Znaczenie zmienności i poziomu inflacji dla kształtu empirycznej
Transkrypt
Znaczenie zmienności i poziomu inflacji dla kształtu empirycznej
Zeszyty Naukowe UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO w SIEDLCACH Nr 96 Seria: Administracja i Zarz dzanie 2013 dr Grzegorz Przekota dr Agnieszka Lisowska Politechnika Koszali ska Znaczenie zmienno ci i poziomu inflacji dla kszta!tu empirycznej krzywej Phillipsa The importance of inflation volatility and the shape of the empirical Phillips curve Streszczenie: Wymienno ! inflacji i stopy bezrobocia pozwala na skuteczne stosowanie instrumentów polityki pieni"#nej. Jednak wymienno ! ta nie zawsze jest oczywista. W niektórych okresach empiryczna krzywa Phillipsa przybiera posta! zgod$ z krzyw$ teoretyczn$, a w innych kszta%t ten jest odmienny. W pracy podj"to problem znaczenia zmienno ci i poziomu inflacji dla kszta%tu empirycznej krzywej Phillipsa. Wsuni"to hipotez", i# przy niskiej stopie bezrobocia oraz niewielkiej zmienno ci inflacji koncepcja wymienno ci nie b"dzie si" sprawdza!, natomiast sprawdza! b"dzie si" przy wy#szych poziomach stopy bezrobocia oraz wi"kszej zmienno ci inflacji. Hipoteza to wynika z koncepcji naturalnej stopy bezrobocia. S!owa kluczowe: inflacja, stopa bezrobocia, krzywa Phillipsa, zmienno!", polityka pieni#$na Abstract: Interchangeability of inflation and the unemployment rate allow for the effective use of monetary policy instruments. However, interchangeability is not always obvious. During certain times the empirical Phillips curve takes the form of agreement with the theoretical curve, and at other times the shape is different. This paper discusses the problem of variability and the importance of inflation for the shape of the empirical Phillips curve. Inserted are all the hypothesis that at a low level of unemployment, and with low inflation volatility, the concept of interchangeability will not be validated, and will be at higher levels of unemployment and higher inflation volatility. Hypothesis arises from the concept of the natural rate of unemployment. Keywords: inflation, unemployment, the Phillips curve, volatility, monetary policy Wst"p Krzywa Phillipsa jest przedmiotem dyskusji ekonomistów ju$ od lat 50. XX wieku, a jej sukcesy i pora$ki by%y wa$nym elementem ewolucji makroekonomii. Pocz&tki bada nad wymienno!ci& inflacji i stopy bezrobocia si#gaj& bada prowadzonych przez Phillipsa, który wykaza% statystyczn& zale$no!" pomi#dzy wzrostem p%ac i poziomem bezrobocia w Wielkiej Brytanii. Zwi&zek ten sta% si# podstaw& standardowego modelu Keynesa: oddzia%uj&c za pomoc& polityki monetarnej na popyt w celu zwi#kszenia produkcji uzy- 154 G. Przekota, A. Lisowska skuje si# efekt spadku bezrobocia, ale kosztem wy$szej inflacji. Badania empiryczne wskazuj&, i$ zwi&zek ten sprawdza% si# w powojennej Europie1 i Stanach Zjednoczonych2. W 1968 Milton Friedman przedstawi% krytyk# keynesowskiej krzywej Phillipsa. W szczególno!ci, krytykowa% pogl&d, $e niskie bezrobocie mo$e by" utrzymane przy wysokiej inflacji. Wed%ug Friedmana pogl&d, $e wysoka inflacja obni$a p%ace realne, a tym samym zwi#ksza popyt na prac# jest nies%uszny, gdy$ je!li próbuje utrzyma" si# inflacj# na poziomie powy$ej inflacji równowagi, to wywo%uje to $&dania podniesienia p%ac nominalnych w gór#. Wynikiem b#dzie wy$sza inflacja bez trwa%ego obni$enia stopy bezrobocia. Dowodem empirycznym by%o zaobserwowane w latach 70. XX wieku zjawisko stagflacji, czyli po%&czenie wysokiej inflacji i wysokiego bezrobocia, które to podwa$a%o koncepcj# krzywej Phillipsa. Ten upadek tradycyjnej krzywej Phillipsa by% g%ównym impulsem powstania szko%y racjonalnych oczekiwa , prowadzonej przez Roberta Lucasa, poddaj&cej w w&tpliwo!" ca%& podstaw# ekonomii keynesowskiej, czyli za%o$enie, $e polityka pieni#$na mo$e oddzia%ywa" na gospodark# nawet w krótkim okresie. Na gruncie szko%y racjonalnych oczekiwa próbowano budowa" kompromisowe modele, które zawieraj& racjonalne oczekiwania i zapewniaj& mikroekonomiczne uzasadnienie dla polityki pieni#$nej. Ich podstaw& by%y tzw. lepkie ceny. Bez jakiego! rodzaju sztywno!ci cen, trudno racjonalizowa" pomys%, $e na rynku wyst#puj& wolne moce produkcyjne, a produkcja faktyczna jest poni$ej potencjalnej, a to jest podstaw& skuteczno!ci oddzia%ywania polityki pieni#$nej na gospodark#. Ponadto z lepkich cen wynika, $e wzrost ilo!ci pieni&dza mo$e wp%yn&" w krótkim okresie na wzrost realnej si%y nabywczej, a tym samym mo$e zwi#kszy" rzeczywist& wydajno!" gospodarki. To nowoczesne podej!cie wyposa$one w racjonalne oczekiwania znane jest jako nowa keynesowska makroekonomia, a nowa keynesowska krzywa Phillipsa dotyczy dostosowania inflacji do luki popytowej i jest przysz%ym efektem powodowanym przez nominalne ustalanie cen3. Koncepcja ta uznawana za najlepsze teoretyczne uj#cie rzeczywisto!ci gospodarczej4, nie znajduje potwierdzenia w niektórych badaniach empirycznych5, albo te$ wskazuje si# na znaczne ograniczenia stosowalno!ci6. Badania wskazuj& w szczególno!ci na utrzymywanie przez przedsi#biorstwa cen na poziomie wy$szym ni$ wynika%oby to z luki pomi#dzy produkcj& faktyczn& a potencjaln&, jest to zabezpieczenia przedsi#biorstwa przed rosn&c& poda$& pieni&1 J. Gali, M. Gertler, J. D. Lopez-Salido, European Inflation Dynamics, European Economic Review 45 (7), 2001, s. 1237-1270. 2 G.D. Rudebusch, L.E.O. Svensson, Policy Rules for Inflation Targeting, [w:] In Monetary Policy Rules, red. J. Taylor, University of Chicago Press, Chicago 1999, s. 203-246. 3 J.B. Taylor, Staggered Wage Setting in a Macro Model, American Economic Review 69 (2), 1979, s. 108-113. 4 B.T. McCallum, Crucial Issues Concerning Central Bank Independence, Journal of Monetary Economics 39 (1), 1997, s. 99-112. 5 J. Rudd, K. Whelan, New Tests of the New-Keynesian Phillips Curve, Journal of Monetary Economics 52 (6), 2005, s. 1167-1181. 