
Na miłośników ciekawostek krajoznawczych i aktywnego wypoczynku
czekają nowe, atrakcyjne trasy wycieczkowe, które powstały przy współudziale
środków finansowych z budżetu Powiatu Rawickiego, m.in. 90-kilometrowy
samochodowy szlak pn. „Zabytki sakralne południowej Wielkopolski” (w realizację tego projektu zaangażowanych było - razem z Powiatem Rawickim
- osiem wielkopolskich samorządów).
łecznemu, zawodowemu mieszkańców Powiatu Rawickiego. Działania
adresowane były przede wszystkim do osób bezrobotnych, a także niepełnosprawnych i ich rodzin, mieszkańców Domów Pomocy Społecznej,
wychowanków rodzin zastępczych. Najważniejszym przedsięwzięciem
unijnym realizowanym przez PCPR w Rawiczu w partnerstwie z gminami:
Bojanowo, Jutrosin, Miejska Górka i Pakosław, był projekt „Mogę - Potrafię - Teraz”. W latach 2010 - 2013 w szkoleniach, kursach z zakresu
m.in. pierwszej pomocy przedmedycznej, komputerowych, obsługi kas
fiskalnych, czy kwalifikacji operatora wózka widłowego oraz w poradach
prawnych uczestniczyło ogółem 218 osób. Ze środków unijnych pozyskano 1 715 380,86 zł, z budżetu państwa 90 816,98 zł. Wkład własny
po stronie PCPR wyniósł 38 009,74 zł, natomiast partnerzy z gmin wydatkowali łączną kwotę 173 865 zł.
W związku ze zmianami demograficznymi coraz więcej osób ze
względu na ograniczoną możliwość samodzielnego funkcjonowania
korzysta i będzie korzystać z usług opiekuńczych oferowanych przez
Domy Pomocy Społecznej. W mijającej kadencji kontynuowano prace
inwestycyjne służące poprawie bazy lokalowej, podniesieniu standardu
usług świadczonych w Domach Pomocy Społecznej w Pakówce i Osieku.
W nowy sprzęt doposażono m.in. sale rehabilitacyjne, zaplecze socjalne
oraz części mieszkalne placówek.
PODSUMOWANIE
13
nr 5 (42) X 2014 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
PO PIERWSZYM DZWONKU
We wrześniu br. szkolne progi przekroczyło 1418
uczniów powiatowych szkół ponadgimnazjalnych oraz 145
wychowanków Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Rawiczu.
Do starszych kolegów kontynuujących naukę w liceach,
technikach oraz oddziałach zasadniczej szkoły zawodowej
dołączyło ogółem 398 absolwentów gimnazjum. Rozpoczynający się rok szkolny to nowe wyzwania edukacyjne.
Kształcenie młodzieży uatrakcyjni nowoczesny sprzęt
multimedialny, którym dysponują wszystkie szkoły, a także
adresowane do uczniów różnorodne projekty kulturalno-naukowe. Okazję do zaprezentowania nowych pomocy
dydaktycznych stanowiły wrześniowe spotkania inauguracyjne. Do dyspozycji nauczycieli Zespołu Szkół im. Jana
Pawła II została oddana tablica interaktywna. Dodatkowo
zakupiono oprogramowanie do nauki różnych przedmiotów
na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjalnej, a także zestaw audiobooków. Natomiast w Zespole Szkół nr 3 zajęcia
lekcyjne prowadzone są m.in. w zmodernizowanej pracowni
chemicznej, wyposażonej w stół demonstracyjny, przyrządy
pomiarowe, mikroskopy oraz zestaw odczynników. Sala będzie wyjątkowym miejscem, w którym młodzież, szczególnie z klas o profilu przyrodniczym, zdobędzie podstawowe
umiejętności posługiwania się sprzętem laboratoryjnym,
a także nauczy się wykonywania doświadczeń.
OBCY STALI SIĘ PRZYJACIÓŁMI
Dzięki udziałowi polskich
i niemieckich nauczycieli
w seminarium zorganizowanym przez Ogólnoeuropejskie
Centrum Kształcenia, został
nawiązany kontakt pomiędzy
I Liceum Ogólnokształcącym
w Rawiczu i St.-Ursula-Gymnasium w Attendorn w Północnej Nadrenii-Westfalii.
