X Konferencje DuPont

Transkrypt

Materia∏y konferencyjne
Szanowni Paƒstwo,
Bardzo serdecznie witamy na jubileuszowych X Mi´dzynarodowych Konferencjach firmy DuPont. Jest nam
niezmiernie mi∏o, ˝e przyj´liÊcie nasze zaproszenie.
Podobnie jak w poprzednich latach, tak i tym razem w czasie naszych spotkaƒ pragniemy przedstawiç
Paƒstwu najnowsze i kluczowe zagadnienia zwiàzane z rynkiem rolnym, produkcjà roÊlinnà, a w szczególnoÊci
z ochronà roÊlin. OczywiÊcie jubileusz to równieê czas podsumowaƒ, poruszanej dotychczas tematyki, co
zostanie uj´te w jednym z referatów. Konferencje nasze b´dà tak˝e okazjà do spotkaƒ i nawiàzania
kontaktów z zaproszonymi specjalistami z oÊrodków naukowych, przedstawicielami firm z bran˝y rolniczej,
a tak˝e z zespo∏em pracowników DuPont. Ponadto, w tym roku, ze wzgl´du na jubileuszowy charakter
Konferencji, b´dziemy goÊciç przedstawicieli zarzàdu DuPont ze Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej.
W Materia∏ach Konferencyjnych zamieszczamy streszczenia referatów – wystàpieƒ naszych goÊci, a tak˝e
informacje firmy DuPont zwiàzane z technologiami ochrony najwa˝niejszych gatunków roÊlin uprawnych.
Patronat Prasowy nad X Konferencjami DuPont objà∏ miesićznik „Nowoczesna Uprawa”.
W X Konferencjach biorà udzia∏ przedstawiciele firm z bran˝y rolniczej, takich jak: Lhoist (nawozy wapniowe),
Pioneer (nasiona), Vaderstad (maszyny) i Precyzyjne Rolnictwo (us∏ugi GPS w rolnictwie). Ich przedstawiciele
podzielà si´ z Paƒstwem najnowszymi doniesieniami, propozycjami ze swoich dziedzin. Wszystkim wy˝ej
wymienionym serdecznie dzi´kuj´ za przyjćie naszego zaproszenia i za wspó∏prac´.
Jesienià 2008, sytuacja w Polsce, Europie i na ca∏ym Âwiecie mocno si´ skomplikowa∏a. Kryzys ekonomiczny
w Stanach Zjednoczonych oraz kryzys na rynku walutowym przyczyni∏y si´ do kryzysu na rynku p∏odów rolnych
na ca∏ym globie. Pocieszajàcym jednak jest fakt, ˝e zapasy zbo˝a i innych produktów rolnych na Êwiecie ciàgle
nie zosta∏y uzupe∏nione. Zatem, przy stale zwi´kszajàcej si´ liczbie ludnoÊci, zarówno globalne jak i krajowe
zapotrzebowanie na produkty ˝ywnoÊciowe powinno stale rosnàç.
Strategicznym surowcem pozostaje niezmiennie ziarno pszenicy ozimej, dlatego te˝ tematem wiodàcym
b´dzie kompleksowa technologia ochrony tego gatunku. Zaprezentujemy zype∏nie nowe technologie:
„Premium Forte” i „Gold Forte”, które sà kolejnym du˝ym krokiem w kierunku zaoferowania kompleksowych
rozwiàzaƒ dopasowanych do potencja∏u gleby, a tak˝e do oczekiwaƒ producentów rolnych. Ich cz´Êcià
sk∏adowà sà Êrodki z rodziny pikoksystrobin – Reveller® 280 SC i Acanto® 250 SC. Zupe∏nà nowoÊcià, o której po
raz pierwszy w Polsce powiemy w∏aÊnie na Konferencjach jest Êrodek Wirtuoz® 520 EC, trzysk∏adnikowy
fungicyd nadajàcy sie doskonale do pierwszego zabiegu fungicydowego w pszenicy ozimej.
W tym roku uwag´ poÊwićamy równie˝ technologii ochrony pszen˝yta, ˝yta, jćzmienia – istotnym
gatunkom w wielu regionach kraju.
Przedstawiamy tak˝e informacje o naszych najnowszych rozwiàzaniach w ochronie innych upraw, takich
jak kukurydza, burak cukrowy i ziemniak.
W kukurydzy wprowadzamy kolejny nowy herbicyd, Hector®53,6 WG, jedyny taki na polskim rynku.
Szczególnie w sytuacji „zam´tu i poszukiwaƒ rozwiàzaƒ” po wycofaniu z polskiego rynku atrazyn, sàdzimy ˝e
stanie si´ on wa˝nym Êrodkiem w programach ochrony kukurydzy przed chwastami.
Jak co roku na zakoƒczenie ka˝dej z Konferencji przedstawiamy pakiet promocji. Rozlosujemy równie˝
nagrody rzeczowe wy∏àcznie dla uczestników konferencji.
Serdecznie dzi´kuj´ Paƒstwu za uczestnictwo w X Krajowych Konferencjach firmy DuPont, a wszystkim
prelegentom za przyjćie naszego zaproszenia.
Mam nadziej´, ˝e informacje zawarte w Materia∏ach Konferencyjnych wykorzystajà Paƒstwo z sukcesem
w praktyce. Do zobaczenia w nast´pnym roku.
W imieniu zespo∏u firmy DuPont
Jacek Czernichowski
Starszy Specjalista ds. Marketingu
1
X KONFERENCJE DUPONT
2009
Lokalizacje:
Data
MiejscowoÊç
27.01.2009
Opole
28.01.2009
Katowice
29.01.2009
Sieniawa
30.01.2009
Lublin
03.02.2009
Wroc∏aw
04.02.2009
Poznaƒ
05.02.2009
W∏oc∏awek
06.02.2009
Stargard Szczeciƒski
10.02.2009
Bydgoszcz
11.02.2009
Elblàg
12.02.2009
Miko∏ajki
(g∏ówne tezy referatów)
2
DuPont – rolnictwo i ˝ywnoÊç
Innowacje dla rolnictwa w sytuacji gwa∏townie pogarszajàcej
si´ sytuacji ekonomicznej na Êwiecie
Roger Doig, Dyrektor Regionalny DuPont Europa, Bliski wschód i Afryka
Edward Makowski, Dyrektor Planowania Globalnego na Âwiecie, Dzia∏ Ârodki dla Rolnictwa
W ostatnim roku na rynkach Êwiatowych obserwowano nietypowe sytuacje. Poczàtkowo,
wiosnà 2008 r. odnotowano rekordowo wysokie ceny ziarna zbó˝, a jednoczenie znaczàce
niedobory na rynku ˝ywnoÊci. W tym samym czasie wzros∏y równie˝ ceny niektórych Êrodków
produkcji, np. ceny nawozów zwi´kszy∏y si´ a˝ trzykrotnie. Cena ropy naftowej kszta∏towa∏a
si´ na poziomie ok. 150 $ za bary∏k´. Sytuacja taka wrćz gwarantowa∏a dalszy rozwój popytu,
a zatem napawa∏a optymizmem.
Jednak˝e wiosna 2009 roku zapowiada sytuacj´ zupe∏nie odmiennà od oczekiwanej.
Przyczyni∏y si´ do tego zmiany, które zapoczàtkowa∏ kryzys finansowy z jesieni 2008 r.
Gwa∏townie wzros∏y wtedy ceny kredytów, za∏ama∏ si´ rynek papierów wartoÊciowych
i dolara. Na rykach rolnych odnotowano natomiast niespotykanie niskie ceny skupu p∏odów
rolnych.
W Êwietle tych wszystkich zmian nasuwa si´ zatem pytanie – Jak b´dzie kszta∏towaç si´
sytuacja w rolnictwie w bie˝àcym sezonie?
Szacuje si´, ˝e liczba ludnoÊci w okresie od roku 2000 do 2050 zwi´kszy si´ z 6 do 9
miliardów. Ponadto gwa∏townie rozwijaç si´ b´dà gospodarki krajów trzecich. Dlatego te˝,
mo˝na spodziewaç si´, ˝e w najbli˝szych latach, na skutek ogromnego zwi´kszenia
zapotrzebowania na ˝ywnoÊç, ceny p∏odów rolnych i ˝ywnoÊci b´dà ros∏y. Zwi´ksza si´ tak˝e
zapotrzebowanie na energi´ odnawialnà, tekstylia. Rosnà równie˝ wymogi szeroko
rozumianego bezpieczeƒstwa.
3
W okresie ostatnich 10 lat liczba ludnoÊci zwi´kszy∏a si´ o 12%. W tym czasie realny wzrost
dochodów pozwoli∏ na zwi´kszenie spo˝ycia mi´sa (wieprzowiny o 27% i drobiu o 28%),
kukurydzy o 22% a soi o 40%. JednoczeÊnie area∏ upraw rolnych zwi´kszy∏ si´ zaledwie o 2%.
Zwi´kszanie produkcji ˝ywnoÊci mo˝liwe jest, zatem nie przez powi´kszanie powierzchni
upraw, lecz dzi´ki post´powi naukowemu i wprowadzaniu nowoczesnych odmian, nawozów,
Êrodków ochrony, maszyn i rozwiàzaƒ agrotechnicznych.
Podobnie w najbli˝szych latach przewiduje si´ znaczàce i systematyczne zwi´kszanie
zapotrzebowania na energi´ odnawialnà. G∏ównymi êród∏ami tej energii b´dà: baterie
s∏oneczne, bioetanol ze skrobi (np. z ziarna kukurydzy), energia wiatrowa, biobutanol oraz
bioetanol produkowany z celulozy (np. ze s∏omy).
W 2009 roku mija ju˝ 207 lat dzia∏alnoÊci DuPont. Od samego poczàtku firma wprowadza∏a
nowoczesne rozwiàzania i wynalazki w ró˝nych dziedzinach gospodarki. Na poczàtku by∏y to
materia∏y wybuchowe, póêniej rozpocz´to wdro˝enia w dziedzinie chemii i energetyki,
a ostatnio tak˝e rozwijane sà innowacje w dziedzinie biologii.
Obecnie w DuPont prowadzi si´ badania i wdro˝enia w pićiu obszarach. Sà to
Bezpieczeƒstwo i Ochrona; Pow∏oki i Technologie Koloru; Elektronika i Technologia
Komunikacji; Materia∏y Budowlane oraz Rolnictwo i ˚ywnoÊç. W∏aÊnie Rolnictwo i ˚ywnoÊç
sta∏y si´ strategicznym sektorem firmy. Dlatego te˝ w ten rozwój zaanga˝owano najwi´ksze
Êrodki finansowe.
Jednym z obecnie opracowywanych projektów przez naukowców z DuPont w dziedzinie
energii odnawialnej jest wdro˝enie do 2010 r bio – rafinerii produkujàcej biopaliwa (etanol
i butanol) z celulozy pozyskiwanej jako produkt uboczny (s∏oma) z uprawy kukurydzy i innych
zbó˝, a tak˝e z roÊlin energetycznych. W fazie zaawansowanych badaƒ jest równie˝
technologia produkcji w∏ókien ze skrobi kukurydzianej. W tym samym czasie firma DuPont
przewiduje równie˝ zwi´kszanie oferty Êrodków ochrony roÊlin oraz produktów
poprawiajàcych bezpieczeƒstwo i ochron´ pracy.
W ochronie roÊlin, obok istniejàcych ju˝ rozwiàzaƒ, wprowadzane b´dà na rynek nowe,
coraz bezpieczniejsze Êrodki, stosowane w niskich dawkach, oraz nowe kompleksowe
programy ochrony.
4
Jak zdusiç chorob´ w zarodku?
Podsumowanie wyników monitorowania zarodników workowych grzybów
Leptosphaeria maculans i L. biglobosa, powodujàcych suchà zgnilizn´ rzepaku
ozimego w Polsce (system SPEC)
Doc. dr hab. Ma∏gorzata J´dryczka, mgr Joanna Kaczmarek, mgr Adam Dawidziuk
Instytut Genetyki RoÊlin PAN, Strzeszyƒska 34, 60-479 Poznaƒ
Szanowni Paƒstwo,
poni˝ej przedstawiamy podsumowanie danych na temat zagro˝enia rzepaku ozimego
grzybami Leptosphaeria maculans i L. biglobosa, wywo∏ujàcymi suchà zgnilizn´ kapustnych
jesienià 2008 roku. Informacje na ten temat zosta∏y do Paƒstwa przekazane drogà mailowà
oraz za poÊrednictwem wiadomoÊci tekstowych SMS. Z powodu gwa∏townie wzrastajàcych
area∏ów uprawy rzepaku w Polsce oraz coraz cieplejszego okresu zimowego istnieje bardzo
du˝e prawdopodobieƒstwo, ˝e choroba nadal b´dzie si´ nasila∏a i przyczynia∏a do coraz
wi´kszych strat plonu rzepaku, jeÊli plantacje nie b´dà poddane zabiegom ochronnych
wykonanym skutecznie dzia∏ajàcymi preparatami grzybobójczymi, zastosowanymi we
w∏aÊciwym terminie. Jak dotychczas pokazujà nasze doÊwiadczenia jest to termin po okresie
najwy˝szego nasilenia obecnoÊci w powietrzu zarodników workowych grzybów b´dàcych
sprawcami suchej zgnilizny kapustnych.
e-mail
2260
sms
7504
5
Region nadmorski – Rarwino
Stwierdzono najwi´kszà sumarycznà
liczb´ zarodników workowych grzybów
kompleksu L. maculans – L. biglobosa
w powietrzu;
najwy˝sze
st´˝enie
askospor stwierdzono w po∏owie paêdziernika, wynosi∏o ono ponad 44 zarodniki w 1m3 powietrza; askospory wyst´powa∏y przez 68 dni (75% monitorowanego okresu jesiennego).
Region 1
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
24.11
17.11
10.11
3.11
27.10
20.10
13.10
6.10
29.09
22.09
15.09
8.09
1.09
25.08.08
0
Region 2
Pomorze i Warmia – Radostowo
Sumaryczna liczba zarodników workowych wynosi∏a 90 sztuk; najwy˝sze st´˝enie askospor grzybów kompleksu L.
maculans – L. biglobosa (15 zarodników
w 1 m3) stwierdzono dopiero pod koniec paêdziernika, askospory wyst´powa∏y przez 54 dni (59% okresu jesiennego).
18
16
14
12
10
8
6
4
2
Region 3
9
8
7
6
5
4
3
2
1
24.11
17.11
10.11
3.11
27.10
20.10
13.10
6.10
17.11
Region 4
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
17.11
10.11
3.11
27.10
20.10
13.10
6.10
29.09
22.09
15.09
8.09
1.09
0
25.08.08
Kujawy – G∏´bokie
Stwierdzono bardzo du˝à sumarycznà
liczb´ zarodników workowych grzybów
kompleksu L. maculans – L. biglobosa
w powietrzu; najwy˝sze st´˝enie (45
askospor w 1m3) obserwowano w po∏owie paêdziernika, okres wyst´powania
zarodników workowych by∏ stosunkowo
nied∏ugi.
10.11
3.11
27.10
20.10
13.10
6.10
29.09
22.09
15.09
8.09
1.09
0
25.08.08
29.09
Mazury – Drogosze
W powietrzu wyst´powa∏o niewiele
zarodników workowych; najwy˝sze st´˝enie askospor by∏o równie˝ niewielkie
(8 zarodników w 1 m3) i stwierdzono je
dopiero pod koniec paêdziernika,
askospory by∏y obecne jedynie przez
27 dni (30% okresu jesiennego).
10
6
22.09
15.09
8.09
4.09
0
Wielkopolska – Poznaƒ
Zarodniki workowe pojawi∏y si´
w dwóch wyraênie od siebie oddalonych
okresach czasu w odst´pie miesiàca
(trzecia dekada wrzeÊnia i trzecia dekada
paêdziernika); sumaryczna liczba askospor
oraz poziom najwy˝szego st´˝enia zarodników by∏y wysokie (odpowiednio 49 i 252
sztuki).
Region 5
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
17.11
10.11
Region 6
Górny Âlàsk i Ziemia Lubuska
- SoÊnicowice
Najwy˝sze st´˝enia askospor obserwowano w tym regionie najwczeÊniej w Polsce (29 wrzeÊnia); sumaryczna liczba zarodników by∏a niewielka, zarodniki te wyst´powa∏y krótko a ich st´˝enie by∏o niewysokie (10 zarodników w 1 m3).
10
9
8
7
6
5
4
3
2
Region 7
14
12
10
8
6
4
24.11
17.11
24.11
17.11
10.11
3.11
27.10
20.10
13.10
6
5
4
3
2
17.11
24.11
17.11
10.11
3.11
27.10
20.10
13.10
6.10
29.09
22.09
15.09
8.09
0
1.09
1
10.11
3.11
27.10
20.10
13.10
6.10
29.09
22.09
15.09
8.09
1.09
6.10
7
Region 9
25.08.08
29.09
Region 8
Opolszczyzna – Charbielin
Zarodników workowych grzybów L.
maculans – L. biglobosa by∏o w sumie niewiele, najwy˝sze st´˝enie askospor wynosi∏o jedynie 5 zarodników w 1 m3; obserwowano dwa okresy wyst´powania zarodników: w drugiej po∏owie wrzeÊnia oraz
pod koniec paêdziernika i w listopadzie;
zarodniki obserwowano przez 50% dni.
25.08.08
10.11
3.11
27.10
20.10
13.10
6.10
29.09
22.09
15.09
8.09
1.09
25.08.08
2
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
22.09
Dolny Âlàsk – Tarnów
PoÊrednia liczba zarodników workowych grzybów kompleksu L. maculans – L.
biglobosa; zarodniki pojawi∏y si´ bardzo
wczeÊnie; askospory znajdowa∏y si´ w powietrzu a˝ do po∏owy paêdziernika; okres
wyst´powania askospor w powietrzu by∏
d∏ugi – 63 dni (70% okresu jesiennego).
16
0
15.09
1.09
0
8.09
1
25.08.08
3.11
27.10
20.10
13.10
6.10
29.09
22.09
15.09
8.09
1.09
25.08.08
0
Lubelszczyzna – Pu∏awy
Tak˝e w tym regionie zarodniki workowe grzybów kompleksu L. maculans –
L. biglobosa pojawi∏y si´ w powietrzu
w dwóch okresach czasu: od 10 wrzeÊnia
do koƒca miesiàca a nast´pnie po przerwie – w po∏owie paêdziernika; stwierdzono tu najwy˝sze st´˝enie askospor
w Polsce (54 zarodniki w 1 m3).
7
Ekspansja inokulum grzybów L. maculans i L. biglobosa powodujàcych
suchà zgnilizn´ kapustnych – jesieƒ 2008
8
Dr Mariola G∏azek, mgr Barbara Krzyziƒska, mgr Agnieszka Màczyƒska
Instytut Ochrony RoÊlin – Paƒstwowy Instytut Badawczy
Oddzia∏ SoÊnicowice
Zagro˝enia upraw zbó˝ przez choroby grzybowe w sezonie wegetacyjnym
2008 i prognoza na 2009 rok
Zagro˝enie upraw zbó˝ a szczególnie pszenicy ozimej nale˝y przewidywaç na podstawie
obserwacji wyst´powania chorób grzybowych w ostatnim sezonie wegetacyjnym. Nale˝y
tak˝e analizowaç poziom zagro˝eƒ na przestrzeni ostatnich lat. Warto tak˝e braç pod uwag´
wyst´powanie ró˝nych czynników takich jak zmiany w agrotechnice, zmiany w iloÊci wody
w Êrodowisku gdzie uprawiamy zbo˝a i jej dost´pnoÊci dla roÊlin. Nale˝y braç pod uwag´ jak
kszta∏tuje si´ iloÊç wody pochodzàcej zarówno z opadów atmosferycznych jak i iloÊç wody
w glebie zwiàzana z poziomem wód gruntowych.
Szczególnie wa˝ne sà obserwacje poziomu pora˝enia roÊlin w sezonie poprzedzajàcym
aktualnà upraw´, które wskazujà na poziom nagromadzenia materia∏u infekcyjnego
zagra˝ajàcego plantacjom zbó˝ w bie˝àcym sezonie.
Czynnikami wp∏ywajàcymi na wi´ksze zagro˝enie pora˝enia zbó˝ przez grzyby
chorobotwórcze jest mi´dzy innymi stale bardziej ograniczone zmianowanie z wzrastajàcym
udzia∏em zbó˝. Powoduje to powstanie warunków prowokacyjnych dla wystàpienia silnych
infekcji. Tak˝e wysokie nawo˝enie azotowe sprzyja silniejszemu pora˝eniu zbó˝ przez grzyby
chorobotwórcze, a tak˝e niska jakoÊç i zdrowotnoÊç materia∏u siewnego, uprawa podatnych
odmian, wykazujàcych wra˝liwoÊç na choroby oraz wczesny i g´sty siew.
Wyst´powanie chorób zbó˝ w 2008 roku sugerujàce podobne zagro˝enia
w sezonie wegetacyjnym 2009 w woj. opolskim i Êlàskim.
Ostatnie sezony wegetacyjne a tak˝e sezon 2007/2008 charakteryzowa∏ si´ ∏agodniejszà
zimà w porównaniu do Êrednich wieloletnich. Zaobserwowano tak˝e kolejny raz doÊç suchà
wiosn´ i brak opadów deszczu w okresie szybkiego rozwoju zbó˝. Jednak˝e w okresie gdy ∏an
roÊlin by∏ ju˝ zwarty wystàpi∏y lepsze warunki wilgotnoÊciowe a tym samym warunki dogodne
dla infekcji i rozwoju grzybów patogenicznych.