6 L. Christiano, M. Eichenbaum, C. Evans, Nominal Rigidities and the Dynamic Effects of a Shock to Monetary Policy, Journal of Political Economy 113 (1), 2005, s. 1-45. Seria: Administracja i Zarz dzanie (23)2013 ZN nr 96 Znaczenie zmienno!ci i poziomu inflacji dla kszta"tu empirycznej krzywej Phillipsa 155 dza i powoduje nieskuteczno!" polityki monetarnej7. Jednak inne badania wskazuj& na skuteczno!" koncepcji nowej krzywej Phillipsa8. W ci&gu ostatnich kilkunastu lat zjawisko bezrobocia, a w szczególno!ci bezrobocia d%ugotrwa%ego przybra%o na sile. Dotyczy to prawie wszystkich rozwini#tych gospodarek. Teorie rynku pracy wskazuj&, $e bezrobocie d%ugookresowe trudniej ograniczy" za pomoc& ekspansywnej polityki pieni#$nej ni$ bezrobocie krótkookresowe. Badania empiryczne potwierdzaj&, i$ osoby d%ugotrwale bezrobotne maj& mniejszy wp%yw na inflacj#. Ponadto wp%yw d%ugotrwale bezrobotnych nie jest jednakowy w poszczególnych krajach. T# ró$norodno!" sytuacji w poszczególnych krajach mo$na wyja!ni" takimi kwestiami jak ochrona zatrudnienia i poziom uzwi&zkowienia. S& to zmienne, które s& u$ywane do wyja!nienia wyst#powania d%ugoterminowego bezrobocia. Dlatego te$ zmiany na rynku pracy, nastawione na wspieranie zatrudnienia w!ród osób d%ugotrwale bezrobotnych, powinny mie" równie$ wp%yw na ich zdolno!" do wp%ywania na ceny9. Kontrowersje wokó% kszta%tu krzywej Phillipsa oraz czynników wp%ywaj&cych na wymienno!" inflacji i stopy bezrobocia wywo%uj& konieczno!" ci&g%ych bada . Waga problemu jest na tyle du$a, i$ ewentualne b%#dy s& dla gospodarki bardzo kosztowne. Jednocze!nie nale$y zauwa$y", $e wyci&ganie uniwersalnych zasad mo$e by" trudne. Poszczególne gospodarki posiadaj& ró$ne uwarunkowania makro i mikroekonomiczne, dlatego te$ mog& reagowa" odmienne na te same instrumenty polityki pieni#$nej. Przy tej samej stopie bezrobocia mog& ró$nic si# w zakresie odleg%o!ci pomi#dzy poziomem produkcji faktycznej a potencjalnej. W szczególno!ci powoduje to, i$ naturalna stopa bezrobocia w tych gospodarkach b#dzie na ró$nym poziomie. Bior&c pod uwag# powy$sze spostrze$enia celem pracy uczyniono okre!lenie zwi&zku pomi#dzy wymienno!ci& inflacji i stopy bezrobocia a zmienno!ci& i poziomem inflacji oraz poziomem stopy bezrobocia. Badania przeprowadzono na danych rocznych dotycz&cych o!miu gospodarek ró$ni&cych si# wielko!ci& oraz rozwojem gospodarczym. Dane pochodz& z lata 2001-2010. Ocena zwi#zku pomi"dzy poziomem inflacji i stop# bezrobocia Ocen# zwi&zku pomi#dzy poziomem inflacji i stop& bezrobocia dokonano za pomoc& wspó%czynnika korelacji liniowej Pearsona oraz wspó%czynnika regresji przedstawiaj&cego reakcj# stopy bezrobocia na jednostkow& zmian# inflacji (tabela 2). Warto!ci badanych szeregów czasowych inflacji i stopy bezrobocia scharakteryzowano za pomoc& warto!ci !redniej, odchylenia standardowego oraz wspó%czynnika zmienno!ci (tabela 1). 7 E. Castelnuovo, Testing the Structural Interpretation of the Price Puzzle with a Cost Channel Model, Bank of Finland Research Discussion Paper No. 20, 2009. 8 W. Roeger, B. Herz, Traditional versus New Keynesian Phillips Curves: Evidence from Output Effects, International Journal of Central Banking 8 (2), 2012, s. 87-109. 