Arkusz I (poziom podstawowy)
Transkrypt
Arkusz I (poziom podstawowy)
(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy) Miejsce na naklejkê z kodem KOD ZDAJ¥CEGO MGE-W1A1P-021 EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII ARKUSZ I Arkusz I Czas pracy 90 minut MAJ ROK 2002 Instrukcja dla zdaj¹cego 1. Proszê sprawdziæ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 9 stron i barwn¹ mapê. Ewentualny brak nale¿y zg³osiæ przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin. 2. Proszê uwa¿nie czytaæ wszystkie polecenia. 3. Odpowiedzi nale¿y zapisaæ czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy ka¿dym zadaniu. 4. W rozwi¹zaniach zadañ trzeba przedstawiæ tok rozumowania prowadz¹cy do ostatecznego wyniku. 5. Podczas egzaminu mo¿na korzystaæ z o³ówka, linijki, gumki oraz kalkulatora. 6. Proszê pisaæ tylko w kolorze niebieskim lub czarnym; nie pisaæ o³ówkiem. 7. Nie wolno u¿ywaæ korektora. 8. B³êdne zapisy trzeba wyranie przekreliæ. 9. Wszelkie notatki nale¿y sporz¹dzaæ tylko w brudnopisie, który nie bêdzie oceniany. 10. Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie. 11. Do ostatniej kartki arkusza do³¹czona jest karta odpowiedzi, któr¹ wype³nia egzaminator. ¯yczymy powodzenia! (Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy) PESEL ZDAJ¥CEGO Za rozwi¹zanie wszystkich zadañ mo¿na otrzymaæ ³¹cznie 40 punktów. Egzamin maturalny z geografii Arkusz I 2 Korzystaj¹c z do³¹czonej do arkusza mapy topograficznej Suwalskiego Parku Krajobrazowego, wykonaj zadania z arkusza I. Zadanie 1. (2 pkt) Obok zachodniego brzegu jeziora Hañcza znajduje siê Góra Leszczynowa. Przypomnij sobie g³êbokoæ tego jeziora i oblicz jej wysokoæ wzglêdn¹: - ponad lustro wody jeziora Hañcza ....................................................................................... - ponad najg³êbszy punkt jeziora ............................................................................................ Zadanie 2. (2 pkt) Pomiêdzy jeziorami Hañcza i Kamendu³ le¿y punkt wysokociowy 261,3 m n.p.m.. Odleg³oæ tego punktu od zachodniego brzegu jeziora Kamedu³ na mapie wynosi 3,4 cm. Oblicz tê odleg³oæ w km. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... Zadanie 3. (1 pkt) Poni¿ej zamieszczono fragment mapy z atlasu samochodowego Polski, przedstawiaj¹cy fragment Suwalskiego Parku Krajobrazowego, taki jak na do³¹czonej mapie topograficznej. Odleg³oæ zmierzona pomiêdzy tymi samymi punktami na obu mapach wynosi odpowiednio 18 cm (na topograficznej) i 3 cm (na samochodowej). Podaj skalê mapy samochodowej. Skala ................................. Zadanie 4. (2 pkt) Obszar Polski pó³nocno-wschodniej jest odwadniany przez Niemen i jego dop³ywy. Przez teren Suwalskiego Parku Krajobrazowego przep³ywaj¹ dwa dop³ywy Niemna. Pierwszy z nich przep³ywa przez najg³êbsze polskie jezioro, p³ynie nastêpnie na po³udnie dobrze wykszta³con¹ dolin¹ glacjofluwialn¹ przez Suwa³ki, skrêca na po³udniowy wschód, przep³ywa przez Wigry i 18 km za granic¹ Polski uchodzi do Niemna. Drugi ma swoje ród³a w po³udniowej czêci parku, sk¹d p³ynie na pó³nocny wschód, przep³ywaj¹c przez kilka ma³ych jezior, nastêpnie wkracza na terytorium Litwy, skrêca na pó³noc i uchodzi do dolnego Niemna”. Odczytaj z mapy nazwy opisanych dop³ywów Niemna: pierwszy – ............................., drugi – ............................... Egzamin maturalny z geografii Arkuszy I 3 Zadanie 5. (1 pkt) Na obszarze o urozmaiconej rzebie wystêpuj¹ doæ licznie jeziora bezodp³ywowe. Odczytaj z mapy nazwy dwóch takich jezior