Program współpracy partnerskiej obu placówek zakłada
przede wszystkim wymianę i integrację młodzieży.
Pierwsza, kilkunastoosobowa
grupa rawickich licealistek
wyjechała do Niemiec 10
września br. Motto projektu,
dofinansowanego przez Polsko-Niemiecką Współpracę
Młodzieży, brzmiało: „Jak
z obcych sobie ludzi stajemy
się przyjaciółmi.”
Uczennice zamieszkały
u rodzin swoich niemieckich rówieśników. Dzięki
codziennym konwersacjom
miały okazję doskonalenia
umiejętności posługiwania
się językiem niemieckim
i angielskim. Uczestniczyły
w zajęciach warsztatowych
poświęconych m.in. problematyce różnic kulturowych,
a także lekcjach w szkole partnerskiej, zawodach
sportowych i grze miejskiej.
Zostały również zaproszone
na spotkanie z burmistrzem
Attendorn. Witając gości
włodarz podkreślił, że jest
to moment wyjątkowy, ponieważ dotychczas żadnej
delegacji uczniów z Polski
nie goszczono w tym mieście.
(JB, IK, red.)
EDUKACJA
14
ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
X 2014 nr 5 (42)
SPIŻOWI ŚWIADKOWIE HISTORII
Od wielu stuleci mieszkańcom Powiatu Rawickiego towarzyszy dźwięk dzwonów, zarówno w chwilach radosnego
świętowania, jak i żałoby. Wzywa do udziału w nabożeństwach, procesjach, żegna zmarłych, czy po prostu odmierza
upływający czas. Niegdyś także alarmował o zbliżających się zagrożeniach. Dzwony są częścią lokalnego dziedzictwa
kulturowego. Mimo że większość tych najstarszych i najcenniejszych nie przetrwała wojennych kataklizmów, to
wieże kościelne oraz ratuszowe skrywają ciągle niejedną historyczną tajemnicę.
Prawdopodobnie obecnie
najstarszy zachowany na
terenie Powiatu Rawickiego
dzwon znajduje się na wieży
kościoła w Giżynie (dawnego zboru ewangelickiego).
Widnieje na nim inskrypcja
z datą 1666 r. i imieniem
piastowskiego księcia Krystiana, a także nazwiskiem
ludwisarza Lorenza Kockriza z Wrocławia. Donośny
dźwięk najstarszego rawickiego dzwonu, odlanego
z brązu i datowanego na 1782
r., rozbrzmiewa codziennie
z wieży ratusza. Na czaszy
znajdują się niemieckie i łacińskie napisy: „Mit Gott,
Gott mit / Johann Georg
Krieger / in Breslau / Anno
1782. / Sub Proconsul C:C
Stiegler et D:C Schae ADV
Lurgt”. Pierwotnie pełnił on
funkcję alarmowego gongu
przeciwpożarowego.
Losy dzwonów, szczególnie tych najstarszych,
odlanych z najcenniejszych,
najtrwalszych metali, nieodzownie łączą się z wyda-
Z KART HISTORII
rzeniami wojennymi. Zarówno podczas wojen szwedzkich, które nie ominęły południowej Wielkopolski, jak
i XX-wiecznych konfliktów
zbrojnych miejscowe władze
lub okupanci rekwirowali
je, niszcząc i przeznaczając
na materiał zbrojeniowy.
W czasie I wojny światowej
Niemcy wywieźli m.in.: trzy
dzwony z kościoła farnego
w Rawiczu (dzwony o imieniu „św. Florian”, „św. Józef”
i zawieszony nad ołtarzem
głównym sygnarek „Najświętsza Maryja Panna”),
dwa z parafii w Zielonej Wsi
(odlane w Dreźnie, w fabryce Johanna Bierlinga), dwa
z Jutrosina (do świątyni pw.
św. Elżbiety przeniesione wcześniej z dzwonnicy
przy kościele św. Krzyża)
oraz z Łaszczyna. Ponadto w trakcie pożaru zboru
pw. św. Trójcy w Rawiczu
(obecnego kościoła pw. św.