Sezon wegetacyjny 2008 charakteryzowa∏ si´ wystàpieniem chorób podstawy êdêb∏a
a szczególnie ∏amliwoÊci oraz wystàpieniem chorób liÊci i w mniejszym stopniu chorób k∏osów.
Choroby podstawy êdêbe∏
Przebieg pogody sprzyja∏ wczesnym infekcjom podstaw êdêbe∏ pszenicy ozimej a tak˝e
umo˝liwi∏ rozciàgnićie infekcji jeszcze w czasie pe∏ni wegetacji.
Nale˝y pami´taç, ˝e grzyb Pseudocercosporella spp. (Tapesia yallundae), który jest sprawcà
∏amliwoÊci êdêb∏a mo˝e pora˝aç zbo˝a ozime ju˝ jesienià, a nast´pnie wczesnà wiosnà. W
sprzyjajàcych warunkach pogodowych grzyb przerasta kolejne pochwy liÊciowe. W przypadku
silnego pora˝enia nowo powstajàce êdêb∏a, zw∏aszcza boczne mogà zamieraç. Silnie pora˝one
roÊliny mogà si´ za∏amywaç i wylegaç. Wyleganie roÊlin z powodu ∏amliwoÊci êdêb∏a stanowi
o najwi´kszej szkodliwoÊci tej choroby dla plonowania pszenicy ozimej.
Omawiany patogen mo˝e wyst´powaç w postaci dwóch typów ró˝niàcych si´ tempem
wzrostu i wra˝liwoÊcià na fungicydy. Typ W (P. herpotrichoides v. herpotrichoides), który
rozwija si´ wczeÊniej i szybciej i pora˝a g∏ównie pszenic´, oraz Typ R (P. herpotrichoides v.
acuformis) atakujàcy zarówno pszenic´ jak i ˝yto. Proces infekcji w przypadku Typu R jest
powolniejszy w zwiàzku z tym, jest te˝ póêniej wykrywany, pomimo obecnoÊci grzyba
9
w tkance êdêb∏a zbo˝a. WczeÊnie siana pszenica ozima jest silniej atakowana przez ∏amliwoÊç
êdêb∏a. Warunkami sprzyjajàcymi infekcji êdêbe∏ przez grzyba jest w pierwszym rz´dzie
wysoka wilgotnoÊç powietrza wynoszàca ponad 80 % i temperatura 4-13°C, a dla rozwoju 6
do 20°C. Cz´sty udzia∏ zbó˝ w zmianowaniu sprzyja rozprzestrzenianiu si´ grzyba
powodujàcego ∏amliwoÊç êdêb∏a, gdy˝ przenosi si´ on najcz´Êciej z resztek po˝niwnych.
W IOR- PIB, Oddzia∏ SoÊnicowice od wielu lat prowadzone sà badania nad wyst´powaniem
grzyba P. herpotrichoides (Tapesia yallundae), które wskazujà, ˝e typ R wyst´puje coraz
cz´Êciej w rejonie województw opolskiego i Êlàskiego. Tak˝e w sezonie wegetacyjnym
2007/2008 na badanych odmianach pszenicy ozimej stwierdzano cz´Êciej Typ R, ni˝ Typ W.
Wyniki tych badaƒ wskazujà na koniecznoÊç stosowania Êrodków chemicznych opartych na
substancjach aktywnych, na które obydwa szczepy ∏amliwoÊci êdêb∏a sà wra˝liwe.
Fot. 1. Objawy ∏amliwoÊci êdêb∏a na roÊlinach pszenicy ozimej – 2008 rok
W 2008 roku zaobserwowano 15% roÊlin z objawami ostrej plamistoÊci oczkowej, która
jednak nie powoduje obni˝enia plonu ziarna zbó˝.
Fuzaryjna zgorzel podstawy êdêbe∏ (Fusarium spp) wyst´powa∏a najcz´Êciej w s∏abym
stopniu.
Choroby liÊci
W rejonie zarówno województwa opolskiego jak i Êlàskiego septorioza paskowana liÊci
pszenicy w ostatnich latach jest coraz cz´Êciej obserwowana jako dominujàcy patogen
pszenicy ozimej. Choroba ta wyst´puje bardzo powszechnie w krajach Europy Zachodniej
i stanowi jedno z najwi´kszych zagro˝eƒ dla zdrowotnoÊci i plonowania pszenic.
Obserwowane wzrastajàce nasilenie jej wyst´powania w naszym rejonie wskazuje, ˝e i u nas
mo˝e staç si´ du˝o powa˝niejszym problemem. Objawy pora˝enia przez grzyb Septoria trititci
sà wyraêne i doÊç ∏atwe do rozpoznania. SzkodliwoÊç tej choroby zale˝y od wielkoÊci
powierzchni, która zosta∏a uszkodzona a tym samym od ograniczenia zielonej powierzchni
asymilacyjnej liÊci. Septorioza paskowana liÊci silnie wp∏ywa na obni˝enie masy tysiàca ziaren
i plonu pszenicy.
10
Fot. 2. Wyraêne plamy z czarnymi punktami sà to objawy chorobowe
septoriozy paskowanej liÊci pszenicy.
Choroba ta wyst´puje cz´Êciej na pszenicy ozimej jednak w sprzyjajàcych warunkach mo˝e
byç tak˝e groêna dla pszenicy jarej.
Septorioza plew tak˝e jest jednà z wa˝niejszych chorób majàcà du˝e znaczenie
w ograniczeniu plonowania pszenicy. Wywo∏uje silne nekrozy, obejmujàce cz´sto du˝e
powierzchnie tkanek liÊciowych a tym samym silnie ograniczajàc mo˝liwoÊci asymilacyjne
roÊlin. Grzyb powodujàcy septorioz´ plew zgodnie z nazwà choroby mo˝e tak˝e atakowaç
k∏osy pszenicy. Pora˝enie k∏osów ma bezpoÊredni wp∏yw na ograniczenie wype∏nienia ziaren
pszenicy.
Wa˝nà cechà wy˝ej wspomnianych patogenów jest mo˝liwoÊç ich rozprzestrzeniania si´
jedynie podczas deszczu. Nale˝y obserwowaç przebieg wyst´powania opadów
atmosferycznych aby móc przewidzieç wystàpienie septorioz. Septorioza plew mo˝e byç
przenoszona tak˝e wraz z ziarnem w przeciwieƒstwie do septoriozy paskowanej liÊci pszenicy.
W trakcie sezonu wegetacyjnego zarodniki obydwóch septorioz przenoszà si´
z zainfekowanych liÊci wraz z rozpryskujàcymi si´ kroplami deszczu. Szczególnie sprzyjajàca
dla rozprzestrzeniania si´ septorioz jest g´sta struktura ∏anu i stykajàce si´ liÊcie powodujàce
mechaniczny kontakt i przenoszenie si´ choroby, krótkos∏ome lub póêno dojrzewajàce
odmiany tak˝e u∏atwiajà i przed∏u˝ajà podatnoÊç roÊlin na infekcj´ przez obydwa gatunki.
Brunatna plamistoÊç liÊci najcz´Êciej wyst´puje w kompleksie razem z septoriozami
i w wi´kszoÊci fungicydy stosowane przeciwko septoriozie paskowanej liÊci pszenicy
i septoriozie plew zwalczajà tak˝e t´ chorob´.
Fot. 3. Na zdjćiu widoczne sà charakterystyczne objawy
brunatnej plamistoÊci liÊci na pszenicy ozimej.
11
Rdza brunatna jest chorobà, która mo˝e w krótkim czasie opanowaç du˝à powierzchni´
górnych liÊci w stopniu zagra˝ajàcym dobremu plonowaniu pszenicy. Ciep∏a i wilgotna pogoda
sprzyja gwa∏townemu rozwojowi infekcji. Nale˝y jednak podkreÊliç, ˝e wi´kszoÊç
zarejestrowanych w Polsce fungicydów wykazuje wysokà skutecznoÊç w zwalczaniu tej
choroby. Nale˝y jednak obserwowaç roÊliny i stosowaç te Êrodki odpowiednio wczeÊnie.
Choroby k∏osów
W pe∏ni wegetacji pszenicy oprócz mogàcych silnie rozwijaç si´ chorób liÊci, k∏osom
zagra˝ajà ró˝ne gatunki grzybów z rodzaju Fusarium a tak˝e przenoszona z liÊci wczeÊniej
wspomniana septorioza plew. W sprzyjajàcych warunkach istotnym zagro˝eniem dla
rozwini´tych górnych liÊci i k∏osów mo˝e byç tak˝e màczniak prawdziwy.
Fuzarioza k∏osów powodowana jest przez kilka gatunków grzybów z rodzaju Fusarium.
Choroba ta wywo∏uje zdrobnienie ziarna, które przy silnym pora˝eniu mo˝e byç poÊladem.
Przy wystàpieniu fuzariozy k∏osów istnieje niebezpieczeƒstwo ska˝enia ziarna
mykotoksynami. Pora˝enie k∏osów pszenicy przez ró˝ne gatunki Fusarium rozpoczyna si´
w czasie kwitnienia. Zarodniki Fusarium spp. przenoszà si´ wraz z pràdami powietrza.
S∏oneczna i wietrzna pogoda sprzyja ich rozprzestrzenianiu si´. JeÊli po takiej pogodzie
w okresie kwitnienia pszenic, nast´pnie wystàpià opady deszczu i wysoka wilgotnoÊç
powietrza to nale˝y przewidywaç, ˝e grzyby znalaz∏y dobre warunki dla zainfekowania
k∏osów i silnego rozwoju. Szczególnie niebezpieczna jest infekcja wewn´trzna ziarniaków,
która bardzo os∏abia
Podsumowanie
Prowadzone wieloletnie szczegó∏owe obserwacje wyst´powania chorób grzybowych na
pszenicy ozimej w naszym rejonie wskazujà na du˝à regularnoÊç ich wyst´powania. Czasem
warunki danego sezonu u∏atwiajà rozwój jednego patogena kosztem innego ale w kolejnym
sezonie znowu nabiera on znaczenia. Obserwacje prowadzone przez wiele lat a tak˝e wyniki
ocen z ostatniego sezonu wegetacyjnego pszenicy ozimej pozwalajà stwierdziç, ˝e choroby
grzybowe podstawy êdêb∏a majà du˝y wp∏yw na zdrowotnoÊç i plonowanie pszenicy. Bez
wykonania pierwszego zabiegu ochrony fungicydami gdy roÊliny zosta∏y zainfekowane ju˝
w jesieni albo podczas lekkiej zimy nie mo˝emy oczekiwaç dobrych efektów póêniejszej
ochrony górnych liÊci, które sà g∏ównymi producentami plonu ziarna.
12
Potencja∏ pszen˝yta ozimego kluczem do sukcesu w Polsce.
Dr Dariusz Majchrzycki – DANKO Hodowla RoÊlin Sp. z o.o.
Pszen˝yto ozime zosta∏o wprowadzone do uprawy w Polsce w po∏owie lat
osiemdziesiàtych. Od tego czasu na dobre zagoÊci∏o na wielu polach naszego kraju.
Aktualnie w rejestrze odmian, zarejestrowanych przez COBORU, znajduje si´ 29 odmian
w tym 9 form krótkos∏omych.
Hodowla pszen˝yta prowadzona jest w czterech oÊrodkach hodowlanych w Polsce: DANKO
Hodowla RoÊlin Sp. z o.o., Hodowla RoÊlin Strzelce Sp. z o.o., Hodowla RoÊlin Szelejewo
Sp. z o.o. oraz Hodowla RoÊlin Smolice Sp. z o.o.
Rys. nr 1: Udzia∏ poszczególnych hodowców w rynku pszen˝yta ozimego w Polsce,
w 2008 roku (wg powierzchni plantacji nasiennych)
èród∏o: Opracowanie w∏asne wg PIORiN
Powierzchnia uprawy pszen˝yta ozimego systematycznie wzrasta. Wynika to z wysokiego
potencja∏u plonowania tego gatunku, dobrej zdrowotnoÊci (lepszej od pszenicy i ˝yta) oraz
du˝ej zdolnoÊci adaptacyjnej do ró˝nych warunków klimatyczno – glebowych. Wed∏ug danych
GUS powierzchnia ta wynosi∏a w 2008 roku 1,215 mln ha, co stanowi∏o oko∏o 14% powierzchni
uprawy zbó˝ w Polsce. By∏a to 3. uprawa w Polsce, po pszenicy i ˝ycie. Polska jest najwi´kszym
producentem tego gatunku na Êwiecie. Drugie miejsce zajmuje Bia∏oruÊ oko∏o 411 tys. ha,
a nast´pnie Niemcy oko∏o 380 tys. ha, Australia 360 tys. ha, Francja 330 tys. ha oraz Chiny
300 tys. ha. ¸àczna powierzchnia uprawy pszen˝yta na Êwiecie w 2007 roku wynosi∏a ponad
3,7 mln ha (FAOSTAT).
Tabela nr 1: Powierzchnia uprawy pszen˝yta ozimego w Polsce.
Udzia∏ pszen˝yta w zasiewach zbó˝ jest mocno zró˝nicowany w poszczególnych
województwach. Najwi´ksze znaczenie gatunek ten ma w woj. wielkopolskim, kujawskopomorskim, warmiƒsko- mazurskim, ∏ódzkim i mazowieckim.
13
Natomiast w województwach po∏udniowej Polski, na terenach o lepszych glebach oraz
mniej rozwini´tej produkcji zwierzćej, znaczenie tego gatunku jest mniejsze. Najmniej
uprawia si´ go w woj. dolnoÊlàskim, ma∏opolskim, opolskim, podkarpackim oraz w woj.
zachodnio-pomorskim.
Rys. nr 2: Powierzchnia uprawy pszen˝yta ozimego w tys. ha oraz jego udzia∏
w strukturze uprawy zbó˝ w %, w poszczególnych województwach w 2008 roku.
èród∏o: Opracowanie w∏asne na podstawie danych GUS
Cechà wyró˝niajàcà pszen˝yto wÊród innych gatunków zbó˝ jest jego zdolnoÊç adaptacyjna
do ró˝nych warunków glebowo-klimatycznych. W Polsce pszen˝yto przeznaczane jest g∏ównie
do uprawy na stanowiskach s∏abszych ni˝ dla pszenicy, ale nieco lepszych ni˝ dla ˝yta. Nie
mniej jednak formy krótkos∏ome sà z powodzeniem uprawiane w bardzo intensywnej
technologii produkcji na glebach dobrych, bez du˝ego ryzyka zwiàzanego z wyleganiem.
Zbiory ziarna pszen˝yta ozimego w Polsce w ostatnich latach wynios∏y oko∏o 3 do 4 mln ton.
Ziarno pszen˝yta przeznaczane jest g∏ównie na pasz´ dla zwierzàt. Na ten cel trafia oko∏o
75-80% wyprodukowanego ziarna. Pszen˝yto posiada dobrà wartoÊç paszowà. ZawartoÊç
skrobi w ziarnie pszen˝yta jest na poziome pszenicy i znacznie wy˝sza ni˝ w ˝ycie, a zawartoÊç
bia∏ka jest na poziomie zbli˝onym do pszenicy.
Coraz wi´kszym zainteresowaniem cieszy si´ zastosowanie ziarna pszen˝yta do produkcji
bioetanolu. Najlepszà przydatnoÊç na ten cel wykazujà odmiany Baltiko i Grenado oraz nowa
odmiana Leontino.
W momencie wprowadzania pszen˝yta do produkcji by∏o ono bardzo zdrowym gatunkiem.
Wraz ze wzrostem jego znaczenia w uprawie zauwa˝alny jest wzrost podatnoÊci na niektóre
choroby podstawy êdêb∏a, liÊci i k∏osa. Chorobami, które obecnie najbardziej zagra˝ajà
pszen˝ytu sà màczniak prawdziwy oraz rdza brunatna. Nie mniej jednak nasilenie ich
wyst´powania jest znacznie mniejsze ni˝ u gatunków wyjÊciowych (pszenicy i ˝yta) oraz silnie
zró˝nicowane w zale˝noÊci od odmiany. Nowo rejestrowane odmiany charakteryzujà si´ na
ogó∏ lepszà zdrowotnoÊcià. Dlatego te˝ przy wyborze technologii ochrony fungicydowej
nale˝y braç pod uwag´ indywidualne w∏aÊciwoÊci ka˝dej odmiany.
14
Oferuje wapno nawozowe
NOWOÂå !!!
CaO 80 G1 i Mg 75/25
Sprzeda˝: luz, w workach a 25 kg i big-bagach 500 lub 1000 kg
Upusty:
• sezonowe dla zakupów dokonanych w miesiàcach:
• dla rolników obj´tych programem „DuCar”, „DuKom”, „Power6”
Powy˝sze nawozy wraz z transportem oferujà dystrybutorzy
Lhoist Polska Sp. z o.o.
30-102 Kraków, ul. Morawskiego 5
Centrum Obs∏ugi klienta:
Tel. 077/ 451 63 76, 451 63 84, fax: 077/ 451 63 77
tel. kom: 0606 456 811, 608 668 683, e-mail: [email protected]
www.lhoist.pl
16
Âwiatowy i krajowy rynek zbó˝ i rzepaku
w Êwietle globalnego kryzysu finansowego
Dariusz Janicki, ATUS Sp. j.
Rozwój sytuacji na Êwiatowym i krajowym rynku zbó˝ i rzepaku w sezonie 2008/2009
Âwiatowa produkcja zbó˝ jest kluczowym elementem rynku p∏odów rolnych i ma decydujàce znaczenie
na kszta∏towanie si´ cen zarówno ˝ywnoÊci jak równie˝ surowców rolnych przeznaczonych na cele
nie˝ywieniowe. W bie˝àcym sezonie 2008/09 obserwujemy bardzo du˝y spadek cen zbó˝ na rynku
Êwiatowym. Do zni˝ek tych przyczyni∏ si´ Êwiatowy kryzys finansowy, który rozpoczà∏ si´ od nieoczekiwanych
problemów amerykaƒskiego sektora finansowego. Ponadto wÊród czynników warunkujàcych kszta∏towanie
si´ cen zbó˝ na Êwiecie wymienia si´ tak˝e nadspodziewanie wysokà produkcj´ wynikajàcà zarówno z
wi´kszego area∏u uprawy zbó˝, jak i poprawy plonowania. Lepsze zbiory uzyskano w krajach Unii
Europejskiej, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie Rosji i w Ukrainie. Ponadto w Unii Europejskiej na skutek
zniesienia obowiàzku od∏ogowania area∏ uprawy zbó˝, a g∏ównie pszenicy zwi´kszy∏ si´ o kolejne 10%.
Wed∏ug ostatnich ocen Mi´dzynarodowej Rady Zbo˝owej (IGC), Êwiatowe zbiory zbó˝ zwi´kszà si´ w
sezonie 2008/09 o 81 mln ton w porównaniu do sezonu 2007/08. Przewiduje si´, ˝e globalna produkcja
pszenicy wyniesie oko∏o 683 mln ton, a zatem b´dzie to o 73 mln ton wićej w stosunku do sezonu
poprzedniego. Zwi´kszy si´ równie˝ o oko∏o 21 mln ton, Êwiatowa produkcja jćzmienia. Produkcja
kukurydzy na ziarno zmniejszy si´ natomiast o oko∏o 14 mln ton.
Jednak˝e, mimo tak znaczàcego zwi´kszenia produkcji, zapotrzebowanie na ziarno b´dzie stale du˝e.
Taka sytuacja jest wynikiem dalszego zwi´kszenia zu˝ycia zbó˝, zarówno na cele paszowe jak i przemys∏owe,
czemu sprzyjajà dodatkowo niskie obecnie ceny zbó˝. Ocenia si´, i˝ zu˝ycie paszowe zbó˝ wzroÊnie o oko∏o
3% do 774 mln ton, a na cele przemys∏owe o 15% do 252 mln ton. Dlatego te˝ globalne zapasy zbó˝ na
koniec bie˝àcego sezonu wyniosà oko∏o 304 mln ton, czyli wićej jedynie o 25 mln ton ni˝ w sezonie 2007/08.
W Polsce, podobnie jak na rynku Êwiatowym, w sezonie 2008/09 ceny na krajowym rynku zbo˝owym sà
zdecydowanie ni˝sze ni˝ w poprzednim sezonie. Na niskie ceny zbó˝ po ˝niwach 2008 r. wp∏yw mia∏y: bardzo
du˝a poda˝ ziarna w Polsce jak i krajach oÊciennych, w tym w Ukrainie, a tak˝e mniejsze zapotrzebowanie
na zbo˝a paszowe zwiàzane z drastycznym zmniejszeniem pog∏owia trzody chlewnej. Ponadto nie bez
znaczenia by∏a niska konkurencyjnoÊç eksportu zbó˝ w zwiàzku z silnà z∏otówkà w pierwszych 3 miesiàcach
bie˝àcego sezonu, jak równie˝ narastajàcy kryzys finansowy na Êwiecie.
Wed∏ug szacunku GUS, zbiory zbó˝ w 2008 roku wynios∏y 25,2 mln ton i by∏y o 0,4% mniejsze ni˝ w roku
ubieg∏ym, jednak lepsze od przeci´tnych zbiorów uzyskiwanych w latach 2001 – 2005. Z kolei w porównaniu
do zbiorów 2007 zwi´kszy∏a si´ produkcja pszenicy o 7,8%, ˝yta o 8,5% i kukurydzy na ziarno o 6,6%.