na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego (sprawd dok³adnie, czy rzeczywicie s¹ one bezodp³ywowe). I ......................................................, II ............................................................... Zadania 6. i 7. wykonaj, wykorzystuj¹c mapê i zamieszczony ni¿ej profil pod³u¿ny rzeki Jacznówki, lewego dop³ywu Szeszupy. Zadanie 6. (1 pkt) Na profilu wpisz nazwy dwóch jezior, przez które przep³ywa Jacznówka. Zadanie 7. (2 pkt) Opisz skalê pionow¹ profilu, wpisuj¹c w oznaczone miejsca przy osi pionowej odpowiednie wartoci. Przedzia³y skali na osi pionowej zaznaczono co 10 m. 4 Egzamin maturalny z geografii Arkusz I Zadanie 8. (2 pkt) Liczne wzniesienia wystêpuj¹ce na obszarze Suwalskiego Parku Krajobrazowego (SPK) maj¹ dwojak¹ genezê. Porównaj poni¿sz¹ mapê geomorfologiczn¹ z kolorow¹ map¹ SPK i napisz, jakiego pochodzenia s¹ ni¿ej wymienione wzniesienia: Góra Tabaczyna..............................................., Góra Zalewki .................................................., Góra Walik......................................................., Góra Cmentarna............................................... Zadanie 9. (2 pkt) Niektóre nazwy geograficzne w pó³nocno-wschodniej Polsce maj¹ obce, niepolskie brzmienia, zwi¹zane z jêzykiem mieszkaj¹cej tu mniejszoci narodowej. Przyk³adem s¹ nazwy jezior Purwin (purwinis – bagno), Kojle (kojlis – futerko), Perty (pirtis – ³ania) i miejscowowci – Trakiszki, Szypiliszki, Gulbieniszki. Przypomnij sobie z lekcji historii dzieje tych ziem, wyjanij pochodzenie tych obco brzmi¹cych nazw geograficznych i uzasadnij historyczne uwarunkowania ich istnienia. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z geografii Arkuszy I 5 Zadania 10. i 11. wykonaj w nawi¹zaniu do ni¿ej zamieszczonego planu batymetrycznego jeziora Hañcza. ... ... ... ... ... ... Zadanie 10. (2 pkt) Przyporz¹dkuj przekroje batymetryczne liniom przekrojów zaznaczonych na planie, wpisuj¹c na przekrojach odpowiednie oznaczenia literowe z planu. Przekroje w stosunku do skali planu jeziora s¹ powiêkszone. Zadanie 11. (2 pkt) Jezioro Hañcza jest jeziorem polodowcowym. Okrel jego charakterystyczne cechy morfometryczne (kszta³t i g³êbokoæ) i na ich podstawie zaklasyfikuj, jaki to typ jeziora. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z geografii Arkusz I 6 Zadanie 12. (1 pkt) Przeczytaj notatkê prasow¹ zamieszczon¹ poni¿ej i wyjanij, jakie procesy s¹ przyczyn¹ faktu, ¿e nowy pomiar g³êbokoci jeziora ró¿ni siê od wartoci przyjmowanej dotychczas w literaturze. ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... NA DNIE HAÑCZY Krzysztof Starnawski najg³êbszemu polskiemu jezioru Hañczy zabra³ 3,5 metra. Na wiêkszoci map jezioro ma 108,5 metra g³êbokoci. Starnawski, jako pierwszy nurek w historii, zszed³ na dno w najg³êbszym z mierzonych miejsc i odczyta³ 105 metrów. Nurków, którzy zeszli poni¿ej 90 m, mo¿na w Polsce policzyæ na palcach. Dotychczas nikt nie dotkn¹³ dna le¿¹cej na Pojezierzu Suwalskim Hañczy. Ju¿ od 20 metra w jeziorze panuje absolutna ciemnoæ. Na dnie wbi³em siê po pas w mu³, który ca³kowicie ograniczy³ mi widocznoæ opowiada Starnawski. ..................................................................................... Zadanie 13. (1 pkt) W tabeli podano czas trwania termicznych pór roku w Suwa³kach i w S³ubicach (miasto nad Odr¹). Sformu³uj wniosek dotycz¹cy d³ugoci trwania lata i zimy oraz pozosta³ych pór roku. P o r a r o k u (liczba dni) Przedwionie Wiosna Lato Jesieñ Przedzimie Suwa³ki 21 54 94 47 29 120 S³ubice 42 64 80 77 35 67 Miejscowoæ Zima ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ Zadanie 14. (3 pkt) Uwzglêdniaj¹c przejciowoæ klimatu Polski, wyjanij przyczyny zró¿nicowania d³ugoci trwania pór roku w S³ubicach i w Suwa³kach. