29-31

GKF # 260
29
PÓ KA Z DVD
Regla mentacja
pilnie oczekiwa na
Czy mo na wymy!li" co! nowego w oklepanym temacie wampirów? Mo e to
dziwne, ale da si# to zrobi". Jednym z przyk$adów jest Istota doskona a, film
o rzeczywisto!ci równoleg$ej, gdzie nasi odmie%cy s& czym! w rodzaju anio$ów,
pó$boskich bytów dokarmianych z estym& przez honorowych krwiodawców. Tym razem
jednak chc# opowiedzie" o filmie Daybreakers: !wit, w którym na skutek infekcji
wirusowej ludzka cywilizacja zostaje g$adko podmieniona na bli'niaczo do niej podobn&
cywilizacj# wampirów.
Wyobra" sobie #wiat, gdzie niemal ka$dy jest wampirem – g$osz& pierwsze s$owa
zwiastuna filmu. Co mo e to oznacza" poza przestawieniem si# na nocny tryb ycia
i zaciemnieniem szyb w samochodach? Oczywi!cie katastrofalny deficyt ywno!ci.
Pozosta$o!ci ludzkiej populacji zostaj& zredukowane do roli hodowlanego byd$a,
dostarczaj&cego luksusowego towaru codziennego u ytku, jakim jest krew. Racz& si#
ni& do woli tylko nieliczni, trzymaj&cy $apy na tym biznesie, wi#kszo!ci za to grozi
!mier" g$odowa. Ci, którzy si# z tym nie godz& i usi$uj& erowa" na w$asnym gatunku,
mutuj& w nietoperzopodobne stworzenia, które „normalni” morduj& bez chwili
wahania. Jak wida" – ci# kie jest ycie wampira w tym systemie, bez w&tpienia
znacznie trudniejsze ni codzienno!" wyg$odzonego rodaka w okresie PRL-u. A prosi
si# tu o system kartkowy, lecz tego ju imaginacja mieszka%ca Zachodu nijak obj&"
nie potrafi. Co prawda wida" pewn& reglamentacj# w postaci malej&cego procentu krwi
w kawie, ale to przecie jednak nie to samo.
Jak wida", wampir jest tutaj istot& zracjonalizowan& i zdemitologizowan&, cho" nie
odbija si# w lustrze – co uznaj# za niekonsekwencj#. Za to du ym plusem jest
utrzymanie w rzeczywisto!ci filmu (z drobnymi modyfikacjami)
dotychczasowej
struktury pa%stwa i wszystkich ról spo$ecznych. Mamy wi#c te same instytucje
polityczne, biznes, handel itd., tyle e problemy s& teraz inne ni dawniej. Oto, dla
przyk$adu, fragment wiadomo!ci telewizyjnych:
Dziesi%& lat po epidemii z 2009 roku zmutowane w wampiry zwierz%ta zaskoczone
wschodem s o'ca s( g ówn( przyczyn( po$arów lasów. Zakaz spo$ywania zwierz%cej
krwi nie powstrzymuje mieszka'ców.
Z kolei podczas debaty w TV senator USA mówi, co nast#puje:
Ludzie otrzymali szans% asymilacji, ale odmówili. Dlatego s( wrogami pa'stwa.
B%d( chwytani i hodowani jako dawcy krwi.
Ot, polityka. Ca$kiem jak w naszej rzeczywisto!ci.
Film jest dzie$em braci Spierig, Australijczyków niemieckiego pochodzenia, którzy
nakr#cili wcze!niej – w d$ugim metra u – jedynie Zombie z Berkeley (Undead, 2003),
amatorski horror SF, wydany u nas w serii Kino Grozy (3/2007, Carisma). Kr#cili
wtedy reklamy, ale chcieli tworzy" prawdziwe filmy. Na swój debiut wydali wszystkie
oszcz#dno!ci, a efekty specjalne wypracowali osobi!cie na domowych pecetach. Budzi
to szacunek, cho" sam film wywo$a$ u mnie mieszane odczucia. Nielogiczno!ci fabu$y
s& w nim do pewnego stopnia równowa one przez warto!ci humorystyczne, a widoczna
toporno!" ca$o!ci wynik$a rzecz jasna z niskiego bud etu, który wyczerpa$ si# w ci&gu
kilku dni. Wystarczy wspomnie", e nie mieli nawet porz&dnego green screenu, tylko
kawa$ki zielonego materia$u wielko!ci prze!cierad$a. Za to (uwaga, uwaga!) w!ród dodatków na p$ycie Daybreakers mo na znale'" absolutnie genialny, trzynastominutowy,
30
INFORMATOR
prawdziwy debiut braci Spierig Z perspektywy (The Big Picture, 2000), !wiadcz&cy
o ich niew&tpliwym talencie re yserskim.