Zmniejszy∏a si´ natomiast znaczàco produkcja jćzmienia, a˝ o 11,1%. Zwi´kszenie zbiorów niektórych
gatunków zbó˝ by∏o mo˝liwe jedynie dzi´ki znaczàcemu zwi´kszeniu (o 3%) area∏u ich uprawy w stosunku
do roku 2007, gdy˝ plony w 2008 roku by∏y ni˝sze a˝ o 3,1% w porównaniu do 2007 roku i o 1,3% ni˝sze od
Êredniego poziomu plonów uzyskanego w latach 2001-2005. Ponadto, jakoÊç ziarna ze zbiorów 2008r. by∏a
gorsza od przeci´tnie uzyskiwanej. Wp∏yn´∏y na to susza w okresie nalewania i dojrzewania ziarna a tak˝e
wyd∏u˝enie ˝niw spowodowane nawracajàcymi opadami deszczu. ˚niwa zakoƒczono dopiero we wrzeÊniu,
a ziarno z tegorocznych zbiorów cz´sto wymaga∏o dosuszenia.
Inaczej natomiast kszta∏towa∏a si´ sytuacja na rynku rzepaku. Od pewnego czasu obserwuje si´
dynamiczny rozwój tego rynku. Szacuje si´, ˝e w sezonie 2008/09, Êwiatowe zbiory rzepaku wzrosnà z 49 mln
ton do 56,16 mln ton, a globalna poda˝ o oko∏o 5,4 mln do rekordowego poziomu 60,8 mln ton. W Unii
Europejskiej produkcja rzepaku w 2008 roku zwi´kszy∏a si´ w porównaniu do 2007 roku o 3%. Jednak
podobnie jak w przypadku zbó˝ zapotrzebowanie na rzepak w krajach UE b´dzie ros∏o. B´dzie to rezultat
dalszego wzrostu popytu na olej rzepakowy, g∏ównie ze strony producentów biodiesla. Dlatego konieczny
b´dzie tak˝e import 1,6 mln ton rzepaku, wobec 0,8 mln ton w sezonie poprzednim. Najwi´kszym dostawcà
tego surowca dla krajów Unii b´dzie Ukraina, która w 2008 r. osiàgn´∏a rekordowo wysokie zbiory. Na koniec
sezonu zapasy rzepaku w Unii b´dà niewiele wi´ksze ni˝ przed rokiem i wyniosà oko∏o 1 mln ton.
W 2008 r. wzrost cen nasion oleistych i produktów ich przerobu zosta∏ wyhamowany. By∏o to
spowodowane zarówno kryzysem na rynku amerykaƒskim jak równie˝ spadkiem cen ropy naftowej.
W Polsce, wed∏ug szacunku GUS, tegoroczne plony rzepaku wynios∏y oko∏o 27 dt/ha, zatem by∏y o 1%
wy˝sze od plonów uzyskanych w 2007 r. Z kolei, powierzchnia uprawy rzepaku ozimego i jarego ∏àcznie
wynios∏a oko∏o 771 tys. ha i by∏a o 3% mniejsza od area∏u uprawy przed rokiem. Zbiory rzepaku i rzepiku
uzyskane w 2008 r. szacuje si´ wić na oko∏o 2,08 mln ton, czyli jedynie o 2% mniej ni˝ w 2007 roku. W
przeciwieƒstwie do zbó˝, Êrednia cena skupu rzepaku wynios∏a 1260 PLN/t i by∏a o 32% wy˝sza ni˝ przed
rokiem. Tak znaczàcy wzrost cen wynika∏ przede wszystkim z bardzo wysokich notowaƒ jego cen na rynku
europejskim
20
Rynek zbó˝ i rzepaku w sezonie 2009/2010 - prognozy
Przewiduje si´, i˝ w porównaniu z rokiem 2008, powierzchnia uprawy zbó˝ w krajach Unii Europejskiej w
2009 roku, zmniejszy si´ o oko∏o 1,07 mln ha. Nadal jednak b´dzie to wi´kszy area∏ uprawy ni˝ Êredni w
okresie trzech ostatnich lat. Najbardziej zmniejszy si´ powierzchnia zasiewów jćzmienia, natomiast uprawa
pszenicy w pozostanie na podobnym poziomie. Zmniejszy si´ natomiast powierzchnia jej uprawy w Kanadzie,
Stanach Zjednoczonych i Ukrainie.
Prognozuje si´, ˝e w zale˝noÊci od warunków pogodowych, a wić i plonowania, przysz∏oroczne zbiory
pszenicy w Unii Europejskiej wyniosà od 117 mln ton do nawet 139 mln ton. Spadnie natomiast znaczàco
powierzchnia uprawy kukurydzy – do 8,04 mln ha. Zjawisko to b´dzie bardziej widoczne w krajach Europy
zachodniej, w tym przede wszystkim we Francji, Niemczech, W∏oszech i Austrii.
W przypadku roÊlin oleistych, przewiduje si´, i˝ area∏ ich uprawy na Êwiecie pod zbiory w sezonie 2009/10,
wzroÊnie. Wzrost powierzchni zasiewów spodziewany jest g∏ównie w USA, gdzie znacznemu zwi´kszeniu
ulegnie area∏ uprawy soi kosztem kukurydzy.
Zwi´kszenie area∏u uprawy roÊlin oleistych spodziewane jest tak˝e w UE – do oko∏o 11,15 mln ha, przede
wszystkim ze wzgl´du na zwi´kszone zasiewy s∏onecznika. Powierzchnia uprawy rzepaku pozostanie
natomiast na zbli˝onym poziomie
W Polsce, wed∏ug szacunku GUS, oraz informacji zebranych w firmach zajmujàcych si´ sprzeda˝à
kwalifikowanych nasion zbó˝ oraz oÊrodkach doradztwa rolniczego, area∏ uprawy zbó˝ ozimych pod zbiory
w 2009 jest nieznacznie mniejszy ni˝ w minionym roku. WÊród czynników, które zniechći∏y rolników do
zwi´kszenia area∏u uprawy zbó˝ ozimych wymieniç nale˝y: g∏´boki spadek cen zbó˝ w okresie sierpieƒwrzesieƒ 2008 r. oraz zwi´kszenie area∏u zasiewów rzepaku ozimego, jednak raczej nie wićej ni˝ o oko∏o
3% w stosunku do ubieg∏ego roku.
Przy za∏o˝eniu zmniejszenia area∏u uprawy zbó˝ o oko∏o 3% i uzyskaniu plonów zbli˝onych do Êrednich
z ostatnich 5 lat, zbiory zbó˝ w kraju, w 2009 roku, mogà wynieÊç oko∏o 26 mln ton, czyli oko∏o 5% mniej ni˝
przed rokiem.
W przypadku rzepaku, mimo poprawy relacji cen rzepak/pszenica, nie nastàpi∏ znaczàcy wzrost area∏u
uprawy tego gatunku pod zbiory 2009 roku. Rzepak ozimy zasiano na powierzchni ok. 770 tys. ha, tj. o
nieca∏e 3% wi´kszej w porównaniu z tegorocznà powierzchnià zbiorów. Przy niewielkim wzroÊcie area∏u
uprawy i plonach równie wysokich jak w ostatnich latach (ok. 26-27 dt/ha), przysz∏oroczne zbiory mogà
wynieÊç 2,1-2,2 mln ton, a wić by∏yby równie wysokie jak w latach 2007-2008.
Jak wynika z raportu z raportu przedstawionego przez Organizacj´ Narodów Zjednoczonych do Spraw
Wy˝ywienia i Rolnictwa, nale˝y oczekiwaç powrotu wzrostu cen na rynku ˝ywnoÊciowym w kolejnych latach,
i to mimo kryzysu finansowego.
Wprawdzie obecne ceny sà ni˝sze, ni˝ w ubieg∏ym, rekordowym sezonie, ale wed∏ug analityków sytuacja
ta nie b´dzie trwaç d∏ugo. Trudniejszy dost´p do kredytów mo˝e zmusiç wielu producentów do zmniejszenia
przysz∏ych zasiewów, co znowu spowoduje ograniczenie poda˝y i podwy˝ki.
Liczba ludnoÊci na Êwiecie dynamicznie roÊnie. Ka˝dego roku zwi´ksza si´ o oko∏o 80 milionów ludzi. W
Êlad za tym b´dzie si´ zwi´ksza∏o równie˝ zapotrzebowanie na ˝ywnoÊç. Ponadto, zmiany dietetyczne,
urbanizacja, rozwój gospodarczy zwi´kszajà tak˝e popyt na pasze w krajach rozwijajàcych si´. Bogacàce si´
spo∏eczeƒstwa tych paƒstw konsumujà coraz wićej mi´sa, do wyprodukowania, którego niezb´dne b´dà
coraz wi´ksze iloÊci zbó˝ i Êruty oleistych. Równie˝ ze strony rozwijajàcego si´ sektora bioenergetycznego,
obserwowany jest obecnie szybki wzrost popytu na surowce do produkcji biopaliw. Mimo ˝e popyt na
biopaliwa jest mniejszy w porównaniu ze wzrostem wykorzystania ˝ywnoÊci i pasz, stanowi on najwi´ksze
nowe êród∏o popytu w ostatnich latach i wa˝ny czynnik odpowiadajàcy za zwy˝kowà tendencj´ cen
produktów rolnych.
W zwiàzku ze zmianami po stronie popytu i poda˝y, Êrednie ceny produktów rolnych b´dà w
perspektywie Êrednioterminowej utrzymywaç si´ na poziomie wy˝szym ni˝ w ciàgu ostatnich dziesićiu lat.
Wed∏ug analiz Komisji Europejskiej, po okresie wzrostu cen, w sezonie 2008/09 mamy do czynienia z trendem
spadkowym, który powinien zostaç prze∏amany w kolejnych latach. Porównujàc Êrednie ceny dla okresu
2008–2017 z odpowiednimi cenami z okresu 1998–2007, ceny wo∏owiny i wieprzowiny mogà byç wy˝sze o
oko∏o 20%, cukru o oko∏o 30%, pszenicy, kukurydzy o 40 do 60%, a nasion oleistych o ponad 60%.
Podsumowujàc przewidywania rozwoju sytuacji na rynku zbó˝ i rzepaku w sezonie 2009/10 jak i w
dalszych latach nale˝y mieç na uwadze, ˝e na skutek kryzysu gospodarczego kapita∏ spekulacyjny zacznie
inwestowaç w produkty ˝ywnoÊciowe. Zatem przez najbli˝sze dwa lata mo˝na spodziewaç si´ wi´kszego
popytu na zbo˝a, a popyt ten b´dà generowaç g∏ównie gospodarki krajów rozwijajàcych si´. Zwi´kszanie si´
dobrobytu w tych krajach b´dzie sprzyja∏o rozwojowi produkcji zwierzćej, a to z kolei b´dzie zwi´ksza∏o
zapotrzebowanie na zbo˝a i oleiste. Realnie, zatem patrzàc popyt na zbo˝a mo˝e rosnàç szybciej ni˝
produkcja a co najwa˝niejsze, ceny zbó˝ przez najbli˝sze dwa powinny wykazywaç tendencje wzrostowe.
21
Omacnica prosowianka – rosnàce zagro˝enie
w uprawie kukurydzy
Pawe∏ BereÊ, IOR Terenowa Stacja DoÊwiadczalna Rzeszów
Najgroêniejszym aktualnie szkodnikiem kukurydzy w Polsce jest omacnica prosowianka
(Ostrinia nubilalis Hbn.), której szkodliwoÊci sprzyja m.in. wzrost area∏u uprawy kukurydzy,
stosowanie licznych uproszczeƒ w agrotechnice oraz post´pujàce ocieplanie klimatu. Najwi´ksze szkody gatunek ten powoduje w po∏udniowej Polsce, gdzie lokalnie uszkadza ponad 80%
roÊlin, powodujàc straty w plonach kukurydzy dochodzàce nawet do 50%. Na granicy zasi´gu
wyst´powania szkodnika rozmiary szkód sà mniejsze.
Omacnica prosowianka to niewielki motyl nocny, którego stadium szkodliwym sà gàsienice ˝erujàce wewnàtrz roÊlin kukurydzy.
Na wiosn´ z zimujàcych w resztkach po˝niwnych gàsienic rozwijajà si´ motyle, które od po∏owy
czerwca nalatujà na plantacje,
gdzie sk∏adajà jaja w postaci dachówkowato u∏o˝onych z∏ó˝ barwy bia∏ej. Najwićej jaj spotyka si´
na dolnych powierzchniach, najcz´Êciej Êrodkowych pi´ter liÊci,
tu˝ przy nerwie g∏ównym. Na poczàtku lipca pojawiajà si´ gàsienice, które poczàtkowo ˝erujà
Gàsienice omacnicy prosowianki niszczàce ziarniaki
w wiechach, zawiàzkach kolb, na
(fot. Pawe∏ BereÊ)
znamionach, pod liÊçmi okrywowymi kolb oraz w pochwach liÊciowych. Uszkodzony wiech skraca okres pylenia oraz redukuje iloÊç py∏ku, natomiast ˝er
w zawiàzkach kolb prowadzi najcz´Êciej do ich ca∏kowitego zniszczenia. DoÊç cz´sto gàsienice
˝erujà w znamionach, co prowadzi do gorszego i nierównomiernego zaziarnienia kolb, a tak˝e pomi´dzy liÊçmi okrywowymi kolb, skutkiem czego jest bielenie tych organów i ich przedwczesne zasychanie. Najwi´ksza liczba gàsienic zaraz po wyl´gu wchodzi jednak pod pochwy
liÊci, gdzie od˝ywia si´ tkankà wewn´trznych ich powierzchni, bardzo cz´sto wygryzajàc kana∏
w g∏ównym nerwie, w wyniku czego nast´puje ∏amanie si´ i zasychanie liÊci. Od koƒca lipca
gàsienice rozpoczynajà wgryzanie si´ do wn´trza ∏odyg oraz kolb. W miejscach ˝eru widoczne sà (najlepiej pod koniec sierpnia) charakterystyczne, bia∏awe trociny wysypujàce si´ z niewielkich otworków. W ∏odygach od˝ywiajà si´ rdzeniem, wyjadajàc liczne kana∏y i otwory na
d∏ugoÊci niemal ca∏ej ∏odygi (w zale˝noÊci od liczby gàsienic w roÊlinie). Zniszczenie wiàzek
przewodzàcych powoduje zachwianie gospodarki wodnej roÊliny, zahamowanie przep∏ywu
wody i substancji od˝ywczych, gorsze wype∏nienie ziarna oraz skutkuje licznymi z∏omami. Najbardziej szkodliwe dla plonu sà z∏omy ∏odyg poni˝ej miejsca osadzenia kolby, zw∏aszcza gdy
ca∏a kolba le˝y na glebie. Zbiór takich roÊlin jest utrudniony bàdê te˝ ca∏kowicie niemo˝liwy
do przeprowadzenia, a kolba ulega zniszczeniu. W kolbach gàsienice od˝ywiajà si´ poczàtkowo ziarniakami b´dàcymi w mlecznej i woskowej dojrza∏oÊci, gdy stwardniejà wgryzajà si´
w rdzeƒ. O ile poczàtkowo w jednej kolbie mo˝e ˝erowaç do 10 gàsienic, tak pod koniec wegetacji pozostaje w niej zazwyczaj 1-3 gàsienice. Obok wyjadania ziarniaków gàsienice powodujà równie˝ inne uszkodzenia, które decydujà o wielkoÊci plonu.
22
Bardzo niebezpieczne jest bowiem podgryzanie kolb u nasady. Takie organy charakterystycznie zwisajà w dó∏, zahamowany zostaje sp∏yw asymilatów wskutek czego ziarno jest s∏abo wype∏nione. Je˝eli w tym okresie wystàpià silne wiatry mo˝e dojÊç do opadania kolb na gleb´, gdzie ulegajà zniszczeniu.
Do ogólnie powodowanych uszkodzeƒ nale˝y równie˝ doliczyç poÊredni wp∏yw ˝erowania
gàsienic omacnicy prosowianki na zdrowotnoÊç roÊlin. Poprzez zranione tkanki wnikajà bowiem do wn´trza roÊlin groêne bakterie oraz grzyby powodujàce choroby. Szczególnie groêne sà te gatunki grzybów (zw∏aszcza z rodzaju Fusarium), które posiadajà zdolnoÊç wytwarzania mikotoksyn – zwiàzków niebezpiecznych dla zdrowia ludzi oraz zwierzàt.
Aby skutecznie ograniczaç straty bezpoÊrednie oraz poÊrednie b´dàce nast´pstwem ˝erowania omacnicy prosowianki nale˝y podjàç kompleksowe jej zwalczanie z ∏àcznym wykorzystaniem kilku metod: agrotechnicznej, biologicznej i chemicznej.
Metoda agrotechniczna opiera si´ na stosowaniu p∏odozmianu, doborze odmian o mniejszej podatnoÊci na ˝er szkodnika, odpowiednio wczesnym siewie (ale w gleb´ ogrzanà), w∏aÊciwym nawo˝eniu i piel´gnacji roÊlin, odchwaszczaniu plantacji, terminowym zebraniu plonu,
niskim skoszeniu s∏omy, dok∏adnym jej pocićiu na sieczk´ oraz g∏´bokim przyoraniu.
W metodzie biologicznej zaleca si´ biopreparat oparty na paso˝ycie jaj omacnicy prosowianki tzw. kruszynka (Trichogramma spp.). Kapsu∏ki z poczwarkami kruszynka rozwiesza si´
na roÊlinach kukurydzy dwukrotnie: pierwszy raz po stwierdzeniu pierwszych motyli i/lub z∏ó˝
jaj szkodnika, a drugi 7 dni póêniej.
Podstawowà metodà zwalczania gàsienic jest ochrona chemiczna, którà stosuje si´ gdy zostanie przekroczony próg szkodliwoÊci (obliczony w roku ubieg∏ym), wynoszàcy 15% roÊlin
uszkodzonych w uprawie na ziarno lub 20-30% w uprawie na kiszonk´, bàdê te˝ gdy w wyniku bie˝àcych obserwacji stwierdzi si´ 6 lub wićej z∏ó˝ jaj na 100 roÊlin. Pierwszy zabieg wykonuje si´ 4-5 dni po stwierdzeniu pierwszego motyla i/lub z∏ó˝ jaj, co najcz´Êciej przypada na
poczàtku lipca, natomiast drugi (podstawowy) wykonuje si´ 7-14 dni póêniej, ale jeszcze przed
pyleniem. W rejonach mniej zagro˝onych wystarczajàce jest jednokrotne opryskiwanie roÊlin
insektycydem wykonane w podstawowym terminie.
Nowà metodà, zyskujàcà coraz wi´kszà popularnoÊç jest stosowanie do uprawy odmian odpornych na ˝erowanie gàsienic omacnicy prosowianki. Odmiany takie posiadajà wbudowany
na drodze in˝ynierii genetycznej gen produkujàcy bia∏ko toksyczne dla szkodnika w ciàgu ca∏ego okresu wegetacji kukurydzy. W tym przypadku nie istnieje koniecznoÊç stosowania ucià˝liwych dla Êrodowiska oraz wymagajàcych specjalistycznego sprz´tu Êrodków chemicznych.
Prognoza na najbli˝sze lata nie jest optymistyczna dla producentów kukurydzy, bowiem zak∏ada si´ dalszà ekspansj´ omacnicy prosowianki w kierunku pó∏nocnym oraz wzrost jej szkodliwoÊci, zw∏aszcza w najcieplejszych rejonach uprawy.
Mgr in˝. Pawe∏ K. BereÊ
Instytut Ochrony RoÊlin
Terenowa Stacja DoÊwiadczalna w Rzeszowie
23
Nicienie – paso˝yty zbó˝ i rzepaku.
Dr Stefan Wolny, Instytut Ochrony RoÊlin – Paƒstwowy Instytut Badawczy w Poznaniu
Nicienie paso˝ytnicze roÊlin uprawnych wyst´pujà w Polsce powszechnie choç nie powodujà cz´stych strat plonu lub wskutek niedostatecznej wiedzy sà ignorowane, a powodowane
szkody przypisuje si´ innym sprawcom. Najgroêniejszà ich cechà jest mikroskopijna wielkoÊç,
która sprawia, i˝ trudno je zauwa˝yç i uwierzyç w ich szkodliwoÊç.
Zbo˝a
WÊród szkodników zbó˝, w tym równie˝ kukurydzy, majàcych znaczenie gospodarcze na
terenie Polski bardzo rzadko albo wcale nie wymienia si´ nicieni – paso˝ytów roÊlin wy˝szych
chocia˝ w glebie pól uprawnych, mo˝na znaleêç co najmniej kilka gatunków, które sà powa˝nymi szkodnikami zbó˝ w innych regionach Europy np. màtwik zbo˝owy na po∏udniu Francji.
Im wy˝sze temperatury w okresie wiosennym i letnim tym wi´ksza dynamika rozrodu, a im
liczniejsza populacja nicieni tym wi´ksze ryzyko wystàpienia nematozy czyli choroby wywo∏ywanej ˝erowaniem nicieni na roÊlinach. Obserwujàc post´pujàce ocieplenie klimatu mo˝na
z du˝à dozà prawdopodobieƒstwa sformu∏owaç tez´, i˝ mo˝e ono doprowadziç do sytuacji,
w której rodzime gatunki nicieni szkodliwych wyst´pujàce powszechnie lecz w niewielkich zag´szczeniach b´dà powodowaç straty o znaczeniu gospodarczym. Sprzyjaç temu b´dzie uprawa „dobrych” roÊlin ˝ywicielskich i to w monokulturze; uproszczenia agrotechniki oraz ryzyko zawleczenia innych, bardziej agresywnych ras np. màtwika zbo˝owego.
