„Napoleon na koniu” Piotra Michałowskiego

Statuetka „Napoleon na koniu” Piotra Michałowskiego
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Autor Piotr Michałowski (1800–1855) Czas powstania 1832–1835 (projekt), 1841 (odlew) Wymiary wysokość: 45,5 cm, długość: 45 cm, szerokość: 16,5 cm Numer inwentarzowy MNK­II­rz­211 Muzeum Muzeum Narodowe w Krakowie Oddział Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach Dostępność Sala Michałowskiego Tematy władza, wojna, wyrzeźbione, znane postaci Technika odlewanie, cyzelowanie Materiał brąz Prawa do obiektu Muzeum Narodowe w Krakowie Prawa do wizerunków cyfrowych domena publiczna Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski Tagi rzeźba, Paryż, jeździectwo, 3D, władza Model, prawdopodobnie gipsowy, według którego powstała ta statuetka, Michałowski wykonał w latach 1832—1835 w Paryżu, przebywając w kręgu pracowni Nicolas­Toussainta Charleta, stanowiącej podówczas — jak to później ujmie córka malarza — prawdziwe „ognisko bonapartyzmu”. Nawiązując do ikonografii bohaterskich wodzów, ukazał Napoleona na wspiętym koniu i z wyciągniętą ręką wskazującą kierunek natarcia, czyli niemal tak samo jak i na innych swoich przedstawieniach cesarza z tego czasu: obrazie olejnym Napoleon konno wydający rozkazy (Muzeum Narodowe we Wrocławiu) oraz podobnej akwareli (Muzeum Narodowe w Krakowie).
Według ustaleń historyka sztuki Jana K. Ostrowskiego , który zbadał dzieje posążku, malarz podarował jego oryginał swemu teściowi Antoniemu Ostrowskiemu, przebywającemu na emigracji we Francji. Lata monarchii lipcowej sprzyjały kultowi Napoleona. Gdy przystąpiono do przygotowywania cesarskiego mauzoleum w związku z planowanym sprowadzeniem jego zwłok z wyspy św. Heleny do Paryża, pojawiła się idea postawienia na dziedzińcu Luwru poświęconego mu pomnika. Antoni Ostrowski uznał, że za model mogłaby posłużyć statuetka autorstwa Michałowskiego. W tym celu w roku 1841 zlecił wykonanie jej odlewu u paryskiego gisera Debraux d'Anglure'a i podjął starania o uzyskanie zamówienia rządu francuskiego. Zamysł ten jednak się nie powiódł, podobnie jak nie został zrealizowany w skali monumentalnej projekt pomnika Napoleona dla Luwru, nad którym w tym samym czasie pracował włoski rzeźbiarz Carlo Marochetti. Julia Michałowska, żona malarza, ponownie próbowała nadać tej sprawie bieg w roku 1846. Także i tym razem bezskutecznie. Sam Michałowski do wszystkiego odniósł się krytycznie: „Czemu się nie poradzono, oddając pod sąd publiczności robotę, z której nigdy kontent nie byłem?” — pisał. Prezentowana statuetka trafiła do Muzeum Narodowego w roku 1974 jako dar Andrzeja Ciechanowieckiego z Londynu, który nabył ją w antykwariacie w Paryżu; wcześniej była w zbiorach prywatnych w okolicach Tours. Nie zachowały się części ruchome: cugle i szpada. W zbiorach państwowych i prywatnych przechowywane są też inne egzemplarze posążku.
Opracowanie: Anna Zeńczak (Muzeum Narodowe w Krakowie), © wszystkie prawa zastrzeżone
Trudności z datowaniem dzieł Piotra Michałowskiego
Skąd trudności z datowaniem dzieł Piotra Michałowskiego?
Artysta, będąc osobą zamożną, nie wystawiał swoich prac na sprzedaż. Nie umieszczał na swoich dziełach sygnatur i dat, co znacznie utrudnia ustalenie chronologii ich powstawania.
Specjaliści radzą sobie z tą trudnością, analizując nie tylko stylowy, ale również materialny aspekt twórczości artysty, tj. krosna, płótna, podobrazia papierowe i tekturowe, przeklejenia, zaprawy i pigmenty używane przez Michałowskiego. Przypisują następnie stosowane przez niego materiały do tych, które były dostępne w miejscu, w którym akurat przebywał.
W okresie paryskim (1832–1835), na przykład, płótna obrazów noszą wspólną wyróżniającą je cechę — są cienkie, o niezbyt ścisłym splocie i o równo przędzionych nitkach, co ułatwia przyporządkowanie ich do tego etapu twórczości artysty.
Opracowanie: Redakcja WMM, CC­BY 3.0 PL
Zobacz prace Piotra Michałowskiego w kolekcji Wirtualnych Muzeów Małopolski:
Statuetka „Napoleon na koniu” Piotra Michałowskiego
Obraz „Żydzi” Piotra Michałowskiego
Tagi: Muzeum Narodowe w Krakowie, rzeźba, malarstwo