Jak by nie by$o – braciom uda$o si# przyci&gn&" do realizacji kolejnego filmu
wytwórni# Lionsgate i zespó$ bardzo dobrych aktorów, co prze$o y$o si# na jako!"
obrazu Daybreakers. Pierwszy da$ si# namówi" Ethan Hawke, po nim Willem Dafoe,
a potem – co zupe$nie jasne – posz$o ju jak z górki. Sam Neill, odtwarzaj&cy dot&d
najrozmaitsze czarne charaktery, tutaj po raz pierwszy gra wampira, a konkretniej
Charlesa Bromleya, szefa korporacji Bromley Marks zarz&dzaj&cej hodowl& ludzi. Firma
prowadzi te badania nad stworzeniem sztucznego zamiennika krwi (reklamuj&c si#
w swym logo jako world leader in blood pharmacy), ale nie czarujmy si#: naturalna
ywno!" zawsze znajdzie amatorów i szef w tym w$a!nie widzi si$# swojego biznesu.
Tym bardziej, e badania nad syntetyczn& krwi& to jak dot&d pasmo spektakularnych
pora ek. Inaczej rozumie spraw# g$ówny hematolog firmy, Edward Dalton (Ethan
Hawke), który wspó$czuje resztce ludzko!ci i pragnie j& ochroni" przed zag$ad&,
a w yciu codziennym unika (ryzykuj&c zdrowie) krwistych napojów, czy to w postaci
kawy czy te butelkowanych trunków. Mówi&c po prostu – brzydzi si# by" wampirem,
w przeciwie%stwie do szefa oraz swego brata Franka (Michael Dorman), który niejako
dla dobra Edwarda zmieni$ go w nieumar$ego.
Jak $atwo si# domy!li", zwi&zki uczuciowe mi#dzy rodze%stwem s& do!" z$o one.
Frankie jest praworz&dnym wampirem i z mi$o!ci do brata jest gotów mu przeszkodzi"
w ka dy sposób, gdy ten wchodzi w niedozwolone konszachty z lud'mi. Nast#puje to
przypadkiem, lecz ma dalekosi# ne skutki. Otó w!ród ludzi ukrywa si# by$y wampir
Lionel Cormac vel 'Elvis' (Willem Dafoe), uleczony na skutek unikalnego zbiegu
okoliczno!ci. Hematolog Dalton stara si# odtworzy" ten proces, widz&c w nim jedyn&
szans# dla ludzko!ci, która znalaz$a si# w !lepym zau$ku. Niestety, wi#kszo!"
wampirów jest innego zdania, co staje si# osi& rozwoju ca$ej dalszej akcji, z konfliktem
mi#dzy bra"mi na czele.
Film zawiera wiele mocnych i niezapomnianych epizodów, jak na przyk$ad scena
egzekucji mutantów czy te nag$e przemiany „kulturalnych” wampirów w krwawe
monstra. Mo na uzna", e to tradycja gatunku, czyli pewien standard. Obraz ma
jednak w sobie zdecydowanie to co#, co w specyficzny sposób organizuje odbiór filmu
i stanowi o jego oryginalno!ci. W tym przypadku jest to dominuj&cy nastrój smutku
i dekadencji – podkre!lony ch$odn&, precyzyjn& scenografi& i doskona$&, nieomal
symfoniczn& muzyk& Christophera Gordona. Ogl&da$em film z jednakow&
przyjemno!ci& tak za pierwszym, jak i za drugim razem; co jak na mój gust jest ju
samo w sobie dostatecznym komplementem.
Bracia Spierig, ca$kiem m$odzi bli'niacy, s& obecnie na fali wznosz&cej, co
zawdzi#czaj& ci# kiej pracy, entuzjazmowi i kreatywno!ci, a tak e – co tu du o gada"
– solidnej dawce szcz#!cia. My!l#, e w przysz$o!ci nieraz jeszcze o nich us$yszymy
– a na pocz&tek w kontek!cie realizacji planowanej kontynuacji filmu Jima Hensona
Ciemny kryszta (The Dark Crystal, 1982). Niektórzy w sieci kr#c& na to nosem, ja
jednak jestem jak najlepszej my!li.
Andrzej Prószy'ski
P.S. Jak wida" z plakatów poni ej, dystrybutor kinowy i DVD ró ni& si# zabawnie
w kwestii odniesie% do innych filmów, co zreszt& w obu wypadkach jest i tak gr&
powierzchownych skojarze%. Polskiemu wydawcy p$yty nale & si# brawa za
umieszczenie bardzo interesuj&cego, prawie dwugodzinnego reporta u z realizacji
filmu The Making of Daybreakers. Co ciekawe: aktorzy twierdz&, e nie przepadaj& za
horrorami, cho" mo na te us$ysze" o inspiruj&cej roli takich filmów w ich zawodowym
rozwoju (Dafoe, Karvan). To chyba komplement.
GKF # 260
31
Daybreakers: wit (Daybreakers), 2009
ocena FilmWeb: 6,1 (niez$y), IMDb: 6,6
scenariusz, re yseria i du a cz#!" CG: Michael Spierig, Peter Spierig
muzyka: Christopher Gordon, produkcja: Australia, USA
czas trwania filmu: 94 min., czas trwania dodatku The Making of Daybreakers: 117
min.
Obsada: Ethan Hawke (Edward Dalton, hematolog), Michael Dorman (Frankie Dalton,
jego brat), Willem Dafoe (Lionel 'Elvis' Cormac, uleczony wampir), Claudia Karvan
(Audrey Bennett, ludzki ruch oporu), Sam Neill (Charles Bromley, szef Bromley
Marks), Isabel Lucas (Alison Bromley, jego córka)