Warto wić ju˝ teraz zapoznaç si´ z tymi gatunkami, które w korzystnych warunkach
klimatyczno-glebowych mogà zmieniç charakter i z paso˝ytów n´kajàcych staç si´ pierwotnymi sprawcami chorób i zamierania roÊlin, zw∏aszcza w ich wczesnych fazach rozwoju.
Do potencjalnych szkodników zbó˝ i kukurydzy nale˝à:
• odymek pszenicznik (Anguina tritici),
• màtwik zbo˝owy (Heterodera avenae) i màtwik j´˝ytek (H. hordecalis),
• korzeniak ∏opatkowiec (Pratylenchus crenatus) korzeniak pospolity (P. neglectus),
korzeniak szkodliwy (P. penetrans) i korzeniak ∏àkowy (P. pratensis),
• niszczyk zjadliwy (Ditylenchus dipsaci) i D. radicicolus oraz
• guzak pó∏nocny (Meloidogyne hapla).
(Nie wszystkim gatunkom nicieni nadano polskie nazwy, stàd koniecznoÊç pos∏ugiwania si´
nomenklaturà ∏aciƒskà).
Odymek pszenicznik mo˝e wystàpiç we wszystkich rejonach uprawy pszenicy. W stosunkowo niedawnej przesz∏oÊci odymek pszenicznik by∏ znajdowany w okolicach Che∏ma
w po∏udniowo-wschodniej cz´Êci Polski.
Jest to paso˝yt nadziemnej cz´Êci zbó˝, g∏ównie pszenicy ale równie˝ ˝yta, owsa i jćzmienia. Charakterystycznym objawem sà pomarszczone blaszki liÊciowe zwijajàce si´ ku Êrodkowi
wzd∏u˝ osi pod∏u˝nej. W póêniejszych fazach rozwoju roÊlin liÊcie nie mogà si´ wydostaç z pochwy liÊciowej, wskutek czego si´ skrćajà wyrastajàc z niej bokiem. RoÊliny silnie zaatakowane sà opóênione we wzroÊcie, a ich k∏osy ˝ó∏knà i zamierajà. K∏osy s∏abiej pora˝one sà zazwyczaj krótsze i grubsze od k∏osów zdrowych i zamiast ziarniaków zawierajà jasnozielone galasy
odymka przebarwiajàce si´ z czasem na czarnobrunatne. W k∏osach ˝yta galasy sà barwy s∏omkowo˝ó∏tej. Podczas om∏otów w ziarnie zebranym z pora˝onych k∏osów znaleêç mo˝na twarde czarnobrunatne galasy, które sà zwykle mniejsze od ziarniaków pszenicy. Na ich przekroju
widoczna jest tzw. „we∏na mineralna” powsta∏a ze skupiska larw drugiego stadium b´dàcego
w stanie anabiozy (po umieszczeniu w wodzie w ciàgu zaledwie kilku minut o˝ywajà i sà zdolne do infekcji).
24
Wykrywanie i profilaktyka: W warunkach polowych wykrycie roÊlin z objawami pora˝enia
jest trudne. Bezwzgl´dnie nale˝y kontrolowaç materia∏ siewny, zwracajàc uwag´ na partie zanieczyszczone galasami odymka. Obecnie dzi´ki wprowadzeniu nowoczesnych metod oczyszczenia ziarna z galasów, odymek wyst´puje sporadycznie i praktycznie nie ma znaczenia ekonomicznego.
Skutecznà metodà likwidacji galasów i larw na polu zainfekowanym jest uprawa roÊlin nie˝ywicielskich i utrzymanie gleby w stanie wysokiej wilgotnoÊci w ciàgu jednego sezonu wegetacyjnego. W warunkach suszy mo˝e on przetrwaç w glebie kilka lat.
Màtwik zbo˝owy oraz màtwik j´˝ytek wyst´pujà na zbo˝ach oraz innych gatunkach roÊlin
trawiastych na terenie ca∏ego kraju. Najwi´kszà szkodliwoÊç mierzonà w wielkoÊci utraconego
plonu obserwuje si´ na owsie, najmniej wra˝liwe jest ˝yto.
Objawy: Obydwa gatunki sà osiad∏ymi paso˝ytami
wewn´trznymi korzeni. BezpoÊrednie skutki ich paso˝ytowania sà najbardziej dotkliwe dla roÊlin we
wczesnych fazach rozwoju o s∏abo rozwini´tym systemie korzeniowym. Charakterystycznym objawem
jest proliferacja drobnych korzeni bocznych wyrastajàcych ze zgrubia∏ych w´z∏ów powsta∏ych w miejscu usadowienia si´ larw inwazyjnych. Korzenie sà
silnie rozga∏´zione ale krótkie i w warunkach przed∏u˝ajàcego si´ niedoboru wody i substancji pokarmowych takie roÊliny „g∏odujà”, co objawia si´ na
nadziemnych cz´Êciach roÊlin. RoÊliny, których korzenie sà paso˝ytowane przez nicienie wolniej rosnà i s∏abiej si´ krzewià. M∏ode roÊliny majà listki
sztywno wyprostowane o lekko zawijajàcych si´
brzegach. Wierzcho∏ki liÊci ˝ó∏knà i czerwieniejà. Na
polu ujawniajà si´ „∏ysiejàce” ogniska chorujàcych
i wypadajàcych roÊlin, których miejsce zajmujà
chwasty, stanowiàc dodatkowà konkurencj´ w dost´pie do pokarmu i Êwiat∏a. Na jćzmieniu, roÊliny
s∏abiej pora˝one i rosnàce na dobrym stanowisku mogà wykszta∏ciç k∏osy wype∏nione drobnymi, s∏abej jakoÊci ziarniakami.
Nale˝y pami´taç, ˝e objawy nematoz sà niespecyficzne i w tym przypadku opisywane przebarwienia liÊci mogà byç wywo∏ane niedoborem azotu i potasu w glebie. A zatem w ka˝dym
przypadku zaobserwowania podejrzanych zmian chorobowych nale˝y dok∏adnie ustaliç
sprawc´ w badaniu laboratoryjnym.
Biologia. Màtwik zbo˝owy i màtwik j´˝ytek zimujà w glebie w stadium cyst zawierajàcych
po kilkaset jaj. Wiosnà pierwsze larwy wychodzà z cyst ju˝ w temperaturze gleby 2-7°C. Ka˝dego roku wyl´ga si´ tylko ok. 60% larw, a pozosta∏e wyjdà dopiero w latach nast´pnych. W korzeniach zbó˝ jarych najwićej larw mo˝na znaleêç w maju i one te˝ sà najbardziej wra˝liwe na
szkodliwe dzia∏anie nicieni. Larwy wnikajà do korzeni w pobli˝u sto˝ka wzrostu i w zale˝noÊci
od uk∏adu temperatury w po∏owie czerwca mo˝na zaobserwowaç na korzeniach brunatniejàce
samice pokryte bia∏à os∏onkà. Cytrynkowate samice po zap∏odnieniu rozpoczynajà sk∏adanie jaj.
W okresie gdy roÊliny zasychajà samice zamierajà i ∏atwo odpadajà od korzeni do gleby.
W Polsce rozwija si´ jedno pokolenie w roku.
Wykrywanie i profilaktyka. Zmianowanie i uprawa odmian odpornych nie zawsze jest skuteczna zwa˝ywszy, ˝e w obr´bie gatunku istniejà conajmniej 4 biotypy ró˝niàce si´ stopniem
agresywnoÊci wobec ró˝nych gatunków i odmian zbó˝.
Samice, jaja i larwy màtwika zbo˝owego sà atakowane przez glebowe grzyby paso˝ytnicze
z rodzajów: Nematophtora gynophila i Verticilium chlamydosporium. Ich dzia∏anie sprawia, i˝
populacje màtwika zbo˝owego i m. j´˝ytka sà utrzymywane na niskim poziomie nie zagra˝ajàcym uprawianym roÊlinom. Nawet jeÊli w ciàgu sezonu wegetacyjnego populacja szkodnika
wzrasta do poziomu przekraczajàcego próg szkodliwoÊci, to w okresie póênego lata i jesieni
zostaje ona zredukowana do poziomu wiosennego sprzed roku.
25
Schemat cyklu rozwojowego nicieni tworzàcych cysty na przyk∏adzie HETERODERA
A
– cysta wype∏niona jajami i larwami jest
formà przetrwalnikowà doskonale
chroniàcà zawarte w niej jaja przed
przesuszeniem, uszkodzeniem mechanicznym oraz innymi niekorzystnymi
warunkami Êrodowiska zimujàcà w glebie.
B
– larwy inwazyjne II stadium (L2) po
wyjÊciu z cysty poszukujà korzeni roÊlin
˝ywicielskich pod wp∏ywem ich wydzielin korzeniowych oraz innych czynników fizykochemicznych np. ró˝nic
w st´˝eniu CO2 w glebie i gromadzà si´
zw∏aszcza w strefie w∏oÊnikowej oraz
w miejscach tworzenia si´ korzeni
bocznych.
C
– larwy przy pomocy sztylecika rozrywajà skórk´ korzenia i wnikajà w g∏àb
umiejscawiajàc si´ cz´Êcià g∏owowà
w okolicy tkanki przewodzàcej lub
w walcu osiowym, a resztà cia∏a tkwiàc
w tkance korowej.
D i E – w ciàgu 2 tygodni liczàc od momentu
wniknićia do korzenia powstajà larwy
III stadium (J3), u których na podstawie
zaczàtków organów rozrodczych mo˝na odró˝niç larw´-samic´ od larwysamca.
F i G – w nast´pstwie trzeciej i czwartej wylinki, rozwijajà si´ larwy J4 i osobniki dojrza∏e przy czym larwa samicy stale grubieje przerywajàc skórk´ korzenia i ukazuje si´ na zewnàtrz w postaci bia∏awej cytrynki.
H i J – m∏ode samice po zap∏odnieniu rozpoczynajà sk∏adanie od kilkunastu do kilkudziesićiu jaj zebranych w ˝elatynowych woreczkach, z których w sprzyjajàcych warunkach otoczenia wyl´gajà si´ nast´pne larwy inwazyjne dajàc poczàtek drugiemu pokoleniu. Samice po wyczerpaniu si´ pokarmu wkrótce obumierajà równoczeÊnie post´puje proces chitynizacji ich oskórka, w wyniku którego powstajà cysty. Cysty ∏atwo odpadajà od korzeni i na wiele lat pozostajà w glebie. Jedna cysta mo˝e zawieraç od
300 do 500 jaj.
I – samce w odró˝nieniu od samic zachowujà kszta∏t robakowaty, po uzyskaniu dojrza∏oÊci wychodzà z korzeni do gleby w poszukiwaniu samic, po kopulacji ginà.
Na zbo˝ach mo˝e paso˝ytowaç co najmniej 5 gatunków korzeniaków. Ka˝dy z nich ma
swoje wymagania i preferencje. Sà to paso˝yty wielo˝erne, które w dodatku potrafià migrowaç wewnàtrz korzenia roÊliny ˝ywicielskiej, a w wypadku jej obumarcia przenoszà si´ na innà roÊlin´, b´dàcà w ich zasi´gu.
Objawy. Korzeniaki paso˝ytujà w tkance mi´kiszowej korzeni powodujàc powstawanie
ran, które wkrótce bràzowiejà pod wp∏ywem enzymów trawiennych wydzielanych przez nicienie. Rany te stajà si´ bramà dla grzybów lub bakterii chorobotwórczych. Chore roÊliny wolniej
rosnà i cz´sto wi´dnà. W s∏owniku ochrony roÊlin mo˝na spotkaç okreÊlenie „zmćzenia gleby” charakteryzujàce s∏aby wzrost i plonowanie roÊlin z powodu ró˝nych niekorzystnych czynników wÊród których korzeniaki nale˝à do szczególnie aktywnych.
Biologia. Korzenie atakujà wszystkie 4 stadia larwalne oraz osobniki dojrza∏e. Po wniknićiu pe∏ny cykl rozwojowy odbywa si´ wewnàtrz tkanki roÊliny ˝ywiciela. Jeden cykl rozwojowy trwa w zale˝noÊci od rozk∏adu temperatury i wilgotnoÊci od 6 do 8 tygodni czyli w sezonie
mo˝e si´ rozwinàç 5 do 6 pokoleƒ. W wypadku przed∏u˝ajàcej si´ suszy larwy korzeniaków
przechodzà w stan ˝ycia utajonego.
Wykrywanie i profilaktyka. Korzeniaki sà nicieniami wsz´dobylskimi choç najliczebniejsze
populacje tworzà na glebach lekkich i przewiewnych o odczynie oboj´tnym. Sà to paso˝yty n´kajàce, które po przekroczeniu okreÊlonego progu tolerancji roÊliny uprawnej stajà si´ sprawcami pierwotnymi powstawania kompleksów chorobowych, w których mo˝na ∏atwo nie dostrzec ich du˝ej szkodliwoÊci. Stosowanie fumigantów glebowych w warunkach polowych powinno byç poprzedzone wnikliwà analizà ekonomicznà, w której nale˝y uwzgl´dniç realnà
skutecznoÊç i szacunkowà wielkoÊç uratowanego plonu ale równie˝ niepo˝àdane skutki
uboczne wprowadzenia do Êrodowiska obcych zwiàzków chemicznych.
RoÊlinami bardzo silnie obni˝ajàcymi zag´szczenie korzeniaków w glebie sà aksamitki (Tagetes erecta i T. patula), których uprawa w ciàgu 4 miesićy uprawy obni˝a liczebnoÊç korzeniaków o ponad 90%.
26
Niszczyk zjadliwy jest groênym i trudnym w zwalczaniu szkodnikiem wielu roÊlin uprawnych. Mo˝e paso˝ytowaç na oko∏o 400 gatunkach roÊlin, przy czym wiadomo i˝ w obr´bie gatunku wyró˝nia si´ rasy biologiczne ró˝niàce si´ zakresem dobrych roÊlin ˝ywicielskich. Na
przyk∏ad niszczyki „rasy ˝ytniej” paso˝ytujà równie˝ na owsie, gryce, trawach pastewnych, kukurydzy, burakach, ziemniakach, koniczynie bia∏ej, rzepaku, grochu, bobie, lnie i konopiach.
„Rasa owsiana” dobrze rozwija si´ na niektórych trawach, cebuli, burakach, truskawkach, rabarbarze i wielu chwastach. Z tego przeglàdu widaç jak trudno jest ustaliç ras´ wyst´pujàcà na
danym polu, a nast´pnie zaplanowaç odpowiedni p∏odozmian majàcy doprowadziç do likwidacji ogniska paso˝yta.
Objawy. Niszczyk zjadliwy jest migrujàcym paso˝ytem wewn´trznym nadziemnych cz´Êci
roÊlin i rozwija si´ g∏ównie w tkance mi´kiszowej ∏odyg, liÊci, cebul albo korzeni zapasowych.
˚erujàce nicienie powodujà du˝e zmiany w tkance ˝ywiciela, nie tylko przez samo ˝erowanie, ale tak˝e wydzielajàc enzym powodujàcy rozklejanie si´ Êcian komórkowych, co powoduje rozk∏ad nadziemnych cz´Êci roÊliny-˝ywiciela, a w konsekwencji zamieranie roÊlin.
Objawy pora˝enia wyst´pujà najcz´Êciej wiosnà w poczàtkowej fazie strzelania w êdêb∏o.
RoÊliny kar∏owaciejà, silnie si´ krzewià lecz nie strzelajà w êdêb∏o. èdêb∏a sà skrócone, zgrubia∏e u nasady, liÊcie staÊmione i skrćajàce si´, poczàtkowo ciemnozielone, z czasem stopniowo
˝ó∏kniejàce. K∏osy najcz´Êciej nie zdà˝à si´ wykszta∏ciç gdy˝ roÊlina wczeÊniej zamiera. O ile jednak si´ uformujà to ziarno jest zdrobnia∏e i pomarszczone. RoÊliny s∏abiej pora˝one mogà plonowaç, jednak dojrzewajà póêniej i na tle ˝ó∏knàcego ∏anu odznaczajà si´ zielonà barwà liÊci.
Biologia. ZdolnoÊç penetracji do wn´trza roÊlin posiadajà wszystkie cztery stadia larwalne
oraz osobniki doros∏e. Rozwój jest mo˝liwy ju˝ w temperaturze 1-4°C, a temperaturà optymalnà jest 13-18°C. Zarówno samice jak i samce sà kszta∏tu robakowatego i dorastajà do ok. 1,0
mm d∏ugoÊci. Samice sk∏adajà po 200 do 500 jaj, a rozwój jednego pokolenia trwa zaledwie 17
do 23 dni. Âwiadczy to o ogromnym potencjale rozrodczym, który sprawia i˝ nieliczna grupa
niszczyków mo˝e w korzystnych dla siebie warunkach gwa∏townie si´ rozmno˝yç i wyrzàdziç
powa˝ne szkody. Ponadto cechà szczególnà dla tego gatunku sà du˝e mo˝liwoÊci zapadania
w stan anhydrobiozy, gdy wilgotnoÊç otoczenia spada poni˝ej minimum umo˝liwiajàcego ich
normalne funkcjonowanie. ZdolnoÊç ta pozwala im przetrwaç niesprzyjajàce okresy w obumar∏ych, zaschni´tych szczàtkach roÊlin, a w wypadku niektórych roÊlin w nasionach. W tym
stanie sà one cz´sto nieÊwiadomie rozprzestrzeniane na sàsiednie pola, a nawet do innych krajów lub na nowe kontynenty.
Wykrywanie i profilaktyka. èród∏em infekcji sà nicienie znajdujàce si´ w stanie anhydrobiozy w resztkach roÊlinnych pozostawionych na polu po sprzćie roÊlin z poprzedniego sezonu
albo zainfekowany materia∏ rozmno˝eniowy. Larwy wnikajà do cz´Êci podziemnych roÊlin: ∏odyg, bulw, cebul ale nie do korzeni. Na pora˝onej roÊlinie nicienie mo˝na znaleêç w zgrubia∏ych êdêb∏ach i w nabrzmia∏ych plewkach kwiatów oraz pomi´dzy ziarniakami i otaczajàcymi
je plewkami. W sezonie wegetacyjnym nicienie potrafià zejÊç do gleby z obumierajàcych roÊlin
i wniknàç do roÊlin sàsiednich.
Najpowszechniej zalecanym sposobem zapobiegania jest niedopuszczenie do zawleczenia
niszczyka zjadliwego na pola, na których dotàd nie wyst´puje przez kontrol´ materia∏u siewnego. Z zaka˝onego pola nale˝y usuwaç resztki po˝niwne. Stosowaç odpowiednie zmianowanie o ile wiadomo jaka rasa wyst´puje na polu. Bardzo skutecznà metodà uniknićia strat plonu jest uprawa odmian odpornych.
Rzepak ozimy i jary
Rzepak nale˝y do roÊlin odznaczajàcych si´ niewielkà wra˝liwoÊcià na atak szkodliwych nicieni paso˝ytniczych korzeni. Na liÊcie szkodników wymienia si´ màtwika burakowego (Heterodera schachtii), który jednak nie powoduje wyraênych objawów chorobowych i istotnych
strat w plonowaniu. Wi´kszà wra˝liwoÊç na ˝erowanie nicieni wykazujà odmiany jare ze
wzgl´du na krótszy okres wegetacji i mniejsze mo˝liwoÊci regeneracji uszkodzonego systemu
korzeniowego.
Natomiast cz´sta uprawa rzepaku w zmianowaniu z burakiem cukrowym, dla którego màtwik burakowy jest wa˝nym szkodnikiem, sprzyja utrzymywaniu si´ jego populacji w glebie na
sta∏ym poziomie.
27
PREMIUM FORTE I GOLD FORTE
Nowoczesne technologie w ochronie
pszenicy ozimej przed chorobami
Andrzej Brachaczek, Ryszard Bandurowski, DuPont
Ziarno zbó˝ jest wa˝nym surowcem dla przemys∏u spo˝ywczego, paszowego, farmaceutycznego. W naszym kraju, roczne zapotrzebowanie na zbo˝a wynosi oko∏o 28 mln ton, z tego potrzeby ˝ywieniowe stanowià oko∏o 4 mln ton pszenicy i ok. 0,7 mln ton ˝yta. Na pasz´ zu˝ywa
si´ ka˝dego roku ponad 20 mln ton ziarna. Coraz wi´kszego znaczenia nabiera równie˝ produkcja bioetanolu, do której obecnie wykorzystuje si´ ok. 1 mln ton ziarna. Niezale˝nie jednak od kierunku produkcji najwa˝niejszym zadaniem udanej uprawy zbó˝ jest uzyskanie wysokich plonów ziarna o odpowiednich parametrach jakoÊciowych. Dlatego te˝ w ka˝dej technologii produkcji ochrona roÊlin przed chorobami ma decydujàce znaczenie.
W technologii uprawy niezale˝nie od sytuacji zawsze warto planowaç uzyskanie mo˝liwie
jak najlepszego plonu ziarna spe∏niajàcego oczekiwane wymogi jakoÊciowe. W przypadku
uprawy pszenicy ozimej, niezale˝nie od przyj´tej technologii, nie mo˝na rezygnowaç z ochrony przed chorobami. Jednak w szczególnie trudnej sytuacji ekonomicznej trzeba szukaç rozwiàzaƒ optymalnych, jak najlepiej dostosowanych do warunków produkcji.