9 R. Llaudes, The Phillips Curve and Long-Term Unemplyment, European Central Bank, Workong Papier Series, no. 441, February 2005. ZN nr 96 Seria: Administracja i Zarz dzanie (23)2013 156 G. Przekota, A. Lisowska Na kolejnych rysunkach przedstawiono kszta%towanie si# poziomu inflacji i stopy bezrobocia w wybranych gospodarkach w latach 2001-2010. Zastosowano dwa typy wykresów: liniowy i korelacyjny. Badanie przeprowadzone dla gospodarki Polski wskazuje na wyst#powanie s%abej ujemnej zale$no!ci pomi#dzy stop& bezrobocia a inflacj&. Spo!ród badanych gospodarek poziom bezrobocia w Polsce by% najwi#kszy (15,51%), mog%o by" to przyczyn& najsilniej reakcji stopy bezrobocia na jednostkow& zmian# inflacji, gdy$ wraz ze wzrostem inflacji o jeden punkt procentowy stopa bezrobocia spada%a !rednio o 1,04 punktu procentowego. Bior&c pod uwag# !redni poziom inflacji – 2,78%, wydaje si#, i$ wyst#puj& tutaj jeszcze rezerwy do stosowania ekspansywnej polityki pieni#$nej. Obserwuj&c jednak wykres przedstawiaj&cy poziom stopy bezrobocia wnioskowa" mo$na, i$ jest ona powodowana przede wszystkim zmianami koniunkturalnymi, co mo$e ogranicza" skuteczno!" polityki pieni#$nej i raczej sk%ania" ku stosowaniu polityki fiskalnej. 6,0 5,0 Inflacja (%) Stopa bezrobocia (%) Polska 21 6,0 19 5,0 4,0 17 4,0 3,0 15 3,0 13 2,0 Inflacja 2,0 St.bezrob. Polska 1,0 Stopa bezrobocia (%) 0,0 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 9 2003 0,0 2002 11 2001 1,0 Inflacja (%) 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Rysunek 1. Inflacja i stopa bezrobocia w Polsce w latach 2001-2010 'ród%o: wykonanie w%asne na podstawie danych krajowych urz#dów statystycznych. Kolejn& analizowan& gospodark& jest Austria. Tak$e tutaj zale$no!" pomi#dzy inflacj& a stop& bezrobocia jest ujemna, jest ona silniejsza ni$ dla Polski. Jednak w odró$nieniu od Polski stopa bezrobocia kszta%tuje si# na bardzo niskim poziomie (4,41%), co w opinii wielu ekonomistów jest na poziomie bezrobocia naturalnego. 3,5 3,0 Inflacja (%) Stopa bezrobocia (%) Austria 6 2,0 4 1,5 Inflacja (%) 3,0 5 2,5 3,5 Austria 2,5 2,0 1,5 1,0 Inflacja 0,5 St.bezrob. 3 0,5 0,0 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2 2001 1,0 Stopa bezrobocia (%) 0,0 2 3 4 5 6 Rysunek 2. Inflacja i stopa bezrobocia w Austrii w latach 2001-2010 'ród%o: wykonanie w%asne na podstawie danych krajowych urz#dów statystycznych. Seria: Administracja i Zarz dzanie (23)2013 ZN nr 96 Znaczenie zmienno!ci i poziomu inflacji dla kszta"tu empirycznej krzywej Phillipsa 157 Ujemna zale$no!" pomi#dzy inflacj& a stop& bezrobocia wyst&pi%a w badanym okresie tak$e w Czechach. Jednak tutaj wymienno!" ta nie musi Z niskim poziomem bezrobocia wi&$e si# s%absza reakcja stopy bezrobocia na jednostkow& zmian# inflacji, która to wynios%a -0,32. W odró$nieniu od Polski stopa bezrobocia w Austrii jest wzgl#dnie stabilna, co mo$e pozwala" na skuteczne stosowanie polityki pieni#$nej. by" zgodna z koncepcj& Phillipsa, gdy$ w roku 2008 najni$szej stopie bezrobocia odpowiada%a stosunkowo du$a inflacja. Punkt ten jest wyra(nie odstaj&cy od pozosta%ych i powoduje w%a!nie ujemn& zale$no!". Tymczasem inflacja w roku 2008 mog%a by" wynikiem koniunktury, a nie celowej polityki pieni#$nej. 7,0 6,0 Inflacja (%) Stopa bezrobocia (%) Czechy 5,0 4,0 9 7,0 8 6,0 7 5,0 6 3,0 5 2,0 4 St.bezrob. 0,0 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 3 2001 Czechy 4,0 3,0 2,0 Inflacja 1,0 Inflacja (%) 1,0 Stopa bezrobocia (%) 0,0 3 4 5 6 7 8 9 Rysunek 3. Inflacja i stopa bezrobocia w Czechach w latach 2001-2010 'ród%o: wykonanie w%asne na podstawie danych krajowych urz#dów statystycznych. 