Andrzeja Boboli) w 1915 r.
zostały zniszczone bardzo
cenne dzwony, m.in. jeden
dedykowany założycielowi
miasta Adamowi Olbrachtowi Przyjemskiemu.
Straty z okresu okupacji
hitlerowskiej dokumentuje
lista skonfiskowanych dzwonów ze świątyń katolickich
w Powiecie Rawickim: „Meldebogen für Bronzeglocken
der Kirchen” („Zgłoszenie
dzwonów kościelnych wykonanych z brązu”), która znajduje się obecnie w zbiorach
Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu. W spisie wymieniono kościoły w następujących miejscowościach:
Dubin, Gołaszyn, Golejewko, Jutrosin, Kołaczkowice,
Konary, Łaszczyn, Miejska
Górka, Miejska Górka - kościół klasztorny, Pakosław,
Rawicz, Sarnowa, Słupia Kapitulna, Sobiałkowo, Szkaradowo, Zakrzewo, Zielona
Wieś. Łącznie wywieziono
z nich 48 dzwonów, w tym
m.in. zabytki XVI- i XVII-wieczne (z Golejewka, Szkaradowa, Zakrzewa).
Ocalały nieliczne, przede
wszystkim te, które służyły
protestantom - wisiały na
wieżach zborów i dzwonnicach cmentarzy ewangelickich. Po zakończeniu II wojny światowej na wieży neogotyckiego kościoła w Bojanowie umieszczono dzwon
przywieziony z cmentarza
ewangelickiego w Kaczkowie koło Rydzyny. Z kolei
dzwon z jutrosińskiego zboru, odlany w firmie Karola
Schwabe w Białej, wisi obecnie w miejscowym kościele
pw. św. Elżbiety. Widnieje
na nim niemiecka inskrypcja:
„Gemeinde Jutroschin / K.
Schwabe / Biała / Halter an
am Gebiet!”. Jeden z trzech
dzwonów powieszonych
w latach 20. XX w. na wieży
odbudowanego zboru w Rawiczu według niektórych
przekazów otrzymała w darze parafia zielonowiejska.
Opracowano na podstawie
materiałów archiwalnych
udostępnionych przez
dr. Romualda Krzyżosiaka oraz
Muzeum Ziemi Rawickiej
15
nr 5 (42) X 2014 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO
Z KART HISTORII
Dzieje szkolnictwa
w Powiecie Rawickim
Rozwój szkolnictwa stanowi bogaty rozdział w historii Powiatu Rawickiego. Są w nim zapisane nazwiska zasłużonych
nauczycieli, wychowawców wielu pokoleń młodzieży, animatorów lokalnej kultury. Oświata była przestrzenią działań na
rzecz obrony polskości w okresie zaborów, I i II wojny światowej.
Poniżej prezentujemy opracowanie dokumentujące początkowy rozwój polskiego szkolnictwa w dwudziestoleciu międzywojennym. Jego autorem jest Władysław Stachowski (1899-1986), pochodzący z Sarnowy uczestnik Powstania Wielkopolskiego,
wieloletni nauczyciel i kierownik szkoły w Zakrzewie, działacz społeczny, animator życia kulturalnego na ziemi rawickiej.
POCZĄTKI NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO W POWIECIE RAWICKIM
W ostatnich latach zaboru pruskiego (1905-1914)
nauka w szkołach powiatu
odbywała się tylko w języku
niemieckim z wyjątkiem
nauki religii prowadzonej
przeważnie w obu językach
przez księży. Germanizacja i dyskryminacja języka
polskiego doprowadziła do
tego, że zwłaszcza w miasteczkach naszego powiatu coraz więcej rodziców
Polaków posyłało dzieci
na naukę religii udzielaną w języku niemieckim.
W utrzymaniu polskości
dużo zdziałało wówczas
Towarzystwo Czytelni Ludowych wypożyczające polską książkę. Nabożeństwa
w kościołach z mieszaną
ludnością, choćby z małym procentem Niemców,
odbywały się na zmianę
w języku polskim i niemieckim. Często z tego powodu
dochodziło w kościele do
walki o pieśń polską w ten
sposób, że śpiewano czasem
równocześnie polskie pieśni
przez Polaków, a niemieckie
przez Niemców.