Firma DuPont od kilku ju˝ lat, dzi´ki wieloletniemu doÊwiadczeniu wynikajàcemu z badaƒ
w∏asnych oraz wspó∏pracy z wieloma wiodàcymi producentami pszenicy ozimej w Polsce, zajmuje si´ opracowywaniem zoptymalizowanych rozwiàzaƒ. Sà to technologie ochrony przed
chorobami dostosowane do kierunku produkcji oraz do poziomu jej intensyfikacji. W opracowaniu programów ochrony uwzgl´dnia si´ tak˝e warunki siedliskowe, bioràc pod uwag´ fakt,
˝e presja infekcyjna chorób jest wi´ksza tam, gdzie pszenic´ uprawia si´ po gorszym przedplonie, czy z zastosowaniem wysokich dawek nawo˝enia. Ponadto ze wzgl´du na to, i˝ patogeny chorobotwórcze stanowià zagro˝enie dla roÊlin pszenicy, a przez to dla plonu i jego jakoÊci w ciàgu ca∏ego okresu wegetacji, proponowane technologie DuPont uwzgl´dniajà ochron´ przed chorobami praktycznie do zbioru.
PREMIUM FORTE
W naszym kraju, znakomità wi´kszoÊç upraw pszenicy, prawie 70%, prowadzi si´ w tzw.
stanowiskach Êrednich, gdzie z powodu Êrednich warunków jak i oczekiwanych Êrednich plonów, zak∏ada si´ równie˝ technologie Êredniointensywne.
W 2006 roku po raz pierwszy opracowano elastyczne programy zwalczania chorób, które
sà uniwersalne i ∏atwo mogà byç dopasowane do aktualnych warunków. Programy przeznaczone dla technologii Êredniointensywnych znane sà pod ogólnà nazwà technologia
PREMIUM. W opracowaniu technologii PREMIUM uwzgl´dniono przebieg pogody w okresie
ostatnich zim i sytuacj´ fitosanitarnà ∏anów w ciàgu wegetacji. Na podstawie tych obserwacji
wiadomo, ˝e obecnie praktycznie zawsze wyst´pujà doskona∏e warunki pogodowe dla rozwoju ca∏ego spektrum wa˝nych chorób. W pszenicy sà to: choroby podstawy êdêb∏a, màczniak
prawdziwy, septorioza liÊci i k∏osów, rdza brunatna, brunatna plamistoÊç liÊci i fuzariozy,
w tym szczególnie niebezpieczna dla jakoÊci ziarna fuzarioza k∏osów.
Na podstawie stale prowadzonych na terenie ca∏ej Polski od kilku lat badaƒ i doÊwiadczeƒ
mikropoletkowych oraz ∏anowych mo˝na dziÊ stwierdziç, ˝e technologie PREMIUM charakteryzujà si´ bardzo wysokà skutecznoÊcià, a przy tym sà równie˝ bardzo atrakcyjne ekonomicznie.
W 2008 roku bardzo ju˝ szerokà palet´ fungicydów zbo˝owych DuPont wzbogacono o kolejny nowy Êrodek – Reveller® 280 SC, który pozwoli∏ na opracowanie kolejnych, jeszcze bardziej skutecznych a przy tym ekonomicznych rozwiàzaƒ. Stàd te˝ na sezon wegetacyjny 2009
roku opracowano nowà technologi´ – PREMIUM FORTE. Podobnie jak poprzednie rozwiàzania z serii PREMIUM, technologia PREMIUM FORTE jest przewidziana dla technologii Êredniointensywnych.
28
Program PREMIUM FORTE uwzgl´dnia stosowanie dwóch zabiegów fungicydowych
w terminach T1 oraz T2:
T1 – Podstawa ochrony. Pierwszy zabieg, wykonany pod koniec krzewienia lub na poczàtku strzelania w êdêb∏o pozwala na zabezpieczenie roÊlin przed sprawcami chorób ∏amliwoÊci
êdêb∏a, fuzarioz i szeregu chorób liÊci. Zastosowanie jakiegokolwiek fungicydu w okresie póêniejszym, np. w fazie liÊcia flagowego i k∏oszenia, ma sens tylko wtedy, kiedy zastosowano
w∏aÊciwà ochron´ we wczesnych fazach rozwojowych zbó˝. Pierwszy zabieg jest zatem kluczowà inwestycjà w technologii ochrony przed chorobami.
Wczesne pojawianie si´ chorób wymaga jak najwczeÊniejszego ich zwalczania. Ze wzgl´du
na du˝à liczb´ patogenów atakujàcych zbo˝a i wywo∏ujàcych kilka chorób (podsuszki, septoriozy, màczniak) niezb´dne jest stosowanie preparatów o szerokim spektrum zwalczanych
chorób. Ponadto, ochrona zbó˝ przed chorobami w tym okresie pozwala na opóênianie procesu zasychania dolnych liÊci, które tak˝e majà istotny udzia∏ w tworzeniu plonu, zw∏aszcza
u odmian krótkos∏omych. Mo˝liwe jest wić lepsze wykorzystanie potencja∏u plonotwórczego
roÊlin. Czas ochrony przed chorobami pierwszego zabiegu w technologii PREMIUM FORTE
trwa do 8 tygodni.
Fungicydy do pierwszego zabiegu
Alert® 375 SC – dobrze znany i sprawdzony Êrodek do zwalczania szerokiego spektrum chorób atakujàcych roÊliny ju˝ wczesnà wiosnà. Zastosowany w kompleksowych programach fungicydowych, do pierwszego zabiegu zapewnia wy˝sze plony. Ponadto wp∏ywa równie˝ na niektóre cechy jakoÊciowe ziarna. Alert® zastosowany do pierwszego zabiegu ma na przyk∏ad znaczàcy wp∏yw na wyrównanie ziarna i pozwala na uzyskanie wy˝szej masy tysiàca ziaren. Dzi´ki
d∏ugiemu okresowi dzia∏ania zastosowany na poczàtku strzelania w êdêb∏o (T1) zwalcza rozwijajàce si´ choroby i zabezpiecza roÊliny przed rozwojem nast´pnych, a˝ do poczàtku k∏oszenia.
Talius® 200 EC – wyjàtkowo skuteczny w zwalczaniu màczniaka przy jednoczesnym najd∏u˝szym okresie ochrony przed tà chorobà (do ponad 8 tygodni). Ponadto Talius® 200 EC, stymuluje w roÊlinach równie˝ naturalne reakcje odpornoÊciowe przeciwko innym chorobom, co dodatkowo wzmacnia obron´ przed infekcjami. Fungicyd ten wykazuje dzia∏anie zapobiegawcze
przewy˝szajàce dotychczas istniejàce rozwiàzania. Dlatego zapewnia ochron´ nie tylko opryskanych cz´Êci roÊliny, ale równie˝ nowych przyrostów. Jest to zwiàzane z istotnym zmniejszeniem ˝ywotnoÊci zarodników. Zapobiega to zatem infekcjom górnych liÊci i k∏osów oraz stymuluje naturalne mechanizmy odpornoÊciowe roÊlin jak np. dzia∏anie lokalnie systemiczne
oraz tzw. “efekt super halo” polegajàcy na dyfuzji substancji aktywnej. Zapewnia to ochron´
miejsc stosunkowo odleg∏ych od punktu naniesienia preparatu. Chronione sà równie˝ roÊliny
nieopryskane, a jedynie sàsiadujàce z tymi, na które naniesiono Talius® 200 EC.
T2/T3 – ochrona najwa˝niejszych organów kszta∏tujàcych plon – liÊcia flagowego i k∏osa.
Fungicyd do drugiego zabiegu
Reveller® 280 SC – dwusk∏adnikowy, zawierajàcy substancje aktywne z grupy strobiluryn
i triazoli do zapobiegawczego i interwencyjnego zwalczania szerokiego spektrum chorób
pszenicy ozimej. Charakteryzuje si´ dzia∏aniem wg∏´bnym i systemicznym. Zabezpiecza roÊliny
przed ca∏ym spektrum chorób, w∏àczajàc septoriozy i fuzariozy. Dzi´ki d∏ugiemu okresowi
dzia∏ania zastosowany w okresie rozwoju liÊcia flagowego (T2) zwalcza choroby i zabezpiecza
roÊliny przed rozwojem nast´pnych, a˝ do zbioru.
Technologia PREMIUM FORTE
PIERWSZY ZABIEG – w stadium T1
Alert 375 EC (0,8 l/ha) + Talius® 200EC (0,15 l/ha)
lub**
®
®
Alert 375 SC (0,6 l/ha) + Cerelux Plus 535 EC (0,3 l/ha) + Talius® 200 EC (0,15 l/ha)
®
** zalecany w sytuacji, jeÊli wczesnà wiosnà lub jeszcze jesienià stwierdza si´ bardzo silne zagro˝enie màczniakiem prawdziwym. Wskazany jest wtedy dodatek Êrodka zawierajàcego substancj´ aktywnà z grupy
morfolin, czyli np. Cerelux Plus® 535 EC. W praktyce sà to rejony o du˝ej iloÊci opadów oraz stanowiska
gdzie wyst´pujà gleby ci´˝kie tzw. mocne. Sà to np. rejony w Polsce po∏udniowej (opolskie) i na ˚u∏awach.
29
DRUGI ZABIEG – W STADIUM T2/T3
Reveller® 280 SC (0,8 l/ha)
Pszenica ozima
Technologia „PREMIUM FORTE”
T2/T3
T1
GOLD FORTE
W naszym kraju mamy oko∏o 16% stanowisk najlepszych, o najwi´kszym potencjale uzyskania wysokich plonów pszenicy ozimej. Jest to wsz´dzie tam, gdzie pszenic´ uprawia si´ na bardzo dobrych glebach, po dobrych przedplonach, stosujàc kwalifikowany materia∏ siewny,
optymalny termin siewu i wysokie dawki nawozów azotowych. W takiej sytuacji oczekiwania
co do plonów i ich jakoÊci sà najwi´ksze, a zatem warto tu inwestowaç w bardziej zaawansowane technologie produkcji i ochrony.
W 2007 roku firma DuPont z sukcesem wprowadzi∏a technologi´ GOLD z zastosowaniem
Êrodka Acanto® 250 SC, jako wiodàcego, obok Êrodka Talius® 200 EC komponentu. Podobnie
jak w przypadku technologii PREMIUM FORTE, w technologii GOLD FORTE uwzgl´dniono zastosowanie najnowszego produktu, jakim jest Reveller® 280 SC, który znaczàco wzmacnia technologi´ ochrony pod wzgl´dem biologicznym a jednoczeÊnie zdecydowanie podnosi jakoÊç
technologii, ca∏y czas przy optymalnym poziome nak∏adów na jej realizacj´. B´dzie to szczególnie bardzo istotnym zagadaniem w 2009 roku.
Technologia GOLD FORTE uwzgl´dnia stosowanie zabiegów fungicydowych w dwóch terminach – T1 oraz T2/T3. W zwiàzku z tym, ˝e przeznaczona jest do stosowania w pszenicy ozimej uprawianej w najlepszych stanowiskach, z zastosowaniem najbardziej intensywnych technologii, do pierwszego zabiegu w programie tym uwzgl´dnia si´ stosowanie trzech fungicydów wg schematu:
30
Program GOLD FORTE
PIERWSZY ZABIEG – w stadium T1
Acanto 250 SC (0,6 l/ha) + Talius® 200 EC (0,15 l/ha) + Escudo Forte® 375 CS (0,5 l/ha)
DRUGI ZABIEG – w stadium T2/T3
Reveller® 280 SC (1,0 l/ha)
®
Pszenica ozima
Technologia „GOLD FORTE”
T2/T3
T1
REVELLER® 280 SC I WIRTUOZ® 520 EC
NOWOÂCI W OCHRONIE ZBÓ˚ PRZED CHOROBAMI
Firma DuPont jest znanym na ca∏ym Êwiecie, producentem Êrodków ochrony roÊlin. Obecnie
w ofercie ma ju˝ bardzo bogatà palet´ fungicydów do ochrony zbó˝ przed chorobami. Mimo
to jednak w DuPont stale prowadzone sà badania nad nowymi Êrodkami i rozwiàzaniami w tej
dziedzinie. Obecnie wprowadzono na nasz rynek fungicyd Reveller® 280 SC.
Jest to Êrodek grzybobójczy przeznaczony do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie przed chorobami grzybowymi atakujàcymi liÊcie i k∏osy pszenicy ozimej, jćzmienia ozimego i jćzmienia jarego. Charakteryzuje si´ dzia∏aniem wg∏´bnym i systemicznym.
W sk∏ad Êrodka Reveller® 280 SC wchodzà dwie substancje aktywne:
• Pikoksystrobina, z grupy strobiluryn – 200 g w 1 litrze Êrodka
• Cyprokonazol, z grupy triazoli – 80 g w 1 litrze Êrodka.
Spektrum zwalczanych chorób:
• W pszenicy ozimej zwalcza takie choroby jak np.:
- màczniak prawdziwy,
- rdza brunatna,
- brunatna plamistoÊç liÊci,
- septorioza liÊci,
- septorioza plew,
- septorioza paskowana liÊci pszenicy.
31
• W jćzmieniu ozimym i jarym zwalcza takie choroby jak np.:
- rdza kar∏owa,
- rynchosporioza,
- plamistoÊç siatkowa jćzmienia.
Zabiegi tym Êrodkiem powinno wykonywaç si´ zapobiegawczo lub z chwilà pojawienia si´
pierwszych objawów chorób, w okresie od koƒca krzewienia do koƒca k∏oszenia zbó˝. W technologiach dwuzabiegowych Reveller® 280 SC polecany jest szczególnie do drugiego zabiegu,
czyli w okresie rozwoju liÊcia flagowego lub poczàtku k∏oszenia.
Zalecane dawka:
Reveller® 280 SC (0,8 – 1 l /ha)
Reveller® 280 SC powinien byç stosowany przemiennie z fungicydami zawierajàcymi
substancje aktywne z innych grup chemicznych. Dlatego te˝ Êrodek ten dobrze sprawdza si´
w programach ochrony przed chorobami, gdzie stanowi ich bardzo wa˝ny komponent,
zarówno w technologiach Êrednio jak i wysokonak∏adowych.
Formulacja:
koncentrat w postaci st´˝onej zawiesiny do rozcieƒczania wodà
Zalecana iloÊç wody:
200 – 400 l/ha
Zalecane opryskiwanie:
drobnokropliste
Drugim Êrodkiem, zupe∏nie nowym, który uzyska∏ rejestracj´ pod koniec roku 2008 jest
Wirtuoz® 520 EC. Jest to trzysk∏adnikowy fungicyd, idealny do zastosowania w pierwszym
zabiegu (faza T1) w ró˝nych technologiach ochrony pszenicy ozimej. Jest równie˝ zarejestrowany do ochrony pszen˝yta ozimego i jćzmienia jarego.
W sk∏ad Êrodka Wirtuoz® 520 EC wchodzà trzy substancje aktywne:
• Prochloraz, z grupy imidazoli – 300 g w 1 litrze Êrodka
• Tebukonazol, z grupy triazoli – 160 g w 1 litrze Êrodka
• Proquinazid, z grupy chinazolin – 40 g w 1 litrze Êrodka
Spektrum zwalczanych chorób:
• W pszenicy ozimej zwalcza takie choroby jak np.:
- rdza brunatna,
- brunatna plamistoÊç liÊci,
- fuzaryjna zgorzel podstawy êdêb∏a,
- ∏amliwoÊç êdêb∏a,
- septorioza plew,
- septorioza paskowana liÊci pszenicy.
32
• W pszen˝ycie ozimym zwalcza takie choroby jak np.:
- Brunatna plamistoÊç lisci
- Fuzarioza k∏osów
- Màczniak prawdziwy
- Rdza brunatna
- Septorioza paskowana liÊci
- Septorioza plew
• W jćzmieniu jarym zwalcza takie choroby jak np.:
- Màczniak prawdziwy
- Rdza kar∏owa
- Rynchosporioza
- PlamistoÊç siatkowa liÊci
DoÊwiadczenie mikropoletkowe, RSP Twardawa 2008
q/ha
100
92,38
90
80
70
66,79
60
50
40
30
20
10
0
Kontrola
T1 (Wirtuoz 1l/ha+Cerelux Plus 0,3 l/ha)
T2 (Reveller 1l/ha)
33
Pszen˝yto i ˝yto – nowoczesna technologia
w ochronie przed chorobami
Andrzej Brachaczek, Joanna Cybulska-Augustyniak, DuPont
Uprawa pszenicy ozimej zajmuje w Polsce zdecydowanie najwi´kszà powierzchni´ i jednoczeÊnie jest to gatunek o powszechnie znanej koniecznoÊci ochrony przed chorobami. Jednak
post´pujàca intensyfikacja produkcji innych gatunków zbó˝, doskonalenie technologii ich
uprawy, wprowadzanie nowych bardziej produktywnych odmian sprawia, ˝e koniecznoÊcià
staje si´ równie˝ ochrona przed chorobami takich gatunków jak np. pszen˝yto i ˝yto.
Pszen˝yto
Uprawa pszen˝yta ozimego cieszy si´ du˝à i rosnàcà popularnoÊcià. Powoli znaczenia nabiera równie˝ uprawa pszen˝yta jarego. Od wielu lat obserwuje si´ sta∏à tendencj´ wzrostu
powierzchni uprawy tego gatunku, która wynosi ju˝ ponad 1 mln hektarów i przekroczy∏a
15% ogólnej powierzchni zasiewów. W niektórych regionach Polski, np. w Wielkopolsce jest
to bardzo wa˝ne, wysokoplenne zbo˝e paszowe, zajmujàce tam ponad 20% zasiewów. Prawie 20% upraw zajmuje pszen˝yto w takich regionach jak: województwo kujawsko-pomorskie i podlaskie. Do niedawna pszen˝yto uznawane by∏o za gatunek odporny na choroby, a na
pewno bardziej odporny ni˝ pszenica i ˝yto. Ostatnio jednak, ze wzgl´du na zwi´kszajàcà si´
powierzchni´ uprawy tego zbo˝a, intensyfikacj´ nawo˝enia, jak i ogólny wzrost presji infekcyjnej chorób, wzrasta równie˝ pora˝enie pszen˝yta chorobami liÊci, êdêbe∏ i k∏osów. Dlatego
te˝ coraz cz´Êciej zachodzi potrzeba stosowania fungicydów równie˝ w uprawie tego gatunku. Dzi´ki ich zastosowaniu uzyskuje si´ znaczàce zwi´kszenie plonu ziarna o lepszej jakoÊci.
W doÊwiadczeniach prowadzonych w ostatnich latach przez firm´ DuPont, z odmianami pszen˝yta, zwi´kszenie poziomu intensywnoÊci uprawy i wprowadzenie ochrony chemicznej przed chorobami spowodowa∏o zwi´kszenie plonu ziarna przeci´tnie o ponad 10 dt/ha. SpoÊród porównywanych kilkunastu odmian tylko jedna nie zareagowa∏a znaczàcà zwy˝kà plonu. Natomiast szczególnie du˝e zwi´kszenie plonu pod wp∏ywem zastosowania programów ochrony uzyskano
w uprawie odmian: Baltico, Hewo, Hortensjo, Kazo, Magnat, Moderato, Pawo, Todan, Witon.
Plonowanie odmian pszen˝yta ozimego, prowadzonych wg. technologii fungicydowej
DuPont na plantacji pokazowej ZD Paw∏owice 2008
W firmie DuPont, podobnie jak latach ubieg∏ych, na sezon 2009 r. opracowano dwa programy ochrony pszen˝yta przed chorobami. Zale˝nie od przyj´tego poziomu intensywnoÊci uprawy, warunków siedliskowych oraz wybranej odmiany i realnego zagro˝enia przez choroby
mo˝na zastosowaç program dwu- lub jednozabiegowy.
Technologia dwuzabiegowa – polecana w technologiach intensywnych, oraz w przypadku
zagro˝enia przez choroby podstawy êdêb∏a a tak˝e choroby êdêbe∏ i liÊci. Szczególnie wskazana
w regionach takich jak województwo: wielkopolskie, kujawsko-pomorskie i lubelskie
34
T1: Alert® 375 SC 0,8 l/ha + Talius® 200 EC 0,15 l/ha
T2: Charisma® 207 EC 1,0 l/ha
Pszen˝yto
Technologia „Dwuzabiegowa”
Escudo® Forte 0,8 l/ha
Alert® 0,8 l/ha
+
Talius® 0,15 l/ha
lub
Charisma® 1 l/ha
Technologia jednozabiegowa – polecana w technologiach Êrednio intensywnych, w przypadku zagro˝enia g∏ównie przez choroby êdêbe∏ i liÊci, jak np. rdze i màczniak. Mo˝e byç zalecana w takich regionach jak np. województwo mazowieckie i ∏ódzkie.
Pszen˝yto
Technologia „Jednozabiegowa”
Alert® 0,8 l/ha
+
Talius® 0,15 l/ha
˚yto
Mimo systematycznie zmniejszajàcej si´ powierzchni uprawy, ˝yto stale zajmuje wa˝ne
miejsce w naszych zasiewach. Powierzchnia zasiewów stale wynosi ponad 1 mln hektarów.