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Egzamin maturalny z geografii Arkuszy I 7 Zadanie 15. (4 pkt) Przestrzenne zró¿nicowanie cech klimatu Polski ma wp³yw na produktywnoæ rolnictwa. Z podanych poni¿ej okreleñ wybierz trzy i wpisz w odpowiednie miejsca w schemacie, tak aby utworzy³y w pionie ci¹g zale¿noci dla podanych krain geograficznych. UWAGA! Strza³ki poziome pokazuj¹ kierunek nasilenia zjawiska od Pojezierza Lubuskiego do Pojezierza Suwalskiego. POJEZIERZE LUBUSKIE - spadek liczby pokosów ³¹k, - skracanie okresu wegetacyjnego, - wyd³u¿anie okresu wegetacyjnego. SUWALSKIE POJEZIERZE Stwierdzenia: - wzrost oceanizmu, - wzrost kontynentalizmu, - wzrost liczby pokosów ³¹k, Zadania 16. i 17. wykonaj w odniesieniu do poni¿ej zamieszczonego opisu zwierzêcia, ¿yj¹cego w Suwalskim Parku Krajobrazowym: Jest to najwiêkszy europejski gryzoñ. Na terenach bagnistych, przy niskich brzegach, zwierzêta te z ga³êzi, resztek rolin zielnych i b³ota wznosz¹ domki w kszta³cie kopców, o wysokoci do 2 metrów i szerokoci do 12 metrów. Wewn¹trz znajduje siê komora mieszkalna, zawsze po³o¿ona powy¿ej poziomu wody. Przy niskim stanie wody zwierzêta wznosz¹ tamy spiêtrzaj¹ce wodê tak, aby wejcie do domku znajdowa³o siê pod wod¹. Zadanie 16. (1 pkt) Podaj nazwê zwierzêcia i domku budowanego przez nie. ....................................................................................................................................................... Zadanie 17. (1 pkt) Podaj przyk³ad jednego parku narodowego w Polsce, w którym te zwierzêta ¿yj¹. ...................................................................................................................................................... Zadanie 18. (2 pkt) Korzystaj¹c z mapy, okrel charakter osadnictwa wiejskiego na Suwalszczynie. Uwzglêdnij wielkoci wsi oraz koncentracjê zabudowy we wsiach. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 8 Egzamin maturalny z geografii Arkusz I Zadanie 19. (3 pkt) Zamieszczona poni¿ej mapa przedstawia projekt zagospodarowania odkrytego w 1962 r. z³o¿a rud ¿elaza Krzemianka o zasobach oko³o 700 mln ton. W latach siedemdziesi¹tych ustalono obszar górniczy dla z³o¿a oraz wykonano niniejszy projekt jego zagospodarowania. W roku 1982, na skutek licznych protestów, podjêto decyzjê o przesuniêciu terminu realizacji projektowanej inwestycji. Fakty powy¿sze wiadcz¹ o istnieniu tu konfliktu interesów. Okrel, na czym polega istota tego konfliktu. Rozwa¿ dwie ró¿ne wersje jego rozwi¹zania i oceñ, która z nich w Twojej opinii jest korzystniejsza. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z geografii Arkuszy I 9 Zadanie 20. (2 pkt) Pos³uguj¹c siê legend¹ do mapy topograficznej, odczytaj umieszczone na mapie cztery rodzaje obiektów s³u¿¹cych turystom, znajduj¹ce siê na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego i wpisz je poni¿ej. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 21. (3 pkt) Na mapie Suwalskiego Parku Krajobrazowego zaproponowano lokalizacjê trzech nowych obiektów infrastruktury turystycznej, oznaczaj¹c wybrane pod nie miejsca literami A, B, C. Oceñ zaproponowan¹ lokalizacjê, uwzglêdniaj¹c szczególnie wp³yw tych obiektów na krajobraz i rodowisko przyrodnicze Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Obiekt A. Pola golfowe B. Hotel C. Pole biwakowe Ocena lokalizacji