12,0 10,0 Inflacja (%) Stopa bezrobocia (%) Estonia 8,0 6,0 4,0 Inflacja 2,0 St.bezrob. 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 0,0 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 12,0 Inflacja (%) 10,0 Estonia 8,0 6,0 4,0 2,0 Stopa bezrobocia (%) 0,0 -2,0 2 3 4 5 6 7 8 Rysunek 4. Inflacja i stopa bezrobocia w Estonii w latach 2001-2010 'ród%o: wykonanie w%asne na podstawie danych krajowych urz#dów statystycznych. W Estonii obserwuje si# podobny kszta%t wykresu inflacji i stopy bezrobocia jak w Czechach. Zale$no!" pomi#dzy badanymi zmiennymi jest ujemna. W Estonii, podobnie jak w Czechach, obserwuje si# ponadprzeci#tny wzrost inflacji w roku 2008, której odpowiada bardzo niska stopa bezrobocia. Wynik ten nie jest jednak tak silnie odstaj&cy od pozosta%ych, jak w przypadku gospodarki Czech. Obserwuj&c rozk%ad danych empirycznych dla Czech i Estonii, mimo uzyskania ujemnej zale$no!ci, mo$na poddawa" w w&tpliwo!" wymienno!" inflacji i stopy bezrobocia. ZN nr 96 Seria: Administracja i Zarz dzanie (23)2013 158 G. Przekota, A. Lisowska Brak zwi&zku pomi#dzy inflacj& a stop& bezrobocia widoczny jest w gospodarce Luksemburgu. W gospodarce tej ceny rosn& nieznacznie i raczej do!" przewidywalnie. Stopa bezrobocia równie$ jest na niskim poziomie. 4,0 3,5 Inflacja (%) Stopa bezrobocia (%) Luksemburg 6 4,0 5 3,5 3,0 Inflacja (%) Luksemburg 3,0 4 2,5 2,0 1,5 1,0 2,5 3 2,0 Inflacja 2 1,5 St.bezrob. 1 0,5 1,0 0,5 0 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 0,0 Stopa bezrobocia (%) 0,0 0 1 2 3 4 5 6 Rysunek 5. Inflacja i stopa bezrobocia w Luksemburgu w latach 2001-2010. 'ród%o: wykonanie w%asne na podstawie danych krajowych urz#dów statystycznych. Nisk& stop# bezrobocia oraz nisk& inflacj# w badanym okresie zaobserwowano tak$e w gospodarce norweskiej. W odró$nieniu jednak od Luksemburgu, w Norwegii obserwuje si# wyra(n& wymienno!" inflacji i stopy bezrobocia. Oczywi!cie jest to zbyt ma%o informacji, ale zachodzi" mo$e tutaj podejrzenie, $e stopa bezrobocia naturalnego w Norwegii jest na bardzo niskim poziomie. Bior&c pod uwag# badane gospodarki mo$na zauwa$y", $e si%a powi&zania inflacji i stopy bezrobocia w Norwegii ust#puje jedynie sile powi&zania tych wielko!ci w Szwecji. Klasyczny kszta%t ma empiryczna krzywa Phillipsa dla gospodarki Szwecji. Wymienno!" tych dwóch wielko!ci jest najsilniejsza spo!ród analizowanych. Z wykresu odczyta" tak$e mo$na zgodny z teoretycznym poziom elastyczno!ci tego zwi&zku, przy niskiej stopie bezrobocia krzywa przybiera kszta%t bliski pionowemu, natomiast przy wy$szych stopach bezrobocia reakcja stopy bezrobocia na zmiany inflacji jest wyra(nie wi#ksza. 4,0 3,5 Inflacja (%) Stopa bezrobocia (%) Norwegia 6 4,0 5 3,5 3,0 4 2,5 2,0 1,5 Inflacja 1,0 St.bezrob. 0,5 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2,5 2,0 2 1,5 1,0 0,5 0 2001 0,0 Norwegia 3,0 3 1 Inflacja (%) Stopa bezrobocia (%) 0,0 0 1 2 3 4 5 6 Rysunek 6. Inflacja i stopa bezrobocia w Norwegii w latach 2001-2010 'ród%o: wykonanie w%asne na podstawie danych krajowych urz#dów statystycznych. Seria: Administracja i Zarz dzanie (23)2013 ZN nr 96 Znaczenie zmienno!ci i poziomu inflacji dla kszta"tu empirycznej krzywej Phillipsa Inflacja (%) 10 Stopa bezrobocia (%) 9 Szwecja 4,0 Szwecja Inflacja (%) 3,5 3,0 8 2,5 7 2,0 Inflacja 6 1,5 St.bezrob. 