W powszechnej ocenie ˝yto uchodzi za gatunek odporny na choroby, gdy tymczasem mo˝e
byç na nie bardziej wra˝liwe ni˝ pszen˝yto. Szczególnie dotyczy to odmian mieszaƒcowych,
coraz powszechniej stosowanych w uprawie. Ze wzgl´du na du˝à zimotrwa∏oÊç i zwiàzanym
z tym rozwojem ˝yta nawet w okresach niskiej, ale dodatniej temperatury do pora˝enia przez
35
choroby mo˝e dojÊç ju˝ jesienià. W przypadku wystàpienia opadów Êniegu i braku mrozów,
powa˝nym zagro˝eniem dla ˝yta mo˝e byç pleÊƒ Êniegowa. W stanowisku po zbo˝ach i przy
wysokich dawkach azotu ˝yto mo˝e byç ponadto pora˝one chorobami podstawy êdêb∏a. Dla
˝yta szczególne znaczenie ma ochrona êdêb∏a, gdy˝ to w∏aÊnie ta cz´Êç roÊliny, a nie liÊç flagowy jak u pszenicy, produkuje najwićej asymilatów, które potem sà gromadzone w ziarnie
i stanowià o wielkoÊci plonu. W okresie wzrostu êdêb∏o mo˝e byç pora˝one rdzà brunatnà,
màczniakiem czy rynchosporiozà. Choroby te rozwijajà si´ najcz´Êciej na plantacjach nawo˝onych wiekszymi dawkami azotu. DoÊwiadczenia polowe prowadzone przez DuPont jak i niezale˝ne oÊrodki badawcze wskazujà, ˝e stosowanie nalistnych zabiegów fungicydowych powoduje znaczàce zwi´kszenie plonu ziarna, cz´sto wi´ksze ni˝ w przypadku innych zbó˝.
Podobnie jak dla pszen˝yta, w firmie DuPont opracowano dwa programy ochrony ˝yta
przed chorobami. Zale˝nie od odmiany, przyj´tego poziomu intensywnoÊci uprawy i zagro˝enia przez choroby mo˝na zastosowaç program jedno- lub dwuzabiegowy.
Technologia jednozabiegowa – polecana w technologiach Êrednio intensywnych, w przypadku zagro˝enia g∏ównie przez choroby êdêbe∏ i liÊci, jak np. rdze i màczniak.
˚yto populacyjne
Technologia „Jednozabiegowa”
Alert® 1 l/ha
Technologia dwuzabiegowa – polecana dla odmian mieszaƒcowych, w technologiach
intensywnych.
˚yto hybrydowe
Technologia „Dwuzabiegowa”
Alert® 0,6 l/ha
+
Cerelux® Plus 0,3 l/ha
+
Talius® 0,15 l/ha
36
Acanto® 0,6 l/ha
+
Escudo® Forte 0,4 l/ha
Nowoczesne technologie w ochronie przed
chorobami jćzmienia jarego i ozimego
Andrzej Brachaczek, Joanna Cybulska-Augustyniak, DuPont
Jćzmieƒ jest cenionym zbo˝em paszowym a tak˝e jest wa˝nym surowcem dla przemys∏u,
g∏ównie browarniczego. Uprawa jćzmienia, g∏ównie formy jarej cieszy si´ w Polsce du˝à popularnoÊcià. Obecnie zasiewy jćzmienia zajmujà ponad 1 mln hektarów, co sprawia, ˝e gatunek ten zajmuje trzecie miejsce pod wzgl´dem powierzchni uprawy, po pszenicy ozimej i ˝ycie.
Odmiany ozime jćzmienia, chocia˝ bardzo plenne nie cieszà si´ du˝à popularnoÊcià ze
wzgl´du na ich s∏abà zimotrwa∏oÊç, najs∏abszà spoÊród wszystkich zbó˝ ozimych. Ich uprawa
jest stosunkowo bezpieczna jedynie w niektórych regionach Polski, na przyk∏ad na Pomorzu
Zachodnim, czy Opolszczyênie. W latach o sprzyjajàcych warunkach pogodowych, jeÊli w zimie
nie wystàpià silne mrozy, nawet na glebach s∏abszych, ale o uregulowanym odczynie, zbli˝onym do oboj´tnego, jćzmieƒ ozimy jest najlepiej plonujàcym zbo˝em. Jednak˝e w wi´kszoÊci kraju, w uprawie dominujà odmiany jare.
Jćzmieƒ spoÊród wszystkich zbó˝, zarówno jego odmiany jare jak i ozime, jest gatunkiem
pora˝anym przez najwi´kszà liczb´ chorób. Powa˝ne zagro˝enie stanowià dla niego choroby
pszenicy, ˝yta i pszen˝yta takie jak: choroby podstawy êdêb∏a, màczniak prawdziwy, brunatna
plamistoÊç liÊci, fuzarioza liÊci, rdze êdêb∏owa i ˝ó∏ta, septorioza i fuzarioza k∏osów. Ponadto
jćzmieƒ jest dodatkowo atakowany prze choroby specyficzne tylko dla tego gatunku jak np.:
rdza kar∏owa jćzmienia, rynchosporioza, plamistoÊç siatkowa i pasiastoÊç jćzmienia.
Jćzmieƒ jary
Jćzmieƒ jary charakteryzuje si´ stosunkowo krótkim okresem wegetacji, dlatego te˝ jego
ochron´ przed chorobami, w wielu przypadkach mo˝na ograniczyç do jednego zabiegu. Trzeba jednak dostosowaç jà nie tylko do poziomu intensywnoÊci uprawy, ale równie˝ do kierunku produkcji, czyli przeznaczenia ziarna. W przypadku uprawy jćzmienia paszowego, w warunkach uprawy Êredniointensywnej, przy normalnych warunkach presji infekcyjnej chorób,
polecana jest technologia jednozabiegowa z zastosowaniem Êrodka Cerelux® Plus 535 EC.
W przypadku uprawy jćzmienia jarego na cele browarne mo˝na stosowaç równie˝ technologi´ jednozabiegowà, jednak z zastosowaniem fungicydu Reveller® 280 SC. Jest to technologia
– JEDNOZABIEGOWA BROWAR. W przypadku bardzo silnej presji infekcyjnej chorób, jak równie˝ uprawy odmian szczególnie wra˝liwych np. na màczniaka prawdziwego lepiej zastosowaç technologi´ DWUZABIEGOWÑ BROWAR. Wybór technologii w ka˝dym przypadku powinien wynikaç z warunków siedliskowych i poziomu zagro˝enia chorobami.
Jćzmieƒ jary
Technologia Jednozabiegowa
Cerelux® Plus
0,8 l/ha
37
Technologia JEDNOZABIEGOWA BROWAR
dla odmian jćzmienia browarnego
Jćzmieƒ jary
Technologia jednozabiegowa
„Browar”
Reveller® 1 l/ha
Technologia DWUZABIEGOWA BROWAR
dla odmian jćzmienia browarnego
Jćzmieƒ jary
Technologia dwuzabiegowa
„Browar”
T1
Acanto® 0,6 l/ha
+
Talius® 0,15 l/ha
38
T2
Charisma® 1 l/ha
Pszenica jara
Pszenica jara mimo gorszej wymiarowoÊci ni˝ ozima charakteryzuje si´ ziarnem o bardzo
dobrej jakoÊci wypiekowej. Znakomità wi´kszoÊç obecnie zarejestrowanych odmian stanowià
odmiany jakoÊciowe i chlebowe. WÊród odmian jarych jest te˝ kilka zaliczanych do klasy elitarnej, czyli najcenniejszej pod wzgl´dem jakoÊci wypiekowej. Dlatego te˝ w ca∏ym kraju obserwuje si´ rosnàce zainteresowanie uprawà tej formy pszenicy.
Pszenica jara jest atakowana przez t´ samà grup´ chorób, które wyst´pujà w pszenicy ozimej, dlatego zasady ochrony jak i dobór fungicydów sà podobne do ochrony pszenicy ozimej.
Dobrze przy tym pami´taç, ˝e pszenic´ jarà ch´tnie uprawia si´ w stanowisku po buraku cukrowym. JeÊli uprawiana jest przemiennie z burakiem (w rejonach o du˝ej koncentracji uprawy buraka cukrowego), to rozwijajàce si´ na niej grzyby z rodzaju Fusarium mogà byç przyczynà wyst´powania zgnilizn korzeni na buraku. Ze wzgl´du jednak na krótszy okres wegetacji, nawet w przypadku bardzo intensywnych technologii, najcz´Êciej poleca si´ stosowanie
jednego lub dwóch zabiegów fungicydowych. Jak wskazujà badania polowe, stosowanie fungicydów DuPont w uprawie pszenicy jarej, nawet w warunkach niedu˝ej presji infekcyjnej chorób, poprawia takie cechy plonu ziarna jak np.: wyrównanie, g´stoÊç, masa tysiàca ziaren.
Technologia jednozabiegowa
Polecana w technologiach Êrednio intensywnych, w przypadku zagro˝enia g∏ównie przez
choroby êdêbe∏ i liÊci, jak np. rdze i màczniak.
T2: Escudo® Forte 375 CS 0,8 l/ha
Technologia dwuzabiegowa
Polecana dla odmian bardziej wra˝liwych na choroby (najlepszych jakoÊciowo), w technologiach intensywnych, oraz w przypadku zagro˝enia przez choroby podstawy êdêb∏a, fuzariozy a tak˝e choroby êdêbe∏ i liÊci.
T2: Charisma® 207 EC 0,75 l/ha
39
DuPont – oferta w kukurydzy
S∏awomir Sylwestrzak, DuPont
Uprawa kukurydzy na ziarno od wielu lat, cieszy si´ du˝ym powodzeniem. G∏ównà przyczynà takiego zainteresowania jest szeroki wybór odmian dobrze dobranych do polskich warunków i mo˝liwy do uzyskania wysoki plon ziarna. Najwy˝szy ze wszystkich zbó˝. Kukurydza jest
przede wszystkim êród∏em dobrej paszy. Ponadto dla wielu przedsi´biorców rolnych stale jest
istotnà uprawà z punktu widzenia przep∏ywów finansowych w gospodarstwie.
Niestety mimo wielu zalet, uprawa kukurydzy ma te˝ swoje trudne strony. Jest gatunkiem
bardzo wra˝liwym a jednoczeÊnie podatnym na zachwaszczenie. Przyczynami du˝ej podatnoÊci kukurydzy na zachwaszczenie sà:
• uprawa w ma∏ej obsadzie (85 – 95 tys. szt/ha),
• uprawa w szerokie rz´dy,
• bardzo powolny poczàtkowy wzrost kukurydzy, w g∏ównej mierze determinowany
temperaturà i nas∏onecznieniem.
W warunkach, kiedy wiosnà cz´sto wyst´puje niska temperatura, pojawiajà si´ lekkie przymrozki i dni pochmurne, w zasiewach kukurydzy znacznie lepiej rozwijajà si´ chwasty ni˝ kukurydza. Ponadto coraz cz´Êciej pojawiajà si´ równie˝ gatunki nowe, wczeÊniej niespotykane,
jak równie˝ w du˝ym nasileniu wyst´pujà takie, które do niedawna nie stanowi∏y realnego zagro˝enia. Dobre warunki do wschodów majà tu praktycznie wszystkie gatunki chwastów, ale
typowe i niebezpieczne dla kukurydzy sà chwasty ciep∏olubne, póêno wschodzàce takie jak:
chwastnica jednostronna, w∏oÊnice, szar∏at szorstki czy psianka czarna. Coraz cz´Êciej w kukurydzy problem stanowià te˝ samosiewy rzepaku, chwastnica jednostronna i chwasty wieloletnie jak np.: perz w∏aÊciwy i ostro˝eƒ polny. Ponadto w uprawie tej mogà pojawiç si´ masowo
gatunki specyficzne dla zbó˝ jak chwasty rumianowate, miot∏a zbo˝owa, przytulia czepna,
mak polny, chaber b∏awatek lub chwasty typowe dla okopowych, jak np. komosa bia∏a, rdesty
czy powój. Zaniechanie zwalczania chwastów we wczesnym okresie rozwoju kukurydzy mo˝e
doprowadziç do ca∏kowitego jej zag∏uszenia, szczególnie, ˝e progi ekonomicznej szkodliwoÊci
wi´kszoÊci gatunków sà bardzo niskie. Wynoszà zaledwie kilka sztuk na 1m2. W przypadku
ostro˝enia próg ten wynosi 0,5 roÊliny na 1m2.
Du˝a ró˝norodnoÊç gatunkowa chwastów i ich du˝a liczebnoÊç wynika mi´dzy innymi ze
sposobu uprawy kukurydzy. Jak rzadko, który gatunek dobrze znosi ona upraw´ nawet w d∏ugotrwa∏ej monokulturze. Ponadto bardzo dobrze sprawdza si´ w technologii z zastosowaniem
uproszczeƒ uprawowych takich jak siew bezpoÊredni, co u∏atwia organizacj´ produkcji w gospodarstwie oraz gwarantuje w efekcie koƒcowym dobry i stabilny wynik ekonomiczny.
Jednym ze sposobów zwalczania chwastów w takim uproszczonym systemie uprawy kukurydzy by∏o stosowanie herbicydów triazynowych. Doprowadza∏o to jednak doÊç szybko do wykszta∏cania odpornoÊci na triazyny niektórych chwastów i w efekcie do niebezpiecznej kompensacji takich gatunków. Zjawisko uodparniania si´ chwastów jak i niekorzystne dzia∏anie
triazyn na Êrodowisko (d∏ugotrwa∏y rozk∏ad, zanieczyszczenia gleby i wód gruntowych) spowodowa∏y, ˝e w 2007 roku zdecydowano o wycofaniu tych Êrodków ze stosowania w polskim
rolnictwie. Na rynku herbicydów zrobi∏a si´ ogromna luka i zaczà∏ sie czas poszukiwania nowych, kompleksowych rozwiàzaƒ, nowych mieszanin.
Firma DuPont w sezonie 2008 wprowadzi∏a na polski rynek Êrodek Accent® 75 WG.
Jest herbicydem do stosowania nalistnie, w celu powschodowego zwalczania chwastów jednoliÊciennych takich jak: perz w∏aÊciwy i gatunki prosowate oraz niektórych chwastów dwuliÊciennych.
Zabieg najlepiej wykonaç, gdy kukurydza ma rozwini´te od 2 do 8 liÊci. Jest to najd∏u˝szy
czas dla wykonania zabiegu spoÊród wszystkich dost´pnych na rynku Êrodków.
Natomiast w przypadku chwastów najlepiej jeÊli:
• wi´kszoÊç roÊlin perzu osiàgnie wysokoÊç 15 – 20 cm (perz ma wtedy 4-7 liÊci),
• roÊliny chwastnicy jednostronnej i innych chwastów prosowatych znajdujà si´ w fazie
od 3 liÊci do koƒca krzewienia,
• wi´kszoÊç chwastów dwuliÊciennych znajduje si´ w fazie 2 – 4 liÊci rozwini´tych.
40
Accent® 75 WG stosuje si´ ∏àcznie z adiuwantem Trend® 90 EC w dawce:
Accent® 75 WG (60 – 80 g/ha) + Trend® 90 EC (0,1%)
lub w dawce dzielonej
®
I zabieg – Accent 75 WG (50 g/ha) + Trend® 90 EC (0,1%)
II zabieg – (10 do 14 dni po pierwszym zabiegu, nie póêniej ni˝ do stadium 8 liÊci kukurydzy)
Accent® 75 WG (30 g/ha) + Trend® 90 EC (0,1%)
W 2009 roku zostanie zaoferowane Paƒstwu kolejne nowe rozwiàzanie na chwasty
w kukurydzy.
NOWOÂå – HECTOR® 53,6 WG
Jest to selektywny Êrodek chwastobójczy o dzia∏aniu systemicznym do powschodowego, zwalczania rocznych chwastów jednoliÊciennych i niektórych dwuliÊciennych w uprawie kukurydzy.
Wra˝liwoÊç chwastów
Hector® 53,6 WG przeznaczony jest do zwalczania chwastnicy jednostronnej i innych chwastów jednoliÊciennych a tak˝e niektórych gatunków dwuliÊciennych, takich jak np.: chaber b∏awatek, fio∏ek polny, przetaczniki czy rdesty.
Substancja aktywna i formulacja
Hector® 53,6 WG jest herbicydem zawierajàcym dwie substancje aktywne – pochodne sulfonylomocznika: nikosulfuron i rimsulfuron.
Podobnie jak herbicyd Accent® 75 WG wyst´puje w postaci granul do sporzàdzania
zawiesiny wodnej.
Nast´pstwo roÊlin
W przypadku koniecznoÊci wczeÊniejszej likwidacji plantacji, jako roÊlin´ nast´pczà bez
ograniczeƒ mo˝na siaç kukurydz´. Natomiast w normalnym zmianowaniu, jesienià po zaoraniu
pola, mo˝na siaç zbo˝a ozime. Wiosnà nast´pnego roku mo˝na uprawiaç wszystkie roÊliny.
Sposób dzia∏ania
Hector® 53,6 WG pobierany jest g∏ównie poprzez liÊcie i szybko przemieszczany w roÊlinie,
wstrzymujàc jej wzrost i rozwój. Wzrost chwastów zostaje zahamowany wkrótce po zastosowaniu Êrodka. Nast´pnie pojawia si´ stopniowe przebarwianie si´ roÊlin. Chwasty zamierajà
ca∏kowicie w czasie od 10 do 25 dni po wykonaniu zabiegu. Ârodek dzia∏a najskuteczniej na
m∏ode intensywnie rosnàce chwasty. Ciep∏a i wilgotna pogoda przyspiesza dzia∏anie Êrodka,
natomiast ch∏ody i susza mogà je opóêniç.
Zakres stosowania, terminy i dawki
Hector® 53,6 WG przeznaczony jest do stosowania nalistnego. Mo˝e byç on bezpiecznie stosowany powschodowo, w najszerszym zakresie stadiów rozwojowych, od 2 do 8 liÊci kukurydzy. Warto przy tym podkreÊliç, ˝e jest to podobnie jak Accent® 75 WG Êrodek bezpieczny dla
odmian kukurydzy. Hector® 53,6 WG stosuje si´ ∏àcznie z adiuwantem Trend® 90 EC.
Hector® 53,6 WG (70 – 90 g/ha) + Trend® 90 EC (0,1%)
Formulacja granulatu pozwala na bardzo elastyczne tworzenie mieszanin z innymi
herbicydami zarejestrowanymi w kukurydzy. Na bazie wielu doÊwiadczeƒ i praktyki rolniczej
informujemy, ˝e Hector® 53,6 WG by∏ stosowany w nast´pujacych kompozycjach:
Hector® 53,6 WG 70 g/ha + bromoksynil® 250 SC 1 l/ha + Trend 90® EC 0,1%
Hector® 53,6 WG 70 g/ha + terbutyloazyna 500 SC 1,5 l/ha + Trend® 90 EC 0,1%
Hector® 53,6 WG 70 g/ha + dikamba/tritosulfuron 75 WG 0,2 kg/ha + Trend® 90 EC 0,1%
Hector® 53,6 WG 70 g/ha + bentazon/dikamba 410 SL 2 l/ha + Trend® 90 EC 0,1%
Hector® 53,6 WG 70 g/ha + 2,4 D/dikamba 464 SL + Trend® 90 EC 0,1%
Hector® 53,6 WG 70 g/ha + florasulam/2,4 D 306 SE 0,4 l/ha Trend® 90 EC 0,1%
Hector® 53,6 WG 70 g/ha + 2,4 D 600 SL 0,5 l/ha + Trend® 90 EC 0,1%
Hector® 53,6 WG 70 g/ha + dikamba® 480 SL 0,5 l/ha + Trend® 90 EC 0,1%
41
W celu zaoferowania gotowego rozwiàzania, które ma poszerzyç spektrum zwalczanych
gatunków chwastów dwuliÊciennych, ze szczególnym uwzgl´dnieniem komosy bia∏ej,
oferujemy Paƒstwu kompleksowe rozwiàzanie w postaci zestawu komercyjnego.
NOWOÂå – ZESTAW HECTOR® 53,6 WG – ZEAGRAN® 340 SE
Taki zestaw wystarcza na 2,5 ha. W jednym opakowaniu zbiorczym znajduje si´ 175 g
opakowanie Êrodka Hector® 53,6 WG, 5 l opakowanie Êrodka Zeagran® 340 SE i wspomagacz Trend®
Proponujemy nast´pujàce dawki na hektar:
Hector® 53,6 WG (70 g/ha) + Zeagran® 340 SE (1,6 – 2 l/ha) + Trend® 90 EC (0,1%)
SDOO D∏ubczyce 2008
– kontrola
SDOO D∏ubczyce 2008
– po zabiegu mieszaninà Hector 70
g/ha + Zeagran 1,8 l/ha
W ofercie DuPont do zwalczania chwastów w kukurydzy, nadal pozostajà dobrze znane
i sprawdzone Êrodki Titus® 25 WG oraz Refine® 75 WG.
Titus® 25 WG
Titus® 25 WG mo˝e byç stosowany samodzielnie lub w mieszankach. Jest równie˝ dobrym
rozwiàzaniem wsz´dzie tam, gdzie zachodzi koniecznoÊç uzupe∏nienia dzia∏ania herbicydów
przedwschodowych.
PROGRAMY:
Titus® 25 WG w programach zwalczania perzu oraz innych chwastów jednoliÊciennych,
w tym tak˝e chwastnicy jednostronnej, oraz gatunków dwuliÊciennych z uwzgl´dnieniem
komosy bia∏ej.
T1 (Powschodowo na chwasty dwuliÊcienne w fazie 2 – 6 liÊci i jednoliÊcienne
do fazy poczàtku krzewienia chwastów)
Titus® 25 WG (30 – 40 g/ha) + Mustang® 306 SE (0,6 l/ha) + Trend® 90 EC 0,1%
Titus® 25 WG w zwalczaniu perzu oraz chwastów jednorocznych, jednoliÊciennych:
Jednorazowo (gdy roÊliny perzu osiàgnà 15 – 25 cm wysokoÊci)
Titus® 25 WG (60 g/ha) + Trend® 90 EC (0,1%)
W dwóch zabiegach (polecany w przypadkach silnego wyst´powania perzu
i przy roz∏o˝onych w czasie wschodach tego chwastu)
I zabieg (w stadium 2 – 3 liÊci perzu)
42
II zabieg (po up∏ywie 15 – 20 dni od pierwszego zabiegu
lub w momencie wtórnych odrostów perzu)
Refine® 75 WG – Zwalczanie chwastów dwuliÊciennych w kukurydzy
Refine® 75 WG jest herbicydem firmy DuPont przeznaczonym do powschodowego zwalczania szeregu gatunków chwastów dwuliÊciennych w kukurydzy.