Rawicz i Bojanowo miały
wówczas większość niemieckich mieszkańców.
Sarnowa miała specyficzne
warunki sprzyjające germanizacji. (…) Wieś bardziej opierała się wpływom
germanizacyjnym, a nauka
języka niemieckiego dawana w szkole „szła w las”.
W domu zaś mówiło się
tylko po polsku - gwarą
wielkopolską. Wielu rodziców na wsi i w miasteczkach uczyło swoje dzieci
czytania i pisania na polskim elementarzu. Często
spotykało się elementarz
z następującym tytułem:
„Nowy elementarz polski
opracowany nową metodą
dla nauki czytania i pisania
w ojczystym języku. Nakład
G. Bemślewicz i Sp. Pleszew 1907”. Na takim uczył
się autor niniejszego tekstu.
Taki stan przetrwał do końca
pierwszej wojny światowej.
Po klęsce Niemiec i rewolucji 1918 r. nieograniczonym władcą powiatu
rawickiego stał się socjalista
kapral Niederlich. Tenże
wbrew woli ówczesnego
niemieckiego inspekto-
ra szkolnego Kalepkego
w grudniu 1918 r. wydał
nauczycielom powiatu nakaz uczenia we wszystkich
szkołach w miejscowościach z ludnością polską na
zmianę jedną godzinę w języku niemieckim i jedną
w języku polskim. Polacy
i nauczycielstwo polskie
przyjęło to z wielką radością. Niestety wielu nauczycieli nie władało językiem
polskim albo znało go słabo,
że lekcji polskich prowadzić
nie mogli. Nauczycielami,
którzy w 1918 r. rozpoczęli
pierwszą oficjalną naukę
w języku polskim byli:
Bączkiewicz Feliks - Izbice,
Kryzan Józef - Słupia Kapitulna, Plewka Norbert - Pakosław, Pietruszyński Konstanty - Łąkta, Szeligowski
i Żowińska - Miejska Górka, Hawroński Wacław
- Roszkowo, Brzozowski
Zygmunt - Woszczkowo,
Niziołek Czesław, Krayczówna Maria, Rajewska
Janina - Konary, Kaczmarkowski - Łaszczyn,
Dybalski i Nieborak - Chojno, Kozal - Ugoda, Dobak
Karol - Zielona Wieś, Charoński Kazimierz - Roz-
stępniewo, Weigt Ildefons
- Sobiałkowo, Jęczkowski
Stanisław - Kołaczkowice,
Karaśkiewiczówna Waleria
- Dłoń, Kolonista Franciszek - Grąbkowo, Kantorski
Stanisław - Jutrosin, Busza
Ignacy - Rogożewo, Karaśkiewicz Marian - Dubin.
Spis ten może być niekompletny. (…) W pierwszych dniach stycznia 1919
r. nauczyciel Ignacy Busza
z Rogożewa zorganizował
w każdej wsi oddziały powstańcze i skoncentrował
je w Miejskiej Górce. Od
tej chwili, tj. od 8 stycznia
władze niemieckie działały
tylko w Rawiczu, Sarnowie i Bojanowie, a na pozostałym terenie zaczęła
się organizacja szkolnictwa polskiego. Z początku
utrzymywano dotychczasowy podział powiatu na
dwa inspektoraty: Rawicz
i Jutrosin. Inspektorem
szkolnym na obwód rawicki został kierownik szkoły
Nieborak z Chojna, a na obwód jutrosiński Kantorski
z Jutrosina. Ze szczupłego
zastępu nauczycieli Polaków odeszło wtedy kilku
do szeregów powstańczych
pod komendę Buszy. Byli to
nauczyciele: Kolonista, Pietruszyński, Kozal i Stachowski. Busza i Kozal nie wrócili
do szkolnictwa, gdyż w 1920
r. polegli na Litwie podczas
wojny polsko-bolszewickiej.