5 1,0 0,5 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 4 2001 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 -0,5 159 Stopa bezrobocia (%) 0,0 -0,5 4 5 6 7 8 9 10 Rysunek 7. Inflacja i stopa bezrobocia w Szwecji w latach 2001-2010 'ród%o: wykonanie w%asne na podstawie danych krajowych urz#dów statystycznych. Ostatni& analizowan& gospodark& s& Stany Zjednoczone. Jest to gospodarka, w której korelacja pomi#dzy inflacj& a stop& bezrobocia jest dodatnia. Wy$szej inflacji odpowiada wy$sza stopa bezrobocia, co jest sprzeczne z koncepcj& Phillipsa. 5,0 Stopa 10 bezrobocia (%) 9 USA Inflacja (%) 4,0 8 7 3,0 5,0 Inflacja (%) USA 4,0 3,0 6 2,0 5 1,0 Inflacja 4 St.bezrob. 3 0,0 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2 2,0 1,0 Stopa bezrobocia (%) 0,0 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Rysunek 8. Inflacja i stopa bezrobocia w USA w latach 2001-2010 'ród%o: wykonanie w%asne na podstawie danych krajowych urz#dów statystycznych. Tabela 1. Charakterystyki opisowe szeregów czasowych inflacji i stopy bezrobocia Kraj Polska Austria Czechy Estonia Luksemburg Norwegia Szwecja USA !rednia 2,78 1,93 2,56 4,21 2,25 2,03 1,50 3,03 Inflacja od.stand. 1,39 0,71 1,73 2,75 0,73 0,68 1,10 0,74 wsp.zm. 49,9% 36,6% 67,7% 65,4% 32,5% 33,5% 73,6% 24,4% !rednia 15,51 4,41 7,02 4,37 4,11 3,63 6,94 6,01 Stopa bezrobocia od.stand. wsp.zm. 3,63 23,4% 0,48 10,9% 1,19 17,0% 1,72 39,3% 1,06 25,9% 0,71 19,6% 0,89 12,8% 1,56 25,9% 'ród%o: obliczenia w%asne na podstawie danych krajowych urz#dów statystycznych. ZN nr 96 Seria: Administracja i Zarz dzanie (23)2013 160 G. Przekota, A. Lisowska Obserwacja danych empirycznych nie pozwala na uznanie za s%uszn& hipotez#, $e przy niskiej stopie bezrobocia oraz niewielkiej zmienno!ci inflacji koncepcja wymienno!ci nie b#dzie si# sprawdza". Najlepszym przyk%adem jest tutaj Norwegia, gdzie w%a!nie przy stosunkowo ma%ej inflacji oraz stopie bezrobocia wyst#puje wyra(na ujemna zale$no!" pomi#dzy tymi wielko!ciami. Z drugiej strony w podobnych warunkach koncepcja wymienno!ci nie sprawdzi%a si# w Luksemburgu. Dalsza cz#!" weryfikowanej hipotezy dotyczy%a wymienno!ci inflacji i stopy bezrobocia w warunkach wysokiego bezrobocia oraz wi#kszej zmienno!ci inflacji. Równie$ dla tej cz#!ci da" mo$na przyk%ady argumentuj&ce za jej przyj#ciem, np. Polska czy Szwecja, jak równie$ przyk%ady mog&ce j& podwa$a", jak np. Czechy. Tabela 2. Wspó%czynniki korelacji i regresji pomi#dzy inflacj& a stop& bezrobocia Kraj Polska Austria Czechy Estonia Luksemburg Norwegia Szwecja USA Korelacja -0,3969 -0,4705 -0,5074 -0,4766 -0,1290 -0,6272 -0,7426 0,4467 Wsp. regresji -1,0378 -0,3194 -0,3504 -0,2972 -0,1875 -0,6581 -0,5969 0,9425 'ród%o: obliczenia w%asne na podstawie danych krajowych urz#dów statystycznych. Podsumowanie Przeprowadzone badania wskazuj&, i$ w realnej sytuacji gospodarczej koncepcje teoretyczne nie zawsze musz& si# sprawdza". Nie oznacza to jednak ca%kowitej ich nieprzydatno!ci. Dostosowanie modelu