Jest Êrodkiem nalistnym, przez co jego dzia∏anie jest w minimalnym stopniu uzale˝nione od
przebiegu pogody. Przy niskich kosztach zabiegu zapewnia wysokà skutecznoÊç zwalczania
szerokiej gamy chwastów dwuliÊciennych.
Refine® 75 WG (10 – 15g/ha)
Programy zwalczania chwastów w kukurydzy. DuPont 2009 r.
Accent® 75 WG 60-80 g/ha
faza 2-8 liÊci kukurydzy
Chwasty jednoliÊcienne, niektóre dwuliÊcienne
lub
Hector® 53,6 WG 70-90 g/ha
Chwastnica jednostronna i inne chwasty
jednoliÊcienne, niektóre dwuliÊcienne
lub
Steward® 30 WG*
125-170 g/ha
Titus® 25 WG 50-60 g/ha
Perz i inne chwasty jednoliÊcienne,
niektóre dwuliÊcienne
lub
Omacnica
prosowianka
Hector® 53,6 WG 70 g/ha
+ Zeagran® 340 SE 2l/ha
lub
Chwastnica jednostronna i inne chwasty jednoliÊcienne,
komosa bia∏a i inne chwasty dwuliÊcienne
lub
00 09
10
11
12
14
15
16
17
34
53
63
* Êrodek w koƒcowej fazie rejestracji
Ju˝ wkrótce – Steward® 30 WG na szkodniki w kukurydzy
Steward® 30 WG jest znanym od kilku lat insektycydem do zwalczania wa˝nych szkodników
w uprawach sadowniczych i warzyw. Jak wskazujà badania polowe, prowadzone przed firm´
DuPont w wielu krajach Europy, Steward® 30 WG charakteryzuje si´ równie˝ bardzo wysokà
skutecznoÊcià zwalczania groênych szkodników w uprawie kukurydzy takich jak np.: omacnica
prosowianka. W Polsce aktualnie dobiega koƒca rejestracja tego Êrodka, jako insektycydu zalecanego w uprawie kukurydzy.
43
DuPont dla buraka cukrowego.
Grzegorz Chmielniak, DuPont
Ochrona plantacji buraka cukrowego przed chwastami pozostaje ciàgle jednym z trudniejszych i wa˝niejszych elementów ka˝dej technologii uprawy tego gatunku. Obecnie najbardziej
popularne jest stosowanie herbicydów w trzech dawkach dzielonych. Sà to z regu∏y zabiegi nalistne, ewentualnie poprzedzone jednym zabiegiem doglebowym, wykonanym posiewnie. Mimo bardzo dynamicznego post´pu we wdra˝aniu nowych Êrodków i ca∏ych technologii ochrony, na plantacji buraka cukrowego stale bardzo wa˝ne jest, aby zabiegi przeprowadzaç
w okresie, kiedy chwasty sà jeszcze bardzo ma∏e. Najpóêniej do stadium pierwszej pary liÊci
w∏aÊciwych, bez wzgl´du na stadium rozwoju buraka cukrowego.
Prawid∏owo przeprowadzone zabiegi muszà utrzymaç pole ca∏kowicie wolne od chwastów
przynajmniej w czasie pierwszych 8 tygodni po wschodach.
Ze wzgl´du na ogromnà ró˝norodnoÊç wyst´pujàcych chwastów, jak równie˝ bardzo d∏ugiego okresu mo˝liwoÊci ich wschodów i intensywnego rozwoju ciàgle nie ma mo˝liwoÊci
zwalczania wszystkich chwastów jednym Êrodkiem. Niektóre gatunki muszà byç zwalczane
tylko specyficznym preparatem. Na przyk∏ad rdesty, czy blekot pospolity sà skutecznie zwalczane jedynie przez herbicyd Safari® 50 WG, a z∏ocieƒ polny przez Venzar® 80 WP. Wiadomo
tak˝e, ˝e lenacyl, substancja aktywna herbicydu Venzar® 80 WP pozostaje najd∏u˝ej w glebie
spoÊród wszystkich substancji aktywnych dotychczas stosowanych w buraku cukrowym. Dlatego te˝ dodatek tego Êrodka do ostatniego zabiegu znaczàco przed∏u˝a dzia∏anie programu. Najlepszy efekt chwastobójczy mo˝na wić uzyskaç stosujàc umiej´tnie mieszaniny substancji aktywnych.
Dobry program herbicydowy umo˝liwia skuteczne zwalczanie chwastów jeszcze przed
wschodami buraka cukrowego. JednoczeÊnie jednak substancje aktywne muszà byç tak dobrane, aby zapewniç mo˝liwie d∏ugotrwa∏y efekt chwastobójczy, co zabezpieczy roÊliny buraka przed zachwaszczeniem wtórnym, pojawiajàcym si´ latem, np. na skutek intensywnych
opadów deszczu.
Najlepiej wybraç gotowy program zalecany przez producenta. Wiadomo, ˝e program taki
jest sprawdzony w warunkach doÊwiadczeƒ polowych zarówno pod wzgl´dem spektrum i skutecznoÊci zwalczanych gatunków chwastów, jak i bezpieczeƒstwa dla buraka cukrowego.
OczywiÊcie program powinien byç równie˝ mo˝liwie najtaƒszy.
W firmie DuPont, od wielu lat, na podstawie licznie prowadzonych badaƒ terenowych,
opracowywane sà programy uwzgl´dniajàce rodzaj i poziom zachwaszczenia, przebieg wegetacji wiosennej i letniej, jak równie˝ zró˝nicowane warunki ekonomiczne gospodarstw prowadzàcych produkcje buraka.
W proponowanych przez firm´ DuPont programach herbicydowych kluczowym sk∏adnikiem jest herbicyd Safari® 50 WG. Pobierany jest on g∏ównie przez liÊcie i szybko przemieszczany w roÊlinie. W ciàgu kilku dni liÊcie chwastów ulegajà przejaÊnieniu, ˝ó∏knićiu, bràzowieniu
i w efekcie roÊliny obumierajà.
Dzia∏anie Safari® 50 WG jest tym lepsze i szybsze im warunki atmosferyczne sà korzystniejsze dla wzrostu i rozwoju roÊlin.
44
Ponadto Safari® 50 WG odznacza si´ bardzo szerokim spektrum zwalczanych gatunków,
lepszym ni˝ wiele innych produktów. Jest najlepszym Êrodkiem do zwalczania chwastów rumianowatych, samosiewów rzepaku, bodziszków, psianki czarnej, chabra b∏awatka czy blekotu pospolitego. Nale˝y do grupy herbicydów najlepiej zwalczajàcych przytuli´ czepnà i rdesty.
Ponadto Safari® 50 WG tak˝e bardzo skutecznie zwalcza np.: szar∏at szorstki, kurzyÊlad polny,
tasznik pospolity, wilczomlecz obrotny, komos´ strza∏kowatà, poziewnik szorstki, ˝ó∏tlic´
drobnokwiatowà, jasnoty, niezapominajk´ polnà, rzodkiew Êwirzep´, gorczyc´ polnà, tobo∏ki
polne, pokrzyw´ ˝egawk´, przetacznik perski.
Safari® 50 WG – uniwersalny partner w programach herbicydowych
PROPONOWANE PROGRAMY
2 – 3 zabiegi powschodowe
(w zale˝noÊci od warunków pogodowych i nasilenia wystepowania chwastów)
Safari® 50 WG (30 g/ha)
+ fenmedifam / desmidian (Kemifam Super Koncentrat®) (0,5 – 0,75 l/ha)
+ Trend® 90 EC (0,05%)
lub
Safari® 50 WG (30 g/ha) + fenmedifam (Betanal® 160 EC) (1,0 – 1,5 l/ha)
+ Trend® 90 EC (0,05%)
lub
Safari® 50 WG (30 g/ha)
+ fenmedifam / desmedifam / etofumesat (Betanal Elite® 274 EC) (1,0 l/ha)
+ Trend® 90 EC (0,05%)
45
DuPont dla ziemniaka
Marek Chorz´pa, Andrzej Lesiak, DuPont
WielkoÊç plonu i cechy jakoÊciowe majà kluczowe znaczenie dla wyniku ekonomicznego
produkcji. Ciàgle jednak Êredni plon ziemniaka w Polsce wynosi oko∏o 20 t/ha, gdy tymczasem
Êredni krajowy plon ziemniaków na chipsy wynosi 40 – 45 t/ha, a na frytki 45 – 50 t/ha. Âwiadczy to o sta∏ym niewykorzystywaniu mo˝liwoÊci plonotwórczych tego gatunku w wielu gospodarstwach. Wysokie koszty bezpoÊrednie ponoszone na upraw´ sprawiajà, ˝e w przypadku niskich plonów trudno w mówiç o op∏acalnoÊci tych kierunków produkcji. Cena za ziemniaki dla
przetwórstwa oferowana przez wi´kszoÊç kontrahentów, uzale˝niona jest od jakoÊci dostarczanej partii. Stosowane sà dop∏aty za wysokà jakoÊç i potràcenia lub odrzucenie przy przekroczeniu dopuszczalnej iloÊci bulw wadliwych.
Technologi´ uprawy ziemniaka dostosowuje si´ do kierunku jego wykorzystania. Mo˝e byç
to produkcja z przeznaczeniem na cele jadalne, jako surowca w produkcji frytek, chipsów, suszy spo˝ywczych, skrobi oraz alkoholu. Ziemniak pozostaje te˝ bardzo dobrà, ale drogà paszà
dla zwierzàt. Dla ka˝dego z wymienionych typów u˝ytkowania wymagane sà odpowiednie,
odr´bne cechy jakoÊciowe. W przypadku ziemniaków jadalnych najwa˝niejsze cechy okreÊlone sà przez wymagania konsumentów. Sà to: g∏adka skórka z p∏ytko osadzonymi oczkami, regularny kszta∏t bulw, dobry smak i jakoÊç mià˝szu, kolor mià˝szu i brak ciemnienia po obraniu
i ugotowaniu. Dla ziemniaków przeznaczonych do produkcji frytek ze wzgl´du na proces technologiczny i jakoÊç wyrobu gotowego najbardziej po˝àdanymi cechami sà: owalny kszta∏t
bulw, wielkoÊç powy˝ej 50 mm Êrednicy oraz du˝y udzia∏ frakcji o d∏ugoÊci powy˝ej 75 mm.
Minimalna zawartoÊç suchej masy nie mo˝e byç ni˝sza ni˝ 19,6%. Bulwy muszà si´ równie˝
charakteryzowaç niskà zawartoÊcià cukrów redukujàcych, które majà decydujàcy wp∏yw na kolor frytek po sma˝eniu. Po˝àdany jest tak˝e ma∏y udzia∏ bulw z uszkodzeniami zewn´trznymi
i zazielenia∏ych, jak najmniejsza iloÊç bulw z wadami wewn´trznymi mià˝szu, barwa mià˝szu
od bia∏ej do kremowej, brak ciemnienia mià˝szu po obraniu. Podobne wymagania muszà spe∏niaç ziemniaki do produkcji chipsów, przy czym preferowany jest kszta∏t okràg∏y bulw o wielkoÊci od 40 do 80 mm, o zawartoÊci suchej masy od 22 do 25%. ZawartoÊç cukrów redukujàcych poni˝ej 0,15% Êwie˝ej masy okreÊlana jest równie˝ na podstawie testu sma˝enia.
Przy produkcji suszy spo˝ywczych wymagana minimalna wielkoÊç bulw okreÊlana d∏ugoÊcià
Êrednicy wynosi 35mm. ZawartoÊç suchej masy powinna mieÊciç si´ w zakresie od 20 do 24%
a dopuszczalna zawartoÊç cukrów redukujàcych – mniej ni˝ 2% w suchej masie. Preferowane
sà odmiany o typie konsumpcyjnym BC
Z kolei w przemyÊle skrobiowym najwa˝niejszà cechà jest minimalna zawartoÊç skrobi, która nie mo˝e byç ni˝sza ni˝ 13%, a preferowana jest jak najwy˝sza, najlepiej ponad 22%.
Wi´kszoÊç cech jakoÊciowych bulw zale˝y od odmiany ziemniaka, jednak niektóre z nich
mo˝na uzyskaç stosujàc w∏aÊciwà agrotechnik´. Do podstawowych czynników agrotechnicznych wp∏ywajàcych bezpoÊrednio na jakoÊç partii ziemniaków nale˝à:
• Stanowisko w zmianowaniu oraz typ gleby – na frytki lub chipsy przeznaczamy stanowiska na glebach ci´˝szych od klasy II do IVa
• Jesienna i po˝niwna uprawa gleby
• Nawo˝enie
• Materia∏ sadzeniakowy i parametry sadzenia
• Nawadnianie
• Stosowanie Êrodków ochrony roÊlin
• Przygotowanie do zbioru i zbiór
• Transport i technologia przechowywania
46
Czynnikami, które mogà byç corocznie dostosowywane do istniejàcych warunków w danym
roku i kierunku u˝ytkowania jest nawo˝enie i chemiczna ochrona plantacji. Stosowanie pestycydów ma zabezpieczaç plantacj´ przed chwastami, szkodnikami i chorobami. W technologiach intensywnych pe∏na ochrona plantacji jest typowà praktykà, podobnie dla produkcji integrowanej i uproszczonej.
Jednak˝e nieskuteczna ochrona powoduje oprócz zmniejszenia plonu ogólnego, utrat´
niektórych wymaganych przez odbiorc´ cech jak równie˝ zwi´kszenie udzia∏u bulw uszkodzonych mechanicznie lub przez szkodniki czy chwasty, jak np. perz w∏aÊciwy oraz pora˝onych
przez choroby.
Firma DuPont do ochrony ziemniaka proponuje sprawdzone programy.
Do zwalczania chwastów oferujemy sprawdzony i znany herbicyd Titus® 25 WG. Mo˝na go
zastosowaç w ró˝norodnych wariantach uzale˝nionych od rodzaju zachwaszczenia:
Zwalczanie chwastów dwuliÊciennych oraz prosowatych
Wariant I – odmiany wra˝liwe na Êrodki zawierajàce metrybuzyn´ stosowanà
przedwschodowo
1. metrybuzyna 70 WG
– przed wschodami po obredleniu ziemniaków, w dawce 0,5 kg/ha
2. Titus® 25 WG
– powschodowo w fazie 1 – 3 liÊci chwastów jednoliÊciennych, w dawce 40 g/ha
+ Trend® 90 EC 0,1%
Wariant II – odmiany niewra˝liwe na Êrodki zawierajàce metrybuzyn´
stosowanà powschodowo, w fazie 2-3 liÊci chwastów jednoliÊciennych
i 2-6 liÊci chwastów dwuliÊciennych
w dawce 0,3 kg/ha
2. Titus® 25 WG w dawce 40 g/ha + Trend® 90 EC 0,1 %
Zwalczanie chwastów dwuliÊciennych, prosowatych oraz perzu
Zabieg powschodowy dzielony
– przed wschodami po obredleniu ziemniaków, w dawce 0,5 kg/ha
2. Titus® 25 WG
– zabieg I – w fazie 2 – 3 liÊci perzu, w dawce 30 g/ha + Trend® 90 EC 0,1 %
3. Titus® 25 WG
– zabieg II – 15 – 20 dni po pierwszym, w dawce 30 g/ha + Trend® 90 EC 0,1 %
Programy te pozwalajà na uzyskanie nie tylko wysokich plonów. Majà równie˝ znaczenie
dla jakoÊci bulw, które dzi´ki temu nie sà zdeformowane, czy np. poprzerastane przez korzenie i roz∏ogi chwastów. Ponadto ∏atwiejszy jest sam zbiór ziemniaków, dzi´ki czemu zmniejsza
si´ iloÊç bulw obitych i uszkodzonych.
47
W ochronie przed chorobami – program z zastosowaniem fungicydów Tanos® 50 WG
i Curzate® M 72,5 WP.
Tanos® 50 WG jest fungicydem zawierajàcym dwie substancje aktywne: cymoxanil i famoxate. Jest Êrodkiem o najsilniejszym dzia∏aniu leczniczym na rynku fungicydów ziemniaczanych. Skutecznie zapobiega wczeÊnie pojawiajàcej si´ alternariozie. Ponadto b∏yskawicznie
niszczy grzyba Phytophtora infestans – sprawc´ zarazy ziemniaka. Jest te˝ odporny na zmywanie i trwa∏y zarówno na liÊciach jak i na ∏odygach. W∏aÊciwoÊci te majà szczególnie decydujàce
znaczenie dla w kontroli zarazy ∏odygowej.
Curzate® M 72,5 WP niszczy zarodniki p∏ywkowe zarazy, które rozwijajà si´ na liÊciach, ale
pora˝ajà bulwy, przez co wywo∏ujà znaczàce straty podczas przechowywania.
Dzi´ki wielokierunkowemu dzia∏aniu grzybobójczemu zarówno w przypadku fungicydu
Tanos® 50 WG jak i Curzate® M 72,5 WP, nie wyst´puje zjawisko uodporniania si´ zarazy i Êrodki te mo˝na stosowaç wielokrotnie, nawet do 8 razy. Ponadto oba Êrodki charakteryzujà si´
dobrà odpornoÊcià na zmywanie: 1/2 godziny Tanos® 50 WG i 1 godzina Curzate® M 72,5 WP.
Niestety, w ostatnim czasie na skutek coraz lepszej ochrony ziemniaka przed chorobami
grzybowymi, problemem stajà si´ choroby bakteryjne. Dlatego w technologii ochrony dobrze
jest zaplanowaç zastosowanie Êrodka o w∏aÊciwoÊciach bakteriobójczych i bakteriostatycznych, jak np Kocide® 101 WP.
Ochrona ziemniaka przed chorobami
PROGRAM:
Ziemniaki w fazie rozety:
Tanos® 50 WG
– jeden zabieg – 0,5 kg/ha,
Ziemniaki w fazie intensywnego przyrostu:
Tanos® 50 WG
– dwa zabiegi w odst´pach 7 dniowych – 0,7 kg/ha
Curzate® M 72,5 WP – dwa zabiegi w odst´pach 7 dniowych – 2,0 kg/ha
Kocide® 101 WP
– jeden zabieg – 2,5 kg/ha
Zakoƒczenie technologii:
Tanos® 50 WG
48
– jeden zabieg – 0,5 kg/ha, mo˝e byç po∏àczony z desykacjà
Regulacja zachwaszczenia w zbo˝ach
Micha∏ Grzbiela, DuPont
Produkcja zbó˝ w Polsce utrzymuje si´ od wielu lat na podobnym poziomie. Ich uprawa zajmuje w naszym kraju ponad 80% gruntów ornych. Najwićej uprawia si´ pszenicy, nast´pnie
˝yta, jćzmienia, owsa i pszen˝yta. Specyficzna i bardzo popularna w naszym rolnictwie jest
tak˝e uprawa mieszanek gatunkowych, jak na przyk∏ad jćzmieƒ z owsem.
Specyfikà produkcji roÊlinnej jest jej du˝e uzale˝nienie od warunków pogodowych. Jedno
jednak jest zawsze pewne – mimo bardzo du˝ego zró˝nicowania pogody ka˝dego roku, chwasty rosnà zawsze. Zatem z ich zwalczania nigdy nie mo˝na rezygnowaç. Mimo, ˝e mogà wystàpiç okresy, gdy wegetacja chwastów jest przyhamowana to jednak niemniej nale˝y liczyç si´
z tym, ˝e okres jesienno – wiosenny w pewnym sensie zawsze bardziej sprzyja rozwojowi
chwastów ni˝ roÊlinom uprawnym co dodatkowo jeszcze wp∏ywa niekorzystnie na kondycj´
tych ostatnich. Dlatego ju˝ w okresie zimowym trzeba myÊleç o tym, jaka b´dzie sytuacja na
polu wiosnà, i w którym momencie najlepiej b´dzie zwalczaç chwasty.
W∏aÊnie ze wzgl´du na niekwestionowanà koniecznoÊç zwalczania chwastów niezale˝nie
od poziomu intensyfikacji produkcji, herbicydy stanowià istotny element wÊród wszystkich
Êrodków ochrony roÊlin. Z tego wzgl´du Êrodki chwastobójcze w uprawie pszenicy stanowià
blisko ponad po∏ow´ nak∏adów na ochron´. W przypadku uprawy mieszanek jest to prawie
90%, a w przypadku pozosta∏ych gatunków oko∏o 60%.
Intensyfikacja uprawy od dawna uznawana jest za g∏ównà przyczyn´ zjawiska kompensacji chwastów, czyli dominacji na polu jednego lub dwóch gatunków chwastów. W praktyce
oznacza to, ˝e na polu jakiÊ jeden lub dwa gatunki chwastów pojawiajà si´ w bardzo du˝ej
liczbie. Cz´sto sà tak liczne, ˝e innych gatunków chwastów nie widaç. Najwa˝niejszy w tym
jest fakt, ˝e gatunki takie sà szczególnie trudne w zwalczaniu. Dotychczas na polach dochodzi∏o najcz´Êciej do kompensacji miot∏y zbo˝owej, przytulii czepnej, gatunków rumianowatych
czy maków. Jednak˝e ostatnio zauwa˝amy na polach kompensacj´ innych gatunków powszechnie do niedawna uznawanych za ma∏o szkodliwe, np. gatunków z tzw. pi´tra dolnego
takie jak np.: bratki, przetaczniki, tasznik, tobo∏ki a nawet gwiazdnice. W przypadku kompensacji ucià˝liwoÊç, czy te˝ szkodliwoÊç tych gatunków jest nie mniejsza jak w przypadku miot∏y
czy przytulii. Ponadto powa˝nym problemem w zbo˝ach sta∏y si´ te˝ inne ni˝ miot∏a gatunki
jednoliÊcienne, jak np.: owies g∏uchy, chwastnica jednostronna czy stok∏osy.