W czasie walk powstańczych
prowadzono naukę polską
w ciężkich warunkach. Programów i podręczników oczywiście nie było. Rozkłady
materiałów stwarzali nauczyciele sami. Spotykało się stare
elementarze, poza tym dzieci
czytały na modlitewnikach.
Za to istniał u dzieci i rodziców niebywały entuzjazm
do samej nauki taki, jakiego
nauczyciele już nigdy później
nie spotykali. Każdy postęp
w pisaniu i czytaniu, każda
nowa piosenka wywoływała
w domach wielką radość.
Praca inspektoratów szkol-
nych była wówczas bardzo
trudna. Sami oni prowadzili
nadal naukę w swoich dotychczasowych szkołach, wizytowali szkoły nie posiadając
środków lokomocji i prowadzili administrację szkół bez
sekretarza. Inspektor Nieborak potrafił np. przybyć pieszo, brnąc w śniegu z Chojna przez Miejską Górkę na
otwarcie szkoły w Zakrzewie
dnia 8 stycznia 1920 r. i po raz
drugi 31 marca na zakończenie roku szkolnego. Równocześnie wizytacja stwierdziła,
że rocznik opuszczający szkołę po 3-ch miesiącach nauki,
opanował elementarz, potrafił
dość dobrze czytać i pisać po
polsku.
Także oświata dorosłych
prosperowała wszędzie doskonale. Młodzież starała
się dorobić straconą naukę
w języku polskim i uczęszczała gromadnie i regularnie
na wieczorne kursy. (…)
Cały szereg szkół powiatu
pozostawał w latach 1919/20
bez nauczycieli i bez nauki.
Pojedynczo przybywające
siły z Małopolski wypełniały
te luki. Pierwszymi nauczycielami stamtąd przybyłymi byli: Szeliga obejmujący
posadę w Dębnie, Kosiba
(Szymanowo), Józefowicz
Władysław (Kawcze), Józefowiczówna (Sowiny), Misiewicz (Gościejewice), Kozak
(Pakówka), Furman (Miejska
Górka). Napłynęły też młode
siły po ukończeniu seminariów nauczycielskich m.in.
Franciszek Koczorowski,
udając się 1 lipca 1920 r. do
Roszkowa. W roku 1920 objął
inspektorat szkolny na cały
powiat Sowiński Edmund.
Pamiętnym dniem pozostanie
dla wszystkich uczestników
pierwsza powiatowa konferencja w roku 1921 w Rawiczu, na której nauczyciele
składali uroczystą przysięgę
na wierność Rzeczypospolitej
Polskiej i z zapałem odśpiewali hymn narodowy.
(…) Wakaty nauczycielskie
zajmowały jeszcze długo tzw.
siły pomocnicze, lecz powoli
unormowały się stosunki
i szkoły podstawowe naszego
powiatu stanęły na wysokości
zadania i wychowały pokolenie, które podczas okupacji
okazało hart ducha i patriotyzm. (…)
* Stachowski Władysław, „Początki nauczania języka polskiego
w powiecie rawickim” (maszynopis). Opracowanie udostępniła ze
zbiorów prywatnych Władysława
Stachowska-Dembecka, za pośrednictwem Krzysztofa Synorackiego.
ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO ISSN 1898-7397
Wydawca: Starostwo Powiatowe w Rawiczu; www.powiatrawicki.pl
Redagują: Marta Hamielec (redaktor naczelny), Magdalena Jurdeczka, Aneta Mazur, Izabela Sarnowska.
Zdjęcia i ilustracje: Archiwum Starostwa Powiatowego w Rawiczu.
Adres redakcji: Rynek 17, 63-900 Rawicz, e-mail: [email protected]
Oddano do druku: 24 października 2014 r.
Skład i druk: Agencja Reklamowa POWERART, ul. Poznańska 5, 63-900 Rawicz, www.power-art.pl, e-mail: [email protected]
Nakład: 1200 egzemplarzy (wydawnictwo bezpłatne).
Archiwalne numery „Orędownika Samorządowego Powiatu Rawickiego” dostępne są na stronie www.powiatrawicki.pl
Redakcja zastrzega sobie prawo skracania, adiustacji, opracowania nadesłanych tekstów i nadawania im tytułów.