teoretycznego do specyficznych warunków danej gospodarki mo$e przynie!" dobre wyniki. Ujemna zale$no!" pomi#dzy inflacj& a stop& bezrobocia w wi#kszo!ci badanych gospodarek nie oznacza automatycznej skuteczno!ci polityki pieni#$nej w oddzia%ywaniu na rynek pracy. Obserwacja rzeczywisto!ci gospodarczej wskazuje, $e najlepsze wyniki osi&gaj& gospodarki niewielkie, ale bogate w z%o$a naturalne. Taka jest sytuacja Norwegii. Bardziej skomplikowana jest sytuacja wi#kszych gospodarek zale$nych energetycznie od innych pa stw. I tutaj najlepszym przyk%adem jest Polska. Jednoznacznie mo$na stwierdzi", i$ stosowanie tylko polityki pieni#$nej w oddzia%ywaniu na rynek pracy b#dzie nieskuteczne. Natomiast po%&czenie tej polityki z polityk& fiskaln& mo$e przynie!" dobre wyniki. Warunki s& jednak trudne do spe%nienia, gdy$ na przeszkodzie stoj& bardzo silne koncepcje niezale$no!ci banku centralnego od rz&du, zale$no!" energetyczna oraz silna waluta. Wspó%czesny trend proekologiczny skutecznie blokuje rozwój gospodarczy Polski, Seria: Administracja i Zarz dzanie (23)2013 ZN nr 96 Znaczenie zmienno!ci i poziomu inflacji dla kszta"tu empirycznej krzywej Phillipsa 161 tymczasem dysponujemy znacznymi z%o$ami w#gla kamiennego i brunatnego. Spo%ecze stwo powinno tak$e zdecydowa", czy cena w postaci wysokiego bezrobocia, jak& musi p%aci" za siln& walut#, jest w rzeczywisto!ci tego warta. By" mo$e lepiej zgodzi" si# na gorszy standard niektórych aspektów $ycia w zamian za ni$sze bezrobocie. Rz&d podejmuj&c decyzje powinien bra" pod uwag# uwarunkowania makroekonomiczne gospodarki. Stosowane szeroko aktywne instrumenty rynku pracy bez zapewnienia odpowiednich warunków makroekonomicznych, s& z góry skazane na niepowodzenie, gdy$ nie ogranicz& one bezrobocia koniunkturalnego, a przynosz& straty w postaci rosn&cego d%ugu publicznego. Bibliografia Castelnuovo E., Testing the Structural Interpretation of the Price Puzzle with a Cost Channel Model, Bank of Finland Research Discussion Paper No. 20, 2009. Christiano L., Eichenbaum M., Evans C., Nominal Rigidities and the Dynamic Effects of a Shock to Monetary Policy, Journal of Political Economy 113 (1), 2005. Gali J., Gertler M., Lopez-Salido J.D., European Inflation Dynamics, European Economic Review 45 (7), 2001. Llaudes R., The Phillips Curve and Long-Term Unemplyment, European Central Bank, Workong Papier Series, no. 441, February 2005. McCallum B.T., Crucial Issues Concerning Central Bank Independence, Journal of Monetary Economics 39 (1), 1997. Roeger W., Herz B., Traditional versus New Keynesian Phillips Curves: Evidence from Output Effects, International Journal of Central Banking 8 (2), 2012. Rudd J., Whelan K., New Tests of the New-Keynesian Phillips Curve, Journal of Monetary Economics 52 (6), 2005. Rudebusch G.D., Svensson L.E.O., Policy Rules for Inflation Targeting, [w:] In Monetary Policy Rules, red. J. Taylor, University of Chicago Press, Chicago 1999. Taylor J.B., Staggered Wage Setting in a Macro Model, American Economic Review 69 (2), 1979. ZN nr 96 Seria: Administracja i Zarz dzanie (23)2013 162 Seria: Administracja i Zarz dzanie (23)2013 G. Przekota, A. Lisowska ZN nr 96