W planowaniu zabiegów chwastobójczych trzeba bardzo rozsàdnie zaplanowaç dobór
Êrodków i oczywiÊcie uwzgl´dniç sytuacj´ na konkretnym polu. Ponadto trzeba wziàç pod
uwag´ kilka innych czynników. Sà to:
• Wysoka skutecznoÊç
• Szerokie spektrum zwalczanych gatunków
• Dobry efekt ekonomiczny
• StabilnoÊç dzia∏ania w ró˝nych warunkach pogodowych
• Mo˝liwoÊç wykonania zabiegu niezale˝nie od temperatury, np. wczeÊnie wiosnà
• Mo˝liwoÊç doboru uprawy nast´pczej
• Dawka, czyli iloÊç Êrodka, jakà trzeba zastosowaç na hektar
• Formulacja Êrodka u∏atwiajàca przygotowanie cieczy roboczej
Najlepiej, zatem wybraç Êrodek skuteczny i mo˝liwie niedrogi. Dobra stabilnoÊç dzia∏ania
Êrodka zapewnia mo˝liwoÊç zastosowania go np. wczesnà wiosnà, kiedy chwasty rozwijajà si´
ju˝ bardzo szybko a temperatura jest jeszcze za niska na stosowanie np. Êrodków z grupy regulatorów wzrostu.
49
Firma DuPont jest jednym z ekspertów i liderów na polskim rynku, oferujàca palet´ Êrodków chwastobójczych w zbo˝ach. Sà to herbicydy charakteryzujàce si´ wysokà skutecznoÊcià,
oraz szerokim spektrum zwalczanych gatunków. Wa˝na jest równie˝ ich wygodna formulacjà,
gdy˝ sà to granulaty rozpuszczalne w wodzie. Wszystkie charakteryzujà si´ równie˝ niskimi
dawkami na hektar, a tak˝e mo˝liwoÊcià ∏àczenia z innymi herbicydami. Potwierdzajà to rolnicy w swej codziennej praktyce. Stàd te˝ du˝a popularnoÊç na rynku takich produktów jak
Chisel® 75 WG, Granstar® 75 WG i Granstar® Strong w ofercie wiosennej oraz herbicydu
Glean® 75 WG w ofercie jesiennej.
Ponadto z praktyki rolniczej warto podkreÊliç mo˝liwoÊç ∏àczenia ró˝nych herbicydów ze
sobà w tzw. mieszaniny zbiornikowe czyli mo˝liwoÊç utworzenia mieszanki, która b´dzie najlepiej dostosowana do sytuacji zachwaszczenia na danym polu. Cz´sto koszty zastosowania
mieszanki sà ni˝sze ni˝ wybór jednego, ale za to dro˝szego Êrodka. Trzeba jednak pami´taç,
˝e jest wiele Êrodków, których do takich mieszanin stosowaç nie wolno.
W celu opracowania sposobu zwalczania chwastów jak najlepiej dostosowanego do konkretnych warunków, w firmie DuPont od kilku lat prowadzi si´ badania. Pozwoli∏o to ju˝
w ubieg∏ym sezonie wprowadziç do oferty handlowej tzw. Zestawy, które zawiera∏y Chisel® 75
WG + Dicopur® Top 464 SL, Granstar® 75 WG + Dicopur® Top 464 SL oraz Granstar® 75 WG + Puma Uniwersal® 069 EW.
Firma DuPont by∏a pierwszà, która wprowadzi∏a herbicydy z grupy sulfonylomoczników
a w chwili obecnej trwa w∏aÊnie proces rejestracyjny nowych herbicydów do stosowania w zbo˝ach. Tak, wić wkrótce powinny one pojawiç si´ na rynku. O post´pach we wprowadzaniu ich
na rynek b´dziemy informowaç na bie˝àco.
Chisel® 75 WG polecany jest wsz´dzie tam gdzie jesienià nie stosowano zabiegów herbicydowych i gdzie wiosnà zachodzi potrzeba zwalczania miot∏y zbo˝owej oraz wielu gatunków
dwuliÊciennych. Jest on najbardziej popularnym herbicydem do jednoczesnego zwalczania
miot∏y i chwastów dwuliÊciennych. W grupie chwastów wra˝liwych znajdujà si´ m.in.: gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jaskry, jasnoty, fio∏ek polny, komosa bia∏a, mak polny, miot∏a
zbo˝owa, przytulia czepna, poziewnik szorstki, rdesty, rumianowate, rzodkiew Êwirzepa, starzec zwyczajny, samosiewy rzepaku, szczawie, tasznik pospolity, tobo∏ki polne.
Chisel® 75 WG mo˝e byç bezpiecznie stosowany we wszystkich gatunkach o odmianach zbó˝
ozimych, jak równie˝ w pszenicy, pszen˝ycie i jćzmieniu jarym, w szerokim zakresie temperatury. Niebagatelnà zaletà jest tak˝e fakt, ˝e Chisel® 75 WG mo˝e byç stosowany bardzo wczeÊnie,
w momencie, kiedy tylko mo˝liwy jest wjazd opryskiwaczem na pole, niezale˝nie od temperatury. JednoczeÊnie nawet w póêniejszych stadiach rozwojowych jest tak˝e nieszkodliwy dla zbó˝.
Chisel® 75 WG powinien byç stosowany zawsze ∏àcznie ze wspomagaczem. Mo˝e to byç np.
Trend® 90EC (w st´˝eniu 0,05 – 0,1 %) dodawany bezp∏atnie do ka˝dego opakowania tego
preparatu lub inny jak np. Olbras® czy Atpolan® w dawce 1,5 l/ha.
Dodatek wspomagacza jest zalecany zw∏aszcza przy zabiegach opóênionych, w warunkach
mniej korzystnych dla wzrostu i rozwoju roÊlin lub gdy na polu wyst´pujà gatunki Êredniowra˝liwe.
Granstar® 75 WG polecany jest jako wiosenne rozwiàzanie, uzupe∏niajàce jesienne zabiegi
herbicydowe. Herbicyd ten zwalcza szeroki zakres najpowszechniej wyst´pujàcych chwastów,
takich jak np.: chaber b∏awatek, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnoty, komosa bia∏a,
mlecz polny, mak polny, nawrot polny, ostro˝eƒ polny, poziewnik szorstki, rzodkiew Êwirzepa, rumian polny, rumianek pospolity, rdesty powojowy i plamisty, sporek polny, szar∏at szorstki, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobo∏ki polne.
Granstar® 75 WG znany jest ponadto z wielu zalet, np. z „elastycznoÊci stosowania”. Mo˝e
byç stosowany we wszystkich gatunkach zbó˝ bez ryzyka ich uszkodzenia od stadium 3 liÊci do
koƒca strzelania w êdêb∏o. Jest przy tym ∏agodny dla zbó˝, dlatego o terminie zabiegu decyduje jedynie stadium rozwoju chwastów. ˚aden inny herbicyd nie daje podobnych mo˝liwoÊci.
Cennà zaletà jest te˝ mo˝liwoÊç stosowania go w zbo˝ach jarych, w dawce ju˝ od 15 g/ha.
50
ROZWIÑZANIA W ZESTAWACH KOMERCYJNYCH
W celu poszerzenia spektrum zwalczanych gatunków dwuliÊciennych oraz wzmocnienia
dzia∏ania np. na przytuli´ czepnà, polecany jest dodatek dikamby i 2,4D (Dicopur Top® 464 SL),
natomiast w celu poszerzenia spektrum dzia∏ania o gatunki jednoliÊcienne jak np.: chwastnica jednostronna, miot∏a zbo˝owa, owies g∏uchy i wyczyniec polny, polecany jest dodatek
fenoksapropu-P-etylu (Puma Uniwersal® 069 EW)
Mieszanki te b´dà dost´pne w postaci gotowych jednopaków:
Chisel® 75 WG + Dicopur Top® 464 SL
oraz
®
Granstar 75 WG + Dicopur Top® 464 SL
Granstar® 75 WG + Puma Uniwersal® 069 EW
PROGRAMY
Na chwasty dwuliÊcienne i miot∏´ zbo˝owà
Chisel® 75WG – (60 g/ha) + Trend® 90 EC (0,1%)
lub w mieszance
Chisel® 75 WG (60 g/ha) + Dicopur Top® 464 SL (0,5 l/ha)
+ Trend® 90 EC (100 ml na 100 l wody)
lub
®
Granstar 75 WG (20 g/ha) + Puma Uniwersal® 069 EW (1 l/ha)
+ Trend® 90 EC (100 ml na 100 l wody)
Na chwasty dwuliÊcienne
JeÊli jesienià zastosowano skuteczny program na chwasty, w którym zwalczano gatunki jednoliÊcienne, stosujàc np. Glean® 75 WG i jeden ze Êrodków zawierajàcych diflufenikan, wtedy
wiosnà wystarczy zastosowaç Granstar® 75 WG.
TERMIN STOSOWANIA I DAWKI
Zbo˝a ozime i zbo˝a jare
Termin: wiosna tu˝ po ruszeniu wegetacji.
Granstar® 75 WG (20 – 25 g/ha) + Trend® 90 EC (st´˝enie 0,05%)
Na chwasty dwuliÊcienne z du˝ym udzia∏em przytulii czepnej
W zbo˝ach ozimych i jarych
Granstar® 75 WG (15 g/ha) + Dicopur Top® 464 SL (0,5 l/ha) + Trend® 90 EC (st´˝enie 0,05%)
51
DuPont dla rzepaku
Andrzej Brachaczek, Tomasz Trzmielewski, DuPont
W ciàgu ostatnich kilku lat w Polsce, uprawia si´ coraz wićej rzepaku. Obecnie jego uprawa zajmuje ju˝ ponad 800 tys. hektarów, a przewiduje si´, ˝e w najbli˝szym czasie powierzchnia ta przekroczy 1 mln hektarów. W sezonie 2008 r., zbiory przekroczy∏y 2 mln ton nasion, co
uplasowa∏o nas na trzecim miejscu w Europie i na Âwiecie. JednoczeÊnie, w Êwietle aktualnej
sytuacji na rynku rolnym i jesiennych cen skupu p∏odów rolnych rzepak sta∏ si´ jednà z bardziej
op∏acalnych upraw.
Jednak˝e tak gwa∏townie zwi´kszajàca si´ powierzchnia uprawy rzepaku, a tak˝e zmieniajàce si´ warunki pogodowe – cz´sto pojawiajàce si´ susze, póêne przymrozki, przyczyniajà si´
do wi´kszego zagro˝enia chorobami. Dlatego te˝ konieczne sta∏o si´ prowadzenie intensywnych badaƒ nad okreÊleniem przyczyn rozwoju chorób rzepaku, jak i biologià sprawców wielu z nich. Wszystko to w celu zapewnienia jak najlepszych i najbardziej skutecznych sposobów
ochrony rzepaku.
W firmie DuPont Polska Ârodki dla rolnictwa takie badania prowadzi si´ wspólnie z niezale˝nymi oÊrodkami naukowymi ju˝ od ponad 10 lat.
Chorób rzepaku jest wiele, jednak˝e niewàtpliwie najgroêniejszà z nich, powodujàcà najwi´ksze straty w plonie (przekraczajàce 50% plonu) i jednoczeÊnie trudnà w zwalczaniu jest
sucha zgnilizna kapustnych. Ponadto sprawcy tej choroby to grzyby stosunkowo ∏atwo migrujàce i szybko dostosowujàce swojà biologi´ rozwoju do zmieniajàcych si´ warunków.
Jeszcze do niedawna za sprawc´ suchej zgnilizny uznawano jeden doÊç dobrze rozpoznany
gatunek grzyba Leptospheria maculans. Wyst´puje on powszechnie zarówno w Polsce jak
i w krajach Europy zachodniej. Jego biologia jest dobrze rozpoznana, a co za tym idzie równie˝
sposób zwalczania. Jednak w 2001 roku rozpoznano kolejny gatunek grzyba, o nazwie Leptosheria biglobosa i stwierdzono, ˝e on równie˝ jest sprawcà suchej zgnilizny. W Europie zachodniej wyst´puj´ doÊç rzadko, natomiast szczególnie cz´sto w Polsce. Jest to o tyle istotne, ˝e
grzyby te ró˝nià si´ od siebie tempem rozwoju i czasem infekcji. Ponadto charakteryzujà si´
ró˝nà odpornoÊcià na substancje aktywne fungicydów. Wiedza o Leptosheria biglobosa ciàgle
jest niewielka. Na przyk∏ad do niedawna sàdzono, ˝e grzyb ten atakuje tylko wiosnà, dzisiaj
wiemy ju˝, ˝e infekcje zachodzà równie˝ jesienià i to w dodatku w bardzo ró˝nym czasie.
Ponadto, problem polega na tym, ˝e sprawc´ choroby mo˝na odró˝niç jedynie w badaniach molekularnych, okreÊlajàc DNA grzyba. Zatem plantator w ˝aden sposób nie jest w stanie okreÊliç gatunku sprawcy, a to w∏aÊnie do gatunku trzeba dobraç ochron´.
W przypadku, gdy infekcj´ wywo∏uje Leptofpheria maculans, mo˝na stosowaç ka˝dy zalecany fungicyd. Jednak, jeÊli sprawcà jest Leptospheria biglobosa, a w Polsce niestety jest to
bardzo cz´ste zjawisko, wtedy skuteczne sà tylko niektóre Êrodki, np. oferowane przez DuPont, podczas gdy inne np. metkonazol sà nieskuteczne. To t∏umaczy wiele przypadków braku skutecznoÊci zabiegów, kiedy na przyk∏ad zabieg ochrony wykonano wiosnà we w∏aÊciwym
terminie, ale preparatem jednosk∏adnikowym. W efekcie z powodu niew∏aÊciwej ochrony dochodzi∏o do pora˝enia kilkudziesićiu procent roÊlin na plantacji.
O koniecznoÊci zastosowania fungicydów powinien decydowaç decyduje nie tyle przyj´ty
poziom intensywnoÊci uprawy, lecz nasilenie patogenów chorobotwórczych, czyli ich st´˝enie
w powietrzu, które zwiàzane jest g∏ównie z przebiegiem warunków pogodowych w danym regionie. W tym celu od 10 lat dzia∏a w Polsce opracowany i wprowadzony przez DuPont wspólnie z naukowcami z Instytutu Genetyki PAN w Poznaniu, System Prognozowania Epidemii
Chorób – SPEC. OczywiÊcie SPEC ca∏y czas jest udoskonalany. Dzisiaj, na podstawie wyników
wieloletnich badaƒ naukowych i obserwacji polowych, z ca∏à pewnoÊcià mo˝na stwierdziç, ˝e
52
SPEC sprawdza si´ w praktyce. Dzi´ki zastosowaniu pu∏apek Burcharda system informuje, kiedy zarodniki grzybów uwalniajà si´ do powietrza. Przy czym sygna∏ dla ka˝dego regionu jest
dodatkowo weryfikowany przez cotygodniowe badania oko∏o 400 próbek s∏omy rzepakowej
z tzw. punktów badania s∏omy, których w ka˝dym regionie jest kilkanaÊcie. Zatem prac´ ka˝dej pu∏apki weryfikuje si´ jeszcze badajàc s∏om´ i stopieƒ dojrza∏oÊci zarodników. Jest to najlepszy tego typu system nie tylko w Polsce, ale i w Europie, wdro˝ony na tak szerokà skal´.
W sezonie wegetacyjnym strony internetowe SPEC odwiedza dziennie ponad 20 tysićy osób.
W przypadku komunikatu SPEC o zagro˝eniu najlepszym rozwiàzaniem jest stosowanie
mieszanin substancji aktywnych, oczywiÊcie zgodnie z zaleceniami producenta (z etykiety). JeÊli takiej mo˝liwoÊci nie ma, plantator powinien zdecydowaç si´ na tzw. sekwencyjne, czyli jeden po drugim, stosowanie substancji aktywnych, zgodnie z sygnalizacjà SPEC i stadium rozwojowym rzepaku. Trzeba pami´taç, ˝e fungicydy dodatkowo regulujàce wzrost mogà byç
stosowane jesienià tylko w stadium od 4 do 6 liÊci rozetowych.
Na przyk∏ad przez ostatnie kilka lat jesienne uwalnianie zarodników nast´powa∏o z roku
na rok coraz wczeÊniej, a zatem mo˝na by∏o w miar´ skutecznie chroniç roÊliny stosujàc fungicyd regulator wzrostu. Jednak jesienià 2008 do stadium 4 – 6 liÊci nigdzie w Polsce nie wystàpi∏o wysokie ryzyko infekcji i zabieg ochrony nie by∏ w ogóle konieczny. Najprawdopodobniej
z powodu jesiennej suszy, masowe uwolnienie zarodników nastàpi∏o dopiero w okresie 8 – 20
paêdziernika, zale˝nie od regionu Polski. Wtedy w∏aÊnie by∏ odpowiedni czas na wykonanie
zabiegu fungicydem. Dobrym rozwiàzaniem by∏o zastosowanie fungicydu Alert® 375 SC zarówno ze wzgl´du na czas zabiegu jak i wysokà skutecznoÊç wzgl´dem obu sprawców suchej
zgnilizny kapustnych. JeÊli wić plantator wykona∏ jesienià jeden zabieg ochrony zgodnie z kalendarzem, np. fungicydem regulatorem wzrostu to zabieg ten by∏ nieskuteczny.
Pami´tajmy, ˝e SPEC nie mówi nam nic o infekcji, nie pokazuje stopnia pora˝enia roÊlin,
lecz moment uwolnienia si´ zarodników do powierza, czyli moment, od którego mo˝liwe b´dà infekcje. Natomiast presja infekcyjna zale˝y jeszcze od wielu innych czynników, takich jak
chocia˝by sposób zagospodarowania s∏omy rzepakowej nie tylko w danym gospodarstwie czy
na polu, ale równie˝ w bliskim sàsiedztwie. Dlatego te˝ ka˝dy plantator, czy doradca bioràc
pod uwag´ sygnalizacj´ oraz sytuacj´ lokalnà musi sam oceniç ryzyko i podjàç decyzj´ o sposobie ochrony.
Jesienià roku 2007 w ZD Paw∏owice szczegó∏owa
ocena pozwoli∏a okreÊliç, ˝e a˝ 88 procent roÊlin na
obiekcie kontrolnym by∏o pora˝onych suchà zgniliznà kapustnych.
Dwóch sprawców, którzy wywo∏ujà chorob´ rzepaku okreÊlanà jednakowà nazwà: sucha zgnilizna kapustnych. Z lewej: Leptosphaeria
maculans, z prawej: Leptosphaeria biglobosa.
53
PROPONOWANE ROZWIÑZANIA OCHRONY RZEPAKU PRZED CHOROBAMI:
Jesienià, w przypadku dwukrotnej sygnalizacji SPEC, najlepiej do pierwszego jesiennego zabiegu stosowaç Alert® 375 SC (0,6 l/ha), a do drugiego fungicyd zawierajàcy tebukonazol. Taki program
zapewnia skutecznà ochron´ przed chorobami i jednoczeÊnie umo˝liwia odpowiednie skrócenie
p´dów przed zimà. Wiosnà mo˝na nast´pnie zastosowaç program dwuzabiegowy, oczywiÊcie najlepiej w oparciu o sygnalizacj´ SPEC.
Post´powanie:
2 sygnalizacje SPEC jesienià
Zabieg na
zgnilizn´
twardzikowà
W przypadku, kiedy zarodniki suchej zgnilizny pojawi∏y si´ jesienià stosunkowo póêno, bardzo
dobrym rozwiàzaniem jest zastosowanie jesienià mieszanki fungicydu Alert® 375 SC (0,5 l/ha) i Êrodka zawierajàcego tebukonazol, np. Horizon® 250 EW w dawce 0,5 l/ha. Dzi´ki temu wzmacnia si´
dzia∏anie grzybobójcze przy jednoczesnej regulacji wzrostu rozet. Takà kompozycj´ Êrodków mo˝ecie Paƒstwo nabyç w postaci Zestawu Alert® 375 SC – Horizon® 250 EW. W zbiorczym kartonie
znajduje si´ po 5 l ka˝dego ze Êrodków, co przy za∏o˝eniu ww dawek wystarcza na 10 ha rzepaku.
Wiosnà zalecany jest program ochrony z zastosowaniem dwóch zabiegów.
Post´powanie: 1 sygnalizacja SPEC jesienià
w póêniejszym terminie
Zabieg na
zgnilizn´
twardzikowà
Alert® 0,5 l/ha
+ Horizon® 250 EW 0,5 l/ha
54
Alert® 0,6 l/ha
Notatki
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
55
Notatki
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
56

X Konferencje DuPont

Transkrypt

Podobne dokumenty

1/1 DuPont de Nemours (Luxembourg) Sarl L – 2984

ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH

XIII Krajowe Konferencje DuPont

Kombinezon Tyvek Classic Xpert

Generuj PDF

DuPont Poland Sp z oo 01-797 Warszawa, ul.Powàzkowska 44 C tel

IFT Description

DuPont™ Plantex Patio